Traduction des sens du Noble Coran - الترجمة الكردية الكرمانجية * - Lexique des traductions
YOUNOUS
الٓرۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡحَكِيمِ
1. (ألر) ب ڤی ڕەنگی دئێتە خواندن (ئەلف، لام، ڕا) سێ تیپن ژ 28. تیپێت زمانێ عەرەبی، نیشانن ل سەر ئیعجازا قورئانێ كو عەرەبان پێ چێنابیت قورئانەكا وەكی ڤێ بدانن، هەرچەندە ئەڤ قورئانە ژ عەینی وان تیپان پێكهاتییە ئەوێت ئەو ئاخڤتنا خۆ پێ چێ دكەن. ئەڤەنە ئایەتێت كتێبا پیرۆز و بنەجهـ و دویر ژ گۆمانێ.
Les exégèses en arabe:
أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنۡ أَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ رَجُلٖ مِّنۡهُمۡ أَنۡ أَنذِرِ ٱلنَّاسَ وَبَشِّرِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنَّ لَهُمۡ قَدَمَ صِدۡقٍ عِندَ رَبِّهِمۡۗ قَالَ ٱلۡكَٰفِرُونَ إِنَّ هَٰذَا لَسَٰحِرٞ مُّبِينٌ
2. ئەرێ ئەڤە بۆ خەلكی جهێ عەجێبییێیە مە بۆ زەلامەكی ژ وان وەحی هنارت، [مە وەحی بۆ وی هنارت و مە گۆتێ:] خەلكی ئاگەهدار بكە [و ژ ڕۆژا قیامەتێ بترسینە]، و مزگینییێ بدە ئەوێت باوەری ئینایین، كو ب ڕاستی بۆ وان ل دەڤ خودایێ وان بەراهییەكا كەرەمێ و خەلات و پێكەكا بلند هەیە، گاوران گۆت: ب ڕاستی ئەڤە [ئەڤ پێغەمبەرە] سێربەندەكێ ئاشكەرایە.
Les exégèses en arabe:
إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَۖ مَا مِن شَفِيعٍ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ إِذۡنِهِۦۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
3. ب ڕاستی خودایێ هەوە ئەو خودایەیە یێ ئەرد و ئەسمان د شەش ڕۆژاندا چێكرین، پاشی بلند بوو سەر عەرشێ خۆ [بلندبوونەكا هێژایی وی، و بێ چاوایی]، تەكبیرا كاروباران دكەت، چو مەهدەرچی نینن، پشتی دەستویردانا وی نەبیت، ئەو [خودایێ ب ڤان سالۆخەتان دئێتە سالۆخدان] خودایێ هەوەیە، ڤێجا وی بپەرێسن، ما هوین بۆ خۆ چامەكێ ناگرن.
Les exégèses en arabe:
إِلَيۡهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗاۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقًّاۚ إِنَّهُۥ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ بِٱلۡقِسۡطِۚ وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَهُمۡ شَرَابٞ مِّنۡ حَمِيمٖ وَعَذَابٌ أَلِيمُۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ
4. ڤەگەڕیانا هەوە هەمییان ب بال ویڤەیە، [و ئەڤە] ب ڕاستی پەیمانا خودێیە و ڕاستە، ب ڕاستی ئەو جارا ئێكێ دەست ب ئافراندنێ دكەت، پاشی [پشتی مرنێ] دێ زڤرینیتەڤە، دا ئەوێت باوەری ئینایین و كار و كریارێت قەنج كرین ب دادی و ب عەدالەت خەلات بكەت، و ئەوێت گاوربوویین بۆ وان ڤەخوارنەكا زێدە كەلیایی و ئیزایەكا ب ژان و دژوار هەیە، ژ بەر وێ گاورییا دكرن.
Les exégèses en arabe:
هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ ٱلشَّمۡسَ ضِيَآءٗ وَٱلۡقَمَرَ نُورٗا وَقَدَّرَهُۥ مَنَازِلَ لِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۚ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
5. و ئەوی [خودێ] ڕۆژ بۆ هەوە كرییە چرا و هەیڤ كرییە ڕۆناهی، و كرە قویناخ قویناخ دا هوین هەژمارا سالان و حسێبا خۆ بزانن، و خودێ ژ قەستا ئەڤە چێ نەكرییە ئەگەر بۆ هەقییێ نەبیت [هەقی و ڕاستی پێ بێتە زانین و ئەم بگەهینە مەزناتییا خودێ و وی بپەرێسین]. نیشان و ئایەتان ب درێژی [خودێ] بۆ وان ئاشكەرا دكەت ئەوێت دزانن.
Les exégèses en arabe:
أُوْلَٰٓئِكَ مَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُ بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
Les exégèses en arabe:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ يَهۡدِيهِمۡ رَبُّهُم بِإِيمَٰنِهِمۡۖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُ فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ
9. ب ڕاستی ئەوێت باوەری ئینایین و كار و كریارێت قەنج كرین، خودێ ژ بەر باوەرییا وان دێ وان ڕاستەرێ كەتە بەحەشتا پڕ خێر، كو ڕویبار د بنڕا دچن.
Les exégèses en arabe:
دَعۡوَىٰهُمۡ فِيهَا سُبۡحَٰنَكَ ٱللَّهُمَّ وَتَحِيَّتُهُمۡ فِيهَا سَلَٰمٞۚ وَءَاخِرُ دَعۡوَىٰهُمۡ أَنِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
10. دوعا و گازییا وان د بەحەشتێدا ئەڤەیە: خودێوۆ ئەم تە ژ هەمی كێماسییان پاقژ دكەین، و دروودا وان سلاڤە، و دویماهیك دوعایا وان ئەڤەیە: هەمی پەسن و شوكور بۆ خودێ، خودانێ هەمی جیهانان.
Les exégèses en arabe:
۞ وَلَوۡ يُعَجِّلُ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ ٱلشَّرَّ ٱسۡتِعۡجَالَهُم بِٱلۡخَيۡرِ لَقُضِيَ إِلَيۡهِمۡ أَجَلُهُمۡۖ فَنَذَرُ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ
11. ئەگەر خودێ بۆ خەلكی لەز ل خرابییێ كربایە، وەكی لەزا ئەو دكەن بۆ باشییێ [ئانكو خەلكی چاوا دڤێت لەز ل دوعایا وان یا خێرێ بێتەكرن، وەسا خودێ لەز ل دوعایا وان یا خرابییێ ژی كربایە، دا وان تێ بەت وەختێ وان نفرین ل خۆ دكرن]، دا مرن، و دا ڕوحا وان ئێتە ستاندن، ڤێجا ئەوێت هزرا دیتنا مە نەكەن، ئەم دێ وان هێلین د خرابییا خۆدا بزڤڕن.
Les exégèses en arabe:
وَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ٱلضُّرُّ دَعَانَا لِجَنۢبِهِۦٓ أَوۡ قَاعِدًا أَوۡ قَآئِمٗا فَلَمَّا كَشَفۡنَا عَنۡهُ ضُرَّهُۥ مَرَّ كَأَن لَّمۡ يَدۡعُنَآ إِلَىٰ ضُرّٖ مَّسَّهُۥۚ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلۡمُسۡرِفِينَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
12. و هەر وەختێ نەخۆشییەك بگەهیتە مرۆڤی، ل سەر تەنشتا خۆ [ئانكو درێژكری] یان ڕوینشتی یان ڕاوەستیایی گازی و هەوارا خۆ دگەهینیتە مە، ڤێجا وەختێ مە نەخۆشییا وی ڕاكر، وەسا دچیت [ژ بیر دكەت] هەروەكی چو نەخۆشی ب سەری نەهاتین و هەوارا خۆ نەگەهاندییە مە، هۆسا بۆ زێدە خرابان كار و كریارێت وان هاتینە خەملاندن و جوانكرن.
Les exégèses en arabe:
وَلَقَدۡ أَهۡلَكۡنَا ٱلۡقُرُونَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَمَّا ظَلَمُواْ وَجَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْۚ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
13. ب سویند مە خەلكێ چەرخێت بەری هەوە د هیلاك برن و ئیزا دان وەختێ وان [ب شرك و گاورییێ] ستەم كری، و پێغەمبەرێت وان ب بەلگە و نیشان و موعجیزاتێت ئاشكەراكەر بۆ وان هاتین [دا باوەرییێ پێ بینن، و باوەری پێ نەئینان]، و ئەو نە ئەو بوون باوەرییێ بینن [ئەگەر هێلابانە، و د هیلاك نەبربانە]، و هۆسا ئەم ئەوێت گونەهكار جزا دكەین.
Les exégèses en arabe:
ثُمَّ جَعَلۡنَٰكُمۡ خَلَٰٓئِفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ لِنَنظُرَ كَيۡفَ تَعۡمَلُونَ
Les exégèses en arabe:
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَاتُنَا بَيِّنَٰتٖ قَالَ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا ٱئۡتِ بِقُرۡءَانٍ غَيۡرِ هَٰذَآ أَوۡ بَدِّلۡهُۚ قُلۡ مَا يَكُونُ لِيٓ أَنۡ أُبَدِّلَهُۥ مِن تِلۡقَآيِٕ نَفۡسِيٓۖ إِنۡ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّۖ إِنِّيٓ أَخَافُ إِنۡ عَصَيۡتُ رَبِّي عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
15. و وەختێ نیشان و ئایەتێت مە یێت ئاشكەراكەر ب سەر واندا دئێنە خواندن، ئەوێت نە ل هیڤییا دیتنا مە [و باوەری ب ڕۆژا قیامەتێ نەیی، دبێژن:] كا قورئانەكا دی ژ بلی ڤێ بینە، یان ژی ڤێ [قورئانێ] بگوهۆڕە. بێژە: ئەز نەشێم و من هەق نینە ئەز ژ دەڤ خۆ بگوهۆڕم، ئەز ل دویڤ چو ناچم ژ وێ پێڤەتر یا ب وەحی بۆ من دئێت، ب ڕاستی ئەز ژ ئیزایا ڕۆژەكا مەزن دترسم، ئەگەر نەگوهدارییا خودایێ خۆ بكەم.
Les exégèses en arabe:
قُل لَّوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا تَلَوۡتُهُۥ عَلَيۡكُمۡ وَلَآ أَدۡرَىٰكُم بِهِۦۖ فَقَدۡ لَبِثۡتُ فِيكُمۡ عُمُرٗا مِّن قَبۡلِهِۦٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
16. بێژە: ئەگەر خودێ ڤیابایە [ئەڤ قورئانە] من بۆ هەوە نەدخواند و هەوە هەر پێ نەدزانی ژی [ئانكو خودێ ئەڤ قورئانە ل سەر زمانێ من نیشا هەوە نەددا]. نێ [هوین ب خۆ ژی دزانن] من بەری نوكە ژییەكێ د ناڤ هەوەدا بری، [ئەگەر ئەز ئەو بامە یێ ژ نك خۆ قورئانێ چێكەم، دا بەری نوكە ژی چێكەم] ئەرێ ما هوین ئەقلێ خۆ نائیننە سەرێ خۆ [بزانن ئەڤ قورئانە ژ دەڤ خودێیە و پێغەمبەری ژ دەڤ خۆ نەئینایییە هەتا بشێت بگوهۆڕیت].
Les exégèses en arabe:
وَيَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمۡ وَلَا يَنفَعُهُمۡ وَيَقُولُونَ هَٰٓؤُلَآءِ شُفَعَٰٓؤُنَا عِندَ ٱللَّهِۚ قُلۡ أَتُنَبِّـُٔونَ ٱللَّهَ بِمَا لَا يَعۡلَمُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
18. و ژ بلی خودێ وی دپەرێسن یێ نە زیانێ دگەهینیتە وان نە مفایی.. و دبێژن: ئەڤە مەهدەرچییێت مەنە ل دەڤ خودێ، [هەی موحەممەد] بێژە: ئەرێ ما هوین دێ وی تشتی نیشا خودێ دەن یێ كو نەزانیت یێ د ئەرد و ئەسماناندا هەی؟! و ب ڕاستی خودێ یێ پاك و پاقژە ژ وێ شركا ئەو دكەن.
Les exégèses en arabe:
وَمَا كَانَ ٱلنَّاسُ إِلَّآ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ فَٱخۡتَلَفُواْۚ وَلَوۡلَا كَلِمَةٞ سَبَقَتۡ مِن رَّبِّكَ لَقُضِيَ بَيۡنَهُمۡ فِيمَا فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
19. و دەستپێكێ خەلك هەمی ملەتەك بوون، پاشی ژێك جودا بوون و ئەگەر ژ بەر فەرمانا خودێ نەبایە [كو وان پێكڤە ئیزا نادەت]، دا حوكمی و دادگەرییێ د وی تشتیدا كەت ئەوێ ئەو ل سەر ژێك جودا.
Les exégèses en arabe:
وَيَقُولُونَ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ ءَايَةٞ مِّن رَّبِّهِۦۖ فَقُلۡ إِنَّمَا ٱلۡغَيۡبُ لِلَّهِ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ
20. و دبێژن: بلا موعجیزەیەك و نیشانەك ژ خودایێ وی بۆ هاتبایە [دا مە ژی باوەری پێ ئینابایە] بێژە: غەیب كارێ خودێیە و موعجیزە ب فەرمانا وینە، ڤێجا چاڤەڕێ بن ب ڕاستی ئەز ژی د گەل هەوە ژ چاڤەڕێیانم.
Les exégèses en arabe:
وَإِذَآ أَذَقۡنَا ٱلنَّاسَ رَحۡمَةٗ مِّنۢ بَعۡدِ ضَرَّآءَ مَسَّتۡهُمۡ إِذَا لَهُم مَّكۡرٞ فِيٓ ءَايَاتِنَاۚ قُلِ ٱللَّهُ أَسۡرَعُ مَكۡرًاۚ إِنَّ رُسُلَنَا يَكۡتُبُونَ مَا تَمۡكُرُونَ
21. و وەختێ ئەم بەرفرەهییەكێ ددەینە خەلكی [ئانكو خەلكێ مەكەهێ] پشتی تەنگاڤی و هشكاتییێ هنگاڤتین، دێ بینی ئایەت و نیشانێت مە درەو ددانن، و تانان تێ دقوتن و نەخشەیان بۆ دكێشن، بێژە: خودێ د جزایێ خۆدا ب لەزترە، ب ڕاستی ئەو فەند و فێلا هوین دكەن، ملیاكەتێت مە دنڤێسن.
Les exégèses en arabe:
هُوَ ٱلَّذِي يُسَيِّرُكُمۡ فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا كُنتُمۡ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَجَرَيۡنَ بِهِم بِرِيحٖ طَيِّبَةٖ وَفَرِحُواْ بِهَا جَآءَتۡهَا رِيحٌ عَاصِفٞ وَجَآءَهُمُ ٱلۡمَوۡجُ مِن كُلِّ مَكَانٖ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ أُحِيطَ بِهِمۡ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ لَئِنۡ أَنجَيۡتَنَا مِنۡ هَٰذِهِۦ لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
22. ئەوە هەوە د هشكاتی و ئاڤێدا دگێڕینیت [ئانكو ئەوە شیانێ ددەتە هەوە، هوین ب پییان و دەواران و گەمییان و ئالاڤێت دی قویناخێت درێژ ببڕن]. هەتا هوین دچنە د گەمییێدا، و بایەكێ نەرم گەمییێ دبەت و [ئەڤێت تێدا] پێ كەیف خۆش بوون، وی وەختی بایەكێ ب باڕۆڤە بەر ب گەمییێڤە بێت و پێلێت ئاڤێ ژ هەمی ڕەخان ل وان بێنە ئێك، و ئەو هزر بۆ وان چێبوو كو دۆرماندۆری وان هاتە گرتن و مانە د ناڤ پێلانڕا، دوعا ژ دل و مێلاك ژ خودێ كرن، ئەگەر تە ئەم ژ ڤێ تەنگاڤییێ ڕزگاركرین، ب ڕاستی ئەم دێ ژ شوكورداران بین.
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّآ أَنجَىٰهُمۡ إِذَا هُمۡ يَبۡغُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّۗ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّمَا بَغۡيُكُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمۖ مَّتَٰعَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ ثُمَّ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُكُمۡ فَنُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
23. ڤێجا وەختێ ئەو ڕزگاركرین، [جارەكا دی] بێی كو وان ماف هەبیت ستەمێ د ئەردیدا دكەن، گەلی مرۆڤان ب ڕاستی ستەما هەوە هەر ل سەر هەوە ب خۆیە [ئانكو زیانا ستەمێ هەر دێ ل هەوە زڤڕیت]، ئەڤە خۆشییێت ژیانا دنیایێنە، پاشی زڤڕینا هەوە هەمییان بۆ دەڤ مەیە [ب بال مەڤەیە]، ڤێجا ئەم دێ هەوە ئاگەهداری وێ كەین یا هەوە د دنیایێدا دكر.
Les exégèses en arabe:
إِنَّمَا مَثَلُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ مِمَّا يَأۡكُلُ ٱلنَّاسُ وَٱلۡأَنۡعَٰمُ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَخَذَتِ ٱلۡأَرۡضُ زُخۡرُفَهَا وَٱزَّيَّنَتۡ وَظَنَّ أَهۡلُهَآ أَنَّهُمۡ قَٰدِرُونَ عَلَيۡهَآ أَتَىٰهَآ أَمۡرُنَا لَيۡلًا أَوۡ نَهَارٗا فَجَعَلۡنَٰهَا حَصِيدٗا كَأَن لَّمۡ تَغۡنَ بِٱلۡأَمۡسِۚ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
24. ب ڕاستی هندی ژیانا دنیایێیە وەكی ئاڤەكێیە مە ژ ئەسمانی باراندی، ڤێجا ب ڤێ ئاڤێ ئەو شینكاتییێ گەلەڕەنگ و تێكەل دەركەڤت یێ كو مرۆڤ و جانەوەر [هەردو] دخۆن، گاڤا كو ئەرد ب شینكاتییا خۆ دخەملیت و جوان دبیت، و خودانێت وێ [خەلكێ ئەردی] هزر دكەن ئەو دشێن بچینن و مفایی ژێ وەرگرن، [هنگی] فەرمانا مە ب شەڤ یان ب ڕۆژ ب سەردا هات، ڤێجا مە وەكی زەڤییا دوری لێ كر، هەروەكی بەری نوكە ئەو شینكاتی نەیی. ئەها ب ڤی ڕەنگی ئەم ئایەت و نیشانێت خۆ ب درێژی ئاشكەرا دكەین بۆ وان یێت هزرا خۆ دكەن.
Les exégèses en arabe:
۞ لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ ٱلۡحُسۡنَىٰ وَزِيَادَةٞۖ وَلَا يَرۡهَقُ وُجُوهَهُمۡ قَتَرٞ وَلَا ذِلَّةٌۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
26. بۆ ئەوێت چاكی و قەنجی كرین [ئانكو ب چێترین ئاوا فەرمانا خودێ ب جهـ ئینایین]. قەنجی و جهێ باش و هێژ [پتر كو دیتنا خودێیە] د بەحەشتێدا هەیە، و سەروچاڤێت وان نە تۆزەوی دبن و نە ژی ڕسوا دبن، ئەڤە بەحەشتینە و هەروهەر دێ تێدا مینن.
Les exégèses en arabe:
وَٱلَّذِينَ كَسَبُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ جَزَآءُ سَيِّئَةِۭ بِمِثۡلِهَا وَتَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۖ مَّا لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِنۡ عَاصِمٖۖ كَأَنَّمَآ أُغۡشِيَتۡ وُجُوهُهُمۡ قِطَعٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مُظۡلِمًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
27. و ئەوێت كار و كریارێت خراب كرین جزایێ وان تەمەتی گونەهێت وانە، و ڕویڕەشی و ڕسوایی سەروچاڤێت وان دگریت، و وان چو پارێزڤان نینن، وان ژ ئیزایا خودێ بپارێزن، سەروچاڤێت وان هەروەكی كەرەكێ شەڤا ڕەش و تاری گرتین، ئەڤە دۆژەهینە و هەروهەر ئەو دێ تێدا مینن.
Les exégèses en arabe:
وَيَوۡمَ نَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ مَكَانَكُمۡ أَنتُمۡ وَشُرَكَآؤُكُمۡۚ فَزَيَّلۡنَا بَيۡنَهُمۡۖ وَقَالَ شُرَكَآؤُهُم مَّا كُنتُمۡ إِيَّانَا تَعۡبُدُونَ
28. و ڕۆژا ئەم هەمییان كۆم دكەین، پاشی دێ بێژینە وان ئەوێت هەڤال و هۆگر بۆ خودێ چێكرین، هوین و پەرستییێت خۆ ل جهێ خۆ بن، ڤێجا مە ئەو ژێكڤەكرن و مە ناڤبەرا وان بڕی، و پەرستییێت وان گۆتە وان: هەوە نە بەس ئەم ب تنێ پەرستین [ئانكو نە مە فەرمانا هەوە كرییە هوین مە بپەرێسن بەلێ هەوە ب دلخوازییا خۆ شەیتان پەرست، وەختێ هوین د سەردا برین و فەرمانا هەوە كری هوین مە بپەرێسن].
Les exégèses en arabe:
هُنَالِكَ تَبۡلُواْ كُلُّ نَفۡسٖ مَّآ أَسۡلَفَتۡۚ وَرُدُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ مَوۡلَىٰهُمُ ٱلۡحَقِّۖ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
30. وێ ڕۆژێ [ڕۆژا قیامەتێ] هەر نەفسەك دێ كار و كریارێت خۆ بینیت و تامكەتێ، و هەمی ب بال خودایێ خۆڤە، پەرستییێ ڕاست و دورست، دێ ئێنە ڤەگەڕاندن، و ئەو درەوا وان دكر ل وان بەرزە بوو.
Les exégèses en arabe:
قُلۡ مَن يَرۡزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ أَمَّن يَمۡلِكُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَمَن يُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَيُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتَ مِنَ ٱلۡحَيِّ وَمَن يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَۚ فَسَيَقُولُونَ ٱللَّهُۚ فَقُلۡ أَفَلَا تَتَّقُونَ
31. بێژە: كیە ڕزقێ هەوە ل ئەردی [ب شینكاتی] و ئەسمانان [ب بارانێ] ددەت؟ یان ژی كێ پێ چێ دبیت، گوه و چاڤان بدەت [و ژ ئاتافان بپارێزیت د گەل نازكییا وان]، و كییە ساخی ژ مری دەردئێخیت و مری ژ ساخی دەردئێخیت، و كییە كاروبارێت دنیایێ ب ڕێڤە دبەت؟ دێ بێژن خودێیە، بێژە: پا بۆچ هوین پارێزكارییا خودێ ناكەن؟!
Les exégèses en arabe:
فَذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمُ ٱلۡحَقُّۖ فَمَاذَا بَعۡدَ ٱلۡحَقِّ إِلَّا ٱلضَّلَٰلُۖ فَأَنَّىٰ تُصۡرَفُونَ
32. ڤێجا [ئەوێ ئەڤێ هەمییێ دكەت] ئەوە خودێ، خودایێ هەوە یێ ڕاست و هەق، ڤێجا ما تشتەك پشتی هەقییێ هەیە ژ گومڕایی و بەرزەبوونێ پێڤەتر [ئانكو پشتی هەقییێ، بەرزەبوون]، ڤێجا چاوا هوین ڕوییێ خۆ ژ هەقییێ وەردگێڕن بۆ گومڕایییێ.
Les exégèses en arabe:
قُلۡ هَلۡ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥۚ قُلِ ٱللَّهُ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥۖ فَأَنَّىٰ تُؤۡفَكُونَ
34. بێژە: ئەرێ ئێك ژ وان ئەوێت هەوە كرینە هەڤپشك بۆ خودێ هەیە دەست ب ئافراندنێ بكەت؟ پاشی جارەكا دی [پشتی مرنێ] بزڤڕینیتەڤە؟! بێژە: بەس خودێیە جارا ئێكێ تشتی چێ دكەت پاشی [پشتی مرنێ] دزڤڕینیتەڤە، ڤێجا چاوا هوین بەرێ خۆ ژ ڕێكا ڕاست وەردگێڕن.
Les exégèses en arabe:
قُلۡ هَلۡ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَهۡدِيٓ إِلَى ٱلۡحَقِّۚ قُلِ ٱللَّهُ يَهۡدِي لِلۡحَقِّۗ أَفَمَن يَهۡدِيٓ إِلَى ٱلۡحَقِّ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لَّا يَهِدِّيٓ إِلَّآ أَن يُهۡدَىٰۖ فَمَا لَكُمۡ كَيۡفَ تَحۡكُمُونَ
35. بێژە: ئەرێ ئێك ژ بوت و پەرستییێت هەوە هەیە ڕاستەڕێكرنێ بۆ ڕاستی و هەقییێ بكەت؟! بێژە: خودێ ڕاستەڕێكرنێ بۆ ڕاستی و هەقییێ دكەت، ڤێجا یێ ڕاستەڕێكرنێ بۆ ڕاستییێ و هەقییێ دكەت هێژاترە دویڤچۆن بۆ بێتەكرن، یان یێ خۆ ڕاستەڕێ نەكەت ئەگەر نەئێتە ڕاستەڕێكرن؟ ڤێجا هەوە خێرە، هوین چاوا وان و خودێ دئیننە ڕێزەكێ؟!
Les exégèses en arabe:
وَمَا يَتَّبِعُ أَكۡثَرُهُمۡ إِلَّا ظَنًّاۚ إِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغۡنِي مِنَ ٱلۡحَقِّ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِمَا يَفۡعَلُونَ
36. باراپتر ژ وان ژ گۆمانێ پێڤەتر ل دویڤ چو یێ دی ناچن [ل وێ هزرێ كو دێ بوتێت وان بەڕەڤانییێ ژێ كەن یان ڕاست پەرستینە]، ب ڕاستی گۆمان مرۆڤی ژ هەقییێ بێ منەت ناكەت [ئانكو گۆمان جهێ هەقییێ ناگریت]، و ب ڕاستی خودێ ب ئەوا ئەو دكەن ئاگەهدارە.
Les exégèses en arabe:
وَمَا كَانَ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانُ أَن يُفۡتَرَىٰ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِن تَصۡدِيقَ ٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَتَفۡصِيلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَا رَيۡبَ فِيهِ مِن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
37. نەدورستە و نابیت ئەڤ قورئانە ئاخڤتنا غەیری خودێ بیت، بەلێ ڕاستدەرئێخا كتێبێت بەری خۆیە [ئانكو تەورات و ئنجیلێ]، و ئاشكەراكەرە ب درێژی بۆ بڕیار و ئەحكامێت خودێ، گۆمان تێدا نینە ژ دەڤ خودانێ هەمی جیهانانە.
Les exégèses en arabe:
أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُۖ قُلۡ فَأۡتُواْ بِسُورَةٖ مِّثۡلِهِۦ وَٱدۡعُواْ مَنِ ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
38. یان ژی دبێژن: [موحەممەدی ئەڤ قورئانە] ژ دەڤ خۆ ئینایییە [ئانكو وی دانایییە و ب بال خودێڤە لێ ددەت] بێژە: پا كا [ئەگەر هوین ڕاست دبێژن، و وەكی هەوە بیت] سۆرەتەكێ وەكی وێ بینن، و هەر كەسەكێ هوین بشێن ژی ژ بلی خودێ، هاریكارییێ ژێ بخوازن، ئەگەر هوین ڕاست دبێژن [ئەڤ قورئانە ژ چێكرنا موحەممەدە].
Les exégèses en arabe:
بَلۡ كَذَّبُواْ بِمَا لَمۡ يُحِيطُواْ بِعِلۡمِهِۦ وَلَمَّا يَأۡتِهِمۡ تَأۡوِيلُهُۥۚ كَذَٰلِكَ كَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلظَّٰلِمِينَ
39. بەلكی وان قورئان درەو دانا و باوەری پێ نەئینا، بەری تێ بگەهن و ڕاستییا وێ بزانن، و هێژ بۆ وان ڕاستی و هەقییا تێدا، ئاشكەرا نەبوویی. وەسا یێت بەری وان ژی [كتێب و پێغەمبەرێت مە] درەو ددانان، ڤێجا بەرێ خۆ بدێ كا دویماهیكا ستەمكاران بوو چ!!
Les exégèses en arabe:
وَإِن كَذَّبُوكَ فَقُل لِّي عَمَلِي وَلَكُمۡ عَمَلُكُمۡۖ أَنتُم بَرِيٓـُٔونَ مِمَّآ أَعۡمَلُ وَأَنَا۠ بَرِيٓءٞ مِّمَّا تَعۡمَلُونَ
41. و ئەگەر وان تو درەوین دانایی و باوەری ب تە نەئینا، بێژە: كریارێت من بۆ منن و كریارێت هەوە بۆ هەوەنە [ئانكو جزایێ كارێ من بۆ منە و جزایێ كارێ هەوە بۆ هەوەیە]، هوین بەرینە ژ وێ یا ئەز دكەم و ئەز ژی یێ بەریمە ژ وێ یا هوین دكەن [هەر ئێك دێ جزایێ كار و كریارێت خۆ خۆت].
Les exégèses en arabe:
وَمِنۡهُم مَّن يَنظُرُ إِلَيۡكَۚ أَفَأَنتَ تَهۡدِي ٱلۡعُمۡيَ وَلَوۡ كَانُواْ لَا يُبۡصِرُونَ
43. و هندەك ژ وان بەرێ خۆ ددەنە تە [نیشانێت پێغەمبەراتییا تە دبینن، د گەل هندێ ژی باوەرییێ ب تە نائینن، هەچكو كۆرە مفایی بۆ خۆ ژ وێ دیتنێ نابینن]، ڤێجا ئەگەر ئەو كۆرە بن نەبینن، ئەرێ تو دشێی هەقییێ پێ بدەیە دیتن، خۆ ئەگەر دلتاری ژی بن.
Les exégèses en arabe:
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَظۡلِمُ ٱلنَّاسَ شَيۡـٔٗا وَلَٰكِنَّ ٱلنَّاسَ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Les exégèses en arabe:
وَيَوۡمَ يَحۡشُرُهُمۡ كَأَن لَّمۡ يَلۡبَثُوٓاْ إِلَّا سَاعَةٗ مِّنَ ٱلنَّهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيۡنَهُمۡۚ قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَآءِ ٱللَّهِ وَمَا كَانُواْ مُهۡتَدِينَ
45. و ڕۆژا خودێ وان كۆم دكەت [كو ڕۆژا قیامەتێیە]، ئەو د وەسانە هەروەكی ئەو ژ بیستەكێ ژ ڕۆژێ پێڤەتر د ئەردیدا نەماینە ئێكدو دنیاسن [هەروەكی ئەڤە ژ مێژ نینە ژێك ڤەبوویین ]، ب ڕاستی ئەوێت دیتنا خودێ [ڕۆژا قیامەتێ] درەو دانایین، خوسارەت بوون و نە ل سەر ڕێكا ڕاست بوون.
Les exégèses en arabe:
وَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعۡضَ ٱلَّذِي نَعِدُهُمۡ أَوۡ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيۡنَا مَرۡجِعُهُمۡ ثُمَّ ٱللَّهُ شَهِيدٌ عَلَىٰ مَا يَفۡعَلُونَ
46. و ئەگەر ئەم د ژیانا تەدا، هندەك ژ وێ ئیزایا مە بۆ وان پەیمان پێ دایی، ب بەر چاڤێت تە بێخین [دا چاڤێت تە پێ ڕۆن ببن (ئەڤە ب جهـ هات)] یان ئەگەر تە بمرینین ژی [بەری ب بەر چاڤێت تە بێخین]، نێ زڤڕینا وان هەر ب بال مەڤەیە [ڕۆژا قیامەتێ دێ هەر ئێنە جزاكرن، نە د دنیایێدا د ئاخرەتێدا]. پاشی خودێ ب خۆ ژی شاهدە ل سەر ئەوا ئەو دكەن.
Les exégèses en arabe:
وَلِكُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولٞۖ فَإِذَا جَآءَ رَسُولُهُمۡ قُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
47. و هەر ملەتەكی پێغەمبەرەك هەیە، ڤێجا وەختێ پێغەمبەرێ وان [ڕۆژا قیامەتێ] بۆ وان هات [و شادەیی ل سەر ملەتێ خۆ دا، كو وی پەیاما خودێ ڕۆن و ئاشكەرا یا گەهاندی، و كا وان چ هەلویست ژ وی و پەیاما خودێ هەبوو] ب دادگەری حوكم د ناڤبەرا واندا هاتەكرن، و ستەم ل وان نائێتەكرن.
Les exégèses en arabe:
قُل لَّآ أَمۡلِكُ لِنَفۡسِي ضَرّٗا وَلَا نَفۡعًا إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۗ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌۚ إِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ فَلَا يَسۡتَـٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ
49. [هەی موحەممەد] بێژە: نە د دەستێ مندایە مفایەكی بگەهینمە خۆ، یان زیانەكێ ژ خۆ بدەمە پاش، ئەو نەبیت یا خودێ حەزكری، هەر ملەتەكی دویماهیكەكا ئاشكەرا یا هەی [تێدا بێنە جزاكرن یان ژی تێدا بمرن]، ڤێجا ئەگەر وەختێ وان هات، نە بیستەكێ دئێنە پێش، و نە بیستەكێ دچنە پاش.
Les exégèses en arabe:
قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِنۡ أَتَىٰكُمۡ عَذَابُهُۥ بَيَٰتًا أَوۡ نَهَارٗا مَّاذَا يَسۡتَعۡجِلُ مِنۡهُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ
50. كا بۆ من بێژن ئەگەر ئیزایا خودێ د شەڤێدا [و هوین یێت ڕازایی] یان ژی د ڕۆژێدا [و هوین ل سەر شۆلی] بۆ هەوە بهێت [هوین دێ چ كەن؟]، ڤێجا گونەهكار لەزێ ل هاتنا چ دكەن؟!
Les exégèses en arabe:
۞ وَيَسۡتَنۢبِـُٔونَكَ أَحَقٌّ هُوَۖ قُلۡ إِي وَرَبِّيٓ إِنَّهُۥ لَحَقّٞۖ وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ
53. و ژ تە دپرسن: ئەرێ [ئەو ئیزایا ئەم پێ دئێینە ترساندن، و ژڤان بۆ مە پێ دئێتە دان] ئەو ڕاستە؟ بێژە: ئەرێ ب خودێ، ئەو هەقە و ڕاستە [تشتێ پەیمان بۆ هەوە ب هاتنا وێ هاتییە دان، دێ هەر ئێت]، و هوین نەشێن ڤەگرن، یان خودێ نەچار بكەن كو ئەو نەئینیتە سەرێ هەوە.
Les exégèses en arabe:
وَلَوۡ أَنَّ لِكُلِّ نَفۡسٖ ظَلَمَتۡ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ لَٱفۡتَدَتۡ بِهِۦۗ وَأَسَرُّواْ ٱلنَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَۖ وَقُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
54. و ئەگەر هەر كەسێ ستەم [گاوری] كری، هندی د ئەردیدا یێ وی بیت، دێ [ڕۆژا قیامەتێ] پێش خۆڤە دەت [بەس دا ژ ئیزایا وێ ڕۆژێ قورتال ببیت]، پەشێمانییا خۆ ڤەدشێرن دەمێ ئیزایێ دبینن [دا كەیفا موسلمانان پێ نەئێت، بەلێ وەختێ دكەڤنە تێدا نەشێنە خۆ، و ب دەنگێ بلند پەشێمانییا خۆ ئاشكەرا دكەن]، و ب دادگەری فەرمان و حوكم د ناڤبەرا واندا هاتەكرن، و ستەم ل وان نائێتە كرن.
Les exégèses en arabe:
أَلَآ إِنَّ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ أَلَآ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
55. ئاگەهدار بن [هشیار بن]، ب ڕاستی هندی د ئەرد و ئەسماناندا یێ خودێیە، هشیار بن ب ڕاستی پەیمانا خودێ یا ڕاستە [و هەر دێ ئێت]، بەلێ باراپتر ژ وان ڤێ نوزانن.
Les exégèses en arabe:
هُوَ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
Les exégèses en arabe:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَتۡكُم مَّوۡعِظَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَشِفَآءٞ لِّمَا فِي ٱلصُّدُورِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ
57. گەلی مرۆڤان ب ڕاستی شیرەتەك بۆ هەوە ژ بەرێ خودایێ هەوەڤە هات [كو قورئانە]، و ئەو دەرمان و سلامەتییە بۆ یا د دل و سینگاندا، و ڕاستەڕێیی و دلۆڤانییە بۆ خودان باوەران.
Les exégèses en arabe:
قُلۡ بِفَضۡلِ ٱللَّهِ وَبِرَحۡمَتِهِۦ فَبِذَٰلِكَ فَلۡيَفۡرَحُواْ هُوَ خَيۡرٞ مِّمَّا يَجۡمَعُونَ
58. [هەی موحەممەد] بێژە: بلا ب كەرەم و دلۆڤانییا خودێ شاد ببن [بلا شاد ببن ب وێ قورئانا خودێ ب ڕزقێ وان كری و بەرێ وان دایییە ڕاستەرێیییێ، ئانكو هیدایەتێ]، ڤێجا بلا ئەو ب ڤێ شاد ببن، چونكی [كەرەم و دلۆڤانییا خودێ، ئانكو هیدایەت] بۆ وان چێترە ژ یا ئەو كۆم دكەن و بزاڤێ بۆ دكەن.
Les exégèses en arabe:
قُلۡ أَرَءَيۡتُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ لَكُم مِّن رِّزۡقٖ فَجَعَلۡتُم مِّنۡهُ حَرَامٗا وَحَلَٰلٗا قُلۡ ءَآللَّهُ أَذِنَ لَكُمۡۖ أَمۡ عَلَى ٱللَّهِ تَفۡتَرُونَ
59. [هەی موحەممەد] بێژە: كا بۆ من بێژن ئەو ڕزقێ خودێ دایییە هەوە [و هوین پارچە پارچە دكەن]، هندەكێ ژ دەڤ خۆ حەلال دكەن و هندەكێ حەرام دكەن، بێژە: ئەرێ خودێ دەستویرا هەوە ب ڤێ چەندێ دایییە؟! یان هوین درەوان ب ناڤێ خودێ دكەن.
Les exégèses en arabe:
وَمَا ظَنُّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَشۡكُرُونَ
60. ئەو چ هزر دكەن ئەوێت درەوان ژ كیس خودێ دكەن كا ڕۆژا قیامەتێ خودێ دێ چ ئیزا دەتە بەر وان، ب ڕاستی خودێ خودان كەرەمە ل سەر مرۆڤان [وەختێ پێغەمبەرێت خۆ بۆ وان هنارتین و ڕاستی و نەڕاستی بۆ وان دیاركری]، بەلێ د گەل هندێ ژی باراپتر ژ وان سوپاسییا خودێ ناكەن.
Les exégèses en arabe:
وَمَا تَكُونُ فِي شَأۡنٖ وَمَا تَتۡلُواْ مِنۡهُ مِن قُرۡءَانٖ وَلَا تَعۡمَلُونَ مِنۡ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيۡكُمۡ شُهُودًا إِذۡ تُفِيضُونَ فِيهِۚ وَمَا يَعۡزُبُ عَن رَّبِّكَ مِن مِّثۡقَالِ ذَرَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِ وَلَآ أَصۡغَرَ مِن ذَٰلِكَ وَلَآ أَكۡبَرَ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٍ
61. [هەی موحەممەد] هەر كار و كراسەكێ تێدا بی و هەر پشكەكا قورئانێ یا تو بخوینی، و هەر كار و كریارەكا هوین بكەن، ئەگەر ئەم ل سەر زێرەڤان و شاهد نەبین دەمێ هوین دچنە د ناڤدا [هەمییان ئەم دهەژمێرین و دنڤێسین]، و چو تشت د ئەرد و ئەسماناندا ل بەر خودایێ تە بەرزە نابیت، ژ دندكا تۆزێ بگرە، و چ بچویكتر و چ مەزنتر، ئەڤە هەمی یێت د كتێبەكا ئاشكەراكەردا [كو دەپێ پارستییە].
Les exégèses en arabe:
ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَكَانُواْ يَتَّقُونَ
Les exégèses en arabe:
لَهُمُ ٱلۡبُشۡرَىٰ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِۚ لَا تَبۡدِيلَ لِكَلِمَٰتِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
64. د ژیانا دنیایێ و ئاخرەتێدا مزگینی بۆ وان هەیە [مزگینییا دنیایێ ئەوە یا ملیاكەت ددەنێ د گەل ڕوحكێشانێ، یان ژی خەونا چاكە یا ئەو دبینن، یان ژی یا ب وانڤە دئێتە دیتن، و مزگینییا ئاخرەتێ بەحەشتە]، و قەت چو گوهۆڕین بۆ پەیمانا خودێ نینە، و ئەڤەیە سەرفەرازییا مەزن.
Les exégèses en arabe:
وَلَا يَحۡزُنكَ قَوۡلُهُمۡۘ إِنَّ ٱلۡعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًاۚ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
65. و ئاخڤتنا وان بلا تە ب خەم نەئێخیت [كو دبێژنە تە تو نە پێغەمبەری، و تانان ل تە و پەیاما تە دقوتن]، ب ڕاستی سەردەستی و دەستهەلاتداری هەمی یا خودێیە [ڤێجا ما دێ چاوا شێن ڕێكێ ل پەیاما تە گرن، هەتا تو خەمێ ژ گۆتنا وان بخۆی]، و هەر ئەوە گوهدێرێ زێدەزانا.
Les exégèses en arabe:
أَلَآ إِنَّ لِلَّهِ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَمَا يَتَّبِعُ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ شُرَكَآءَۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَإِنۡ هُمۡ إِلَّا يَخۡرُصُونَ
66. بزانن و ئاگەهدار بن، ب ڕاستی هەچیێ د ئەرد و ئەسماناندا یێ خودێیە، [ڤێجا چاوا دێ شێن ئەزیەتا تە كەن، ب تشتەكێ خودێ حەز نەكری] و ئەوێت غەیری خودێ دپەرێسن ئەو هەڤال و هەڤپشكێت ئەو بۆ خودێ چێ دكەن، نە هەڤال و هەڤپشكن بۆ خودێ [چونكی خودێ چو هەڤال و هەڤپشك نینن]، و ب ڕاستی ئەو ژ گۆمانێ پێڤەتر ل دویڤ چو یێ دی ناچن، و ئەو ب ڕاستی ژ درەوان پێڤەتر ناكەن.
Les exégèses en arabe:
هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ لِتَسۡكُنُواْ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبۡصِرًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ
67. ئەوە [خودێیە] یێ شەڤ بۆ هەوە دایی، دا هوین تێدا ڤەهەسن، و ڕۆژ بۆ هەوە ڕۆنكری [دا هوین پەرگارییا خۆ تێدا بكەن، و كاروبارێت خۆ تێدا ب سەروبەر بكەن]، ب ڕاستی د ڤان تشتاندا نیشان گەلەك هەنە، بۆ وان یێت گوهدارییا دورست دكەن.
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ ٱتَّخَذَ ٱللَّهُ وَلَدٗاۗ سُبۡحَٰنَهُۥۖ هُوَ ٱلۡغَنِيُّۖ لَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ إِنۡ عِندَكُم مِّن سُلۡطَٰنِۭ بِهَٰذَآۚ أَتَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
68. گۆتن خودێ بۆ خۆ كوڕەكێ گرتی [وەسا نینە] خودێ ژ ڤان گۆتنێت ئەو دكەن یێ پاقژە، ئەو یێ دەولەمەند و بێ منەتە، هندی د ئەرد و ئەسماناندا هەیی، یێ وییە، و هەوە چو بەلگە و نیشان ب ڤێ چەندێ نینن، چاوا تشتێ هەوە چو ئاگەهـ پێ نەیی د دەرهەقێ خودێدا دبێژن؟!
Les exégèses en arabe:
قُلۡ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ
Les exégèses en arabe:
مَتَٰعٞ فِي ٱلدُّنۡيَا ثُمَّ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُهُمۡ ثُمَّ نُذِيقُهُمُ ٱلۡعَذَابَ ٱلشَّدِيدَ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ
70. [ب ڤێ درەوێ ئەگەر مفایەكێ كێم د دنیایێدا گەهاندنە خۆ] مفایەكێ كێمێ دنیایێیە، پاشی زڤڕینا وان ب بال مەڤەیە، پاشی دێ ئیزایەكا دژوار دەینە بەر وان، ژ بەر گاورییا وان دكر.
Les exégèses en arabe:
۞ وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ نُوحٍ إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦ يَٰقَوۡمِ إِن كَانَ كَبُرَ عَلَيۡكُم مَّقَامِي وَتَذۡكِيرِي بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَعَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡتُ فَأَجۡمِعُوٓاْ أَمۡرَكُمۡ وَشُرَكَآءَكُمۡ ثُمَّ لَا يَكُنۡ أَمۡرُكُمۡ عَلَيۡكُمۡ غُمَّةٗ ثُمَّ ٱقۡضُوٓاْ إِلَيَّ وَلَا تُنظِرُونِ
71. [هەی موحەممەد] تو سەرهاتییا نووحی [بۆ گاورێت مەكەهێ] بخوینە وەختێ گۆتییە ملەتێ خۆ، ملەتێ من ئەگەر مانا من د ناڤ هەوەدا، و شیرەتێت من ب ئایەت و نیشانێت خودێ ل سەر هەوە یا گران و مەزن بیت [هەر تشتێ هەوە پێ چێ بیت د ڕاستا مندا بكەن]، من خۆ هەلپەسارتە خودێ و پشتا خۆ پێ گرێدا. ڤێجا خۆ بكەنە ئێك و خۆ و پەرستییێت خۆ كۆمكەنە سەرێك، و یا هەوە ل بەر ئاشكەرا بكەن [كا هەوە چ پێ چێ دبیت د ڕاستا مندا بكەن، بكەن] و پاشی ئەو كریارا هەوە دڤێت د دەرهەقێ مندا بكەن [و ب سەرێ من بینن] بكەن، و مۆلەتێ ژی نەدەنە من.
Les exégèses en arabe:
فَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَمَا سَأَلۡتُكُم مِّنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِۖ وَأُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ
72. ڤێجا ئەگەر هەوە پشتا خۆ دا شیرەت و بیرئینانا من، من چو هەق و بەرانبەر ژ هەوە نەخواستییە [هەتا هوین ژ بەر هندێ شیرەتا من وەرنەگرن و ڕوییێ خۆ ژ من وەرگێڕن] كرییا من [هەق و بەرانبەرێ من] ل سەر خودێیە. فەرمانا من یا هاتییە كرن كو ئەز ژ موسلمانان بم.
Les exégèses en arabe:
فَكَذَّبُوهُ فَنَجَّيۡنَٰهُ وَمَن مَّعَهُۥ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَجَعَلۡنَٰهُمۡ خَلَٰٓئِفَ وَأَغۡرَقۡنَا ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُنذَرِينَ
73. بەلێ وان ئەو درەوین دانا، ڤێجا مە ئەو و ئەوێت د گەل وی د گەمییێدا رزگار كرن، و مە كرنە جهنشینێت گاوران، و مە ئەوێت باوەری ب ئایەتێت مە نەئینایین و دەرو داناین، خەندقاندن. ڤێجا بەرێ خۆ بدێ كا دویماهیكا وان یێت گەف لێ هاتینەكرن و هاتینە ترساندن كا یا چاوا بوو.
Les exégèses en arabe:
ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِۦ رُسُلًا إِلَىٰ قَوۡمِهِمۡ فَجَآءُوهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ بِهِۦ مِن قَبۡلُۚ كَذَٰلِكَ نَطۡبَعُ عَلَىٰ قُلُوبِ ٱلۡمُعۡتَدِينَ
74. پاشی مە پشتی نووحی، پێغەمبەر بۆ ملەتێت وان هنارتن، ڤێجا ب نیشان و بەلگەیێت ئاشكەراكەر بۆ وان هاتن، بەلێ ئەو نە ئەو بوون یێت باوەرییێ ب وی تشتی بینن یێ كو وان بەری هنگی درەو دانایی، هۆسا ئەم دلێت زێدەگاڤیكەران مۆر دكەین.
Les exégèses en arabe:
ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِم مُّوسَىٰ وَهَٰرُونَ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ بِـَٔايَٰتِنَا فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَكَانُواْ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ
75. پاشی مە پشتی وان، مووسا و هاروون ب نیشان و بەلگەیێت خۆ بۆ فیرعەونی و گرەگرێت وی هنارتن، خۆ مەزنكرن و خۆ قەبە دیتن، [و باوەری پێ نەئینان] ب ڕاستی ئەو ملەتەكێ گونەهكار بوون.
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا جَآءَهُمُ ٱلۡحَقُّ مِنۡ عِندِنَا قَالُوٓاْ إِنَّ هَٰذَا لَسِحۡرٞ مُّبِينٞ
Les exégèses en arabe:
قَالُوٓاْ أَجِئۡتَنَا لِتَلۡفِتَنَا عَمَّا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَا وَتَكُونَ لَكُمَا ٱلۡكِبۡرِيَآءُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا نَحۡنُ لَكُمَا بِمُؤۡمِنِينَ
78. گۆتن: ئەرێ تو بۆ مە هاتی، دا مە ژ وێ بدەیە پاش یا مە باب و باپیرێت خۆ ل سەر دیتین؟! و دا مەزناتی د ئەردیدا بەس بۆ هەوە هەردویان بیت، ئەم باوەر ژ هەوە هەردویان ناكەین.
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ فِرۡعَوۡنُ ٱئۡتُونِي بِكُلِّ سَٰحِرٍ عَلِيمٖ
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّآ أَلۡقَوۡاْ قَالَ مُوسَىٰ مَا جِئۡتُم بِهِ ٱلسِّحۡرُۖ إِنَّ ٱللَّهَ سَيُبۡطِلُهُۥٓ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُصۡلِحُ عَمَلَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
81. ڤێجا وەختێ وان [وەریسێت خۆ] هاڤێتین [و سحرا خۆ كرین]، مووسایی گۆت: ئەو تشتێ هەوە كری و ئینایی سحرە، ب ڕاستی خودێ زوی دێ پویچكەت، ب ڕاستی خودێ كارێ خرابان ڕاست نائینیت.
Les exégèses en arabe:
فَمَآ ءَامَنَ لِمُوسَىٰٓ إِلَّا ذُرِّيَّةٞ مِّن قَوۡمِهِۦ عَلَىٰ خَوۡفٖ مِّن فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِمۡ أَن يَفۡتِنَهُمۡۚ وَإِنَّ فِرۡعَوۡنَ لَعَالٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَإِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
83. ڤێجا [دگەل دیتنا ڤان موعجیزە و ئایەتان ژی] كەسێ باوەری ب مووسایی نەئینا، كێمەكا دویندەها ئسرائیلییان نەبیت، و دلێ وان ژی یێ ب ترس بوو ژ فیرعەونی و كەنكەنەیێت وی، نەكو ب خورتی وان ژ دینێ وان ڤەكەن و ئەزیەت بدەن، ب ڕاستی فیرعەون یێ زال و دەستهەلاتدار بوو د ئەردیدا، و ب ڕاستی ئەو ژ گونەهكارێت زێدە خراب بوو.
Les exégèses en arabe:
فَقَالُواْ عَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡنَا رَبَّنَا لَا تَجۡعَلۡنَا فِتۡنَةٗ لِّلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
85. ئینا گۆتن: ب ڕاستی مە خۆ هلپەسارتە خودێ، و مە پشتا خۆ پێ موكوم كر، خودایێ مە تو مە ب دەستێت گاور و ستەمكاران جەڕبە نەكەی [و مە نەئێخییە د بن ئیزا و ئەزیەتا وان، كو مە ژ دینێ مە ڤەكەن].
Les exégèses en arabe:
وَنَجِّنَا بِرَحۡمَتِكَ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Les exégèses en arabe:
وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰ وَأَخِيهِ أَن تَبَوَّءَا لِقَوۡمِكُمَا بِمِصۡرَ بُيُوتٗا وَٱجۡعَلُواْ بُيُوتَكُمۡ قِبۡلَةٗ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَۗ وَبَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
87. و مە وەحی بۆ مووسایی و برایێ وی هنارت، هوین هەردو د مسرێدا هندە خانییان بۆ ملەتێ خۆ ئامادە بكەن، و خانییێت خۆ بكەنە مزگەفت و بەرقیبلە بكەن [و هۆسا ب نهینی] نڤێژان د وان خانییانڤە بكەن، و مزگینییێ [ب سەركەڤتنێ] بدە خودان باوەران.
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ مُوسَىٰ رَبَّنَآ إِنَّكَ ءَاتَيۡتَ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَأَهُۥ زِينَةٗ وَأَمۡوَٰلٗا فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا رَبَّنَا لِيُضِلُّواْ عَن سَبِيلِكَۖ رَبَّنَا ٱطۡمِسۡ عَلَىٰٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ وَٱشۡدُدۡ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَلَا يُؤۡمِنُواْ حَتَّىٰ يَرَوُاْ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ
88. و مووسایی گۆت: هەی خودایێ مە، ب ڕاستی تە د ژیانا دنیایێدا زینەت و گەلەك جوینێت مالی یێت داینە فیرعەونی و كەنكەنەیێت وی، و خودایێ مە ئەڤە ژی یا بوویە ئەگەرا هندێ بەندەیێت تە ژ ڕێكا تە دەربێخن و بەرزە بكەن، خودایێ مە، تو مالێ وان بێ سەروشوین بكە و دلێت وان ڕەق بكە، نێ هەتا ئەو ئیزایا ب ژان و دژوار نەبینن، باوەرییێ نائینن.
Les exégèses en arabe:
۞ وَجَٰوَزۡنَا بِبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱلۡبَحۡرَ فَأَتۡبَعَهُمۡ فِرۡعَوۡنُ وَجُنُودُهُۥ بَغۡيٗا وَعَدۡوًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَدۡرَكَهُ ٱلۡغَرَقُ قَالَ ءَامَنتُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱلَّذِيٓ ءَامَنَتۡ بِهِۦ بَنُوٓاْ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَأَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ
90. و مە ئسرائیلی ژ دەریایێ دەربازكرن، و فیرعەون و لەشكەرێ خۆ ژ نەهەقی و ژ بێ بەختی دانە دویڤ وان، هەتا فیرعەون كەڤتییە بەر خەندقاندنێ گۆت: من باوەری ئینا كو ب ڕاستی ژ بلی وی خودایێ ئسرائیلییان باوەری پێ ئینایی، چو خودایێت دی نینن، و ئەز ژ خودان باوەرانم.
Les exégèses en arabe:
فَٱلۡيَوۡمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنۡ خَلۡفَكَ ءَايَةٗۚ وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِ عَنۡ ءَايَٰتِنَا لَغَٰفِلُونَ
92. ئەڤرۆ ئەم دێ كەلەخێ تە ژ ئاڤێ دەرئێخین، دا تو بۆ یێت د دویڤ خۆدا ببییە چام و عیبرەت. ب ڕاستی گەلەك ژ خەلكی ژ نیشان و ئایەتێت مە، د بێ ئاگەهن.
Les exégèses en arabe:
وَلَقَدۡ بَوَّأۡنَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ مُبَوَّأَ صِدۡقٖ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ فَمَا ٱخۡتَلَفُواْ حَتَّىٰ جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُۚ إِنَّ رَبَّكَ يَقۡضِي بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
93. و مە ئسرائیلی ل جهەكێ باش ئاكنجی كرن، و مە ڕزقەكێ پاقژ دا وان، و ئەو ل سەر دینێ خۆ ژێك جودا نەبوون هەتا تەورات بۆ وان نەهاتی، ب ڕاستی خودایێ تە ڕۆژا قیامەتێ دێ حوكمی د ناڤبەرا واندا كەت، ل سەر وی تشتێ ئەو تێدا ژێك جودا.
Les exégèses en arabe:
فَإِن كُنتَ فِي شَكّٖ مِّمَّآ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ فَسۡـَٔلِ ٱلَّذِينَ يَقۡرَءُونَ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكَۚ لَقَدۡ جَآءَكَ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُمۡتَرِينَ
94. ڤێجا ئەگەر تو ب وی تشتێ مە بۆ تە ئینایییە خوارێ یێ دودلی، پسیارا وان بكە ئەوێت بەری تە كتێبێت ئەسمانی [تەوراتێ و ئنجیلێ] دخوینن، ب سویند هەقییە ژ خودایێ تە بۆ تە هاتی، ڤێجا هشیاربە ژ دودلان نەبە.
Les exégèses en arabe:
وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَتَكُونَ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Les exégèses en arabe:
إِنَّ ٱلَّذِينَ حَقَّتۡ عَلَيۡهِمۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ لَا يُؤۡمِنُونَ
Les exégèses en arabe:
فَلَوۡلَا كَانَتۡ قَرۡيَةٌ ءَامَنَتۡ فَنَفَعَهَآ إِيمَٰنُهَآ إِلَّا قَوۡمَ يُونُسَ لَمَّآ ءَامَنُواْ كَشَفۡنَا عَنۡهُمۡ عَذَابَ ٱلۡخِزۡيِ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَمَتَّعۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ حِينٖ
98. ڤێجا بلا گوندەكی ژ وان گوندێت مە برینە هیلاكێ باوەری ئینابایە بەری مە ئیزا ب سەرێ وان دئینا، دا باوەرییا وان مفا گەهاندبایە وان، وەكی ملەتێ یوونس پێغەمبەر [ئانكو ژ بلی ملەتێ یوونس پێغەمبەر چو گوند و باژێران بەری هاتنا عەزابێ باوەری نەئینایییە كو باوەرییا وان فایدەی وان كربیت]، ڤێجا وەختێ ملەتێ یوونس پێغەمبەر [بەری هاتنا عەزابێ] باوەری ئینایی، مە ژی عەزاب و ئیزایا هەتكبەر د ژیانا دنیایێدا ل سەر وان ڕاكر، و مە هەتا دەمەكێ دیاركری [ئانكو دەمێ مرنێ] خۆشی و چاكی پێ دانە وان.
Les exégèses en arabe:
وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تُؤۡمِنَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَيَجۡعَلُ ٱلرِّجۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يَعۡقِلُونَ
100. و كەس نەشێت باوەرییێ بینیت ئەو نەبیت یێ خودێ دەستویرا وی دایی [ئانكو ژ بلی وان یێت خودێ دەستویرا باوەریئینانا وان دایی، كەسێ دیتر نەشێت ژ دەڤ خۆ باوەرییێ بینیت]، و خودێ دێ ئیزا و ڕسوایییێ ب سەر واندا ئینیت، ئەوێت عەقلێ خۆ د نیشان و ئایەتێت خودێدا ب كارنەئینن.
Les exégèses en arabe:
فَهَلۡ يَنتَظِرُونَ إِلَّا مِثۡلَ أَيَّامِ ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلِهِمۡۚ قُلۡ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ
102. ڤێجا ئەرێ ئەو ل هیڤییا وان ڕۆژانە ئەوێت بۆ یێت بەری وان هاتین [باوەری ب پێغەمبەران نەدئینان و ژ بەر هندێ خودێ ئیزادان]، [هەی موحەممەد] بێژە: خۆ بگرن ئەز ژی د گەل هەوە دێ خۆ گرم [دێ ژ چاڤەڕێیان بم].
Les exégèses en arabe:
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِن كُنتُمۡ فِي شَكّٖ مِّن دِينِي فَلَآ أَعۡبُدُ ٱلَّذِينَ تَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِنۡ أَعۡبُدُ ٱللَّهَ ٱلَّذِي يَتَوَفَّىٰكُمۡۖ وَأُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
104. [هەی موحەممەد] بێژە: گەلی مرۆڤان ئەگەر هوین د دینێ مندا یێت دودل و ب گۆمان بن، ئەز ئەوێت هوین ژ بلی خودێ دپەرێسن، ناپەرێسم، بەلێ ئەز وی خودایی ب تنێ دپەرێسم ئەوێ هەوە دمرینیت، و فەرمانا من یا هاتییە كرن ئەز ژ خودان باوەران بم.
Les exégèses en arabe:
وَلَا تَدۡعُ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَنفَعُكَ وَلَا يَضُرُّكَۖ فَإِن فَعَلۡتَ فَإِنَّكَ إِذٗا مِّنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
106. و ژ بلی خودێ ئەز گازی و هەوارا خۆ نەگەهینمە وی، یێ نە مفایی دگەهینیتە من و نە زیانێ [و هۆسا فەرمانا من یا هاتییە كرن]، ڤێجا ئەگەر تە ئەڤە [نەگوهدارییا خودێ] كر، ب ڕاستی وی وەختی دێ ژ ستەمكاران بی.
Les exégèses en arabe:
وَإِن يَمۡسَسۡكَ ٱللَّهُ بِضُرّٖ فَلَا كَاشِفَ لَهُۥٓ إِلَّا هُوَۖ وَإِن يُرِدۡكَ بِخَيۡرٖ فَلَا رَآدَّ لِفَضۡلِهِۦۚ يُصِيبُ بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ
107. و ئەگەر خودێ [بۆ جەڕباندنا تە] زیانێ بگەهینیتە تە، كەس نینە ڕاكەت، ئەو نەبیت، و ئەگەر خودێ خێرەك بۆ تە ڤیا، كەس نینە بشێت ڕێكێ ل كەرەما وی بگریت، خودێ كەرەما خۆ ددەتە وی، ژ بەندەیێت خۆ، یێ وی بڤێت، و هەر ئەوە گونەهـ ژێبەر و دلۆڤان.
Les exégèses en arabe:
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَكُمُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكُمۡۖ فَمَنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهۡتَدِي لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيۡهَاۖ وَمَآ أَنَا۠ عَلَيۡكُم بِوَكِيلٖ
108. بێژە: گەلی مرۆڤان ب سویند هەقی ژ بەرێ خودێڤە بۆ هەوە هات [كو ئەڤ قورئانەیە]، ڤێجا هەر كەسێ ڕاستەڕێ بوو، ئەو بۆ خۆ ڕاستەڕێ بوو، و هەر كەسێ ژ ڕێ دەركەڤت و سەرداچۆ، ب ڕاستی زیان ل خۆ كر، و ئەز ل سەر هەوە پارێزڤان نینم [ئانكو ئەز نە پارێزڤانێ هەوەمە].
Les exégèses en arabe:
Traduction des sens du Noble Coran - الترجمة الكردية الكرمانجية - Lexique des traductions
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة الكردية الكرمنجية، ترجمها د. اسماعيل سگێری.