Traduction des sens du Noble Coran - Traduction en langue Yao * - Lexique des traductions


Traduction des sens Sourate: HOUD   Verset:

Hȗd

الٓرۚ كِتَٰبٌ أُحۡكِمَتۡ ءَايَٰتُهُۥ ثُمَّ فُصِّلَتۡ مِن لَّدُنۡ حَكِيمٍ خَبِيرٍ
Alif–Lâm–Râ[1]. (Achi ni) Chitabu chagachisidwe chenene ma Ȃya gakwe, kaneka ni kugasalichisya chenene kuumila kwa (Allah) Jwalunda lwakusokoka, Jwakusimanya abali syosope.
(11:1) Asi harufusi ni chimpepe mu isimosimo ya Qur’an. Ni pangali jwine jwaakumanyilila mate gakwe ikaŵeje Allah pe basi.
Les exégèses en arabe:
أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّا ٱللَّهَۚ إِنَّنِي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ وَبَشِيرٞ
(Atesile yalakweyi) kuti nkagalagatila ikaŵeje Allah, chisimu une kukwenu kuumila Kukwakwe ndili nkutetela soni nkutagulila abali syakusengwasya.
Les exégèses en arabe:
وَأَنِ ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِ يُمَتِّعۡكُم مَّتَٰعًا حَسَنًا إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى وَيُؤۡتِ كُلَّ ذِي فَضۡلٖ فَضۡلَهُۥۖ وَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٖ كَبِيرٍ
Soni ni kuti mum’bendeje chikululuko M’mbuje gwenu kaneko ni kutenda toba Kukwakwe, chansengwasye ni yakusengwasya yambone kwikanila ndema jekolanjidwe (jakuwila), ni tachimpa (ku Kiyama) nsyene ukoto jwalijose ukoto wakwe, nambo naga nkugalauka, basi chisimu une ngun’jogopela ilagasyo ya Lisiku Lyekulungwa.
Les exégèses en arabe:
إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ
Kwa Allah ni kwakuujila kwenu, soni Jwalakwe pachindu chilichose aŵele Jwakombola.
Les exégèses en arabe:
أَلَآ إِنَّهُمۡ يَثۡنُونَ صُدُورَهُمۡ لِيَسۡتَخۡفُواْ مِنۡهُۚ أَلَا حِينَ يَسۡتَغۡشُونَ ثِيَابَهُمۡ يَعۡلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعۡلِنُونَۚ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
Manyililani yanti chisimu ŵanganyao akukwinya idali yao kuti an’juŵe Jwalakwe (Allah pakusisa yaili m’mitima mwao), manyililani yanti pandema jaakuliunichilaga nguo syao, Jwalakwe jukumanyililaga yaakusisa ni yaakulosya. Chisimu Jwalakwe ni Nkumanyilila chenene yaili m’mitima.
Les exégèses en arabe:
۞ وَمَا مِن دَآبَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِ رِزۡقُهَا وَيَعۡلَمُ مُسۡتَقَرَّهَا وَمُسۡتَوۡدَعَهَاۚ كُلّٞ فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ
Soni pangali chiumbe chilichose chakuulukutaga petaka ikaŵeje lisiki lyakwe lili kwa Allah, nijukumanyilila liuto lyakwe lyakutamilichika (mun’gongo mwaatatigwe kapena pa duniya) kwisa soni malo gakuchisunjila (m’chitumbo chaachikulugwe kapena m’malembe), yosope ili m’chitabu chakusalichisya (chilichose Al-Lauh-Al-Mahfûz).
Les exégèses en arabe:
وَهُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ وَكَانَ عَرۡشُهُۥ عَلَى ٱلۡمَآءِ لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۗ وَلَئِن قُلۡتَ إِنَّكُم مَّبۡعُوثُونَ مِنۢ بَعۡدِ ٱلۡمَوۡتِ لَيَقُولَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ
Soni Jwalakwe ni Ajula juŵagumbile mawunde ni mataka m’masiku nsano nalimo, soni Arishi Jakwe (Chindanda Chaulungu) jaliji pachanya pa mesi, (jwaatesile yalakweyi) kuti an’diije ŵanganyammwe yanti ŵani mwa jenumanja ŵatapanganye masengo gambone nnope. Nambo naga n’di mwasalile yanti: “Chisimu ŵanganyammwe chinchiukulidwa panyuma pakuwa.” Aŵala ŵakufuulu akutiji: “Nganiuŵatu walakweu ikaŵeje usaŵi wakuonechela.”
Les exégèses en arabe:
وَلَئِنۡ أَخَّرۡنَا عَنۡهُمُ ٱلۡعَذَابَ إِلَىٰٓ أُمَّةٖ مَّعۡدُودَةٖ لَّيَقُولُنَّ مَا يَحۡبِسُهُۥٓۗ أَلَا يَوۡمَ يَأۡتِيهِمۡ لَيۡسَ مَصۡرُوفًا عَنۡهُمۡ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
Soni naga tuli twaachelewachisye ŵanganyao ilagasyo kwikanila ndema jeŵalanjile, chisimu akutiji: “Chichi chikuntaŵa (ilagasyoyo kuti ikaika)?” Manyililani yanti lisiku lyakwaichilila (ilagasyoyo) nganiyiŵa iŵambasyidwe kukwao, ni ichasyungula ayila (ilagasyo) yaŵaliji nkuyitendela chipongwe.
Les exégèses en arabe:
وَلَئِنۡ أَذَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِنَّا رَحۡمَةٗ ثُمَّ نَزَعۡنَٰهَا مِنۡهُ إِنَّهُۥ لَيَـُٔوسٞ كَفُورٞ
Soni naga tuli tumpele kupasya mundu ukoto kuumila Kukwetu, kaneka nikuutyosya kukwakwe, chisimu jwalakwe akuŵaga jwakwasa ntima, jwakufulu.
Les exégèses en arabe:
وَلَئِنۡ أَذَقۡنَٰهُ نَعۡمَآءَ بَعۡدَ ضَرَّآءَ مَسَّتۡهُ لَيَقُولَنَّ ذَهَبَ ٱلسَّيِّـَٔاتُ عَنِّيٓۚ إِنَّهُۥ لَفَرِحٞ فَخُورٌ
Soni naga tuli tumpele kupasya ntendele panyuma pa masausyo gagankwayiye, chisimu akasatiji: “Yakusakala indyosile.” Chisimu jwalakwe jukasaŵa jwakusimbwa, jwakuliiti.
Les exégèses en arabe:
إِلَّا ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٞ كَبِيرٞ
Ikaŵeje aŵala ŵaapilile nikutendaga yambone, ŵanganyao akwete kupata chikululuko ni malipilo gekulungwa.
Les exégèses en arabe:
فَلَعَلَّكَ تَارِكُۢ بَعۡضَ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيۡكَ وَضَآئِقُۢ بِهِۦ صَدۡرُكَ أَن يَقُولُواْ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ كَنزٌ أَوۡ جَآءَ مَعَهُۥ مَلَكٌۚ إِنَّمَآ أَنتَ نَذِيرٞۚ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ وَكِيلٌ
Sano mmwe (Muhammadi ﷺ) mwine kuŵa nkuleka ine mu yaikuuwulidwa kukwenu, ni kuŵanidwa nayo chidali chenu ligongo lyanti ŵanganyao akutiji: “Ligongo chichi nganiyitulusyidwa kukwakwe imatiilo ya chipanje, kapena lilaika kwika najo imo?” Chisimutu mmwe ninkutetelape, sano Allah pachindu chilichose juŵele Nkulolela.
Les exégèses en arabe:
أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُۖ قُلۡ فَأۡتُواْ بِعَشۡرِ سُوَرٖ مِّثۡلِهِۦ مُفۡتَرَيَٰتٖ وَٱدۡعُواْ مَنِ ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
Kapena ŵanganyao akuti: “Jwalakwe (Muhammadi ﷺ) nijwaajitunjile (Qur’aniji)?” Jilani: “Basi ikani nasyo sura likumi syakulandana najo nisili syakutungwa, nimwaŵilanje ŵatinkombole (kwaŵilanga kuti ankamuchisye) ŵangaŵaga Allah nam’baga jenumanja nkuŵecheta yakuona.”
Les exégèses en arabe:
فَإِلَّمۡ يَسۡتَجِيبُواْ لَكُمۡ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَآ أُنزِلَ بِعِلۡمِ ٱللَّهِ وَأَن لَّآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّسۡلِمُونَ
“Nambo naga akan’jitika ŵanganyammwe (ŵakwaŵilanga kuti ankamuchisyeo), basi manyililani yanti (Qur’anijo) jitulusyidwe mwa umanyilisi wa Allah, ni kuti pangali nnungu jwine (jwakuŵajilwa kun’galagatila) ikaŵeje Jwelepejo, ana nambi jenumanja chim’be Asilamu?”
Les exégèses en arabe:
مَن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيۡهِمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فِيهَا وَهُمۡ فِيهَا لَا يُبۡخَسُونَ
Ŵaliose ŵaakusaka umi wa duniya ni ipeto yakwe, chitwakwanichisye (malipilo ga) itendo yao pa duniya pepo, soni ŵanganyao palakwepo ngaaŵa ŵakupungusyidwa (kalikose).
Les exégèses en arabe:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَيۡسَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا ٱلنَّارُۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِيهَا وَبَٰطِلٞ مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Ŵanganyao ni aŵala ŵatakatende ngakola ku Akhera ikaŵeje Moto, soni ijonasiche yaapanganyisye pa duniyapo, ni iŵele soni yakuweseka yaaŵele ali nkutenda.
Les exégèses en arabe:
أَفَمَن كَانَ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّهِۦ وَيَتۡلُوهُ شَاهِدٞ مِّنۡهُ وَمِن قَبۡلِهِۦ كِتَٰبُ مُوسَىٰٓ إِمَامٗا وَرَحۡمَةًۚ أُوْلَٰٓئِكَ يُؤۡمِنُونَ بِهِۦۚ وَمَن يَكۡفُرۡ بِهِۦ مِنَ ٱلۡأَحۡزَابِ فَٱلنَّارُ مَوۡعِدُهُۥۚ فَلَا تَكُ فِي مِرۡيَةٖ مِّنۡهُۚ إِنَّهُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يُؤۡمِنُونَ
Ana (Muhammadi ﷺ kapena ŵakulupilila) ŵali pachilosyo chakuonechela (Qur’an) chakuumila kwa Ambuje ŵao, soni mboni jakuumila Kukwakwe (jwali Jibulilu) jikujikuya (Qur’anijo kwisa kujijitichisya, mpaka alandane ni achimakafili)? Kutendaga paujo pakwe (chaiche) chitabu cha Musa (Taurat, chachaliji soni) nnongola ni chanasa (pajele ndemajo)! Ŵanganyao (ŵaali pachilosyo chakuonechelao) akuchikulupilila chalakwe (chitabu cha Qur’anichi, ni tachipata Mbepo), nambo ŵatachikane chele m’mikutula (ja achimakafili), basi Moto nichilanga chao. Sano mmwe ngasim’ba nkukaichila ya chalakwechi, chisimu chalakwechi ni chakuonaonape chakuumila kwa Ambuje ŵenu, nambo kuti ŵandu ŵajinji ngaakukulupilila.
Les exégèses en arabe:
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ يُعۡرَضُونَ عَلَىٰ رَبِّهِمۡ وَيَقُولُ ٱلۡأَشۡهَٰدُ هَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَىٰ رَبِّهِمۡۚ أَلَا لَعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ
Ana soni nduni jwaali jwalupuso nnope kumpunda jwaakunsepela Allah unami? Ŵanganyao taachiyika nao kwa M’mbuje gwao, soni mboni (Achimalaika) sichiti: “Ŵanganyaŵa ni aŵala ŵaŵannambuchisye M’mbuje gwao.” Manyililani yanti! Malweso ga Allah gali pa ŵalupuso.
Les exégèses en arabe:
ٱلَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ كَٰفِرُونَ
Aŵala ŵaakusiŵilila (ŵandu) petala lya Allah ni kulisachililaga kupombotala, soni ŵanganyao Akhera akuŵa nkujikanila.
Les exégèses en arabe:
أُوْلَٰٓئِكَ لَمۡ يَكُونُواْ مُعۡجِزِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا كَانَ لَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِنۡ أَوۡلِيَآءَۘ يُضَٰعَفُ لَهُمُ ٱلۡعَذَابُۚ مَا كَانُواْ يَسۡتَطِيعُونَ ٱلسَّمۡعَ وَمَا كَانُواْ يُبۡصِرُونَ
Ŵanganyao nganaŵa ŵanti nikunnepelekasya (Allah kwapa ipotesi) pachilambo, soni nganakola nkwaagosa jwalijose jwangaŵaga Allah, ilagasyo ichijonjechesyedwa kukwao (ligongo lyakwasochelesya achimijao), nganaŵa nkukombola kupikana (yakuona) soni nganaŵa nkuiwona.
Les exégèses en arabe:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
Ŵanganyao ni aŵala ŵaalijonasile achimisyene (pakulijinjisya ku Moto), soni ni ichasokonechela ayila yaŵaliji nkuisepelela (kuŵa milungu jao).
Les exégèses en arabe:
لَا جَرَمَ أَنَّهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ هُمُ ٱلۡأَخۡسَرُونَ
Pangali kaichila yanti ŵanganyao ku Akhera tachiŵa ŵakwasika nnope.
Les exégèses en arabe:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَأَخۡبَتُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
Chisimu aŵala ŵaakulupilile ni kutendaga yambone ni kuujila mwakulinandiya kwa M’mbuje gwao, ŵanganyao niŵandu ŵa ku Mbepo, ŵanyao kwalakweko takaŵe ŵandamo.
Les exégèses en arabe:
۞ مَثَلُ ٱلۡفَرِيقَيۡنِ كَٱلۡأَعۡمَىٰ وَٱلۡأَصَمِّ وَٱلۡبَصِيرِ وَٱلسَّمِيعِۚ هَلۡ يَسۡتَوِيَانِ مَثَلًاۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
Chilandanyo chamikutula jiŵiliji (makafili ni Asilamu) chili chisawu (mundu) jwangalola soni jwangapikana, ni jwakulolaga soni jwakupikanaga, ana ŵaŵiliŵa mpaka aŵe yalumo (kaŵe kao) nkwalandanyamo? Ana ngankuchetelela?
Les exégèses en arabe:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوۡمِهِۦٓ إِنِّي لَكُمۡ نَذِيرٞ مُّبِينٌ
Soni chisimu chene twantumisye Nuhu ku ŵandu ŵakwe (nijwatite): “Chisimu une kukwenu ni nkutetela jwakuonechela.”
Les exégèses en arabe:
أَن لَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّا ٱللَّهَۖ إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ أَلِيمٖ
“Mwanti ngasin’galagatila (chinepe) ikaŵeje Allah. Chisimu une ngun’jogopela ilagasyo ya Lisiku Lyakupoteka nnope.”
Les exégèses en arabe:
فَقَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ مَا نَرَىٰكَ إِلَّا بَشَرٗا مِّثۡلَنَا وَمَا نَرَىٰكَ ٱتَّبَعَكَ إِلَّا ٱلَّذِينَ هُمۡ أَرَاذِلُنَا بَادِيَ ٱلرَّأۡيِ وَمَا نَرَىٰ لَكُمۡ عَلَيۡنَا مِن فَضۡلِۭ بَلۡ نَظُنُّكُمۡ كَٰذِبِينَ
Basi achinkulungwa aŵala ŵaŵakanile mwa ŵandu ŵakwe ŵatite: “Ngatukum’bonatu mmwe ikaŵeje mundu mpela uwwewe, soni ngatukum’bonatu kuti ankuyiye ikaŵeje aŵala ŵali ŵapasi petu, (soni ankuyiye) naganisyape (nkanachetelele yenumwe), soni ngatukuuona kukwenu uchimbichimbi ni umbone uliose wakutupunda uwwe, nambo tukun’ganichisya jenumanja kuti ŵaunami.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ يَٰقَوۡمِ أَرَءَيۡتُمۡ إِن كُنتُ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّي وَءَاتَىٰنِي رَحۡمَةٗ مِّنۡ عِندِهِۦ فَعُمِّيَتۡ عَلَيۡكُمۡ أَنُلۡزِمُكُمُوهَا وَأَنتُمۡ لَهَا كَٰرِهُونَ
Jwalakwe jwatite: “E ŵandu ŵangu! Nkuiona uli, nimbaga une ndili pachilosyo chakuonechela chakuumila kwa Ambuje ŵangu, soni ni ambele ukoto (utume) kuumila Kukwakwe, basi ni upupuliganyisyidwe kukwenu (ukotowo), ana uwwe nimpaka tunkanganichisye walakwe (ukotowo) kutendaga jenumanja n’di nkuuchima?”
Les exégèses en arabe:
وَيَٰقَوۡمِ لَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مَالًاۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِۚ وَمَآ أَنَا۠ بِطَارِدِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْۚ إِنَّهُم مُّلَٰقُواْ رَبِّهِمۡ وَلَٰكِنِّيٓ أَرَىٰكُمۡ قَوۡمٗا تَجۡهَلُونَ
“Soni E ŵandu ŵangu! Ngangun’juga chipanje pa wele (utengau), malipilo gangu nganigaŵa kwinepe ikaŵeje kwa Allah, soni une nganimba naaŵinjile aŵala ŵaakulupilile, chisimu ŵanganyao tachisimangana ni M’mbuje gwao (nikwalipila yambone yao), nambo une ngum’bona jenumanja kuti n’di ŵandu ajinga.”
Les exégèses en arabe:
وَيَٰقَوۡمِ مَن يَنصُرُنِي مِنَ ٱللَّهِ إِن طَرَدتُّهُمۡۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
“Soni E ŵandu ŵangu! Ana ŵani ŵampaka anjenjele kwa Allah ndili naaŵinjile ŵanganyao? Ana ngankuganisya?”
Les exégèses en arabe:
وَلَآ أَقُولُ لَكُمۡ عِندِي خَزَآئِنُ ٱللَّهِ وَلَآ أَعۡلَمُ ٱلۡغَيۡبَ وَلَآ أَقُولُ إِنِّي مَلَكٞ وَلَآ أَقُولُ لِلَّذِينَ تَزۡدَرِيٓ أَعۡيُنُكُمۡ لَن يُؤۡتِيَهُمُ ٱللَّهُ خَيۡرًاۖ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا فِيٓ أَنفُسِهِمۡ إِنِّيٓ إِذٗا لَّمِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
“Soni une ngangunsalila yanti ngwete imatiilo ya ipanje ya Allah, soni ngangumanyilila yakusisika, soni nganguti chisimu uneji lilaika, soni nganguti kwa aŵala ŵagakwachembulusya meso genu: ‘Allah ngaŵa nkwaapa yambone.’ Allah ni jwaakumanyilila chenene yaili m’mitima mwao. Chisimu une (kwikana mwakuŵecheta yele) pajele ndemajo chimbe mu ŵalupuso.”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ يَٰنُوحُ قَدۡ جَٰدَلۡتَنَا فَأَكۡثَرۡتَ جِدَٰلَنَا فَأۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Ŵanganyao ŵaatite: “E mmwe Nuhu! Chisimu nkanganile nowe, soni ni nchulwiye ukangani waakangana noweo, basi gambani kwikanayo yankutujogoyechesyao nam’baga nkuŵecheta yakuona.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ إِنَّمَا يَأۡتِيكُم بِهِ ٱللَّهُ إِن شَآءَ وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ
Jwalakwe jwaatite: “Chisimu Allah ni jwampaka ayichenayo kukwenu naga ali asachile, soni jenumanja nganim’ba munnepelekasyisye.”
Les exégèses en arabe:
وَلَا يَنفَعُكُمۡ نُصۡحِيٓ إِنۡ أَرَدتُّ أَنۡ أَنصَحَ لَكُمۡ إِن كَانَ ٱللَّهُ يُرِيدُ أَن يُغۡوِيَكُمۡۚ هُوَ رَبُّكُمۡ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
“Soni chamuko changu nganichiŵa chinkamuchisye nantimuno ndili sachile kun’jamuka naaŵaga Allah akusaka kunnechelela kusochelela, Jwalakwe ni M’mbuje gwenu, soni Kukwakwe tinchiuchisyidwa.”
Les exégèses en arabe:
أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُۖ قُلۡ إِنِ ٱفۡتَرَيۡتُهُۥ فَعَلَيَّ إِجۡرَامِي وَأَنَا۠ بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُجۡرِمُونَ
Kapena ŵanganyao (achimakafili ŵa pa Maaka) akuti: “Jwalakwe (Muhammadi ﷺ) ni jwaajitunjile (Qur’aniji)?” Jilani: “Naiŵaga najitunjile une, basi ileŵi yangu (yakutungako) imbate nansyene, nambo une ndalikangene nayo ileŵi yankuleŵa ŵanganyammwe.”
Les exégèses en arabe:
وَأُوحِيَ إِلَىٰ نُوحٍ أَنَّهُۥ لَن يُؤۡمِنَ مِن قَوۡمِكَ إِلَّا مَن قَدۡ ءَامَنَ فَلَا تَبۡتَئِسۡ بِمَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ
Ni yaajuwulidwe kwa Nuhu yanti: “Nganaŵa akulupilile mu ŵandu ŵenu ikaŵeje ŵawowopeo ŵaŵakulupilile kala, basi ngasin’dandaula pa yaaŵele nkutenda.”
Les exégèses en arabe:
وَٱصۡنَعِ ٱلۡفُلۡكَ بِأَعۡيُنِنَا وَوَحۡيِنَا وَلَا تُخَٰطِبۡنِي فِي ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ إِنَّهُم مُّغۡرَقُونَ
“Sano panganyani chombo (mwakuloleledwa) ni meso Getu soni mwachiiganyo Chetu, soni ngasimumbechetekasya pa (kwajimila) aŵala ŵalitesile lupuso (yakuleka kwaapa ipotesi), chisimu ŵanganyao ali ŵakumisyidwa.”
Les exégèses en arabe:
وَيَصۡنَعُ ٱلۡفُلۡكَ وَكُلَّمَا مَرَّ عَلَيۡهِ مَلَأٞ مِّن قَوۡمِهِۦ سَخِرُواْ مِنۡهُۚ قَالَ إِن تَسۡخَرُواْ مِنَّا فَإِنَّا نَسۡخَرُ مِنكُمۡ كَمَا تَسۡخَرُونَ
Nijwaliji nkupanganya chombochila, sano ndaŵi ni katema kaŵaliji achinkulungwa ŵa mu ŵandu ŵakwe ali nkumpitila ŵaliji nkuntenda chipongwe. Jwalakwe jwatiji: “Naiŵaga jenumanja nkututenda chipongwe, basi uwwe nowe chituntende chipongwe mpela yankuti pakutenda chipongwe.”
Les exégèses en arabe:
فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ مَن يَأۡتِيهِ عَذَابٞ يُخۡزِيهِ وَيَحِلُّ عَلَيۡهِ عَذَابٞ مُّقِيمٌ
“Basi pangakaŵapa timmanyilile (yanti) nduni jwainyyichilile ilagasyo yatiin’jalusye, nikun’gwila ilagasyo yakwendelechela.”
Les exégèses en arabe:
حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَمۡرُنَا وَفَارَ ٱلتَّنُّورُ قُلۡنَا ٱحۡمِلۡ فِيهَا مِن كُلّٖ زَوۡجَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِ وَأَهۡلَكَ إِلَّا مَن سَبَقَ عَلَيۡهِ ٱلۡقَوۡلُ وَمَنۡ ءَامَنَۚ وَمَآ ءَامَنَ مَعَهُۥٓ إِلَّا قَلِيلٞ
(Yaliji nkutendekwa yalakweyi) kwikanila ndema jalyaiche lilamusi lyetu (lyakwajonanga) ni kuulika pachisisa (mesi gatutumule, chachaliji chilosyo kwa Nuhu chakuŵandichila chigumula), twatite: “Kwesyani mwalakwemo (m’chombo) ntundu uliose (wainyama) iŵili iŵili (chelume ni chekongwe) kwisa soni liŵasa lyenu – ikaŵeje jwalyannongolele liloŵe (lyakuti tachijonasika nikuti ngakwela) – ni (mwakwesye soni) aŵala ŵaakulupilile.” Ninganakulupilila najo imo ikaŵeje ŵannono.
Les exégèses en arabe:
۞ وَقَالَ ٱرۡكَبُواْ فِيهَا بِسۡمِ ٱللَّهِ مَجۡر۪ىٰهَا وَمُرۡسَىٰهَآۚ إِنَّ رَبِّي لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Sano (Nuhu) jwatite: “Kwelani mwalakwemo, mu Lina lya Allah kuŵe kwenda kwakwe ni kochela kwakwe. Chisimu Ambuje ŵangu ni Ŵakululuka kusyene, Ŵachanasa channope.”
Les exégèses en arabe:
وَهِيَ تَجۡرِي بِهِمۡ فِي مَوۡجٖ كَٱلۡجِبَالِ وَنَادَىٰ نُوحٌ ٱبۡنَهُۥ وَكَانَ فِي مَعۡزِلٖ يَٰبُنَيَّ ٱرۡكَب مَّعَنَا وَلَا تَكُن مَّعَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Sambano chalakwe (chombo) chaliji nkwenda nao m’matumbela ganti mpela matumbi. Sano Nuhu ŵam’bilasile mwanache jwakwe jwajwaliji pajikajikape: “E mwanangu! Kwelani nowe, soni ngasim’ba pamo ni achimakafili.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ سَـَٔاوِيٓ إِلَىٰ جَبَلٖ يَعۡصِمُنِي مِنَ ٱلۡمَآءِۚ قَالَ لَا عَاصِمَ ٱلۡيَوۡمَ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِ إِلَّا مَن رَّحِمَۚ وَحَالَ بَيۡنَهُمَا ٱلۡمَوۡجُ فَكَانَ مِنَ ٱلۡمُغۡرَقِينَ
(Mwanache) jwatite: “Chindilile kwitumbi, lingose kumesi.” (Nuhu) jwatite: “Pangali jwagosedwa lelo kuchilamusi cha Allah ikaŵeje jwantendele chanasa.” Sano matumbela nigasiŵilikangenye chilikati chao, basi ni jwaliji mwa akumisyidwa.
Les exégèses en arabe:
وَقِيلَ يَٰٓأَرۡضُ ٱبۡلَعِي مَآءَكِ وَيَٰسَمَآءُ أَقۡلِعِي وَغِيضَ ٱلۡمَآءُ وَقُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ وَٱسۡتَوَتۡ عَلَى ٱلۡجُودِيِّۖ وَقِيلَ بُعۡدٗا لِّلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
Nikwaŵechetedwe (yanti): “E mmwe antaka! Milani mesi genu, nombe mmwe aliwunde! Jitaŵani (wula jenu), nigapwele mesi, ni chakwanilisyidwe chilamusi (chachigumula), ni chakochele (chombochila) pe (tumbi lya) Judi, ni kwaŵechetedwe (kuti): “Chonasiko chakunaula chili kwa ŵandu ŵalupuso.”
Les exégèses en arabe:
وَنَادَىٰ نُوحٞ رَّبَّهُۥ فَقَالَ رَبِّ إِنَّ ٱبۡنِي مِنۡ أَهۡلِي وَإِنَّ وَعۡدَكَ ٱلۡحَقُّ وَأَنتَ أَحۡكَمُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
Sano Nuhu ŵan’gumilile M’mbujegwe achitiji: “Ambuje ŵangu! Chisimu mwanangu juli mu ŵapeŵasa pangu, soni chisimu chilanga Chenu (chakwagosa ŵapeŵasa pangu) chakuonaonape, soni Mmwe ni Ŵakwilanya mwachilungamiko kwaapunda akwilanya wosope.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ يَٰنُوحُ إِنَّهُۥ لَيۡسَ مِنۡ أَهۡلِكَۖ إِنَّهُۥ عَمَلٌ غَيۡرُ صَٰلِحٖۖ فَلَا تَسۡـَٔلۡنِ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌۖ إِنِّيٓ أَعِظُكَ أَن تَكُونَ مِنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ
Jwalakwe jwatite: “E mmwe Nuhu! Chisimu jwalakwe nganijuŵa jwapeŵasa penu, chisimu jwalakwe masengo (gakwe) nganigaŵa gambone, basi ngasimumbuusya Une yanganinkola nayo umanyilisi, chisimu Une ngun’jamuka kuti ntakwika mum’bele mu ŵandu ajinga.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ رَبِّ إِنِّيٓ أَعُوذُ بِكَ أَنۡ أَسۡـَٔلَكَ مَا لَيۡسَ لِي بِهِۦ عِلۡمٞۖ وَإِلَّا تَغۡفِرۡ لِي وَتَرۡحَمۡنِيٓ أَكُن مِّنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Jwalakwe jwatite: “Ambuje ŵangu! Chisimu une ngulijuya Kukwenu yakum’buusya yanganingola nayo umanyilisi. Sano naga nkangululuchila ni kundendela chanasa chimbe mu ŵakwasika.”
Les exégèses en arabe:
قِيلَ يَٰنُوحُ ٱهۡبِطۡ بِسَلَٰمٖ مِّنَّا وَبَرَكَٰتٍ عَلَيۡكَ وَعَلَىٰٓ أُمَمٖ مِّمَّن مَّعَكَۚ وَأُمَمٞ سَنُمَتِّعُهُمۡ ثُمَّ يَمَسُّهُم مِّنَّا عَذَابٌ أَلِيمٞ
Kwaŵechetedwe (yanti): “E mmwe Nuhu! Tulukani mwantendele wakuumila Kukwetu soni upile wejinji uŵe kukwenu ni ku mikutula ja aŵala ŵaali namwe, sano mikutula jine (jakusakala) tuchijisengwasya kaneko jichinkwaya kuumila Kukwetu ilagasyo yakupoteka nnope.”
Les exégèses en arabe:
تِلۡكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡغَيۡبِ نُوحِيهَآ إِلَيۡكَۖ مَا كُنتَ تَعۡلَمُهَآ أَنتَ وَلَا قَوۡمُكَ مِن قَبۡلِ هَٰذَاۖ فَٱصۡبِرۡۖ إِنَّ ٱلۡعَٰقِبَةَ لِلۡمُتَّقِينَ
Syalakwesi (nisine) mu abali syakusisika syatukun’juwulila, nganim’ba nkusimanya mmwejo namuno ŵandu ŵenu nkanijiŵe aji (Qur’an), basi pililani, chisimu mbesi (jambone) jili kwa ŵandu ŵawoga (wakun'jogopa Allah).
Les exégèses en arabe:
وَإِلَىٰ عَادٍ أَخَاهُمۡ هُودٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۖ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا مُفۡتَرُونَ
Sano kwa achina Adi (twantumisye) nnongo n’jao (jwali) Hudu. Jwalakwe jwatite: “E ŵandu ŵangu! Mun’galagatilani Allah, nganinkola ŵanganyammwe nnungu jwine jwangaŵaga Jwalakwe, nganim’ba jenumanja ikaŵeje nkusepelela unami (wakuitenda isanamu kuŵa milungu jenu).”
Les exégèses en arabe:
يَٰقَوۡمِ لَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ أَجۡرًاۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱلَّذِي فَطَرَنِيٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
“E ŵandu ŵangu! Une ngangun’juga malipilo pa wele (utengau), malipilo gangu nganigaŵa kwinepe ikaŵeje kwa Ajula Jwaangumbile, ana jenumanja ŵangali lunda?”
Les exégèses en arabe:
وَيَٰقَوۡمِ ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِ يُرۡسِلِ ٱلسَّمَآءَ عَلَيۡكُم مِّدۡرَارٗا وَيَزِدۡكُمۡ قُوَّةً إِلَىٰ قُوَّتِكُمۡ وَلَا تَتَوَلَّوۡاْ مُجۡرِمِينَ
“Soni E ŵandu ŵangu! Mum’bendani chikululuko M’mbuje gwenu soni tendani toba Kukwakwe, chantuluchisye wula mwawinji, soni chan’jonjechesye machili ku machili genu (gakala), ningasin’galauka soni kuŵa ŵakuleŵa.”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ يَٰهُودُ مَا جِئۡتَنَا بِبَيِّنَةٖ وَمَا نَحۡنُ بِتَارِكِيٓ ءَالِهَتِنَا عَن قَوۡلِكَ وَمَا نَحۡنُ لَكَ بِمُؤۡمِنِينَ
Ŵanganyao ŵatite: “E mmwe Hudu! Nganintuichilila ni chilosyo chilichose chakuonechela (chakulosya ya utume wenu), soni uwwe nganituŵa ŵakuleka milungu jetu ligongo lya maloŵe genu, soni uwwe nganituŵa tunkulupilile mmwe.”
Les exégèses en arabe:
إِن نَّقُولُ إِلَّا ٱعۡتَرَىٰكَ بَعۡضُ ءَالِهَتِنَا بِسُوٓءٖۗ قَالَ إِنِّيٓ أُشۡهِدُ ٱللَّهَ وَٱشۡهَدُوٓاْ أَنِّي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُشۡرِكُونَ
“Ngatukuŵecheta inepe ikaŵeje yanti jine mwa milungu jetu jinkwembekenye nago mangwengwe.” Jwalakwe jwatite: “Chisimu une ngum’bika Allah kuŵa Mboni, nombe jenumanja soni tendelani umboni yanti une mambalene nayo yankuiwanganya (ni Allah pakuigalagatila),”
Les exégèses en arabe:
مِن دُونِهِۦۖ فَكِيدُونِي جَمِيعٗا ثُمَّ لَا تُنظِرُونِ
“Kunneka Jwalakwe. Basi mundendelani malindi ŵanaose (jenumanja pamo ni isanamu yenu), soni nkaamba lipesa (ligongo ngangun’jogopa).”
Les exégèses en arabe:
إِنِّي تَوَكَّلۡتُ عَلَى ٱللَّهِ رَبِّي وَرَبِّكُمۚ مَّا مِن دَآبَّةٍ إِلَّا هُوَ ءَاخِذُۢ بِنَاصِيَتِهَآۚ إِنَّ رَبِّي عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
“Chisimu une njegamile kwa Allah M’mbuje gwangu soni M’mbuje gwenu, pangali chinyama chilichose chakuulukutaga ikaŵeje Jwalakwe achikwembekenye liwuo lyakwe (akuchijendesya mwaakusachila), chisimu Ambuje ŵangu ali petala lyagoloka (lyachilungamiko).”
Les exégèses en arabe:
فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُم مَّآ أُرۡسِلۡتُ بِهِۦٓ إِلَيۡكُمۡۚ وَيَسۡتَخۡلِفُ رَبِّي قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ وَلَا تَضُرُّونَهُۥ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ رَبِّي عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٍ حَفِيظٞ
“Nambo naga nkugalauka (kuleka yangunsalilayi), basi (niyenu), une pamasile panannunguchisye yandumichisyidwe kukwenu, soni Ambuje ŵangu mpaka ŵaŵiche ŵandu ŵane kuŵa ŵawinjila mmalo mwa jenumanja, soni jenumanja nganim’ba munsawisye Jwalakwe ata pandi, chisimu Ambuje ŵangu chindu chilichose aŵele Nkuchilolela.”
Les exégèses en arabe:
وَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا نَجَّيۡنَا هُودٗا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَنَجَّيۡنَٰهُم مِّنۡ عَذَابٍ غَلِيظٖ
Sano ndema jachayiche chilamusi chetu (chakwajonanga achina Adi) twan’jokwele Hudu ni aŵala ŵaŵakulupilile najo imo mwachanasa chakuumila Kukwetu, ni twaajokwele ŵanganyao kuilagasyo yakaka.
Les exégèses en arabe:
وَتِلۡكَ عَادٞۖ جَحَدُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ وَعَصَوۡاْ رُسُلَهُۥ وَٱتَّبَعُوٓاْ أَمۡرَ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِيدٖ
Sano ŵele ni achina Adi. Ŵakaaniile ma Ȃya ga M’mbuje gwao, ni kunyosya mitenga Jakwe, ni ŵakuyiye chilamusi cha jwalijose jwakulikwesya, jwamakani.
Les exégèses en arabe:
وَأُتۡبِعُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا لَعۡنَةٗ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ أَلَآ إِنَّ عَادٗا كَفَرُواْ رَبَّهُمۡۗ أَلَا بُعۡدٗا لِّعَادٖ قَوۡمِ هُودٖ
Soni ŵakuyisyidwe ni malweso pa duniya pano, ni Lisiku lya Kiyama (tachikuisyidwa nago soni), manyililani yanti chisimu achina Adi ŵankaaniile M’mbuje gwao, manyililani yanti chonasiko chakunaula chaliji kwa achina Adi ŵandu ŵa Hudu.
Les exégèses en arabe:
۞ وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمۡ صَٰلِحٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ هُوَ أَنشَأَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ وَٱسۡتَعۡمَرَكُمۡ فِيهَا فَٱسۡتَغۡفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِۚ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٞ مُّجِيبٞ
Sano kwa achina Samuda (twantumisye) nnongo n’jao (jwali) Swaleh. Jwalakwe jwatite: “E ŵandu ŵangu! Mun’galagatilani Allah, nganinkola ŵanganyammwe nnungu jwine jwangaŵaga Jwalakwe, Jwalakwe ni juŵan’gumbile jenumanja kuumila mwitaka, ni kuntamika palakwepo, basi mum’bendagani chikululuko kaneko ni kutenda toba Kukwakwe, chisimu Ambuje ŵangu ali pakuŵandika (ni umanyilisi Wakwe), Ŵakwanga (maduwa).
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ يَٰصَٰلِحُ قَدۡ كُنتَ فِينَا مَرۡجُوّٗا قَبۡلَ هَٰذَآۖ أَتَنۡهَىٰنَآ أَن نَّعۡبُدَ مَا يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا وَإِنَّنَا لَفِي شَكّٖ مِّمَّا تَدۡعُونَآ إِلَيۡهِ مُرِيبٖ
Ŵanganyao ŵatite: “E mmwe Swaleh! Chisimu mwaliji ŵakwembecheledwa mwetuwe (kuti m’be mwenye ŵetu) nkaniyiŵe ayi. Ana nkutukanya kwagalagatila aŵala ŵaŵele achatati ŵetu ali nkwagalagatila? Soni chisimu uwwe tuli nchikaiko chekulungwa chakaichila yankutuŵilanjilayi.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ يَٰقَوۡمِ أَرَءَيۡتُمۡ إِن كُنتُ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّي وَءَاتَىٰنِي مِنۡهُ رَحۡمَةٗ فَمَن يَنصُرُنِي مِنَ ٱللَّهِ إِنۡ عَصَيۡتُهُۥۖ فَمَا تَزِيدُونَنِي غَيۡرَ تَخۡسِيرٖ
Jwalakwe jwatite: “E ŵandu ŵangu! Nkuiona uli, nimbaga une ndili pa chilosyo chakuonechela chakuumila kwa Ambuje ŵangu, soni ni ambele ukoto (utume) kuumila Kukwakwe, ana niŵani ŵampaka anjenjele kwa Allah naga ndili nannyosyisyemo? Basi jenumanja ngankunyonjechesya ikaŵeje chasiko.”
Les exégèses en arabe:
وَيَٰقَوۡمِ هَٰذِهِۦ نَاقَةُ ٱللَّهِ لَكُمۡ ءَايَةٗۖ فَذَرُوهَا تَأۡكُلۡ فِيٓ أَرۡضِ ٱللَّهِۖ وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوٓءٖ فَيَأۡخُذَكُمۡ عَذَابٞ قَرِيبٞ
“Soni E ŵandu ŵangu! Aji ngamiya ja Allah jiŵele chilosyo kukwenu, basi jilekani jilyeje petaka lya Allah, soni ngasin’jikwaya niyakusakala iliyose itakwika mwayinkwembekenye ilagasyo yakuŵandika.”
Les exégèses en arabe:
فَعَقَرُوهَا فَقَالَ تَمَتَّعُواْ فِي دَارِكُمۡ ثَلَٰثَةَ أَيَّامٖۖ ذَٰلِكَ وَعۡدٌ غَيۡرُ مَكۡذُوبٖ
Basi niŵajisikite. Basi jwalakwe jwatite: “Sengwagani m’milango mwenu kwamoŵa gatatupe. Chele ni chilanga changaŵa nkuchikanila.”
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا نَجَّيۡنَا صَٰلِحٗا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَمِنۡ خِزۡيِ يَوۡمِئِذٍۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ ٱلۡقَوِيُّ ٱلۡعَزِيزُ
Basi ndema jachaiche chilamusi Chetu (chakwajonanga ŵanganyao) twan’jokwele Swaleh ni aŵala ŵaŵakulupilile najo imo kwachanasa chakuumila Kukwetu, ni (twaŵambesye soni) kunchesela wa lyele lisikulyo. Chisimu Ambuje ŵenu ni Ŵakulimbangana Nnope, Ŵamachili gakupunda.
Les exégèses en arabe:
وَأَخَذَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ ٱلصَّيۡحَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دِيَٰرِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Ni wakwembekenye aŵala ŵaŵalitesile lupuso n’gumilo (waipotesi), mwanti ŵachelelwe m’majumba mwao (ali awile) chitindiŵalile.
Les exégèses en arabe:
كَأَن لَّمۡ يَغۡنَوۡاْ فِيهَآۗ أَلَآ إِنَّ ثَمُودَاْ كَفَرُواْ رَبَّهُمۡۗ أَلَا بُعۡدٗا لِّثَمُودَ
Gamba kuŵa nti chisawu ŵanganyao nganatamejemo. Manyililani yanti chisimu achina Samuda ŵankaaniile M’mbuje gwao, manyililani yanti chonasiko chakunaula chaliji kwa achina Samuda.
Les exégèses en arabe:
وَلَقَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُنَآ إِبۡرَٰهِيمَ بِٱلۡبُشۡرَىٰ قَالُواْ سَلَٰمٗاۖ قَالَ سَلَٰمٞۖ فَمَا لَبِثَ أَن جَآءَ بِعِجۡلٍ حَنِيذٖ
Soni chisimu chene Achimitenga Ŵetu (ŵachilaika) ŵam’bichilile Ibrahima ni abali jakusengwasya. Ŵanganyao ŵatite: “Ntendele!” Jwalakwe jwatite (pakwanga): “Ntendele!” Basi jwalakwe nganijutamilisya nambo (mwachitemachitema) jwaiche nako kang’ombe kejoche.
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا رَءَآ أَيۡدِيَهُمۡ لَا تَصِلُ إِلَيۡهِ نَكِرَهُمۡ وَأَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ خِيفَةٗۚ قَالُواْ لَا تَخَفۡ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمِ لُوطٖ
Nambo ndema jajwagaweni magasa gao gali ngagakuwumbutukuchila kuyakulyao jwaasimonjile ŵanganyao, niwampatile woga wakwajogopa ŵele ŵanyao. Ŵanganyao ŵatite: “Nkajogopa, chisimu uwwe tutumisyidwe ku ŵandu ŵa Lutwi (kukwajonanga).”
Les exégèses en arabe:
وَٱمۡرَأَتُهُۥ قَآئِمَةٞ فَضَحِكَتۡ فَبَشَّرۡنَٰهَا بِإِسۡحَٰقَ وَمِن وَرَآءِ إِسۡحَٰقَ يَعۡقُوبَ
Sano ŵankwao (Ibrahima ŵali Sara) ŵaliji ali chiimile, basi niŵasechile (pakupikana yachonasiko cha ŵandu ŵa Lutwi ligongo lyakusakasya kwao nnope), basi nitwampele abali jakusengwasya (janti chakole mwanache lina lyakwe) Isihaka, soni panyuma pa Isihaka (chachipata chisukulu chakuŵilanjikwa) Yaakubu.
Les exégèses en arabe:
قَالَتۡ يَٰوَيۡلَتَىٰٓ ءَأَلِدُ وَأَنَا۠ عَجُوزٞ وَهَٰذَا بَعۡلِي شَيۡخًاۖ إِنَّ هَٰذَا لَشَيۡءٌ عَجِيبٞ
Jwalakwe jwatite: “Kutapana kwangune! Ana timbeleche kutendaga ndili jwanchekulu, nombe ŵankwanguŵa ŵachekulupe? Chisimu ayi niichindu yakusimosya.”
Les exégèses en arabe:
قَالُوٓاْ أَتَعۡجَبِينَ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِۖ رَحۡمَتُ ٱللَّهِ وَبَرَكَٰتُهُۥ عَلَيۡكُمۡ أَهۡلَ ٱلۡبَيۡتِۚ إِنَّهُۥ حَمِيدٞ مَّجِيدٞ
(Achimalaikao) ŵatite: “Ana nkulisimonga lilamusi lya Allah? Chanasa cha Allah ni upile Wakwe ili pa jenumanja achinsyene nyumbaji, chisimu Jwalakwe (Allah) ni Jwakulapilidwa kusyesyene, Jwakuchimbichika nnope.”
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا ذَهَبَ عَنۡ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلرَّوۡعُ وَجَآءَتۡهُ ٱلۡبُشۡرَىٰ يُجَٰدِلُنَا فِي قَوۡمِ لُوطٍ
Basi ndema jawantyosile woga Ibrahima ni kum’bichilila abali jakusengwasya, jwatandite kutuchondelela ya ŵandu ŵa Lutwi (kuti tukaajonanga).
Les exégèses en arabe:
إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ لَحَلِيمٌ أَوَّٰهٞ مُّنِيبٞ
Chisimu Ibrahima jwaliji jwakutulala ntima, jwakum'benda nnope Allah mwakulinandiya soni jwakuujilaujila (kwa Allah pakutenda toba).
Les exégèses en arabe:
يَٰٓإِبۡرَٰهِيمُ أَعۡرِضۡ عَنۡ هَٰذَآۖ إِنَّهُۥ قَدۡ جَآءَ أَمۡرُ رَبِّكَۖ وَإِنَّهُمۡ ءَاتِيهِمۡ عَذَابٌ غَيۡرُ مَرۡدُودٖ
(Ndema jajwachulwiye kuchondelela twansalile kuti): “E Ibrahima! Ilekani yalakweyi, chisimu pamasile pachiyiche chilamusi cha Ambuje ŵenu (chakwajonanga ŵanyao), soni chisimu ŵanganyao chiyayichilile ilagasyo yangaŵa nkuyiusya.”
Les exégèses en arabe:
وَلَمَّا جَآءَتۡ رُسُلُنَا لُوطٗا سِيٓءَ بِهِمۡ وَضَاقَ بِهِمۡ ذَرۡعٗا وَقَالَ هَٰذَا يَوۡمٌ عَصِيبٞ
Sano ndema jaŵam’bichilile Lutwi Achimitenga Ŵetu, jwadandawile ya ŵaganyao nikuŵanikwa nao chidali (pakwaajogopela kuti atakutendedwa matanyula, nikusoŵa yakuti kaachenjele, ligongo nganiŵamanya kuti Achimalaika). Jwalakwe ni jwatite: “Lelo nilisiku lyakusausya nnope.”
Les exégèses en arabe:
وَجَآءَهُۥ قَوۡمُهُۥ يُهۡرَعُونَ إِلَيۡهِ وَمِن قَبۡلُ كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ٱلسَّيِّـَٔاتِۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ هَٰٓؤُلَآءِ بَنَاتِي هُنَّ أَطۡهَرُ لَكُمۡۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُخۡزُونِ فِي ضَيۡفِيٓۖ أَلَيۡسَ مِنكُمۡ رَجُلٞ رَّشِيدٞ
Sano ŵandu ŵakwe ŵam’bichilile ali nkutugala (kwisa kwatenda matanyula achalendo ŵakwe ŵala), kutendaga kala ŵaliji nkutenda soni yakusakala (yanti iyyiyi). Jwalakwe jwatite: “E ŵandu ŵangu! Aŵa ŵanache ŵangu ŵachikongwe (achakongwe ŵam’chilambo muno), ŵanganyaŵa niŵali ŵakuswejela nnope kukwenu (ŵakuŵajilwa kwalomba), basi mun’jogopani Allah, ni ngasimunjigasya nchesela pa achalendo ŵanguŵa, ana mwa jenumanja mwangali mundu jwanganisyo syagoloka?”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ لَقَدۡ عَلِمۡتَ مَا لَنَا فِي بَنَاتِكَ مِنۡ حَقّٖ وَإِنَّكَ لَتَعۡلَمُ مَا نُرِيدُ
Ŵanganyao ŵatite: “Chisimu mmwe nkumanyilila kuti uwwe nganitukola chisako chilichose ku ŵanache ŵenu ŵachikongweo, soni chisimu mmwe nkumanyilila yatukusaka.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ لَوۡ أَنَّ لِي بِكُمۡ قُوَّةً أَوۡ ءَاوِيٓ إِلَىٰ رُكۡنٖ شَدِيدٖ
Jwalakwe jwatite: “Ngaaŵe nakwete machili pa jenumanja, kapena ngajegame palusichi lwakulimbangana (ngakole ŵakungamuchisya, ngalimbene namwe kuti nkaatenda yausakwa achalendoŵa).”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ يَٰلُوطُ إِنَّا رُسُلُ رَبِّكَ لَن يَصِلُوٓاْ إِلَيۡكَۖ فَأَسۡرِ بِأَهۡلِكَ بِقِطۡعٖ مِّنَ ٱلَّيۡلِ وَلَا يَلۡتَفِتۡ مِنكُمۡ أَحَدٌ إِلَّا ٱمۡرَأَتَكَۖ إِنَّهُۥ مُصِيبُهَا مَآ أَصَابَهُمۡۚ إِنَّ مَوۡعِدَهُمُ ٱلصُّبۡحُۚ أَلَيۡسَ ٱلصُّبۡحُ بِقَرِيبٖ
(Achimalaika) ŵatite: “E mmwe Lutwi! Chisimu uwwe Achimitenga ŵa Ambuje ŵenu, nganyyichila ŵanganyao (niyakusakala iliyose), basi ŵigulani niliŵasa lyenu mu upande ŵachilo, ni ngasagalauka jwalijose mwa jenumanja (kulola munyuma ndema jakupikana kulindima kwaipotesi), ikaŵeje ŵankwenu, chisimu chiyaapate ŵalakweo yachiyapate ŵanganyao, chisimu chilanga chao kumasikusiku, ana kumasikusiku nganikuŵa dusi?”
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا جَعَلۡنَا عَٰلِيَهَا سَافِلَهَا وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهَا حِجَارَةٗ مِّن سِجِّيلٖ مَّنضُودٖ
Basi ndema jachayiche chilamusi Chetu (chakwajonanga) twajipitikwisye (misi ja Sodomu ni Gomora) kwinani kuŵa pasi, pasi kuŵa kwinani, nitwalakatichisye ŵanganyao sakalawe syelongo lyejoche, syakugwa mwakuyana chenene.
Les exégèses en arabe:
مُّسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَۖ وَمَا هِيَ مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ بِبَعِيدٖ
(Syaliji) syeŵichidwe chimanyilo kwa Ambuje ŵenu (lusakalawe lulilose lwaliji lwana nsyene), ni nganiyiŵa yele (ilagasyoyo) kuti ili kwanaula ni ŵalupuso.
Les exégèses en arabe:
۞ وَإِلَىٰ مَدۡيَنَ أَخَاهُمۡ شُعَيۡبٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ وَلَا تَنقُصُواْ ٱلۡمِكۡيَالَ وَٱلۡمِيزَانَۖ إِنِّيٓ أَرَىٰكُم بِخَيۡرٖ وَإِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٖ مُّحِيطٖ
Sano (ku ŵandu ŵa) ku Madiyana (twantumisye) nnongo n’jao (jwali) Shuaibu. Jwalakwe jwatite: “E ŵandu ŵangu! Mun’galagatilani Allah, nganinkola nnungu jwine jwangaŵaga Jwalakwe, soni ngasimpungusyaga ipiimo yambale kwisa soni sikelo. Chisimu une ngum’bona ŵanganyammwe kuti n’di pambone, soni chisimu une ngun’jogopela ŵanganyammwe ilagasyo ya Lisiku Lyakunsyungulila (nayo).”
Les exégèses en arabe:
وَيَٰقَوۡمِ أَوۡفُواْ ٱلۡمِكۡيَالَ وَٱلۡمِيزَانَ بِٱلۡقِسۡطِۖ وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
“Soni E ŵandu ŵangu! Gumbasyani ipiimo yambale kwisa soni sikelo mwachilungamiko, ni ngasimwapunguchisyaga ŵandu indu yao, soni nkalapwaga pa chilambo pakuwatanganya.”
Les exégèses en arabe:
بَقِيَّتُ ٱللَّهِ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَۚ وَمَآ أَنَا۠ عَلَيۡكُم بِحَفِيظٖ
“Sigasiga sya Allah (syannechele panyuma pakwagumbachisya ŵandu ipiimo yao) sili syambone kukwenu nam’baga jenumanja ŵakulupilila (kusyene), soni une nganimba nkunnolela jwenu.”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ يَٰشُعَيۡبُ أَصَلَوٰتُكَ تَأۡمُرُكَ أَن نَّتۡرُكَ مَا يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَآ أَوۡ أَن نَّفۡعَلَ فِيٓ أَمۡوَٰلِنَا مَا نَشَٰٓؤُاْۖ إِنَّكَ لَأَنتَ ٱلۡحَلِيمُ ٱلرَّشِيدُ
Ŵanganyao ŵatite: “E mmwe Shuaibu! Ana swala syenu nisyasikunnamula yanti uwwe tuyileche yaaŵele nkuigalagataila achatati ŵetu, nikuleka kutenda yatukusaka pa ipanje yetu? Chisimutu mmwe niŵan’di ŵalunda soni ŵanganisyo syagoloka.” (Ŵaŵechete yalakweyi mwakuchindimbula).
Les exégèses en arabe:
قَالَ يَٰقَوۡمِ أَرَءَيۡتُمۡ إِن كُنتُ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّي وَرَزَقَنِي مِنۡهُ رِزۡقًا حَسَنٗاۚ وَمَآ أُرِيدُ أَنۡ أُخَالِفَكُمۡ إِلَىٰ مَآ أَنۡهَىٰكُمۡ عَنۡهُۚ إِنۡ أُرِيدُ إِلَّا ٱلۡإِصۡلَٰحَ مَا ٱسۡتَطَعۡتُۚ وَمَا تَوۡفِيقِيٓ إِلَّا بِٱللَّهِۚ عَلَيۡهِ تَوَكَّلۡتُ وَإِلَيۡهِ أُنِيبُ
Jwalakwe jwatite: “E ŵandu ŵangu! Nkuiona uli, nimbaga une ndili pa chilosyo chakuonechela chakuumila kwa Ambuje ŵangu, ni ambele kuumila Kukwakwe lisiki lyambone (ana nalisakasye pakuwanganya ni chipanje chakanyisyidwa)? Soni ngangusaka kutindana namwe pakutenda une yangunkanya jenumanja, ngapagwa chingusaka ikaŵeje kwilanya mwachingombolele, soni nganiuŵa ukombosi wangu utyochele kwinepe ikaŵeje kwa Allah, Kukwakwe njegamiile soni Kukwakwe nguujila (pakutenda toba).”
Les exégèses en arabe:
وَيَٰقَوۡمِ لَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شِقَاقِيٓ أَن يُصِيبَكُم مِّثۡلُ مَآ أَصَابَ قَوۡمَ نُوحٍ أَوۡ قَوۡمَ هُودٍ أَوۡ قَوۡمَ صَٰلِحٖۚ وَمَا قَوۡمُ لُوطٖ مِّنكُم بِبَعِيدٖ
“Soni E ŵandu ŵangu! Kukantendekasya kutindana kwenu none kumpata yanti chisawu yayapatile ŵandu ŵa Nuhu, kapena ŵandu ŵa Hudu, kapena ŵandu ŵa Swaleh, soni ŵandu ŵa Lutwi nganaŵa kwanaula ni jenumanja.”
Les exégèses en arabe:
وَٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِۚ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٞ وَدُودٞ
“Ni mum’bendeje chikululuko M’mbuje gwenu soni tendani toba Kukwakwe, chisimu Ambuje ŵangu Ŵachanasa channope, Ŵachinonyelo chejinji.”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ يَٰشُعَيۡبُ مَا نَفۡقَهُ كَثِيرٗا مِّمَّا تَقُولُ وَإِنَّا لَنَرَىٰكَ فِينَا ضَعِيفٗاۖ وَلَوۡلَا رَهۡطُكَ لَرَجَمۡنَٰكَۖ وَمَآ أَنتَ عَلَيۡنَا بِعَزِيزٖ
Ŵanganyao ŵatite: “E mmwe Shuaibu! Uwwe ngatukupikanichisya mu yaijinji yankuŵecheta, soni chisimu uwwe tukum’bona mmwejo kuti nimundu jwangali machili mwetuwe, soni ingaŵaga ŵandu ŵapeŵasa penu chisimu tungansomile maganga, soni mmwe nganim’ba ŵakuchimbichika ata panandi kukwetu.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ يَٰقَوۡمِ أَرَهۡطِيٓ أَعَزُّ عَلَيۡكُم مِّنَ ٱللَّهِ وَٱتَّخَذۡتُمُوهُ وَرَآءَكُمۡ ظِهۡرِيًّاۖ إِنَّ رَبِّي بِمَا تَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ
Jwalakwe jwatite: “E ŵandu ŵangu! Ana ŵandu ŵapeŵasa pangu niŵali ŵakuchimbichika nnope kukwenu kumpunda Allah? Nimumponyisye kunyuma kwa migongo jenu. Chisimu Ambuje ŵangu ichindu yankutenda aŵele Ŵaisyungula (kwaimanya chenene).”
Les exégèses en arabe:
وَيَٰقَوۡمِ ٱعۡمَلُواْ عَلَىٰ مَكَانَتِكُمۡ إِنِّي عَٰمِلٞۖ سَوۡفَ تَعۡلَمُونَ مَن يَأۡتِيهِ عَذَابٞ يُخۡزِيهِ وَمَنۡ هُوَ كَٰذِبٞۖ وَٱرۡتَقِبُوٓاْ إِنِّي مَعَكُمۡ رَقِيبٞ
“Soni E ŵandu ŵangu! Kamulani masengo yatin'jile paakamula (ni ukombosi wenu wosope), none jwakwe ngukamula (mwangukamulila), sampano timmanyilile kuti nduni jwatiyim’bichilile ilagasyo yatiyin’jalusye, nikuti nduni jwali jwaunami, soni jembecheyani, none jwakwe ngwembecheya namwe imo.”
Les exégèses en arabe:
وَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا نَجَّيۡنَا شُعَيۡبٗا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَأَخَذَتِ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ ٱلصَّيۡحَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دِيَٰرِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Sano ndema jachaiche chilamusi Chetu (chakwajonanga ŵanganyao) twan’jokwele Shuaibu ni aŵala ŵaŵakulupilile najo imo kwachanasa chakuumila Kukwetu, ni wakwembekenye aŵala ŵaŵalitesile lupuso n’gumilo (waipotesi), mwanti ŵachelelwe m’majumba mwao (ali awile) chitindiŵalile.
Les exégèses en arabe:
كَأَن لَّمۡ يَغۡنَوۡاْ فِيهَآۗ أَلَا بُعۡدٗا لِّمَدۡيَنَ كَمَا بَعِدَتۡ ثَمُودُ
Gamba kuŵa nti chisawu ŵanganyao nganatamejemo. Manyililani yanti chonasiko chakunaula chaliji (kuŵandu ŵa) ku Madiyana mpela yaŵatite pakuŵa nacho achina Samuda.
Les exégèses en arabe:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مُوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَا وَسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٍ
Soni chisimu chene twantumisye Musa ni isimosimo Yetu kwisa soni maumboni gakuonechela.
Les exégèses en arabe:
إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ فَٱتَّبَعُوٓاْ أَمۡرَ فِرۡعَوۡنَۖ وَمَآ أَمۡرُ فِرۡعَوۡنَ بِرَشِيدٖ
Kwa Firiauna ni nduna syakwe, basi ŵanganyao ŵakuyiye lilamusi lya Firiauna, sano lilamusi lya Firiauna nganiliŵa lyakongoka.
Les exégèses en arabe:
يَقۡدُمُ قَوۡمَهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فَأَوۡرَدَهُمُ ٱلنَّارَۖ وَبِئۡسَ ٱلۡوِرۡدُ ٱلۡمَوۡرُودُ
Tachalongolela ŵandu ŵakwe lisiku lya Kiyama ni kwajinjisya ku Moto, kaje kusakala malo gakwinjisyidwa gakwe!
Les exégèses en arabe:
وَأُتۡبِعُواْ فِي هَٰذِهِۦ لَعۡنَةٗ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ بِئۡسَ ٱلرِّفۡدُ ٱلۡمَرۡفُودُ
Soni ŵakuyisyidwe pa awuno (umi ŵaduniya) ni malweso, soni lisiku lya Kiyama (tachikuyisyidwa soni ni malweso), kaje kusakala ntuka wakupedwa wakwe!
Les exégèses en arabe:
ذَٰلِكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡقُرَىٰ نَقُصُّهُۥ عَلَيۡكَۖ مِنۡهَا قَآئِمٞ وَحَصِيدٞ
Syalakwesi nisine mu abali syamisinda syatukunsimbila (mmwe Muhammadi ﷺ), jine mwa jele (misindajo) jachiŵela chiimile, nambo jine jasimasiche.
Les exégèses en arabe:
وَمَا ظَلَمۡنَٰهُمۡ وَلَٰكِن ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡۖ فَمَآ أَغۡنَتۡ عَنۡهُمۡ ءَالِهَتُهُمُ ٱلَّتِي يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٖ لَّمَّا جَآءَ أَمۡرُ رَبِّكَۖ وَمَا زَادُوهُمۡ غَيۡرَ تَتۡبِيبٖ
Soni nganitwatenda Uwwe lupuso (pakwajonanga) nambo kuti ŵalitesile lupuso achimisyene (pakanila kwao), soni milungu jao ajila jaŵaliji nkujilumbanjila kunneka Allah nganijakamuchisya chilichose ndema jachaichilile chilamusi cha Ambuje ŵenu (chakwajonanga), soni nganijajonjechesya ikaŵeje chonasiko.
Les exégèses en arabe:
وَكَذَٰلِكَ أَخۡذُ رَبِّكَ إِذَآ أَخَذَ ٱلۡقُرَىٰ وَهِيَ ظَٰلِمَةٌۚ إِنَّ أَخۡذَهُۥٓ أَلِيمٞ شَدِيدٌ
Soni mwele ni mwaakukwembekanyichisyaga Ambuje ŵenu pati atite ajikwembekanye misinda kutendaga jili jalupuso, chisimu kakwembekanye Kakwe kakasaŵaga kakupoteka nnope, kaukali.[2]
(11:2) Akusimulila Abu Mȗsâ رضى الله عنه yanti: Ntenga jwa Allah ﷺ jwatite: “Chisimu Allah akasampaga lipesa jwalupuso, kwikanila ndema jaakasankwembekanyaga, ngakasannekaga.” Kaneka nijwasoomile aji Ȃyaji: “Soni mwele ni mwaakukwembekanyichisyaga Ambuje ŵenu pati atite ajikwembekanye misinda kutendaga jili jalupuso, chisimu kakwembekanye Kakwe kakasaŵaga kakupoteka nnope, kaukali.” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 4409).
Les exégèses en arabe:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّمَنۡ خَافَ عَذَابَ ٱلۡأٓخِرَةِۚ ذَٰلِكَ يَوۡمٞ مَّجۡمُوعٞ لَّهُ ٱلنَّاسُ وَذَٰلِكَ يَوۡمٞ مَّشۡهُودٞ
Chisimu mu yalakweyi mwana chichetelelo kwa aŵala ŵaakogopa ilagasyo ya Akhera, lyele nilisiku lyatachisonganganyisyidwa ku lyalakwelyo ŵandu, soni lyele nilisiku lyakutendeledwa umboni (niiwumbe yosope, mwanti ngasichisoŵa anta chimo).
Les exégèses en arabe:
وَمَا نُؤَخِّرُهُۥٓ إِلَّا لِأَجَلٖ مَّعۡدُودٖ
Ningatukulichelewasya ikaŵeje kwandema jeŵalanjile (kalape).
Les exégèses en arabe:
يَوۡمَ يَأۡتِ لَا تَكَلَّمُ نَفۡسٌ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ فَمِنۡهُمۡ شَقِيّٞ وَسَعِيدٞ
Lyuŵa lyatilichiyika (lisiku lya Kiyamalyo) ngasaŵecheta mundu jwalijose ikaŵeje kwa lisosa Lyakwe (Allah), basi mu ŵanganyao muchiŵa mwana ŵangalumbana ni ŵambone.
Les exégèses en arabe:
فَأَمَّا ٱلَّذِينَ شَقُواْ فَفِي ٱلنَّارِ لَهُمۡ فِيهَا زَفِيرٞ وَشَهِيقٌ
Basi aŵala ŵatachiŵa ŵangalumbana nikuti tachiŵa m’Moto, tachikola ŵanganyao mwalakwemo koloma ni kutenda ngwikwi.
Les exégèses en arabe:
خَٰلِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ إِلَّا مَا شَآءَ رَبُّكَۚ إِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٞ لِّمَا يُرِيدُ
Tachilonjela mwalakwemo mugachilonjelela mawunde ni mataka, ikaŵeje mutachisachila Ambuje ŵenu. Chisimu M’mbuje gwenu ni Nkupanganya ya jukusaka.
Les exégèses en arabe:
۞ وَأَمَّا ٱلَّذِينَ سُعِدُواْ فَفِي ٱلۡجَنَّةِ خَٰلِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ إِلَّا مَا شَآءَ رَبُّكَۖ عَطَآءً غَيۡرَ مَجۡذُوذٖ
Sano aŵala ŵatachiŵa ŵambone nikuti tachiŵa mu Litimbe lya ku Mbepo, tachilonjela mwalakwemo mugachilonjelela mawunde ni mataka, ikaŵeje mutachisachila Ambuje ŵenu; (walakweo ni) ntuka wangamala.
Les exégèses en arabe:
فَلَا تَكُ فِي مِرۡيَةٖ مِّمَّا يَعۡبُدُ هَٰٓؤُلَآءِۚ مَا يَعۡبُدُونَ إِلَّا كَمَا يَعۡبُدُ ءَابَآؤُهُم مِّن قَبۡلُۚ وَإِنَّا لَمُوَفُّوهُمۡ نَصِيبَهُمۡ غَيۡرَ مَنقُوصٖ
Basi mmwe nkaŵa mu kaichila pa yaakuigalagatila ŵanganyao (yanti nganijiŵa milungu jakuona), ngaakugalagatila ikaŵeje mpela yaŵatiji pagalagatila achatatiŵao kala, soni chisimu Uwwe chitwalipile liunjili lyao mwakwana mwangali kupungusya.
Les exégèses en arabe:
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ فَٱخۡتُلِفَ فِيهِۚ وَلَوۡلَا كَلِمَةٞ سَبَقَتۡ مِن رَّبِّكَ لَقُضِيَ بَيۡنَهُمۡۚ وَإِنَّهُمۡ لَفِي شَكّٖ مِّنۡهُ مُرِيبٖ
Soni chisimu chene Musa twampele chitabu, basi ni wapatikene mwalakwemo ukangani, mwanti likaŵaga liloŵe lyalyalongolele lyakuumila kwa Ambuje ŵenu (lyangapa ilagasyo yekulungwa nnope ikaŵeje ku Kiyama) chisimu kungajilanyidwe chilikati chao, soni ŵanganyao ali nchikaiko chekulungwa chakuchikaichila chalakwecho.
Les exégèses en arabe:
وَإِنَّ كُلّٗا لَّمَّا لَيُوَفِّيَنَّهُمۡ رَبُّكَ أَعۡمَٰلَهُمۡۚ إِنَّهُۥ بِمَا يَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
Soni chisimu Ambuje ŵenu tachalipila ŵaliose mwa ŵanganyao masengo gao mwakwana, chisimu Jwalakwe abali syosope sya yaakutenda aŵele Jwasimanya chenene.
Les exégèses en arabe:
فَٱسۡتَقِمۡ كَمَآ أُمِرۡتَ وَمَن تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطۡغَوۡاْۚ إِنَّهُۥ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
Basi lungamikani (mmwe Muhammadi ﷺ) yantite pakulamulidwa pamo ni aŵala ŵaatesile toba nomwe, soni jenumanja nkasumba mpika. Chisimu Jwalakwe ichindu yankutenda juŵele Jwakuilolechesya.
Les exégèses en arabe:
وَلَا تَرۡكَنُوٓاْ إِلَى ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ فَتَمَسَّكُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِنۡ أَوۡلِيَآءَ ثُمَّ لَا تُنصَرُونَ
Ningasimpendechela kwa aŵala ŵaalitesile lupuso utakwika mwaunkwayiye Moto, kutendaga jenumanja n’di nganinkola akun’gosa jwangaŵaga Allah, kaneko jenumanja ningakulupusyidwa.
Les exégèses en arabe:
وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ طَرَفَيِ ٱلنَّهَارِ وَزُلَفٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِۚ إِنَّ ٱلۡحَسَنَٰتِ يُذۡهِبۡنَ ٱلسَّيِّـَٔاتِۚ ذَٰلِكَ ذِكۡرَىٰ لِلذَّٰكِرِينَ
Soni jimikani Swala mwakolosya songa siŵili syamuusi (kundawi ni kwigulo), kwisa soni ndema sine syachilo, chisimu yambone ikutyosyaga yakusakala, chele nichikumbusyo kwa ŵakumbuchila.
Les exégèses en arabe:
وَٱصۡبِرۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Soni pililani, chisimutu Allah jwangajonanga malipilo ga ŵakolosya.
Les exégèses en arabe:
فَلَوۡلَا كَانَ مِنَ ٱلۡقُرُونِ مِن قَبۡلِكُمۡ أُوْلُواْ بَقِيَّةٖ يَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡفَسَادِ فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا قَلِيلٗا مِّمَّنۡ أَنجَيۡنَا مِنۡهُمۡۗ وَٱتَّبَعَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مَآ أُتۡرِفُواْ فِيهِ وَكَانُواْ مُجۡرِمِينَ
Anauli nganapatikana m’mikutula jaŵakala ŵenu achinsyene sigasiga syalunda, ŵakanya kuwatanganya pa chilambo, ikaŵeje ŵannonope mwa aŵala ŵatwajokwele mu ŵanganyao? Sano aŵala ŵaŵalitesile lupuso ŵajendelechele mu (yasambi) yaŵaliji nkusengwa nayo, niŵaliji ŵakuleŵa.
Les exégèses en arabe:
وَمَا كَانَ رَبُّكَ لِيُهۡلِكَ ٱلۡقُرَىٰ بِظُلۡمٖ وَأَهۡلُهَا مُصۡلِحُونَ
Sano Ambuje ŵenu nganaŵa ŵanti nikujijonanga misi mwalupuso, kutendaga achinsyene misijo ali ŵakutenda yambone.
Les exégèses en arabe:
وَلَوۡ شَآءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ ٱلنَّاسَ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗۖ وَلَا يَزَالُونَ مُخۡتَلِفِينَ
Soni Ambuje ŵenu angasache angatesile achinaŵandu kuŵa nkutula umpepe (wakuya Usilamu), nambo ngaaleka kuŵa ali nkutindana.
Les exégèses en arabe:
إِلَّا مَن رَّحِمَ رَبُّكَۚ وَلِذَٰلِكَ خَلَقَهُمۡۗ وَتَمَّتۡ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمۡلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ ٱلۡجِنَّةِ وَٱلنَّاسِ أَجۡمَعِينَ
Ikaŵeje ŵaŵatendele chanasa Ambuje ŵenu, sano kwaligongo lyele (lya chanasacho) ŵagumbile, soni maloŵe ga Ambuje ŵenu gamasile pagakwanilisyidwe (yanti): “Chisimu tinjijigumbasya Jahannama ni achimajini kwisa soni achinaŵandu wosopeŵene (ŵaŵaliji ŵakusakasya).”
Les exégèses en arabe:
وَكُلّٗا نَّقُصُّ عَلَيۡكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِهِۦ فُؤَادَكَۚ وَجَآءَكَ فِي هَٰذِهِ ٱلۡحَقُّ وَمَوۡعِظَةٞ وَذِكۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ
Sano yosope yatukunsimbila (mmwe Muhammadi ﷺ) mu abali sya Achimitenga ili yanti tun’dimbikasye nayo ntima wenu, sano mu aji (Sura ja Qur’aniji) im’bichilile yakuona, chamuko kwisa soni chikumbusyo ku ŵakulupilila.
Les exégèses en arabe:
وَقُل لِّلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ ٱعۡمَلُواْ عَلَىٰ مَكَانَتِكُمۡ إِنَّا عَٰمِلُونَ
Sano jilani kwa aŵala ŵangakukulupilila: “Panganyani (masengo genu) mwachimpanganyichisye, nombe uwwe tupanganye (mwatupanganyichisye).”
Les exégèses en arabe:
وَٱنتَظِرُوٓاْ إِنَّا مُنتَظِرُونَ
“Soni jembecheyani, nombe uwwe tukwembecheya.”
Les exégèses en arabe:
وَلِلَّهِ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَإِلَيۡهِ يُرۡجَعُ ٱلۡأَمۡرُ كُلُّهُۥ فَٱعۡبُدۡهُ وَتَوَكَّلۡ عَلَيۡهِۚ وَمَا رَبُّكَ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
Soni Allah ni Nsyene yakusisika ya kumawunde ni petaka, soni Kukwakwe nikwakuujila ichindu yosope, basi mun’galagatilani ni kwegamila Kukwakwe, sano Ambuje ŵenu nganaŵa ŵanti ningaimanya yankutenda ŵanganyammwe.
Les exégèses en arabe:
 
Traduction des sens Sourate: HOUD
Lexique des sourates Numéro de la page
 
Traduction des sens du Noble Coran - Traduction en langue Yao - Lexique des traductions

Traduction des sens du noble Coran en langue Yao, par Mouhammad ibn 'Abd Al-Hamîd Slika.

Fermeture