Firo maanaaji al-quraan tedduɗo oo - Firo perseewo wonande raɓɓiɗiinde e facciro al-quraan tedduɗo oo * - Tippudi firooji ɗii
سوره اسراء
Ina jeyaa e payndaale simoore ndee:
تثبيت الله لرسوله صلى الله عليه وسلم وتأييده بالآيات البينات، وبشارته بالنصر والثبات.
سُبْحٰنَ الَّذِیْۤ اَسْرٰی بِعَبْدِهٖ لَیْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ اِلَی الْمَسْجِدِ الْاَقْصَا الَّذِیْ بٰرَكْنَا حَوْلَهٗ لِنُرِیَهٗ مِنْ اٰیٰتِنَا ؕ— اِنَّهٗ هُوَ السَّمِیْعُ الْبَصِیْرُ ۟
منزه و بزرگ است الله سبحانه، به خاطر قدرتش بر انجام آنچه هیچ‌کس جز او قادر بر انجامش نیست، زیرا او تعالی ذاتی است که پاره‌ای از شب روح و بدن بنده‌اش محمد صلی الله علیه وسلم را در بیداری از مسجد الحرام به مسجد بیت المقدس که پیرامون آن را با میوه‌ها و کشت‌زارها و منازل پیامبران علیهم السلام برکت داده‌ایم سیر داد؛ تا برخی آیات ما را که بر قدرت الله سبحانه دلالت دارند ببیند، به‌راستی‌که او تعالی ذات شنوایی است که هیچ صدایی بر او پوشیده نمی‌ماند، و ذات بینایی است که هیچ چیزی بر او پنهان نمی‌ماند.
Faccirooji aarabeeji:
وَاٰتَیْنَا مُوْسَی الْكِتٰبَ وَجَعَلْنٰهُ هُدًی لِّبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اَلَّا تَتَّخِذُوْا مِنْ دُوْنِیْ وَكِیْلًا ۟ؕ
و تورات را به موسی علیه السلام دادیم و آن را هدایتگر و راهنمای بنی‌اسرائیل گردانیدیم، و به بنی‌اسرائیل گفتیم: کارسازی جز من نگیرید که امورتان را به او واگذار کنید، بلکه فقط بر من توکل کنید.
Faccirooji aarabeeji:
ذُرِّیَّةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوْحٍ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ عَبْدًا شَكُوْرًا ۟
شما از نسل کسانی هستید که آنها را همراه نوح علیه السلام از غرق‌شدن در طوفان نجات دادیم وبه آنها نعمت بخشیدیم، پس این نعمت را به یاد آورید، و از الله تعالی با عبادت و طاعت او به یگانگی سپاسگزاری کنید، و در این کار به نوح علیه السلام اقتدا کنید، زیرا او بسیار شکر الله تعالی را به جای می‌آورد.
Faccirooji aarabeeji:
وَقَضَیْنَاۤ اِلٰی بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ فِی الْكِتٰبِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْاَرْضِ مَرَّتَیْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِیْرًا ۟
و در تورات به بنی‌اسرائیل خبر دادیم که به‌طور قطع با انجام گناهان و ناسپاسی دوباره در زمین فساد برپا خواهند کرد، و به‌طور قطع با ستم و سرکشی بر مردم برتری خواهند طلبید درحالی‌که در این کار از حد می‌گذرند.
Faccirooji aarabeeji:
فَاِذَا جَآءَ وَعْدُ اُوْلٰىهُمَا بَعَثْنَا عَلَیْكُمْ عِبَادًا لَّنَاۤ اُولِیْ بَاْسٍ شَدِیْدٍ فَجَاسُوْا خِلٰلَ الدِّیَارِ وَكَانَ وَعْدًا مَّفْعُوْلًا ۟
پس هنگامی‌که برای بار اول فساد برپا کردند عده‌ای از بندگان خویش را که نیرومند و بسیار سخت‌گیر بودند بر آنها مسلط کردیم که آنها را می‌کشتند و آواره می‌کردند، و در میان خانه‌های‌شان گشتند و بر هرچه می‌گذشتند آن را تباه می‌کردند، و وعدۀ الله بر این کار بدون تردید تحقق‌یافتنی است.
Faccirooji aarabeeji:
ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَیْهِمْ وَاَمْدَدْنٰكُمْ بِاَمْوَالٍ وَّبَنِیْنَ وَجَعَلْنٰكُمْ اَكْثَرَ نَفِیْرًا ۟
- ای بنی‌اسرائیل- سپس وقتی به‌سوی الله توبه کردید، شما را بر کسانی‌که بر شما مسلط شده بودند حاکم کردیم و شما را با اموال، پس از چپاول آن؛ و فرزندان، پس از اسارت‌شان یاری رساندیم، و گروه شما را از دشمنان‌تان بیشتر گردانیدیم.
Faccirooji aarabeeji:
اِنْ اَحْسَنْتُمْ اَحْسَنْتُمْ لِاَنْفُسِكُمْ ۫— وَاِنْ اَسَاْتُمْ فَلَهَا ؕ— فَاِذَا جَآءَ وَعْدُ الْاٰخِرَةِ لِیَسُوْٓءٗا وُجُوْهَكُمْ وَلِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوْهُ اَوَّلَ مَرَّةٍ وَّلِیُتَبِّرُوْا مَا عَلَوْا تَتْبِیْرًا ۟
- ای بنی‌اسرائیل- اگر اعمالتان را اصلاح کنید، و به نحو مطلوب انجام دهید، پاداش آن به خودتان بازمی‌گردد، زیرا الله از اعمال شما بی‌نیاز است، و اگر اعمال بدی مرتکب شوید عاقبت آن نیز به ضرر خود شماست، زیرا نه نیکی افعال شما به الله فایده می‌رساند، و نه بدی اعمالتان به او تعالی ضرری می‌رساند، پس اگر دوباره مرتکب فساد شدید دشمنان‌تان را بر شما مسلط می‌کنیم تا شما را با شکنجه‌های گوناگون خوار گردانند، و اندوه را در چهره‌های‌تان آشکار سازند، و به‌طور قطع وارد بیت‌المقدس خواهند شد و همانند بار اول آن را تخریب خواهند کرد، و بر هر سرزمینی که چیره شوند آن را به‌طور کامل نابود خواهند کرد.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• في قوله: ﴿الْمَسْجِدِ الْأَقْصَا﴾: إشارة لدخوله في حكم الإسلام؛ لأن المسجد موطن عبادةِ المسلمين.
در این فرموده ﴿الْمَسْجِدِ الْأَقْصَا﴾: به دخول مسجد الاقصی در حکم اسلام اشاره شده؛ زیرا مسجد محل عبادت مسلمانان است.
• بيان فضيلة الشكر، والاقتداء بالشاكرين من الأنبياء والمرسلين.
عَسٰی رَبُّكُمْ اَنْ یَّرْحَمَكُمْ ۚ— وَاِنْ عُدْتُّمْ عُدْنَا ۘ— وَجَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْكٰفِرِیْنَ حَصِیْرًا ۟
- ای بنی‌اسرائیل- امید است که اگر به‌سوی پروردگارتان توبه کنید، و اعمالتان را نیک گردانید، پس از این انتقام شدید بر شما رحم کند، و اگر برای بار سوم یا بیشتر به فسادکاری بازگردید ما هم برای انتقام از شما بازمی‌گردیم، و جهنم را برای کافران به الله بستر و گهواره‌ای قرار داده‌ایم که از آن رهایی نمی‌یابند.
Faccirooji aarabeeji:
اِنَّ هٰذَا الْقُرْاٰنَ یَهْدِیْ لِلَّتِیْ هِیَ اَقْوَمُ وَیُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِیْنَ الَّذِیْنَ یَعْمَلُوْنَ الصّٰلِحٰتِ اَنَّ لَهُمْ اَجْرًا كَبِیْرًا ۟ۙ
به‌راستی‌که این قرآن نازل‌شده بر محمد صلی الله علیه وسلم بر نیکوترین راه‌ها که همان راه اسلام است راهنمایی می‌کند، و مؤمنان به الله را که اعمال صالح انجام می‌دهند به آنچه خشنودشان می‌سازد، یعنی به اینکه پاداش بزرگی از جانب الله دارند خبر می‌دهد.
Faccirooji aarabeeji:
وَیَدْعُ الْاِنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَآءَهٗ بِالْخَیْرِ ؕ— وَكَانَ الْاِنْسَانُ عَجُوْلًا ۟
و انسان همان‌گونه که خیر را برای خودش فرامی‌خواند، از روی جهلی که دارد هنگام خشم، بدی‌ها را برای خود و فرزند و مالش فرا می‌خواند، پس اگر دعایش به بدی را اجابت کنیم به‌طور قطع خودش، و مالش و فرزندش نابود خواهند شد، و انسان بر عجله آفریده شده است؛ از این رو، گاهی در آنچه به ضررش است شتاب می‌کند.
Faccirooji aarabeeji:
وَجَعَلْنَا الَّیْلَ وَالنَّهَارَ اٰیَتَیْنِ فَمَحَوْنَاۤ اٰیَةَ الَّیْلِ وَجَعَلْنَاۤ اٰیَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِّتَبْتَغُوْا فَضْلًا مِّنْ رَّبِّكُمْ وَلِتَعْلَمُوْا عَدَدَ السِّنِیْنَ وَالْحِسَابَ ؕ— وَكُلَّ شَیْءٍ فَصَّلْنٰهُ تَفْصِیْلًا ۟
و شب و روز را به عنوان نشانه ی یگانگی و قدرت خويش آفریدیم؛ چرا که در طولانی بودن، کوتاهی، گرما و سرما با هم متفاوت هستند، پس شب را برای استراحت و خواب، تاریک کردیم، و روز را برای کسب رزقی که پرودگار برایتان مقدر کرده است، روشن کردیم و تا به وسیله ی جا به جا کردن آن دو (ماه و خورشید) شمار سال ها، و حساب آنچه را که از ماه ها، روزها و ساعت ها نیاز دارید، بدانید. و هر چیزی را به صورتی روشن بیان نمودیم تا تفاوت هر چیزی آشکار گردد و کسانی که بر حق هستند از غیرشان جدا شوند.
Faccirooji aarabeeji:
وَكُلَّ اِنْسَانٍ اَلْزَمْنٰهُ طٰٓىِٕرَهٗ فِیْ عُنُقِهٖ ؕ— وَنُخْرِجُ لَهٗ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ كِتٰبًا یَّلْقٰىهُ مَنْشُوْرًا ۟
و اعمال هر انسانی را مانند گردن‌بند، پیوست او قرار داده‌ایم، که از او جدا نمی‌شود تا بر آن مورد محاسبه قرار گیرد، و در روز قیامت نامهای برایش درمی‌آوریم که تمام اعمال خیر و شری را که انجام داده است، گشوده و مبسوط در برابر خویش می‌بیند.
Faccirooji aarabeeji:
مَنِ اهْتَدٰی فَاِنَّمَا یَهْتَدِیْ لِنَفْسِهٖ ۚ— وَمَنْ ضَلَّ فَاِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیْهَا ؕ— وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰی ؕ— وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِیْنَ حَتّٰی نَبْعَثَ رَسُوْلًا ۟
هرکس به ایمان راه یافته، پاداش هدایتش برای خودش است، و هرکس گمراه شده کیفر گمراهی‌اش بر خودش است، و هیچ‌کس گناه دیگری را به دوش نمی‌کشد، و ما هیچ قومی را تا اینکه با فرستادن رسولان علیهم السلام به‌سویشان، حجت را بر آنها اقامه نکنیم عذاب نمی‌کنیم.
Faccirooji aarabeeji:
وَاِذَاۤ اَرَدْنَاۤ اَنْ نُّهْلِكَ قَرْیَةً اَمَرْنَا مُتْرَفِیْهَا فَفَسَقُوْا فِیْهَا فَحَقَّ عَلَیْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنٰهَا تَدْمِیْرًا ۟
و چون نابودی قریه‌ای را به خاطر ظلمش اراده کنیم کسانی از آنها را که بر اثر نعمت سرمست شده‌اند به طاعت فرمان دهیم اما آنها اطاعت نمی‌کنند، بلکه نافرمانی می‌کنند و از طاعت خارج می‌شوند، آن‌گاه وعدۀ عذاب ریشه‌کن کننده بر آنها واقع شده، و آنها را از بیخ برمی‌کنیم.
Faccirooji aarabeeji:
وَكَمْ اَهْلَكْنَا مِنَ الْقُرُوْنِ مِنْ بَعْدِ نُوْحٍ ؕ— وَكَفٰی بِرَبِّكَ بِذُنُوْبِ عِبَادِهٖ خَبِیْرًا بَصِیْرًا ۟
و چه بسیار امت‌های تکذیب‌کننده‌ای مانند عاد و ثمود که پس از نوح علیه السلام آنها را نابود کردیم! و - ای رسول- پروردگارت به گناهان بندگانش دانا و بیناست، و ذره‌ای از گناهان‌شان بر او پوشیده نمی‌ماند، و به‌زودی آنها را در قبال گناهان‌شان مجازات خواهد کرد.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• من اهتدى بهدي القرآن كان أكمل الناس وأقومهم وأهداهم في جميع أموره.
مَنْ كَانَ یُرِیْدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهٗ فِیْهَا مَا نَشَآءُ لِمَنْ نُّرِیْدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهٗ جَهَنَّمَ ۚ— یَصْلٰىهَا مَذْمُوْمًا مَّدْحُوْرًا ۟
هر کس اعمال نیک را برای به دست آوردن دنیا، انجام دهد و به آخرت ایمان نیاورده و به آن اهمیتی نمی دهد، نعمتی را که بخواهیم (به عنوان نتیجه ی عملش) نه آنچه خود بخواهد و برای هر که اراده کنیم، به زودى در دنيا به او خواهيم داد، سپس در روز قیامت در حالی که به دلیل انتخاب دنیا و کفرش به آخرت مورد نكوهش قرار گرفته و از رحمت الهی رانده شده است، دوزخ را بهره ی او مى كنيم که به آن داخل شده و در آتش آن مى سوزد.
Faccirooji aarabeeji:
وَمَنْ اَرَادَ الْاٰخِرَةَ وَسَعٰی لَهَا سَعْیَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَاُولٰٓىِٕكَ كَانَ سَعْیُهُمْ مَّشْكُوْرًا ۟
و هرکس با انجام اعمال نیک، پاداش آخرت را بخواهد، و بدون ریا و طلب شهرت برای پاداش آخرت بکوشد، درحالی‌که به آنچه الله ایمان به آن را واجب گردانیده است ایمان دارد، تلاش اینها که صفات مذکور را دارند نزد الله پذیرفته‌شده است، و به‌زودی جزای تلاششان را به آنها خواهد داد.
Faccirooji aarabeeji:
كُلًّا نُّمِدُّ هٰۤؤُلَآءِ وَهٰۤؤُلَآءِ مِنْ عَطَآءِ رَبِّكَ ؕ— وَمَا كَانَ عَطَآءُ رَبِّكَ مَحْظُوْرًا ۟
- ای رسول- از عطای پروردگارت بدون وقفه برای هر دوی این گروه بدکار و نیکوکار می‌افزاییم، و عطای او تعالی در دنیا از هیچ‌کس بازداشته شده نیست، چه نیکوکار باشد و چه بدکار.
Faccirooji aarabeeji:
اُنْظُرْ كَیْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلٰی بَعْضٍ ؕ— وَلَلْاٰخِرَةُ اَكْبَرُ دَرَجٰتٍ وَّاَكْبَرُ تَفْضِیْلًا ۟
- ای رسول- بیندیش که چگونه در دنیا بعضی از آنها را بر بعضی دیگر از نظر روزی و مراتب، برتری دادیم، و به‌طور قطع درجات نعمت‌ها در آخرت از زندگی دنیا بزرگتر و بهتر است، پس مؤمن باید بر آن اشتیاق ورزد.
Faccirooji aarabeeji:
لَا تَجْعَلْ مَعَ اللّٰهِ اِلٰهًا اٰخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُوْمًا مَّخْذُوْلًا ۟۠
- ای بنده- همراه الله معبودی دیگر قرار نده تا او را عبادت کنی، که در این صورت نزد الله مورد مؤاخذه قرار می‌گیری، و نزد بندگان صالح او تعالی هیچ ستایشگری نخواهی داشت، و از یاری الله محروم می‌مانی و هیچ یاوری نخواهی داشت.
Faccirooji aarabeeji:
وَقَضٰی رَبُّكَ اَلَّا تَعْبُدُوْۤا اِلَّاۤ اِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ اِحْسَانًا ؕ— اِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ اَحَدُهُمَاۤ اَوْ كِلٰهُمَا فَلَا تَقُلْ لَّهُمَاۤ اُفٍّ وَّلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَّهُمَا قَوْلًا كَرِیْمًا ۟
و - ای بنده- پروردگارت فرمان داده و واجب گردانیده که غیر او عبادت نشود، و به نیکی به پدر و مادر به‌خصوص هنگام رسیدن به سالخوردگی فرمان داده، که اگر یکی از پدر و مادر یا هر دو نزدت به سالخوردگی رسیدند، با گفتن سخنی که بر خستگی دلالت دارد از آن دو خسته و زده نشو، و بر آن دو پرخاش نکن، و سخن درشت بر آنها نگو، و سخنی نیکو همراه با نرمی و مهربانی به آنها بگو.
Faccirooji aarabeeji:
رَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِمَا فِیْ نُفُوْسِكُمْ ؕ— اِنْ تَكُوْنُوْا صٰلِحِیْنَ فَاِنَّهٗ كَانَ لِلْاَوَّابِیْنَ غَفُوْرًا ۟
- ای مردم- پروردگارتان به اخلاص برای او در عبادت و اعمال نیک، و نیکی به پدر و مادر که در نهان شماست آگاه‌تر است، پس اگر نیات شما در عبادت و رفتار با پدر و مادر و دیگران صالح باشد همانا او سبحانه برای کسانی‌که با توبه به‌سوی او بازمی‌گردند آمرزنده است، پس هرکس از کوتاهی گذشتۀ خویش در فرمانبرداری از پروردگارش یا پدر و مادرش توبه کند الله او را می‌بخشد.
Faccirooji aarabeeji:
اِنَّ الْمُبَذِّرِیْنَ كَانُوْۤا اِخْوَانَ الشَّیٰطِیْنِ ؕ— وَكَانَ الشَّیْطٰنُ لِرَبِّهٖ كَفُوْرًا ۟
به‌راستی کسانی‌که اموال‌شان را در گناهان خرج می‌کنند، و در خرج کردن، اسراف می‌کنند برادران شیاطین هستند، که در ولخرجی و اسراف که شیاطین به آنها فرمان می‌دهند از آنها اطاعت می‌کنند، و شیطان ناسپاس پروردگارش است، پس جز به گناه عمل نمی‌کند، و جز به آنچه که پروردگارش را خشمگین می‌سازد امر نمی‌کند.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• ينبغي للإنسان أن يفعل ما يقدر عليه من الخير وينوي فعل ما لم يقدر عليه؛ ليُثاب على ذلك.
سزاوار است که انسان هر خیری را که می‌تواند انجام دهد و انجام هر خیری را که توانایی انجام آن را ندارد نیت کند؛ تا پاداش آن را ببرد.
• أن النعم في الدنيا لا ينبغي أن يُسْتَدل بها على رضا الله تعالى؛ لأنها قد تحصل لغير المؤمن، وتكون عاقبته المصير إلى عذاب الله.
شايسته نيست، نعمت های دنیایی دلیلی بر وجود رضایت الهی تلقى شوند؛ چرا که نعمت های دنیوی برای غیر مؤمن نیز حاصل می شود اما سرانجامِ آن، عذاب الهی است.
وَاِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَآءَ رَحْمَةٍ مِّنْ رَّبِّكَ تَرْجُوْهَا فَقُلْ لَّهُمْ قَوْلًا مَّیْسُوْرًا ۟
و اگر به دلیل فقر و تنگدستی از عطا کردن به آنهای [که به پرداخت حقشان سفارت شدی] خودداری کنی و در انتظار رزق و روزی بودی که الله بر تو بگشاید، سخنی نرم و ملایم به آنها بگو، مثلا روزیِ گسترده را برای‌شان دعا کن، یا به آنها وعده بده که اگر الله مالی به تو روزی داد به آنها عطا کنی.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا تَجْعَلْ یَدَكَ مَغْلُوْلَةً اِلٰی عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوْمًا مَّحْسُوْرًا ۟
و دستت را از انفاق بازندار، و در انفاق زیاده‌روی نکن، که اگر دستت را از انفاق بازداری مورد سرزنش قرار می‌گیری و مردم تو را به خاطر بخلی که داری سرزنش می‌کنند، و اگر زیاده‌روی کنی از انفاق بازمی‌مانی، آن‌گاه چیزی برای انفاق نمی‌یابی.
Faccirooji aarabeeji:
اِنَّ رَبَّكَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَّشَآءُ وَیَقْدِرُ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ بِعِبَادِهٖ خَبِیْرًا بَصِیْرًا ۟۠
به تحقیق پروردگارت از روی حکمتی برتر، روزی را بر هرکس بخواهد می‌گشاید، و آن را برای هرکس بخواهد تنگ می‌گرداند، زیرا او تعالی نسبت به بندگانش دانا و بیناست، و چیزی از آنها بر او پوشیده نمی‌ماند، پس امرش را در میان آنها به گونه‌ای که بخواهد به انجام می‌رساند.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا تَقْتُلُوْۤا اَوْلَادَكُمْ خَشْیَةَ اِمْلَاقٍ ؕ— نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَاِیَّاكُمْ ؕ— اِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْاً كَبِیْرًا ۟
و فرزندان‌تان را از ترس فقر در آینده که بر آنها انفاق کنید نکشید، ما هستیم که روزیِ آنها، و روزیِ خود شما را برعهده می‌گیریم، به‌راستی‌که قتل آنها گناهی بزرگ است؛ چون نه گناهی دارند و نه سببی وجود داد که موجب قتل‌شان شود.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِیْ حَرَّمَ اللّٰهُ اِلَّا بِالْحَقِّ ؕ— وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُوْمًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهٖ سُلْطٰنًا فَلَا یُسْرِفْ فِّی الْقَتْلِ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ مَنْصُوْرًا ۟
و نفسی را که الله خونش را با ایمان یا امان محفوظ داشته است نکشید مگر اینکه به‌سبب ارتداد، یا زنا به شرط تأهُّل، یا قصاص سزاوار کشته شدن باشد. و هرکس مظلومی را بدون سببی که قتلش را اجازه دهد بکشد کسی از وارثانش را که سرپرست امورش است بر قاتلش مسلط گردانیده‌ایم، یعنی می‌تواند از طریق قصاص، کشتن قاتل را بخواهد، و می‌تواند بدون عوض عفو کند، و می‌تواند در برابر دریافت دیه عفو کند، پس نباید با مُثله کردن قاتل، یا کشتن او به غیر آنچه که با آن مرتکب قتل شده است، یا قتل غیر قاتل، از حدی که الله برایش اجازه داده است بگذرد؛ بی‌تردید، او [ولیّ دَم] تحت حمایت الله و شرع مقدس قرار دارد.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا تَقْرَبُوْا مَالَ الْیَتِیْمِ اِلَّا بِالَّتِیْ هِیَ اَحْسَنُ حَتّٰی یَبْلُغَ اَشُدَّهٗ ۪— وَاَوْفُوْا بِالْعَهْدِ ۚ— اِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْـُٔوْلًا ۟
و در مال طفلی که پدرش مرده است تصرف نکنید مگر آن‌گونه که برای رشد و نگهداری مالش بهتر باشد تا اینکه به عقل و رشد کامل خویش برسد، و به پیمان‌هایی که میان شما و پروردگارتان، و پیمان‌هایی که میان شما و بندگانش وجود دارد، به صورت کامل وفا کنید، زیرا الله در روز قیامت از پیمان دهنده می‌پرسد: آیا به عهدش وفا کرده است تا به او پاداش دهد یا وفا نکرده است تا او را مجازات کند.
Faccirooji aarabeeji:
وَاَوْفُوا الْكَیْلَ اِذَا كِلْتُمْ وَزِنُوْا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیْمِ ؕ— ذٰلِكَ خَیْرٌ وَّاَحْسَنُ تَاْوِیْلًا ۟
و وقتی برای دیگران پیمانه می‌کنید پیمانه را کامل کنید و زیان نرسانید، و با ترازوی درستی که ذره‌ای نمی‌کاهد وزن کنید، این پیمانه و وزن کردن برایتان در دنیا و آخرت بهتر است، و سرانجام بهتری از کم‌فروشی و کاستن از پیمانه و ترازو دارد.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا تَقْفُ مَا لَیْسَ لَكَ بِهٖ عِلْمٌ ؕ— اِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ اُولٰٓىِٕكَ كَانَ عَنْهُ مَسْـُٔوْلًا ۟
و - ای فرزند آدم- از آنچه به آن علم نداری پیروی نکن، تا گمان‌ها و حدس را پیروی کنی، زیرا انسان در هر خیر یا شری که گوش و چشم و دلش را به‌کار می‌گیرد مورد سوال قرار می‌گیرد، پس در برابر خیر پاداش می‌گیرد، و در برابر شر کیفر می‌شود.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا تَمْشِ فِی الْاَرْضِ مَرَحًا ۚ— اِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الْاَرْضَ وَلَنْ تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُوْلًا ۟
و در روی زمین با غرور و تکبر راه نرو، زیرا اگر با تکبر راه روی هرگز نخواهی توانست با راه‌رفتن زمین را بپیمایی، و هرگز قامتت به طول و ارتفاعی که کوه‌ها رسیده‌اند نخواهد رسید، پس در این صورت چرا تکبر؟!
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• الأدب الرفيع هو رد ذوي القربى بلطف، ووعدهم وعدًا جميلًا بالصلة عند اليسر، والاعتذار إليهم بما هو مقبول.
ادب والا عبارت است از: انفاق به خویشاوندان با مهربانی، و وعده نیکو به بخشش و انفاق هنگام گشایش، و پوزش‌خواهی از آنها آن‌گونه که مورد پذیرش واقع شود.
• الله أرحم بالأولاد من والديهم؛ فنهى الوالدين أن يقتلوا أولادهم خوفًا من الفقر والإملاق وتكفل برزق الجميع.
الله از پدر و مادر فرزندان هم به آنها مهربان‌تر است؛ زیرا پدر و مادر را نهی کرده است از اینکه فرزندان‌شان را از ترس فقر و تهیدستی بکشند، و روزیِ همگی را برعهده گرفته است.
ذٰلِكَ مِمَّاۤ اَوْحٰۤی اِلَیْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ ؕ— وَلَا تَجْعَلْ مَعَ اللّٰهِ اِلٰهًا اٰخَرَ فَتُلْقٰی فِیْ جَهَنَّمَ مَلُوْمًا مَّدْحُوْرًا ۟
اوامر و نواهی و حکم هایی که بیان کردیم از جمله حکمت هایی هستند که پروردگارت به تو وحی کرده است، و -ای انسان- همراه الله متعال معبودى ديگر قرار مده، كه (اگر چنين كنى) روز قیامت در حالی که از سوی نفست و مردم سرزنش می شویی و از هر خیری رانده می شویی، به دوزخ افكنده خواهی شد.
Faccirooji aarabeeji:
اَفَاَصْفٰىكُمْ رَبُّكُمْ بِالْبَنِیْنَ وَاتَّخَذَ مِنَ الْمَلٰٓىِٕكَةِ اِنَاثًا ؕ— اِنَّكُمْ لَتَقُوْلُوْنَ قَوْلًا عَظِیْمًا ۟۠
ای کسانی‌که ادعا می‌کنید فرشتگان دختران الله هستند، - ای مشرکان- آیا پروردگارتان فرزندان پسر را برای شما اختصاص داده، و فرشتگان را دخترانی برای خودش انتخاب کرده است؟ الله از آنچه که می‌گویید برتر است، به تحقیق که شما سخنی بسیار زشت در مورد الله سبحانه می‌گویید چون به او تعالی فرزند نسبت می‌دهید، و برای زیاده‌روی در کفر به او ادعا می‌کنید که دختران از آنِ او هستند.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِیْ هٰذَا الْقُرْاٰنِ لِیَذَّكَّرُوْا ؕ— وَمَا یَزِیْدُهُمْ اِلَّا نُفُوْرًا ۟
و به تحقیق که در این قرآن احکام و اندرزها و مَثَل‌ها را توضیح داده‌ایم تا مردم از آنها پند بگیرند، آن‌گاه راهی که به آنها نفع می‌رساند بپیمایند، و آنچه را به آنها زیان می‌رساند ترک کنند، حال آن‌که این موارد برای بعضی از آنها که فطرت‌شان سرنگون شده است جز بر دوری و کراهیت از حق نمی‌افزاید.
Faccirooji aarabeeji:
قُلْ لَّوْ كَانَ مَعَهٗۤ اٰلِهَةٌ كَمَا یَقُوْلُوْنَ اِذًا لَّابْتَغَوْا اِلٰی ذِی الْعَرْشِ سَبِیْلًا ۟
- ای رسول- به این مشرکان بگو: اگر چنان‌که به دروغ و افترا می‌گویید همراه الله تعالی معبودهایی می‌بود، آن‌گاه این معبودهایِ ادعایی، راهی به‌سوی اللهِ صاحب عرش می‌جستند تا او را بر فرمانروایی‌اش مغلوب کنند و در مورد آن با او تنازع کنند.
Faccirooji aarabeeji:
تُسَبِّحُ لَهُ السَّمٰوٰتُ السَّبْعُ وَالْاَرْضُ وَمَنْ فِیْهِنَّ ؕ— وَاِنْ مِّنْ شَیْءٍ اِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهٖ وَلٰكِنْ لَّا تَفْقَهُوْنَ تَسْبِیْحَهُمْ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ حَلِیْمًا غَفُوْرًا ۟
آسمان‌ها و زمین و تمام مخلوقاتی که در آسمان‌ها و زمین وجود دارد، تسبیح الله را می‌گویند، و هیچ‌چیز نیست مگر اینکه الله را می‌ستاید و او را منزه می‌شمرد، اما شما چگونگی تسبیح آنها را نمی‌فهمید، زیرا شما فقط تسبیح کسی را که به زبان خودتان تسبیح بگوید می‌فهمید، به‌راستی‌که او تعالی ذات بردباری است که کیفر را به تعجیل نمی‌اندازد، و هرکس را که به‌سوی او توبه کند می‌آمرزد.
Faccirooji aarabeeji:
وَاِذَا قَرَاْتَ الْقُرْاٰنَ جَعَلْنَا بَیْنَكَ وَبَیْنَ الَّذِیْنَ لَا یُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ حِجَابًا مَّسْتُوْرًا ۟ۙ
و - ای رسول- هر وقت قرآن بخوانی و بازدارنده‌ها و اندرزهایی را که در آن است بشنوند برای مجازات کسانی‌که به روز قیامت ایمان نمی‌آورند میان تو و میان آنها به خاطر رویگردانی‌شان حجابی پوشاننده قرار می‌دهیم که آنها را از فهم قرآن محروم می‌سازد.
Faccirooji aarabeeji:
وَّجَعَلْنَا عَلٰی قُلُوْبِهِمْ اَكِنَّةً اَنْ یَّفْقَهُوْهُ وَفِیْۤ اٰذَانِهِمْ وَقْرًا ؕ— وَاِذَا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِی الْقُرْاٰنِ وَحْدَهٗ وَلَّوْا عَلٰۤی اَدْبَارِهِمْ نُفُوْرًا ۟
و بر دل‌های‌شان پوشش‌هایی قرار می‌دهیم تا قرآن را نفهمند، و در گوش‌های‌شان سنگینی قرار می‌دهیم تا آن‌گونه که نفع برساند آن را نشنوند، و هرگاه پروردگارت را در قرآن به یگانگی یاد کنی، و معبودهای ادعاییِ آنها را یاد نکنی درحالی‌که از اخلاص توحید برای الله دور می‌شوند پشت می‌کنند.
Faccirooji aarabeeji:
نَحْنُ اَعْلَمُ بِمَا یَسْتَمِعُوْنَ بِهٖۤ اِذْ یَسْتَمِعُوْنَ اِلَیْكَ وَاِذْ هُمْ نَجْوٰۤی اِذْ یَقُوْلُ الظّٰلِمُوْنَ اِنْ تَتَّبِعُوْنَ اِلَّا رَجُلًا مَّسْحُوْرًا ۟
ما به روش گوش‌دادن رؤسای‌شان به قرآن داناتر هستیم، آنها راهیابی با آن را نمی‌خواهند، بلکه خوارشمردن و حرف‌های بیهوده را هنگام خواندن تو می‌خواهند، و ما به نجوایی که برای تکذیب و بازداشتن از آن می‌کنند داناتر هستیم، آن‌گاه که این ستمکاران به خودشان به‌سبب کفر می‌گویند: - ای مردم- شما جز مردی سحرشده را که عقلش تباه شده است پیروی نمی‌کنید.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• الزعم بأن الملائكة بنات الله افتراء كبير، وقول عظيم الإثم عند الله عز وجل.
• أكثر الناس لا تزيدهم آيات الله إلا نفورًا؛ لبغضهم للحق ومحبتهم ما كانوا عليه من الباطل.
آیات الله بر بیشتر مردم جز رمیدن نمی‌افزاید؛ چون از حق کینه دارند و بر باطلی که هستند محبت می‌ورزند.
اَوْ خَلْقًا مِّمَّا یَكْبُرُ فِیْ صُدُوْرِكُمْ ۚ— فَسَیَقُوْلُوْنَ مَنْ یُّعِیْدُنَا ؕ— قُلِ الَّذِیْ فَطَرَكُمْ اَوَّلَ مَرَّةٍ ۚ— فَسَیُنْغِضُوْنَ اِلَیْكَ رُءُوْسَهُمْ وَیَقُوْلُوْنَ مَتٰی هُوَ ؕ— قُلْ عَسٰۤی اَنْ یَّكُوْنَ قَرِیْبًا ۟
یا آفریده‌ای بزرگتر از این دو باشید که در نظرتان بزرگ است، الله شما را بازمی‌گرداند همان‌گونه که ابتدا پدید آورد، و شما را زنده می‌گرداند همان‌گونه که بار نخست شما را آفرید. پس این ستیزه‌جویان خواهند گفت: چه کسی ما را پس از مرگمان زنده بازمی‌گرداند؟ به آنها بگو: همان ذاتی شما را بازمی‌گرداند که بار نخست بدون نمونۀ قبلی شما را آفرید، آن‌گاه سرهای‌شان را در حال تمسخر پاسخ تو تکان خواهند داد، و شگفت‌زده خواهند گفت: این بازگرداندن چه زمانی است؟! به آنها بگو: شاید نزدیک باشد، زیرا هرچه او تعالی آوردندۀ آن است نزدیک است.
Faccirooji aarabeeji:
یَوْمَ یَدْعُوْكُمْ فَتَسْتَجِیْبُوْنَ بِحَمْدِهٖ وَتَظُنُّوْنَ اِنْ لَّبِثْتُمْ اِلَّا قَلِیْلًا ۟۠
الله روزی شما را بازمی‌گرداند که شما را به‌سوی صحرای محشر فرا می‌خواند، آن‌گاه با تسلیم به فرمانش، و درحالی‌که او را ستایش می‌کنید دعوتش را اجابت می‌کنید، و گمان می‌کنید که جز زمان اندکی در زمین نمانده‌اید.
Faccirooji aarabeeji:
وَقُلْ لِّعِبَادِیْ یَقُوْلُوا الَّتِیْ هِیَ اَحْسَنُ ؕ— اِنَّ الشَّیْطٰنَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ ؕ— اِنَّ الشَّیْطٰنَ كَانَ لِلْاِنْسَانِ عَدُوًّا مُّبِیْنًا ۟
و -ای پیامبر- به بندگان مؤمن من بگو: هنگام گفت وگو کردن، سخن نیکو بگویند، و از سخن بد و ناپسند بپرهیزند؛ چرا که شیطان از آن سوء استفاده کرده و میان آنان برای نابود ساختن زندگی دنیوی و اخرویشان، دشمنى و كشمكش مى افكند. همانا شيطان براى انسان دشمنى آشكار است پس باید از او بر حذر باشد.
Faccirooji aarabeeji:
رَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِكُمْ ؕ— اِنْ یَّشَاْ یَرْحَمْكُمْ اَوْ اِنْ یَّشَاْ یُعَذِّبْكُمْ ؕ— وَمَاۤ اَرْسَلْنٰكَ عَلَیْهِمْ وَكِیْلًا ۟
- ای مردم- پروردگارتان به شما داناتر است، پس هیچ‌چیز از شما بر او پوشیده نمی‌ماند، اگر بخواهد بر شما رحم کند بر شما رحم می‌کند؛ یعنی شما را به ایمان و عمل صالح توفیق می‌دهد، و اگر بخواهد شما را عذاب کند شما را عذاب می‌کند؛ یعنی شما را از ایمان محروم می‌سازد و بر کفر می‌میراند، و - ای رسول- تو را نگهبان آنها مبعوث نکرده‌ایم تا آنها را بر ایمان مجبور سازی، و از کفر بازداری، و اعمال‌شان را بر آنها برشماری. تو فقط ابلاغ‌کننده‌ای از جانب الله هستی که آنچه تو را به تبلیغ آن فرمان داده ابلاغ می‌کنی.
Faccirooji aarabeeji:
وَرَبُّكَ اَعْلَمُ بِمَنْ فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِیّٖنَ عَلٰی بَعْضٍ وَّاٰتَیْنَا دَاوٗدَ زَبُوْرًا ۟
و - ای رسول- پروردگار تو به تمام کسانی‌که در آسمان و زمین هستند و به احوال و شایستگی آنها داناتر است، و برخی از پیامبران را بر برخی دیگر با پیروان زیاد و نزول کتاب‌ها برتری داده‌ایم، و کتابی یعنی زبور به داود عطا کردیم.
Faccirooji aarabeeji:
قُلِ ادْعُوا الَّذِیْنَ زَعَمْتُمْ مِّنْ دُوْنِهٖ فَلَا یَمْلِكُوْنَ كَشْفَ الضُّرِّ عَنْكُمْ وَلَا تَحْوِیْلًا ۟
- ای رسول- به این مشرکان بگو: - ای مشرکان- اگر آسیبی به شما نازل شده است کسانی را که ادعا می‌کنید معبودانی غیر از الله هستند، به‌سبب ناتوانی‌شان مالک دفع آسیب از شما نیستند، و مالک انتقال آسیب به غیر شما نیز نیستند، و هرکس که ناتوان باشد معبود نیست.
Faccirooji aarabeeji:
اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ یَدْعُوْنَ یَبْتَغُوْنَ اِلٰی رَبِّهِمُ الْوَسِیْلَةَ اَیُّهُمْ اَقْرَبُ وَیَرْجُوْنَ رَحْمَتَهٗ وَیَخَافُوْنَ عَذَابَهٗ ؕ— اِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُوْرًا ۟
خود فرشتگان و مانند آنها که مشرکان آنها را می‌خوانند اعمال صالحی را که آنها را به الله نزدیک می‌سازند می‌جویند، و مسابقه می‌دهند تا هر یک از آنها با طاعت به او نزدیکتر باشند، و امیدوارند که بر آنها رحم کند، و می‌ترسند از اینکه آنها را عذاب کند، - ای رسول- همانا عذاب پروردگارت سزاوار ترسیدن است.
Faccirooji aarabeeji:
وَاِنْ مِّنْ قَرْیَةٍ اِلَّا نَحْنُ مُهْلِكُوْهَا قَبْلَ یَوْمِ الْقِیٰمَةِ اَوْ مُعَذِّبُوْهَا عَذَابًا شَدِیْدًا ؕ— كَانَ ذٰلِكَ فِی الْكِتٰبِ مَسْطُوْرًا ۟
و هر روستا یا آبادیی که ساکنینش بر کفر باشند به علت کفرشان، عذاب و نابودی را در دنیا بر آنان نازل می کنیم، یا آنان را به سزایی سخت، مثلا کشته شدن یا غیر آن مبتلا می کنیم، این عذاب و نابودی، حکمی الهی است که در لوح محفوظ نوشته شده است.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• القول الحسن داع لكل خلق جميل وعمل صالح، فإنَّ من ملك لسانه ملك جميع أمره.
سخن نیک، مبنای همه ی رفتارهای درست و کردار نیک است؛ چرا که هر کس زبانش را کنترل کند، تمام امور (زندگیش) را در کنترل گرفته است.
• فاضل الله بين الأنبياء بعضهم على بعض عن علم منه وحكمة.
• الله لا يريد بعباده إلا ما هو الخير، ولا يأمرهم إلا بما فيه مصلحتهم.
وَمَا مَنَعَنَاۤ اَنْ نُّرْسِلَ بِالْاٰیٰتِ اِلَّاۤ اَنْ كَذَّبَ بِهَا الْاَوَّلُوْنَ ؕ— وَاٰتَیْنَا ثَمُوْدَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوْا بِهَا ؕ— وَمَا نُرْسِلُ بِالْاٰیٰتِ اِلَّا تَخْوِیْفًا ۟
و فروفرستادن نشانه‌های حسیِ دلالت‌کننده بر راستیِ رسول مانند زنده‌گردانیدن مردگان و مانند آن را که مشرکان طلب می‌کنند رها نکردیم، جز به این دلیل که این نشانه‌ها را بر امت‌های نخستین نازل کردیم اما آنها تکذیب کردند. چنان‌که نشانه‌ای بزرگ و آشکار، یعنی ماده‌شتر، را به ثمود دادیم، اما آن را تکذیب کردند آن‌گاه عذاب‌شان را به تعجیل انداختیم، و آیات را بر دستان رسولان نمی‌فرستیم مگر برای بیم‌دادن امت‌هایشان، تا شاید اسلام بیاورند.
Faccirooji aarabeeji:
وَاِذْ قُلْنَا لَكَ اِنَّ رَبَّكَ اَحَاطَ بِالنَّاسِ ؕ— وَمَا جَعَلْنَا الرُّءْیَا الَّتِیْۤ اَرَیْنٰكَ اِلَّا فِتْنَةً لِّلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُوْنَةَ فِی الْقُرْاٰنِ ؕ— وَنُخَوِّفُهُمْ ۙ— فَمَا یَزِیْدُهُمْ اِلَّا طُغْیَانًا كَبِیْرًا ۟۠
و - ای رسول- به یاد آور آن‌گاه که به تو گفتیم: به‌راستی‌که قدرت پروردگارت بر مردم احاطه دارد، و آنها در قبضۀ او تعالی هستند، و الله تو را در برابر آنها محافظت می‌کند، پس آنچه را به تبلیغش فرمان یافته‌ای ابلاغ کن، و آنچه را در شب اسراء آشکارا به تو نمایاندیم جز امتحانی برای مردم قرار ندادیم، که آیا آن را تصدیق می‌کنند، یا به تکذیب آن می‌پردازند؟ و درخت زقّوم مذکور در قرآن را که از ته جهنم می‌روید جز آزمایشی برای‌شان قرار ندادیم، پس وقتی به این دو نشانه ایمان نیاوردند به سایر نشانه‌ها نیز ایمان نخواهند آورد، و ما با فروفرستادن آیات آنها را بیم می‌دهیم اما این کار جز بر کفر و طغیان بیشتر شان نمی‌افزاید.
Faccirooji aarabeeji:
وَاِذْ قُلْنَا لِلْمَلٰٓىِٕكَةِ اسْجُدُوْا لِاٰدَمَ فَسَجَدُوْۤا اِلَّاۤ اِبْلِیْسَ ؕ— قَالَ ءَاَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِیْنًا ۟ۚ
و - ای رسول- به یاد آور آن‌گاه که به فرشتگان گفتیم: برای احترام و نه برای عبادت در برابر آدم به سجده اُفتید، آن‌گاه اطاعت امر کردند و همگی در برابر آدم به سجده افتادند، اما ابلیس از اینکه در برابر او سجده کند از روی تکبر سرباز زد و گفت: آیا برای کسی سجده کنم که او را از گِل آفریدی، درحالی‌که مرا از آتش آفریده‌ای؟! پس من از او شریف‌تر هستم.
Faccirooji aarabeeji:
قَالَ اَرَءَیْتَكَ هٰذَا الَّذِیْ كَرَّمْتَ عَلَیَّ ؗ— لَىِٕنْ اَخَّرْتَنِ اِلٰی یَوْمِ الْقِیٰمَةِ لَاَحْتَنِكَنَّ ذُرِّیَّتَهٗۤ اِلَّا قَلِیْلًا ۟
ابلیس به پروردگارش گفت: به من بگو این مخلوقی را که با فرمانت برای من که در برابر او سجده کنم او را بر من برتری دادی؟ اگر مرا تا آخر زندگی دنیا زنده نگه داری به‌طور قطع فرزندانش را جذب خواهم کرد و آنها را از راه راست تو گمراه خواهم ساخت جز اندکی از آنها را که تو محفوظ داشته‌ای، یعنی بندگان مخلصت را.
Faccirooji aarabeeji:
وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِكَ وَاَجْلِبْ عَلَیْهِمْ بِخَیْلِكَ وَرَجِلِكَ وَشَارِكْهُمْ فِی الْاَمْوَالِ وَالْاَوْلَادِ وَعِدْهُمْ ؕ— وَمَا یَعِدُهُمُ الشَّیْطٰنُ اِلَّا غُرُوْرًا ۟
و از میان آنها هرکس را که توانستی با صدای دعوتگر خویش به‌سوی گناه از راه حق منحرف کنی منحرف کن، و با سواران و پیادگان دعوتگرت که به فرمانبرداری از تو دعوت می‌دهند بر آنها بانگ بزن، و با آراستن هر کاری که مخالف شریعت است در اموال‌شان با آنها شریک شو، و در فرزندان‌شان با مدعی‌بودن دروغین آنها، و جمع‌کردن آنها به زنا، و بنده‌ساختن‌شان برای غیر الله هنگام نام‌نهادن با آنها شریک شو، و وعده‌های دروغین و آرزوهای پوچ را برای‌شان بیارای، و شیطان جز وعده‌های دروغین و فریبکارانه به آنها وعده نمی‌دهد.
Faccirooji aarabeeji:
رَبُّكُمُ الَّذِیْ یُزْجِیْ لَكُمُ الْفُلْكَ فِی الْبَحْرِ لِتَبْتَغُوْا مِنْ فَضْلِهٖ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ بِكُمْ رَحِیْمًا ۟
- ای مردم- پروردگار شما همان ذاتی است که شما را در دریا سوار بر کشتی‌ها به حرکت درمی‌آورد به این نیّت که با سودهای تجاری و غیر آن رزق او را بجویید، به‌راستی او نسبت به شما بسیار مهربان است که این وسایل را برایتان فراهم می‌آورد.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• من رحمة الله بالناس عدم إنزاله الآيات التي يطلبها المكذبون حتى لا يعاجلهم بالعقاب إذا كذبوا بها.
الله از روی رحمت بر مردم، آن‌گاه که آیات را تکذیب می‌کنند، نشانه‌هایی را که تکذیب‌کنندگان می‌طلبند فرو نمی‌فرستد تا کیفرشان را به تعجیل نیندازد.
• ابتلى الله العباد بالشيطان الداعي لهم إلى معصية الله بأقواله وأفعاله.
وَاِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فِی الْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُوْنَ اِلَّاۤ اِیَّاهُ ۚ— فَلَمَّا نَجّٰىكُمْ اِلَی الْبَرِّ اَعْرَضْتُمْ ؕ— وَكَانَ الْاِنْسَانُ كَفُوْرًا ۟
و - ای مشرکان- هرگاه مصیبت و امر ناگواری در دریا به شما برسد و ترس از مرگ بر شما عارض گردد، آنچه را که به جای الله عبادت می‌کردید از خاطرتان پاک می‌شود، و فقط الله را به یاد می‌آورید و از او یاری می‌جویید، اما وقتی شما را در برابر آنچه از آن می‌ترسید یاری رسانَد و نجات دهد، و شما را به خشکی برساند از توحید و خواندن او در دعا به یگانگی، روی می‌گردانید، و به بت‌های‌تان رجوع می‌کنید، و انسان همیشه ناسپاس نعمت‌های الله است.
Faccirooji aarabeeji:
اَفَاَمِنْتُمْ اَنْ یَّخْسِفَ بِكُمْ جَانِبَ الْبَرِّ اَوْ یُرْسِلَ عَلَیْكُمْ حَاصِبًا ثُمَّ لَا تَجِدُوْا لَكُمْ وَكِیْلًا ۟ۙ
- ای مشرکان- آیا آن‌گاه که شما را به‌سوی خشکی رهانید ایمن شدید از اینکه الله شما را در زمین فرو بَرَد؟ یا ایمن شدید از اینکه سنگ‌هایی از آسمان بر شما فرو فرستد و مانند کاری که با قوم لوط انجام داد بر سرتان ببارد، آن‌گاه هیچ حفاظت کننده‌ای نیابید که از شما حفاظت کند، و هیچ یاوری نیابید که مانع هلاکت‌تان شود.
Faccirooji aarabeeji:
اَمْ اَمِنْتُمْ اَنْ یُّعِیْدَكُمْ فِیْهِ تَارَةً اُخْرٰی فَیُرْسِلَ عَلَیْكُمْ قَاصِفًا مِّنَ الرِّیْحِ فَیُغْرِقَكُمْ بِمَا كَفَرْتُمْ ۙ— ثُمَّ لَا تَجِدُوْا لَكُمْ عَلَیْنَا بِهٖ تَبِیْعًا ۟
آیا ایمن شدید از اینکه الله دوباره شما را به دریا بازگردانَد، سپس بادی شدید بر شما بفرستد، و شما را به‌سبب کفرتان به نعمت الله که شما را برای بار نخست نجات داد غرق گردانَد، آن‌گاه هیچ‌کس را نمی‌یابید تا برای یاری‌تان در قبال کاری که با شما انجام داده‌ایم ما را مواخذه کند.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِیْۤ اٰدَمَ وَحَمَلْنٰهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنٰهُمْ مِّنَ الطَّیِّبٰتِ وَفَضَّلْنٰهُمْ عَلٰی كَثِیْرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیْلًا ۟۠
و به تحقیق که ما فرزندان آدم را با عقل و سجده‌کردن فرشتگان در برابر پدرشان و سایر موارد گرامی داشتیم، و چارپایان و مرکب‌هایی که در خشکی آنها را حمل می‌کنند، و کشتی‌هایی که در دریا آنها را حمل می‌کنند در تسخیر آنها قرار دادیم، و از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها و ازدواج‌های مشروع و سایر نعمت‌های پاک و حلال به آنها روزی دادیم، و آنها را بر بسیاری از مخلوقات خویش برتری بزرگی دادیم، پس آنها باید شکر نعمت‌های الله را به جای آورند.
Faccirooji aarabeeji:
یَوْمَ نَدْعُوْا كُلَّ اُنَاسٍ بِاِمَامِهِمْ ۚ— فَمَنْ اُوْتِیَ كِتٰبَهٗ بِیَمِیْنِهٖ فَاُولٰٓىِٕكَ یَقْرَءُوْنَ كِتٰبَهُمْ وَلَا یُظْلَمُوْنَ فَتِیْلًا ۟
و - ای رسول- به یاد آور روزی را که هر گروهی را با پیشوای‌شان که در دنیا به او اقتدا می‌کردند ندا می‌دهیم، پس هرکس نامۀ عمل او به دست راستش قرار داده شود همان‌ها هستند که با خوشحالی نامه‌های‌شان را می‌خوانند، و ذره‌ای از مزدهای‌شان کاسته نمی‌شود، هر چند از نظر کوچکی به اندازۀ رشته‌ای باشد که در شکاف هسته (خرما) قرار دارد.
Faccirooji aarabeeji:
وَاِنْ كَادُوْا لَیَفْتِنُوْنَكَ عَنِ الَّذِیْۤ اَوْحَیْنَاۤ اِلَیْكَ لِتَفْتَرِیَ عَلَیْنَا غَیْرَهٗ ۖۗ— وَاِذًا لَّاتَّخَذُوْكَ خَلِیْلًا ۟
و - ای رسول- نزدیک بود که مشرکان تو را از از آیات قرآن که برایت وحی کردیم منحرف کنند؛ تا آنچه را که موافق هوس‌های‌شان است بر ما ببندی، و اگر ین کار را انجام می‌دادی به‌طور قطع تو را به عنوان دوست برمی‌گزیدند.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَوْلَاۤ اَنْ ثَبَّتْنٰكَ لَقَدْ كِدْتَّ تَرْكَنُ اِلَیْهِمْ شَیْـًٔا قَلِیْلًا ۟ۗۙ
و اگر تو را بر حق ثابت قدم نکرده بودیم به‌طور قطع نزدیک بود کمی به‌سوی آنها متمایل شوی، آن‌گاه با پیشنهاد آنها موافقت کنی؛ چون نیرنگ‌بازانی قوی و فریبکارانی نیرومند هستند و تو نیز بر ایمان‌آوردن آنها زیاد مشتاق بودی، اما تو را از تمایل به‌سوی آنها نگه داشتیم.
Faccirooji aarabeeji:
اِذًا لَّاَذَقْنٰكَ ضِعْفَ الْحَیٰوةِ وَضِعْفَ الْمَمَاتِ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ عَلَیْنَا نَصِیْرًا ۟
و اگر به پیشنهاد آنها روی می‌آوردی به‌طور قطع عذابی دوچندان در زندگی دنیا و در آخرت برایت می‌چشاندیم، آن‌گاه هیچ یاوری نمی‌یافتی که تو را در برابر ما یاری رساند، و عذاب را از تو دفع کند.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• الإنسان كفور للنعم إلا من هدى الله.
• كل أمة تُدْعَى إلى دينها وكتابها، هل عملت به أو لا؟ والله لا يعذب أحدًا إلا بعد قيام الحجة عليه ومخالفته لها.
هر امتی به دین و کتابش فراخوانده می‌شود، که آیا به آن عمل کرده است یا نه؟ و الله هیچ‌کس را عذاب نمی‌کند مگر پس از اقامۀ حجت برایش و مخالفت او با حجت.
• عداوة المجرمين والمكذبين للرسل وورثتهم ظاهرة بسبب الحق الذي يحملونه، وليس لذواتهم.
دشمنی آشکار جنایتکاران و تکذیب‌کنندگان رسولان علیهم السلام و وارثان آنها به‌سبب حقیقتی است که آن را حمل می‌کنند؛ نه به خاطر خودشان.
• الله تعالى عصم النبي من أسباب الشر ومن البشر، فثبته وهداه الصراط المستقيم، ولورثته مثل ذلك على حسب اتباعهم له.
الله تعالی پیامبر صلی الله علیه وسلم را از اسباب شر و از انسان‌ها محافظت، و به راه راست استوار و هدایت کرده است، و این امر برای وارثان پیامبر صلی الله علیه وسلم بر اساس پیروی آنها از او نیز وجود دارد.
وَاِنْ كَادُوْا لَیَسْتَفِزُّوْنَكَ مِنَ الْاَرْضِ لِیُخْرِجُوْكَ مِنْهَا وَاِذًا لَّا یَلْبَثُوْنَ خِلٰفَكَ اِلَّا قَلِیْلًا ۟
و نزدیک بود کافران از روی دشمنی، تو را از میان خویش برانند و از مکه اخراج کنند، اما الله آنها را از اخراج تو بازداشت تا آن‌گاه که به فرمان پروردگارت هجرت کردی، و اگر تو را اخراج می‌کردند پس از اخراج تو جز زمان اندکی باقی نمی‌ماندند.
Faccirooji aarabeeji:
سُنَّةَ مَنْ قَدْ اَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنْ رُّسُلِنَا وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحْوِیْلًا ۟۠
این حکم که پس از تو جز زمان اندکی باقی نمی‌ماندند، سنت جاری‌شدۀ الله در رسولان پیش از توست، یعنی هر رسولی که قومش او را از میان خویش اخراج کردند الله عذاب را بر آنها فرو فرستاد، و - ای رسول- هیچ تغییری برای سنت ما نخواهی یافت، بلکه آن را ثابت و جاری خواهی یافت.
Faccirooji aarabeeji:
اَقِمِ الصَّلٰوةَ لِدُلُوْكِ الشَّمْسِ اِلٰی غَسَقِ الَّیْلِ وَقُرْاٰنَ الْفَجْرِ ؕ— اِنَّ قُرْاٰنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُوْدًا ۟
نماز را با برپایی آن به کامل‌ترین وجه در اوقاتش از زوال خورشید در میان آسمان، که نماز ظهر و عصر را شامل می‌شود، تا تاریکی شب، که نماز مغرب و عشاء را دربردارد، برپادار، و نماز فجر را برپادار و قرائت را در آن طولانی کن، زیرا فرشتگان شب و فرشتگان روز در نماز صبح حاضر می‌شوند.
Faccirooji aarabeeji:
وَمِنَ الَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهٖ نَافِلَةً لَّكَ ۖۗ— عَسٰۤی اَنْ یَّبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُوْدًا ۟
و - ای رسول- شب برخیز و پاسی از آن نماز بگزار تا نماز تو باعث بالابردن درجاتت باشد، در طلب اینکه پروردگارت در روز قیامت تو را شفاعتگری برای مردم از مناظر هولناک روز قیامت برانگیزد، و شفاعت عظمی را که نخستینیان و پسینیان آن را می‌ستایند داشته باشی.
Faccirooji aarabeeji:
وَقُلْ رَّبِّ اَدْخِلْنِیْ مُدْخَلَ صِدْقٍ وَّاَخْرِجْنِیْ مُخْرَجَ صِدْقٍ وَّاجْعَلْ لِّیْ مِنْ لَّدُنْكَ سُلْطٰنًا نَّصِیْرًا ۟
و - ای رسول- بگو: پروردگارا، تمام ورود و خروج‌های مرا در طاعت و بر رضایت خودت قرار بده، و از جانب خویش حجتی آشکار برایم قرار بده که با آن مرا در برابر دشمنم یاری رسانی.
Faccirooji aarabeeji:
وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْاٰنِ مَا هُوَ شِفَآءٌ وَّرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِیْنَ ۙ— وَلَا یَزِیْدُ الظّٰلِمِیْنَ اِلَّا خَسَارًا ۟
و از قرآن آنچه را که مایۀ درمان جهل و کفر و تردید دل‌هاست، و آنچه را که مایۀ درمان بدن‌هاست آن‌گاه که با آن دعا شود، و آنچه را که مایۀ رحمت برای مؤمنان عامل به آن است فرو می‌فرستیم، اما این قرآن برای کافران جز نابودی نمی‌افزاید؛ زیرا شنیدن قرآن آنها را خشمگین می‌سازد، و بر تکذیب و رویگردانی آنها از قرآن می‌افزاید.
Faccirooji aarabeeji:
وَاِذَاۤ اَنْعَمْنَا عَلَی الْاِنْسَانِ اَعْرَضَ وَنَاٰ بِجَانِبِهٖ ۚ— وَاِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ یَـُٔوْسًا ۟
و چون به انسان نعمتی مانند سلامتی و ثروت ارزانی داریم از شکر و طاعت الله روی می‌گرداند، و بسیار دور می‌گردد، و چون آسیبی مانند بیماری یا فقر به او برسانیم از رحمت الله بسیار نومید و مأیوس می‌گردد.
Faccirooji aarabeeji:
وَیَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ الرُّوْحِ ؕ— قُلِ الرُّوْحُ مِنْ اَمْرِ رَبِّیْ وَمَاۤ اُوْتِیْتُمْ مِّنَ الْعِلْمِ اِلَّا قَلِیْلًا ۟
و - ای رسول- کفار اهل کتاب در مورد حقیقت روح از تو می‌پرسند، به آنها بگو: حقیقت روح را کسی جز الله نمی‌داند، و به شما و تمام مخلوقات جز اندکی از علم در مقایسه با علم الله سبحانه داده نشده است.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَىِٕنْ شِئْنَا لَنَذْهَبَنَّ بِالَّذِیْۤ اَوْحَیْنَاۤ اِلَیْكَ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ بِهٖ عَلَیْنَا وَكِیْلًا ۟ۙ
و - ای رسول- اگر بردن آنچه را که از وحی بر تو نازل کرده‌ایم با محو آن از سینه‌ها و کتاب‌ها بخواهیم به‌طور قطع آن را می‌بریم، آن‌گاه هیچ‌کس را نمی‌یابی که تو را یاری رساند و بازگرداندن آن را برعهده بگیرد.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• في الآيات دليل على شدة افتقار العبد إلى تثبيت الله إياه، وأنه ينبغي له ألا يزال مُتَمَلِّقًا لربه أن يثبته على الإيمان.
آیات فوق دلالت دارد بر نیاز شدید بنده به اینکه الله او را ثابت قدم کند، و اینکه سزاوار است همیشه در برابر پروردگارش اظهار فروتنی کند تا او را بر ایمان استوار گرداند.
• عند ظهور الحق يَضْمَحِل الباطل، ولا يعلو الباطل إلا في الأزمنة والأمكنة التي يكسل فيها أهل الحق.
با ظهور حق باطل از بین می‌رود، و باطل فقط در زمان‌ها و مکان‌هایی برتری می‌یابد که پیروان حق تنبلی می‌کنند.
• الشفاء الذي تضمنه القرآن عام لشفاء القلوب من الشُّبَه، والجهالة، والآراء الفاسدة، والانحراف السيئ والمقاصد السيئة.
شفایی که قرآن دربردارد اعم است از شفای دل‌ها از شبهات، جهالت، نظرات فاسد، زشتیِ انحراف، و اهداف پلید.
• في الآيات دليل على أن المسؤول إذا سئل عن أمر ليس في مصلحة السائل فالأولى أن يعرض عن جوابه، ويدله على ما يحتاج إليه، ويرشده إلى ما ينفعه.
آیات فوق، دلالت دارد بر اینکه اگر از کسی در مورد امری که مصلحت پرسشگر در آن نیست سوال شود بهتر است که از دادن پاسخ خودداری کند، و پرسشگر را به امور مورد نیاز و سودمند راهنمایی و هدایت کند.
قُلْ لَّىِٕنِ اجْتَمَعَتِ الْاِنْسُ وَالْجِنُّ عَلٰۤی اَنْ یَّاْتُوْا بِمِثْلِ هٰذَا الْقُرْاٰنِ لَا یَاْتُوْنَ بِمِثْلِهٖ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیْرًا ۟
- ای رسول- بگو: اگر تمام انسان‌ها و جن‌ها جمع شوند تا مانند این قرآن نازل‌شده بر تو را از نظر بلاغت، و حسن نظم، و فصاحت سخنش بیاورند، هرگز نمی‌توانند مانند آن را بیاورند، هر چند یاور و پشتیبان یکدیگر باشند.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا لِلنَّاسِ فِیْ هٰذَا الْقُرْاٰنِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ ؗ— فَاَبٰۤی اَكْثَرُ النَّاسِ اِلَّا كُفُوْرًا ۟
و در این قرآن هرگونه اندرز و عبرت و امر و نهی و قصص پندآمیز را برای مردم بیان کردیم به این هدف که ایمان بیاورند، اما بیشتر مردم فقط قرآن را انکار و بر آن اعتراض می‌کنند.
Faccirooji aarabeeji:
اَوْ تَكُوْنَ لَكَ جَنَّةٌ مِّنْ نَّخِیْلٍ وَّعِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْاَنْهٰرَ خِلٰلَهَا تَفْجِیْرًا ۟ۙ
Faccirooji aarabeeji:
اَوْ یَكُوْنَ لَكَ بَیْتٌ مِّنْ زُخْرُفٍ اَوْ تَرْقٰی فِی السَّمَآءِ ؕ— وَلَنْ نُّؤْمِنَ لِرُقِیِّكَ حَتّٰی تُنَزِّلَ عَلَیْنَا كِتٰبًا نَّقْرَؤُهٗ ؕ— قُلْ سُبْحَانَ رَبِّیْ هَلْ كُنْتُ اِلَّا بَشَرًا رَّسُوْلًا ۟۠
یا خانه‌ای آراسته به طلا و سایر لوازم زینتی داشته باشی، یا در آسمان بالا روی، و حتی اگر به آسمان بالا روی هرگز به تو ایمان نمی‌آوریم که فرستاده‌ای هستی مگر اینکه کتابی نوشته‌شده از جانب الله فرود آوری که در آن بخوانیم تو فرستادۀ الله هستی. - ای رسول- به آنها بگو: پروردگارم منزه است! آیا من جز انسانی فرستاده‌شده مانند سایر رسولان هستم، که مالک هیچ‌چیز نیستم، پس چگونه می‌توانم موارد پیشنهادی شما را بیاورم؟!
Faccirooji aarabeeji:
وَمَا مَنَعَ النَّاسَ اَنْ یُّؤْمِنُوْۤا اِذْ جَآءَهُمُ الْهُدٰۤی اِلَّاۤ اَنْ قَالُوْۤا اَبَعَثَ اللّٰهُ بَشَرًا رَّسُوْلًا ۟
و هیچ‌چیز کافران را از ایمان به الله و رسولش، و عمل به آنچه رسول آورده است بازنداشت مگر اعتراض آنها به اینکه رسول از جنس بشر است، آن‌گاه که برای اعتراض گفتند: آیا الله رسولی از جنس بشر به‌سوی ما برانگیخته است؟!
Faccirooji aarabeeji:
قُلْ لَّوْ كَانَ فِی الْاَرْضِ مَلٰٓىِٕكَةٌ یَّمْشُوْنَ مُطْمَىِٕنِّیْنَ لَنَزَّلْنَا عَلَیْهِمْ مِّنَ السَّمَآءِ مَلَكًا رَّسُوْلًا ۟
- ای رسول- در پاسخ به آنها بگو: اگر فرشتگانی بر روی زمین بودند که همانند شما در آن سکونت می‌کردند و آرام و مطمئن راه می‌رفتند به‌طور قطع رسولی فرشته از جنس خودشان به‌سوی آنها می‌فرستادیم؛ زیرا او می‌توانست رسالت خود را برای‌شان بفهماند، چون خردمندانه نیست که رسولی از جنس بشر به‌سوی فرشتگان فرستاده شود، و حالِ شما نیز چنین است.
Faccirooji aarabeeji:
قُلْ كَفٰی بِاللّٰهِ شَهِیْدًا بَیْنِیْ وَبَیْنَكُمْ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ بِعِبَادِهٖ خَبِیْرًا بَصِیْرًا ۟
- ای رسول- بگو: الله برای گواهی میان من و شما در اینکه من فرستاده‌ای به‌سوی شما هستم، و اینکه آنچه را با آن به‌سوی شما فرستاده شده‌ام برایتان رساندم، کافی است؛ زیرا او تعالی به احوال بندگانش احاطه دارد، و ذره‌ای از احوال‌شان بر او پوشیده نمی‌ماند، و تمام امور نهانِ در نفس‌های‌تان را می‌بیند.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• بيَّن الله للناس في القرآن من كل ما يُعْتَبر به من المواعظ والعبر والأوامر والنواهي والقصص؛ رجاء أن يؤمنوا.
الله متعال به امید هدایت مردم هر نوع پند، عبرت، امر، نهی و سرگذشت های پندآموزى را در قرآن بیان فرموده است.
• القرآن كلام الله وآية النبي الخالدة، ولن يقدر أحد على المجيء بمثله.
قرآن کریم کلام الله و معجزۀ جاویدان پیامبر صلی الله علیه وسلم است، و هیچ‌کس نمی‌تواند مانند آن را بیاورد.
وَمَنْ یَّهْدِ اللّٰهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ ۚ— وَمَنْ یُّضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ اَوْلِیَآءَ مِنْ دُوْنِهٖ ؕ— وَنَحْشُرُهُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ عَلٰی وُجُوْهِهِمْ عُمْیًا وَّبُكْمًا وَّصُمًّا ؕ— مَاْوٰىهُمْ جَهَنَّمُ ؕ— كُلَّمَا خَبَتْ زِدْنٰهُمْ سَعِیْرًا ۟
و هرکس که الله به او توفیق هدایت دهد او هدایت‌یافتۀ واقعی است، و کسانی را که از هدایت محروم گرداند و گمراه سازد - ای رسول- هرگز برای‌شان کارسازانی نخواهی یافت که آنها را به حق هدایت کنند، و آسیب را از آنها برطرف سازند، و منفعتی برای‌شان جلب کنند، و در روز قیامت آنها را افتاده بر روی چهره‌های‌شان درحالی‌که نمی‌بینند و سخن نمی‌گویند و نمی‌شنوند گرد می‌آوریم. جایگاهشان که به آن پناه می‌برند جهنم است، و هرگاه شعله‌اش آرام گیرد آن را شعله‌ورتر می‌سازیم.
Faccirooji aarabeeji:
ذٰلِكَ جَزَآؤُهُمْ بِاَنَّهُمْ كَفَرُوْا بِاٰیٰتِنَا وَقَالُوْۤا ءَاِذَا كُنَّا عِظَامًا وَّرُفَاتًا ءَاِنَّا لَمَبْعُوْثُوْنَ خَلْقًا جَدِیْدًا ۟
این عذاب که با آن مواجه می‌شوند مجازات آنهاست به‌سبب کفرشان به آیات نازل‌شدۀ ما بر رسولمان، و به‌سبب این سخن آنها برای بعیدپنداشتن رستاخیز که گفتند: آیا وقتی مُردیم و استخوان‌هایی پوسیده، و اجزایی ریز ریز شدیم آیا پس از این دوباره آفریده می‌شویم؟
Faccirooji aarabeeji:
اَوَلَمْ یَرَوْا اَنَّ اللّٰهَ الَّذِیْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ قَادِرٌ عَلٰۤی اَنْ یَّخْلُقَ مِثْلَهُمْ وَجَعَلَ لَهُمْ اَجَلًا لَّا رَیْبَ فِیْهِ ؕ— فَاَبَی الظّٰلِمُوْنَ اِلَّا كُفُوْرًا ۟
آیا این منکران رستاخیز ندانسته‌اند الله که آسمان‌ها و زمین را با وجود بزرگی‌شان آفرید می‌تواند مانند آنها را بیافریند، زیرا کسی‌که می‌تواند مخلوق بزرگ را بیافریند بر آفریدن کوچکتر، قطعاً تواناست، و الله در دنیا زمانی مشخص برای‌شان قرار داده است که زندگی‌شان در آن پایان می‌یابد، و سررسیدی برای برانگیختن‌شان تعیین کرده که هیچ تردیدی در آن نیست، اما با وجود ظهور و روشن شدن دلایل رستاخیز، مشرکان جز سر انکار رستاخیز را ندارند.
Faccirooji aarabeeji:
قُلْ لَّوْ اَنْتُمْ تَمْلِكُوْنَ خَزَآىِٕنَ رَحْمَةِ رَبِّیْۤ اِذًا لَّاَمْسَكْتُمْ خَشْیَةَ الْاِنْفَاقِ ؕ— وَكَانَ الْاِنْسَانُ قَتُوْرًا ۟۠
- ای رسول- به این مشرکان بگو: اگر شما مالک گنجینه‌های رحمت پروردگارم که تمام نمی‌شود و پایان نمی‌یابد می‌بودید، به‌طور قطع از ترس اینکه مبادا تمام شود و شما فقیر شوید از انفاق آن خودداری می‌کردید، و انسان به صورت طبیعی بخیل است مگر اینکه مؤمن باشد، که به امید پاداش الله انفاق می‌کند.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَقَدْ اٰتَیْنَا مُوْسٰی تِسْعَ اٰیٰتٍۢ بَیِّنٰتٍ فَسْـَٔلْ بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اِذْ جَآءَهُمْ فَقَالَ لَهٗ فِرْعَوْنُ اِنِّیْ لَاَظُنُّكَ یٰمُوْسٰی مَسْحُوْرًا ۟
و به تحقیق برای موسی نُه دلیل آشکار که به صدق رسالتش گواهی می‌داد عطا کردیم، یعنی عصا و دست و خشکسالی، و کمبود در میوه‌ها و طوفان و ملخ و کنه و قورباغه‌ها و خون؛ پس - ای رسول- از یهود بپرس آن‌گاه که موسی علیه السلام این آیات را برای پیشنیان آنها آورد، و فرعون به او گفت: - ای موسی- به تحقیق که تو را مردی سحرشده می‌پندارم، زیرا امور شگفتی آورده‌ای.
Faccirooji aarabeeji:
قَالَ لَقَدْ عَلِمْتَ مَاۤ اَنْزَلَ هٰۤؤُلَآءِ اِلَّا رَبُّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ بَصَآىِٕرَ ۚ— وَاِنِّیْ لَاَظُنُّكَ یٰفِرْعَوْنُ مَثْبُوْرًا ۟
موسی در پاسخ گفت: - ای فرعون- به یقین می‌دانی که این آیات را جز الله پروردگار آسمان‌ها و زمین فرو نفرستاده است، که آنها را برای دلالت بر قدرت خویش و بر راستگویی رسولش فرو فرستاده است، اما تو انکار کردی، و - ای فرعون- به یقین می‌دانم که تو نابودشده و زیان‌کار هستی.
Faccirooji aarabeeji:
وَّقُلْنَا مِنْ بَعْدِهٖ لِبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اسْكُنُوا الْاَرْضَ فَاِذَا جَآءَ وَعْدُ الْاٰخِرَةِ جِئْنَا بِكُمْ لَفِیْفًا ۟ؕ
و پس از نابودی فرعون و لشکریانش، به بنی‌اسرائیل گفتیم: در سرزمین شام ساکن شوید، و چون روز قیامت فرا رسد همگی شما را برای حسابرسی به‌سوی محشر گرد می‌آوریم.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• الله تعالى هو المنفرد بالهداية والإضلال، فمن يهده فهو المهتدي على الحقيقة، ومن يضلله ويخذله فلا هادي له.
فقط الله هدایت و گمراه می‌سازد، پس هرکس را که هدایت گردانَد واقعا هدایت یافته است، و هرکس که الله او را گمراه سازد و دست از یاری‌اش بکشد هیچ هدایتگری ندارد.
• مأوى الكفار ومستقرهم ومقامهم جهنم، كلما سكنت نارها زادها الله نارًا تلتهب.
پناهگاه و جایگاه و مقام کافران جهنم است، و هرگاه آتش جهنم آرام گیرد الله بر آتش آن می‌افزاید آن‌گاه شعله‌ور می‌شود.
• وجوب الاعتصام بالله عند تهديد الطغاة والمُسْتَبدين.
وَبِالْحَقِّ اَنْزَلْنٰهُ وَبِالْحَقِّ نَزَلَ ؕ— وَمَاۤ اَرْسَلْنٰكَ اِلَّا مُبَشِّرًا وَّنَذِیْرًا ۟ۘ
و این قرآن را به حق بر محمد صلی الله علیه وسلم نازل کردیم، و به حق و بدون تبدیل و بدون تحریف بر او نازل شد، و - ای رسول- تو را جز بشارت‌دهنده‌ای به بهشت برای پرهیزکاران، و بیم‌دهنده‌ای از جهنم برای کافران و گناهکاران نفرستادیم.
Faccirooji aarabeeji:
وَقُرْاٰنًا فَرَقْنٰهُ لِتَقْرَاَهٗ عَلَی النَّاسِ عَلٰی مُكْثٍ وَّنَزَّلْنٰهُ تَنْزِیْلًا ۟
و آن را قرآنی همراه با تفصیل و توضیح فرو فرستادیم تا آن را به‌طور واضح و با تأنی بر مردم بخوانی؛ زیرا این کار برای فهمیدن و اندیشیدن بهتر است، و آن را بر اساس حوادث و احوال به تدریج و بخش‌بخش نازل کردیم.
Faccirooji aarabeeji:
قُلْ اٰمِنُوْا بِهٖۤ اَوْ لَا تُؤْمِنُوْا ؕ— اِنَّ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهٖۤ اِذَا یُتْلٰی عَلَیْهِمْ یَخِرُّوْنَ لِلْاَذْقَانِ سُجَّدًا ۟ۙ
- ای رسول- بگو: اگر به قرآن ایمان بیاورید، ایمان شما ذره‌ای بر آن نمی‌افزاید، یا اگر به آن ایمان نیاورید، کفر شما ذره‌ای از آن نمی‌کاهد، همانا کسانی‌که کتاب‌های آسمانی پیشین را خوانده‌اند، و وحی و نبوت را شناخته‌اند وقتی قرآن بر آنها خوانده شود از روی شکر در برابر الله بر روی چهره به سجده می‌افتند.
Faccirooji aarabeeji:
وَّیَقُوْلُوْنَ سُبْحٰنَ رَبِّنَاۤ اِنْ كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُوْلًا ۟
و در سجده‌های‌شان می‌گویند: پروردگار ما، از خُلفِ وعده منزه است، پس بعثت محمد صلی الله علیه وسلم را که وعده داده است واقع شد، به‌راستی‌که وعدۀ پروردگار ما بر این امر و سایر موارد بدون تردید واقع‌شدنی است.
Faccirooji aarabeeji:
قُلِ ادْعُوا اللّٰهَ اَوِ ادْعُوا الرَّحْمٰنَ ؕ— اَیًّا مَّا تَدْعُوْا فَلَهُ الْاَسْمَآءُ الْحُسْنٰی ۚ— وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَیْنَ ذٰلِكَ سَبِیْلًا ۟
- ای رسول- به هرکس که بر این دعای تو که می‌گویی: (یا الله، یا رحمن) اعتراض می‌کند بگو: الله و رحمن، دو نام از نامهای نیکوی او سبحانه هستند پس با هر یک از این دو یا سایر نامهای نیکویش او را بخوانید، زیرا او - سبحانه- اسمهای نیکی دارد، و این دو از جمله آنهاست، پس با این دو نام یا سایر اسمهای نیکویش او را بخوانید، و قرائت در نمازت را با صدای بلند نخوان تا مشرکان آن را بشنوند، و آن را پنهانی نیز نخوان تا مؤمنان آن را نشنوند، و راهی میانه، بین این دو بجوی.
Faccirooji aarabeeji:
وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِیْ لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَّلَمْ یَكُنْ لَّهٗ شَرِیْكٌ فِی الْمُلْكِ وَلَمْ یَكُنْ لَّهٗ وَلِیٌّ مِّنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْبِیْرًا ۟۠
و - ای رسول- بگو: ستایش مخصوص الله است که سزاوار تمام ستایش‌هاست، از فرزند، و از شریک منزه است، پس هیچ شریکی در فرمانروایی خویش ندارد، و هیچ خواری و ذلتی به او نمی‌رسد، پس به کسی نیازی ندارد که او را یاری رساند و تقویت کند، و او را بسیار بزرگ شمار، یعنی نه فرزندی و نه شریکی در فرمانروایی و نه یاوری مددرسان به او نسبت نده.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• أنزل الله القرآن متضمنًا الحق والعدل والشريعة والحكم الأمثل .
• الدعاء أو القراءة في الصلاة يكون بطريقة متوسطة بين الجهر والإسرار.
Firo maanaaji al-quraan tedduɗo oo - Firo perseewo wonande raɓɓiɗiinde e facciro al-quraan tedduɗo oo - Tippudi firooji ɗii
Firo persiiwo raɓɓiɗngo facciroowo al-quraan tedduɗo oo ummiriingo to hentorde facciro ngam jaŋdeeli alquraan