Traduction des sens Sourate YOUSOUF - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Encyclopédie du Noble Coran

Yusuf

Parmi les objectifs de la sourate:

الاعتبار بلطف تدبير الله لأوليائه وتمكينهم، وحسن عاقبتهم.

Allahın Öz dostlarına lütf göstərməsində, onlara yadım etməsində və onların gözəl aqibətindəki ibrətlər.

---

Verset: 1

الٓرۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُبِينِ

﴾Əlif. Ləm. Ra﴿. Bəqərə surəsinin əvvəlində bu ayəyə bənzər, ﴾Əlif. Ləm. Mim﴿ ayəsini təfsir edərkən, belə ayələrin təfsiri barədə ətraflı izah verilmişdir. Yusif surəsində nazil edilən bu ayələr, açıq-aydın Quranın özündə hikmət və əhkamları əhatə edən ayələrindən biridir.

Verset: 2

إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ قُرۡءَٰنًا عَرَبِيّٗا لَّعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ

Ey Ərəblər! Biz Quranı bəlkə onu mənalarını anlayasınız deyə ərəb dilində endirdik.

Verset: 3

نَحۡنُ نَقُصُّ عَلَيۡكَ أَحۡسَنَ ٱلۡقَصَصِ بِمَآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ وَإِن كُنتَ مِن قَبۡلِهِۦ لَمِنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ

Ey Peyğəmbər! Biz bu Quranı sənə nazil et­məklə, doğruluğuna, ləfzlərinin gözəl düzülüşünə və bəlağətinə görə qissələrin ən gözəlini sənə danışırıq. Hal­buki, bu Quran nazil edilməzdən əvvəl sən bu qissədən xəbərsiz idin və bu haqda heç bir biliyə sahib deyildin.

Verset: 4

إِذۡ قَالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ يَٰٓأَبَتِ إِنِّي رَأَيۡتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوۡكَبٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ رَأَيۡتُهُمۡ لِي سَٰجِدِينَ

Ey Peyğəmbər! Biz sənə, bir zaman Yusifin atası Yəquba: "Ata­can! Mən yuxu­da on bir ul­duz, günəş və ay gör­düm. Onların hamısının mənə səcdə etdiyini gör­düm" – dediyini xəbər veririk. Bu yuxu, Yusif - aleyihssəlam - üçün yaxın zamanda ona veriləcək bir müjdə xəbəri idi.

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• بيان الحكمة من القصص القرآني، وهي تثبيت قلب النبي صلى الله عليه وسلم وموعظة المؤمنين.

• Quran Kərimdə hekayələrin nəql edilməsindəki hikmətin bəyanı. Bu hikmət, Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) qəlbinə təskinlik və möminlərə isə öyüd-nəsihət verməkdən ibarətdir.

• انفراد الله تعالى بعلم الغيب لا يشركه فيه أحد.

• Qeyb elmini yalnız Uca Allahın bilməsi və bu işdə Onun heç bir şərikinin olmaması.

• الحكمة من نزول القرآن عربيًّا أن يعقله العرب؛ ليبلغوه إلى غيرهم.

• Quranın ərəb dilində nazil edilməsinin hikməti, ərəblərin Quranı anlayıb və Onu başqalarınada təbliğ etməkdən ibarətdir.

• اشتمال القرآن على أحسن القصص.

• Quranı özündə ən gözəl hekayələri ehtiva etmişdir.

Verset: 5

قَالَ يَٰبُنَيَّ لَا تَقۡصُصۡ رُءۡيَاكَ عَلَىٰٓ إِخۡوَتِكَ فَيَكِيدُواْ لَكَ كَيۡدًاۖ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ لِلۡإِنسَٰنِ عَدُوّٞ مُّبِينٞ

Yəqub, oğlu Yusifə belə dedi: "Oğlum! Nəbadə yuxunu qardaş­larına danışasan, yoxsa onlar yuxunun yozmunu anlayıb sə­nə paxıllıq edər və bu üzdən sənə qarşı hiylə qurar­lar. Həqiqətən, şeytan insana açıq-ay­dın ədavət bəsləyən bir düş­mənidir.

Verset: 6

وَكَذَٰلِكَ يَجۡتَبِيكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِن تَأۡوِيلِ ٱلۡأَحَادِيثِ وَيُتِمُّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكَ وَعَلَىٰٓ ءَالِ يَعۡقُوبَ كَمَآ أَتَمَّهَا عَلَىٰٓ أَبَوَيۡكَ مِن قَبۡلُ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡحَٰقَۚ إِنَّ رَبَّكَ عَلِيمٌ حَكِيمٞ

Ey Yusif! O yuxunu gördüyü kimi Rəbbin səni seçə­cək, sənə yu­xu yozmağı öy­rə­də­cək və Öz ne­mətini bun­dan əvvəl ata­ların İbra­himə və İs­haqa ta­mam­ladığı kimi, sənə də peyğəmbərlik bəxş edərək nemətini tamam­la­ya­caqdır. Şüb­hə­siz ki, Rəb­bin qullarının halından xəbərdardır və işlərində də hikmət sahibidir".

Verset: 7

۞ لَّقَدۡ كَانَ فِي يُوسُفَ وَإِخۡوَتِهِۦٓ ءَايَٰتٞ لِّلسَّآئِلِينَ

Şübhəsiz ki, Yusifin və onun qar­daş­la­rının hekayətində onlar barədə soru­­şan­lar üçün ib­rət­lər və öyüd-nəsihətlər vardır.

Verset: 8

إِذۡ قَالُواْ لَيُوسُفُ وَأَخُوهُ أَحَبُّ إِلَىٰٓ أَبِينَا مِنَّا وَنَحۡنُ عُصۡبَةٌ إِنَّ أَبَانَا لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ

Bir zaman Yusifin qardaşları öz aralarında belə de­dilər: "Biz sayca çox bir cammat ol­ma­ğı­mı­za bax­mayaraq Yusif və onun doğma qardaşı ata­mıza biz­dən da­ha sevimlidir. Axı atamız o ikisini bizdən necə üstün tutur bilər? Şübhəsiz ki biz, heç bir səbəb olmadan atamızın o ikisini bizdən üstün tutduğuna görə onun açıq-aşkar bir yanlışlıq için­də­ olduğunu görürük".

Verset: 9

ٱقۡتُلُواْ يُوسُفَ أَوِ ٱطۡرَحُوهُ أَرۡضٗا يَخۡلُ لَكُمۡ وَجۡهُ أَبِيكُمۡ وَتَكُونُواْ مِنۢ بَعۡدِهِۦ قَوۡمٗا صَٰلِحِينَ

Yusifu ya öldürün, ya da onu uzaq bir yerə aparıb atın ki, ata­nız ancaq sizi görüb üçün ancaq sizə məhəbbət bəslə­sin, onu ölürdükdən və ya uzaq bir yerə atdıqdan sonra günahınızdan tövbə edərək əməlisa­lehlərdən olarsınız!".

Verset: 10

قَالَ قَآئِلٞ مِّنۡهُمۡ لَا تَقۡتُلُواْ يُوسُفَ وَأَلۡقُوهُ فِي غَيَٰبَتِ ٱلۡجُبِّ يَلۡتَقِطۡهُ بَعۡضُ ٱلسَّيَّارَةِ إِن كُنتُمۡ فَٰعِلِينَ

Qardaşlardan biri dedi: "Yu­sifi öl­dür­məyin! Əgər ona qar­şı söylədiyinizi etmək qərarına gəlmisinizsə, onda onu bir qu­yuynun dibinə atın ki, yol keçən karvanlardan biri onu gö­türsün. Bu cür etməniz, zərər baxımından öldürməkdən yüngüldür".

Verset: 11

قَالُواْ يَٰٓأَبَانَا مَا لَكَ لَا تَأۡمَ۬نَّا عَلَىٰ يُوسُفَ وَإِنَّا لَهُۥ لَنَٰصِحُونَ

Qardaşlar Yusifi atalarından uzaqlaşdırmaq barədə bir araya gəldikdə, onlar ataları Yəquba belə dedilər: "Ey ata­mız! Sənə nə olub ki, Yusufu bizə eti­bar etmirsən? Halbuki biz ona qarşı çox şəfqətliyik və onu zərərli şeylərdən qoruyuruq. Biz Yusifin sağ-salamat sənə qayıdana qəbər onu qoruyub və ondan göz-qulaq olacağımıza dair söz veririk. Axı sənə onu bizimlə göndərməyə mane olan nədir?

Verset: 12

أَرۡسِلۡهُ مَعَنَا غَدٗا يَرۡتَعۡ وَيَلۡعَبۡ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ

İcazə ver sabah onu özümüzlə birlikdə gəzməyə aparaq, bir az bizimlə yeyib əylənsin. Arxayın ol, biz onu mütləq hər bir pislikdən qoruyacağıq!"

Verset: 13

قَالَ إِنِّي لَيَحۡزُنُنِيٓ أَن تَذۡهَبُواْ بِهِۦ وَأَخَافُ أَن يَأۡكُلَهُ ٱلذِّئۡبُ وَأَنتُمۡ عَنۡهُ غَٰفِلُونَ

Yəqub oğullarına dedi: "Onu aparma­ğı­nız məni narahat edər. Mən ondan ayrılığına dözə bilmərəm. Həm də qor­xu­ram ki, başınız oynamağa, gəzib-dolaşmağa qarışsın və sizin də xəbəriniz olmadan canavar onu yesin".

Verset: 14

قَالُواْ لَئِنۡ أَكَلَهُ ٱلذِّئۡبُ وَنَحۡنُ عُصۡبَةٌ إِنَّآ إِذٗا لَّخَٰسِرُونَ

Onlar atalarına dedilər: "Əgər biz bir cammat olduğumuz hal­da ca­na­var Yusifi yesə, onda biz xeyirsiz bir insanlarıq. Canavarın onu yemsinə mane olmadığımıza görə biz ziyana uğramış kimsələrik".

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• ثبوت الرؤيا شرعًا، وجواز تعبيرها.

• Yuxu yozmağın şəriətdə caiz olması.

• مشروعية كتمان بعض الحقائق إن ترتب على إظهارها شيءٌ من الأذى.

• Açıqlanacağı halda zərər vermə ehtimalı olan bəzi həqiqətlərin gizli saxlanmasının caiz olması.

• بيان فضل ذرية آل إبراهيم واصطفائهم على الناس بالنبوة.

• İbrahim züriyyətinin fəziləti və uca Allahın onlara peyğəmbərlik bəxş edərək bütün insanlardan üstün tutmasının bəyanı.

• الميل إلى أحد الأبناء بالحب يورث العداوة والحسد بين الإِخوة.

• Valideyinlərin ölvadlardan hər hansı birinə meyl edib onu diğərlərindən daha çox sevməsi sonda övladlar arasınada həsədə və düşmənçiliyə gətirib çıxarır.

Verset: 15

فَلَمَّا ذَهَبُواْ بِهِۦ وَأَجۡمَعُوٓاْ أَن يَجۡعَلُوهُ فِي غَيَٰبَتِ ٱلۡجُبِّۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡهِ لَتُنَبِّئَنَّهُم بِأَمۡرِهِمۡ هَٰذَا وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ

Yəqub onu qardaşları ilə birgə göndərdi. Onlar Yusifi uzaq bir yerə aparıb onu qu­­yunun dibinə at­maq qərarına gəl­dikdə biz bu an Yusifə belə vəhy etdik: "Bir gün sən onlara bu əməlləri ba­rə­sində onlar səni tanımadıqları bir halda xəbər verəcək­sən".

Verset: 16

وَجَآءُوٓ أَبَاهُمۡ عِشَآءٗ يَبۡكُونَ

Yusifin qardaşları özlərinin məkrli əməlini atalarına inandırmaq üçün axşam vaxtı özlərini ağlamağa vuraraq ata­la­rının yanına gəlib

Verset: 17

قَالُواْ يَٰٓأَبَانَآ إِنَّا ذَهَبۡنَا نَسۡتَبِقُ وَتَرَكۡنَا يُوسُفَ عِندَ مَتَٰعِنَا فَأَكَلَهُ ٱلذِّئۡبُۖ وَمَآ أَنتَ بِمُؤۡمِنٖ لَّنَا وَلَوۡ كُنَّا صَٰدِقِينَ

Onlar dedilər: "Ey atamız! Biz qaçışıb-ötüşmək və ya ox atmaqda bir-birimizlə yarışmaq üçün getmişdik, Yusifi də libaslarımızı və azüqəmizi qoruyub saxlamaq üçün əşyalarımızın yanında qo­ymuşduq. Həmin vaxt canavar onu yedi. Əl­bəttə, biz sənə başmıza gələn hadisəni olduğu kimi danışsaq da, sən bi­zə ina­nan deyilsən".

Verset: 18

وَجَآءُو عَلَىٰ قَمِيصِهِۦ بِدَمٖ كَذِبٖۚ قَالَ بَلۡ سَوَّلَتۡ لَكُمۡ أَنفُسُكُمۡ أَمۡرٗاۖ فَصَبۡرٞ جَمِيلٞۖ وَٱللَّهُ ٱلۡمُسۡتَعَانُ عَلَىٰ مَا تَصِفُونَ

Atalarına verdikləri xəbəri hiylə ilə təsdiqlədilər. Onlar atalarını Yusifi canavar yediyinə inandırmaq üçün Yusifin köynə­yi­nə başqa bir qan ləkəsi sürtüb onu atalarına gə­tir­di­lər. Yəqub köynəyin cırılmadığını gördükdə onların yalan dediklərini başa düşərək onlara belə de­di: "Xeyr, həqiqət heç də sizin dediyiniz kimi deyildir. Əksinə, sizi öz nəfsi­niz bu çirkin işi görməyə vadar et­miş­dir. İndi mənə Allaha asi olmadan gö­zəl səbir etmək vacibdir. Yusifə etdiyiniz bu əməl görə Allah­dan yalnız mənə yardım etməsini diləyirəm!"

Verset: 19

وَجَآءَتۡ سَيَّارَةٞ فَأَرۡسَلُواْ وَارِدَهُمۡ فَأَدۡلَىٰ دَلۡوَهُۥۖ قَالَ يَٰبُشۡرَىٰ هَٰذَا غُلَٰمٞۚ وَأَسَرُّوهُ بِضَٰعَةٗۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ

Quyunun yaxınlığına yoldan keşən bir qafilə gəldi, onlar özlərinə su gətirmək üçün su dalınca birini göndərdilər. O, su qabını quyuya saldı və bu zaman Yusif ipdən yapışdı, suçu Yusifi gördüncə sevinərək: "Şad xəbər! Burada bir oğlan uşağı vardır!" – dedi. Suçu və qafilədə olan bəziləri sanki onu satılacaq bir əşya kimi göstərərək qafilədə olan bəzi insanlardan onun quyudan tapdıqlarını gizlin saxladılar. Allah isə onların Yusifi satmaq niyyətlərini və onun başına nə oyunlar açdıqlarını daha yaxşı bilirdi. Onların etdikləri əməllərdən Allaha heç bir şey gizli qalmaz.

Verset: 20

وَشَرَوۡهُ بِثَمَنِۭ بَخۡسٖ دَرَٰهِمَ مَعۡدُودَةٖ وَكَانُواْ فِيهِ مِنَ ٱلزَّٰهِدِينَ

Suçu və qafilə əhli onu dəyərsiz bir qiy­mətə – bir neçə dirhəmə sat­dı­lar. Onlar tez bir zamanda Yusifdən canlarını qurtarmaq üçün onu ucuz bir qiymətə verdilər. Onlar Yusifin zahiri görnüşündən onun qul olmadığını bilirdilər. Elə buna görə də özləri üçün işin sonun pis qurtaracağından qorxdular. Yusifin onlarla birgə çox qalmaması da Allahın ona olan rəhmətinin tamamlığından idi.

Verset: 21

وَقَالَ ٱلَّذِي ٱشۡتَرَىٰهُ مِن مِّصۡرَ لِٱمۡرَأَتِهِۦٓ أَكۡرِمِي مَثۡوَىٰهُ عَسَىٰٓ أَن يَنفَعَنَآ أَوۡ نَتَّخِذَهُۥ وَلَدٗاۚ وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلِنُعَلِّمَهُۥ مِن تَأۡوِيلِ ٱلۡأَحَادِيثِۚ وَٱللَّهُ غَالِبٌ عَلَىٰٓ أَمۡرِهِۦ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ

Yusifi satın alan misirli kişi öz arvadına: "O bizim yanımızda olduğu müddətcə ona yaxşı bax, ona hörmət et. Ola bilsin ki, o, ehtiyacımız olan işlərdə bizə fayda versin, yaxud onu özümüzə oğulluğa götürək" – dedi. Biz Yusifi ölümdən qurtarıb, onu quyunun dibindən çıxardığımız kimi Misir padşahının Əziz ləqəbli vəzirinin qəlbini ona qarşı yumuşaq etdik və beləliklə də Biz Yusifə yuxu yozmağı öyrətmək üçün onu Misirdə yerləşdirdik. Allah Öz əmrini yerinə yetirməyə qadirdir. Allahın verdiyi əmr mütləq yerinə yetər. Kimsə Onu əsla hər hansı bir şeyə məcbur edə bilməz. Lakin insanların çoxu -onlar kafirlərdir- bunu bilməzlər.

Verset: 22

وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُۥٓ ءَاتَيۡنَٰهُ حُكۡمٗا وَعِلۡمٗاۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Yusif yetkin çağına çat­ıb, boy-başa dəldikdə, Biz ona fəhm və elm verdik. Biz ona bəxş etdiyimiz bir mükafat kimi Allaha ixlasla ibadət edənləri belə mü­kafatlan­dırı­rıq.

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• بيان خطورة الحسد الذي جرّ إخوة يوسف إلى الكيد به والمؤامرة على قتله.

• Həsədin təhlükəli olmasının bəyanı. Çünki Yusifin qardaşlarının ona qarşı hiylə qurub, onu öldürməyə sövq etdirən, elə onların Yusifə həsəd etmələri olmuşdur.

• مشروعية العمل بالقرينة في الأحكام.

• Hökm verdikdə, əlamətlərə istinad edərək qərar qəbul etməyin caiz olması.

• من تدبير الله ليوسف عليه السلام ولطفه به أن قذف في قلب عزيز مصر معاني الأبوة بعد أن حجب الشيطان عن إخوته معاني الأخوة.

• Şeytan Yusifi qardaşlarının şəfqətindən məhrum etdikdən sonra Uca Allahın Misirin vəziri Əzizin qəlbində ona qarşı atalıq hisslərini yerləşdirməsi, Allahın Yusifə - aleyhissəlam - olan bir lutfü sayəsindədir.

Verset: 23

وَرَٰوَدَتۡهُ ٱلَّتِي هُوَ فِي بَيۡتِهَا عَن نَّفۡسِهِۦ وَغَلَّقَتِ ٱلۡأَبۡوَٰبَ وَقَالَتۡ هَيۡتَ لَكَۚ قَالَ مَعَاذَ ٱللَّهِۖ إِنَّهُۥ رَبِّيٓ أَحۡسَنَ مَثۡوَايَۖ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلظَّٰلِمُونَ

Əzizin arvadı hiylə işlədib Yusiflə mülayim davranaraq Yusifdən onunlayaxınlıq etməsini tələb etdi. Yusiflə baş-başa qalmaq üçün otağın qapısını möhkəm bağlayıb Yusifə: "Haydı yanıma gəl!" – dedi. O isə: "Məndən istədiyin işi etməkdən Allaha sığınıram! Ağam məni öz yanında saxlayaraq mənə yaxşı baxmışdır, mən əsla ona xəyanət etmərəm. Əgər ona xəyanət etsəm, bu zaman mən zalımlardan olaram. Çünki za­lım­lar nicat tapmaz­lar!" – dedi.

Verset: 24

وَلَقَدۡ هَمَّتۡ بِهِۦۖ وَهَمَّ بِهَا لَوۡلَآ أَن رَّءَا بُرۡهَٰنَ رَبِّهِۦۚ كَذَٰلِكَ لِنَصۡرِفَ عَنۡهُ ٱلسُّوٓءَ وَٱلۡفَحۡشَآءَۚ إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُخۡلَصِينَ

Qadın onunla yaxınlıq etməyə qərar vermişdi. Əgər Yusif Allahın onu bu işdən uzaqlaşdıracaq və çəkindirəcək dəlillərini görməsəydi, Yusifdə onunla bu işi etməyi ağlına gərirərdi. Beləcə, Biz onu zinadan və xəyanətdən uzaqlaşdırmaq üçün ona bu ayələri göstərdik. Hə­­qi­qətən, Yusif, risalət və peyğəmbərlik üçün Bizim se­çil­miş qul­ları­mız­dan­dır.

Verset: 25

وَٱسۡتَبَقَا ٱلۡبَابَ وَقَدَّتۡ قَمِيصَهُۥ مِن دُبُرٖ وَأَلۡفَيَا سَيِّدَهَا لَدَا ٱلۡبَابِۚ قَالَتۡ مَا جَزَآءُ مَنۡ أَرَادَ بِأَهۡلِكَ سُوٓءًا إِلَّآ أَن يُسۡجَنَ أَوۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ

Yusif canını qadından qurtarmaq üçün, qadında onun otaqdan çıxmasına mane olmaq üçün onların hər ikisi bir-birini qabaqlayaraq qapıya tərəf qaçdılar. Qa­dın onun otaqdan çıxmasına mane olsun deyə Yusifin köynəyini arxa tərəfindən tutub cırdı. Bu zaman onlar qa­pı­nın ya­nın­da qadının əri ilə rast­laşdılar. Belə olduqda Əzizin arvadı hiyləğərliyə əl ataraq Əzizə belə dedi: "Ey Əziz! Sənin ailənə qarşı fahişə əməl etməyə cürət edən bir kimsənin cəzası ya zin­dan salınmaq, ya da ağrılı-acılı bir əza­ba düçar olmalıdır!".

Verset: 26

قَالَ هِيَ رَٰوَدَتۡنِي عَن نَّفۡسِيۚ وَشَهِدَ شَاهِدٞ مِّنۡ أَهۡلِهَآ إِن كَانَ قَمِيصُهُۥ قُدَّ مِن قُبُلٖ فَصَدَقَتۡ وَهُوَ مِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ

Yusuf - Aleyhissəlam - dedi: "O, məndən onunla yaxınlıq etməyi tələb etdi. Mən isə ondan belə bir şey istəmədim". Bu zaman Allah, qadının ailəsindən olan bir şahidi Yusufun haqlı olduğuna şahidlik etdirərək onu belə danışdırdı: "Əgər Yusufun köynəyi ön tərəfdən cırılmışsa, bu, qadının doğru danışdığına dəlalət edir. Çünki qadın bu anda özünü Yusufdan qorumağa çalışmışdır. Bu da, Yusufun yalançı olduğuna dəlalət edir".

Verset: 27

وَإِن كَانَ قَمِيصُهُۥ قُدَّ مِن دُبُرٖ فَكَذَبَتۡ وَهُوَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ

Yox əgər Yusifin köynəyi ar­xadan cırılıbsa, bu onun doğru danışdığına dəlalət edir. Çünki qadın onu özünə tərəf çəkmək, Yusif isə qaçıb ondan canını qurtarmaq istəmişdir. Bu da qadının yalançı olduğuna dəlalət edir".

Verset: 28

فَلَمَّا رَءَا قَمِيصَهُۥ قُدَّ مِن دُبُرٖ قَالَ إِنَّهُۥ مِن كَيۡدِكُنَّۖ إِنَّ كَيۡدَكُنَّ عَظِيمٞ

Əziz Yusifin - aleyhissəlam - köynəyinin ar­xadan cırıldığını gör­dükdə, Yusifin haqqlı olduğuna əmin olaraq belə de­di: "Ey Qadınlar! Şüb­həsiz ki, bu iftira, sizin Yusifə yaxdığınız hiylələrinizdən biridir. Həqiqətən də, sizin hiyləniz qüvvətli bir hiylədir!".

Verset: 29

يُوسُفُ أَعۡرِضۡ عَنۡ هَٰذَاۚ وَٱسۡتَغۡفِرِي لِذَنۢبِكِۖ إِنَّكِ كُنتِ مِنَ ٱلۡخَاطِـِٔينَ

Əziz Yusufə dedi: Ey Yusif! Sən bu olanları bir kənara qoy və bu işi kimsəyə da­nışma! Ey Qadın! Sən də günahına görə Allahdan bağış­lanma dilə. Çünki sən, Yusifi öz nəfsinə dəvət edərək günahkarlardan oldun!

Verset: 30

۞ وَقَالَ نِسۡوَةٞ فِي ٱلۡمَدِينَةِ ٱمۡرَأَتُ ٱلۡعَزِيزِ تُرَٰوِدُ فَتَىٰهَا عَن نَّفۡسِهِۦۖ قَدۡ شَغَفَهَا حُبًّاۖ إِنَّا لَنَرَىٰهَا فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ

Qadının bu xəbəri şəhərə yayıldı və qadınlardan bir toplumu Əzizin arvadının bu əməlinə inkar edərək dedi­lər: "Əzizin arvadı ca­van kö­ləsini ilə yaxınlıq etmək istəyir. Köləsinə olan sevğisi onun qəlbini bürümüşdür. Biz onun öz köləsini yoldan çıxarmasına və ona qarşı sevği bəsləməsinə görə açıq-aşkar bir azğınlıq için­də olduğunu gö­rürük".

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• قبح خيانة المحسن في أهله وماله، الأمر الذي ذكره يوسف من جملة أسباب رفض الفاحشة.

• Başqalarına qarşı yaxşı rəftar edən insana xəyanət etməyin pis bir əməl olduğunun bəlanı. Yusifin də - aleyhissəlam - ağasının ona yaxşı baxmasını söyləməsi, onun zinanı rədd etmə səbəblərindən biri idi.

• بيان عصمة الأنبياء وحفظ الله لهم من الوقوع في السوء والفحشاء.

• Peyğəmbərlərin məsum olmalarının və Allahın onları hər cür pis və murdar əməllərdən qorumasının bəyanı.

• وجوب دفع الفاحشة والهرب والتخلص منها.

• Pozğun əməldən uzaq durmağın və bu əməldən qaçıb canını qurtarmağın vacib olması.

• مشروعية العمل بالقرائن في الأحكام.

• Hökm verdikdə, əlamətlərə istinad edərək qərar qəbul etməyin caiz olması.

Verset: 31

فَلَمَّا سَمِعَتۡ بِمَكۡرِهِنَّ أَرۡسَلَتۡ إِلَيۡهِنَّ وَأَعۡتَدَتۡ لَهُنَّ مُتَّكَـٔٗا وَءَاتَتۡ كُلَّ وَٰحِدَةٖ مِّنۡهُنَّ سِكِّينٗا وَقَالَتِ ٱخۡرُجۡ عَلَيۡهِنَّۖ فَلَمَّا رَأَيۡنَهُۥٓ أَكۡبَرۡنَهُۥ وَقَطَّعۡنَ أَيۡدِيَهُنَّ وَقُلۡنَ حَٰشَ لِلَّهِ مَا هَٰذَا بَشَرًا إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا مَلَكٞ كَرِيمٞ

Əzizin arvadı şəhərdə bəzi qadınların onun bu əməlinə inkar etdiklərini və onun arxasınca qeybətini etdiklərini eşitdikdə, o qadınlar Yusifi görüb, qadına üzür qazandırmaq üçün onlara bir elçi göndərib onları qonaq dəvət etdi, onların rahat əyləşməsi üçün döşəklər və yasdıqlar hazırladı, sonra da qonaqların hər birinə meyvəni kəsmək üçün bir bıçaq verdi və Yu­sifə: "Haydı onların qar­şısına çıx!" – dedi. Qa­dınlar Yusifi gör­dükdə onu çox öyüb təriflədilər, gözəlliyinə heyran olub, ona o qədər mat-mətəl qaldılar ki, süfrədəki meyvələrdən kəsmək üçün əllərində olan biçaqlarla çaşıb öz əl­lərini kəsdilər və təəccüblə: "İlahi! Bu oğlan bəşər övladı deyil. İsanlara bundan əvvəl belə bir heyrətamiz gözəllik əsla verilməmişdir. Bu ancaq hör­mətli mələklərdən olan bir mə­lək­dir!" – dedilər.

Verset: 32

قَالَتۡ فَذَٰلِكُنَّ ٱلَّذِي لُمۡتُنَّنِي فِيهِۖ وَلَقَدۡ رَٰوَدتُّهُۥ عَن نَّفۡسِهِۦ فَٱسۡتَعۡصَمَۖ وَلَئِن لَّمۡ يَفۡعَلۡ مَآ ءَامُرُهُۥ لَيُسۡجَنَنَّ وَلَيَكُونٗا مِّنَ ٱلصَّٰغِرِينَ

Əzizin arvadı qadınların düşdükləri bu halı görüncə onlara belə dedi: "Onu sevdiyimə görə mənə eyib etdiyiniz gənc oğlan bax bu­dur! Mən onu aldadıb yoldan çıxart­mağa çalış­dım, o isə im­ti­na et­di. Əgər o, bir daha mənim istədiyimi etməzsə, o mütləq zindana atı­la­caq və zəlil­lər­dən ola­caq­dır".

Verset: 33

قَالَ رَبِّ ٱلسِّجۡنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدۡعُونَنِيٓ إِلَيۡهِۖ وَإِلَّا تَصۡرِفۡ عَنِّي كَيۡدَهُنَّ أَصۡبُ إِلَيۡهِنَّ وَأَكُن مِّنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ

Yusif - aleyhissəlam - Rəbbinə dua edərək belə dedi: "Ey Rəbbim! Onların məni qorxuzduqları zindan, məndən tələb etdikləri murdar əməli etməkdən daha sevimlidir. Əgər Sən onların hiylələrini məndən uzaqlaşdırmasan, mən onlara meyl edər, beləliklə də onlara meyl etdiyimə və onların məndən istədiklərini yerinə yetirdiyimə görə ca­hil­lər­dən olaram".

Verset: 34

فَٱسۡتَجَابَ لَهُۥ رَبُّهُۥ فَصَرَفَ عَنۡهُ كَيۡدَهُنَّۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ

Allah onun duasını qəbul etdi, beləcə Əzizin arvadının və şəhər qadınlarının hiyləsini on­dan uzaqlaşdırdı. Hə­qiqətən, Allah, Yusfin və həmçinin Allaha dua edən hər bir kəsin duasını qəbul edəndir. Allah, Yusifin və başalarının halını biləndir!

Verset: 35

ثُمَّ بَدَا لَهُم مِّنۢ بَعۡدِ مَا رَأَوُاْ ٱلۡأٓيَٰتِ لَيَسۡجُنُنَّهُۥ حَتَّىٰ حِينٖ

Əziz və onun qövmü Yusifin günahsız olduğuna dair dəlillərə şahid olduqları halda bu rüsvayçılığın insanlar arasında yayılmaması üçün onu bəlli olmayan bir müd­dətə qədər zindana salmaq qəra­rına gəl­dilər.

Verset: 36

وَدَخَلَ مَعَهُ ٱلسِّجۡنَ فَتَيَانِۖ قَالَ أَحَدُهُمَآ إِنِّيٓ أَرَىٰنِيٓ أَعۡصِرُ خَمۡرٗاۖ وَقَالَ ٱلۡأٓخَرُ إِنِّيٓ أَرَىٰنِيٓ أَحۡمِلُ فَوۡقَ رَأۡسِي خُبۡزٗا تَأۡكُلُ ٱلطَّيۡرُ مِنۡهُۖ نَبِّئۡنَا بِتَأۡوِيلِهِۦٓۖ إِنَّا نَرَىٰكَ مِنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Həhayət, onlar Yusifi zindana saldılar. Onunla birlikdə iki gənc də zin­dana salındı. Onlardan biri Yusifə de­di: “Mən yuxuda şərab hazırlamaq üçün üzüm sıxdığımı gör­düm". İkincisi isə be­lə dedi: "Mən yuxuda başımın üs­tündə çörək apa­rdığımı və quş­ların da ondan dim­dik­ləyib yeyir gör­düm. Ey Yusif! Bizə gördüyümüz bu yuxuların yozumu barədə xəbər ver. Çünki biz səni yaxşı bir insan olduğunu zənn edirik".

Verset: 37

قَالَ لَا يَأۡتِيكُمَا طَعَامٞ تُرۡزَقَانِهِۦٓ إِلَّا نَبَّأۡتُكُمَا بِتَأۡوِيلِهِۦ قَبۡلَ أَن يَأۡتِيَكُمَاۚ ذَٰلِكُمَا مِمَّا عَلَّمَنِي رَبِّيٓۚ إِنِّي تَرَكۡتُ مِلَّةَ قَوۡمٖ لَّا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ كَٰفِرُونَ

Yusif - aleyhissəlam- dedi: "Sizə hökümdar yaxud başqası tərəfindən veriləcək ye­mək gəl­məmişdən əvvəl mən sizə gördüyünüz yuxunun həqiqətini və yuxularınızın sonda nə ilə nəticələnəcəyi barədə bildirə­rəm. Sizə xəbər yerdiyim bu yuxu yozumu, kahinlər və ya münəccimlər tərəfindən deyil, əksinə, Rəbbimin mənə öy­rətdiyi elimdəndir. Mən Allaha iman gətir­məyən, özləri də axi­rəti inkar edən bir qövmün di­nini tərk etdim!"

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• بيان جمال يوسف عليه السلام الذي كان سبب افتتان النساء به.

• Yusifin - aleyhissəlam - qadınları məftun edəcək dərəcədə yaraşığlı olduğunun bəyanı.

• إيثار يوسف عليه السلام السجن على معصية الله.

• Yusifin - aleyhissəlam - zindanada qalmasını, Allaha asi olmaqdan üstün görməsi.

• من تدبير الله ليوسف عليه السلام ولطفه به تعليمه تأويل الرؤى وجعلها سببًا لخروجه من بلاء السجن.

• Allah, Yusifə - aleyhissəlam - yuxu yozumunu öyrətməsi və onun bu səbəbdən zindandan xilas olması, Uca Allahın ona qarşı olan lütfündəndir.

Verset: 38

وَٱتَّبَعۡتُ مِلَّةَ ءَابَآءِيٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَۚ مَا كَانَ لَنَآ أَن نُّشۡرِكَ بِٱللَّهِ مِن شَيۡءٖۚ ذَٰلِكَ مِن فَضۡلِ ٱللَّهِ عَلَيۡنَا وَعَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَشۡكُرُونَ

Mən atalarımın dininə: İbrahimin, İshaqın və Yaqubun dininə tabe oldum. Bu din, tək Allaha ibadət etmək dinidir. Uca Allaha hər hansı bir şeyi şərik qoşmaq bizə ya­raş­maz. O, ibadətə layiq olan tək bir İlahdır. Mənim və atalarımın Allahın təkliyini qəbul edib və Ona iman etməmiz Allahın bizə müvəffəq etdiyi lütfü sayəsindədir. Həmçini, Allahın bütün insanlara Öz Peyğəmbərlərini tövhid və iman ilə göndərməsi də Allahın onlara olan bir lütfündəndir. Lakin insanların çoxu Allahın onlara bəxş etdiyi nemətlərə görə Allaha şükür etməzlər, əksinə, onlara verilən nemətlərə nankorluq edərlər!

Verset: 39

يَٰصَٰحِبَيِ ٱلسِّجۡنِ ءَأَرۡبَابٞ مُّتَفَرِّقُونَ خَيۡرٌ أَمِ ٱللَّهُ ٱلۡوَٰحِدُ ٱلۡقَهَّارُ

Sonra Yusif zindanda onunla birgə olan iki yoldaşına xitabən belə dedi: "Bir necə ilahlara ibadət etmək yax­şı­dır, yox­sa Tək olan, heç bir şəriki olmayan, hər bir şeyi məğlub edən, özü isə əsla onu məğlub edilməyənə ibadət etmək?!"

Verset: 40

مَا تَعۡبُدُونَ مِن دُونِهِۦٓ إِلَّآ أَسۡمَآءٗ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٍۚ إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِ أَمَرَ أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّآ إِيَّاهُۚ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلۡقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ

Allahdan başqa ibadət etdiyiniz ilahlar, sizin və atalarınızın ilah adlandırdığınız, həqiqətdə isə onların ilahlıqdan heç bir payı olmayan adlardan başqa bir şey deyildir. Uca Allah sizin onları ilah adlandırmanızın doğru olmasına dair heç bir dəlil nazil etməmişdir. Bütün məxluqatın hökmü, sizin və atalarınızın özünüzdən ilah adlandırdığınız ilahların ixtiyarında yox, əksinə, tək olan Allahın ixtiyarındadır. Uca Allah sizə yalnız Ona ibadət etməyi əmr etmiş, Ona şərik qoşmağı isə qadağan etmişdir. Bu, özündə heç bir əyrilik olmayan, doğru din olan, tövhid dinidir. Lakin insanların çoxu bunu bilmirlər. Elə buna görə də Allaha şərik qoşarlar və Allahın bəzi məxluquna ibadət edərlər!

Verset: 41

يَٰصَٰحِبَيِ ٱلسِّجۡنِ أَمَّآ أَحَدُكُمَا فَيَسۡقِي رَبَّهُۥ خَمۡرٗاۖ وَأَمَّا ٱلۡأٓخَرُ فَيُصۡلَبُ فَتَأۡكُلُ ٱلطَّيۡرُ مِن رَّأۡسِهِۦۚ قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ ٱلَّذِي فِيهِ تَسۡتَفۡتِيَانِ

Ey mənim zindan yol­daş­larım! Yuxuda şərab hazırlamaq üçün üzümü sığan kimsəyə gəlincə, o, zindandan çıxıb, əvvəlki işinə qayıdaraq yenə də Hökmdar üçün şərab süzəcəkdir. Amma başı üstündə çörək daşıyan və quşlarında o çörəkdən yediyini görən kimsəyə gəlincə, o, öldürülüb, asılacaq və quşlarda başının ətindən dimdikləyib yeyəcəkdir. Haq­qında fitva tələb etdiyiniz işə qabaqca­dan qərar veril­mişdir. Bu iş mütləq gercəkləçəcəkdir, buna heç bir şəkk-şübhə ola bilməz.

Verset: 42

وَقَالَ لِلَّذِي ظَنَّ أَنَّهُۥ نَاجٖ مِّنۡهُمَا ٱذۡكُرۡنِي عِندَ رَبِّكَ فَأَنسَىٰهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ ذِكۡرَ رَبِّهِۦ فَلَبِثَ فِي ٱلسِّجۡنِ بِضۡعَ سِنِينَ

Yusuf onlardan edamdan qurtula­ca­ğını yə­qin etdiyi kimsəyə, -hökmdara şərab paylayan kimsəyə - de­di: "Mənim başıma qələn hadisəni hökmdara xəbər ver, bəlkə o, məni bu zindandan çıxartdı!" Lakin şeytan şərab paylayana Yu­sifin ona dediklərini hökmdara xəbər verməyi unut­durdu və bundan sonra o, zindanda bir neçə il də qal­malı oldu.

Verset: 43

وَقَالَ ٱلۡمَلِكُ إِنِّيٓ أَرَىٰ سَبۡعَ بَقَرَٰتٖ سِمَانٖ يَأۡكُلُهُنَّ سَبۡعٌ عِجَافٞ وَسَبۡعَ سُنۢبُلَٰتٍ خُضۡرٖ وَأُخَرَ يَابِسَٰتٖۖ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَأُ أَفۡتُونِي فِي رُءۡيَٰيَ إِن كُنتُمۡ لِلرُّءۡيَا تَعۡبُرُونَ

Bir gün hökmdar dedi: "Mən yu­xuda yeddi arıq inəyin yeddi kök inə­yi yediyini, həmçinin yeddi yaşıl sünbül və yeddi qu­ru­ sünbül gördüm. Ey kübar və zadə­gan kimsələr! Əgər yuxu yoza bilirsinizsə, bu yu­xumun yozu­mu­­nu mənə xəbər verin!"

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• وجوب اتباع ملة إبراهيم، والبراءة من الشرك وأهله.

• İbrahimin dininə tabe olmağın, şirkdən və şirk əhlindən uzaq olmağın vacibliyi.

• في قوله:﴿ءَأَرْبَابٌ مُّتَفَرِّقُونَ ...﴾ دليل على أن هؤلاء المصريين كانوا أصحاب ديانة سماوية لكنهم أهل إشراك.

• Uca Allahın: ﴾Ayrı-ayrı tanrılar daha yaxşıdır, yoxsa bir olan, (hər şeyə) qadir olan Allah?!﴿ ayəsi, Misir əhlinin, şirk əhli olsalar da, amma səmavi dinlərə tabe olduğuna dəlildir.

• كلُّ الآلهة التي تُعبد من دون الله ما هي إلا أسماء على غير مسميات، ليس لها في الألوهية نصيب.

• Allahdan başqa ibadət olunan bütün ilahlar, insanların onları ilah adlandırdığı, həqiqət də isə onlar heç bir şeyə qadir olmayan varlıqlardır.

• استغلال المناسبات للدعوة إلى الله، كما استغلها يوسف عليه السلام في السجن.

• Yusif - aleyhissəlam - zindanda olarkən fürsətdən istifadə edib insanları Allaha dəvət ediyi kimi, Allaha dəvət edən kimsə də, münasib məqamlardan məharətlə istifadə edib bu anlarda Allaha dəvət etməlidir.

Verset: 44

قَالُوٓاْ أَضۡغَٰثُ أَحۡلَٰمٖۖ وَمَا نَحۡنُ بِتَأۡوِيلِ ٱلۡأَحۡلَٰمِ بِعَٰلِمِينَ

Onlar dedilər: "Gördüyün bu yuxu, qar­maqarı­şıq yuxulardır. Belə yuxuların yo­zu­munu bizdə yoxdur. Biz qar­maqarı­şıq olan yuxuların yozumunu bilmirik".

Verset: 45

وَقَالَ ٱلَّذِي نَجَا مِنۡهُمَا وَٱدَّكَرَ بَعۡدَ أُمَّةٍ أَنَا۠ أُنَبِّئُكُم بِتَأۡوِيلِهِۦ فَأَرۡسِلُونِ

Zindandan xilas olan o iki nəfərdən şərab paylayanı uzun bir müddətdən sonra Yusifin - aleyhissəlam - yuxu yoza bildiyini xatırlayıb dedi: "Mən hökmdarın gördüyü yuxunun yozumunu, yuxu yoza bilən bir kimsədən soruşduqdan sonra sizə xəbər verə bilərəm. Ey hökmdar! Gördüyün yuxunu yozmaq üçün məni Yusifin yanına gön­də­rin!"

Verset: 46

يُوسُفُ أَيُّهَا ٱلصِّدِّيقُ أَفۡتِنَا فِي سَبۡعِ بَقَرَٰتٖ سِمَانٖ يَأۡكُلُهُنَّ سَبۡعٌ عِجَافٞ وَسَبۡعِ سُنۢبُلَٰتٍ خُضۡرٖ وَأُخَرَ يَابِسَٰتٖ لَّعَلِّيٓ أَرۡجِعُ إِلَى ٱلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ يَعۡلَمُونَ

Zindandan xilas olan gənc Yusifin yanına gəlib ona dedi: "Ey Yusuf! Ey düz danışan insan! Yuxuda yed­di arıq inəyin yeddi kök inəyi yedi­yini, həmçinin, yeddi yaşıl sünbül və yeddi quru sünbüllər görən kimsənin yuxusunun yozumunu bizə xəbər ver. Ola bil­sin ki, mən hökmdarın və onun yanında olan adamların yanına qayı­dım, bəlkə onlar da hökmdarın gördüyü yuxunun yozumunu bilsinlər və beləliklə də onlar sənin fəzilətini və dəyərini bilsinlər!"

Verset: 47

قَالَ تَزۡرَعُونَ سَبۡعَ سِنِينَ دَأَبٗا فَمَا حَصَدتُّمۡ فَذَرُوهُ فِي سُنۢبُلِهِۦٓ إِلَّا قَلِيلٗا مِّمَّا تَأۡكُلُونَ

Yusif - aleyhissəlam - bu yuxunun yozumu barədə xəbər verib dedi: "Yeddi il ciddi şəkildə, ardıcıl olaraq əkin. Həmən yeddi il ərzində sünbüllərdən biçdiyi­nizi isə, yemək ehtiyacınız üçün ayırdığınız az miq­dar is­tisna olmaqla, toxumların çürüyüb, qurt vurmaması üçün elə sünbülün üstündə də saxlayın.

Verset: 48

ثُمَّ يَأۡتِي مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ سَبۡعٞ شِدَادٞ يَأۡكُلۡنَ مَا قَدَّمۡتُمۡ لَهُنَّ إِلَّا قَلِيلٗا مِّمَّا تُحۡصِنُونَ

Sonra əkib beyərdiyiniz o bərəkətli yeddi ilin ardınca, yeddi quraqlıq və ağır illər gələcək. Bu illərdə insanlar to­xumluq sax­ladıqları az bir miq­dar istisna ol­maqla, bərəkətli illərdə tə­da­rük gördü­kləri toxumdan yesinlər.

Verset: 49

ثُمَّ يَأۡتِي مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ عَامٞ فِيهِ يُغَاثُ ٱلنَّاسُ وَفِيهِ يَعۡصِرُونَ

Bu quraqlıq keçən illərin ardından bol-bol yağışlar yağan elə bir il gə­lə­cək ki, əkinlər bitəcək və insanlar da bolluq üzündən üzüm, zeytun, qamış və s. bu kimi istədikləri meyvələrin şirəsini sıxıb içəcəklər".

Verset: 50

وَقَالَ ٱلۡمَلِكُ ٱئۡتُونِي بِهِۦۖ فَلَمَّا جَآءَهُ ٱلرَّسُولُ قَالَ ٱرۡجِعۡ إِلَىٰ رَبِّكَ فَسۡـَٔلۡهُ مَا بَالُ ٱلنِّسۡوَةِ ٱلَّٰتِي قَطَّعۡنَ أَيۡدِيَهُنَّۚ إِنَّ رَبِّي بِكَيۡدِهِنَّ عَلِيمٞ

Yusifin yuxunun yozması hökmdara xəbər verildikdə, hökmdar əyanlarına: "Onu zindandan çıxarıb ya­nı­ma gə­ti­rin!" – dedi. Hökmdarın göndərdiyi elçi Yusifin yanı­na gəl­dik­də, Yusuf elçiyə de­di: "Hökmdar ağa­nın yanına qayıt və zindandan çıxmazdan əvvəl mənim günahsız olduğumun bilinməsi üçün hökmdardan, əllərini kə­sən qadınların qissəsi barədə soruş. Şübhəsiz ki, Rəbbim qadınların məni aldatıb yoldan çıxarmaq üçün qurduqları hiy­lə­ni bi­ləndir. Bundan Ona heç bir çey gizli qalmaz!"

Verset: 51

قَالَ مَا خَطۡبُكُنَّ إِذۡ رَٰوَدتُّنَّ يُوسُفَ عَن نَّفۡسِهِۦۚ قُلۡنَ حَٰشَ لِلَّهِ مَا عَلِمۡنَا عَلَيۡهِ مِن سُوٓءٖۚ قَالَتِ ٱمۡرَأَتُ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡـَٰٔنَ حَصۡحَصَ ٱلۡحَقُّ أَنَا۠ رَٰوَدتُّهُۥ عَن نَّفۡسِهِۦ وَإِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ

Hökmdar qadınlara xitab edərək dedi: "Siz hiylə qurub Yusufdan sizinlə zina etməsini tələb etdikdə nə məqsəd güdürdünüz?" Onlar hökmdarın sualına belə cavab verdilər: "Yusufu bu işdə ittiham etməkdən Allaha sığınırıq. Biz onun haqqında pis bir şey bilmirik." Bu zaman zadəgan kişinin arvadı öz əməlini etiraf edərək dedi: “İndi haqq üzə çıxdı. O məni deyil, əksinə, mən onu yoldan çıxartmaq istəyirdim. Şübhəsiz ki, onun, mənim ona atdığım böhtandan uzaq olduğu barədə dediyi söz doğrudur.

Verset: 52

ذَٰلِكَ لِيَعۡلَمَ أَنِّي لَمۡ أَخُنۡهُ بِٱلۡغَيۡبِ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي كَيۡدَ ٱلۡخَآئِنِينَ

Əzizin arvadı dedi: "Bunu etiraf etməyimlə qoy Yusif bilsin ki, onu yoldan çıxartmağa məhz mən məcbur etdim. Həqiqətən, Yusif, ərim yanımda olmadıqda, mənim ona xəyanət etmədiyim iddiasında doğru danışır. Başıma gələn bu hadisədən mənə aydın oldu ki, Allah, yalan danışan və xəyanət edən kimsələri xeyrə müvəffəq etmir."

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• من كمال أدب يوسف أنه أشار لحَدَث النسوة ولم يشر إلى حَدَث امرأة العزيز.

• Yusifin bu olayla bağlı ümumən qadınlara işarə edib, xüsusən Əzizin arvadına işarə etməməsi, onun kamil əbəb-ərkanından irəli gəlirdi.

• كمال علم يوسف عليه السلام في حسن تعبير الرؤى.

• Yusifin - aleyhissəlam - yuxuları gözəl şəkildə yozması barədə onun kamil elmə sahib oldmasının bəyanı.

• مشروعية تبرئة النفس مما نُسب إليها ظلمًا، وطلب تقصّي الحقائق لإثبات الحق.

• Özünü, ona qarşı haqsız yerə atılan bohtandan müdafiə etməsinin və haqqı isbat etmək üçün həqiqətləri olduğu kimi söyləməyi tələb etməyin caiz olmasının bəyanı.

• فضيلة الصدق وقول الحق ولو كان على النفس.

• İnsanın öz əleyhinə olsa belə, daima sədaqətli olmağın və haqqı söyləməyin fəzilətlətinin bəyanı.

Verset: 53

۞ وَمَآ أُبَرِّئُ نَفۡسِيٓۚ إِنَّ ٱلنَّفۡسَ لَأَمَّارَةُۢ بِٱلسُّوٓءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّيٓۚ إِنَّ رَبِّي غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Əzizin arvadı sözünə davam edib dedi: "Mən günaha meyil etdiyimə görə özümə bəraət qa­zan­dırıb, nəfsimi təmizə çıxarmaq istəmirəm. Çünki, Allahın rəhm edib pis əməllərdən qoruduğu kəslər müstəsna olmaq­la, insanın nəfsi daim ona istədiyi şeylərə meyil etdirir və nəfsi də bu şeylərdən çəkindirmək çox çətindir. Həqi­qə­tən, Rəbbim Ona tövbə edən qullarını bağış­layan­dır və onlara qarşı rəhm­­lidir".

Verset: 54

وَقَالَ ٱلۡمَلِكُ ٱئۡتُونِي بِهِۦٓ أَسۡتَخۡلِصۡهُ لِنَفۡسِيۖ فَلَمَّا كَلَّمَهُۥ قَالَ إِنَّكَ ٱلۡيَوۡمَ لَدَيۡنَا مَكِينٌ أَمِينٞ

Hökmdar Yusufun ona yaxılan iftiradan təmiz çıxdığını, üstəlik, onun elm sahibi olduğunu bildikdən sonra, öz əyanlarına dedi: "Onu mənim ya­nı­ma gə­ti­rin! Onu özümə məsləhətçi edə­cəyəm". Hökmdar Yusufla söh­bət edib, onun elmindən və ağlından agah olduqdan sonra, Yusufa: "Ey Yusuf: Sən bu gündən etibarən bizim ya­nı­mızda yük­sək mə­qam sahibi və etibarlı bir insan oldun" – dedi.

Verset: 55

قَالَ ٱجۡعَلۡنِي عَلَىٰ خَزَآئِنِ ٱلۡأَرۡضِۖ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٞ

Yusif Hökmdara dedi: "Misir diyarınada xə­zi­nələri­ni və azuqələrin qo­runmasını mənə tap­şır. Çün­ki mən özümə etibar edilən, mal-dövləti qo­ru­ya­nam və mənə həvalə edilən işləri idarə edilməsini bilənəm".

Verset: 56

وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَتَبَوَّأُ مِنۡهَا حَيۡثُ يَشَآءُۚ نُصِيبُ بِرَحۡمَتِنَا مَن نَّشَآءُۖ وَلَا نُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Biz Yusifi ona atılan böhtandan təmizə çıxarıb, zindandan xilas edərək ona nemətimizdən bəxş etdik. Eləcə də onu, Misir diyarında bərqərar edib nemətimizdən ona bəxş etdik. Beləliklə, o, Misirdə könlü istədiyi yerə gedib, orada qala bilirdi. Biz dünyada is­tədiyi­miz qulumuza Öz mərhə­mə­timizi nə­sib edirik və yaxşı iş görən­lə­rin mükafatını əsla zay etmirik, əksinə, onların mükafatını əskidilmədən, kamil bir şəkildə veririk.

Verset: 57

وَلَأَجۡرُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَكَانُواْ يَتَّقُونَ

Allaha iman gətirən, Onun əmrlərini yerinə yetirib qadağalarından çəkinərək Ondan qorxan kimsələr üçün, əlbəttə ki, Allahın axi­rətdə hazırladığı mü­ka­fatı dünya mükafatından daha xeyirlidir.

Verset: 58

وَجَآءَ إِخۡوَةُ يُوسُفَ فَدَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَعَرَفَهُمۡ وَهُمۡ لَهُۥ مُنكِرُونَ

Yusifin qardaşları öz yükləri ilə Mi­sir torpağlarına gəlib onun yanına daxil ol­du­lar. Yu­sif o saat on­la­rın öz qardaşları olduqlarını bildi, on­lar isə uzun bir vaxt ötdüyündən, həm də Yusifin zahiri görünüşü dəyişdiyi səbəbindən onun öz qardaşları olduğunu bilmədilər. Çünki onlar Yusifi quyuya atdıqları zaman o, kiçik bir uşaq idi.

Verset: 59

وَلَمَّا جَهَّزَهُم بِجَهَازِهِمۡ قَالَ ٱئۡتُونِي بِأَخٖ لَّكُم مِّنۡ أَبِيكُمۡۚ أَلَا تَرَوۡنَ أَنِّيٓ أُوفِي ٱلۡكَيۡلَ وَأَنَا۠ خَيۡرُ ٱلۡمُنزِلِينَ

Yusif onların istədikləri ərzaq və azuqə yük­lə­rini verdi. Onlar, özlərinin atabir qardaşları olduğunu, lakin həmən qardaşın atalarının yanında qaldığını Yusifə xəbər verdikdən sonra, Yusif onlara dedi: "Ata­bir qar­daşınızı yanıma gəti­rin ki, sizə daha bir dəvə əlavə ərzaq və azuqə verim! Məgər mənim ölçü­yə tam riayət etdiyimi, heç bir əskiklik etmədiyimi və mənim qonaq qarşılayanların ən yax­şısı olduğumu görmürsünüz?!

Verset: 60

فَإِن لَّمۡ تَأۡتُونِي بِهِۦ فَلَا كَيۡلَ لَكُمۡ عِندِي وَلَا تَقۡرَبُونِ

Əgər onu yanıma gətir­mə­səniz, sizin atabir qardaşınız olduğu iddanızın yalan olduğu üzə çıxacaq. Əgər belə olarsa, daha sizə bir qab belə ərzaq və azuqə ve­ril­məyəcək və özünüz də ondan sonra mənin diyarıma ya­xınlaşmayın!"

Verset: 61

قَالُواْ سَنُرَٰوِدُ عَنۡهُ أَبَاهُ وَإِنَّا لَفَٰعِلُونَ

Onlar Yusifə dedilər: "Onu sənin yanına gətirməyimizi atasından xahiş edəcək və bu işdə atasını razı salmaq üçün əlimizdən gələni edəcəyik. Əl­bət­tə ki, bizdən tələb etdiyini əskiltmədən mütləq yerinə yetirəcəyik".

Verset: 62

وَقَالَ لِفِتۡيَٰنِهِ ٱجۡعَلُواْ بِضَٰعَتَهُمۡ فِي رِحَالِهِمۡ لَعَلَّهُمۡ يَعۡرِفُونَهَآ إِذَا ٱنقَلَبُوٓاْ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِمۡ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ

Yusif, öz xidmətçilərinə de­di: "On­la­rın taxıl əvəzinə ödə­dik­ləri mallarını da yüklərinin içinə qo­yun ki, ailələrinin ya­nına dön­dük­də onlardan satın almadığımızı anlaslınlar, çünki bu, onların Yusifə verdikləri sözlərində doğru olmalarını isbat etmək və Yusifin onlardan yüklərini qəbul etmək üçün özlərini ikinci dəfə mənim yanıma qardaşları ilə qayıdmağa məcbur edəcəkdir".

Verset: 63

فَلَمَّا رَجَعُوٓاْ إِلَىٰٓ أَبِيهِمۡ قَالُواْ يَٰٓأَبَانَا مُنِعَ مِنَّا ٱلۡكَيۡلُ فَأَرۡسِلۡ مَعَنَآ أَخَانَا نَكۡتَلۡ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ

Onlar atalarının yanına qa­yıt­dıq­da, Yusifin onlara gözəl bir şəkildə xidmət etdiyini danışaraq atalarına belə dedilər: "Atacan! Əgər qardaşımızı özümüzlə aparmasaq, bundan sonra bizə ər­zaq verilmə­yəcək. Elə isə onu bizimlə göndər. Əgər sən onu bizimlə göndərsən, biz yenə də ərzaq ala bilərik. Şüb­həsiz ki, biz onun sənə sağ-salamat qayıdana qədər qoruya­ca­ğımıza söz veririk".

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• من أعداء المؤمن: نفسه التي بين جنبيه؛ لذا وجب عليه مراقبتها وتقويم اعوجاجها.

• Möminin düşmənlərindən biri də, elə onun öz nəfsidir. Buna görə də insan, daima imanını yoxlamalı və özündə olan çatışmamazlığları doldurmalıdır.

• اشتراط العلم والأمانة فيمن يتولى منصبًا يصلح به أمر العامة.

• İnsanların ümumi məsləhəti üçün hər hansı bir vəzifəyə gətirilən insanın elmli və etibarlı insan olması şərtdir.

• بيان أن ما في الآخرة من فضل الله، إنما هو خير وأبقى وأفضل لأهل الإيمان.

• Allahın axirətdə olan lütfü, iman əhli üçün daha xeyirli və daha əfzəl olmasının bəyanı.

• جواز طلب الرجل المنصب ومدحه لنفسه إن دعت الحاجة، وكان مريدًا للخير والصلاح.

• Xeyir və islah etmək istəyən bir kimsənin, ehtiyac anında özünü öyüb müəyyən bir vəzifəni tələb etməsi caizdir.

Verset: 64

قَالَ هَلۡ ءَامَنُكُمۡ عَلَيۡهِ إِلَّا كَمَآ أَمِنتُكُمۡ عَلَىٰٓ أَخِيهِ مِن قَبۡلُ فَٱللَّهُ خَيۡرٌ حَٰفِظٗاۖ وَهُوَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ

Ataları onlara dedi: "Daha öncə onun doğma qar­da­şı, Yusifi, si­zə etibar etdiyim kimi, heç onu sizə eti­bar edə bilə­rəm­mi?! Mən Yusifi sizə etibar etdim, siz də onu qoruyacağınıza dair söz verdiniz, lakin siz verdiyiniz sözün üstündə durmadınız. Elə buna görə də onu qoruyacağınız barəsində verdiyiniz sözə inanmıram. Mənim inandığım yalnız Allahdır. O, qorumaq istədiklərini ən yaxşı qo­ru­yandır və rəhm etmək istədiklərinə də ən yaxşı rəhm edəndir".

Verset: 65

وَلَمَّا فَتَحُواْ مَتَٰعَهُمۡ وَجَدُواْ بِضَٰعَتَهُمۡ رُدَّتۡ إِلَيۡهِمۡۖ قَالُواْ يَٰٓأَبَانَا مَا نَبۡغِيۖ هَٰذِهِۦ بِضَٰعَتُنَا رُدَّتۡ إِلَيۡنَاۖ وَنَمِيرُ أَهۡلَنَا وَنَحۡفَظُ أَخَانَا وَنَزۡدَادُ كَيۡلَ بَعِيرٖۖ ذَٰلِكَ كَيۡلٞ يَسِيرٞ

Onlar özləri ilə gətirdikləri ərzaq olan yüklərini açdıqda ver­dik­lə­ri mallarının da özlə­ri­nə qay­ta­rıl­dı­ğı­nı görüb atalarına dedi­lər: "Bizə göstərilən belə bir hörmət və ehtiramdan sonra biz o hökmdardan daha nə istəyə bilərik ki?! Budur, hökmdar bizə hörmət edib ondan aldığımızərzaq müqabilində verdiyimiz malı özü­müzə qaytarıb. Biz həmin pulla ailəmizi ər­zaq­la tə­min edər, qar­daşı­mı­zı qorxduğun şeydən qoruyar və onun bizimlə birgə olduğuna görə biz, bir dəvə də yükü ar­tıq ərzaq ala­rıq. Bir dəvə artıq ərzaq vermək isə hökmdar üçün çox asan bir işdir".

Verset: 66

قَالَ لَنۡ أُرۡسِلَهُۥ مَعَكُمۡ حَتَّىٰ تُؤۡتُونِ مَوۡثِقٗا مِّنَ ٱللَّهِ لَتَأۡتُنَّنِي بِهِۦٓ إِلَّآ أَن يُحَاطَ بِكُمۡۖ فَلَمَّآ ءَاتَوۡهُ مَوۡثِقَهُمۡ قَالَ ٱللَّهُ عَلَىٰ مَا نَقُولُ وَكِيلٞ

Ataları onlara belə dedi: "Ölüm hamınızı yaxalayıb, sizdən heç bir kimsə sağ-salamat qalmayıb, onu mənə geri qaytarmaq heç cür mümkün olmaması istisna olmaqla, onu qaytarıb yanıma gə­ti­rəcəyinizə dair Allaha and içməyincə qardaşınızı əsla si­zinlə gön­dərməyəcəyəm". On­lar sidq ürəkdən Allaha and içib, atalarına söz verdikdə Yəqub onlara dedi: "Allah söy­lə­dik­lərimizə şahiddir. Onun şahid olması bizə yetər".

Verset: 67

وَقَالَ يَٰبَنِيَّ لَا تَدۡخُلُواْ مِنۢ بَابٖ وَٰحِدٖ وَٱدۡخُلُواْ مِنۡ أَبۡوَٰبٖ مُّتَفَرِّقَةٖۖ وَمَآ أُغۡنِي عَنكُم مِّنَ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٍۖ إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِۖ عَلَيۡهِ تَوَكَّلۡتُۖ وَعَلَيۡهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ

Ataları onlara nəsihət edərək dedi: "Hamınız şə­hərə bir qapıdan daxil olmayın, ay­rı-ay­rı qapılardan daxil olun. Bu, kiminsə sizə bir zərər vermək istədikdə, bəzilərinizin bu zərərdən salamat qalması üçün daha yaxşıdır. Mən bunu Allahın sizə zərər vermək istədiyi təqdirdə, sizi ondan qorumaq üçün və ya Allahın sizə istəmədiyi bir xeyiri sizə nəsib etmək üçün demirəm. Çünki hökm yal­nız Allahındır. Allah nə qəza-qədər yazmışdırsa oda mütləq olacaqdır. Mən bütün işlərimdə tək Ona tə­vək­kül edi­rəm. Qoy tə­vəkkül edənlər də bütn işlərində ancaq Ona təvəkkül et­sin­lər".

Verset: 68

وَلَمَّا دَخَلُواْ مِنۡ حَيۡثُ أَمَرَهُمۡ أَبُوهُم مَّا كَانَ يُغۡنِي عَنۡهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٍ إِلَّا حَاجَةٗ فِي نَفۡسِ يَعۡقُوبَ قَضَىٰهَاۚ وَإِنَّهُۥ لَذُو عِلۡمٖ لِّمَا عَلَّمۡنَٰهُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ

Nəhayət, onlar Yusifin doğma qardaşını da özləri ilə götürüb yola düşdülər. Atalarının onlara əmr et­diyi kimi şəhərə ayrı-ayrı qapılardan daxil olsalar da, onların şəhərə ayrı-ayrı qapılardan daxil olması Alla­hın qədərindən onlara heç bir faydası olmadı, lakin bu, Ya­qu­bun qəlbində övladlarına qarşı olan bir şəfqət hissi idi ki, o, bunu büruzə verib və övladlarına şəhərə ayrı-ayrı qapılardan daxil olmalarını nəsihət etdi. Yaqub, Allahın yazdığı qədərdən başqa heç bir qədərin olmadığını yaxşı bilirdi. Çünki o, ona öyrətdiyimiz qədərə iman etməyi və səbəblərdən tutmağı bilirdi. Lakin insanların ço­xu bunu bil­məzlər!.

Verset: 69

وَلَمَّا دَخَلُواْ عَلَىٰ يُوسُفَ ءَاوَىٰٓ إِلَيۡهِ أَخَاهُۖ قَالَ إِنِّيٓ أَنَا۠ أَخُوكَ فَلَا تَبۡتَئِسۡ بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

Yusifin qardaşları, Yusifin doğma qardaşı ilə onun yanına daxil ol­duqda, Yusif doğma qardaşını qucaq­la­yıb gizlincə ona dedi: "Mən sə­nin doğma qar­da­şın, Yusifəm. Qardaşlarının bizə əziyyət vermələri, bizə kin bəsləmələri və məni quyuya atmaları kimi səfeh, ağılsız hərəkətlərinə görə kədər­lənmə!".

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• الأمر بالاحتياط والحذر ممن أُثِرَ عنه غدرٌ، وقد ورد في الحديث الصحيح: ((لَا يُلْدَغُ المُؤْمِنٌ مِنْ جُحْرٍ وَاحِدٍ مَرَّتَيْنِ))، [أخرجه البخاري ومسلم].

Ehtiyatı əldən verməmək və xəyanət etmiş kimsədən uzaq durmaq. Səhih hədisdə deyilir ki: "Mömin kimsə bir yuvadan iki dəfə sancılmaz". Bu hədisi, Buxari və Muslim rəvayət etmişdir.

• من وجوه الاحتياط التأكد بأخذ المواثيق المؤكدة باليمين، وجواز استحلاف المخوف منه على حفظ الودائع والأمانات.

• Ehtiyatlı olma yollarından biri də, Allaha and içməsini tələb edib, ondan əhd-peyman almaqdır. Eyni zaman da təhlükəli bir kimsədən ona verilən əmanətləri qoruyacağına dair Allaha and içməsini tələb etdmək də caizdir.

• يجوز لطالب اليمين أن يستثني بعض الأمور التي يرى أنها ليست في مقدور من يحلف اليمين.

• Başqasından and içməsini tələb edən kimsənin, and içməsini tələb etdiyi insanın, bacarmadığı bəzi şeyləri anddan istisna etməsi caizdir.

• من الأخذ بالأسباب الاحتياط من المهالك.

• Təhlükəli şeylərə qarşı qabaqcadan ehtiyatlı olmaq, yerinə yetirilməsi vacib olan səbəblərdən biridir.

Verset: 70

فَلَمَّا جَهَّزَهُم بِجَهَازِهِمۡ جَعَلَ ٱلسِّقَايَةَ فِي رَحۡلِ أَخِيهِ ثُمَّ أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَيَّتُهَا ٱلۡعِيرُ إِنَّكُمۡ لَسَٰرِقُونَ

Yusif xidəmtçilərinə qardaşlarının dəvələrinə azuqə yükləməyi əmr etdikdə hökmdarın azuqə tələb edən kimsələr üçün əzuqə ölçən piyaləsini, qardaşları hiss etmədən kiçik qardaşının öz yanında qalması üçün onun yü­kü­nün içi­nə qoydu. Onlar tərpənib atalarının yanına qayıtmaq istədikdə, arxalarınca bir carçı qışqırıb dedi: "Ey azuqə ilə yüklənmiş karvan sahibləri! Siz oğrusu­nuz!".

Verset: 71

قَالُواْ وَأَقۡبَلُواْ عَلَيۡهِم مَّاذَا تَفۡقِدُونَ

Yusifin qardaşları arxalarınca səslənən carçıya və onunla birgə olan yoldaşlarına tərəf dö­­nüb: "Nə itirmisiniz ki, hətta bizi oğurluqda ittiham edirsiniz?" – de­di­lər.

Verset: 72

قَالُواْ نَفۡقِدُ صُوَاعَ ٱلۡمَلِكِ وَلِمَن جَآءَ بِهِۦ حِمۡلُ بَعِيرٖ وَأَنَا۠ بِهِۦ زَعِيمٞ

Carçı və onunla birgə olan yoldaşları Yusifin qardaşlarına belə dedilər: "Hökmdarın insanlar üçün azuqə ölçdüyü piya­lə­sini itirmişik. Kim onu, biz yüklərinizi araşdırmadan gətirərsə, ona bir dəvə yü­kü ərzaq əlavə veri­ləcəkdir!". Carçı: "Mən bunu pulayəni gətirən kimsəyə zəmanət verirəm!" – dedi.

Verset: 73

قَالُواْ تَٱللَّهِ لَقَدۡ عَلِمۡتُم مَّا جِئۡنَا لِنُفۡسِدَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا كُنَّا سَٰرِقِينَ

Yusifin qardaşları onlara dedilər: "Allaha and ol­sun! Siz halımızdan gördüyünüz kimi, bizim oğurluq etmədiyimizi və belə bir işdən günahsız və xəbərsiz olduğumuzu bilirsiniz. Biz Misir torpağına fitnə-fə­sad tö­rətmək üçün gəlməmişik və həyatımız boyunca heç oğu­rluq da etməmişik".

Verset: 74

قَالُواْ فَمَا جَزَٰٓؤُهُۥٓ إِن كُنتُمۡ كَٰذِبِينَ

Bu zaman carçı və onunla birgə gələn yoldaşları onlara dedilər: "Əgər siz oğurluq etmədiyiniz iddanızda birdən yalançı çıxsanız, elə isə bizə deyin bir görək, sizin dinizdə oğurluq edən kimsənin cəzası nə­dir?"

Verset: 75

قَالُواْ جَزَٰٓؤُهُۥ مَن وُجِدَ فِي رَحۡلِهِۦ فَهُوَ جَزَٰٓؤُهُۥۚ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلظَّٰلِمِينَ

Yusifin qardaşları onlara belə cavab verdilər: "Bizim dinimizdə oğurluq edən kimsənin cəzası, it­miş piyalə yükündə ta­­pı­lan kimsənin özünü, oğurluq etdiyi kimsəyə kölə edi­­lərək cəzalan­dırıl­ması­dır. Biz dinimizdə oğurluq edənləri kölə olmaqla cəzalan­dırırıq!".

Verset: 76

فَبَدَأَ بِأَوۡعِيَتِهِمۡ قَبۡلَ وِعَآءِ أَخِيهِ ثُمَّ ٱسۡتَخۡرَجَهَا مِن وِعَآءِ أَخِيهِۚ كَذَٰلِكَ كِدۡنَا لِيُوسُفَۖ مَا كَانَ لِيَأۡخُذَ أَخَاهُ فِي دِينِ ٱلۡمَلِكِ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ نَرۡفَعُ دَرَجَٰتٖ مَّن نَّشَآءُۗ وَفَوۡقَ كُلِّ ذِي عِلۡمٍ عَلِيمٞ

Carçı və onunla birgə gələn yoldaşları qardaşların yüklərini yoxlamaq üçün onları Yusifin yanına gətirdilər. Yusif etdiyi hiyləni qardaşları anlamasınlar deyə, doğma qardaşının yükünü yoxlamazdan əv­vəl ögey qardaşlarının yüklərini yoxlamağa baş­ladı, doğma qardaşının yükünü yoxladıqda, isə hökmdarın piya­lə­sini qarda­şının yükündən çı­xart­dı. Biz Yu­sifə piyaləni doğma qardaşının yükünün arasına qoymağı öyrətdiyimiz kimi, Misir diyarında Misir qanunları ilə deyil, əksinə, qardaşlarının yaşadıqları yerin hömkü ilə hökm verib, doğma qardaşını kölə götürməsini də ona öy­rətdik. Əgər Yusif burada hökmdarın qanunları ilə hökm vermiş olsaydı, doğma qardaşını, Allahın istəyi istisna olmaqla, əsla kölə götürə bilməzdi, çünki hökmdarın qa­nunlarına əsasən, oğrunun cəzası döyülmək və cərimə ödəmək idi. Bu yalnız Allahın istəyi ilə oldu. O hər şeyə qadirdir. Biz Yusifin dərəcəsini yüksək məqamlara qaldırdığımız kimi, qullarımızdan is­tə­di­yimiz kəmsələrin də dərəcələrini yük­sək məqamlara qaldırırıq. Hər bir bilik sahi­bin­dən daha çox bilən vardır. Bütün bilik sahiblərinin üzərində isə hər bir şeyi bilən Allahın elmi vardır.

Verset: 77

۞ قَالُوٓاْ إِن يَسۡرِقۡ فَقَدۡ سَرَقَ أَخٞ لَّهُۥ مِن قَبۡلُۚ فَأَسَرَّهَا يُوسُفُ فِي نَفۡسِهِۦ وَلَمۡ يُبۡدِهَا لَهُمۡۚ قَالَ أَنتُمۡ شَرّٞ مَّكَانٗاۖ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا تَصِفُونَ

Yusifin qardaşları dedilər: "Əgər o oğurlayıbsa, burada təəccüblü bir şey yoxdur, bundan əvvəl onun qardaşı da oğurluq etmişdi". Onlar bu sözlə Yusifi -Əleyhis-salam- qəsd edirdilər. Yusuf onların söylədikləri bu sözün acısını içində giz­lə­dib onlara büruzə vermədi və öz-özünə: "Siz etdiyiniz həsəd və pis əməllərinizə görə Allah qatında daha pis mövqeydəsiniz. Uca Allah mənə yaxdığınız bu iftiranı daha yaxşı biləndir" – dedi.

Verset: 78

قَالُواْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡعَزِيزُ إِنَّ لَهُۥٓ أَبٗا شَيۡخٗا كَبِيرٗا فَخُذۡ أَحَدَنَا مَكَانَهُۥٓۖ إِنَّا نَرَىٰكَ مِنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Yusifin qardaşları ona dedilər: "Ey hökm­dar! Onu çox sevən, yaşlı, çox qoca bir atası var. Sən onun əvəzinə bizdən birini gö­tür. Həqiqətən, Biz səni həm bizim ilə həm də ki, başqaları ilə gözəl rəftar etdiyini görürük. Elə isə bu işdə də bizə yaxşılıq et!"

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• جواز الحيلة التي يُتَوصَّل بها لإحقاق الحق، بشرط عدم الإضرار بالغير.

• Haqqı bəyan etmək üçün edilən hiylə, başqasına zərər verməmək şərti ilə caizdir.

• يجوز لصاحب الضالة أو الحاجة الضائعة رصد جُعْل «مكافأة» مع تعيين قدره وصفته لمن عاونه على ردها.

• Malını və ya ehtiyac olduğu bir əşyasını itirmiş kimsənin, ona itirdiyi əşyasını tapmağa yardım edən insana əvvəlcədən mükafatın dəyərini və vəsfini bəyan etmək şərti ilə müəyyən mükafat təyin etməsi caizdir.

• التغافل عن الأذى والإسرار به في النفس من محاسن الأخلاق.

• Haqsızlığa göz yummaq və bunu qəlbdə saxlayıb kiməsə bildirməmək gözəl əxlaqlardandır.

Verset: 79

قَالَ مَعَاذَ ٱللَّهِ أَن نَّأۡخُذَ إِلَّا مَن وَجَدۡنَا مَتَٰعَنَا عِندَهُۥٓ إِنَّآ إِذٗا لَّظَٰلِمُونَ

Yusif – aleyhisəlam – dedi: "Zalim bir kimsənin günahına görə günahsız bir kimsəyə zülm etməkdən Allaha sığınıram. Hökmdarın piyaləsini, xurcununda tapmadığımız bir kimsəni cəzalandırsaq, onda biz, günahkarı sərbəst buraxıb, günahsızı cəzalandırdığımıza görə, zalımlar­dan ola­rıq!"

Verset: 80

فَلَمَّا ٱسۡتَيۡـَٔسُواْ مِنۡهُ خَلَصُواْ نَجِيّٗاۖ قَالَ كَبِيرُهُمۡ أَلَمۡ تَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ أَبَاكُمۡ قَدۡ أَخَذَ عَلَيۡكُم مَّوۡثِقٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَمِن قَبۡلُ مَا فَرَّطتُمۡ فِي يُوسُفَۖ فَلَنۡ أَبۡرَحَ ٱلۡأَرۡضَ حَتَّىٰ يَأۡذَنَ لِيٓ أَبِيٓ أَوۡ يَحۡكُمَ ٱللَّهُ لِيۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلۡحَٰكِمِينَ

Onlar Yusifdən istədiklərini ala bilməyəcəklərindən ümüdlərini kəsdikdə, öz aralarında məs­lə­hətləşmək üçün insanlardan uzaqlaşıb bir kə­na­ra çəkildilər. Onların bö­yü­k qardaşları dedi: "Mən sizə atanızın: "Ölüm hamınızı yaxalayıb, sizdən heç bir kimsə sağ-salamat qalmayıb, onu mənə geri qaytarmaq heç cür mümkün olmaması istisna olmaqla, onu qaytarıb yanıma gə­ti­rəcəyinizə dair Allaha and içməyincə qardaşınızı əsla si­zinlə gön­dərməyəcəyəm" – deyərək sizdən Allah adına əhd aldığını və bundan əvvəl də Yusifə qarşı haqsız­lıq etdi­yi­nizi xatırlatmaq istəyirəm. Siz atanıza verdiyinmi sözü yerinə yetirmədiniz. Atam mə­nə geri dönməyə izin vermə­yin­cə və ya Allah mə­nə qardaşımı hökmdardan geri almağa hökm ver­mə­yincə, mən Misir torpaqlarından heç bir yerə getməyəcəyəm. Allah, hökm ve­rən­lərin ən xeyirlisidir. O, haqq və ədalət ilə hökm verir!"

Verset: 81

ٱرۡجِعُوٓاْ إِلَىٰٓ أَبِيكُمۡ فَقُولُواْ يَٰٓأَبَانَآ إِنَّ ٱبۡنَكَ سَرَقَ وَمَا شَهِدۡنَآ إِلَّا بِمَا عَلِمۡنَا وَمَا كُنَّا لِلۡغَيۡبِ حَٰفِظِينَ

Böyük qardaş dedi: "Atanızın yanına qayıdın və ona de­yin: "Oğlun oğur­luq etdi və Misirin hökmdarı onu, oğurluq etdiyinə görə cəza olaraq öz yanında kölə etdi. Biz ancaq yükü arasından çıxan piyaləni gördüyümüzə şahidlik edib xəbər verdik. Biz onun oğurluq edəcəyini bilmirdik. Əgər bilsəydik onu geri qaytarmağımıza dair sənə söz verməzdik.

Verset: 82

وَسۡـَٔلِ ٱلۡقَرۡيَةَ ٱلَّتِي كُنَّا فِيهَا وَٱلۡعِيرَ ٱلَّتِيٓ أَقۡبَلۡنَا فِيهَاۖ وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ

Ey atamız! Bizim sənə doğru söylədiyimizə əmin olmağın üçün hal-hazırda olduğumuz Misir sakinlərində və bir­likdə gəl­diyimiz karvan əhlindən so­ruş. Onlar da sənə, bizim dediyimizi deyəcəklər. Biz, qardaşımızın oğurluq etməsi barədə sənə söylədiyimiz xəbər, hə­qi­qətən də, olmuş bir hadisədir!"

Verset: 83

قَالَ بَلۡ سَوَّلَتۡ لَكُمۡ أَنفُسُكُمۡ أَمۡرٗاۖ فَصَبۡرٞ جَمِيلٌۖ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَأۡتِيَنِي بِهِمۡ جَمِيعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡعَلِيمُ ٱلۡحَكِيمُ

Ataları onlara dedi: "Onun oğurluq etməsi barədə dedikləriniz heç də həqiqətə uyğun deyil. Əksinə, nəfsiniz sizi aldadıb, bundan əvvəl qardaşı Yusifə hiylə qurmağa sövq etdirdiyi kimi sizi ona da qarşı hiylə qurmağa sövq etdirib. Şikayətim yalnız Allahadır. Ola bilsin ki, Allah, Yusifi, onun doğma qardaşını və onların böyük qardaşlarını - ha­mı­sını birlikdə, mənə qay­tarsın. Həqi­qə­tən də, O, mənim düşdüyüm halı biləndir və işlərimi idarə etməkdə hikmət sahibidir!"

Verset: 84

وَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰٓأَسَفَىٰ عَلَىٰ يُوسُفَ وَٱبۡيَضَّتۡ عَيۡنَاهُ مِنَ ٱلۡحُزۡنِ فَهُوَ كَظِيمٞ

Yaqub onlardan üz çevirərək uzaqlaşdı və: "Ey Yusifə olan şiddətli hüznüm!" – dedi. Yaqubun Yusif üçün ağlamaqdan gözlə­ri­nin qarası ağardı. O, hüzn və dərd-qəm içində olmasına rəğmən bunu öz içində saxlayıb insanlara bildirmirdi.

Verset: 85

قَالُواْ تَٱللَّهِ تَفۡتَؤُاْ تَذۡكُرُ يُوسُفَ حَتَّىٰ تَكُونَ حَرَضًا أَوۡ تَكُونَ مِنَ ٱلۡهَٰلِكِينَ

Yusifin qardaşları atalarına dedilər: "Ey atamız! Allaha and olsun ki, Yusifi tez-tez yada salıb, onun dərdinə acımaqla axır­da sən ya xəstələnəcəksən ya da ki, taqətdən düşüb öləcəksən!".

Verset: 86

قَالَ إِنَّمَآ أَشۡكُواْ بَثِّي وَحُزۡنِيٓ إِلَى ٱللَّهِ وَأَعۡلَمُ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ

Ataları onlara belə dedi: "Başıma gələn bu dərd-qə­mimi yal­nız Allaha açıb söylə­yirəm. Çünki mən, uca Allahın lütfünü, xeyirxahlığını, darda olanın duasını qəbul etməsini, həmçinin, müsibətə düçar olan kimsəyə verəcəyi mükafatı sizdən daha yaxşı bilirəm!

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• لا يجوز أخذ بريء بجريرة غيره، فلا يؤخذ مكان المجرم شخص آخر.

• Günahsız insanı başqasının günahına görə cəzalandırmaq düzgün olmadığı kimi, günahkarın əvəzinə də günahsız bir kimsəni cəzalandırmaq düzgün deyil.

• الصبر الجميل هو ما كانت فيه الشكوى لله تعالى وحده.

• Gözəl səbir, şikayəti insanlara deyil, yalnız Uca Allah etməklə olur.

• على المؤمن أن يكون على تمام يقين بأن الله تعالى يفرج كربه.

• Mömin kimsə daim, uca Allahın onu sıxıntıdan qurtaracağına tam yəqin olmalıdır.

Verset: 87

يَٰبَنِيَّ ٱذۡهَبُواْ فَتَحَسَّسُواْ مِن يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلَا تَاْيۡـَٔسُواْ مِن رَّوۡحِ ٱللَّهِۖ إِنَّهُۥ لَا يَاْيۡـَٔسُ مِن رَّوۡحِ ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡقَوۡمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ

Ataları onlara belə dedi: "Ey oğullarım! Gedin Yusifdən və qar­da­şın­dan bir xəbər öyrənin, Uca Alla­hın qullarından qəm-qüssəni aparmasından və işlərini asanlaşdırmasından ümidinizi əsla üz­mə­yin. Şübhəsiz ki, Alla­hın, qullarından qəm-qüssəni aparıb və işlərini asanlaşdırmasından ancaq kafir olan bir qövm ümid­ini üzər. Çünki kafirlər, Allahın qüdrətinin böyüklüyündən bixəbərdirlər və Allahın Öz qullarına olan fəziləti onlara gizlin qalmışdır!"

Verset: 88

فَلَمَّا دَخَلُواْ عَلَيۡهِ قَالُواْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡعَزِيزُ مَسَّنَا وَأَهۡلَنَا ٱلضُّرُّ وَجِئۡنَا بِبِضَٰعَةٖ مُّزۡجَىٰةٖ فَأَوۡفِ لَنَا ٱلۡكَيۡلَ وَتَصَدَّقۡ عَلَيۡنَآۖ إِنَّ ٱللَّهَ يَجۡزِي ٱلۡمُتَصَدِّقِينَ

Onlar atalarının əmrini yerinə yetirdilər və beləliklə də, Yusifi və onun qardaşını axtarmaq üçün yola çıxdılar. Nəhayət, Yusifin yanına daxil olduqda, ona belə dedilər: "Bizə qıtlıq, aclıq üz vermişdir. Biz sənin yanına çox az və dəyərsiz bir mal ilə gəl­mi­şik. Sən isə bizə bunun əvə­zində bundan əvvəl ölçünü tam çəkib azuqə verdiyin kimi, yenə də bizə ölçünü tam çəkib azuqə ver. Gətirdiyimiz dəyərsiz mala fikir vermədən bizə azuqəni artıq etməklə sədəqə et. Şüb­hə­siz ki, Uca Allah sə­də­qə ve­rən­ləri mükafatını ən gözəl şəkildə verər!".

Verset: 89

قَالَ هَلۡ عَلِمۡتُم مَّا فَعَلۡتُم بِيُوسُفَ وَأَخِيهِ إِذۡ أَنتُمۡ جَٰهِلُونَ

Yusif qardaşlarının söylədiklərini eşitdikdə, qəlbi onlara qarşı bir rəhmət olaraq yumuşaldı və özünü onlara tanıtmaq üçün belə dedi: "Siz etdiyiniz əməllərin aqibətindən cahil ikən Yusifə və onun doğma qar­da­şına qarşı nə­lər et­di­yiniz xatırlayırsınızmı?!"

Verset: 90

قَالُوٓاْ أَءِنَّكَ لَأَنتَ يُوسُفُۖ قَالَ أَنَا۠ يُوسُفُ وَهَٰذَآ أَخِيۖ قَدۡ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡنَآۖ إِنَّهُۥ مَن يَتَّقِ وَيَصۡبِرۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Onlar bunu eşitdikdə özlərini itirdilər və çaşqınlıq içində qalıb belə dedilər: "Sən Yusifsən?" Yusif onlara dedi: "Bəli, mən Yu­sifəm, yanımda gördüyünüz bu oğlanda mənim doğma qar­da­şımdır. Uca Allah bizə düşdüyümüz çətinlikdən qurtarmaqla və qədir-qiymətimizi ucaltmaqla mərhəmət etdi. Kim Allahın əmrlərini yerinə yetirib və qadağalarından çəkinməklə Ondan qorxsa və müsibətlərə səbir et­sə, bilsinki, artıq o, yaxşı iş görmüşdür. Allah yaxşı iş gö­rənlərin mü­kafatını əsla puç etməz, əksinə onlar üçün qoruyub saxlayar!"

Verset: 91

قَالُواْ تَٱللَّهِ لَقَدۡ ءَاثَرَكَ ٱللَّهُ عَلَيۡنَا وَإِن كُنَّا لَخَٰطِـِٔينَ

Qardaşları Yusifə qarşı etdikləri əməllərə görə Yusifdən üzür istəyərək ona dedilər: "Allaha and olsun ki, Allah sənə kamillik sifətlərini bəxş etməklə səni biz­dən üs­tün etdi. Biz isə sənə qarşı etdiyimiz əməllərə görə pis və zalim kimsələrdən olduq!"

Verset: 92

قَالَ لَا تَثۡرِيبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡيَوۡمَۖ يَغۡفِرُ ٱللَّهُ لَكُمۡۖ وَهُوَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ

Yusif onların üzür istəmələrini qəbul edərək onlara dedi: "Etdiyiniz əməllərə görə bu gün sizə heç bir əzab və danlaq yoxdur. Uca Allahdan si­zi ba­ğış­lasını istəyirəm! O, Sübhənəhu va Təala rəhm edən­lə­rin ən rəhmlisidir!"

Verset: 93

ٱذۡهَبُواْ بِقَمِيصِي هَٰذَا فَأَلۡقُوهُ عَلَىٰ وَجۡهِ أَبِي يَأۡتِ بَصِيرٗا وَأۡتُونِي بِأَهۡلِكُمۡ أَجۡمَعِينَ

Qardaşları Yusifə atalarının onun üçün ağlamaqdan gözləri kor olduğunu xəbər verdikdə, Yusif köynəyini onlara verib belə dedi: "Bu köynəyimi aparıb ata­­mın üzü­nə atın ki, gözləri açıl­sın. Son­ra da bütün ailənizlə bir­lik­də mənim yanıma gəlin!"

Verset: 94

وَلَمَّا فَصَلَتِ ٱلۡعِيرُ قَالَ أَبُوهُمۡ إِنِّي لَأَجِدُ رِيحَ يُوسُفَۖ لَوۡلَآ أَن تُفَنِّدُونِ

Qafilə Misir torpağın­dan çıxıb şəhərdən ayrılanda Yaqub – aleyhissəlam – oğullarına və ətrafındakılara dedi: "Əgər məni cahilliklə suçlayıb, bu qoca ağlını itirib nə dediyibi bilmir deməklə ittiham etməsəydiniz, inanı ki, mən, Yu­sufun qo­xu­sunu hiss edirəm deyərdim!"

Verset: 95

قَالُواْ تَٱللَّهِ إِنَّكَ لَفِي ضَلَٰلِكَ ٱلۡقَدِيمِ

Yanında olan övladları ona dedilər: "Allaha and olsun ki, sən hələ də Yusifi xatırlamaqdan və onu yenidən görmək barədə köh­nə şaşqınlığından əl çəkmə­mi­sən!"

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• عظم معرفة يعقوب عليه السلام بالله حيث لم يتغير حسن ظنه رغم توالي المصائب ومرور السنين.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə Yaqubun – aleyhissəlam – uca Allah barədə elminin böyüklüyü bəyan edilmişdir. Çünki o, müsibətlərin ona ardı-ardınca gəlməsinə və bunun üzərindən illərin keçməsinə rəğmən, Allah barədə olan gözəl zənnini dəyişməmişdir.

• من خلق المعتذر الصادق أن يطلب التوبة من الله، ويعترف على نفسه ويطلب الصفح ممن تضرر منه.

• Sözün həqiqi mənasında xətasını anlayıb üzür istəyən kimsənin gözəl əxlaqından biri də, onun Allaha tövbə etməsi, etdiyi xətanı etiraf edib ona əziyyət verən kimsəni bağışlamasıdır.

• بالتقوى والصبر تنال أعظم الدرجات في الدنيا وفي الآخرة.

• Dünya və axirətdə ən yüksək məqamlara yalnız təqva və səbir ilə nail olunur.

• قبول اعتذار المسيء وترك الانتقام، خاصة عند التمكن منه، وترك تأنيبه على ما سلف منه.

• Pislik edən kimsənin üzrünü qəbul etmək, xüsusən də, ondan intiqam almağa imkan olduğu bir halda, onu bağışlayıb, keçmişdə etdiyi əməllərə görə onu məzəmmət etməmək.

Verset: 96

فَلَمَّآ أَن جَآءَ ٱلۡبَشِيرُ أَلۡقَىٰهُ عَلَىٰ وَجۡهِهِۦ فَٱرۡتَدَّ بَصِيرٗاۖ قَالَ أَلَمۡ أَقُل لَّكُمۡ إِنِّيٓ أَعۡلَمُ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ

Yaqubu sevindirən müjdəçi gəlib Yusifin köynəyi Yaqubun üzü­nə atan kimi onun gözləri açılıb görməyə başladı və öz oğullarına belə dedi: "Məgər sizə, mən Allah­ın lütfü və ehsanından sizin bil­mədikləri­nizi bilirəm de­mədimmi?"

Verset: 97

قَالُواْ يَٰٓأَبَانَا ٱسۡتَغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَآ إِنَّا كُنَّا خَٰطِـِٔينَ

Yaqubun oğulları Yusifə və onun doğma qardaşına qarşı etdikləri əməllərdən dolayı ataları Yəqubdan – aleyhissəlam – üzür istəyərək ona belə dedilər: "Ey ata­mız! Keçmişdə işlətdiyimiz günahlarımızın bağışlanması üçün Allah­dan bizi ba­ğışlan­ma­sı­nı dilə. Doğrudan da, biz Yusifə və onun doğma qardaşına qarşı etdiyimiz əməllərə görə günahkar və pis adamlar olmuşuq!"

Verset: 98

قَالَ سَوۡفَ أَسۡتَغۡفِرُ لَكُمۡ رَبِّيٓۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ

Ataları onlara cavab verərək belə dedi: "Mən sonra Rəbbim­dən sizin üçün bağışlanma di­lə­yə­cə­yəm. Həqi­qə­tən, O, qullarından tövbə edənlərin günahlarını bağış­la­yan­dır və onlara qarşı rəhmlidir!".

Verset: 99

فَلَمَّا دَخَلُواْ عَلَىٰ يُوسُفَ ءَاوَىٰٓ إِلَيۡهِ أَبَوَيۡهِ وَقَالَ ٱدۡخُلُواْ مِصۡرَ إِن شَآءَ ٱللَّهُ ءَامِنِينَ

Yaqub və onun ailəsi yaşadıqları torpaqlardan çıxıb Yusifi görmək üçün Misirə gəldilər. Onlar Yusufun yanına gəl­dikdə o, ata-anasını qucaqlayıb, qardaşlarına və onlların ailələrinə dedi: "Allahın istəyi ilə əmin-amanlıq içində Mi­sirə daxil olun, burada sizə heç bir əziyyət verilməz!"

Verset: 100

وَرَفَعَ أَبَوَيۡهِ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ وَخَرُّواْ لَهُۥ سُجَّدٗاۖ وَقَالَ يَٰٓأَبَتِ هَٰذَا تَأۡوِيلُ رُءۡيَٰيَ مِن قَبۡلُ قَدۡ جَعَلَهَا رَبِّي حَقّٗاۖ وَقَدۡ أَحۡسَنَ بِيٓ إِذۡ أَخۡرَجَنِي مِنَ ٱلسِّجۡنِ وَجَآءَ بِكُم مِّنَ ٱلۡبَدۡوِ مِنۢ بَعۡدِ أَن نَّزَغَ ٱلشَّيۡطَٰنُ بَيۡنِي وَبَيۡنَ إِخۡوَتِيٓۚ إِنَّ رَبِّي لَطِيفٞ لِّمَا يَشَآءُۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡعَلِيمُ ٱلۡحَكِيمُ

Yusif ata-anasını özü əyləşdiyi taxtın üs­tündə əy­ləşdirdi. Atası, anası və on bir qardaşı Yusifi salamlamaq üçün ha­mısı onun qarşısında səcdə et­dilər. Bu səcdə, heç də ibadət məqsədi ilə edilən səcdə deyildi, lakin Yusifin yuxuda gördüyü kimi Allahın əmrini gerçəkləçdirmək üçün edilən bir səcdə idi. Elə buna görə də Yusif – Aleyhissəlam – atasına belə dedi: "Sizin mənə səcdə edərək məni salamlamağınız, bundan öncə gördüyüm və sənə danışdığım yuxumun yozumu­dur. Artıq Rəbbim o yuxunun həyatda baş verməsini gerçəkləş­dirdi. Şeytan mə­nimlə qardaş­larımın ara­sına əda­vət sal­dıq­dan sonra məni zindan­dan çıxart­maqla və sizi səhradan yanı­ma gə­tirməklə Rəbbim mənə lütf etdi. Şüb­hə­siz ki, Rəb­bim is­tə­diyi şeyi idarə etməsində lütf sahibidir. Hə­qiqətən, O, qullarının olduqları halı daha yaxşı biləndir və işləri idarə etməsində də hikmət sahibidir!"

Verset: 101

۞ رَبِّ قَدۡ ءَاتَيۡتَنِي مِنَ ٱلۡمُلۡكِ وَعَلَّمۡتَنِي مِن تَأۡوِيلِ ٱلۡأَحَادِيثِۚ فَاطِرَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ أَنتَ وَلِيِّۦ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۖ تَوَفَّنِي مُسۡلِمٗا وَأَلۡحِقۡنِي بِٱلصَّٰلِحِينَ

Sonra Yusif Rəbbinə dua edərək belə dedi: "Ey Rəbbim! Sən mənə Misirin mülklünü bəxş etdin və mənə yu­xu­ yozmağı öyrətdin. Ey göy­ləri və yeri misilsiz xəlq edən! Dün­yada da, axirətdə də bütün işlərimə hamilik edən Sənsən. Ömrüm sona çatdıqda və əcəlim yetişdikdə, ca­nı­mı mü­səlman olduğum halda al və mə­ni Cənnətin ən üstün təbəqəsi olan Firdovsda atalarımdan və başqalarında olan saleh peyğəmbərlərə qovuşdur!"

Verset: 102

ذَٰلِكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡغَيۡبِ نُوحِيهِ إِلَيۡكَۖ وَمَا كُنتَ لَدَيۡهِمۡ إِذۡ أَجۡمَعُوٓاْ أَمۡرَهُمۡ وَهُمۡ يَمۡكُرُونَ

Ey Peyğəmbər! Biz Yusif və onun qardaşlarının bu hekayətini sənə vəhy yolu ilə bil­dir­dik. Halbuki sənin, onların bu hekayətləri barədə heç bir elmin yox idi. Həmçinin də, Yusifin qardaşları ona qarşı hiylə qurub, onu quyunun dibinə atdıqları zaman sən onların yanlarında deyildin. Lakin bunların sənə Biz vəhy edərək bildirdik.

Verset: 103

وَمَآ أَكۡثَرُ ٱلنَّاسِ وَلَوۡ حَرَصۡتَ بِمُؤۡمِنِينَ

Ey Peyğəmbər! Sən insanların iman gətirmələri üçün nə qədər çalışsan da, yenə də onların çoxu Allaha iman gə­tirən de­yil­dir. Sən Məkkə müşriklərinin haqq yoldan azmalarına görə özünü üzüb həlak etmə.

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• بر الوالدين وتبجيلهما وتكريمهما واجب، ومن ذلك المسارعة بالبشارة لهما فيما يدخل السرور عليهما.

• Valideyinlərə hörmət etmək, onlara sayğı göstərmək vacibdir. Onların sevincinə səbəb ola biləcək bir əmələ tələsmək də bu qəbildəndir.

• التحذير من نزغ الشيطان، ومن الذي يسعى بالوقيعة بين الأحباب؛ ليفرق بينهم.

• Şeytanın hiyləsindən və bir-birlərinə yaxın kimsələr arasında fitnə salıb onların arasını vurmaq üçün çalışan insanlardan uzaq durmaq.

• مهما ارتفع العبد في دينه أو دنياه فإنَّ ذلك كله مرجعه إلى تفضّل الله تعالى وإنعامه عليه.

• Allahın qulu öz dini və ya dünyəvi işlərində nə qədər yüksək məqamlara ucalsa da, bütün bunların sonu uca Allahın ona olan lütfü və neməti səyəsindir.

• سؤال الله حسن الخاتمة والسلامة والفوز يوم القيامة والالتحاق برفقة الصالحين في الجنان.

• Uca Allahdan daima gözəl sonluq, qiyamət günündə əmin-amanlıq, qurtuluş və Cənnətdə isə əməlisaleh kimsələr arasında olmağı istəmək gərəkdir.

• من فضل الله تعالى أنه يُطْلع أنبياءه على بعض من أمور الغيب لغايات وحكم.

• Uca Allahın bir lütfü də, peyğəmbərlərinə müəyyən məqsədlərə və hikmətlərə görə bəzi qeybi məsələləri bildirməsidir.

Verset: 104

وَمَا تَسۡـَٔلُهُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۚ إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِكۡرٞ لِّلۡعَٰلَمِينَ

Ey Peyğəmbər! Əgər onlar başa düşsəydilər, sənə iman gətirərdilər. Çünki sən Qurandan və dəvət etdiyin dindən dolayı onlardan heç bir qarşılıq tələb etmədin. Bu Quran bütün insanlar üçün ancaq bir öyüd-nəsihətdir.

Verset: 105

وَكَأَيِّن مِّنۡ ءَايَةٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ يَمُرُّونَ عَلَيۡهَا وَهُمۡ عَنۡهَا مُعۡرِضُونَ

Göylərdə və yerdə yayılmış halda Uca Allahın təkliyinə dəlalət edən çoxlu sayda ayələr vardır. Amma in­sanların ço­xu onların yanın­dan üz çevirib keçirlər və onlara baxıb, düşünüb ibrət almazlar.

Verset: 106

وَمَا يُؤۡمِنُ أَكۡثَرُهُم بِٱللَّهِ إِلَّا وَهُم مُّشۡرِكُونَ

İnsanların əksəriyyəti Allahın yaradan, ruzi verən, öldürən və dirildən olduğuna Allahla yanaşı bütlərə ibadət edərək inanırlar. Uca Allahın oğlu olduğunu idda edirlər.

Verset: 107

أَفَأَمِنُوٓاْ أَن تَأۡتِيَهُمۡ غَٰشِيَةٞ مِّنۡ عَذَابِ ٱللَّهِ أَوۡ تَأۡتِيَهُمُ ٱلسَّاعَةُ بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ

Məgər müşriklər dünyada onların başlarının üstünü alan və özlərini ondan qoruya bilməyəcəkləri bir əzabının on­la­ra qəf­lə­tən gəlməyəcəyinə və ya özləri də hiss etmədən ansızın Qiyamət saatının qopmayacağına əmin­dirlər­mi?!

Verset: 108

قُلۡ هَٰذِهِۦ سَبِيلِيٓ أَدۡعُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِۚ عَلَىٰ بَصِيرَةٍ أَنَا۠ وَمَنِ ٱتَّبَعَنِيۖ وَسُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ وَمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

Ey Peyğəmbər! Dəvət etdiyin kimsələrə de: "Bu mənim, insanları açiq-aydın dəlil və sübutlarla dəvə etdiyim yolumdur. Mənə tabe olan­lar da, mənim yolumu tutub gedənlər də, mənim sünnəmə riayət edənlər də, bu yola dəvə edərlər. Allah pak və müqəddəsdir, Ona nisbət edilən, Onun cəlalına layiq olmayan və kamalına zidd olan nöqsanlardan uzaqdır. Mən Allaha şərik qoşanlardan deyiləm. Əksinə mən, tək Allaha ibadət edən kimsələrdənəm!"

Verset: 109

وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ إِلَّا رِجَالٗا نُّوحِيٓ إِلَيۡهِم مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡقُرَىٰٓۗ أَفَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۗ وَلَدَارُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ

Ey Peyğəmbər! Biz səndən əvvəl də mələklərdən deyil insanlardan olan neçə-neçə peyğəmbərlər göndər­dik. Biz sənə vəhy etdiyimiz kimi onlarada vəhy etdik. Onlar heç də səhrada yaşanan bədəvi insanlardan deyildilər, əksinə, elə şəhərdə yaşayan insanlardan idilər. Buna rəğmən qövmü onları yalançı saydı. Biz də buna görə onları məhv etdik. Məgər səni yalançı sayan o kimsələr yer üzün­də gəzib-dolaşıb öz­lərindən öncəkilərin peyğəmbərləri yalan saydıqlarına görə onların sonunun necə ol­du­ğunu görüb və bundan bir ibrət almırlar?! Əlbəttə, Axirət yurdunda olan nemətlər, dünya həyatında Allah­­dan qorxan təqva sahibləri üçün daha xe­­yir­li­dir. Məgər siz Allahın əmrlərini yerinə yetirib -bunun ən əzəmətlisi Uca Allaha iman gətirməkdir- qadağalarından çəkinərək -bunun ən böyükü Allaha şərik qoşmaqdır- Allahdan qorxmağın sizin üçün daha xeyirli olduğunu anlamırsınızmı?!

Verset: 110

حَتَّىٰٓ إِذَا ٱسۡتَيۡـَٔسَ ٱلرُّسُلُ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ قَدۡ كُذِبُواْ جَآءَهُمۡ نَصۡرُنَا فَنُجِّيَ مَن نَّشَآءُۖ وَلَا يُرَدُّ بَأۡسُنَا عَنِ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ

Qövmlərinə göndərdiyimiz peyğəmbərlərin düşmənlərinə möhlət verdik və onların azğınlıqlarını daha da artırmaq üçün onlara əzab verməyə tələsmədik. Beləki, onların həlakı gecikdəkdə, peyğəmbərləri onların həlak olacaqlarından ümüdlərini itir­dik­də, kafirlər də özlərinə göndərilən peyğəmbərlərin yalançılara vəd etdikləri əzabın və möminlərin xilas olmasını yalan olduğunu zənn etdiklərində, elçilərimizə yardımımız gəldi. Biz elçiləri və möminləri yalan sayanlara gələn əzabdan qurtardıq. Gü­nahkar bir qövmə əza­bı­mız gəldikdə isə bunu onlardan kimsə əsla dəf edə bilməz!

Verset: 111

لَقَدۡ كَانَ فِي قَصَصِهِمۡ عِبۡرَةٞ لِّأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِۗ مَا كَانَ حَدِيثٗا يُفۡتَرَىٰ وَلَٰكِن تَصۡدِيقَ ٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَتَفۡصِيلَ كُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ

Peyğəmbərlərin, onların ümmətlərinin həmçinin Yusifin və onun qardaşlarının rəvayətlərində sağlam ağıl sa­hiblərinin ibrət almaları üçün öyüd-nəsihətlər var­dır. Quranda, Allah adından yalan və ya uydurulmuş bir kəlam əsla ola bilməz. Lakin o, Allah tərəfindən nazil edilən səmavi kitabları təsdiqlə­yən, şəri əhkamlardan və hökmlərdən qulların açıqlamasına ehtiyac duyulan hər şeyi təfsilatlı bir şəkildə izah edən, hər bir xeyirə yönəldən və ona iman gətirən qövmə bir rəhmərdir. Çünki məhz bu kimsələr, Quranda olanlardan faydalanan kimsələrdir.

Parmi les bénéfices ( méditations ) des versets de cette page:

• أن الداعية لا يملك تصريف قلوب العباد وحملها على الطاعات، وأن أكثر الخلق ليسوا من أهل الهداية.

• Allaha dəvət edən kimsə insanların qəlblərini çevirməyə və onları Allaha itaətə yönətməyə qadir deyil. Şübhəsiz ki, insanların əksəriyyəti də doğru yol sahibi deyildir.

• ذم المعرضين عن آيات الله الكونية ودلائل توحيده المبثوثة في صفحات الكون.

• Allahın kövni ayələrindən, yer üzündə açıq-aydın görünən və Uca Allahın təkliyinə dəlalət edən dəlillərdən üz çevirən kimsələrin məzəmmət olunması.

• شملت هذه الآية ﴿ قُل هَذِهِ سَبِيلِي...﴾ ذكر بعض أركان الدعوة، ومنها: أ- وجود منهج:﴿ أَدعُواْ إِلَى اللهِ ﴾. ب - ويقوم المنهج على العلم: ﴿ عَلَى بَصِيرَةٍ﴾. ج - وجود داعية: ﴿ أَدعُواْ ﴾ ﴿أَنَا﴾. د - وجود مَدْعُوِّين: ﴿ وَمَنِ اتَّبَعَنِي ﴾.

• Uca Allahın: ﴾(Ya Rəsulum!) De: "Bu mənim (təbliğ, dəvət) yolumdur"﴿ ayəsi, özündə dəvətin bəzi ərkanlarını zikir etmişdir. Bu ərkanlardan bəziləri bunlardır: a) Dəvətin metodu: ﴾Mən Allaha dəvət edirəm﴿. b) Bu dəvət metodunun elmlə həyata keçirilməsi: ﴾Bəsirətlə (açıq-aşkar bir dəlillə)﴿. c) Bu dəvətin, dəvətçi tərəfindən edilməsi: ﴾Mən﴿. d) Dəvət edilən kimsələrin olması: ﴾mənə tabe olan (möminlər)﴿.