Firo maanaaji al-quraan tedduɗo oo - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Tippudi firooji ɗii
سۈرە زۇخرۇپ
Ina jeyaa e payndaale simoore ndee:
التحذير من الافتتان بزخرف الحياة الدنيا؛ لئلا يكون وسيلة للشرك.
حمٓ
Faccirooji aarabeeji:
وَكَمۡ أَرۡسَلۡنَا مِن نَّبِيّٖ فِي ٱلۡأَوَّلِينَ
Faccirooji aarabeeji:
وَمَا يَأۡتِيهِم مِّن نَّبِيٍّ إِلَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
Faccirooji aarabeeji:
فَأَهۡلَكۡنَآ أَشَدَّ مِنۡهُم بَطۡشٗا وَمَضَىٰ مَثَلُ ٱلۡأَوَّلِينَ
بىز ئىلگىرى ئۆتكەن ئۈممەتلەر ئىچىدىن كۈچ - قۇۋۋەتتە (مەككە كاپىرلىرىدىن) ئۈستۈن بولغانلارنىمۇ ھالاك قىلدۇق، شۇڭا ئۇلاردىن ئاجىزلارنى ھالاك قىلىشتىن ئاجىز كەلمەيمىز. قۇرئاندا ئاد، سەمۇد، لۇت قەۋمى ۋە مەديەن ئاھالىسىگە ئوخشاش ئىلگىرىكى ئۈممەتلەرنىڭ قانداق ھالاك قىلىنغانلىقى بايان قىلىندى.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ خَلَقَهُنَّ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡعَلِيمُ
ئەي پەيغەمبەر! بۇ ئىنكارچى مۇشرىكلاردىن: ئاسمانلارنى ۋە زېمىننى كىم ياراتتى؟ دەپ سورىساڭ، ئۇلار ئەلۋەتتە سېنىڭ سوئالىڭغا جاۋابەن: ئۇلارنى ھېچكىم يېڭەلمەيدىغان، ھەممىدىن غالىب، ھەر نەرسىنى بىلىپ تۇرغۇچى زات ياراتتى، دەيدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ مَهۡدٗا وَجَعَلَ لَكُمۡ فِيهَا سُبُلٗا لَّعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
ئاللاھ سىلەرگە زېمىننى تۆشەك قىلىپ، سىلەرنىڭ دەسسەپ تۇرۇشۇڭلارغا لايىق قىلىپ بەردى، سەپەرلىرىڭلاردا يولۇڭلارنى تېپىپ ماڭالىشىڭلار ئۈچۈن ئۇنىڭ تاغلىرى ۋە جىلغىلىرىدا يوللارنى بەرپا قىلدى.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• سمي الوحي روحًا لأهمية الوحي في هداية الناس، فهو بمنزلة الروح للجسد.
ۋەھىي ئىنسانلارنى توغرا يولغا يېتەكلەشتە ئىنتايىن مۇھىم بولغاچقا روھ دەپ ئاتالدى. چۈنكى ئۇ تەندىكى روھنىڭ ئورنىدىدۇر.
وَٱلَّذِي نَزَّلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءَۢ بِقَدَرٖ فَأَنشَرۡنَا بِهِۦ بَلۡدَةٗ مَّيۡتٗاۚ كَذَٰلِكَ تُخۡرَجُونَ
ئاللاھ تائالا ئاسماندىن سىلەرگە، مال - چارۋىلىرىڭلارغا ۋە زىرائەتلىرىڭلارغا يەتكۈدەك مىقداردا يامغۇر ياغدۇرۇپ بەردى، ئاندىن بىز شۇ يامغۇر ئارقىلىق گىياھسىز قاقاس زېمىننى جانلاندۇردۇق. ئاللاھ تائالا قاقاس زېمىننى ئۆسۈملۈكلەر بىلەن جانلاندۇرغاندەك سىلەرنىمۇ ئۆلگەندىن كېيىن قايتا تىرىلدۈرىدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
لِتَسۡتَوُۥاْ عَلَىٰ ظُهُورِهِۦ ثُمَّ تَذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ رَبِّكُمۡ إِذَا ٱسۡتَوَيۡتُمۡ عَلَيۡهِ وَتَقُولُواْ سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَٰذَا وَمَا كُنَّا لَهُۥ مُقۡرِنِينَ
ئاللاھ تائالا ئاشۇلارنىڭ ھەممىنى سىلەرنىڭ خىزمىتىڭلارغا سىلىپ بەردىكى، سەپەرلىرىڭلاردا ئۇلارنىڭ ئۈستىدە جايلىشىپ ئولتۇرغايسىلەر، ئاندىن ئۇلارنىڭ ئۈستىدە جايلىشىپ ئولتۇرغىنىڭلاردا پەرۋەردىگارىڭلارنىڭ نېئمىتىنى ئەسلەپ: ئاللاھ تائالا بارچە ئەيىب - نۇقسانلاردىن پاك ھەم مۇقەددەستۇركى، ئۇ مۇشۇ ئۇلاغنى بىزگە ياۋاش ھەم باشقۇرالايدىغان قىلىپ بەردى، ئاندىن بىز ئۇنى باشقۇرالايدىغان بولدۇق. ئەگەر ئاللاھ ئۇنى بويسۇندۇرۇپ بەرمىگەن بولسا، بىزنىڭ ئۇنىڭغا كۈچىمىز يەتمەيتتى.
Faccirooji aarabeeji:
وَجَعَلُواْ لَهُۥ مِنۡ عِبَادِهِۦ جُزۡءًاۚ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَكَفُورٞ مُّبِينٌ
مۇشرىكلار پەرىشتىلەرنى ئاللاھنىڭ قىزلىرى، دېيىش ئارقىلىق بەزى مەخلۇقاتلارنى ئاللاھنىڭ بالىسى بارلىقىنى دەۋا قىلىشتى. شەكسىزكى مۇشۇنداق گەپنى قىلىدىغان ئىنسان ئەلۋەتتە كۇپۇرلۇقى ۋە ئازغۇنلۇقى ئېنىق بولغان كىشىدۇر.
Faccirooji aarabeeji:
وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِمَا ضَرَبَ لِلرَّحۡمَٰنِ مَثَلٗا ظَلَّ وَجۡهُهُۥ مُسۡوَدّٗا وَهُوَ كَظِيمٌ
ئۇلارنىڭ بىرىگە ئۇ پەرۋەردىگارىغا مەنسۇپ قىلغان قىز پەرزەنت بىلەن بېشارەت بېرىلسە، قاتتىق قايغۇرۇپ غەمگە پاتقانلىقتىن چىرايى قارىداپ، ئاچچىققا بوغۇلىدۇ. ئۇلار ئۆزى بېشارەت بېرىلسە قايغۇغا پاتقان نەرسىنى قانداقمۇ پەرۋەردىگارىغا مەنسۇپ قىلىدۇ؟
Faccirooji aarabeeji:
وَجَعَلُواْ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ ٱلَّذِينَ هُمۡ عِبَٰدُ ٱلرَّحۡمَٰنِ إِنَٰثًاۚ أَشَهِدُواْ خَلۡقَهُمۡۚ سَتُكۡتَبُ شَهَٰدَتُهُمۡ وَيُسۡـَٔلُونَ
ئۇلار مەرھەمەتلىك ئاللاھنىڭ بەندىلىرى بولغان پەرىشتىلەرنى «قىز» دەپ ئاتاشتى. ئاللاھ پەرىشتىلەرنى ياراتقان چاغدا ئۇلار ھازىر بولۇپ، پەرىشتىلەرنىڭ قىز ئىكەنلىكىنى ئېنىق بىلىۋالغانمۇ؟ پەرىشتىلەر ئۇلارنىڭ بۇ گۇۋاھلىقىنى خاتىرىلەپ قويىدۇ، قىيامەت كۈنى ئۇلار بۇ ھەقتە سوئال قىلىنىدۇ ھەم يالغان ئېيتقانلىقى ئۈچۈن شۇ گۇۋاھلىقى سەۋەبلىك ئازابلىنىدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
وَقَالُواْ لَوۡ شَآءَ ٱلرَّحۡمَٰنُ مَا عَبَدۡنَٰهُمۗ مَّا لَهُم بِذَٰلِكَ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِنۡ هُمۡ إِلَّا يَخۡرُصُونَ
ئۇلار تەقدىرنى باھانە قىلىپ: ئەگەر ئاللاھ خالىغان بولسا بىز پەرىشتىلەرگە چوقۇنمىغان بولاتتۇق. شۇڭا ئۇنىڭ بىزنىڭ ئاشۇنداق قىلىشىمىزنى خالىغانلىقى شۇنىڭغا رازى بولغانلىقىنى بىلدۈرىدۇم دېيىشتى. ئۇلارنىڭ بۇ سۆزلىرىنىڭ ئىلمىي ئاساسى يوق. ئۇلار پەقەت يالغان ئېيتىدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
بَلۡ قَالُوٓاْ إِنَّا وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا عَلَىٰٓ أُمَّةٖ وَإِنَّا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم مُّهۡتَدُونَ
ياق، ئۇنداق ئىش بولغىنى يوق. ئەكسىچە قارىغۇلارچە دوراشنى باھانە قىلىپ: شەكسىزكى بىز ئاتا - بوۋىلىرىمىزنىڭ بىزدىن بۇرۇن بىر خىل دىنغا ئېتىقاد قىلغانلىقىنى بىلدۇق. ئۇلار بۇتلارغا چوقۇناتتى، بىزمۇ ئاشۇ بۇتلارغا چوقۇنۇشتا شۇلارنىڭ ئىزىدىن مېڭىۋاتىمىز، دېيىشتى.
Faccirooji aarabeeji:
وَكَذَٰلِكَ مَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ فِي قَرۡيَةٖ مِّن نَّذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتۡرَفُوهَآ إِنَّا وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا عَلَىٰٓ أُمَّةٖ وَإِنَّا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم مُّقۡتَدُونَ
بۇ مۇشرىكلار ئاتا - بوۋىلىرىغا ئەگەشكەنلىكىنى باھانە قىلىپ يالغان ئېيتتى. ئەي پەيغەمبەر! بىز سەندىن ئىلگىرى ھېچبىر يۇرتقا قەۋمىنى ئاگاھلاندۇرىدىغان بىرەر پەيغەمبەر ئەۋەتكىنىمىز يوق. لېكىن ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى دۆلەتمەنلەردىن بىر بۆلۈك ئاقساقال مۆتىۋەرلەر: شەكسىزكى بىز ئاتا - بوۋىلىرىمىزنىڭ بىر خىل دىنغا ئېتىقاد قىلىپ كەلگەنلىكىنى بىلىپ، بىزمۇ شۇلارنىڭ ئىزىدىن ماڭدۇق. شۇڭا سېنىڭ قەۋمىڭ بۇ ئىشنى تۇنجى قىلغانلار ئەمەس، دېيىشتى.
Faccirooji aarabeeji:
۞ قَٰلَ أَوَلَوۡ جِئۡتُكُم بِأَهۡدَىٰ مِمَّا وَجَدتُّمۡ عَلَيۡهِ ءَابَآءَكُمۡۖ قَالُوٓاْ إِنَّا بِمَآ أُرۡسِلۡتُم بِهِۦ كَٰفِرُونَ
ئۇلارنىڭ پەيغەمبىرى ئۇلارغا: مەن سىلەرگە ئاتا - بوۋىلىرىڭلار ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن دىندىنمۇ ياخشىراق بىر دىننى ئېلىپ كەلسەم، سىلەر يەنىلا ئاتا - بوۋاڭلارنىڭ دىنىغا ئەگىشەمسىلەر؟ دېگىنىدە، مۇشرىكلار: سەن ۋە سەندىن ئىلگىرىكى پەيغەمبەرلەر ئېلىپ كەلگەن دىنغا ئىشەنمەيمىز، دېيىشتى.
Faccirooji aarabeeji:
فَٱنتَقَمۡنَا مِنۡهُمۡۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
شۇنىڭ بىلەن بىز سەندىن ئىلگىرى پەيغەمبەرلەرنى ئىنكار قىلغانلاردىن ئۆچ ئېلىپ، ھالاك قىلدۇق. پەيغەمبەرلىرىنى ئىنكار قىلغۇچىلارنىڭ ئاقىۋىتى قانداق بولغانلىقىغا نەزەر سالغىن. ئۇلارنىڭ ئاقىۋىتى تولىمۇ ئېچىنىشلىق بولغان ئىدى.
Faccirooji aarabeeji:
وَجَعَلَهَا كَلِمَةَۢ بَاقِيَةٗ فِي عَقِبِهِۦ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
ئىبراھىم «بىر ئاللاھتىن باشقا ھېچ ئىلاھ يوق» دېگەن تەۋھىد كەلىمىسىنى كېيىنكى ئەۋلادلىرى ئىچىدە مىراس قالدۇردى. شۇڭا ئۇلارنىڭ ئىچىدە ئاللاھنى يەككە - يېگانە دەپ ئېتىقاد قىلىپ، ئۇنىڭغا ھېچ نەرسىنى شېرىك كەلتۈرمەيدىغانلار ئۈزۈلۈپ قالمايدۇ. ئۈمىدكى مۇشرىكلارمۇ شېرىك ۋە گۇناھ - مەئسىيەتلەردىن تەۋبە قىلىپ ئاللاھقا قايتقاي.
Faccirooji aarabeeji:
بَلۡ مَتَّعۡتُ هَٰٓؤُلَآءِ وَءَابَآءَهُمۡ حَتَّىٰ جَآءَهُمُ ٱلۡحَقُّ وَرَسُولٞ مُّبِينٞ
مەن بۇ ئىنكارچى مۇشرىكلارنى ھالاك قىلىشقا ئالدىراپ كەتمىدىم. ئەكسىچە ئۇلارنى دۇنيادا قالدۇرۇپ مەنپەئەتلەندۈردۈم، ئۇلاردىن ئىلگىرى ئۇلارنىڭ ئاتا - بوۋىلىرىنىمۇ مەنپەئەتلەندۈرگەن ئىدىم. نىھايەت ئۇلارغا قۇرئان ھەمدە (توغرا - خاتانى) روشەن بايان قىلغۇچى پەيغەمبەر مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام كەلدى.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَمَّا جَآءَهُمُ ٱلۡحَقُّ قَالُواْ هَٰذَا سِحۡرٞ وَإِنَّا بِهِۦ كَٰفِرُونَ
ئۇلار ئۆزلىرىگە قىلچە شەك بولمىغان، ھەقىقەتنى (ئۆز ئىچىگە ئالغان) قۇرئان كەلگەندە: بۇ بىر سېھىردۇر، مۇھەممەد بىزنى مۇشۇنىڭ بىلەن سېھىرلەۋاتىدۇ. شەكسىزكى بىز ئۇنى ئىنكار قىلىپ، ھەرگىز ئىمان ئېيتمايمىز، دېيىشتى.
Faccirooji aarabeeji:
أَهُمۡ يَقۡسِمُونَ رَحۡمَتَ رَبِّكَۚ نَحۡنُ قَسَمۡنَا بَيۡنَهُم مَّعِيشَتَهُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَرَفَعۡنَا بَعۡضَهُمۡ فَوۡقَ بَعۡضٖ دَرَجَٰتٖ لِّيَتَّخِذَ بَعۡضُهُم بَعۡضٗا سُخۡرِيّٗاۗ وَرَحۡمَتُ رَبِّكَ خَيۡرٞ مِّمَّا يَجۡمَعُونَ
ئەي پەيغەمبەر! مۇشرىكلار پەرۋەردىگارىڭنىڭ رەھمىتىنى خالىغان كىشىگە بېرىپ، خالىغان كىشىدىن چەكلەپ شۇلار تەقسىم قىلامدۇ ياكى ئاللاھ تەقسىم قىلامدۇ؟ ئۇلارنىڭ دۇنيادىكى رىزىقلىرىنى بىز تەقسىم قىلىمىز ۋە بىر - بىرىنى ئىشقا سالسۇن دەپ ئۇلاردىن باي - كەمبەغەللەرنى قىلىمىز. پەرۋەردىگارىڭنىڭ بەندىلىرىگە ئاخىرەتتىكى رەھمىتى بۇلار توپلىغان ئۆتكۈنچى دۇنيانىڭ پۇل - پىچەكلىرىدىن كۆپ ياخشىدۇر.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَوۡلَآ أَن يَكُونَ ٱلنَّاسُ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ لَّجَعَلۡنَا لِمَن يَكۡفُرُ بِٱلرَّحۡمَٰنِ لِبُيُوتِهِمۡ سُقُفٗا مِّن فِضَّةٖ وَمَعَارِجَ عَلَيۡهَا يَظۡهَرُونَ
ئەگەر ئىنسانلارنىڭ ھەممىسى (كاپىرلارنىڭ باياشاتلىقىنى كۆرۈپ) كاپىر بولۇپ كەتمەيدىغان ئىش بولسا ئىدى، ئەلۋەتتە ئاللاھقا كاپىر بولغانلارنىڭ ئۆيلىرىنىڭ ئۆگزىلىرىنى كۈمۈشتىن قىلىپ بېرەتتۇق ھەمدە ئۇلارنىڭ ئۆگزىگە چىقىدىغان شوتىلىرىنىمۇ كۈمۈشتىن قىلاتتۇق.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• التقليد من أسباب ضلال الأمم السابقة.
وَزُخۡرُفٗاۚ وَإِن كُلُّ ذَٰلِكَ لَمَّا مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَٱلۡأٓخِرَةُ عِندَ رَبِّكَ لِلۡمُتَّقِينَ
ئۇلارغا (يۇقىرىقىلارنىڭ بەزىسىنى) ئالتۇندىن قىلىپ بېرەتتۇق. بۇلارنىڭ ھەممىسى پەقەت ھاياتىي دۇنيانىڭ مەنپەئەتلىرى بولۇپ، ئۇ ئۇزۇن تۇرمىغانلىقى ئۈچۈن پايدىسى ئازدۇر. ئەي پەيغەمبەر! ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇپ، چەكلىمىلىرىدىن يېنىش ئارقىلىق تەقۋادار بولغانلارغا ئاخىرەتتىكى نېئمەتلەر پەرۋەردىگارىڭنىڭ نەزىرىدە ئەڭ ياخشىدۇر.
Faccirooji aarabeeji:
وَإِنَّهُمۡ لَيَصُدُّونَهُمۡ عَنِ ٱلسَّبِيلِ وَيَحۡسَبُونَ أَنَّهُم مُّهۡتَدُونَ
شەكسىزكى قۇرئان كەرىمدىن يۈز ئۆرۈگۈچىلەرگە ھۆكۈمران بولۇۋالغان بۇ ھەمراھلار چوقۇم ئۇلارنى ئاللاھنىڭ دىنىدىن توسىدۇ، شۇنىڭ بىلەن ئۇلار ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنمايدۇ، چەكلىمىلىرىدىن يانمايدۇ ۋە ئۇلار يەنە ئۆزلىرىنى توغرىنى تاپقۇچىلار دەپ ئويلايدۇ. ئۇلار ئۇنىڭدىن كېيىن ئازغۇنلۇقىدىن تەۋبە قىلمايدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَنَا قَالَ يَٰلَيۡتَ بَيۡنِي وَبَيۡنَكَ بُعۡدَ ٱلۡمَشۡرِقَيۡنِ فَبِئۡسَ ٱلۡقَرِينُ
ئاللاھنىڭ زىكرىدىن يۈز ئۆرۈگۈچى قىيامەت كۈنى ھۇزۇرىمىزغا كەلگەندە: ئەي ھەمراھ! كاشكى ئىككىمىزنىڭ ئارىسى مەشرىق بىلەن مەغرىب ئارىسىدىكى مۇساپىچىلىك يىراق بولسا بوپتىكەن. سەن نېمىدېگەن يامان ھەمراھ؟! دەپ ئارزۇ قىلىدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَن يَنفَعَكُمُ ٱلۡيَوۡمَ إِذ ظَّلَمۡتُمۡ أَنَّكُمۡ فِي ٱلۡعَذَابِ مُشۡتَرِكُونَ
ئاللاھ قىيامەت كۈنى كاپىرلارغا: سىلەرنىڭ ئازابتىكى ئورتاقلىقىڭلار بۈگۈن سىلەرگە قىلچە ئەسقاتمايدۇ (سىلەر شېرىك ۋە گۇناھ - مەئسىيەتلەر بىلەن ئۆزۈڭلارغا زۇلۇم قىلغان ئىدىڭلار). چۈنكى سىلەرنىڭ شېرىكلىرىڭلار سىلەرگە كەلگەن ئازابتىن ھېچ نەرسىنى كۆتۈرۈشۈپ بەرمەيدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
أَفَأَنتَ تُسۡمِعُ ٱلصُّمَّ أَوۡ تَهۡدِي ٱلۡعُمۡيَ وَمَن كَانَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
شەكسىزكى بۇلار ھەقنى ئاڭلاشتىن گاستۇر، ھەقنى كۆرۈشتىن كوردۇر. ئەي پەيغەمبەر! سەن گاسلارغا ھەقنى ئاڭلىتالامسەن ياكى كورلارنى توغرا يولغا سالالامسەن؟ توغرا يولدىن ئوپئوچۇق گۇمراھلىقتا بولغان كىشىنى ھىدايەت قىلالامسەن؟
Faccirooji aarabeeji:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مُوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ فَقَالَ إِنِّي رَسُولُ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
ھەقىقەتەن بىز مۇسانى پىرئەۋن ۋە ئۇنىڭ قەۋمىنىڭ كاتتىلىرىغا مۆجىزىلىرىمىز بىلەن ئەۋەتتۇق. مۇسا ئۇلارغا: شەكسىزكى مەن پۈتكۈل مەخلۇقاتلارنىڭ پەرۋەردىگارى بولغان ئاللاھنىڭ ئەلچىسىمەن، دېدى.
Faccirooji aarabeeji:
فَلَمَّا جَآءَهُم بِـَٔايَٰتِنَآ إِذَا هُم مِّنۡهَا يَضۡحَكُونَ
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• القرآن شرف لرسول الله صلى الله عليه وسلم ولأمته.
وَمَا نُرِيهِم مِّنۡ ءَايَةٍ إِلَّا هِيَ أَكۡبَرُ مِنۡ أُخۡتِهَاۖ وَأَخَذۡنَٰهُم بِٱلۡعَذَابِ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
بىز پىرئەۋن ۋە ئۇنىڭ قەۋمىنىڭ كاتتىلىرىنى كۇپۇرلۇقتىن قايتىپ قالارمىكىن دەپ مۇسا ئەلەيھىسسالام ئېلىپ كەلگەن دىننىڭ توغرىلىقى ھەققىدە بىر - بىرىدىن كاتتا بولغان دەلىل - پاكىتلارنى كۆرسەتتۇق ھەمدە ئۇلارنى مۇشۇ دۇنيادىلا جازالىدۇق. لېكىن پايدىسى بولمىدى.
Faccirooji aarabeeji:
وَقَالُواْ يَٰٓأَيُّهَ ٱلسَّاحِرُ ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِندَكَ إِنَّنَا لَمُهۡتَدُونَ
ئۇلار ئۆزلىرىگە بىر قىسىم ئازاب كەلگەن چاغدا مۇسا ئەلەيھىسسالامغا: ئەي سېھىرگەر! ئەگەر بىز ئىمان ئېيتساق پەرۋەردىگارىڭنىڭ ئازابنى كۆتۈرۈۋېتىدىغانلىقى ھەققىدىكى ۋەدىسى بويىچە پەرۋەردىگارىڭغا دۇئا قىلساڭ. ئەگەر ئۇ بىزدىن ئازابنى كۆتۈرۈۋەتسە، بىز شەكسىزكى توغرا يولدا بولىمىز، دېيىشتى.
Faccirooji aarabeeji:
وَنَادَىٰ فِرۡعَوۡنُ فِي قَوۡمِهِۦ قَالَ يَٰقَوۡمِ أَلَيۡسَ لِي مُلۡكُ مِصۡرَ وَهَٰذِهِ ٱلۡأَنۡهَٰرُ تَجۡرِي مِن تَحۡتِيٓۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ
پىرئەۋن قەۋمى ئىچىدە ئۆز سەلتەنىتىدىن پەخىرلەنگەن ھالدا نىدا قىلىپ ئېيتتى: ئەي قەۋمىم! مىسىرنىڭ پادىشاھلىقى ۋە ئوردامنىڭ ئاستىدىن ئېقىپ ئۆتىدىغان مۇنۇ نىل دەرياسى مېنىڭ ئەمەسمۇ؟ مېنىڭ پادىشاھلىقىمنى كۆرۈپ، كاتتىلىقىمنى بىلمەيۋاتامسىلەر؟
Faccirooji aarabeeji:
أَمۡ أَنَا۠ خَيۡرٞ مِّنۡ هَٰذَا ٱلَّذِي هُوَ مَهِينٞ وَلَا يَكَادُ يُبِينُ
Faccirooji aarabeeji:
فَلَوۡلَآ أُلۡقِيَ عَلَيۡهِ أَسۡوِرَةٞ مِّن ذَهَبٍ أَوۡ جَآءَ مَعَهُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ مُقۡتَرِنِينَ
ئۇنى پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتكەن ئاللاھ ئۇنىڭ ئۆزىنىڭ پەيغەمبىرى ئىكەنلىكىنى ئايدىڭلاشتۇرۇش ئۈچۈن نېمىشقا ئۇنىڭغا ئالتۇن بىلەيزۈك تاشلاپ بەرمىدى؟ ياكى نېمىشقا ئۇنىڭ بىلەن بىرگە ئارقىمۇئارقا پەرىشتىلەر كەلمىدى؟
Faccirooji aarabeeji:
فَجَعَلۡنَٰهُمۡ سَلَفٗا وَمَثَلٗا لِّلۡأٓخِرِينَ
ئاندىن بىز پىرئەۋن بىلەن ئۇنىڭ تەۋەلىرىنى كىشىلەرنى (يامان يولغا) باشلايدىغان باشلامچى قىلدۇق. سېنىڭ قەۋمىڭنىڭ كاپىرلىرىنىڭمۇ ئىزلىرى بار. بىز كىيىنكىلەرنىڭمۇ مۇشۇلارغا ئوخشاش ئەمەل قىلىپ، مۇشۇلارغا ئوخشاش ئازابقا گىرىپتار بولۇپ قالماسلىقى ئۈچۈن ئۇلارنى ئىبرەت ئالىدىغانلارغا ئىبرەت قىلدۇق.
Faccirooji aarabeeji:
۞ وَلَمَّا ضُرِبَ ٱبۡنُ مَرۡيَمَ مَثَلًا إِذَا قَوۡمُكَ مِنۡهُ يَصِدُّونَ
مۇشرىكلار ناسارالار چوقۇنغان ئىيسانىمۇ ئاللاھنىڭ: «ھەقىقەتەن سىلەر ئاللاھنى قويۇپ چوقۇنغان نەرسەڭلار بىلەن قوشۇلۇپ دوزاخقا يېقىلغۇ بولىسىلەر» دېگەن سۆزىنىڭ دائىرىسىگە كىرىدۇ دەپ ئويلىدى. ھالبۇكى ئاللاھ بۇتلارغا چوقۇنۇشتىن چەكلىگەندەك ئىيساغا قۇلچىلىق قىلىشتىنمۇ چەكلىگەن ئىدى. ئەي پەيغەمبەر! سېنىڭ قەۋمىڭ توساتتىن دەتالاشقا چۈشۈپ: بىز سېنىڭ ئىيسانىڭ ئورنىدا ئىلاھىمىز بولۇشۇڭغا رازى بولدۇق، دېيىشىپ چۇقان - سۈرەن سېلىشىدۇ. ئاندىن ئاللاھ تائالا: «شەكسىزكى بىز تەرەپتىن ياخشىلىق پۈتۈلگەنلەر دوزاختىن يىراق قىلىنىدۇ» دېگەن ئايەتنى ئۇلارغا رەددىيە بېرىپ نازىل قىلدى.
Faccirooji aarabeeji:
وَقَالُوٓاْ ءَأَٰلِهَتُنَا خَيۡرٌ أَمۡ هُوَۚ مَا ضَرَبُوهُ لَكَ إِلَّا جَدَلَۢاۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٌ خَصِمُونَ
ئۇلار: بىزنىڭ مەبۇدلىرىمىز ياخشىمۇ ياكى ئىيسا ياخشىمۇ؟ دېيىشتى. بۇ مىسالنى ئىبنى زەبەئرا ۋە ئۇنىڭ ئوخشاشلىرى ھەقكە ئېرىشىش ئۈچۈن ئەمەس، بەلكى جىدەل قىلىش ئۈچۈنلا كەلتۈردى. چۈنكى ئۇلار جىدەلخور خەقتۇر.
Faccirooji aarabeeji:
إِنۡ هُوَ إِلَّا عَبۡدٌ أَنۡعَمۡنَا عَلَيۡهِ وَجَعَلۡنَٰهُ مَثَلٗا لِّبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
ئىيسا پەقەت ئاللاھنىڭ بەندىلىرى ئىچىدىن پەيغەمبەرلىك ۋە ئەلچىلىك نېئمىتىمىزگە ئېرىشكەن بىر بەندىدۇر. ئادەممۇ ئاتا - ئانىسىز يارىتىلغىنىدەك، بىز ئىيسانىمۇ ئاتىسىز يارىتىش ئارقىلىق بەنى ئىسرائىلغا ئاللاھنىڭ قۇدرىتىنى كۆرستىدىغان بىر دەلىل قىلدۇق.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَوۡ نَشَآءُ لَجَعَلۡنَا مِنكُم مَّلَٰٓئِكَةٗ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَخۡلُفُونَ
ئەي ئادەمزات! ئەگەر بىز سىلەرنى ھالاك قىلىشنى خالىساق، ئەلۋەتتە ھالاك قىلاتتۇق ھەمدە پەرىشتىلەرنى زېمىندا سىلەرنىڭ ئورنۇڭلارغا ئىزباسار قىلاتتۇق. ئۇلار ئاللاھقا ھېچ نەرسىنى شېرىك كەلتۈرمەي ئىبادەت قىلاتتى.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• الفاسق خفيف العقل يستخفّه من أراد استخفافه.
وَإِنَّهُۥ لَعِلۡمٞ لِّلسَّاعَةِ فَلَا تَمۡتَرُنَّ بِهَا وَٱتَّبِعُونِۚ هَٰذَا صِرَٰطٞ مُّسۡتَقِيمٞ
شەكسىزكى ئىيسا ئاخىر زاماندا چۈشكەن چاغدا ئەلۋەتتە قىيامەتنىڭ بۈيۈك ئالامەتلىرىدىن بىرى بولىدۇ. شۇڭا قىيامەتنىڭ چوقۇم بولىدىغانلىقىدىن شەك قىلماي، مەن ئاللاھنىڭ دەرگاھىدىن ئېلىپ كەلگەن نەرسىگە ئەگىشىڭلار. مېنىڭ ئېلىپ كەلگىنىم قىلچە ئەگرىلىك بولمىغان داغدام يولدۇر.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَمَّا جَآءَ عِيسَىٰ بِٱلۡبَيِّنَٰتِ قَالَ قَدۡ جِئۡتُكُم بِٱلۡحِكۡمَةِ وَلِأُبَيِّنَ لَكُم بَعۡضَ ٱلَّذِي تَخۡتَلِفُونَ فِيهِۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
ئىيسا ئەلەيھىسسالام قەۋمىگە ئۆزىنىڭ ئاللاھنىڭ ئەلچىسى ئىكەنلىكىگە روشەن دەلىللەرنى كەلتۈرگەن چاغدا ئۇلارغا: مەن سىلەرگە ئاللاھنىڭ دەرگاھىدىن ھېكمەتنى ئىلىپ كەلدىم، سىلەرگە دىندىن ئىختىلاپ قىلىشقان بەزى ئىشلىرىڭلارنى روشەن بايان قىلىپ بېرىمەن. شۇڭا ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇش ۋە چەكلىمىلىرىدىن يىراق تۇرۇش ئارقىلىق تەقۋادار بولۇڭلار، مەن سىلەرنى بۇيرۇغان ۋە چەكلىگەن ئىشلاردا ماڭا ئىتائەت قىلىڭلار.
Faccirooji aarabeeji:
فَٱخۡتَلَفَ ٱلۡأَحۡزَابُ مِنۢ بَيۡنِهِمۡۖ فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡ عَذَابِ يَوۡمٍ أَلِيمٍ
ناسارا تائىپىلىرى ئىيسا ھەققىدە ئىختىلاپ قىلىشىپ، ئۇلاردىن بىر بۆلۈكى: ئۇ ئىلاھتۇر، دېگەن بولسا، يەنە بىر بۆلۈكى: ئۇ ئاللاھنىڭ ئوغلىدۇر، دېدى. يەنە بىر بۆلۈكى بولسا: ئۇ ئانىسى بىلەن ئىككى ئىلاھتۇر، دېيىشتى. ئىيسانى ئىلاھ بولۇش ياكى ئاللاھنىڭ بالىسى بولۇش ياكى ئۈچ ئىلاھنىڭ ئۈچىنچىسى بولۇش، دېگەندەك سۈپەتلەر بىلەن سۈپەتلەش ئارقىلىق ئۆزلىرىگە زۇلۇم قىلغانلارنىڭ ھالىغا ۋايكى، قىيامەت كۈنى ئۇلارنى دەرتلىك ئازاب كۈتۈپ تۇرىدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّا ٱلسَّاعَةَ أَن تَأۡتِيَهُم بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
ئىيسا ھەققىدە ئىختىلاپ قىلشقان بۇ گۇرۇھلار پەقەت قىيامەتنىڭ ئۇشتۇمتۇت كېلىشىنىلا كۈتىدۇ. ئۇلار ئۇنىڭ كەلگەنلىكىنى سەزمەي قالىدۇ. ئەگەر قىيامەت ئۇلارنىڭ كۇپۇرلۇق ھالىتىدە كەلسە، ئۇلارنىڭ ئاقىۋىتى شەكسىزكى دەرتلىك ئازاب بولىدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
ٱلۡأَخِلَّآءُ يَوۡمَئِذِۭ بَعۡضُهُمۡ لِبَعۡضٍ عَدُوٌّ إِلَّا ٱلۡمُتَّقِينَ
كۇپۇرلۇق ھەم ئازغۇنلۇق ئۈستىدىكى سىرداش دوستلار قىيامەت كۈنى بىر - بىرىگە دۈشمەن بولىدۇ. لېكىن ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇش ۋە چەكلىمىلىرىدىن يېنىش ئارقىلىق تەقۋادار بولغانلارنىڭ دوستلۇقى ئۈزۈلمەي داۋاملىشىدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
يُطَافُ عَلَيۡهِم بِصِحَافٖ مِّن ذَهَبٖ وَأَكۡوَابٖۖ وَفِيهَا مَا تَشۡتَهِيهِ ٱلۡأَنفُسُ وَتَلَذُّ ٱلۡأَعۡيُنُۖ وَأَنتُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
ئۇلارنىڭ خىزمەتكارلىرى ئۇلارغا ئالتۇن تاۋاقلارنى ۋە (شاراپ تولدۇرۇلغان) قەدەھلەرنى ئايلاندۇرۇپ تۇرىدۇ. جەننەتتە ئۇلارنىڭ كۆڭلى تارتقان، كۆزلەر كۆرۈپ ھۇزۇرلىنىدىغان نېئمەتلەر بار. سىلەر شۇ نېئمەتلەر ئىچىدە مەڭگۈ قالىسىلەر، ئۇنىڭدىن قەتئىي چىقىرىۋېتىلمەيسىلەر.
Faccirooji aarabeeji:
Ina jeyaa e nafoore aayeeje ɗee e ngol hello:
• نزول عيسى من علامات الساعة الكبرى.
• انقطاع خُلَّة الفساق يوم القيامة، ودوام خُلَّة المتقين.
لَا يُفَتَّرُ عَنۡهُمۡ وَهُمۡ فِيهِ مُبۡلِسُونَ
Faccirooji aarabeeji:
وَنَادَوۡاْ يَٰمَٰلِكُ لِيَقۡضِ عَلَيۡنَا رَبُّكَۖ قَالَ إِنَّكُم مَّٰكِثُونَ
ئۇلار دوزاخقا مۇئەككەل پەرىشتىگە نىدا قىلىپ: ئەي مالىك! پەرۋەردىگارىڭ بىزنىڭ جېنىمىزنى ئالسا، بىز بۇ ئازابتىن قۇتۇلغان بولساق، دەيدۇ. ئاندىن مالىك ئۇلارغا جاۋابەن: شەكسىزكى سىلەر ئۈزۈلمەيدىغان ئازابتا مەڭگۈ قالىسىلەر، ئۆلەلمەيسىلەر، سىلەردىن ئازابمۇ ئۈزۈلۈپ قالمايدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
أَمۡ يَحۡسَبُونَ أَنَّا لَا نَسۡمَعُ سِرَّهُمۡ وَنَجۡوَىٰهُمۚ بَلَىٰ وَرُسُلُنَا لَدَيۡهِمۡ يَكۡتُبُونَ
ياكى ئۇلار دىللىرىدا يوشۇرغان سىرلىرىنى ياكى مەخپىي پىچىرلاشقانلىرىنى بىزنى ئاڭلىيالمايدۇ، دەپ ئويلامدۇ؟ ھەرگىز ئۇنداق ئەمەس. بىز ئۇنىڭ ھەممىنى ئاڭلاپ تۇرىمىز. پەرىشتىلەرمۇ ئۇلارنىڭ ئالدىدا ھازىر بولۇپ، ئەمەللىرىنى يېزىپ تۇرىدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
قُلۡ إِن كَانَ لِلرَّحۡمَٰنِ وَلَدٞ فَأَنَا۠ أَوَّلُ ٱلۡعَٰبِدِينَ
ئەي پەيغەمبەر! قىزلارنى ئاللاھقا مەنسۇپ قىلغانلارغا ئېيتقىنكى، ئاللاھ تائالا ئۇلارنىڭ دېگەنلىرىدىن تولىمۇ ئۈستۈندۇر. ئاللاھنىڭ بالىسى بولۇشى مۇمكىن ئەمەس، ئۇ بۇنىڭدىن پاك ھەم مۇقەددەستۇر. مەن ئاللاھنى بارچە ئەيىب - نۇقسانلاردىن پاك دەپ بىلگەن ھالدا ئۇنىڭغا قۇلچىلىق قىلغۇچىلارنىڭ تۇنجىسىمەن.
Faccirooji aarabeeji:
وَهُوَ ٱلَّذِي فِي ٱلسَّمَآءِ إِلَٰهٞ وَفِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَٰهٞۚ وَهُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡعَلِيمُ
ئاللاھ تائالا ئاسماندىمۇ ھەقىقىي ئىلاھتۇر، زېمىندىمۇ ھەقىقىي ئىلاھتۇر. ئۇ يارىتىشىدا، ئورۇنلاشتۇرۇشىدا ۋە پىلانلىشىدا ھېكمەتلىك ئىش قىلغۇچىدۇر، بەندىلىرىنىڭ ئەھۋالىنى بىلىپ تۇرغۇچىدۇركى، ئۇنىڭغا ئۇلاردىن ھېچنەرسە مەخپىي قالمايدۇ.
Faccirooji aarabeeji:
وَتَبَارَكَ ٱلَّذِي لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا وَعِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلسَّاعَةِ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
ئاللاھنىڭ ياخشىلىقى ۋە بەرىكىتى ئىنتايىن كاتتىدۇركى، ئاسمانلارنىڭ، زېمىننىڭ ۋە ئۇ ئىككىسى ئارىسىدىكى بارلىق نەرسىلەرنىڭ پادىشاھلىقى يالغۇز ئۇنىڭغا مەنسۇپتۇر. قىيامەتنىڭ قاچان بولىدىغانلىقىنى پەقەت ئاللاھلا بىلىدۇ، ئۇنىڭدىن باشقا ھېچكىم ئۇنى بىلمەيدۇ. سىلەر ئاخىرەتتە ھېساب ۋە جازا - مۇكاپات ئۈچۈن يەنە يالغۇز ئاللاھنىڭ دەرگاھىغا قايتۇرۇلىسىلەر.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَا يَمۡلِكُ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِهِ ٱلشَّفَٰعَةَ إِلَّا مَن شَهِدَ بِٱلۡحَقِّ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
مۇشرىكلارنىڭ ئاللاھنى قويۇپ چوقۇنۇۋاتقان بۇتلىرى ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىدا ئۇلارغا شاپائەت قىلالمايدۇ. پەقەت ئىيسا، ئۇزەير ۋە پەرىشتىلەرگە ئوخشاش، ئۆزلىرىنىڭ بەرگەن گۇۋاھلىقىنى بىلىپ تۇرۇپ «ئاللاھتىن باشقا ئىلاھ يوق» دەپ گۇۋاھلق بەرگەنلەر بۇنىڭ سىرتىدا.
Faccirooji aarabeeji:
وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَهُمۡ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۖ فَأَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ
ئەگەر ئۇلاردىن ئۆزلىرىنى كىم ياراتقانلىقىنى سورىساڭ، ئۇلار چوقۇم: بىزنى ئاللاھ ياراتتى، دەيدۇ. ئۇلار مۇشۇنداق ئېتىراپ قىلىپ تۇرۇپ قانداقسىگە ئاللاھقا قۇلچىلىق قىلىشتىن (بۇتلارغا چوقۇنۇشقا) بۇرۇلۇپ كېتىدۇ؟
Faccirooji aarabeeji:
وَقِيلِهِۦ يَٰرَبِّ إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ قَوۡمٞ لَّا يُؤۡمِنُونَ
ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىدا ئۇنىڭ پەيغەمبىرىنىڭ ئۆز قەۋمىنىڭ ئىنكارچىلىقىدىن قىلغان شىكايەتلىرى مەلۇمدۇر. پەيغەمبەرنىڭ بۇ ھەقتىكى سۆزى: ئەي رەببىم! شەكسىزكى بۇلار سەن مەن بىلەن ئەۋەتكەن نەرسىگە ئىمان ئېيتمايدىغان كىشىلەردۇر، دېگەندىن ئىبارەتتۇر.
Faccirooji aarabeeji:
Firo maanaaji al-quraan tedduɗo oo - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Tippudi firooji ɗii
الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.