Fassarar Ma'anonin Alqura'ni - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Teburin Bayani kan wasu Fassarori
سورەتی الإسراء
daga cikin abunda Surar ta kunsa:
تثبيت الله لرسوله صلى الله عليه وسلم وتأييده بالآيات البينات، وبشارته بالنصر والثبات.
سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِيٓ أَسۡرَىٰ بِعَبۡدِهِۦ لَيۡلٗا مِّنَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ إِلَى ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡأَقۡصَا ٱلَّذِي بَٰرَكۡنَا حَوۡلَهُۥ لِنُرِيَهُۥ مِنۡ ءَايَٰتِنَآۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ
پاکوبێگەردی لە ھەموو ناتەواوی و کەموکورتیەک و گەورەیی و بڵندی بۆ ئەو دەسەڵاتەی کە ھیچ کەسێک دەسەڵاتی نییە بە سەریدا جگە لە خۆی، ئەو خوایەی کە بە ڕۆح و جەستە کاتێک بە خەبەر بوو شەوڕەوی کرد بەبەندەکەی خۆی موحەممەد (صلی اللە علیە وسلم) لە مزگەوتی حەرامەوە بۆ (بیت المقدس) ئەو مزگەوتی دەوروبەریمان پڕ بەرەکەت و پیرۆز کرد بە بەروبومی میوە و کشتوکاڵ، وە بە جێگای زۆرێک لە پێغەمبەران، تاوەکو ھەندێک لەو نیشانانە ببینێت کە بەڵگەن لەسەر دەسەڵاتی خوای گەورە (سبحانە و تعالی) بێگومان خوای گەورە بیسەری ھەموو دەنگەکانە وە ھیچ شتێکی بیسراوی لا نھێنی و شاراوە نییە، وە بینەری ھەموو شتەکانە ھیچ شتێکی بینراوی لا نھێنی و شاراوە نییە.
Tafsiran larabci:
وَءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ وَجَعَلۡنَٰهُ هُدٗى لِّبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَلَّا تَتَّخِذُواْ مِن دُونِي وَكِيلٗا
تەوراتمان دا بە موسا (سەلامی خوای لێ بێت) وە کردمانە مایەی ھیدایەت و ڕێنومایی کردن بۆ نەوەکانی ئیسرائیل، وە وتمان بەنەوەکانی ئیسرائیل: جگە لە من کەسێک تر نەکەنە دۆست و پشتیوانی خۆتان کە کاروبارەکانی خۆتانی بۆ بگێڕنەوە، بەڵکو تەنھا پشت و پەنا بە من ببەستن.
Tafsiran larabci:
ذُرِّيَّةَ مَنۡ حَمَلۡنَا مَعَ نُوحٍۚ إِنَّهُۥ كَانَ عَبۡدٗا شَكُورٗا
ئێوە لە نەوەی ئەو کەسانەن کە نیعمەت و بەخششی خۆمانمان بەسەردا ڕشتن، ئەوانەی لەگەڵ نوحدا (سەلامی خوای لێ بێت) ڕزگارمان کردن لە نوقم بووونی ناو تۆفانەکە، جا ئەو نیعمەت و بەخششە وەبیر خۆتان بھێننەوە و سوپاس و شوکری خوا بکەن بە پەرستنی بەتاک و تەنھایی و گوێڕایەڵی بۆ کردنی، با لەمەشدا نوح سەرمەشقتان بێت، چونکە بێگومان نوح کەسێک بوو زۆر شوکر و سوپاسی خوای دەکرد.
Tafsiran larabci:
وَقَضَيۡنَآ إِلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ فِي ٱلۡكِتَٰبِ لَتُفۡسِدُنَّ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَّتَيۡنِ وَلَتَعۡلُنَّ عُلُوّٗا كَبِيرٗا
ھەواڵماندا بە نەوەکانی ئیسرائیل و لە تەوراتدا فێری ئەوەمان کردن کە ھەر دەبێت دووجار فەساد و خراپەکاری لە زەویدا بڵاو بکەنەوە، بە گوناھـ و سەرپێچیکردن و لە سنوور دەرچوون، وە بێگومان بەسەر خەڵکی ئەو سەردەمەدا بە زوڵم و ستەمکردن و یاخی بوون سەردەکەون بەسەریاندا.
Tafsiran larabci:
فَإِذَا جَآءَ وَعۡدُ أُولَىٰهُمَا بَعَثۡنَا عَلَيۡكُمۡ عِبَادٗا لَّنَآ أُوْلِي بَأۡسٖ شَدِيدٖ فَجَاسُواْ خِلَٰلَ ٱلدِّيَارِۚ وَكَانَ وَعۡدٗا مَّفۡعُولٗا
جا کاتێک فەساد و خراپەکاری یەکەمیان لێ ڕوو دەدات، ئەوا چەند بەندەیەکی خۆمان کە خاوەن ھێز و ئازایەتیەکی زۆرن زاڵ دەکەین بەسەریاندا دەیان کوژن و لەماڵ و حاڵی خۆیان دەریان دەکەن، ئەوانیش بەناو گشت وڵاتدا دەسوڕێنەوە، بەلای ھەر شتێکدا تێپەڕ دەکەن خراپی دەکەن و دەیشێوێنن، جا بزانن ئەم بەڵێنی تۆڵە سەندنەوە بڕیاری خوای گەورەیە و ھەر دەبێت بێتەدی و ھیچ شتێک نابێتە ڕێگر لەبەردەمیدا.
Tafsiran larabci:
ثُمَّ رَدَدۡنَا لَكُمُ ٱلۡكَرَّةَ عَلَيۡهِمۡ وَأَمۡدَدۡنَٰكُم بِأَمۡوَٰلٖ وَبَنِينَ وَجَعَلۡنَٰكُمۡ أَكۡثَرَ نَفِيرًا
پاشان - ئەی نەوەکانی ئیسرائیل - کاتێک تەوبەتان کرد و گەڕانەوە بۆ لای خوای گەورە دەسەڵات و زاڵ بوون و سەرکەوتنمان بۆ گەڕاندنەوە بەسەر ئەو کەسانەی زاڵ بووبوون بەسەرتاندا، ھەروەھا پاش ئەوەی ئەوان سەروەت و سامانتانیان بەتاڵانی برد ڕزق و ڕۆزی و منداڵمان بۆ زۆر کردن، وە وامان لێکردن کە لە دوژمنەکانتان زیاتر زۆرتر بن.
Tafsiran larabci:
إِنۡ أَحۡسَنتُمۡ أَحۡسَنتُمۡ لِأَنفُسِكُمۡۖ وَإِنۡ أَسَأۡتُمۡ فَلَهَاۚ فَإِذَا جَآءَ وَعۡدُ ٱلۡأٓخِرَةِ لِيَسُـُٔواْ وُجُوهَكُمۡ وَلِيَدۡخُلُواْ ٱلۡمَسۡجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٖ وَلِيُتَبِّرُواْ مَا عَلَوۡاْ تَتۡبِيرًا
- ئەی نەوەکانی ئیسرائیل - ئەگەر چاکە بکەن، وە بەو شێوەیە ئەنجامی بدەن کە داواتان لێکراوە ئەوا پاداشتی ئەوە بۆ خۆتان دەگەڕێتەوە و خوای گەورە زۆر دەوڵەمەندە و ھیچ پێویستی بە کاروکردەوە و چاکەی ئێوە نییە، خۆ ئەگەر ھاتوو بە پێچەوانەوە کاروکردەوەی خراپتان ئەنجامدا، ئەوا ھەمدیسان خراپەکەی بۆ خۆتان دەگەڕێتەوە، خوای گەورە ھیچ سوودێک لە چاکەی ئێوە نابینێت، ھەروەک چۆن کار و کردەوەی خراپی ئێوە ھیچ زیانێکی پێ ناگەیەنێت، جا کاتێک وادەی ئەنجامدانی خراپەکاریەکەی دووەمتان ھات ئەوا جارێکی تر دوژمنەکانتان بەسەردا زاڵ دەکەینەوە بۆ ئەوەی سووک و ڕیسوا و زەلیلتان بکەن، کە نیشانە و شوێنەواری خەمۆکی و زەبون کردنتان بەسەر ڕوخسارتانەوە بەدیار بکەوێت، بۆ ئەوەی ئەوان بچنە ناو (بیت المقدس) وە و تێکی بدەن ھەروەک چۆن جاری یەکەم چوونە ناویەوە و تێکیاندا و ڕووخاندیان، بۆ ئەوەی دەستیان بەسەر ھەرچیەکدا گرت بەتەواوی تێکی بدەن و وێرانی بکەن.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• في قوله: ﴿الْمَسْجِدِ الْأَقْصَا﴾: إشارة لدخوله في حكم الإسلام؛ لأن المسجد موطن عبادةِ المسلمين.
کاتێک خوای گەورە دەفەرموێت : ( الْمَسْجِدِ الْأَقْصَا) ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە ئەو مزگەوتە دەچێتە ناو حوکمی ئیسلامەوە، چونکە مزگەوت جێگای خواپەرستی موسڵمانانە.
• بيان فضيلة الشكر، والاقتداء بالشاكرين من الأنبياء والمرسلين.
ئەم ئایەتانە فەزیڵەت و چاکی شوکر و سوپاسی خوای گەورە بەدەردەخەن، وە ھانی خەڵکی دەدەن لە سوپاس و شوکركردنی خوادا پێغەمبەران و نێرراوەکانی خوای گەورە بکەنە سەرمەشقی خۆیان.
• من حكمة الله وسُنَّته أن يبعث على المفسدين من يمنعهم من الفساد؛ لتتحقق حكمة الله في الإصلاح.
یەکێک لە حیکمەت و سوننەتەکانی -ڕێبازەکانى- خوای گەورە ئەوەیە کەسانێک بنێرێت بۆ سەر خراپەکاران تاوەکو ڕێگریان لێ بکەن لەوەی ئەنجامی دەدەن، تاوەکو حیکمەتی خوای گەورە لە چاکسازیدا بێتە دی.
• التحذير لهذه الأمة من العمل بالمعاصي؛ لئلا يصيبهم ما أصاب بني إسرائيل، فسُنَّة الله واحدة لا تتبدل ولا تتحول.
ئەم ئایەتانە ئاگادار کردنەوەی ئەم ئوممەتەیە لە دوور کەوتنەوە لە گوناھ و تاوان و سەرپێچی خوای گەورە، تاوەکو ئەوەی دووچاری نەوەکانی ئیسرائیل بوو، دووچاری ئەمانیش نەبێت، چونکە سوننەتی خوای گەورە ھەریەک ڕێسای ھەیە و گۆڕانگاری بەسەردا نایەت، ئەویش ئەوەیە ھەر گەل و نەتەوەیەک دەست بدەنە گوناھ و خراپەکردن خوای گەورە بەھەر ھۆیەک بێت لەناویان دەبات و سزای خۆی بەسەریاندا دەڕژێنێت.
عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يَرۡحَمَكُمۡۚ وَإِنۡ عُدتُّمۡ عُدۡنَاۚ وَجَعَلۡنَا جَهَنَّمَ لِلۡكَٰفِرِينَ حَصِيرًا
- ئەی نەوەکانی ئیسرائیل - بەڵکو خوای گەورە دوای ئەم تۆڵە سەندنە توندە ڕەحمتان پێ بکات ئەگەر تەوبەتان کرد و گەڕانەوە بۆ لای پەروەردگار، وە کاروکردەوەکانتان چاک کرد، خۆ ئەگەر بۆ جاری سێھەم و زیاتر گەرانەوە بۆ سەر فەساد و خراپەکاری ئەوە ئێمەیش دەگەڕێینەوە بۆ تۆڵە سەندنەوە لێتان، وە ئاگری دۆزەخیش دەکەینە ڕاخەر و لانکەی بێباوەڕان کە ھەرگیز لێی دەرناچن.
Tafsiran larabci:
إِنَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ يَهۡدِي لِلَّتِي هِيَ أَقۡوَمُ وَيُبَشِّرُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أَنَّ لَهُمۡ أَجۡرٗا كَبِيرٗا
ئەم قورئانەی دابەزیوە بۆ سەر موحەممەد (صلی اللە علیە وسلم) ڕێنمونی خەڵکی دەکات بۆ سەر باشترین ڕێگا کە ڕێگای ئیسلامە، ھەروەھا ئەم قورئانە موژدە دەدا بەوانەی باوەڕیان بەخوا ھەیە و کاروکردەوەی چاکە ئەنجام دەدەن بەشتێک دڵیان خۆش بکات، ئەویش ئەوەیە موژدەیان دەداتێ کە لەلایەن خوای گەورەوە پاداشتێکی گەورەیان بۆ ھەیە.
Tafsiran larabci:
وَيَدۡعُ ٱلۡإِنسَٰنُ بِٱلشَّرِّ دُعَآءَهُۥ بِٱلۡخَيۡرِۖ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ عَجُولٗا
مرۆڤی وا ھەیە لەبەر نەزانی و بێ ئاگایی بە دەرونی خۆی و ماڵ و مناڵ لەکاتی توڕەییدا نزای خراپ لە خۆی دەکات، ھەروەک چۆن نزای خێر بۆ خۆی دەکات، جا ئەگەر ھاتوو نزا خراپەکەیمان گیرا کرد ئەوا لەناو دەچێت، وە ماڵ و مناڵەکەیشی لەناو دەچێت، وە مرۆڤ حاڵی وایە کە زۆر پەلە ئەکات، بۆیە پەلە ئەکات لەوەی نزای خراپ لە خۆی و ماڵ و مناڵی دەکات.
Tafsiran larabci:
وَجَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ ءَايَتَيۡنِۖ فَمَحَوۡنَآ ءَايَةَ ٱلَّيۡلِ وَجَعَلۡنَآ ءَايَةَ ٱلنَّهَارِ مُبۡصِرَةٗ لِّتَبۡتَغُواْ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّكُمۡ وَلِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ وَكُلَّ شَيۡءٖ فَصَّلۡنَٰهُ تَفۡصِيلٗا
شەو و ڕۆژمان بەدیھێناوە و کردومانەتە دوو نیشانە و بەڵگە لەسەر تاک و تەنھایی خوای گەورە و دەسەڵاتی ڕەھای ئەو، جیاوازیان لە نێواندا ھەیە لە ڕووی کورتی و درێژی و ساردی و گەرمییەوە، شەومان تاریک کردوە و کردومانەتە مایەی ئارامی و حەسانەوە و کاتی خەوی، وە ڕۆژیشمان ڕووناک کردوەتەوە کە خەڵکی لەبەر ڕۆشنایی ڕۆژ ببینێت و بگەڕێن بە شوێن ژیان و گوزەرانی خۆیاندا، بە ئومێدی ئەوەی کە بە دوای یەکدا دێن و دەچن فێری ژمارەی ساڵەکان و لەوەی پێویستیانە فێری حسابکردنی مانگ و ڕۆژ و کاتژمێرەکان ببن، ھەموو شتێکمان بە وردی و تەواوی ڕوون کردوەتەوە تاوەکو شتەکان لە یەکتر جودا ببنەوە، وە کەسانێک لەسەر ھەق و ڕاستین لە باتڵ و ناھەق بەدیار بکەون.
Tafsiran larabci:
وَكُلَّ إِنسَٰنٍ أَلۡزَمۡنَٰهُ طَٰٓئِرَهُۥ فِي عُنُقِهِۦۖ وَنُخۡرِجُ لَهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ كِتَٰبٗا يَلۡقَىٰهُ مَنشُورًا
وامان کردووە لە ھەموو مرۆڤێک گەردنگیر و پەیوەستی ئەو کاروکردەوەیەی بێت پێی ھەڵدەستێ، پەیوەست بوونێک ھاوشێوەی ئەو ملوانکەیەی دەیکاتە گەردنی، کە لێی جیا نابێتەوە تاوەکو لەسەری لێپرسینەوەی لەگەڵدا دەکرێت، وە لەڕۆژی قیامەتیشدا نامەیەکی بۆ دەردەھێنین ھەرچی کار و کردەوەی ھەیە لەچاکە و خراپە ھەر ھەمووی بە کراوەیی لەبەردەمی خۆیدا دەبینێت.
Tafsiran larabci:
مَّنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهۡتَدِي لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيۡهَاۚ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۗ وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّىٰ نَبۡعَثَ رَسُولٗا
ھەرکەسێک ڕێگای باوەڕ و ھیدایەت بگرێتە بەر ئەوا پاداشتەکەی ھەر بۆ خۆیەتی، وە ھەر کەسێکیش گومڕا ببێت ئەوا سزای گومڕا بوونەکەی لەسەر خۆیەتی، ھیچ کەسێک گوناھی ھیچ کەسێکی تر ھەڵناگرێت، وە ئێمە سزای ھیچ گەل و نەتەوەیەک نادەین تاوەکو بەڵگەیان لەسەر دەچەسپێنین بەناردنی پێغەمبەران بۆ لایان.
Tafsiran larabci:
وَإِذَآ أَرَدۡنَآ أَن نُّهۡلِكَ قَرۡيَةً أَمَرۡنَا مُتۡرَفِيهَا فَفَسَقُواْ فِيهَا فَحَقَّ عَلَيۡهَا ٱلۡقَوۡلُ فَدَمَّرۡنَٰهَا تَدۡمِيرٗا
ئەگەر ویستمان خەڵکی شار و گوندێک بە ھۆی زوڵم و ستەمیانەوە لەناو ببەین، ئەوا فەرمان دەکەین بەخۆشگوزەرانەکانیان ملکەچی فەرمانەکانی خوا بن ئەوانیش ملکەچ و گوێڕایەڵ نابن، بەڵکو سەرپێچی دەکەن و لەفەرمانی خوای گەورە دەردەچن، ئەوسا بڕیارەکەی خوایان لەسەر پێویست دەبێت، کە سزایەکە لەڕیشکەوە دەریان دەھێنێت و بەتەوای لەناویان دەبات.
Tafsiran larabci:
وَكَمۡ أَهۡلَكۡنَا مِنَ ٱلۡقُرُونِ مِنۢ بَعۡدِ نُوحٖۗ وَكَفَىٰ بِرَبِّكَ بِذُنُوبِ عِبَادِهِۦ خَبِيرَۢا بَصِيرٗا
ئای چەند گەل و نەتەوەی بێباوەڕمان لە دوای نوح لەناو برد، وەک گەلی عاد و سەمود! - ئەی پێغەمبەر - پەروەردگارت بەسە کەوا زانا و ئاگادارە بەھەموو کردەوەی بەندەکانی، ھیچ شتێکی لا نھێنی و شاراوە نییە، وە پاداشت و سزای ھەر ھەموویشیان دەداتەوە.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• من اهتدى بهدي القرآن كان أكمل الناس وأقومهم وأهداهم في جميع أموره.
ھەر کەسێک بە ھیدایەتی قورئان ھیدایەت بدرێت ئەوە تەواوترین کەسی ناو خەڵکە، وە ڕێک و پێکترین و ڕاسترینە لە تەواوی فەرمانەکانیدا.
• اختلاف الليل والنهار بالزيادة والنقص وتعاقبهما، وضوء النهار وظلمة الليل، كل ذلك دليل على وحدانية الله ووجوده وكمال علمه وقدرته.
جیاوازی شەو و ڕۆژ لە زیادی و کەمی و بە دوای یەکتردا ھاتن، وە ڕوناکی ڕۆژ تاریکی شەو، ھەر ھەمووی بەڵگەی ڕوون و ئاشکرایە لەسەر تاک و تەنھایی و کەماڵی زانست و دەسەڵاتی خوای گەورە.
مَّن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡعَاجِلَةَ عَجَّلۡنَا لَهُۥ فِيهَا مَا نَشَآءُ لِمَن نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلۡنَا لَهُۥ جَهَنَّمَ يَصۡلَىٰهَا مَذۡمُومٗا مَّدۡحُورٗا
ھەرکەسێک مەبەستی لە ئەنجامدانی کاری خێر و چاکە بەدەستھێنانی ژیانی دونیا بێت، وە باوەڕی بە پاداشتی ڕۆژی دوایی نەبێت، وە ھیچ گوێی پێ نەدات، ئەوا ئەوەی ئێمە خۆمان دەمانەوێت نەک ئەوەی ئەو کەسە خۆی دەیەوێت، بە زوویی ھەندێک لە خۆشی و نیعمەتەکانی دونیای دەدەینێ و ئاواتەکەی دەھێنینە دی، لە پاشان لە ڕۆژی قیامەتدا دەچێتە ناو ئاگری دۆزەخەوە بەسەرزەنشتکراوی، وە بەدەست گەرماکەیەوە ئاھ و بێدادیەتی و دەتلێتەوە، لەبەر ئەوەی بەڕەزامەندی خۆی دونیای ویست و باوەڕی بە ڕۆژی دوایی نەکرد، وە لەڕەحم و میھرەبانی خوایش بەدوورە.
Tafsiran larabci:
وَمَنۡ أَرَادَ ٱلۡأٓخِرَةَ وَسَعَىٰ لَهَا سَعۡيَهَا وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ كَانَ سَعۡيُهُم مَّشۡكُورٗا
وە ھەر کەسێکیش مەبەستی لە ئەنجامدانی کاری خێر و چاکە ڕەزامەندی خوای گەورە و خۆشبەختی ھەتا ھەتایی دواڕۆژ بێت، وە ھەوڵ و کۆششی بۆ بکات، ھەوڵ و کۆششێک دوور لەڕیا و ڕوپامایی و سومعە و ناوبانگ، وە باوەڕیشی ھەبێت بەوەی خوای گەورە ئیمان و باوەڕی لەسەر واجب و پێویست کردووە، ئەو کەسانەی ئابەو شێوەیەن ھەوڵ و کۆششەکانیان لای خوای گەورە جێگای سوپاسە و گیرای دەکات و چەند بەرامبەریش پاداشتی لەسەر وەردەگرن.
Tafsiran larabci:
كُلّٗا نُّمِدُّ هَٰٓؤُلَآءِ وَهَٰٓؤُلَآءِ مِنۡ عَطَآءِ رَبِّكَۚ وَمَا كَانَ عَطَآءُ رَبِّكَ مَحۡظُورًا
- ئەی پێغەمبەری خوا - ھەریەکێک لەم دوو دەستەیە خراپەکار و دونیا ویستەکان لەگەڵ چاکەکار و دواڕۆژ ویستەکان، بێ بڕانەوە بەھرەمەند دەبن لەبەخششی پەروەردگارت، بەخششی پەروەردگارت لە دونیادا لەکەس ناگیرێتەوە، جا چاکەکار بێت یان خراپەکار (مەبەست لەوەیە خوای گەورە لە دونیادا ڕزق و ڕۆزی ھەردوولایان دەدات).
Tafsiran larabci:
ٱنظُرۡ كَيۡفَ فَضَّلۡنَا بَعۡضَهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ وَلَلۡأٓخِرَةُ أَكۡبَرُ دَرَجَٰتٖ وَأَكۡبَرُ تَفۡضِيلٗا
- ئەی پێغەمبەر - بیربکەرەوە و تێڕامێنە بزانە چۆن لە دونیا لە ڕزق و ڕۆزی و پلەوپایەکاندا فەزڵی ھەندێکمان داوە بەسەر ھەندێکی تردا، بێگومان پلەوپایە و نیعمەت و بەخششەکانی دواڕۆژ بۆ باوەڕداران گەورەتر و باشترە لەوانەی دونیا، جا کەوابوو باوەڕدار دەبێت زیاتر ھەوڵی بۆ دواۆژ بێت.
Tafsiran larabci:
لَّا تَجۡعَلۡ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتَقۡعُدَ مَذۡمُومٗا مَّخۡذُولٗا
- ئەی بەندەی خوا - ھەرگیز نەکەیت لەگەڵ خوای گەورە کەسێکی تر بکەیت بە ھاوبەشی ئەو و بیپەرستیت، ئەو کاتە سەرزەنشتکراو دەبیت لای خوای گەورە ، وە لای بەندە چاکەکانی تری خوای گەورەش سوپاسکراو نابیت، وە سەرشۆڕ دەبیت و کەسیش نییە ببێت بە پشتیوان و کۆمەکت.
Tafsiran larabci:
۞ وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّآ إِيَّاهُ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنًاۚ إِمَّا يَبۡلُغَنَّ عِندَكَ ٱلۡكِبَرَ أَحَدُهُمَآ أَوۡ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَآ أُفّٖ وَلَا تَنۡهَرۡهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوۡلٗا كَرِيمٗا
- ئەی بەندەی خوا - پەروەردگارت بڕیاری داوە کە جگە لە ئەو ھیچ کەسێکی تر نەپەرسترێت، وە فەرمانی بەچاکە کردن کردووە لەگەڵ دایک و باوکدا، بەتایبەتی لەکاتی پیر بوون و چوون بەساڵیاندا، ئەگەر یەکێکیان یان ھەردووکیان لای تۆ پیر و لاواز بوون، ھەرگیز نەکەیت وشەیەکیان لە ڕوودا بەکار بھێنیت مانای بێزاری و بێتاقەت بوون لەدەستیان بگەیەنێت، وە نەکەیت پێیاندا ھەڵشاخێیت، وە وشەی نەشیاو بەکار نەھێنیت، وە ھەمیشە وشەی جوان و نەرم و نیانیان لەبەرامبەردا بەکار بھێنە.
Tafsiran larabci:
وَٱخۡفِضۡ لَهُمَا جَنَاحَ ٱلذُّلِّ مِنَ ٱلرَّحۡمَةِ وَقُل رَّبِّ ٱرۡحَمۡهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرٗا
متەوازع و خۆبەکەم زان وزەلیلی بنوێنە بۆیان، وە زۆریش میھرەبان بە لەگەڵیاندا، وە لە خوای گەورە بپاڕێرەوە و بڵێ: ئەی پەروەردگارم لەبەر ئەوەی ئەوان بەجوانترین شێوە منیان گەورەکرد و پەروەردەیان کردم ڕەحمیان پێ بکە و میھرەبان بە لەگەڵیاندا.
Tafsiran larabci:
رَّبُّكُمۡ أَعۡلَمُ بِمَا فِي نُفُوسِكُمۡۚ إِن تَكُونُواْ صَٰلِحِينَ فَإِنَّهُۥ كَانَ لِلۡأَوَّٰبِينَ غَفُورٗا
- ئەی خەڵکینە - پەروەردگارتان زانایە و شارەزایە دەزانێت چی لە دەروونتاندایە لە دڵسۆزی و ئیخلاص بۆ خوای گەورە لە پەرستن و ئەنجامدانی کارە چاکەکانتان، وە لەچاکە کردن لەگەڵ دایک و باوک، ئەگەر ھاتوو نیەت و مەبەستتان لەمامەڵە کردن لەگەڵ دایک وباوک و جگە ئەوانیش باش و چاک بێت، ئەوە بێگومان خوای گەورە بۆ تۆبەکاران و ئەوانەی دەگەڕێنەوە بۆ لای زۆر لێبوردەیە، جا ھەرکەسێک تەوبە بکات لەو کەم و کورتیانەی پێشتر ھەیبوون لە گوێرایەڵی نەکردنی فەرمانەکانی خوا و دایک و باوکی ئەوا خوای گەورە لێی خۆش دەبێت.
Tafsiran larabci:
وَءَاتِ ذَا ٱلۡقُرۡبَىٰ حَقَّهُۥ وَٱلۡمِسۡكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرۡ تَبۡذِيرًا
- ئەی باوەڕدار - مافی خزمەکانت بدە لە بەجێھێنانی سیلەی ڕەحم لەگەڵیاندا و بەسەریان بکەرەوە، وە ھەژاران و ڕێبوارانیش بێ بەش مەکە لەوەی خوای گەورە پێی بەخشیویت، وە نەکەیت ماڵ و سەروەت و سامانت بە فێڕۆ بدەیت و لەگوناھ و تاواندا خەرجی بکەیت.
Tafsiran larabci:
إِنَّ ٱلۡمُبَذِّرِينَ كَانُوٓاْ إِخۡوَٰنَ ٱلشَّيَٰطِينِۖ وَكَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لِرَبِّهِۦ كَفُورٗا
بێگومان ئەوانەی ماڵ و سامانیان لە گوناھ و تاواندا خەرج دەکەن، وە زیادە ڕۆیی دەکەن لە خەرج کردنی، ئەوانە برا و ھاوکاری شەیتانەکانن، گوێڕایەڵیانن لەوەی فەرمانیان پێ دەکەن لە بەھەدەردان و بەفێڕۆدانی ماڵ و سامانیان، وە شەیتانیش بۆ پەروەردگاری خۆی سپڵە و ناسوپاسگوزار بوو، جگە سەرپێچی خوای گەورە ھیچ کارێکی تر ئەنجام نادات، وە فەرمانیش بەھیچ شتێک ناکات جگە ئەو کارە نەبێت دەبێتە مایەی خەشم و توڕەیی خوای گەورە.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• ينبغي للإنسان أن يفعل ما يقدر عليه من الخير وينوي فعل ما لم يقدر عليه؛ ليُثاب على ذلك.
پێوستە مرۆڤ ئەوەی لە توانایدایە لە کاری خێر و چاکە ئەنجامی بدات و نیەتیشی ڕەزامەندی خوای گەورە بێت، وە نیەتی ئەنجامدانی ئەو کارە خێر وچاکانەیشی ھەبێت کە لە توانایدا نییە بیانکات، بۆ ئەوەی لەسەر نیەتی چاکی خۆی پاداشتی خێری بدرێتەوە.
• أن النعم في الدنيا لا ينبغي أن يُسْتَدل بها على رضا الله تعالى؛ لأنها قد تحصل لغير المؤمن، وتكون عاقبته المصير إلى عذاب الله.
بێگومان نیعمەت و بەخششەکانی خوای گەورە لە دونیادا بەھەر کەسێک بەخشرا بەڵگە نییە لەسەر ئەوەی ئەو کەسە خوای گەورەی لێ ڕازییە، چونکە رەنگە دونیا جگە لە ئیمانداریش دەستی بكەوێت و سەرەنجامەکەی سزای سەختی خوای گەورەیە.
• الإحسان إلى الوالدين فرض لازم واجب، وقد قرن الله شكرهما بشكره لعظيم فضلهما.
چاکەکردن لەگەڵ دایک و باوک خوای گەورە فەرز و پێویستی کردووە لەسەر مرۆڤی باوەڕدار، نەک ھەر ھێندە بەڵکو لەبەر گەورەیی فەزڵی دایک و باوک بەسەر مناڵەکانیانەوە شوکر و سوپاس کردنی ئەوانی لەگەڵ شوکر و سوپاس کردنی خوای گەورەی پێکەوە باسکراوە.
وَإِمَّا تُعۡرِضَنَّ عَنۡهُمُ ٱبۡتِغَآءَ رَحۡمَةٖ مِّن رَّبِّكَ تَرۡجُوهَا فَقُل لَّهُمۡ قَوۡلٗا مَّيۡسُورٗا
ئەگەر ڕووت لەو کەسانە وەرچەرخاند و لەبەر ئەوەی ماڵ و سامانت نەبوو ھیچ نەبوو بیاندەیتێ، وە چاوەڕوانی ڕەحمەت و میھرەبانی پەروەردگارت دەکرد تاوەکو لە ئایندەدا شتێکت بداتێ، ئەوە دەکرێت بەقسەیەکی نەرم و نیان و خۆش لەگەڵیان بدوێیت و بەڕێیان بکەیت، وەک ئەوەی نزای بەرەکەتی ڕزق و ڕۆزییان بۆ بکەیت، یان بەڵێنیان بدەیتێ ھەرکاتێک خوای گەورە ماڵ و سامانی پێ بەخشیت تۆ بەشی ئەوانی لێدەدەیت.
Tafsiran larabci:
وَلَا تَجۡعَلۡ يَدَكَ مَغۡلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبۡسُطۡهَا كُلَّ ٱلۡبَسۡطِ فَتَقۡعُدَ مَلُومٗا مَّحۡسُورًا
دەست مەگرەوە لەبەخشینی ماڵ، وە زیادەڕۆیش مەکە لەبەخشینی، ئەو کاتە بەلۆمەکراوی دادەنیشیت و خەڵکی لۆمەت دەکەن لەبەر ئەوەی بەخیل و چروکیت و ماڵ نابەخشیت، یان ماڵ نابەخشیت لەبەر ئەوەی ھەرچی ماڵ و سامانت ھەیە بەبێھوودە خەرجی دەکەیت، پاشانیش ھیچ شک نابەیت بیبەخشیت.
Tafsiran larabci:
إِنَّ رَبَّكَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّهُۥ كَانَ بِعِبَادِهِۦ خَبِيرَۢا بَصِيرٗا
بێگومان پەروەردگارت ڕزق و ڕۆزی فراوان دەکات و دەیبەخشێت بەھەر کەسێک ویستی لەسەر بێت، وە لەبەر حیکمەتێکی زۆری خۆیشی تەنگی دەکات لەسەر ھەرکەسێک بیەوێت، بێگومان خوای گەورە ئاگادار و بینایە بەبەندەکانی خۆی، ھیچ شتێکی ئەوانی لا نھێنی و شاراوە نییە، کاروبارەکانی لە نێویاندا بە ویستی خۆی جێ بەجێ دەکات.
Tafsiran larabci:
وَلَا تَقۡتُلُوٓاْ أَوۡلَٰدَكُمۡ خَشۡيَةَ إِمۡلَٰقٖۖ نَّحۡنُ نَرۡزُقُهُمۡ وَإِيَّاكُمۡۚ إِنَّ قَتۡلَهُمۡ كَانَ خِطۡـٔٗا كَبِيرٗا
مناڵەکانتان مەکوژن لە ترسی ھەژاری و نەداری لە داھاتوو ئەگەر ماڵ و سامانیان بۆ خەرج بکەن بترسن لەوەی ھەژار دەکەون، ئێمە ڕزق و ڕۆزی ئێوە و ئەوانیش دەدەین، بێگومان کوشتنی ئەوان تاوانێکی گەورەیە، چونکە ئەوان ھیچ تاوانێکیان نەکردووە و ھیچ ھۆکارێکیش نییە کوشتنی ئەوان پێویست بکات.
Tafsiran larabci:
وَلَا تَقۡرَبُواْ ٱلزِّنَىٰٓۖ إِنَّهُۥ كَانَ فَٰحِشَةٗ وَسَآءَ سَبِيلٗا
ھۆشیار بن نزیک نەکەونەوە لە زینا و داوێن پیسی، وە نزیک نەکەونەوە لەو شتانەی ھاندەرن بۆ زیناکردن، چونکە بەڕاستی زینا و داوێن پیسی تاوان و کردەوەیەکی زۆر خراپە، وە ڕێگایەکی خراپیشە بۆ تێکەڵاو بوونی وەچەی خەڵکی، وە ھۆکاریشە بۆ سزای خوای گەورە.
Tafsiran larabci:
وَلَا تَقۡتُلُواْ ٱلنَّفۡسَ ٱلَّتِي حَرَّمَ ٱللَّهُ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۗ وَمَن قُتِلَ مَظۡلُومٗا فَقَدۡ جَعَلۡنَا لِوَلِيِّهِۦ سُلۡطَٰنٗا فَلَا يُسۡرِف فِّي ٱلۡقَتۡلِۖ إِنَّهُۥ كَانَ مَنصُورٗا
ئەو کەسە مەکوژن خوای گەورە ڕشتنی خوێنی حەرام کردووە بە باوەڕھێنان یان بە پێدانی ئەمان و دڵنیایی، مەگەر بەمافێک نەبێت کە خوای گەورە ڕێگای داوە بکوژرێت، وەک کەسێک لە ئیسلام پاشگەز ببێتەوە، یان بەردبارانکردنی ئەو پیاوەی ژنی ھێناوە یان ئەو ئافرەتەی شووی کردووە و زینا دەکەن، یان کوشتنەوەی کەسێک کەسێکی تری بەناڕەوا کوشتبێت، جا ھەرکەسێک بەناھەق و ستەم لێکراوی بکوژرێت بەبێ ھیچ ھۆکارێک کە کوشتنی ڕێگا پێ بدات، ئەوا دەسەڵاتمان بەمیراتگرەکەی داوە کە داوای کوشتنی بکوژەکە بکەنەوە، یان بەبێ ھیچ بریتی وەرگرتنێک بکوژەکە ببەخشن، یان لەبەرامبەر وەرگرتنی خوێنەکەی لە بکوژەکە ببورن، وە دەبێت کەسوکاری کوژراوەکە زیادەڕۆیی نەکەن لە تۆڵە سەندنەوەدا و سنووری خوای گەورە ببەزێنن، وەک ئەوەی بکوژەکە ئەتک بکەن و دەستکاری دەم و لووت و چاوی بکەن، یان بەشێوەیەک بیکوژنەوە کە کوژراوەکەی ئەوان بەو شێوەیە نەکوژرا بێت، یان کەسێکی تر لەبری بکوژەکە بکوژنەوە، بێگومان کارێکی لەو شێوەیە یارمەتییە بۆ کەسوکاری کوژراوەکە تاوەکو بتوانن تۆڵەی خۆیان وەربگرنەوە.
Tafsiran larabci:
وَلَا تَقۡرَبُواْ مَالَ ٱلۡيَتِيمِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ أَشُدَّهُۥۚ وَأَوۡفُواْ بِٱلۡعَهۡدِۖ إِنَّ ٱلۡعَهۡدَ كَانَ مَسۡـُٔولٗا
ھەڵسوکەوت مەکەن بە ماڵ و سامانی ھەتیوانەوە، مەگەر بەباشترین شێوە نەبێت کە ماڵ و سامانەکەی ئەوان گەشە پێ بکات، یان بیپارێزێت لە تیاچوون، تا ئەو کاتەی ھەتیوەکە باڵغ دەبێت و ژیری و بیر و ھۆشی تەواو دەبێت، وە ئەو پەیمان و بەڵێنەیش لە نێوان ئێوە و خوای گەورە و ئێوە و خەڵکیدا ھەیە بێ کەم و کورتی بیبەنە سەر، بێگومان خوای گەورە لە ڕۆژی قیامەتدا لەو کەسە دەپرسێتەوە کە پەیمان و بەڵێنی لەگەڵ خەڵکیدا ھەبووە، ئایا وەفای کردووە پێی تاوەکو پاداشتی بداتەوە، یان ئایا وەفای پێ نەکردووە تاوەكو سزای بدات.
Tafsiran larabci:
وَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ إِذَا كِلۡتُمۡ وَزِنُواْ بِٱلۡقِسۡطَاسِ ٱلۡمُسۡتَقِيمِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلٗا
کاتێک پێوانە بۆ خەڵکی دەکەن بە تەواوی بۆیان بپێون و ھیچی لێ کەم مەکەن، وە کێشانەیشتان دەبێت بەتەرازووی دادگەرانە بێت، کە ھیچی لێ کەم نەبێت و ھیچیشی لێ نەفەوتێت، کێشان و پێوانە بەو شێوەیە چاکتر و باشترە بۆتان لە دونیا و دواڕۆژیشدا، وە سەرەنجامی باشیشی ھەیە لە لای خوای گەورە لە تەرازوو بازی کردن لە پێوانە و کێشانەدا.
Tafsiran larabci:
وَلَا تَقۡفُ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌۚ إِنَّ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡبَصَرَ وَٱلۡفُؤَادَ كُلُّ أُوْلَٰٓئِكَ كَانَ عَنۡهُ مَسۡـُٔولٗا
ئەی ئادەمیزاد شوێن شتێک مەکەوه کە زانیاریت دەربارەی نییە، ئەو کاتە شوێن گومان و وەھم دەکەویت، بێگومان مرۆڤ بەرپرسە لە خێر و شەڕی ئەوەی بەکاری ھێناوە لە گوێ و چاو و دڵی، ئەگەر لەکاری خێردا بەکاری ھێناون خوای گەورە پاداشتی چاکی دەداتەوە، وە ئەگەر لەخراپەدا بەکاری ھێناون تۆڵەیان لێ دەسێنێتەوە.
Tafsiran larabci:
وَلَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًاۖ إِنَّكَ لَن تَخۡرِقَ ٱلۡأَرۡضَ وَلَن تَبۡلُغَ ٱلۡجِبَالَ طُولٗا
بە خۆبەزلزانین و دەعیەوە بەسەر زەویدا مەڕۆ، بێگومان بەم جۆرە ڕۆیشتنەت ناتوانیت زەوی لەت بکەیت، وە باڵایشت ناگاتە باڵای چیاکان لە بەرزی و بڵندیاندا، ئیتر لەبەر چی خۆت بەزل دەزانیت و فیز دەکەیت بەسەر خەڵکیدا؟
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• الأدب الرفيع هو رد ذوي القربى بلطف، ووعدهم وعدًا جميلًا بالصلة عند اليسر، والاعتذار إليهم بما هو مقبول.
ئەدەبی بەرز و بڵند ئەوەیە بەشێوەیەکی جوان و نەرم و نیان وەڵامی خزم و کەسەکانت بدەیتەوە، وە بەڵێنی جوانیشیان بدەیتێ ئەگەر خوای گەورە دەسەڵاتی دایت خزمایەتیان لەگەڵ دەکات و یارمەتیان دەدات، وە بەشێوەیەکی جوانیش پۆزشیان بۆ بھێنیتەوە.
• الله أرحم بالأولاد من والديهم؛ فنهى الوالدين أن يقتلوا أولادهم خوفًا من الفقر والإملاق وتكفل برزق الجميع.
خوای گەورە میھرەبانترە بە مناڵان لە دایک و باوکی خۆیان، ڕێگری کردووە لە دایک و باوک لەترسی ھەژاری و نەداری مناڵی خۆیان بکوژن، وە ڕزق و ڕۆزی ئەوانیشی گرتووەتە ئەستۆی خۆی و دابینی کردووە.
• في الآيات دليل على أن الحق في القتل للولي، فلا يُقْتَص إلا بإذنه، وإن عفا سقط القصاص.
ئەم ئایەتانە بەڵگەن لەسەر ئەوەی کوشتنەوە مافی خزم و کەسوکاری کوژراوەکەیە، نابێت بەبێ ئیزن و مۆڵەتی ئەوان تۆڵەی لێ بسێنرێتەوە، خۆ ئەگەر ئەوان لە مافی خۆیان خۆش بوون، ئیتر کەس مافی کوشتنەوەی بکوژەکەی نییە.
• من لطف الله ورحمته باليتيم أن أمر أولياءه بحفظه وحفظ ماله وإصلاحه وتنميته حتى يبلغ أشده.
یەکێک لە ڕەحم و میھرەبانییەکانی خوای گەورە بۆ ھەتیوان ئەوەیە فەرمانی کردووە بە لێپرسراوەکانیان کە خۆیان و ماڵ وسامانیشیان بپارێزن، وە ھەوڵبدەن کە ماڵ و سامانەکەیان گەشە پێ بدەن تائەو کاتەی باڵغ و ژیر دەبن و ماڵەکەیان بۆ دەگێڕنەوە.
ذَٰلِكَ مِمَّآ أَوۡحَىٰٓ إِلَيۡكَ رَبُّكَ مِنَ ٱلۡحِكۡمَةِۗ وَلَا تَجۡعَلۡ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتُلۡقَىٰ فِي جَهَنَّمَ مَلُومٗا مَّدۡحُورًا
ئەوەی ڕوونمان کردەوە بۆت لە فەرمانکردن بەکردەوە چاکەکان و ڕێگری کردن لە خراپەکان و باسکردنی ئەحکامەکان پەروەردگارت وەحی بۆ کردویت، جا کەوابوو ئەی مرۆڤ لەگەڵ (اللە) دا پەرستراوێکی تر دامەنێ، ئەو کاتە لە ڕۆژی قیامەتدا فڕێ بدرێیتە ئاگری دۆزەخەوە بەلۆمەکراوی، دەروونی خۆت و خەڵکیش لۆمەت بکەن و دەرکرابیت لە ڕەحمەت و میھرەبانی خوا.
Tafsiran larabci:
أَفَأَصۡفَىٰكُمۡ رَبُّكُم بِٱلۡبَنِينَ وَٱتَّخَذَ مِنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنَٰثًاۚ إِنَّكُمۡ لَتَقُولُونَ قَوۡلًا عَظِيمٗا
ئەی ئەوانەی بانگەشەی ئەوە دەکەن کە فریشتەکان کچی خوان، ئایا - ئەی بت پەرست وموشریکینە - پەروەردگارتان بەقسەی خۆتان کوڕانی ھەڵبژاردووە بۆ ئێوە، وە فریشتەکانیشی کردبێت بەکچی خۆی؟ (پاک وبێگەردی وبەرز وبڵندی بۆ اللە تعالی) بێگومان ئێوە قسەیەکی گەورە و ناقوڵا وناشرین بۆخوا ھەڵدەبەستن، کە مناڵ بۆ خوا بڕیار دەدەن، وە وا گومان دەبەن کە خوای گەورە کچی ھەبێت ئەویش بۆ ئەوەی تەواو ملکەچی کوفر و بێباوەڕی ببن پێی.
Tafsiran larabci:
وَلَقَدۡ صَرَّفۡنَا فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ لِيَذَّكَّرُواْ وَمَا يَزِيدُهُمۡ إِلَّا نُفُورٗا
بێگومان لەم قورئانەدا ھەموو جۆرە ئەحکام و ئامۆژگاری و نمونە ھێنانەوەیەکمان باسکردوە و ڕوونمان کردووەتەوە، تاوەکو ئەو ڕێگایە بگرنە بەر کە سوودیان پێ دەگەیەنێت، وە واز لەوەیش بھێنن کە زیانی ھەیە بۆیان، کەچی ھەندێک لەوانەی فیترەتیان تێکچووە ئەم پەند و ئامۆژگاریانە ھیچیان بۆ زیاد ناکات وسوودی لێ نابینن جگە لە دوور کەوتنەوە وڕق بوونەوە لەھەق و ڕاستی نەبێت.
Tafsiran larabci:
قُل لَّوۡ كَانَ مَعَهُۥٓ ءَالِهَةٞ كَمَا يَقُولُونَ إِذٗا لَّٱبۡتَغَوۡاْ إِلَىٰ ذِي ٱلۡعَرۡشِ سَبِيلٗا
- ئەی پێغەمبەری خوا - بەو موشریک و بتپەرستانە بڵێ: ئەگەر بھاتایە لەگەڵ (اللە) پەرستراو و خوایەکی تر ھەبوایە ھەروەکو چۆن بە درۆ و دەلەسە وا دەڵێن، ئەوا ھەریەک لەو پەرستراوانە ھەوڵی دەدا ڕیگایەک بۆ لای خوای خاوەن عەرش بگرێتە بەر تاوەکو زاڵ ببێت بەسەر موڵک و دەسەڵاتی ئەو و ململانێی لەگەڵدا بکات.
Tafsiran larabci:
تُسَبِّحُ لَهُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ ٱلسَّبۡعُ وَٱلۡأَرۡضُ وَمَن فِيهِنَّۚ وَإِن مِّن شَيۡءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمۡدِهِۦ وَلَٰكِن لَّا تَفۡقَهُونَ تَسۡبِيحَهُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حَلِيمًا غَفُورٗا
ھەر حەوت ئاسمانەکان و زەوی، وە ھەرچی لەناویشیاندا ھەیە، ھەمووی تەسبیحاتی خوای گەورە دەکەن، ھەرچی شتێک ھەیە خوای بەرز و بڵند بە پاک و بێگەرد دەگرێت، لەگەڵ ئەوەشدا سوپاس و ستایشی ئەو دەکەن، بەڵام ھێندە ھەیە ئێوە تێناگەن لەم تەسبیحات و سوپاس و ستایشەی ئەوان، چونکە ئێوە تەنھا لەو تەسبیحاتە تێدەگەن بە زمانی خۆتان بکرێت، بێگومان خوای گەورە بەرامبەر بەندەکانی زۆر لەسەر خۆیە وھیچ پەلەی سزا و تۆلە سەندنەوەی نییە، وە زۆریش لێبوردەیە بۆ ئەوانەی تەوبە دەکەن لە گوناھەکانیان و دەگەڕێنەوە بۆ لای.
Tafsiran larabci:
وَإِذَا قَرَأۡتَ ٱلۡقُرۡءَانَ جَعَلۡنَا بَيۡنَكَ وَبَيۡنَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ حِجَابٗا مَّسۡتُورٗا
- ئەی پێغەمبەر - ئەگەر قورئانت خوێندەوە، ئەو موشریک و بتپەرستانە گوێ بیستی ھەڕەشە و ئامۆژگارییەکانی بوون، ئەوا لە نێوان تۆ و ئەوانەی کە باوەڕیان نییە بە ڕۆژی قیامەت پەردەیەکی داپۆشەر دادەنێین، کە ڕێگری دەکات لەوەی لە قورئان تێبگەن، ئەوەیش وەک سزا و تۆڵەیەک بۆ ئەوان چونکە پشتیان کردوەتە شەریعەتەکەی خوا.
Tafsiran larabci:
وَجَعَلۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ أَكِنَّةً أَن يَفۡقَهُوهُ وَفِيٓ ءَاذَانِهِمۡ وَقۡرٗاۚ وَإِذَا ذَكَرۡتَ رَبَّكَ فِي ٱلۡقُرۡءَانِ وَحۡدَهُۥ وَلَّوۡاْ عَلَىٰٓ أَدۡبَٰرِهِمۡ نُفُورٗا
چەند پەردە و بەربەستێکمان داوە بەسەر دڵیاندا بۆ ئەوەی لە قورئان تێ نەگەن، وە قورسی و گرانیشمان تووشی گوێکانیان کردووە تاوەکو گوێ بیستی نەبن، بیستنێک کە سوودی ھەبێت بۆیان، ئەگەر ھاتوو لە قورئاندا تەنھا ناوی پەروەردگارت دەھێنیت وباسی خوا درۆینەکانی ئەوان ناکەیت ئەوا پاشە و پاش دەگەڕێنەوە و دوور دەکەونەوە لە ئیخلاص و داننان بەیەکخواپەرستی ئەو.
Tafsiran larabci:
نَّحۡنُ أَعۡلَمُ بِمَا يَسۡتَمِعُونَ بِهِۦٓ إِذۡ يَسۡتَمِعُونَ إِلَيۡكَ وَإِذۡ هُمۡ نَجۡوَىٰٓ إِذۡ يَقُولُ ٱلظَّٰلِمُونَ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلٗا مَّسۡحُورًا
ئێمە لە ھەموو کەس چاکتر دەزانین سەرانی قوڕەیش بەچی مەبەستێک گوێ لە قورئان دەگرن، ئەوان ھیدایەت و ڕێنوماییان ناوێت، بەڵکو دەیانەوێت سوکایەتی بە قورئان بکەن و قسەی بێھودەی تێکەڵاو بکەن کاتێک تۆ قورئان دەخوێنیت، وە ئێمە بەو چرپانەیش کە مەبەستیان پێی درۆ و دەلەسە و ڕێگری کردنە لە قورئان زانا و ئاگادارین، ئەوانەی کە زوڵم و ستەم لە خۆیان دەکەن بەوەی کافر و بێباوەڕ بوون دەڵێن: - ئەی خەڵکینە - ئەگەر شوێنی ئەم پیاوە بکەون، ئەوا شوێن کەسێک دەکەون کە جادووی لێکراوە و عەقڵ و ژیری تێکچووە.
Tafsiran larabci:
وَقَالُوٓاْ أَءِذَا كُنَّا عِظَٰمٗا وَرُفَٰتًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ خَلۡقٗا جَدِيدٗا
موشریک و بتپەرستەکان وەک نکۆڵی و ئینکاری کردنی ڕۆژی زیندووبوونەوە، وتیان: کاتێک مردین و بووین بە ئێسک و پروسکی ڕزیوو، وە لاشەمان فەوتا و تیاچوو، ئایا جارێکی تر زیندوو دەکرێینەوە؟ بێگومان ئەوە کارێکی زۆر دوورە لەڕاستی.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• الزعم بأن الملائكة بنات الله افتراء كبير، وقول عظيم الإثم عند الله عز وجل.
گومان و باوەڕبوون بەوەی فریشتەکان کچی خوان درۆیەکی زۆر گەورەیە، وە گوناھێکی مەزنیشە لای خوای گەورە (جل جلالە).
• أكثر الناس لا تزيدهم آيات الله إلا نفورًا؛ لبغضهم للحق ومحبتهم ما كانوا عليه من الباطل.
زۆربەی خەڵکی لەبەر ئەوەی ڕقیان لەھەق و ڕاستییە وە ئەوەی لەسەرینی لەناھەقی وگومڕایی خۆشیان دەوێت ئایەتەکانی خوای گەورە ھیچ سوودێکیان پێ ناگەیەنێت بگرە بە بیستیشی زیاتر دوور دەکەونەوە لە بەرنامەی خوا.
• ما من مخلوق في السماوات والأرض إلا يسبح بحمد الله تعالى فينبغي للعبد ألا تسبقه المخلوقات بالتسبيح.
ھەرچی بەدیھێنراوی خوای گەورە ھەیە لە ئاسمانەکان و زەوی ھەر ھەموویان تەسبیحات و سوپاس و ستایشی خوا دەکەن، بۆیە پێویستە لەسەر بەندەکانی خوا ھەوڵی ئەوە بدەن بەدیھێنراوەکانی تر لە تەسبیحات و سوپاس و ستایشی خوا لەوان پێش نەکەون.
أَوۡ خَلۡقٗا مِّمَّا يَكۡبُرُ فِي صُدُورِكُمۡۚ فَسَيَقُولُونَ مَن يُعِيدُنَاۖ قُلِ ٱلَّذِي فَطَرَكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةٖۚ فَسَيُنۡغِضُونَ إِلَيۡكَ رُءُوسَهُمۡ وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هُوَۖ قُلۡ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ قَرِيبٗا
یان ببن بەھەر بەدیھێنراوێکی دیکەی گەورتر لەبەرد و ئاسن، سەختر و گەورەتر بێت وەکو ئاسمانەکان و زەوی و شاخەکان، خوای گەورە ھەروەک چۆن دەستی پێکردن ئاواش دەتانگێڕێتەوە، ھەروەک چۆن یەکەمجار بەدیھێنان ئاواش زیندووتان دەکاتەوە، ئەو کەلەسەختە نکۆڵی کەرانە دەڵێن: ئایا دوای مردنمان کێ جارێکی تر دەمانگێڕێتەوە و زیندوومان دەکاتەوە؟ ئەی پێغەمبەر پێیان بڵێ: ئەو زاتەی یەکەمجار بەبێ ئەوەی پێشووتر ھاوشێوەتان ھەبێت بەدیھێنان ھەر ئەو زاتە دەتانگێڕێتەوە و زیندووتان دەکاتەوە، ئەوانە لە وەڵامتدا بەگاڵتە پێکردن وسەر ڕاوەشاندنەوە، بەدوری دەزانن شتێکی لەو شێوەیە ڕووبدات ودەڵێن: ئەم گەڕاندنەوە و زیندووکردنەوە کەی ڕوو دەدات؟ تۆیش ئەی موحەممەد (صلی اللە علیە وسلم) پێیان بڵێ: لەوانەیە نزیک بێت، چونکە ھەر شتێک ڕوو بدات ئەوا نزیکە ھاتنی.
Tafsiran larabci:
يَوۡمَ يَدۡعُوكُمۡ فَتَسۡتَجِيبُونَ بِحَمۡدِهِۦ وَتَظُنُّونَ إِن لَّبِثۡتُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا
خوای گەورە دەتانگێڕێتەوە لە ڕۆژێکدا بانگتان دەکات بۆ زەوی کۆکردنەوە (زەوی مەحشەر) ، ئێوەش بەدەم سوپاسەوە وەڵامی خوای گەورە دەدەنەوە و ملکەچی فەرمانی دەبن، وە واگومان دەبەن تەنھا ماوەیەکی کەم لەسەر زەوی ژیاون و ماونەتەوە.
Tafsiran larabci:
وَقُل لِّعِبَادِي يَقُولُواْ ٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُۚ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ يَنزَغُ بَيۡنَهُمۡۚ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ كَانَ لِلۡإِنسَٰنِ عَدُوّٗا مُّبِينٗا
- ئەی پێغەمبەر - بە بەندە باوەڕدارەکانم بڵێ: لە کاتی گفتۆگۆ کردن لەگەڵ یەکتردا با وشەی جوان و شیاو بەکار بھێنن، وە دوور بکەونەوە لە وتنی وشەی ناشیرین و ناپەسەند و بێزارکەر، چونکە بێگومان شەیتان بە ھەلی وەردەگرێت بە ھۆیەوە ژیانی دونیا و دواڕۆژیشیان لێ خراپ دەکات، بەڕاستی شەیتان دوژمنێکی دیاری مرۆڤە، بۆیە دەبێت ھۆشیار بن لێی و نەکەونە ناو فڕوفێڵەکانیەوە.
Tafsiran larabci:
رَّبُّكُمۡ أَعۡلَمُ بِكُمۡۖ إِن يَشَأۡ يَرۡحَمۡكُمۡ أَوۡ إِن يَشَأۡ يُعَذِّبۡكُمۡۚ وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ عَلَيۡهِمۡ وَكِيلٗا
- ئەی خەڵکینە - پەروەردگارتان زاناترە پێتان، وە ھیچ شتێکی لا نھێنی و شاراوە نییە، ئەگەر پەروەردگارتان بیەوێت میھرەبانیتان لەگەڵ دەکات و سەرکەوتووتان دەکات بۆ باوەڕ و ئەنجامدانی کاری چاکە، وە ئەگەر بیشیەوێت سزاتان بدات ئەوا بەو شێوەیە سزاتان دەدات کە باوەڕ نەھێنن و لەسەر کوفر و بێباوەڕی بمرن، - ئەی پێغەمبەر - ئێمە تۆمان نەناردووە کە وەکیل و بەرپرسیاری کاری ئەوان بیت بۆ ئەوەی زۆریان لێ بکەیت باوەڕ بھێنن وە ڕێگریان لێ بکەیت لەوەی کافر و بێباوەڕ بن، وە کاروکردەوەکانیان بژمێریت، بەڵکو تۆ تەنھا گەیەنەری ئەوەی پێیان کە خوای گەورە فەرمانی کردووە بە گەیاندنی.
Tafsiran larabci:
وَرَبُّكَ أَعۡلَمُ بِمَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَلَقَدۡ فَضَّلۡنَا بَعۡضَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ عَلَىٰ بَعۡضٖۖ وَءَاتَيۡنَا دَاوُۥدَ زَبُورٗا
- ئەی پێغەمبەر - پەروەردگارت زاناترە بەو کەسانەی لە ئاسمانەکان و زەویدا ھەن، وە زاناترە بەحاڵیان و بەوەیشی شایستەین ، وە ئێمە فەزڵی ھەندێک لە پێغەمبەرانمان داوە بەسەر ھەندێکی تریاندا، بە زۆری شوێنکەوتوان و دابەزاندنی کتێب و پەرتووک بۆیان، وە کتێبی زەبوریشمان بە داود پێغەمبەر بەخشیووە.
Tafsiran larabci:
قُلِ ٱدۡعُواْ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِهِۦ فَلَا يَمۡلِكُونَ كَشۡفَ ٱلضُّرِّ عَنكُمۡ وَلَا تَحۡوِيلًا
- ئەی پێغەمبەر - : بەو موشریک و بتپەرستانە بڵێ: - ئەی موشریک و بتپەرستینە - کاتێک زەرەرو زیانێکیتان بۆ دادەبەزێت بانگی ئەو کەسانە بکەن کە بە خواتان دەزانین ئەو زیانەتان لەسەر لاببەن، بێگومان ئەوانە ناتوانن ھیچ زیانێکتان لەسەر ھەڵبگرن، وە لەبەر بێدەسەڵاتیان نایشتوانن بیگوێزنەوە بۆ کەسانێکی جگە لە خۆتان، وە ھەر کەسێکیش بێدەسەڵات و بێ توانا بێت بێگومان خوا نییە.
Tafsiran larabci:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ يَبۡتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ ٱلۡوَسِيلَةَ أَيُّهُمۡ أَقۡرَبُ وَيَرۡجُونَ رَحۡمَتَهُۥ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُۥٓۚ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحۡذُورٗا
ئەوانەی ئەوان ھاواریان بۆ دەبەن و لێیان دەپارێنەوە لە فریشتە و ھاوشێوەکانیان، ئەوان خۆیان پێشبڕکێ دەکەن ھێندەی دەتوانن کار و کردەوەی چاک بکەن و گوێڕایەڵی فەرمانەکانی بن تاوەکو لەپەروەردگاریان نزیک ببنەوە،وە بە ئومێدی ڕەحمەت و میھرەبانی خوای گەورەن، وە دەترسن لەوەی سزایان بدات، چونکە - ئەی پێغەمبەر - بێگومان سزای پەروەردگارت شایانی ئەوەیە بەندەکان لێی بەحەزەر بن و خۆیانی لێ بپارێزن.
Tafsiran larabci:
وَإِن مِّن قَرۡيَةٍ إِلَّا نَحۡنُ مُهۡلِكُوهَا قَبۡلَ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَوۡ مُعَذِّبُوهَا عَذَابٗا شَدِيدٗاۚ كَانَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡكِتَٰبِ مَسۡطُورٗا
ھیچ گوند و شارێک نییە دانیشتوانەكەی بێباوەڕبن ھەر لە دونیادا پێش ھاتنی قیامەت بە ھۆی کوفر و بێباوەڕیانەوە ئیللا ئێمە سزایان بۆ دادەبەزێنین و لەناویان دەبەین، یان خەڵکی گوند و شارەکە بەسزایەکی سەخت و توند سزا دەدات بە کوشتن و ھاوشێوەکانی، ئەم لەناو بردن و سزادانە خوای گەورەیش بڕیارێکی خواییە و لە (لوح المحفوظ) دا نوسراوە.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• القول الحسن داع لكل خلق جميل وعمل صالح، فإنَّ من ملك لسانه ملك جميع أمره.
گوفتاری جوان و شیرین ھۆکاری ھەموو کارێکی جوان و کردەوەیەکی چاکە، ھەر کەسێک توانی زمانی خۆی کۆنترۆڵ بکات ئەوا توانیویەتی خاوەنی ھەموو کار و فەرمانێکی خۆی بیت.
• فاضل الله بين الأنبياء بعضهم على بعض عن علم منه وحكمة.
فەزڵدانی خوای گەورە بۆ ھەندێک پێغەمبەران بەسەر ھەندێکی تریاندا لە عیلم و زانست و حیکمەت و دانایی خواوەوەیە.
• الله لا يريد بعباده إلا ما هو الخير، ولا يأمرهم إلا بما فيه مصلحتهم.
خوای گەورە تەنھا خێر و چاکەی بۆ بەندەکانی دەوێت، وە بەھیچ شتێکیش فەرمانیان پێ ناکات ئەگەر بەرژەوەندیانی تێدا نەبێت.
• علامة محبة الله أن يجتهد العبد في كل عمل يقربه إلى الله، وينافس في قربه بإخلاص الأعمال كلها لله والنصح فيها.
نیشانەی خۆشویستنی خوای گەورە ئەوەیە بەندەکان گشت ھەوڵ و کۆششێکیان بۆ نزیک بوونەوە لەخوای گەورە بێت، وە پێشبڕکێی یەکتر بکەن لە ئیخلاص و دڵسۆزی لە کارەکانیاندا بۆ خوای گەورە وە ئامۆژگاری یەکتریش بکەن لەم پێناوەدا.
وَمَا مَنَعَنَآ أَن نُّرۡسِلَ بِٱلۡأٓيَٰتِ إِلَّآ أَن كَذَّبَ بِهَا ٱلۡأَوَّلُونَۚ وَءَاتَيۡنَا ثَمُودَ ٱلنَّاقَةَ مُبۡصِرَةٗ فَظَلَمُواْ بِهَاۚ وَمَا نُرۡسِلُ بِٱلۡأٓيَٰتِ إِلَّا تَخۡوِيفٗا
ئەوەی وای لێکردین کەواز بھێنین لەدابەزاندنی ئەو نیشانە و ئایەتە ھەست پێکراوانەی موشریک و بتپەرستەکانی قوڕەیش داوایان کردبوو، وەک زیندووکردنەوەی مردوو و ھەندێک نیشانە و ئایەتی تریش کەبەڵگەن لەسەر ڕاستگۆیی پێغەمبەری خوا، تەنھا لەبەر ئەوە بوو لەڕابردوودا دامانبەزاندن بۆ ئوممەتانی پێشووتر، کەچی باوەڕیان پێنەکرد و بەدرۆیان زانی، بێگومان نیشانە و ئایەتێکی گەورە و ڕوونمان دابە گەلی سەموود کە بریتی بوو لە وشترەکە، کەچی باوەڕیان پێنەکرد، ئێمەیش خێرا سزامان بۆ ناردن، ئێمە ھەر بۆ ترس وەبەرنانی بێباوەڕان و گەلە یاخییەکان ئایەت و نیشانەکان لەسەر دەستی پێغەمبەران دەنێرین، بەڵکو موسڵمان بن و باوەڕ بھێنن.
Tafsiran larabci:
وَإِذۡ قُلۡنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِٱلنَّاسِۚ وَمَا جَعَلۡنَا ٱلرُّءۡيَا ٱلَّتِيٓ أَرَيۡنَٰكَ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلنَّاسِ وَٱلشَّجَرَةَ ٱلۡمَلۡعُونَةَ فِي ٱلۡقُرۡءَانِۚ وَنُخَوِّفُهُمۡ فَمَا يَزِيدُهُمۡ إِلَّا طُغۡيَٰنٗا كَبِيرٗا
- ئەی پێغەمبەری خوا - وە بیر خۆتی بھێنەوە کاتێک پێمان وتی: پەروەردگارت بە دەسەڵات و علیمی خۆی دەوری خەڵکی داوە، وە ناتوانن لە موڵک و دەسەڵاتی ئەو دەرچن، خوای گەورە تۆ دەپارێزێت لەوان، بۆیە ھیچ مەترسە و ئەوەی فەرمانت پێکراوە بە گەیاندنی بەخەڵکی پێیان بگەیەنە، وە ئەوەی لەشەوی ئیسرادا بە چاوی خۆت بینیت و پیشانمان دایت بۆ تاقیکردنەوەی خەڵکی بوو، ئایا باوەڕی پێدەکەن، یان بە درۆی دەزانن؟ وە درەختی زەققومی نەفرین لێکراویش کە لە قورئاندا باسکراوە و لەبنەوەی دۆزەخ دەڕوێت ھەر بۆ تاقیکردنەوەی بێباوەڕانە، جا ئەگەر ئەوان باوەڕیان بەم دوو بەڵگە و نیشانە نەھێنا ئیتر باوەڕ بەھیچی تریش ناکەن، وە ئێمە بە دابەزاندن و ناردنی بەڵگە و نیشانەکان دەیانترسێنین، کەچی ترساندنیان زیاتر بەردەوامیان دەکات لەسەر بێباوەڕی و ڕۆچوون لە گومڕاییدا.
Tafsiran larabci:
وَإِذۡ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ قَالَ ءَأَسۡجُدُ لِمَنۡ خَلَقۡتَ طِينٗا
- ئەی پێغەمبەری خوا - وەبیر خۆتی بھێنەرەوە کە پێمان وتی: بە فریشتەکانمان وت: سوژدەی سڵاو و ڕێز بۆ ئادەم ببەن نەک سوژدەی پەرستن، ھەر ھەموویان گوێڕایەڵ بوون و فەرمانەکەیان جێ بەجێ کرد، بەڵام ئیبلیس سوژدەی بۆ ئادەم نەبرد لەبەر ئەوەی خۆی بەگەورە زانی، وە وتی: ئایا من سوژدە بۆ کەسێک ببەم لە کاتێدا ئەو لە گڵ دروستکراوە، و منیش لە ئاگر ؟ بێگومان من لەو بەرێزترم.
Tafsiran larabci:
قَالَ أَرَءَيۡتَكَ هَٰذَا ٱلَّذِي كَرَّمۡتَ عَلَيَّ لَئِنۡ أَخَّرۡتَنِ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَأَحۡتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُۥٓ إِلَّا قَلِيلٗا
ئیبلیس بە پەروەردگاری وت : پێم ناڵێیت ئەم بەدیھێنراوە چییە کە ڕێزیت دا بەسەر مندا بەوەی فەرمانت پێکردم سوژدەی بۆ ببەم؟ ئەگەر تا کۆتا ڕۆژەکانی ژیانی دونیا و ھاتنی قیامەت مۆڵەتم بدەیت و بە زیندوویی بمھێڵیتەوە ئەوا مەرج بێت وەچە و نەوەکانی ئادەم ھەر ھەموویان گومڕا و سەرلێشێواو بکەم و لەسەر ڕێگای ڕاست لایانبدەم، جگە کەمێکیان نەبێت لەوانەی کەتۆ پاراستونت و لەبەندە موخلیص و دڵسۆزەکانتن.
Tafsiran larabci:
وَٱسۡتَفۡزِزۡ مَنِ ٱسۡتَطَعۡتَ مِنۡهُم بِصَوۡتِكَ وَأَجۡلِبۡ عَلَيۡهِم بِخَيۡلِكَ وَرَجِلِكَ وَشَارِكۡهُمۡ فِي ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَوۡلَٰدِ وَعِدۡهُمۡۚ وَمَا يَعِدُهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ إِلَّا غُرُورًا
ھەر کەسێک لەوان تۆ پێی دەوێریت بە بانگەوازەکەت سوک و ڕیسوایان بکەیت بۆ ئەوەی سەرپێچی من بکەن ئەوا درێغی مەکە و بیکە، وە بەگشت لەشکری سوار و پیادەتەوە، ئەوانەی دێن بەدەم بانگەوازەکەتەوە و گوێڕایەڵیت دەکەن بۆیان بڕۆ و گومڕایان بکە، وە ببە بەھاوبەشیان لە ماڵیاندا بەوەی ھەرچی ڕێگای ناشەرعی و حەرامە بۆیان بڕازێنەوە بۆ ماڵ پەیدا کردن، وە بەشداریان بکە لە مناڵیشیاندا بەوەی زینا و داوێن پیسیان لا جوان و ڕازاوە بکەیت کە مناڵیان بە زینا ببێت، وە بەناوی غەیری خواوە ناو بنرێن، وەک (عبدالعزی و عبد المنات) وە بەڵێنی درۆ و ئومێد و ھیوای ناڕەوایان لابڕازێنەوە، بەو جۆرە بەڵێنیان پێ بدە، وە ھەرچی بەڵێنی شەیتانە ھەموی درۆیە، بۆ ئەوەی لەخشتەیان بەرێت و بیاخەڵەتێنێت.
Tafsiran larabci:
إِنَّ عِبَادِي لَيۡسَ لَكَ عَلَيۡهِمۡ سُلۡطَٰنٞۚ وَكَفَىٰ بِرَبِّكَ وَكِيلٗا
بێگومان بەندە باوەڕدارە کردەوە جوانەکانی من، ئەوانەی گوێڕایەڵی من دەکەن، - ئەی ئیبلیس - تۆ دەسەڵاتت نییە بەسەریاندا، چونکە بێگومان خوای گەورە ئەوان دەپارێزێت لە شەڕ و خراپەی تۆ، وە پەروەردگاریشت بەسە کە پارێزەر و پشتیوان و چاودێری ئەو کەسانە بێت کە لەسەرجەم کارو بارەکانیاندا پشتی پێ دەبەستن.
Tafsiran larabci:
رَّبُّكُمُ ٱلَّذِي يُزۡجِي لَكُمُ ٱلۡفُلۡكَ فِي ٱلۡبَحۡرِ لِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ كَانَ بِكُمۡ رَحِيمٗا
ئەی خەڵکینە پەروەردگارتان ئەو زاتەیە کە کەشتیەکانتان لەدەریادا ھاتوچۆ پێ دەکات، بۆ ئەوەی ڕزق وڕۆزی لەڕێگای بارزگانی وشتی تریشەوە بەدەست بھێنن، بێگومان خوای گەورە زۆر بەسۆز ومیھرەبانە بەرامبەرتان، چونکە ئەم ھۆکارانەی بۆ ئاسان کردوون
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• من رحمة الله بالناس عدم إنزاله الآيات التي يطلبها المكذبون حتى لا يعاجلهم بالعقاب إذا كذبوا بها.
یەکێک لە میھرەبانییەکانی خوای گەورە بۆ بەندەکانی ئەوەیە ئەو بەڵگە و نیشانانە دانابەزێنێت کە خۆیان داوای دەكەن ، تاوەکو ئەگەر باوەڕیان پێ نەکرد خێرا سزایان نەدات.
• ابتلى الله العباد بالشيطان الداعي لهم إلى معصية الله بأقواله وأفعاله.
خوای گەورە بەندەکانی بە شەیتان تاقی کردوەتەوە، کە بانگیان دەکات بۆ سەرپێچی خوای گەورە بە گوفتار وکردەوەکانی.
• من صور مشاركة الشيطان للإنسان في الأموال والأولاد: ترك التسمية عند الطعام والشراب والجماع، وعدم تأديب الأولاد.
یەکێک لە شێوازەکانی بەشداری کردنی شەیتان لەگەڵ مرۆڤدا ئەوەیە شەیتان بەشداری مرۆڤ دەکات لە ماڵ و سامان و منداڵیدا، وەک ئەوەی وایان لێدەکات ناوی خوای گەورە نەھێنن لەکاتی خواردن و خواردنەوە و سەرجێی کردن لەگەڵ خێزانی، وە واز لە پەروەردەکردن و فێرکردنی ئادابی جوانی مناڵەکانی بھێنێت.
وَإِذَا مَسَّكُمُ ٱلضُّرُّ فِي ٱلۡبَحۡرِ ضَلَّ مَن تَدۡعُونَ إِلَّآ إِيَّاهُۖ فَلَمَّا نَجَّىٰكُمۡ إِلَى ٱلۡبَرِّ أَعۡرَضۡتُمۡۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ كَفُورًا
- ئەی موشریک و بتپەرستینە - کاتێک تووشی بەڵا و ناخۆشیەک دەبن لەناو دەریادا و ترسی ئەوەتان لێ دەنیشێت کە تێیدا لە ناو ئەچن وئەمرن، ئەوەتان لەبیر نامێنێت کەپێشتر غەیری خواتان پەرستووە، بۆیە دەست دەکەن بە ھاوار کردن و پاڕانەوە لە خوای گەورە (اللە تعالی)، جا کاتێک خوای گەورە ھات بەھاناتانەوە و ڕزگاری کردن لەوەی لێی دەترسان، وە گەیشتنە وشکانی جارێکی تر پشت دەکەنەوە لە یەکخواپەرستی و بە تەنھا ھاوار کردنە زاتی بەرز و بڵندی ئەو، وە دەگەڕێنەوە سەر بتپەرستی، بەراستی مرۆڤ سپڵە و نکۆڵکەری نیعمەت و بەخششەکانی خوای گەورەیە.
Tafsiran larabci:
أَفَأَمِنتُمۡ أَن يَخۡسِفَ بِكُمۡ جَانِبَ ٱلۡبَرِّ أَوۡ يُرۡسِلَ عَلَيۡكُمۡ حَاصِبٗا ثُمَّ لَا تَجِدُواْ لَكُمۡ وَكِيلًا
- ئەی موشریک و بتپەرستینە - ئایا دوای ئەوەی خوای گەورە ڕزگاری کردن و گەیاندنیەوە وشکانی ئاخۆ لەوە دڵنیان کە خوای گەورە ناتانبات بەناخی زەویدا؟ یان لەوە دڵنیابوونەتەوە وەک گەلی لوط بەردبارانتان ناکات؟ ئەمجا ئەو کاتە کەستان دەست نەکەوێت بتانپارێزێت لەسزای خوا، یان یارمەتیدەرێک لەتیاچوون ڕزگارتان بکات.
Tafsiran larabci:
أَمۡ أَمِنتُمۡ أَن يُعِيدَكُمۡ فِيهِ تَارَةً أُخۡرَىٰ فَيُرۡسِلَ عَلَيۡكُمۡ قَاصِفٗا مِّنَ ٱلرِّيحِ فَيُغۡرِقَكُم بِمَا كَفَرۡتُمۡ ثُمَّ لَا تَجِدُواْ لَكُمۡ عَلَيۡنَا بِهِۦ تَبِيعٗا
یان لەوە دڵنیان کە جارێکی تر خوای گەورە ناتانگەڕێنێتەوە بۆ ناو دەریا، وە ڕەشەبایەکی توندتان بۆ ھەڵناکات، ئەو کاتە بە ھۆی ئەوەی کە شوکری ئەو خوایەتان نەکرد لەسەر نیعمەت و بەخششی ڕزگارکردنتان لەناو دەریا نوقمتان بکات؟ پاشان ھیچ پشتیوان ویارمەتیدەرێک نابیننەوە لەبەرامبەر ئەوەی پێمان کردن ببێتە داواکار لەسەرمان و داوای مافتان بکات.
Tafsiran larabci:
۞ وَلَقَدۡ كَرَّمۡنَا بَنِيٓ ءَادَمَ وَحَمَلۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَفَضَّلۡنَٰهُمۡ عَلَىٰ كَثِيرٖ مِّمَّنۡ خَلَقۡنَا تَفۡضِيلٗا
بێگومان ئێمە ڕێزێکی زۆرمان لە نەوەکانی ئادم ناوە، ژیری و زانیاری و لەش ولاری ڕێک و پێکمان پێ بەخشی ، وە فەرمانمان کرد بەفریشتەکان سوژدە بۆ باوکە گەورەیان ببەن، وە چەندین شتی تریش، وە ھەرچی شتێکیش ھەڵیان دەگرێت و دەیانگوازێتەوە لە گیانلەبەران و ھۆیەکانی گواستنەوە لە وشکانی، وە لە کەشتی و پاپۆڕەکانی ناو دەریاش ھەر ھەموویمان بۆ دەستەمۆ و ڕام کردوون و لەخزمەتی ئەواندان، وە ڕۆزیمان داون لە خواردن وخواردنەوەی پاکوخاوێن و ھاوسەرگیری کردن لەگەڵ ئافرەتانی داوێن پاک، وە فەزڵ و ڕێزی ئەوانیشمان زۆر داوە بەسەر تەواوی بەدیھێنراوەکانی تردا، بۆیە پێویستە لەسەریان شوکر و سوپاسی ئەو نیعمەت و بەخششانە بکەن خوای گەورە پێی بەخشیوون.
Tafsiran larabci:
يَوۡمَ نَدۡعُواْ كُلَّ أُنَاسِۭ بِإِمَٰمِهِمۡۖ فَمَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِيَمِينِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ يَقۡرَءُونَ كِتَٰبَهُمۡ وَلَا يُظۡلَمُونَ فَتِيلٗا
- ئەی پێغەمبەری خوا - ئەو ڕۆژەیان وە بیر بھێنەرەوە کەخوای گەورە بانگی ھەموو کۆمەڵە و دەستەیەک دەکات لەگەڵ ئەو پێشەواو سەرکردەیەی کە لەژیانی دونیادا چاویان لێدەکردن و بە شوێن ئەواندا دەڕۆیشتن، جا لەو ڕۆژەدا ھەر کەسێک نامەی کردەوەکانی درایە دەستی ڕاستی، ئەوا بەخۆشی و شادیەوە نامەی کردەوەکانیان دەخوێننەوە، وە ھیچ شتێکیش لە پاداشتی کردەوەکانیان کەم ناکات ئەگەر بە ئەندازەی تاڵی دەزووی ناو دەنکە خورمایەکیش بێت.
Tafsiran larabci:
وَمَن كَانَ فِي هَٰذِهِۦٓ أَعۡمَىٰ فَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ أَعۡمَىٰ وَأَضَلُّ سَبِيلٗا
ھەر کەسێک لە ژیانی دونیادا دڵی کوێر بێت لە ئاست وەرگرتنی ھەق و ڕاستی و ملکەچ بوون بۆی، ئەوا لە ڕۆژی دواییدا خراپتر کوێر دەبێت، وە ڕێنمونی ناکرێت بۆ چوونە بەھەشت، وە گومڕا دەبێت و ڕێگای ھەق و ھیدایەت ون دەکات، چونکە پاداشت بەپێی کاروکردەوەیە، کار وکردەوەت چاک بوو پاداشتەکەیشی چاک دەبێت، وە پەنا بەخوا خراپیش بوو پاداشتەکەیشی خراپ دەبێت.
Tafsiran larabci:
وَإِن كَادُواْ لَيَفۡتِنُونَكَ عَنِ ٱلَّذِيٓ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ لِتَفۡتَرِيَ عَلَيۡنَا غَيۡرَهُۥۖ وَإِذٗا لَّٱتَّخَذُوكَ خَلِيلٗا
- ئەی پێغەمبەر - نزیک بوو موشریک و بتپەرستەکان لات بدەن لەو قورئانەی کە بۆمان وەحی کردوویت و دامان بەزاندووە بۆت، تاوەکو قسە و درۆ لەسەر ئێمە ھەڵبەستیت بەشێوەیەک لەگەڵ ھەواو وئارەزووی خۆیاندا بگونجێت، ئەگەر ھاتوو ئەوەت کرد کە ئەوان دەیانەویست ئەوا دەیانکردیتە دۆست و خۆشەویستی خۆیان.
Tafsiran larabci:
وَلَوۡلَآ أَن ثَبَّتۡنَٰكَ لَقَدۡ كِدتَّ تَرۡكَنُ إِلَيۡهِمۡ شَيۡـٔٗا قَلِيلًا
ئەگەر بھاتایە منەتی ئەوەمان نەکردایە بەسەرتا بەوەی لەسەر ھەق و ڕاستی تۆمان چەسپاو و دامەزراو نەکردایە ئەوا نزیک بوو لەبەر بەھێزی فڕوفێڵ و تەڵەکەبازیان کە تۆ ھەر سوریت لەسەر باوەڕھێنانیان، بەلاڕێدا بتبەن و ھەندێ مەیلت بچێت بەلایاندا، ئەو کاتە ھاوڕا دەبوویت لەوەی بۆیان پێشنیار کردبوویت، بەڵام ئێمە تۆمان پاراست و نەمانھێشت مەیلی دڵت بچێت بەلایاندا.
Tafsiran larabci:
إِذٗا لَّأَذَقۡنَٰكَ ضِعۡفَ ٱلۡحَيَوٰةِ وَضِعۡفَ ٱلۡمَمَاتِ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ عَلَيۡنَا نَصِيرٗا
ئەگەر بھاتایە مەیلی دڵت بچوایە بەلایاندا لەوەی بۆیان پێشنیار کردبوویت، ئەوا لە ژیانی دونیا و دواڕۆژیش دوو بەرامبەر سزامان دەدایت، وە پاشان کەسیشت دەست نەدەکەوت بێت بەھاناتەوە سەرتبخات و سزای ئێمەت لەسەر لاببات.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• الإنسان كفور للنعم إلا من هدى الله.
مرۆڤ ھەمیشە سپڵە و پێ نەزانە بەرامبەر نیعمەت و بەخششەکانی خوای گەورە جگە ئەوانە نەبێت کە خوای گەورە ھیدایەتی داون و ڕێنمونی کراون.
• كل أمة تُدْعَى إلى دينها وكتابها، هل عملت به أو لا؟ والله لا يعذب أحدًا إلا بعد قيام الحجة عليه ومخالفته لها.
ھەموو گەلێک لە ڕۆژی دواییدا بانگ دەکرێت بۆ ئەو ئاین و نامە و کتێبەی بۆیان ڕەوانە کراوە، لێیان دەپرسرێت ئایا کار و کردەوەتان بە پێی ئاین و کتێبەکەتان بوو؟ وە خوای گەورە سزای ھیچ کەسێک نادات دوای ئەوە نەبێت بەڵگەی لەسەر جێگیر دەکات و دواتریش پێچەوانەی ئەو بەڵگانە دەجوڵێتەوە.
• عداوة المجرمين والمكذبين للرسل وورثتهم ظاهرة بسبب الحق الذي يحملونه، وليس لذواتهم.
دوژمنایەتی بێباوەڕان و درۆزنان و تاوانباران بۆ پێغەمبەران و میراتگرانیان شتێکی ڕوون و ئاشکرایە، بە درێژایی بانگەوازیان دوژمنانی یەکخواپەرستی ململانێیان کردوون و ھەمیشە خەریکی پیلان دانان بوون لە دژیان، ئەویش بەھۆی ئەو ھەق و ڕاستییەی ھەڵیانگرتووە، نەک لەبەر شەخصی خۆیان.
• الله تعالى عصم النبي من أسباب الشر ومن البشر، فثبته وهداه الصراط المستقيم، ولورثته مثل ذلك على حسب اتباعهم له.
خوای گەورە پێغەمبەری پاراستووە لە ھۆیەکانی شەڕ و خراپە و لە مرۆڤەکان، وە دڵی جێگیر و دامەزراو کردووە لەسەر ڕێگای ڕاست، وە ئەم پاراستنە بۆ میراتگرانی پێغەمبەری خوایشە (صلی اللە علیە وسلم) بەو ئەندازەیەی کە شوێن شەریعەتەکەی دەکەون.
وَإِن كَادُواْ لَيَسۡتَفِزُّونَكَ مِنَ ٱلۡأَرۡضِ لِيُخۡرِجُوكَ مِنۡهَاۖ وَإِذٗا لَّا يَلۡبَثُونَ خِلَٰفَكَ إِلَّا قَلِيلٗا
- ئەی پێغەمبەر - نزیک بوو بێباوەڕان بە دوژمنایەتیان بۆت ھەراسانت بکەن، بۆ ئەوەی لە شاری مەککە وەدەرتنێن، بەڵام خوای گەورە ڕێگری لێکردن کە دەرت بکەن تا ئەو کاتەی بەفەرمانی پەروەردگارت کۆچت کرد بۆ مەدینە، ئەگەر دەریانبکردیتایە دوای دەرچوونی تۆ تەنھا ماوەیەکی کەم دەمانەوە ھەتا سزا و تۆڵەی بەپەلەیان بۆ دەھات.
Tafsiran larabci:
سُنَّةَ مَن قَدۡ أَرۡسَلۡنَا قَبۡلَكَ مِن رُّسُلِنَاۖ وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحۡوِيلًا
ئەو حوکمەی باسکرا ئەگەر وەدەرتنێن پاش وەدەرنانی تۆ ماوەیەکی کەم دەمێننەوە، سوننەت و باوی نەگۆڕی خوای گەورە بوو بۆ ئەو گەل و نەتەوانەی پێش تۆ پێغەمبەرەکانیان بەو شێوەیە ناچار بەدەرچوون لەماڵ و حاڵی خۆیان کرد، ھەر گەل و نەتەوەیەک پێغەمبەرەکەیان وەدەرنابێت خوای گەورە سزای خۆی بۆ دابەزاندوون، ئەی پێغەمبەر ھیچ سوننەت و باوێکی ئێمە نابینیت گۆڕانکاری بەسەردا ھاتبێت و بگۆڕدرێت، بەڵکو بەجێگیری و نەگۆڕی دەیبنیت.
Tafsiran larabci:
أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ لِدُلُوكِ ٱلشَّمۡسِ إِلَىٰ غَسَقِ ٱلَّيۡلِ وَقُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِۖ إِنَّ قُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِ كَانَ مَشۡهُودٗا
نوێژە فەرزەکان بەجوانترین شێوە و ھەر هەموو نوێژێک لەکاتی دیاریکراوی خۆیدا ئەنجام بدە، لەو کاتەی ڕۆژ لە نێوەڕاستی ئاسمان لادەدا، ئەمەش نوێژی نیوەڕۆ و عەسر دەگرێتەوە، تا ئەو کاتەی تاریکی شەو دادێت، ئەمەش نوێژی شێوان و خەوتنان دەگرێتەوە، وە نوێژی بەیانیش بکە وە خوێندنی قورئانی تێدا درێژ بکەرەوە، نوێژی بەیانی فریشتەکانی شەو فریشتەکانی ڕۆژ ئامادەی دەبن.
Tafsiran larabci:
وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَتَهَجَّدۡ بِهِۦ نَافِلَةٗ لَّكَ عَسَىٰٓ أَن يَبۡعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامٗا مَّحۡمُودٗا
- ئەی پێغەمبەر - لە بەشێکی شەویشدا ھەستەوە و خۆت ماندوو بکە بە شەونوێژ بەسەری بەرە، بۆ ئەوەی شەونوێژەکەت پلە وپایەت زیاتر بەرز بکاتەوە لای خوای گەورە، بە ئومێدی ئەوەی خوای گەورە لە ڕۆژی قیامەتدا بتکاتە تکاکار و شەفاعەتکاری خەڵکی لای خۆی بۆ ڕزگار بوونیان لەو ناڕەحەتی و ناخۆشیەی تێی کەوتوون لەو ڕۆژەدا، ئەمەش ببێت بەگەیشتن بەپلە و پایەی شەفاعەتی بەرز و بڵند کە ئەوەل و ئاخیری خەڵکی ستایشی دەکەن.
Tafsiran larabci:
وَقُل رَّبِّ أَدۡخِلۡنِي مُدۡخَلَ صِدۡقٖ وَأَخۡرِجۡنِي مُخۡرَجَ صِدۡقٖ وَٱجۡعَل لِّي مِن لَّدُنكَ سُلۡطَٰنٗا نَّصِيرٗا
- ئەی پێغەمبەر - بڵێ: ئەی پەروەردگارم چوونە ژوورەوە و ھاتنە دەرەوەم ھەر ھەمووی بکە بەمایەی خێر و چاکە و گوێڕایەڵی و ڕەزامەندی خۆت، وە لەلایەن خۆتەوە بەڵگە و حوججەتێکی ڕوون و ئاشکرام پێ ببەخشە کە سەرم بخەیت بەسەر دوژمنەکەمدا.
Tafsiran larabci:
وَقُلۡ جَآءَ ٱلۡحَقُّ وَزَهَقَ ٱلۡبَٰطِلُۚ إِنَّ ٱلۡبَٰطِلَ كَانَ زَهُوقٗا
- ئەی پێغەمبەر - بڵێ بەو موشریک و بتپەرستانە: ئاینی پیرۆزی ئیسلام ھات، وە ئەوەی خوای گەورە بەڵێنی دابوو ھاتەدی و ئاینەکەی خۆی سەرخست و شیرک و بتپەرستیش ڕۆیشت و ھەڵوەشایەوە و نەما، بێگومان باتڵ و ناھەق تیادەچێت و لەبەرامبەر ھەق و ڕاستیدا خۆی پێ ناگیرێت و دەفەوتێت.
Tafsiran larabci:
وَنُنَزِّلُ مِنَ ٱلۡقُرۡءَانِ مَا هُوَ شِفَآءٞ وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ ٱلظَّٰلِمِينَ إِلَّا خَسَارٗا
ئێمە ئایەتەکانی قورئان بۆ تۆ دادەبەزێنین كە شیفای دڵ و دەروونە بۆ نەخۆشیەکانی نەزانین و بێباوەڕی و شیرک و ھاوەڵ بڕیاردان، ھەروەھا خوێندنەوەی ئەو ئایەتانە دەبێتە شیفای نەخۆشیەکانی لاشە و جەستەیش ئەگەر ڕوقیەی شەرعی پێکرا، وە دەبێتە مایەی ڕەحم و میهرەبانی بۆ ئەو باوەڕدارانەی کاری پێدەکەن، وە ئەم قورئانە لەگەڵ ئەوەدا دەبێتە مایەی زیان بۆ بێباوەڕان، جگە لەیاخی بوون شتێکی تریان بۆ زیاد ناکات، چونکە بیستنی قورئان توڕەیان دەکات، وە زیاتر تووشی ملھوڕی و بێباوەڕی و پشت ھەڵکردنیان دەکات لە بەرنامەکەی خوا.
Tafsiran larabci:
وَإِذَآ أَنۡعَمۡنَا عَلَى ٱلۡإِنسَٰنِ أَعۡرَضَ وَنَـَٔا بِجَانِبِهِۦ وَإِذَا مَسَّهُ ٱلشَّرُّ كَانَ يَـُٔوسٗا
ئەگەر نیعمەت و بەخششی خۆمان ڕشت بەسەر مرۆڤدا، وەک نیعمەتی لەش ساغی و دەوڵەمەندی ئەوا پشت ھەڵدەکات لە خوای گەورە و شوکر و سوپاسی ناکات و گوێڕایەڵی فەرمانەکانی نابێت، وە ڕووی خۆی وەردەگێڕێت لە ملھوڕی و خۆبەزلزانینی زیاتر لەخوا دوور دەکەوێتەوە، جا ئەگەر دووچاری نەخۆشی یان ھەژاری یان ھەر ناخۆشی و بەڵاو موسیبەتێک بوو، ئەو کاتە زۆر بێ ئومێد ئەبێت لە ڕەحمەت و میھرەبانی خوا.
Tafsiran larabci:
قُلۡ كُلّٞ يَعۡمَلُ عَلَىٰ شَاكِلَتِهِۦ فَرَبُّكُمۡ أَعۡلَمُ بِمَنۡ هُوَ أَهۡدَىٰ سَبِيلٗا
- ئەی پێغەمبەر - بڵێ: ھەموو مرۆڤێک بەو شێوەیە کار دەکات کە لەگەڵ حاڵی خۆی لە ھیدایەت و ڕێنمونی و گومڕایی گونجاوە، پەروەردگارت زاناترە و لەھەموو کەس چاکتر دەزانێت بەحاڵی ئەو کەسەی زیاتر ھیدایەت و ڕێنمونی وەرگرتووە و لەسەر ھەق و ڕاستییە.
Tafsiran larabci:
وَيَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلرُّوحِۖ قُلِ ٱلرُّوحُ مِنۡ أَمۡرِ رَبِّي وَمَآ أُوتِيتُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ إِلَّا قَلِيلٗا
- ئەی پێغەمبەری خوا - بێباوەڕانی ئەھلی کتاب پرسیارت لێدەکەن لە بارەی حەقیقەتی گیان و ڕۆحەوە، تۆیش پێیان بڵێ: جگە لە خوای گەورە (اللە تعالی) ھیچ کەسێکی تر حەقیقەتی گیان و ڕۆح نازانێت، وە ھیچمان نەداوە بە ئێوە و تەواوی بەدیھێنراوەکانی تریش جگە لە زانست و عیلمێکی کەم نەبیت بە بەراوردکردن بە عیلم و زانستی خوای گەورە.
Tafsiran larabci:
وَلَئِن شِئۡنَا لَنَذۡهَبَنَّ بِٱلَّذِيٓ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ بِهِۦ عَلَيۡنَا وَكِيلًا
- ئەی پێغەمبەر - سوێند بێت بە (اللە) ئەگەر بمانویستایە ئەوەی دامانبەزاندووە بۆت لە وەحی و سروش ، لە سینگ و نێو پەرتووکەکانیش بمانسڕیایەتەوە ئەوا دەمانسڕیەوە، پاشان کەسیشت دەست نەدەکەوت کەسەرخەر و پشتیوانت بێت و قورئانت بۆ بگێڕێتەوە.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• في الآيات دليل على شدة افتقار العبد إلى تثبيت الله إياه، وأنه ينبغي له ألا يزال مُتَمَلِّقًا لربه أن يثبته على الإيمان.
ئەم ئایەتانە بەڵگەن لەسەر ئەوەی بەندەکانی خوای گەورە ھەمیشە پێویستیان بە خوای گەورە ھەیە کە دامەزراویان بکات لەسەر ئاینەکەیان، وە پێویستە لەسەریشی بەردەوام داوا لەخوا بکات کە لەسەر باوەڕەکەی دامەزراو جێگیری بکات.
• عند ظهور الحق يَضْمَحِل الباطل، ولا يعلو الباطل إلا في الأزمنة والأمكنة التي يكسل فيها أهل الحق.
لە کاتی دەرکەوتنی ھەق و ڕاستیدا باتڵ و ناھەق خۆی دەپوکێتەوە و نامێنێت، وە ھیچ کاتێکی نەبووە ناھەق و باتڵ سەرکەوتوو بووبێت مەگەر ئەو کاتەی شوێنکەوتوانی ھەق و ڕاستی تووشی تەمەڵی و تەوەزەلی بووبن.
• الشفاء الذي تضمنه القرآن عام لشفاء القلوب من الشُّبَه، والجهالة، والآراء الفاسدة، والانحراف السيئ والمقاصد السيئة.
ئەو شیفایەی کە خوای گەورە بۆ قورئانی بڕیارداوە شیفایەکی گشتییە بۆ دڵ ودەروون لەنەخۆشییەکانی دروستکردنی شک و گومان و نەزانین، وە شیفای نەخۆشی ڕاو بۆچوونی خراپ و نەگریسە، وە لادان و مەبەستی ناپەسەند کە لەگەڵ چەمکەکانی قورئاندا یەکناگرنەوە.
• في الآيات دليل على أن المسؤول إذا سئل عن أمر ليس في مصلحة السائل فالأولى أن يعرض عن جوابه، ويدله على ما يحتاج إليه، ويرشده إلى ما ينفعه.
ئەم ئایەتانە بەڵگەن لەسەر ئەوەی ھەرکاتێک پرسیارێک کرا لەلێپرسراوێک کە بەرژەوەندی پرسیارکەرەکەی تێدا نەبوو، چاکتر وایە پشتگوێی بخات و وەڵامی نەداتەوە، وە بیگۆڕێت بە بابەتێکی تر کە پێویستی پێیەتی، وە ڕێنومایی دەکات بۆ شتێک کە سوود و قازانجی پێ دەگەیەنێت.
إِلَّا رَحۡمَةٗ مِّن رَّبِّكَۚ إِنَّ فَضۡلَهُۥ كَانَ عَلَيۡكَ كَبِيرٗا
بەڵام بە ڕەحم و میھرەبانی پەروەردگارت ئەوانمان لەناونەبرد و بەزەییمان پێیاندا ھاتەوە و وازمان لێھێنان، بێگومان فەزڵ و بەخششی پەروەردگارت بەسەرتەوە گەورەیە، ئەوەتانێ کردویتی بە پێغەمبەر، وە پەیامی پێغەمبەرانی پێ کۆتایی ھێناویت، وە قورئانیشی بۆ دابەزاندویت.
Tafsiran larabci:
قُل لَّئِنِ ٱجۡتَمَعَتِ ٱلۡإِنسُ وَٱلۡجِنُّ عَلَىٰٓ أَن يَأۡتُواْ بِمِثۡلِ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ لَا يَأۡتُونَ بِمِثۡلِهِۦ وَلَوۡ كَانَ بَعۡضُهُمۡ لِبَعۡضٖ ظَهِيرٗا
- ئەی پێغەمبەری خوا - بڵێ: ئەگەر ھەموو مرۆڤ و جنۆکە کۆببنەوە بۆ ئەوەی ھاوشێوەی ئەم قورئانە لەڕەوانبێژی و جوانی ڕێکخستنی ماناکانی و وردی ئەحکامەکانی بھێنن کە دابەزیوە بۆت، ھەرگیز ناتوانن ھاوشێوەی ئەم قورئانە بھێنن، ئەگەر چی ھەندێکیان ھاوکار و پاڵپشتی ھەندێکی تریان بن.
Tafsiran larabci:
وَلَقَدۡ صَرَّفۡنَا لِلنَّاسِ فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ مِن كُلِّ مَثَلٖ فَأَبَىٰٓ أَكۡثَرُ ٱلنَّاسِ إِلَّا كُفُورٗا
بێگومان ئێمە لەم قورئانەدا چەندین نموونەمان بۆ خەڵکی ڕوون کردوەتەوە، وە ئەم نموونانەمان جۆرا و جۆر کردووە لەپەند و ئامۆژگاری و فەرمانکردن و ڕێگریکردن و گێرانەوەی چیرۆکی پێغەمبەران و ئوممەتانی پێشوو بەئومێدی ئەوەی باوەڕ بھێنن، بەڵام زۆربەی خەڵکی لەبەر بێباوەڕییان بەھەق و ڕاستی و نکۆڵی کردنیان لە موعجیزە و ئایەتەکانی خوا باوەڕیان نەھێنا.
Tafsiran larabci:
أَوۡ تَكُونَ لَكَ جَنَّةٞ مِّن نَّخِيلٖ وَعِنَبٖ فَتُفَجِّرَ ٱلۡأَنۡهَٰرَ خِلَٰلَهَا تَفۡجِيرًا
Tafsiran larabci:
أَوۡ تُسۡقِطَ ٱلسَّمَآءَ كَمَا زَعَمۡتَ عَلَيۡنَا كِسَفًا أَوۡ تَأۡتِيَ بِٱللَّهِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ قَبِيلًا
یاخود ئاسمان پارچە پارچە ببێت و بە سەرماندا بڕوخێت وەک پێشووتر باست دەکرد خودا بەو شێوەیە سزامان دەدات، یاخود خوا و فریشتەکانمان بۆ بھێنیت بۆ ئەوەی بە چاوی خۆمان بیبینین تاوەکو شاھیدی ڕاست و دروستی ئەوەت بۆ بدەن کە بانگەشەی بۆ دەکەیت.
Tafsiran larabci:
أَوۡ يَكُونَ لَكَ بَيۡتٞ مِّن زُخۡرُفٍ أَوۡ تَرۡقَىٰ فِي ٱلسَّمَآءِ وَلَن نُّؤۡمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتَّىٰ تُنَزِّلَ عَلَيۡنَا كِتَٰبٗا نَّقۡرَؤُهُۥۗ قُلۡ سُبۡحَانَ رَبِّي هَلۡ كُنتُ إِلَّا بَشَرٗا رَّسُولٗا
یا کۆشک و ماڵێکت ھەبێت بە زێر و زیو نەخشرابێت، یان بەرز بیتەوە بۆ ئاسمان، وە دڵنیابە بەسەرکەوتنیشت بۆ ئاسمان باوەڕ ناکەین کە پێغەمبەریت تاوەکو لەو سەرەوە گەڕایتەوە لەگەڵ خۆتدا پەرتووکێکمان لە لای خواوە بۆ نەھێنیت کە تێیدا نوسرابێت کە تۆ پێغەمبەری خوایت، جا - ئەی پێغەمبەری خوا - پێیان بڵێ: پاکوبێگەردی بۆ خوای گەورە، من ھیچ نیم تەنھا مرۆڤێکم و خوای گەورە کردومی بە پێغەمبەر بۆ ئێوە، من ناتوانم ھیچ شتێک بھێنم، ئیتر چۆن دەتوانم ئەوەی ئێوە پێشنیارتان کردووە بۆتانی بھێنم ؟
Tafsiran larabci:
وَمَا مَنَعَ ٱلنَّاسَ أَن يُؤۡمِنُوٓاْ إِذۡ جَآءَهُمُ ٱلۡهُدَىٰٓ إِلَّآ أَن قَالُوٓاْ أَبَعَثَ ٱللَّهُ بَشَرٗا رَّسُولٗا
ھیچ شتێک ڕێگر نەبوو لە بەردەم بێباوەڕاندا کە باوەڕ بھێنن بە خوا و پێغەمبەرەکەی، وە کار بەوە بکەن کە پێغەمبەر ھێناویەتی لە ھیدایەتی و رێنمونی، جگە ئەوە نەبێت نکۆڵیان دەکرد چۆن دەبێت پێغەمبەر لە ڕەگەزی مرۆڤ بێت؟! بۆیە بەسەر سوڕمان نکۆڵی کردنەوە دەیانوت: چۆن دەبێت خوای گەورە لە خودی مرۆڤەکان خۆیان پێغەمبەرێک بنێرێت؟!
Tafsiran larabci:
قُل لَّوۡ كَانَ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَلَٰٓئِكَةٞ يَمۡشُونَ مُطۡمَئِنِّينَ لَنَزَّلۡنَا عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ مَلَكٗا رَّسُولٗا
- ئەی پێغەمبەر - لە وەڵامیاندا بڵێ: ئەگەر لەسەر زەوی فریشتە نیشتەجێ ببونایە، وە بە ھێمنی و لەسەرخۆیی بە سەریدا بڕۆشتنایە ھەروەکو چۆن ئێوە بەسەریدا دێن و دەڕۆن، ئەوا ئەو کاتە لە ڕەگەزی خۆیان (لە فریشتە) پێغەمبەرێکمان بۆ دەناردن، چونکە ئەو دەیتوانی حاڵییان بکات لەوەی بۆی ڕەوانە کراوە، حیکمەت و دانایی نییە ئێمە لە ڕەگەزی مرۆڤ پێغەمبەرێکیان بۆ بنێرین، ھەر بۆ ئێوەیش بەو شێوەیەیە، چۆن دەکرێت ئێوەی مرۆڤ پێغەمبەرێکتان لە فریشتە بۆ ڕەوانە بکەین ؟
Tafsiran larabci:
قُلۡ كَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدَۢا بَيۡنِي وَبَيۡنَكُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ بِعِبَادِهِۦ خَبِيرَۢا بَصِيرٗا
- ئەی پێغەمبەر - بڵێ: خوای گەورە بەسە کە شاھید بێت لە نێوان من و ئێوەدا، کە ئایا من پێغەمبەرم و بۆ لای ئێوە ھاتووم یان نا؟ وە بێگومان ئەوەی ڕەوانە کراوم پێی و فەرمانم پێکراوە بە گەیاندنی گەیاندوومە، وە بێگومان خوای گەورە ئاگاداری گشت حاڵ و گوزەرانی بەندەکانیەتی، ھیچ شتێکی لا نھێنی و شاراوە نییە، وە بینایە بە تەواوی کارو و کردەوە و ئەوەی لە دڵ و دەروونیاندا دەیشارنەوە.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• بيَّن الله للناس في القرآن من كل ما يُعْتَبر به من المواعظ والعبر والأوامر والنواهي والقصص؛ رجاء أن يؤمنوا.
خوای گەورە لە قورئانی پیرۆزدا ھەر شتێک بەندەکانی پەندی لێوەربگرن بۆی روون کردونەتەوە، لە ئامۆژگاری و وانە و فەرمانکردن بەچاکە و ڕێگریکردن لە خراپە و چیرۆک و بەسەرھاتنی پێغەمبەران و ئوممەتانی پێشوو، بە ئومێدی ئەوەی باوەڕ بھێنن.
• القرآن كلام الله وآية النبي الخالدة، ولن يقدر أحد على المجيء بمثله.
قورئانی پیرۆز وتار و گوفتاری خوایە، وە بەڵگە و نیشانەی ھەتا ھەتایی پێغەمبەری خوایە، وە ھەتا ڕۆژی دوایی ھیچ کەس ناتوانێت ھاوشێوەی ئەو قورئانە بھێنێت.
وَمَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَهُوَ ٱلۡمُهۡتَدِۖ وَمَن يُضۡلِلۡ فَلَن تَجِدَ لَهُمۡ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِهِۦۖ وَنَحۡشُرُهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمۡ عُمۡيٗا وَبُكۡمٗا وَصُمّٗاۖ مَّأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُۖ كُلَّمَا خَبَتۡ زِدۡنَٰهُمۡ سَعِيرٗا
ھەرکەسێک خوای گەورە سەرکەوتووی بکات بۆ ھیدایەت و ڕێنمونی ، ئەوە بۆ ھەق و ڕاستی ڕێنمونی کراوە، وە ھەرکەسێکیش سەرگەردان و گومڕای بکات ئەوا - ئەی پێغەمبەر - ھیچ کەسێک نابینیت پشتیوانیان بێت و ڕێنموماییان بکات بۆ ھەق و ڕاستی، وە زەرەر و زیانیان لێ دوور بخاتەوە، وە سوود و قازانجیان پێ بگەیەنێت، وە لە ڕۆژی قیامەتیشدا بە دەمەوڕوویی و کوێری و کەڕی وڵاڵی حەشریان دەکەین و کۆیان دەکەینەوە، وە جێگا و ڕێگایان ئاگری دۆزەخ دەبێت، ھەرکاتێک گڕ و تینەکەی کەم دەبێتەوە جارێکی تر ھەڵیدەگرسێنینەوە و زیاتری دەکەین بۆیان.
Tafsiran larabci:
ذَٰلِكَ جَزَآؤُهُم بِأَنَّهُمۡ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَقَالُوٓاْ أَءِذَا كُنَّا عِظَٰمٗا وَرُفَٰتًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ خَلۡقٗا جَدِيدًا
ئەو سزایەی دووچاریان دەبێت تۆڵەی کوفر و بێباوەڕییانە بەو بەڵگە و نیشانانەی دابەزیوە بۆ سەر پێغەمبەرەکەمان، وە بەدووریان دەزانی زیندوو ببنەوە و دەیانوت : ئەگەر مردین و بووین بە ئێسک و پروسکی ڕزیو و پارچە پارچەی لێک جودا، ئایا جارێکی تر و سەر لە نوێ زیندوو دەکرێینەوە؟
Tafsiran larabci:
۞ أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّ ٱللَّهَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ قَادِرٌ عَلَىٰٓ أَن يَخۡلُقَ مِثۡلَهُمۡ وَجَعَلَ لَهُمۡ أَجَلٗا لَّا رَيۡبَ فِيهِ فَأَبَى ٱلظَّٰلِمُونَ إِلَّا كُفُورٗا
ئایا ئەوانەی نکۆڵی لە زیندووبوونەوەی پاش مردن دەکەن ئایا نازانن بێگومان خوای گەورە کە ئاسمانەکان و زەوی بەو ھەمووە گەورەییەوە بەدیھێناوە دەیشتوانێت و دەسەڵاتی ئەوەیشی ھەیە جارێکی تر بەدیان بھێنێتەوە، وە خوای گەورە لە دونیادا کاتێکی دیاری کراوی بۆ داناون کە ژیانیان کۆتایی دێت، وە کاتێکیشی بۆ دەست نیشان کردوون کە بێگومان تێیدا زیندوو دەکرێنەوە، بەڵام لەگەڵ دەرکەوتنی بەڵگە و نیشانەکانی زیندووبوونەوە موشریک و بتپەرستەکان ھەر نکۆڵی و ئینکاری دەکەن لە زیندووبوونەوەی پاش مردنیان.
Tafsiran larabci:
قُل لَّوۡ أَنتُمۡ تَمۡلِكُونَ خَزَآئِنَ رَحۡمَةِ رَبِّيٓ إِذٗا لَّأَمۡسَكۡتُمۡ خَشۡيَةَ ٱلۡإِنفَاقِۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ قَتُورٗا
- ئەی پێغەمبەر - بەو موشریک و بتپەرستانە بڵێ: ئەگەر خاوەنی خەزێنەکانی ڕەحمەت و بەخشینی خوای گەورە بوونایە کە ھەرگیز نافەوتێت و کۆتایی نایەن، ئەوا لە ترسی ئەوەی نەوەک کۆتایی بێت و ھەژار و نەدار بن ھیچیتان لێ نەدەبەخشی، سروشتی مرۆڤ وایە ئەگەر باوەڕدار نەبێت ڕەزیل و چروکە، چونکە مرۆڤی باوەڕدار بە ئومێد و ڕەجای بەدەستھێنانی پاداشتی خوای گەورە ماڵ و سامانی لە پێناو ئەوەدا دەبەخشێت.
Tafsiran larabci:
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا مُوسَىٰ تِسۡعَ ءَايَٰتِۭ بَيِّنَٰتٖۖ فَسۡـَٔلۡ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ إِذۡ جَآءَهُمۡ فَقَالَ لَهُۥ فِرۡعَوۡنُ إِنِّي لَأَظُنُّكَ يَٰمُوسَىٰ مَسۡحُورٗا
بێگومان نۆ نیشانە و موعجیزەی ڕوونمان بەخشییە موسا (سەلامی خوای لێ بێت) تاوەکو شاھیدی بدەن لەسەر ڕاستگۆیی ئەو، ئەوانیش بریتی بوون لە: گۆچانەکەی دەستی و دەستی درەوشاوەی و ساڵانی گرانی و کەم بوونەوەی بەروبووم، و لافاو، ھاتنی کوللە و ئەسپێ و بۆق و خوێن، جا ئەی پێغەمبەری خوا لە جولەکەکانی بەنی ئیسرائیل بپرسە کاتێک موسا ئەو نیشانە و بەڵگانەی ھێنا بۆ باوباپیرانیان، ئەو کاتە فیرعەون بە موسای وت: ئەی موسا بەڕاستی من گومانم وایە کە تۆ جادووت لێکرابێت، چونکە تۆ شتی نامۆ و سەیر و سەمەرە دەکەیت.
Tafsiran larabci:
قَالَ لَقَدۡ عَلِمۡتَ مَآ أَنزَلَ هَٰٓؤُلَآءِ إِلَّا رَبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ بَصَآئِرَ وَإِنِّي لَأَظُنُّكَ يَٰفِرۡعَوۡنُ مَثۡبُورٗا
موسا بەرپەرچی فیرعەونی دایەوە و پێی فەرموو: - ئەی فیرعەون - تۆ دڵنیایت ھەموو ئەو بەڵگە و نیشانە و موعجیزانە خوای گەورە دایبەزاندوون کە پەروەردگاری ئاسمانەکان و زەویشە، دایبەزاندوون کە بەڵگە بن لەسەر ھێز و دەسەڵاتی خۆی، وە لەسەر ڕاستگۆیی پێغەمبەرەکەی، بەڵام تۆ نکۆڵی لێدەکەیت و باوەڕیان پێناکەیت، وە - ئەی فیرعەون - بێگومان منیش دەزانم کە تۆ لە خەڵکە تیاچووە نەفرەتییەکەیت.
Tafsiran larabci:
وَقُلۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِۦ لِبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱسۡكُنُواْ ٱلۡأَرۡضَ فَإِذَا جَآءَ وَعۡدُ ٱلۡأٓخِرَةِ جِئۡنَا بِكُمۡ لَفِيفٗا
دوای لەناوچونی فیرعەون و سەربازەکانی بە بەنی ئیسرائیلمان وت: لەسەر زەوی شام نیشتەجێ بن لە (بیت المقدس) کاتێکیش ڕۆژی قیامەت ھات ئەوسا ھەر ھەمووتان کۆ دەکەینەوە بۆ لێپرسینەوە لەکار و کردەوەکانتان.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• الله تعالى هو المنفرد بالهداية والإضلال، فمن يهده فهو المهتدي على الحقيقة، ومن يضلله ويخذله فلا هادي له.
(اللە تعالی) تەنھا خۆی بەڕەحم و میھرەبانی خۆی تەوفیقی خەڵکی دەدات بۆ ھیدایەت وەرگرتن، یان بەپێچەوانەوە بە دادگەری خۆی گومڕایان دەکات، ھیدایەتی ھەرکەسیدا، ئەوە بەڕاستی ھیدایەتدراوە، وە ھەرکەسیشی گومڕا و سەرلێشێواو و ڕیسوا کرد ھیچ کەسێک ناتوانێت ھیدایەتی بدات و ڕێنمونی بکات .
• مأوى الكفار ومستقرهم ومقامهم جهنم، كلما سكنت نارها زادها الله نارًا تلتهب.
جێگا و مەئوای بێباوەڕان و شوێنی مانەوەیان ئاگری دۆزەخە، ھەرکاتێکیش گڕ و بڵێسەی کەم بوویەوە، جارێکی تر خوای گەورە ھەڵیدەگرسێنێتەوە و تاوی دەداتەوە.
• وجوب الاعتصام بالله عند تهديد الطغاة والمُسْتَبدين.
ئەو کاتەی ملھوڕان و ستەمکاران ھەڕەشە لە باوەڕداران دەکەن، پێویستە باوەڕدارانیش لە بەرامبەردا دەست بگرن بە بیروباوەڕەکەیانەوە و تەنھا خوای گەورە بەپشت و پەنای خۆیان بزانن، وە داوای سەرکەوتن لەو بکەن.
• الطغاة والمُسْتَبدون يلجؤون إلى استخدام السلطة والقوة عندما يواجهون أهل الحق؛ لأنهم لا يستطيعون مواجهتهم بالحجة والبيان.
ھەمیشە ملھوڕان و ستەمکاران لە ھەموو چەرخ و سەردەمێکدا ڕەوشتیان وابووە کاتێک لەگەڵ باوەڕداران ڕووبەڕوو دەبنەوە پەنا دەبەنە بەر بەکارھێنانی ھێز و دەسەڵاتی خۆیان، چونکە ئەوان ناتوانن بەبەڵگە و نیشانە ڕووبەڕووی باوەڕداران ببنەوە، بۆیە لە کۆتاییەوە کاتێک زانیان ھیچیان پێ نەماوە و دەدۆڕین پەنا دەبەنە بەر ھێز و ھەڕەشەکردن و ئازاردانی باوەڕداران، وەک ئەوەی فیرعەون کردی لەگەڵ موسا و شوێنکەوتوانی.
وَبِٱلۡحَقِّ أَنزَلۡنَٰهُ وَبِٱلۡحَقِّ نَزَلَۗ وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ إِلَّا مُبَشِّرٗا وَنَذِيرٗا
بەھەق و بەڕاستی ئەم قورئانەمان بۆ سەر موحەممەد (صلی اللە علیە وسلم) دابەزاند، وە بۆ چەسپاندنی ھەق و ڕاستیش ھاتووەتە خوارەوە بێ ئەوەی گۆڕانکاری و لادان لە ماناکانیدا ڕوویدا بێت، - ئەی پێغەمبەر - تەنھا تۆمان بۆ ئەوە ناردووە کە موژدەدەری بەھەشت بیت بەوانەی کە گویڕایەڵی خوای گەورە دەکەن، وە ترسێنەری بێباوەڕان و سەرپێچیکارانیش بیت بە ئاگری دۆزەخ.
Tafsiran larabci:
وَقُرۡءَانٗا فَرَقۡنَٰهُ لِتَقۡرَأَهُۥ عَلَى ٱلنَّاسِ عَلَىٰ مُكۡثٖ وَنَزَّلۡنَٰهُ تَنزِيلٗا
قورئانمان بۆ دابەزاندویت و مانا و مەبەستەکانیمان بۆ ڕوون کردویتەوە، بە ئومێدی ئەوەی لەسەرخۆ و بەھیواشی بەسەر خەڵکیدا بیخوێنیتەوە، چونکە بەو شێوەیە ئاسانە بۆ تێگەیشتن و بیرکردنەوە لە مانا و مەبەستەکانی، وە ئێمە ئەم قورئانەمان بەپێی ڕووداو و گۆڕانگارییەکان بە بەش بەش دابەزاندووە.
Tafsiran larabci:
قُلۡ ءَامِنُواْ بِهِۦٓ أَوۡ لَا تُؤۡمِنُوٓاْۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ مِن قَبۡلِهِۦٓ إِذَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ يَخِرُّونَۤ لِلۡأَذۡقَانِۤ سُجَّدٗاۤ
- ئەی پێغەمبەری خوا - بەو بێباوەڕانە بڵێ: باوەڕ بھێنن بە قورئان، وە چاك بزانن ئەگەر ئێوە باوەڕ بھێنن ھیچ شتێک لە کەمال و تەواوی قورئان زیاد ناکات، یان ئەگەر باوەڕیشی پێ نەھێنن، ئەوە ھیچ شتێک لەو کەم ناکات، بێگومان ئەوانەی کتێب و پەرتووکە ئاسمانییەکانی پێشوویان خوێندوەتەوە، کە ڕاستی و ھەقیقەتی وەحی و پێغەمبەرایەتیان ناسیوە، کاتێک قورئان دەخوێنرێتەوە بەسەریاندا ئەوا بەچەناکە و ڕوودا دەکەونە سەر زەوی بۆ سوژدە بردن و شوکر و سوپاسی خوا کردن.
Tafsiran larabci:
وَيَقُولُونَ سُبۡحَٰنَ رَبِّنَآ إِن كَانَ وَعۡدُ رَبِّنَا لَمَفۡعُولٗا
وە لە سوژدەکانیاندا دەڵێن: پاکوبێگەردی بۆ پەروەردگارمان لەوەی بەڵێنەکانی نەباتە سەر، بەڕاستی بەڵێنەکانی خوای گەورە بەناردنی موحەممەد (صلی اللە علیە وسلم) ھاتەدی، وە بێگومان بەڵێنی پەروەردگارمان بەمە و جگە لەمەیش ھەر دێتەدی و دواکەوتنی نییە.
Tafsiran larabci:
قُلِ ٱدۡعُواْ ٱللَّهَ أَوِ ٱدۡعُواْ ٱلرَّحۡمَٰنَۖ أَيّٗا مَّا تَدۡعُواْ فَلَهُ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَلَا تَجۡهَرۡ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتۡ بِهَا وَٱبۡتَغِ بَيۡنَ ذَٰلِكَ سَبِيلٗا
- ئەی پێغەمبەر - بەوانە بڵێ کە نکۆڵیان لە نزا و پاڕانەوەکانت دەکرد، کاتێک دەپاڕایتەوە و دەتوت: (یا اللە، یا رحمن) بڵێ: اللە و الرحمن دوو ناوی خوای گەورەن (پاکوبێگەردی بۆ ئەو) بەھەرکامیان لەو دوو ناوە یان بەھەر ناوێکی تری ئەو لێی دەپاڕێنەوە ئەوا ئەو (پاکوبێگەری بۆی) خاوەنی چەندان ناوی جوانە، ئەم دوو ناوەیش (اللە و رحمن) ناوی پیرۆزی ئەون بەوانە و جگە لەوانەیش لە خوای گەورە بپاڕێنەوە و داوای لێ بکەن، ئەی پێغەمبەر لە نوێژەکەتدا کاتێک قورئان دەخوێنیت دەنگت بەرز مەکەرەوە بەشێوەیەک موشریک و بتپەرستەکان گوێیان لێ بێت، وە بەبێ دەنگییەکی وایش مەیخوێنە باوەڕداران گوێیان لێ نەبێت، لە نێوان ئەو دوو حاڵەتەدا شێوەیەکی مام ناوەند بۆ خۆت ھەڵبژیرە.
Tafsiran larabci:
وَقُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي لَمۡ يَتَّخِذۡ وَلَدٗا وَلَمۡ يَكُن لَّهُۥ شَرِيكٞ فِي ٱلۡمُلۡكِ وَلَمۡ يَكُن لَّهُۥ وَلِيّٞ مِّنَ ٱلذُّلِّۖ وَكَبِّرۡهُ تَكۡبِيرَۢا
- ئەی پێغەمبەری خوا - بڵێ: سوپاس و ستایش بۆ خوای گەورە، کە شایستەی ھەموو سوپاس و ستایشێکە، ئەو خوایەی کەسی نەکردووە بەکوڕ و ھاوبەشی خۆی، لە موڵک و دەسەڵاتیدا ھیچ ھاوبەشێکی بۆ خۆی نەگرتووە لەبەر بێ دەسەڵاتی و بێ توانایی، پێویستی بە کەس نییە سەری بخات و کۆمەکی بکات و یارمەتی بدات، وە تۆیش ھەمیشە - ئەی پێغەمبەر - خوا زۆر بەگەورە بزانە، وە بەھیچ شێوەیەک مناڵ و کوڕی بۆ بڕیار نەدەیت، وە ھاوبەشی لە موڵک و دەسەڵاتدا بۆ دانەنێیت، وە ھیچ کەسێکیش نەکەیتە یارمەتیدەر و سەرخەری ئەو.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• أنزل الله القرآن متضمنًا الحق والعدل والشريعة والحكم الأمثل .
خوای گەورە قورئانی دابەزاندووە کە باس لەھەق و ڕاستی و دادگەری و شەریعەت و حوکمی نمونەیی و چیرۆک و بەسەرھاتی پێغەمبەران و ئوممەتانی پێشووتر دەکات.
• جواز البكاء في الصلاة من خوف الله تعالى.
Fassarar Ma'anoni Sura: Suratu Al'israa
Fassarar Ma'anonin Alqura'ni - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Teburin Bayani kan wasu Fassarori
الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.