Traduction des sens du Noble Coran - Traduction en langue Yao * - Lexique des traductions


Traduction des sens Sourate: YOUSOUF   Verset:

Yȗsuf

الٓرۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُبِينِ
Alif-Lâm-Râ.[1] Aga ni ma Ȃya ga m’Chitabu chakusalichisya.
(12:1) Asi harufusi ni chimpepe mu isimosimo ya Qur’an. Ni pangali jwine jwaakumanyilila mate gakwe ikaŵeje Allah pe basi.
Les exégèses en arabe:
إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ قُرۡءَٰنًا عَرَبِيّٗا لَّعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ
Chisimu Uwwe tujitulwisye jalakwejo kuŵa Qur’an jacharabu kuti jenumanja mpate kumanyilila.
Les exégèses en arabe:
نَحۡنُ نَقُصُّ عَلَيۡكَ أَحۡسَنَ ٱلۡقَصَصِ بِمَآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ وَإِن كُنتَ مِن قَبۡلِهِۦ لَمِنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ
Uwwe tukunsimulila (mmwe Muhammadi ﷺ) abali syambone nnope pakun’juwulila aji Qur’an, ni mwaliji ŵangachimanya chilichose (chakwayana ni Qur’anijo) nkanijiŵe (kuntuluchila).
Les exégèses en arabe:
إِذۡ قَالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ يَٰٓأَبَتِ إِنِّي رَأَيۡتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوۡكَبٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ رَأَيۡتُهُمۡ لِي سَٰجِدِينَ
(Kumbuchilani) katema kajwaŵechete Yusufu kwababagwe kuti: “E baba ŵangu! Chisimu une nasiweni kulugono ndondwa likumi kwisa jimo, lyuŵa ni mwesi, naiweni yosopeyo inankusujudila une.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ يَٰبُنَيَّ لَا تَقۡصُصۡ رُءۡيَاكَ عَلَىٰٓ إِخۡوَتِكَ فَيَكِيدُواْ لَكَ كَيۡدًاۖ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ لِلۡإِنسَٰنِ عَدُوّٞ مُّبِينٞ
Jwalakwe jwatite: “E mwanangu! Nkaasagamukulila sagamisi syenusyo achakuluŵenu, atakwisa mwantendele malindi, chisimu shetani kwa mundu aŵele mmagongo jwakuonechela.”
Les exégèses en arabe:
وَكَذَٰلِكَ يَجۡتَبِيكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِن تَأۡوِيلِ ٱلۡأَحَادِيثِ وَيُتِمُّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكَ وَعَلَىٰٓ ءَالِ يَعۡقُوبَ كَمَآ أَتَمَّهَا عَلَىٰٓ أَبَوَيۡكَ مِن قَبۡلُ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡحَٰقَۚ إِنَّ رَبَّكَ عَلِيمٌ حَكِيمٞ
“Soni iyyoyopeyo Ambuje ŵenu tachinsagula nikun’jiganya gopolela sagamisi, nikwanilisya ukoto Wakwe kukwenu kwisa soni kwiŵasa lya Yaakubu, mpela yaŵatite pakuukwanilisya kalakala kwa achatatiŵenu ŵaŵili Ibrahima ni Isihaka, chisimu Ambuje ŵenu ni Ŵakumanyilila nnope, Ŵalunda lwakusokoka.”
Les exégèses en arabe:
۞ لَّقَدۡ كَانَ فِي يُوسُفَ وَإِخۡوَتِهِۦٓ ءَايَٰتٞ لِّلسَّآئِلِينَ
Chisimu mwa Yusufu ni achakulugwe mwaliji mwana ichetelelo kwa akuwusya (ya abali syao).
Les exégèses en arabe:
إِذۡ قَالُواْ لَيُوسُفُ وَأَخُوهُ أَحَبُّ إِلَىٰٓ أَبِينَا مِنَّا وَنَحۡنُ عُصۡبَةٌ إِنَّ أَبَانَا لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ
(Kumbuchilani) katema kaŵaŵechete (achakulugwe Yusufu) kuti: “Chisimu Yusufu ni mpwakwe (Binyamini) ali ŵakunonyeledwa nnope kwa baba ŵetu kutupunda uwwe, kutendaga uwwe nilikuga lyamachili. Chisimu baba ŵetu ali nkusoya kwakuonechela.”
Les exégèses en arabe:
ٱقۡتُلُواْ يُوسُفَ أَوِ ٱطۡرَحُوهُ أَرۡضٗا يَخۡلُ لَكُمۡ وَجۡهُ أَبِيكُمۡ وَتَكُونُواْ مِنۢ بَعۡدِهِۦ قَوۡمٗا صَٰلِحِينَ
“Mum’bulagani Yusufu, kapena nkamponye ku chilambo (chakwanaula), kuti jiŵe jenujenupe ngope jababa ŵenu, soni panyuma pa yalakweyo tim’be ŵandu ŵambone (pakutenda toba).”
Les exégèses en arabe:
قَالَ قَآئِلٞ مِّنۡهُمۡ لَا تَقۡتُلُواْ يُوسُفَ وَأَلۡقُوهُ فِي غَيَٰبَتِ ٱلۡجُبِّ يَلۡتَقِطۡهُ بَعۡضُ ٱلسَّيَّارَةِ إِن كُنتُمۡ فَٰعِلِينَ
Jwaŵechete nkuŵecheta mwa ŵanganyao kuti: “Kasimum’bulaga Yusufu, nambo nansakaga kutendape chinechakwe gambani kumponya pasi pachisima chakusokoka, channokote ŵane mu ŵandu ŵapaulendo.”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ يَٰٓأَبَانَا مَا لَكَ لَا تَأۡمَ۬نَّا عَلَىٰ يُوسُفَ وَإِنَّا لَهُۥ لَنَٰصِحُونَ
Ŵanganyao ŵatite: “E baba ŵetu! Ligongo chichi ngankutukulupilila uwwe pa Yusufu, kutendaga uwwe tukunsachililaga yambone jwalakwe?”
Les exégèses en arabe:
أَرۡسِلۡهُ مَعَنَا غَدٗا يَرۡتَعۡ وَيَلۡعَبۡ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ
“Muŵŵigusyani nowe malaŵi, kuti akasengwe soni akan’gande, soni chisimu uwwe chitukan’gose jwalakwe.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ إِنِّي لَيَحۡزُنُنِيٓ أَن تَذۡهَبُواْ بِهِۦ وَأَخَافُ أَن يَأۡكُلَهُ ٱلذِّئۡبُ وَأَنتُمۡ عَنۡهُ غَٰفِلُونَ
Jwalakwe (Yaakubu) jwatite: “Chisimu une ikundandaulikasya yanti n’jaule najo, soni ngogopa kuti litakuja kun’dya lisogo kutendaga jenumanja n’di munkwaanjiile.”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ لَئِنۡ أَكَلَهُ ٱلذِّئۡبُ وَنَحۡنُ عُصۡبَةٌ إِنَّآ إِذٗا لَّخَٰسِرُونَ
Ŵanganyao ŵatite: “Naliyikaga mwakun’dya lisogo kutendaga uwwe tuli likuga lyamachili, nikuti uwwe pa jele ndemajo tuchiŵa ŵakulepela (ngasituŵa achalume ŵasyene).”
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا ذَهَبُواْ بِهِۦ وَأَجۡمَعُوٓاْ أَن يَجۡعَلُوهُ فِي غَيَٰبَتِ ٱلۡجُبِّۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡهِ لَتُنَبِّئَنَّهُم بِأَمۡرِهِمۡ هَٰذَا وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
Basi ndema jaŵapite najo, ni kamulana yakumponya pasi pachisima chakusokoka (ŵamponyisye), sano Uwwe nitwan’juwulile (Yusufujo maloŵe ganti): “Chisimu mmwe chinchatagulila yachitendo chao chalakwechi, kutendaga ŵanganyao akakumanyilila (yanti mmwejo ni Yusufu jula).”
Les exégèses en arabe:
وَجَآءُوٓ أَبَاهُمۡ عِشَآءٗ يَبۡكُونَ
Niŵayikangene kwa baba ŵao lwegulo ali nkulila.
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ يَٰٓأَبَانَآ إِنَّا ذَهَبۡنَا نَسۡتَبِقُ وَتَرَكۡنَا يُوسُفَ عِندَ مَتَٰعِنَا فَأَكَلَهُ ٱلذِّئۡبُۖ وَمَآ أَنتَ بِمُؤۡمِنٖ لَّنَا وَلَوۡ كُنَّا صَٰدِقِينَ
Ŵanganyao ŵatite: “E baba ŵetu! Chisimu uwwe twapite kuutenda chilindasi (mpikisano wakuutuka), nitwannesile Yusufu pasyaliji ndundu syetu, basi nilin’dile lisogo; nambo mmwe nganim’ba ntukulupilile namuno kuti tukuŵecheta yakuona.”
Les exégèses en arabe:
وَجَآءُو عَلَىٰ قَمِيصِهِۦ بِدَمٖ كَذِبٖۚ قَالَ بَلۡ سَوَّلَتۡ لَكُمۡ أَنفُسُكُمۡ أَمۡرٗاۖ فَصَبۡرٞ جَمِيلٞۖ وَٱللَّهُ ٱلۡمُسۡتَعَانُ عَلَىٰ مَا تَصِفُونَ
Niŵaiche najo kansu jakwe jili jepakasye myasi jaunami. Jwalakwe (Yaakubu ndema jajwajiweni kansu kuti jangapapuka) jwatite: “(Ngwamba!) Nambo kuti mitima jenu jinsalalichisye chitendo (chamuntesile n’jenujo). Basi (chatindende une) nikupilila kwambone, soni Allah ni Nkuŵendedwa chikamuchisyo pa yankutangayi.”
Les exégèses en arabe:
وَجَآءَتۡ سَيَّارَةٞ فَأَرۡسَلُواْ وَارِدَهُمۡ فَأَدۡلَىٰ دَلۡوَهُۥۖ قَالَ يَٰبُشۡرَىٰ هَٰذَا غُلَٰمٞۚ وَأَسَرُّوهُ بِضَٰعَةٗۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ
Ni ŵaiche ŵandu ŵapaulendo, basi ni ŵantumisye nkwatechela mesi jwao, basi ni jwaponyisye ndowa jakwe. Jwalakwe jwatite: “E kusengwa kwangu! Male nchanda!” Niŵansisile mpela katundu jwamalonda, sano Allah jwaimanyaga chenene yaŵaliji nkupanganya ŵanganyao.
Les exégèses en arabe:
وَشَرَوۡهُ بِثَمَنِۭ بَخۡسٖ دَرَٰهِمَ مَعۡدُودَةٖ وَكَانُواْ فِيهِ مِنَ ٱلزَّٰهِدِينَ
Niŵansumisye pantengo wannono – makobili gakuŵalanjika - soni ŵaliji ŵakwanjila ya jwalakwe.
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ ٱلَّذِي ٱشۡتَرَىٰهُ مِن مِّصۡرَ لِٱمۡرَأَتِهِۦٓ أَكۡرِمِي مَثۡوَىٰهُ عَسَىٰٓ أَن يَنفَعَنَآ أَوۡ نَتَّخِذَهُۥ وَلَدٗاۚ وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلِنُعَلِّمَهُۥ مِن تَأۡوِيلِ ٱلۡأَحَادِيثِۚ وَٱللَّهُ غَالِبٌ عَلَىٰٓ أَمۡرِهِۦ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Sano ajula (Potifala) jwa ku Misra jwaŵansumile (Yusufu) ŵasalile ŵankwakwe kuti: “Munkolochesyani ndamo jakwe, mwine chachitukamuchisya, kapena tugambe kuntenda kuŵa mwanache (jwetu).” Soni iyyoyopeyo niyatwatite pakuntamilichikasya Yusufu m’chilambo (cha Misra), soni kuti tun’jiganye gopolela abali (sya sagamisi). Sano Allah ni Jwakupunda pa itendo Yakwe, nambo ŵandu ŵajinji ngakumanyilila.
Les exégèses en arabe:
وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُۥٓ ءَاتَيۡنَٰهُ حُكۡمٗا وَعِلۡمٗاۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Sano ndema jaŵauŵiche (Yusufu) ukulu wakwe wakwanila, twampele lunda lwakusokoka ni umanyilisi; soni iyyoyopeyo niyatukutiji pakwalipila ŵakolosya (masengo).
Les exégèses en arabe:
وَرَٰوَدَتۡهُ ٱلَّتِي هُوَ فِي بَيۡتِهَا عَن نَّفۡسِهِۦ وَغَلَّقَتِ ٱلۡأَبۡوَٰبَ وَقَالَتۡ هَيۡتَ لَكَۚ قَالَ مَعَاذَ ٱللَّهِۖ إِنَّهُۥ رَبِّيٓ أَحۡسَنَ مَثۡوَايَۖ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلظَّٰلِمُونَ
Sano aŵala (ŵammasyeto) ŵajwaliji (Yusufu) m’nyumba mwao, ŵannyenjile jwalakwe akakusaka, mwanti ŵaugele milango, nikuŵecheta kuti: “Jisani akuno.” Jwalakwe jwatite: “Ngulijuya mwa Allah (kuti ngatenda yakusakalayo)! Chisimu ŵalakweo (ŵankwenuo) ni abwana ŵangu. Angolochesye ndamo jangu (mwanti nganimba naatesile lupuso), chisimu chene ŵalupuso nganaŵa apundile.”
Les exégèses en arabe:
وَلَقَدۡ هَمَّتۡ بِهِۦۖ وَهَمَّ بِهَا لَوۡلَآ أَن رَّءَا بُرۡهَٰنَ رَبِّهِۦۚ كَذَٰلِكَ لِنَصۡرِفَ عَنۡهُ ٱلسُّوٓءَ وَٱلۡفَحۡشَآءَۚ إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُخۡلَصِينَ
Soni chisimu (ŵammasyetowo) pamasile paŵansachilile (Yusufujo), nombenajo akaŵa kuchiona chilosyo cha Ambujegwe (chakunsiŵilikanganya) akaasachilile (ŵammasyetowo, nambo nganaika mwakwasachilila), mwele nimuyaŵelele, kuti tuntyochesye jwalakwe yakusakala ni yakunyalaya, chisimu jwalakwe juli mwa achikapolo Ŵetu ŵakuswejesyedwa.
Les exégèses en arabe:
وَٱسۡتَبَقَا ٱلۡبَابَ وَقَدَّتۡ قَمِيصَهُۥ مِن دُبُرٖ وَأَلۡفَيَا سَيِّدَهَا لَدَا ٱلۡبَابِۚ قَالَتۡ مَا جَزَآءُ مَنۡ أَرَادَ بِأَهۡلِكَ سُوٓءًا إِلَّآ أَن يُسۡجَنَ أَوۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
Sano ni ŵatoposyanile ŵanaŵaŵili wa kunnango, basi (ŵammasyeto) ŵampapwile (Yusufu) kansu jakwe chakunyuma, niŵansimene ŵanaŵaŵilio pannango bwana jwao (ŵammasyetowo - ŵali ŵankwao). (Ŵammasyeto) ŵatite: “Malipilochi kwa mundu jwaasachileje kutenda yakusakala ku ŵankwenu, pangaŵaga kutaŵidwa kapena kupedwa ilagasyo yakupoteka nnope?”
Les exégèses en arabe:
قَالَ هِيَ رَٰوَدَتۡنِي عَن نَّفۡسِيۚ وَشَهِدَ شَاهِدٞ مِّنۡ أَهۡلِهَآ إِن كَانَ قَمِيصُهُۥ قُدَّ مِن قُبُلٖ فَصَدَقَتۡ وَهُوَ مِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ
(Yusufu) jwatite: “Ŵalakweŵa niŵanyenjileje une ndili ngangusaka.” Sano mboni jakwiŵasa kwao (ŵammasyetowo) jaŵichile umboni ŵanti: “Najiŵaga kansu jakwe jipapulidwe chakumeso, nikuti (ŵammasyetowo) akuŵecheta yakuona, sano jwalakwe (Yusufu) juli mwa ŵandu ŵaunami.”
Les exégèses en arabe:
وَإِن كَانَ قَمِيصُهُۥ قُدَّ مِن دُبُرٖ فَكَذَبَتۡ وَهُوَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
“Nambo najiŵaga kansu jakwe jipapulidwe chakunyuma, nikuti (ŵammasyetowo) akulambusya, sano jwalakwe (Yusufu) juli mwa ŵandu ŵakuŵecheta yakuona.”
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا رَءَا قَمِيصَهُۥ قُدَّ مِن دُبُرٖ قَالَ إِنَّهُۥ مِن كَيۡدِكُنَّۖ إِنَّ كَيۡدَكُنَّ عَظِيمٞ
Basi ndema jaŵajiweni kansu jakwe kuti jipapulidwe chakunyuma ŵatite: “Chisimu yalakweyi ni itagu yenu (jenumanja achimmasyeto), chisimu itagu yenu ili yekulungwa nnope.”
Les exégèses en arabe:
يُوسُفُ أَعۡرِضۡ عَنۡ هَٰذَاۚ وَٱسۡتَغۡفِرِي لِذَنۢبِكِۖ إِنَّكِ كُنتِ مِنَ ٱلۡخَاطِـِٔينَ
“Yusufu! Ikwanjilani yalakweyi. Sano mmwe (ŵankwangu)! Ŵendani chikululuko pa sambi syenu, chisimu mmwe n’di mwa ŵandu ŵakulemwa.”
Les exégèses en arabe:
۞ وَقَالَ نِسۡوَةٞ فِي ٱلۡمَدِينَةِ ٱمۡرَأَتُ ٱلۡعَزِيزِ تُرَٰوِدُ فَتَىٰهَا عَن نَّفۡسِهِۦۖ قَدۡ شَغَفَهَا حُبًّاۖ إِنَّا لَنَرَىٰهَا فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
Sano achimmasyeto ŵa mu nsinda ŵatite: “Ŵankwao ŵakuchimbichika (anduna) akunnyenga nchanda jwao jwalakwe akakusaka, chisimu chisako chagumbele nnope, chisimu uwwe tukwaona kuti ali nkusoya kwa kuonechela.”
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا سَمِعَتۡ بِمَكۡرِهِنَّ أَرۡسَلَتۡ إِلَيۡهِنَّ وَأَعۡتَدَتۡ لَهُنَّ مُتَّكَـٔٗا وَءَاتَتۡ كُلَّ وَٰحِدَةٖ مِّنۡهُنَّ سِكِّينٗا وَقَالَتِ ٱخۡرُجۡ عَلَيۡهِنَّۖ فَلَمَّا رَأَيۡنَهُۥٓ أَكۡبَرۡنَهُۥ وَقَطَّعۡنَ أَيۡدِيَهُنَّ وَقُلۡنَ حَٰشَ لِلَّهِ مَا هَٰذَا بَشَرًا إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا مَلَكٞ كَرِيمٞ
Sano ndema jaŵapikene (ŵankwao anduna) gamba kwao, ŵatumichisye mitenga (kuti ayiche kukuona kusalala kwa Yusufu), ni ŵalinganyichisye malo gakutama chakwegama ni yakulya (yakata ni ipula), niŵampele jwalijose mwa ŵanganyao chipula (kuti akatileje yakulyayo), ni ŵatite (ŵammasyeto ŵala pakunsalila Yusufu): “Kopokani kuja kukwao.” Basi ndema jaŵam’bweni ŵankusisye nnope pa uchimbichimbi (ligongo lyakasalale kakwe), sano (ligongo lyausimongo nnope) ŵaliji nkulikata makono gao (nambo ngapikana kupoteka), niŵatite: “Allah ayitalichisye (yakuŵa jwalakweju mundu)! Aju ngaŵa mundu, aju nganaŵa chinepe ikaŵeje lilaika lyakuchimbichika.”
Les exégèses en arabe:
قَالَتۡ فَذَٰلِكُنَّ ٱلَّذِي لُمۡتُنَّنِي فِيهِۖ وَلَقَدۡ رَٰوَدتُّهُۥ عَن نَّفۡسِهِۦ فَٱسۡتَعۡصَمَۖ وَلَئِن لَّمۡ يَفۡعَلۡ مَآ ءَامُرُهُۥ لَيُسۡجَنَنَّ وَلَيَكُونٗا مِّنَ ٱلصَّٰغِرِينَ
(Ŵankwao anduna) ŵatite: “Basitu aju jenumanja nijwejula jwamungaambiileje jula, chisimu chene une nannyenjile jwele akakusaka, basi ni jwaligosile. Nambo sano naga jukatenda yangunnamulayo, chisimu chene chijuponyedwe muukaidi, soni chijuŵe mwa ŵakunyosyeka.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ رَبِّ ٱلسِّجۡنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدۡعُونَنِيٓ إِلَيۡهِۖ وَإِلَّا تَصۡرِفۡ عَنِّي كَيۡدَهُنَّ أَصۡبُ إِلَيۡهِنَّ وَأَكُن مِّنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ
Jwalakwe jwatite: “Ambuje ŵangu! Ukaidi uli wakunonyeledwa nnope kukwangu kulekangana ni yaakumilanjilayo, naga ngankumambasya itagu yao, chimbendechele kukwao, ni timbe mu ŵandu ajinga.”
Les exégèses en arabe:
فَٱسۡتَجَابَ لَهُۥ رَبُّهُۥ فَصَرَفَ عَنۡهُ كَيۡدَهُنَّۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
Basi Ambujegwe ŵan’janjile (duwa jakwe), ni ŵam’bambesye itagu yao, chisimu Jwalakwe (Allah) ni Jwakupikanichisya, Jwakumanyilila nnope.
Les exégèses en arabe:
ثُمَّ بَدَا لَهُم مِّنۢ بَعۡدِ مَا رَأَوُاْ ٱلۡأٓيَٰتِ لَيَسۡجُنُنَّهُۥ حَتَّىٰ حِينٖ
Kaneka panyuma pakuiona ŵanganyao (anduna ni ŵandu ŵao) ilosyo (yakuswejela kwa Yusufu), syaichilile nganisyo syanti agambe kumponya (Yusufu) mu ukaidi kwandema jannono (iŵe mpela nijuŵaleŵile, pakusaka kwatyosya nchesela ŵammasyeto ŵala).
Les exégèses en arabe:
وَدَخَلَ مَعَهُ ٱلسِّجۡنَ فَتَيَانِۖ قَالَ أَحَدُهُمَآ إِنِّيٓ أَرَىٰنِيٓ أَعۡصِرُ خَمۡرٗاۖ وَقَالَ ٱلۡأٓخَرُ إِنِّيٓ أَرَىٰنِيٓ أَحۡمِلُ فَوۡقَ رَأۡسِي خُبۡزٗا تَأۡكُلُ ٱلطَّيۡرُ مِنۡهُۖ نَبِّئۡنَا بِتَأۡوِيلِهِۦٓۖ إِنَّا نَرَىٰكَ مِنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Niŵajinjile najo (Yusufujo) mu ukaidi achachanda ŵaŵili. Jumo jwao jwatite: “Chisimu une sagamile ndili nkuminya ukana.” Sano jwine nijwatite: “Chisimu une sagamile ndili ndwichile mikate pantwe pangu, jinankulidwa ni ijuni. Tutagulilani ngopolelo syakwe, chisimu uwwe tukum’bona kuti n’di jumpepe mu ŵakolosya.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ لَا يَأۡتِيكُمَا طَعَامٞ تُرۡزَقَانِهِۦٓ إِلَّا نَبَّأۡتُكُمَا بِتَأۡوِيلِهِۦ قَبۡلَ أَن يَأۡتِيَكُمَاۚ ذَٰلِكُمَا مِمَّا عَلَّمَنِي رَبِّيٓۚ إِنِّي تَرَكۡتُ مِلَّةَ قَوۡمٖ لَّا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ كَٰفِرُونَ
Jwalakwe jwatite: “Nganiiŵa im’bichilile ŵanganyammwe yakulya kuŵa lisiki lyenu, ikaŵeje chimbe ndili nantagulile ngopolelo syakwe nkaniim’bichilile. Ayi niyine mu yanjiganyisye Ambuje ŵangu (Allah). Chisimu une nesile dini jaŵandu ŵangakukulupilila mwa Allah, soni ŵanganyao ya Akhera akuŵa ali nkuikana.”
Les exégèses en arabe:
وَٱتَّبَعۡتُ مِلَّةَ ءَابَآءِيٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَۚ مَا كَانَ لَنَآ أَن نُّشۡرِكَ بِٱللَّهِ مِن شَيۡءٖۚ ذَٰلِكَ مِن فَضۡلِ ٱللَّهِ عَلَيۡنَا وَعَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَشۡكُرُونَ
“Ninguyiye dini ja achatati ŵangu, - Ibrahima, Isihaka ni Yaakubu, nganiyiŵa yakuŵajilwa kukwetu kuti tum’bwanganye Allah ni chilichose, yalakweyo (yagalagatila Allah pe) ili mu ukoto wa Allah wauli kukwetu ni kwa ŵandu ŵane, nambo kuti ŵandu ŵajinji ngakutogolela.”
Les exégèses en arabe:
يَٰصَٰحِبَيِ ٱلسِّجۡنِ ءَأَرۡبَابٞ مُّتَفَرِّقُونَ خَيۡرٌ أَمِ ٱللَّهُ ٱلۡوَٰحِدُ ٱلۡقَهَّارُ
“Achimijangu ŵa mu ukaidi! Ana mabwana (milungu) gakulekangana gali chenene, kapena Allah jwali Jumpepe, Jwamachili gangalimbana nago?”
Les exégèses en arabe:
مَا تَعۡبُدُونَ مِن دُونِهِۦٓ إِلَّآ أَسۡمَآءٗ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٍۚ إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِ أَمَرَ أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّآ إِيَّاهُۚ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلۡقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
“Ngankugalagatila inepe kunneka Jwalakwe ikaŵeje mena gampeleche - jenumanja ni achatati ŵenu - ganganatulusya pa galakwego Allah umboni uliose (wakulosya kuti gelego mena ga milungu jakuŵajilwa kujigalagatila), pangali ulamusi wine ikaŵeje wa Allah pe, (Jwalakwe) alamwile yanti nkasin’galagatila chinepe ikaŵeje Jwalakwe. Jele ni Dini jagoloka, nambo ŵandu ŵajinji ngakumanyilila.”
Les exégèses en arabe:
يَٰصَٰحِبَيِ ٱلسِّجۡنِ أَمَّآ أَحَدُكُمَا فَيَسۡقِي رَبَّهُۥ خَمۡرٗاۖ وَأَمَّا ٱلۡأٓخَرُ فَيُصۡلَبُ فَتَأۡكُلُ ٱلطَّيۡرُ مِن رَّأۡسِهِۦۚ قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ ٱلَّذِي فِيهِ تَسۡتَفۡتِيَانِ
“Achimijangu ŵa mu ukaidi! Sano jumo mwa jenumanja ŵaŵili chaakaamweesyeeje abwana ŵao ukana, nambo jwinejo chaulajidwe mwakomeledwa (pansalaba), ijuni nichiyilyeje pantwe pakwe, chilamusi chilamulidwe kala cha ichindu yankuwusyayi.”
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ لِلَّذِي ظَنَّ أَنَّهُۥ نَاجٖ مِّنۡهُمَا ٱذۡكُرۡنِي عِندَ رَبِّكَ فَأَنسَىٰهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ ذِكۡرَ رَبِّهِۦ فَلَبِثَ فِي ٱلسِّجۡنِ بِضۡعَ سِنِينَ
Sano jwalakwe (Yusufu) ŵansalile ajula jwaŵammanyi kuti chajokoche mwa ŵaŵilio (yanti): “Nkakumbuchile kungolanga kwa abwana ŵenu (Afiriauna kuti angoposye mu ukaidi muno).” Basi shetani ŵan’diŵesye jwalakwejo kolanga (ya Yusufu) kwa abwana ŵakwe. Basi ni ŵatemi (Yusufu) mu ukaidi yaka igala.
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ ٱلۡمَلِكُ إِنِّيٓ أَرَىٰ سَبۡعَ بَقَرَٰتٖ سِمَانٖ يَأۡكُلُهُنَّ سَبۡعٌ عِجَافٞ وَسَبۡعَ سُنۢبُلَٰتٍ خُضۡرٖ وَأُخَرَ يَابِسَٰتٖۖ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَأُ أَفۡتُونِي فِي رُءۡيَٰيَ إِن كُنتُمۡ لِلرُّءۡيَا تَعۡبُرُونَ
Sano nchimwene (Firiauna) jwatite: “Chisimu une sagamile ng’ombe nsano nasiŵili syakwimbala sinankuliidwa ni (ng’ombe) nsano nasiŵili syaganda, ni (nagaweni soni) masache nsano nagaŵili (gatiligu) gamaŵisi, ni gane (nsano nagaŵili) gamajumu. E achinkulungwa! Mungopolelani sagamisi syangusi, nam’baga jenumanja ŵanti nigopolela sagamisi.”
Les exégèses en arabe:
قَالُوٓاْ أَضۡغَٰثُ أَحۡلَٰمٖۖ وَمَا نَحۡنُ بِتَأۡوِيلِ ٱلۡأَحۡلَٰمِ بِعَٰلِمِينَ
Ŵanganyao ŵatite: “Asi ni sagamisi syewanganyichilane syangali mate, soni uwwe yagopolela sagamisi nganituŵa tuimanyi chenene.”
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ ٱلَّذِي نَجَا مِنۡهُمَا وَٱدَّكَرَ بَعۡدَ أُمَّةٍ أَنَا۠ أُنَبِّئُكُم بِتَأۡوِيلِهِۦ فَأَرۡسِلُونِ
Sano ajula juŵajokweche mu ŵaŵili ŵala (ŵanakuŵaga mu ukaidi) jwakumbuchile (chiŵendo cha Yusufu) panyuma pakupita ndema jelewu, ni jwatite: “Une tinansalile ngopolelo syakwe, basi mundumani (kuti ngansosele ngopolelo syakwesyo).”
Les exégèses en arabe:
يُوسُفُ أَيُّهَا ٱلصِّدِّيقُ أَفۡتِنَا فِي سَبۡعِ بَقَرَٰتٖ سِمَانٖ يَأۡكُلُهُنَّ سَبۡعٌ عِجَافٞ وَسَبۡعِ سُنۢبُلَٰتٍ خُضۡرٖ وَأُخَرَ يَابِسَٰتٖ لَّعَلِّيٓ أَرۡجِعُ إِلَى ٱلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ يَعۡلَمُونَ
(Jwalakwe jwatite): “Yusufu, mmwe ŵakuonaonape! Tugopolelani yang’ombe nsano nasiŵili syakwimbala syakuliidwa ni (ng’ombe) nsano nasiŵili syaganda, ni masache nsano nagaŵili (gatiligu) gamaŵisi, ni gane (nsano nagaŵili) gamajumu; kuti une mbate kuujila kwa ŵandu, kuti mwine ŵanganyao akapate kumanyilila (ngopolelo syakwe).”
Les exégèses en arabe:
قَالَ تَزۡرَعُونَ سَبۡعَ سِنِينَ دَأَبٗا فَمَا حَصَدتُّمۡ فَذَرُوهُ فِي سُنۢبُلِهِۦٓ إِلَّا قَلِيلٗا مِّمَّا تَأۡكُلُونَ
(Yusufu) jwatite: “Timpande yaka nsano naiŵili yakuyana, sano yan’gowele basi ilekani m’masache mwakwe pemo, ikaŵeje yannonope yatin’dyeje.”
Les exégèses en arabe:
ثُمَّ يَأۡتِي مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ سَبۡعٞ شِدَادٞ يَأۡكُلۡنَ مَا قَدَّمۡتُمۡ لَهُنَّ إِلَّا قَلِيلٗا مِّمَّا تُحۡصِنُونَ
“Kaneka panyuma payalakweyo ichiika (yaka) nsano naiŵili yakunonopa, yatiichiŵaga nkulya yamwailongochesye, ikaŵeje yannonope yatinchiigosaga (kuŵa yambeju).”
Les exégèses en arabe:
ثُمَّ يَأۡتِي مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ عَامٞ فِيهِ يُغَاثُ ٱلنَّاسُ وَفِيهِ يَعۡصِرُونَ
“Kaneko panyuma payele chichiika chaka chachachipedwa ŵandu mwalakwemo ula jejinji, soni mwalakwemo tachiminyaga (isogosi ya ukana ni mauta).”
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ ٱلۡمَلِكُ ٱئۡتُونِي بِهِۦۖ فَلَمَّا جَآءَهُ ٱلرَّسُولُ قَالَ ٱرۡجِعۡ إِلَىٰ رَبِّكَ فَسۡـَٔلۡهُ مَا بَالُ ٱلنِّسۡوَةِ ٱلَّٰتِي قَطَّعۡنَ أَيۡدِيَهُنَّۚ إِنَّ رَبِّي بِكَيۡدِهِنَّ عَلِيمٞ
Sano nchimwene jwatite: “Ikani najo kukwangu.” Nambo jwantenga paŵam’bichilile, (Yusufu) jwatite: “Ujilani kwa abwana ŵenu, ni nkaawusye kuti: ‘Kali uli kaŵe ka achimmasyeto aŵala ŵanakulikataga makono gao?’ Chisimu Ambuje ŵangu yaitagu yao akuimanya chenene.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ مَا خَطۡبُكُنَّ إِذۡ رَٰوَدتُّنَّ يُوسُفَ عَن نَّفۡسِهِۦۚ قُلۡنَ حَٰشَ لِلَّهِ مَا عَلِمۡنَا عَلَيۡهِ مِن سُوٓءٖۚ قَالَتِ ٱمۡرَأَتُ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡـَٰٔنَ حَصۡحَصَ ٱلۡحَقُّ أَنَا۠ رَٰوَدتُّهُۥ عَن نَّفۡسِهِۦ وَإِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
(Nchimwene) jwatite (kwa achimmasyeto): “Ana abali jenu jaliji uli pandema jamwannyengaga Yusufu jwalakwe akakusaka?” Ŵanganyao ŵatite: “Allah ayitalichisye (yaulemwa wa Yusufu)! Pangali yakusakala iliyose yatwaimanyi kukwakwe.” Ŵankwao ŵakuchimbika (anduna) ŵatite: “Sambano nipaimanyukwiche kusyene yakuona. Une nijunannyengaga jwalakwe akakusaka, soni jwalakwe chisimu chene juli mwa ŵandu ŵakuonaonape.”
Les exégèses en arabe:
ذَٰلِكَ لِيَعۡلَمَ أَنِّي لَمۡ أَخُنۡهُ بِٱلۡغَيۡبِ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي كَيۡدَ ٱلۡخَآئِنِينَ
(Yusufu jwatite): “Yalakweyi (yakwawusya kaje achimmasyetowo, ndendele) kuti (anduna) amanyilile yanti une nganinatenda lupuso pakasyepela, nikuti Allah jwangaijongolela itagu ya ŵalupuso.”
Les exégèses en arabe:
۞ وَمَآ أُبَرِّئُ نَفۡسِيٓۚ إِنَّ ٱلنَّفۡسَ لَأَمَّارَةُۢ بِٱلسُّوٓءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّيٓۚ إِنَّ رَبِّي غَفُورٞ رَّحِيمٞ
“Soni nganguliswejesya ntima, chisimu ntima uliose uli wakuchisyachisya yakusakala, ikaŵeje waawutendele chanasa Ambuje ŵangu. Chisimu Ambuje ŵangu ni Ŵakululuka kusyene, Ŵachanasa channope.”
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ ٱلۡمَلِكُ ٱئۡتُونِي بِهِۦٓ أَسۡتَخۡلِصۡهُ لِنَفۡسِيۖ فَلَمَّا كَلَّمَهُۥ قَالَ إِنَّكَ ٱلۡيَوۡمَ لَدَيۡنَا مَكِينٌ أَمِينٞ
Sano nchimwene jwatite: “Ikani najo kukwangu kuti nantende kuŵa jwangujwangupe.” Basi paŵaŵechetene najo, (nchimwene) jwatite: “Chisimu mmwe lelo kukwetu n’di ŵakuchimbichika nnope soni ŵakulupichika kusyene.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ ٱجۡعَلۡنِي عَلَىٰ خَزَآئِنِ ٱلۡأَرۡضِۖ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٞ
(Yusufu) jwatite: “Mumbikani kuŵa nkulolela jwa imatiilo ya chilambo (cha Misra), chisimu une ni nkugosa chenene, jwakumanyilila nnope.”
Les exégèses en arabe:
وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَتَبَوَّأُ مِنۡهَا حَيۡثُ يَشَآءُۚ نُصِيبُ بِرَحۡمَتِنَا مَن نَّشَآءُۖ وَلَا نُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Soni iyyoyopeyo twampele Yusuf uchimbichimbi m’chilambo (cha Misra), jwaliji nkutama mwalakwemo palipose pajusachile, tukumpaga ukoto Wetu jwatunsachile, soni ngatukasajonanga malipilo gaŵakolosya (masengo).
Les exégèses en arabe:
وَلَأَجۡرُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَكَانُواْ يَتَّقُونَ
Soni chisimu malipilo ga ku Akhera nigagali gambone nnope kwa aŵala ŵaakulupilile nikuŵaga ali niwoga (wakun’jogopa Allah).
Les exégèses en arabe:
وَجَآءَ إِخۡوَةُ يُوسُفَ فَدَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَعَرَفَهُمۡ وَهُمۡ لَهُۥ مُنكِرُونَ
Ni ŵaiche achakulugwe Yusufu (kuupala yakulya), basi ni ŵajinjile kukwakwe, mwanti jwalakwe ŵamanyilile kutendaga ŵanganyao akakummanyilila.
Les exégèses en arabe:
وَلَمَّا جَهَّزَهُم بِجَهَازِهِمۡ قَالَ ٱئۡتُونِي بِأَخٖ لَّكُم مِّنۡ أَبِيكُمۡۚ أَلَا تَرَوۡنَ أَنِّيٓ أُوفِي ٱلۡكَيۡلَ وَأَنَا۠ خَيۡرُ ٱلۡمُنزِلِينَ
Sano pajwaapimiile mwakwana chenene yakulya yao, jwatite: “Nkaiche najo kukwangu mpwenu jwa kuchibaba kwenu (Binyamin), ana ngankuiwona yanti une ngugumbasya chipiimo, soni kuti une nijwambone nnope mwa akupochela achalendo?”
Les exégèses en arabe:
فَإِن لَّمۡ تَأۡتُونِي بِهِۦ فَلَا كَيۡلَ لَكُمۡ عِندِي وَلَا تَقۡرَبُونِ
“Nambo naga kasim’bika najo kukwangu, nikuti ngasinkola chipiimo chilichose (cha yakulya) kukwangu, soni ngasin’jisa kumandichila.”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ سَنُرَٰوِدُ عَنۡهُ أَبَاهُ وَإِنَّا لَفَٰعِلُونَ
Ŵanganyao ŵatite: “Chitukalinjelinje kwanyenjelela babagwe ya jwalakwejo, chisimu uwwe chitukatende (yalakweyo).”
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ لِفِتۡيَٰنِهِ ٱجۡعَلُواْ بِضَٰعَتَهُمۡ فِي رِحَالِهِمۡ لَعَلَّهُمۡ يَعۡرِفُونَهَآ إِذَا ٱنقَلَبُوٓاْ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِمۡ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
Sano jwalakwe jwasalile achiboi ŵakwe kuti: “Ŵiikaani chipanje chao (chaasuumiile yakulyayo) m’misigo jao kuti akapate kuchimanyilila pataujile kumaŵasa gao, kuti mwine takauje soni.”
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا رَجَعُوٓاْ إِلَىٰٓ أَبِيهِمۡ قَالُواْ يَٰٓأَبَانَا مُنِعَ مِنَّا ٱلۡكَيۡلُ فَأَرۡسِلۡ مَعَنَآ أَخَانَا نَكۡتَلۡ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ
Basi ndema jaŵaujiile kwa baba ŵao ŵatite: “E baba ŵetu! Tukajimidwe chipiimo (chayakulya ikaŵeje tuli tupite ni mpwetuju), basi muŵŵigusyani nowe mpwetu, kuti tukapate kupimilidwa (chipiimo chakwana), soni chisimu uwwe chitukan’gose jwalakwe.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ هَلۡ ءَامَنُكُمۡ عَلَيۡهِ إِلَّا كَمَآ أَمِنتُكُمۡ عَلَىٰٓ أَخِيهِ مِن قَبۡلُ فَٱللَّهُ خَيۡرٌ حَٰفِظٗاۖ وَهُوَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ
(Yaakubu) jwatite: “Ana mpaka nankulupilile jenumanja pa jwalakwe kupunda yanatite pakunkulupilila pa nkulugwe kalakala (jwamwansoŵesye)? Nambo Allah nijwali Jwambone nnope paagosa, soni Jwalakwe ni Jwachanasa channope kwapunda ŵachanasa wosope.”
Les exégèses en arabe:
وَلَمَّا فَتَحُواْ مَتَٰعَهُمۡ وَجَدُواْ بِضَٰعَتَهُمۡ رُدَّتۡ إِلَيۡهِمۡۖ قَالُواْ يَٰٓأَبَانَا مَا نَبۡغِيۖ هَٰذِهِۦ بِضَٰعَتُنَا رُدَّتۡ إِلَيۡنَاۖ وَنَمِيرُ أَهۡلَنَا وَنَحۡفَظُ أَخَانَا وَنَزۡدَادُ كَيۡلَ بَعِيرٖۖ ذَٰلِكَ كَيۡلٞ يَسِيرٞ
Sano katema kaŵagopwele misigo jao, ŵachisimene chipanje chao (chaŵaasuumiile yakulya ila) kuti chiusyidwe kukwao. Ŵanganyao ŵatite: “E baba ŵetu! Tulajile soni chichi (paukoto wa mwenye kupunda awu)? Achi chipanje chetu chila chiusyidwe kukwetu; mwanti chitukagapalile maŵasa getu, soni mpwetujo chitukan’gose, ni chitukajonjechesye soni chipiimo chansigo wangamiya jantundu, chalakwecho chiŵele chipiimo chakwepepala (kwa mwenyeo).”
Les exégèses en arabe:
قَالَ لَنۡ أُرۡسِلَهُۥ مَعَكُمۡ حَتَّىٰ تُؤۡتُونِ مَوۡثِقٗا مِّنَ ٱللَّهِ لَتَأۡتُنَّنِي بِهِۦٓ إِلَّآ أَن يُحَاطَ بِكُمۡۖ فَلَمَّآ ءَاتَوۡهُ مَوۡثِقَهُمۡ قَالَ ٱللَّهُ عَلَىٰ مَا نَقُولُ وَكِيلٞ
(Yaakubu) jwatite: “Nganimba naŵŵigwisye nomwe, mpaka nkaambe kaje chilanga chakulumbilila mwa Allah kuti chisimu tinchim’busya kukwangu, ikaŵeje naga n’di nsyungulilidwe (ni amagongo).” Basi paŵampele chilanga chao, jwatite: “Allah ni Mboni pa yatukuŵechetayi.”
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ يَٰبَنِيَّ لَا تَدۡخُلُواْ مِنۢ بَابٖ وَٰحِدٖ وَٱدۡخُلُواْ مِنۡ أَبۡوَٰبٖ مُّتَفَرِّقَةٖۖ وَمَآ أُغۡنِي عَنكُم مِّنَ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٍۖ إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِۖ عَلَيۡهِ تَوَكَّلۡتُۖ وَعَلَيۡهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ
Nijwatite: “E achiŵanangu! Nkaja kwinjilila nnango umpepe, nambo nkajinjilile milango jakulekangana, soni nganimba nankamuchisye ku chilichose chakuumila kwa Allah, pangali ulamusi wine ikaŵeje wa Allah, Kukwakwe pe njegamiile, soni Kukwakwe pe ajegamile akwegamila.”
Les exégèses en arabe:
وَلَمَّا دَخَلُواْ مِنۡ حَيۡثُ أَمَرَهُمۡ أَبُوهُم مَّا كَانَ يُغۡنِي عَنۡهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٍ إِلَّا حَاجَةٗ فِي نَفۡسِ يَعۡقُوبَ قَضَىٰهَاۚ وَإِنَّهُۥ لَذُو عِلۡمٖ لِّمَا عَلَّمۡنَٰهُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Sano ndema jaŵajinjile ŵanganyao yaŵatite pakwapanga baba ŵao, nganiiŵa yakwakamuchisya ŵanganyao ku chilichose chakuumila kwa Allah, pangaŵaga chisako chachaliji mu ntima mwa Yaakubu nichiŵachikwanilisye (Yaakubu chakusaka kwaŵambasya ku makungu). Soni chisimu jwalakwe (Yaakubu) jwaliji ni umanyilisi ligongo lyakun’jiganya Kwetu, nambo kuti ŵandu ŵajinji ngakumanyilila.
Les exégèses en arabe:
وَلَمَّا دَخَلُواْ عَلَىٰ يُوسُفَ ءَاوَىٰٓ إِلَيۡهِ أَخَاهُۖ قَالَ إِنِّيٓ أَنَا۠ أَخُوكَ فَلَا تَبۡتَئِسۡ بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Sano katema kaŵajinjile kwa Yusufu, jwalakwe ŵankumbatile mpwakwe (ni) jwatite: “Chisimu une ninankulugwenu, basi ngasin’dandaula pa yaŵele ali nkutenda ŵanganyaŵa.”
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا جَهَّزَهُم بِجَهَازِهِمۡ جَعَلَ ٱلسِّقَايَةَ فِي رَحۡلِ أَخِيهِ ثُمَّ أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَيَّتُهَا ٱلۡعِيرُ إِنَّكُمۡ لَسَٰرِقُونَ
Basi pajwaapimiile mwakwana chenene yakulya yao, jwaŵisile mbiisi (chipiimo chakupimila yakulya) mu nsigo wampwakwe, kaneka nijwagumisile nkugumila kuti: “E jampingo! Chisimu ŵanganyammwe ŵawiyi.”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ وَأَقۡبَلُواْ عَلَيۡهِم مَّاذَا تَفۡقِدُونَ
Ŵanganyao ŵatite – aku achigalauchilaga kukwao: “Ana chichi chikusoŵa kukwenu?”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ نَفۡقِدُ صُوَاعَ ٱلۡمَلِكِ وَلِمَن جَآءَ بِهِۦ حِمۡلُ بَعِيرٖ وَأَنَا۠ بِهِۦ زَعِيمٞ
Ŵanganyao ŵatite: “Jikutusoŵa mbiisi jamwenye, sano jwataiche najo chapate (malipilo ga) nsigo wangamiya jantundu, (Yusufu jwatite): ‘Soni une ninkwimilila pa yalakweyi (yakupeleka gele malipilogo).”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ تَٱللَّهِ لَقَدۡ عَلِمۡتُم مَّا جِئۡنَا لِنُفۡسِدَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا كُنَّا سَٰرِقِينَ
Ŵanganyao ŵatite: “Tukunnumbila Allah! Chisimu pamasile panyyimanyi kuti uwwe nganituika kukuwatanganya m’chilambo, soni nganituŵa ŵawiyi.”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ فَمَا جَزَٰٓؤُهُۥٓ إِن كُنتُمۡ كَٰذِبِينَ
Ŵanganyao ŵatite: “Ana malipilo gakwe (jwawiyijo) chigaŵe gapi, nam’baga jenumanja ŵaunami?”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ جَزَٰٓؤُهُۥ مَن وُجِدَ فِي رَحۡلِهِۦ فَهُوَ جَزَٰٓؤُهُۥۚ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلظَّٰلِمِينَ
Ŵanganyao ŵatite: “Malipilo gakwe tigaŵe kuti; jwajisimaniiche (mbiisijo) mu nsigo wakwe, basi jwele nijuchaŵe malipilo gakwe (pakujigalidwa kuŵa kapolo ni kulagasidwa pa wiyi wakwe), iyyoyopeyo niyatukutiji pakwalipila ŵalupuso.”
Les exégèses en arabe:
فَبَدَأَ بِأَوۡعِيَتِهِمۡ قَبۡلَ وِعَآءِ أَخِيهِ ثُمَّ ٱسۡتَخۡرَجَهَا مِن وِعَآءِ أَخِيهِۚ كَذَٰلِكَ كِدۡنَا لِيُوسُفَۖ مَا كَانَ لِيَأۡخُذَ أَخَاهُ فِي دِينِ ٱلۡمَلِكِ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ نَرۡفَعُ دَرَجَٰتٖ مَّن نَّشَآءُۗ وَفَوۡقَ كُلِّ ذِي عِلۡمٍ عَلِيمٞ
Basi jwalakwe (Yusufu) jwatandite (kuungunya-ungunya) m’misaku jao nkaniuŵe nsaku wampwakwe, kaneka nijwajikopwesye munsaku wampwakwe, mwele nimutwatite pakun’dinganyichisya itagu Yusufu (yakun’jigalila mpwakwe). Mwachilamusi cha nchimwene (jwachilambocho) nga nganan’jigala mpwakwejo (mpela kapolo), ikaŵeje mwalisosa lya Allah (pakwatendekasya achakulugwe kukuya chilamusi chakumangwao chakun’jigala ukapolo jwawiyi). Tukunnyakulaga pa uchimbichimbi jwatunsachile, soni pachanya pa jwalijose jwaakwete umanyilisi pana jwakumanyilila nnope (kumpunda jwalakwejo).
Les exégèses en arabe:
۞ قَالُوٓاْ إِن يَسۡرِقۡ فَقَدۡ سَرَقَ أَخٞ لَّهُۥ مِن قَبۡلُۚ فَأَسَرَّهَا يُوسُفُ فِي نَفۡسِهِۦ وَلَمۡ يُبۡدِهَا لَهُمۡۚ قَالَ أَنتُمۡ شَرّٞ مَّكَانٗاۖ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا تَصِفُونَ
Ŵanganyao ŵatite: “Naajiŵaga jwalakweju, basi (nganiiŵa yachimamo) ngati pakwete pajiŵile nkulugwe kala.” Basi Yusufu jwaisisile yalakweyi mu ntima mwakwe ninganailochesya kukwao. Jwatite: “Jenumanja nkwete ndamo jakusakala nnope, soni Allah ni Nkuimanya chenene yankusimulilayi.”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡعَزِيزُ إِنَّ لَهُۥٓ أَبٗا شَيۡخٗا كَبِيرٗا فَخُذۡ أَحَدَنَا مَكَانَهُۥٓۖ إِنَّا نَرَىٰكَ مِنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Ŵanganyao ŵatite: “E wao ŵakuchimbichika (anduna)! Chisimu jwalakweju akwete atatigwe ŵachekulupe nnope (ŵatakan’dandaulile nnope); basi jigalani jumo mwetuwe mmalo mwa jwalakwejo; chisimu uwwe tukwaona wao kuti ali mwa ŵakolosya.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ مَعَاذَ ٱللَّهِ أَن نَّأۡخُذَ إِلَّا مَن وَجَدۡنَا مَتَٰعَنَا عِندَهُۥٓ إِنَّآ إِذٗا لَّظَٰلِمُونَ
Jwalakwe jwatite: “Tukulijuya mwa Allah ku yanti tun’jigale jwinepe jwangaŵaga jwatuchisimene chipanje chetu kwa jwalakwejo, chisimu uwwe pajele ndemajo (tuchijigalaga jwinepe) chituŵe ŵalupuso.”
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا ٱسۡتَيۡـَٔسُواْ مِنۡهُ خَلَصُواْ نَجِيّٗاۖ قَالَ كَبِيرُهُمۡ أَلَمۡ تَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ أَبَاكُمۡ قَدۡ أَخَذَ عَلَيۡكُم مَّوۡثِقٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَمِن قَبۡلُ مَا فَرَّطتُمۡ فِي يُوسُفَۖ فَلَنۡ أَبۡرَحَ ٱلۡأَرۡضَ حَتَّىٰ يَأۡذَنَ لِيٓ أَبِيٓ أَوۡ يَحۡكُمَ ٱللَّهُ لِيۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
Basi katema kaŵakatile tama ya jwalakwe, ŵapite pakasyepela kuntemela. Jwankulungwa jwao jwatite: “Ana ngankuimanyilila yanti baba ŵenu ŵajigele kwa jenumanja chilanga chakulumbilila mwa Allah (chakuti tinchim’busya jwalakwejo kukwakwe)? Soni nkaniiŵe ayi mwalepele kunchengeta Yusufu. Basi ngangopoka m’chilambo muno mpakana akambe lusa baba, kapena Allah anamule (yakopoka pakungombolasya kun’jigala mpwangajo), soni Jwalakwe ni Jwambone nnope mwa akulamula.”
Les exégèses en arabe:
ٱرۡجِعُوٓاْ إِلَىٰٓ أَبِيكُمۡ فَقُولُواْ يَٰٓأَبَانَآ إِنَّ ٱبۡنَكَ سَرَقَ وَمَا شَهِدۡنَآ إِلَّا بِمَا عَلِمۡنَا وَمَا كُنَّا لِلۡغَيۡبِ حَٰفِظِينَ
“Ujilani kwa baba ŵenu, ninkajile: ‘E baba ŵetu! Chisimu mwanagwenu ajiŵile, soni uwwe nganitutendela umboni ikaŵeje pa yatwaimanyi (yakuti mwetuwe mwangali jwawiyi), soni nganituŵa uwwe ŵakuimanya yakusisika (yanti Binyamin kuŵa nkwiŵa).”
Les exégèses en arabe:
وَسۡـَٔلِ ٱلۡقَرۡيَةَ ٱلَّتِي كُنَّا فِيهَا وَٱلۡعِيرَ ٱلَّتِيٓ أَقۡبَلۡنَا فِيهَاۖ وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ
“Soni uwusyani musi (wa Misra) watwalijimo, ni nkutula watwaliji nao pakuwuja, soni chisimu uwwe tukuŵecheta yakuona.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ بَلۡ سَوَّلَتۡ لَكُمۡ أَنفُسُكُمۡ أَمۡرٗاۖ فَصَبۡرٞ جَمِيلٌۖ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَأۡتِيَنِي بِهِمۡ جَمِيعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡعَلِيمُ ٱلۡحَكِيمُ
(Yaakubu) jwatite: “(Ngwamba!) Nambo kuti mitima jenu jinsalalichisye chitendo chinechakwe. Basi (chatindende une) nikupilila kwambone, mwine Allah kuŵa nkwikanao kukwangu wosopeŵene, chisimu Jwalakwe ni Jwakumanyilila nnope, Jwalunda lwakusokoka.”
Les exégèses en arabe:
وَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰٓأَسَفَىٰ عَلَىٰ يُوسُفَ وَٱبۡيَضَّتۡ عَيۡنَاهُ مِنَ ٱلۡحُزۡنِ فَهُوَ كَظِيمٞ
Sano jwalakwe jwatundumalile ŵanganyao nijwatite: “Ha, kudandaula kwangune ya Yusufu!” Nigatatele meso gakwe ligongo lyamadandausi, basi nijwaliji jwakusisa nnope (madandausi gakwego).
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ تَٱللَّهِ تَفۡتَؤُاْ تَذۡكُرُ يُوسُفَ حَتَّىٰ تَكُونَ حَرَضًا أَوۡ تَكُونَ مِنَ ٱلۡهَٰلِكِينَ
Ŵanganyao ŵatite: “Tukunnumbila Allah, mmwe nganneka kuŵa n’di nkunkumbuchila Yusufu mpaka chim’be ŵangali machili ligongo lyakulwalika ni uchekulu, kapena kuŵa mu ŵakonasika (pakuwa).”
Les exégèses en arabe:
قَالَ إِنَّمَآ أَشۡكُواْ بَثِّي وَحُزۡنِيٓ إِلَى ٱللَّهِ وَأَعۡلَمُ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Jwalakwe jwatite: “Chisimu ngupacha madandausi gangu ni kulikusika kwangu kwa Allah, soni ningumanyilila kuumila kwa Allah yangankuimanyilila ŵanganyammwe.”
Les exégèses en arabe:
يَٰبَنِيَّ ٱذۡهَبُواْ فَتَحَسَّسُواْ مِن يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلَا تَاْيۡـَٔسُواْ مِن رَّوۡحِ ٱللَّهِۖ إِنَّهُۥ لَا يَاْيۡـَٔسُ مِن رَّوۡحِ ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡقَوۡمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ
“E achiŵanangu! Jaulani kupita nchiwusyawusya ya Yusufu ni mpwakwe, ningasin’jasa ntima pachanasa cha Allah, chisimu chene pangali jwaakwasaga ntima pachanasa cha Allah ikaŵeje ŵandu makafili.”
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا دَخَلُواْ عَلَيۡهِ قَالُواْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡعَزِيزُ مَسَّنَا وَأَهۡلَنَا ٱلضُّرُّ وَجِئۡنَا بِبِضَٰعَةٖ مُّزۡجَىٰةٖ فَأَوۡفِ لَنَا ٱلۡكَيۡلَ وَتَصَدَّقۡ عَلَيۡنَآۖ إِنَّ ٱللَّهَ يَجۡزِي ٱلۡمُتَصَدِّقِينَ
Basi katema kaŵajinjile ŵanganyao kwa jwalakwe (Yusufu), ŵatite: “E wao ŵakuchimbichika (anduna)! Masausyo gatukwaiye uwwe ni maŵasa getu, nituyiche ni chipanje changali mate, basi tugumbachisyani chipiimo (namuno kuti chipanje chetucho chili changali mate), soni tupani sadaka, chisimu Allah akwalipilaga akutola sadaka.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ هَلۡ عَلِمۡتُم مَّا فَعَلۡتُم بِيُوسُفَ وَأَخِيهِ إِذۡ أَنتُمۡ جَٰهِلُونَ
Jwalakwe jwatite: “Ana nkuimanyilila yamwantendele Yusufu ni mpwakwe pandema janti ŵanganyammwe n’di mu ujinga?”
Les exégèses en arabe:
قَالُوٓاْ أَءِنَّكَ لَأَنتَ يُوسُفُۖ قَالَ أَنَا۠ يُوسُفُ وَهَٰذَآ أَخِيۖ قَدۡ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡنَآۖ إِنَّهُۥ مَن يَتَّقِ وَيَصۡبِرۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Ŵanganyao ŵatite: “Ana mmweji yakuona niYusufu jula!” Jwalakwe jwatite: “Une niYusufu jula, soni aju mpwanga jula. Chisimu Allah atutendele ukoto uwwe. Chisimu jwataŵe ni woga (wakun’jogopa Allah) ni kupilila, basi chisimu Allah jwangajonanga malipilo gaŵakolosya (masengo).”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ تَٱللَّهِ لَقَدۡ ءَاثَرَكَ ٱللَّهُ عَلَيۡنَا وَإِن كُنَّا لَخَٰطِـِٔينَ
Ŵanganyao ŵatite: “Tukunnumbila Allah! Chisimu Allah pamasile pansagwile mmwe kuŵa pachanya petu, soni chisimu uwwe twaliji ŵakulemwa kusyene.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ لَا تَثۡرِيبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡيَوۡمَۖ يَغۡفِرُ ٱللَّهُ لَكُمۡۖ وَهُوَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ
Jwalakwe jwatite: “Pangali kun’jamuka lelo, Allah chankululuchile, soni Jwalakwe ni Jwachanasa channope kwapunda ŵachanasa wosope.”
Les exégèses en arabe:
ٱذۡهَبُواْ بِقَمِيصِي هَٰذَا فَأَلۡقُوهُ عَلَىٰ وَجۡهِ أَبِي يَأۡتِ بَصِيرٗا وَأۡتُونِي بِأَهۡلِكُمۡ أَجۡمَعِينَ
“Jaulani ni kansu janguji basi ninkajiponye pangope jababa ŵangu ni chakatande kulola, ni nkambichilile ni maŵasa genu gosopegene.”
Les exégèses en arabe:
وَلَمَّا فَصَلَتِ ٱلۡعِيرُ قَالَ أَبُوهُمۡ إِنِّي لَأَجِدُ رِيحَ يُوسُفَۖ لَوۡلَآ أَن تُفَنِّدُونِ
Sano ndema jawaŵigwile nkutula (kuujila kumangwao), baba ŵao (ŵali Yaakubu ŵaŵaliji pa jele ndemajo ku Shami) ŵatite: “Chisimu une ngupikana luumba lwa Yusufu, ingaŵaga kuti nkuunganichisya yakusokonechela lunda (nkangulupilile).”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ تَٱللَّهِ إِنَّكَ لَفِي ضَلَٰلِكَ ٱلۡقَدِيمِ
Ŵanganyao ŵatite: “Tukunnumbila Allah! Chisimutu mmwe n’di mu kusoya kwenu kwakala (kwakunnonyela nnope Yusufu).”
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّآ أَن جَآءَ ٱلۡبَشِيرُ أَلۡقَىٰهُ عَلَىٰ وَجۡهِهِۦ فَٱرۡتَدَّ بَصِيرٗاۖ قَالَ أَلَمۡ أَقُل لَّكُمۡ إِنِّيٓ أَعۡلَمُ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Basi ndema jajwaiche nkujigala abali jakusengwasya, jwajiponyisye (kansu ja Yusufu) pangope jakwe (ja Yaakubu), basi papopo ŵatandite soni kulola. Ŵatite: “Ana nganimbecheta kukwenu yanti une ngumanyilila kuumila kwa Allah yangankuimanyilila jenumanja?”
Les exégèses en arabe:
قَالُواْ يَٰٓأَبَانَا ٱسۡتَغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَآ إِنَّا كُنَّا خَٰطِـِٔينَ
Ŵanganyao ŵatite: “E baba ŵetu! Tuŵendelani chikululuko pa sambi syetu. Chisimu uwwe twaliji ŵakulemwa.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ سَوۡفَ أَسۡتَغۡفِرُ لَكُمۡ رَبِّيٓۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ
Jwalakwe jwatite: “Chinam’bendele kanyumakano chikululuko kwa Ambuje ŵangu. Chisimu Jwalakwe ni Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.”
Les exégèses en arabe:
فَلَمَّا دَخَلُواْ عَلَىٰ يُوسُفَ ءَاوَىٰٓ إِلَيۡهِ أَبَوَيۡهِ وَقَالَ ٱدۡخُلُواْ مِصۡرَ إِن شَآءَ ٱللَّهُ ءَامِنِينَ
Basi ndema jaŵajinjile ŵanganyao kwa Yusufu, jwalakwe jwaakumbatile achinangologwe ni jwatite: “Jinjilani m’Misra, kwalisosa lya Allah, mwantunjelele.”
Les exégèses en arabe:
وَرَفَعَ أَبَوَيۡهِ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ وَخَرُّواْ لَهُۥ سُجَّدٗاۖ وَقَالَ يَٰٓأَبَتِ هَٰذَا تَأۡوِيلُ رُءۡيَٰيَ مِن قَبۡلُ قَدۡ جَعَلَهَا رَبِّي حَقّٗاۖ وَقَدۡ أَحۡسَنَ بِيٓ إِذۡ أَخۡرَجَنِي مِنَ ٱلسِّجۡنِ وَجَآءَ بِكُم مِّنَ ٱلۡبَدۡوِ مِنۢ بَعۡدِ أَن نَّزَغَ ٱلشَّيۡطَٰنُ بَيۡنِي وَبَيۡنَ إِخۡوَتِيٓۚ إِنَّ رَبِّي لَطِيفٞ لِّمَا يَشَآءُۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡعَلِيمُ ٱلۡحَكِيمُ
Ni ŵakwesisye achinangologwe pa chindanda (chakwe chaumwenye), basi wosope niŵasenjelemukwiche kunsujudila. Sano (Yusufu) jwatite: “E baba ŵangu! Asi ni ngopolelo sya sagamisi syangu syakalakala, chisimu Ambuje ŵangu asitesile kuŵa syakuona, soni chisimu Jwalakwe jwandendele une yambone, mwanti jwangopwesye mu ukaidi, ni kwikanamwe kuumila kuchimisi, panyuma panti shetani jwawatanganyisye (pakupanda utinda) chilikati changune ni achakuluŵangu. Chisimu Ambuje ŵangu ni Akupanga mipango ja ichindu yaakuisaka. Chisimu Jwalakwe ni Jwakumanyilila nnope, Jwalunda lwakusokoka.”
Les exégèses en arabe:
۞ رَبِّ قَدۡ ءَاتَيۡتَنِي مِنَ ٱلۡمُلۡكِ وَعَلَّمۡتَنِي مِن تَأۡوِيلِ ٱلۡأَحَادِيثِۚ فَاطِرَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ أَنتَ وَلِيِّۦ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۖ تَوَفَّنِي مُسۡلِمٗا وَأَلۡحِقۡنِي بِٱلصَّٰلِحِينَ
“Ambuje ŵangu! Chisimu mumbele une umwenye, ni kunjiganya gopolela sagamisi, (E Mmwe) Nkugumba mawunde ni mataka! Mmwe ni Nkungosa jwangu pa duniya (pano) ni ku Akhera kwakwe, mumbe chiwa ndili Nsilamu, soni ni nkaasimanganye ni ŵandu ŵambone.”
Les exégèses en arabe:
ذَٰلِكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡغَيۡبِ نُوحِيهِ إِلَيۡكَۖ وَمَا كُنتَ لَدَيۡهِمۡ إِذۡ أَجۡمَعُوٓاْ أَمۡرَهُمۡ وَهُمۡ يَمۡكُرُونَ
Asi ni sine mu abali syakusisika syatukun’juwulila (mmwe Muhammadi ﷺ). Soni nganim’ba nao imo pandema jaŵasimichisyaga chitendo chao (chakumponya Yusufu m’chisima) aku ali nkutenda malindi.
Les exégèses en arabe:
وَمَآ أَكۡثَرُ ٱلنَّاسِ وَلَوۡ حَرَصۡتَ بِمُؤۡمِنِينَ
Soni ŵandu ŵajinji nganaŵa akulupilile namuno nkasachilile chantiuli.
Les exégèses en arabe:
وَمَا تَسۡـَٔلُهُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۚ إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِكۡرٞ لِّلۡعَٰلَمِينَ
Soni ngankwajuga pa yalakweyi malipilo galigose, nganiyiŵatu yalakwe (yam’biche nayoyi) ikaŵeje chikumbusyo ku iwumbe yosope.
Les exégèses en arabe:
وَكَأَيِّن مِّنۡ ءَايَةٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ يَمُرُّونَ عَلَيۡهَا وَهُمۡ عَنۡهَا مُعۡرِضُونَ
Ana soni ilingwa-ilingwa mu ilosyo (yakulosya kuti Allah apali) yaili kumawunde ni petaka yaakuŵa ali nkuipita, kutendaga ŵanganyao yalakweyo ali nkuikwanjila!
Les exégèses en arabe:
وَمَا يُؤۡمِنُ أَكۡثَرُهُم بِٱللَّهِ إِلَّا وَهُم مُّشۡرِكُونَ
Soni ŵajinji mwa ŵanganyao ngaakunkulupilila Allah ikaŵeje aku ali nkuwanganya (ni isanamu).
Les exégèses en arabe:
أَفَأَمِنُوٓاْ أَن تَأۡتِيَهُمۡ غَٰشِيَةٞ مِّنۡ عَذَابِ ٱللَّهِ أَوۡ تَأۡتِيَهُمُ ٱلسَّاعَةُ بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
Ana akuliŵika pantunjelele wanti ngaŵa nkwayichilila chakwaunichila kuumila mu ilagasyo ya Allah, kapena kwaichilila Kiyama mwachisupuchisya kutendaga ŵanganyao akakumanyilila?
Les exégèses en arabe:
قُلۡ هَٰذِهِۦ سَبِيلِيٓ أَدۡعُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِۚ عَلَىٰ بَصِيرَةٍ أَنَا۠ وَمَنِ ٱتَّبَعَنِيۖ وَسُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ وَمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Jilani (mmwe Muhammadi ﷺ): “Ali ni litala lyangu; nguŵilanjila kwa Allah mwa umanyilisi usyesyene; une ni ŵanguyiye, soni kuswejela ni Kwakwe Allah, soni une nganimba mwa akuwanganya (Allah ni isanamu).”
Les exégèses en arabe:
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ إِلَّا رِجَالٗا نُّوحِيٓ إِلَيۡهِم مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡقُرَىٰٓۗ أَفَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۗ وَلَدَارُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
Soni nganitutumisyeje (ntume jwalijose) paujo penu ikaŵeje achalume ŵatwaliji nkwajuwulila (utenga) mwa achimisyene misinda. Ana ngakwendajenda (achimakafilio) pachilambo nikupitaga nchilola yajatite kuŵa mbesi ja aŵala (ŵangalumbana ŵaŵaliji) paujo pao? Sano nyumba ja Akhera nijajili jambone nnope kwa aŵala ŵali ni woga (wakun’jogopa Allah). Ana jenumanja ngankuitaga mulunda?
Les exégèses en arabe:
حَتَّىٰٓ إِذَا ٱسۡتَيۡـَٔسَ ٱلرُّسُلُ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ قَدۡ كُذِبُواْ جَآءَهُمۡ نَصۡرُنَا فَنُجِّيَ مَن نَّشَآءُۖ وَلَا يُرَدُّ بَأۡسُنَا عَنِ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
Kwikanila ndema jaŵakataga tama Achimitenga (yachikulupi cha makafili), ni ganisya yanti ŵanganyao akanidwe (ni ŵandu ŵao), chikamuchisyo Chetu ni pachayichililaga. Basi ni ŵajokoledwaga ŵatwasachile. Soni ilagasyo Yetu ngaikasausyidwaga kwa ŵandu akuleŵa.
Les exégèses en arabe:
لَقَدۡ كَانَ فِي قَصَصِهِمۡ عِبۡرَةٞ لِّأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِۗ مَا كَانَ حَدِيثٗا يُفۡتَرَىٰ وَلَٰكِن تَصۡدِيقَ ٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَتَفۡصِيلَ كُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Chisimu mwa abali syaosi mwana misyungu kwa ŵakwete lunda. Nganijiŵa (Qur’aniji) adisiadisi jakulukanya, nambo jiŵele jakwitichisya (itabu ya Allah) ayila yaili paujo pakwe (mpela Taurat ni Injil), ni kusalichisya mwagopolanya chenene chilichose (chakusosekwa mu Dini), ni (jiŵele soni) chongolo ni chanasa kwa ŵandu ŵaakukulupilila.
Les exégèses en arabe:
 
Traduction des sens Sourate: YOUSOUF
Lexique des sourates Numéro de la page
 
Traduction des sens du Noble Coran - Traduction en langue Yao - Lexique des traductions

Traduction des sens du noble Coran en langue Yao, par Mouhammad ibn 'Abd Al-Hamîd Slika.

Fermeture