Traduzione dei Significati del Sacro Corano - الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Indice Traduzioni


Traduzione dei significati Sura: As-Sâffât   Versetto:

Simoore saafaati

Alcuni scopi di questa Sura comprendono:
تنزيه الله عما نسبه إليه المشركون، وإبطال مزاعمهم في الملائكة والجن.
Ko laɓɓingol Alla e kon ko sirkooɓe ɓen dammbi Mo e mun, bonnita kala ko ɓe aaƴii e Malaa'ika e jinna.

وَٱلصَّٰٓفَّٰتِ صَفّٗا
Mi wonndirii Malaa'ikaaji sappiniraaɗi sappeejii, fii dewal majji.
Esegesi in lingua araba:
فَٱلزَّٰجِرَٰتِ زَجۡرٗا
Mi woondirii Mlaa'ikaaji soggirayɗi duule ɗin, haa ka Alla muuyiri jipporde majje.
Esegesi in lingua araba:
فَٱلتَّٰلِيَٰتِ ذِكۡرًا
Mi woondirii Malaa'ikaaji janngooji daalol Alla ɗin.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ إِلَٰهَكُمۡ لَوَٰحِدٞ
Pellet, reweteeɗo mon On, onon yimɓe ɓen, e hoore goonga, ko bajjo, Mo alaa kafidiiɗo: On woni Alla.
Esegesi in lingua araba:
رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا وَرَبُّ ٱلۡمَشَٰرِقِ
Jeyɗo kammuuli ɗin e leydi ndin, e kon ko woni hakkunde ɗin ɗiɗi, jeyɗo kadi puɗal e mutal naange ngen, hitaande nden fow.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّا زَيَّنَّا ٱلسَّمَآءَ ٱلدُّنۡيَا بِزِينَةٍ ٱلۡكَوَاكِبِ
Men labinirii kammu hikkii ngu aduna ngun, cuɗaari koode ɗen, nannditayndi e kaŋŋe jalɓuɗe.
Esegesi in lingua araba:
وَحِفۡظٗا مِّن كُلِّ شَيۡطَٰنٖ مَّارِدٖ
Men reeniri kammu hikkii ngu aduna ngun, koode ɗen, fii daɗugol kala seytaane yatundu e ɗoftaare Alla.
Esegesi in lingua araba:
لَّا يَسَّمَّعُونَ إِلَى ٱلۡمَلَإِ ٱلۡأَعۡلَىٰ وَيُقۡذَفُونَ مِن كُلِّ جَانِبٖ
Ɗin seytanooji haɗtanaaka heɗitagol matu Malaa'ika ka kammu, tuma ɓe wowlata ko Joomi maɓɓe wahayini e maɓɓe, immorde e sari'aaji; tawde ontuma, hiɗi feroree baŋ-woo baŋ.
Esegesi in lingua araba:
دُحُورٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ وَاصِبٌ
Ɗum ko fii raɗagol wata ɗi heɗito Malaa'ika'en. E hoore ɗum, hino woodani ɗi kadi laakara, lepte muusuɗe, duumiiɗe, ɗe taƴondirtaa.
Esegesi in lingua araba:
إِلَّا مَنۡ خَطِفَ ٱلۡخَطۡفَةَ فَأَتۡبَعَهُۥ شِهَابٞ ثَاقِبٞ
Si wanaa ndun seytaiiru biftii ndu e majji, jilannde haala, woni konngol e haala Malaa'ika'en, ko tawata fii mun hewtaali yimɓe leydi ɓen; ontuma, ndu jokkintiniree hoodere huɓɓunde, ko sunna ndu. Hino ara ka tawata ndu hewtinii ngol konngol jilaangol, e musidal mayru, haa ngol hewtoya ndaarooɓe ɓen, ado ndu fiɗireede hoodere sunnaynde nden, ɓe ɓeydita ɗon, penaale teemedere.
Esegesi in lingua araba:
فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَهُمۡ أَشَدُّ خَلۡقًا أَم مَّنۡ خَلَقۡنَآۚ إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّن طِينٖ لَّازِبِۭ
An Muhammad, lamndo ɓee heeferɓe yedduɓe fii ummital: si tawii ko kamɓe ɓuri saɗtude tagugol, e tiiɗugol ɓalli, e mawnugol cemmbe, diini ɓen ɓe Men tagi ka kammuuli e ka leydi, wonndude e Malaa'ika'en? Men tagirii ɓe kamɓe, loopal narnungal. Ko honno ɓe yeddirta fii ummital, e hoore ko e loopal lo'ungal narnungal ɓe tagiraa?
Esegesi in lingua araba:
بَلۡ عَجِبۡتَ وَيَسۡخَرُونَ
Si ko woni, a haawi, an Muhammad, e kattal Alla ngal, e no O toppitora fiyakuuji tagu Makko ngun, haawiɗaa kadi, ko sirkooɓe ɓen yeddata kon fii ummital. Hakkee non ko ɓe saɗtini fennugol fii maggal, hiɓe jalnora ko wowlataa fii maggal.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذَا ذُكِّرُواْ لَا يَذۡكُرُونَ
Si ɓee sirkooɓe waajoraama kala noone e waaju, ɓe waajitortaa mo, sakko ɓe nafitora; hakkee ko ɓe yoori ɓerɗe.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذَا رَأَوۡاْ ءَايَةٗ يَسۡتَسۡخِرُونَ
Si ɓe yi'ii maande e maandeeji Annabiijo on (yo o his), tinndinde e goonga makko kan, ɓe fantina jalkitugol e haaweede.
Esegesi in lingua araba:
وَقَالُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٌ
Ɓe wi'a: Ko Muhammadu addi koo wonaali, si wanaa mbilewu ɓanngu ngu.
Esegesi in lingua araba:
أَءِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ
yoo si men maayii, men wontii mbullaari e ƴi'e wuɗuɗe, haray men immintinoyte ɓaawo ɗum? Waawaa wonnde.
Esegesi in lingua araba:
أَوَءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ
Baabiraaɓe amen, adinooɓe men kadi ɓen, immintinoyte ɓaawo maayde maɓɓe?
Esegesi in lingua araba:
قُلۡ نَعَمۡ وَأَنتُمۡ دَٰخِرُونَ
Maakan ɓe jaaboɗaa ɓe an Muhammad: Pellet, on immintinoyte ɓaawo nde on wontude mbullaari e ƴi'e woɗuɗe. Baabiraaɓe mon adinooɓe ɓen kadi wano non. On fow on immintiniroyte jaasere e hoyneede.
Esegesi in lingua araba:
فَإِنَّمَا هِيَ زَجۡرَةٞ وَٰحِدَةٞ فَإِذَا هُمۡ يَنظُرُونَ
Anndee ɗum, ko wuttaandu wooturu pet ka alaandu (ɗiɗaɓuru ndun) tawaa jaka yoo, fow maɓɓe hiɓe ndaara kulaleeji Ñalnde Darngal, hiɓe habbitii ko Alla huuwata ɓe.
Esegesi in lingua araba:
وَقَالُواْ يَٰوَيۡلَنَا هَٰذَا يَوۡمُ ٱلدِّينِ
Sirkooɓe fennunooɓe ummital ɓen wi'oya ontuma: Ee halkaare amen ! Ko ndee woni Ñalaande njoɓdi kuuɗe ɗen, nde Alla yoɓitaya jeyaaɓe Makko ɓen, golle ɗe ɓe ardinnoo ka nguurndam maɓɓe aduna.
Esegesi in lingua araba:
هَٰذَا يَوۡمُ ٱلۡفَصۡلِ ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تُكَذِّبُونَ
Ɓe wi'anee ontuma: ko ndee tigiri, woni Ñalaande ñaawugol hakkunde jeyaaɓe ɓen, nde Ñalaande nde fennaynoɗon fii mun aduna.
Esegesi in lingua araba:
۞ ٱحۡشُرُواْ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ وَأَزۡوَٰجَهُمۡ وَمَا كَانُواْ يَعۡبُدُونَ
Malaa'ika'en wi'anee nden Ñalnde: Mooɓee sirkooɓe tooñirɓe sirku maɓɓe on, e gartooɓe maɓɓe ɓen ka sirkugol e ka fennugol, e ɗin sanamuuji ɗi ɓe rewaynoo ɓe acca Alla. Ɓe holloya ɓe laawol Yiite ngol, ɓe soggiroya ɓe ton, tawde ko ton woni jaaƴorde maɓɓe.
Esegesi in lingua araba:
مِن دُونِ ٱللَّهِ فَٱهۡدُوهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡجَحِيمِ
Malaa'ika'en wi'anee nden Ñalnde: Mooɓee sirkooɓe tooñirɓe sirku maɓɓe on, e gartooɓe maɓɓe ɓen ka sirkugol e ka fennugol, e ɗin sanamuuji ɗi ɓe rewaynoo ɓe acca Alla. Ɓe holloya ɓe laawol Yiite ngol, ɓe soggiroya ɓe ton, tawde ko ton woni jaaƴorde maɓɓe.
Esegesi in lingua araba:
وَقِفُوهُمۡۖ إِنَّهُم مَّسۡـُٔولُونَ
Darnon ɓe fii ñaaweede, ado ɓe naadeede ka Yiite. Ɓaawo ɗum, soggiron ɓe ka Yiite.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• تزيين السماء الدنيا بالكواكب لمنافع؛ منها: تحصيل الزينة، والحفظ من الشيطان المارد.
Ko kammu ngun cuɗiraa koode ɗen, ko fii nafooje ina heen: fii heɓede cudaari ereenugol gaay e seytaane raɗaaɗo on.

• إثبات الصراط؛ وهو جسر ممدود على متن جهنم يعبره أهل الجنة، وتزل به أقدام أهل النار.
Lummboygol ka ƴanngal Siraate, e hoore Jahannama on, ko ko tabiti, yimɓe Aljanna ɓen kan lummboyay ɗon, cappe(pele) yimɓe Yiite ɓen pergito ɗon.

مَا لَكُمۡ لَا تَنَاصَرُونَ
Ɓe feliroyee wi'aneede: ko heɓi on, on wallindirtaa hakkunde mon, wano wallindiraynoɗon aduna? Fewndo aaƴotoɗon wonnde sanamuuji mon ɗin walloyay on?
Esegesi in lingua araba:
بَلۡ هُمُ ٱلۡيَوۡمَ مُسۡتَسۡلِمُونَ
Ko woni kamɓe on hannde, ko ɓe doftiiii ɓe yamiroore Alla hoyɓe. Alaa ka ɓe wallindira, tawde ɓe alaa ɗum feere.
Esegesi in lingua araba:
وَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ
Woɗɓe e maɓɓe fewtita yoga, ɓe wona e felindirgol wennjondira, ka ɗin ɗiɗi nafataa nden ñalnde.
Esegesi in lingua araba:
قَالُوٓاْ إِنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَأۡتُونَنَا عَنِ ٱلۡيَمِينِ
Jokkunooɓe ɓen wi'ana jokkanooɓe ɓen: ko onon ɓee koohooɓe, wonunoo ko ardiranaynoo men, ka baŋŋe diina e goonga; wonon e cuɗinangol men keeferaaku e sirkangol Alla e faggitagol geddi, doginon men e goonga ka Nulaaɓe Alla ɓen addunoo kan.
Esegesi in lingua araba:
قَالُواْ بَل لَّمۡ تَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ
Jokkanooɓe ɓen kadi jaabitoo ɓeya: wanaa non woniri. Ko woni kon, ko e keeferaaku wonunoɗon, on meeɗaali wonnde gomɗimɓe, wurin, ko on yeddunooɓe wonunoo.
Esegesi in lingua araba:
وَمَا كَانَ لَنَا عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنِۭۖ بَلۡ كُنتُمۡ قَوۡمٗا طَٰغِينَ
Doole woo men alanaano on e hoore ko jokkunoɗon men kon, haa men yolla on e keeferaaku maa sirku maa faggitagol geddi. Si ko woni, on wonuno yimɓe fantimɓe e yeddugol e majjere.
Esegesi in lingua araba:
فَحَقَّ عَلَيۡنَا قَوۡلُ رَبِّنَآۖ إِنَّا لَذَآئِقُونَ
Koongol Joomi men ngol ka kammbol Makko wiide: "Mi hebbiniroyte Jahannama, e kala ɓen jokku ɓe ma" (Cortewol Saad, aaya 85), ko haanungol jojjude; ɗum holli, ko en meeɗooɓe ko Joomi men kammbiri kon, feere mun alaa.
Esegesi in lingua araba:
فَأَغۡوَيۡنَٰكُمۡ إِنَّا كُنَّا غَٰوِينَ
Men nodduno on e majjere e keeferaaku, tawde non, ko men majjunoo laawol goonga ngol, wonunoo.
Esegesi in lingua araba:
فَإِنَّهُمۡ يَوۡمَئِذٖ فِي ٱلۡعَذَابِ مُشۡتَرِكُونَ
Jokkuɓe e jokkanooɓe nden ñalnde, fow ko hawtoyteeɓe ka lepte.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّا كَذَٰلِكَ نَفۡعَلُ بِٱلۡمُجۡرِمِينَ
Ko wano nii Men huuwirta ɓee bomɓe, ka meeɗinirgol ɓe lepte ɗen.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّهُمۡ كَانُوٓاْ إِذَا قِيلَ لَهُمۡ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ يَسۡتَكۡبِرُونَ
Ɓee sirkooɓe si wi'ananooma aduna: Rewteeɗo alaa si wanaa Alla, fii gollitirgol ngol konngol, sela kala ko lunndii ngol, ɓe salora ɗoftagol ɗum, townitanagol goonga kan.
Esegesi in lingua araba:
وَيَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِكُوٓاْ ءَالِهَتِنَا لِشَاعِرٖ مَّجۡنُونِۭ
Ɓe hujjinora keeferaaku maɓɓe ngun, wiide: kere men accitiray reweteeɗi amen ɗin, fii yimoowo haangaaɗo? Wiide ɓe ɗum, ko Nulaaɗo Alla on ɓe faandii (yo o his).
Esegesi in lingua araba:
بَلۡ جَآءَ بِٱلۡحَقِّ وَصَدَّقَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Ko ɓe tukkiri Nulaaɗo on kon hino ñiddi. Tawde pellet, Nulaaɗo jom kisiyee on, meeɗaali wonnde haangaaɗo, wanaa yimmowo. Ko woni goonga, ko wiide ko Alqur'aanaare o ardi, noddaynde e wootinɗongol Alla, jokka Nulaaɗo Makko on. Nulaaɗo on non, o goonginii ɓeya Nulaaɓe, e ko ɓe addunoo kon, immorde ka Alla, immorde e tawhiidi, e tabintingol ummital. O lunndakki e ɗum.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّكُمۡ لَذَآئِقُواْ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَلِيمِ
Onon ɓee sirkooɓe, pellet, ko on meeɗay lepte muusuɗe ɗen, Ñalnde Darngal, sabu keeferaaku mun ngun e fennugol Nulaaɓe ɓe.
Esegesi in lingua araba:
وَمَا تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Onon ɓee sirkooɓe, on yoɓitoytaake, si wanaa yeru kon ko huuwaynoɗon aduna, e yeddugol Alla, faggitoo geddi.
Esegesi in lingua araba:
إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
Jeyaaɓe Alla gomɗimɓe, ɓen ɓe Alla laɓɓiniri fii ko rewa Mo, ɓe laɓɓinani Mo dewal ngal, ɓen ɗon daɗoyay e ɗen lepte.
Esegesi in lingua araba:
أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ رِزۡقٞ مَّعۡلُومٞ
Hino woodani ɓen jeyaaɓe laɓɓinaaɓe, fanndaari ndi Alla arsikata ɓe, tinndiraandi laaɓugol e labegol e duumagol mun.
Esegesi in lingua araba:
فَوَٰكِهُ وَهُم مُّكۡرَمُونَ
Oon arsuka ko muuyanteeɗi ceertuɗi ɓurɗi laaɓude, ko ɓe nafoo, e hoore ɗum, ko ɓe teddiniraaɓe mbarjaari toowundi, e yi'ugol yeeso Alla teddungo ngon.
Esegesi in lingua araba:
فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ
Ɓe heɓay ɗin fow, ka Aljannaaji neeminiiɗi, ñiiɓuɗi, tabituɗi, ɗi taƴondirtaa, sakko lanna.
Esegesi in lingua araba:
عَلَىٰ سُرُرٖ مُّتَقَٰبِلِينَ
hara hiɓe waalii tuugi fewntondiri e hoore danɗe.
Esegesi in lingua araba:
يُطَافُ عَلَيۡهِم بِكَأۡسٖ مِّن مَّعِينِۭ
Hara kore sanngara hino wannginee e maɓɓe, laaɓinrɗam wano ndiyam iloojam.
Esegesi in lingua araba:
بَيۡضَآءَ لَذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ
Ranwudam mbaadi , lewñunde na dakmitoo heen e kala yarooɓe nde.
Esegesi in lingua araba:
لَا فِيهَا غَوۡلٞ وَلَا هُمۡ عَنۡهَا يُنزَفُونَ
On sanngara, nanndaa e sanngara aduna on, tawde ɗam sottintaa haqqil, wanaa muusinayɗam kadi hoore. Ko hisinayɗam ɓanndu e haqqille kala yaruɗo ɗam.
Esegesi in lingua araba:
وَعِندَهُمۡ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ عِينٞ
Hino woodani ɓe ka Aljanna ton: rewɓe ɓe alaa e ɗuuɗa giteyaagal worbe janbe, yooɗa giteeɓe.
Esegesi in lingua araba:
كَأَنَّهُنَّ بَيۡضٞ مَّكۡنُونٞ
Ɓen rewɓe no wa'i wa boofo soomaaɗa maraa sabu ranwude, ɗe junngo meemaali.
Esegesi in lingua araba:
فَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ
Yoga e yimɓe Aljanna ɓe fewtita yoga, ɓe lamndondira fii ko feƴƴi aduna.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ قَآئِلٞ مِّنۡهُمۡ إِنِّي كَانَ لِي قَرِينٞ
Goɗɗo e ɓen gomɗimɓe wi'a: Min miɗo marunoo wonndiiɗo yeddaynooɗo ummital ka aduna.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• سبب عذاب الكافرين: العمل المنكر؛ وهو الشرك والمعاصي.
Ko waɗi si heeferɓe ɓen no leptee, ko kuuɗe maɓɓe bonɗe ɗen, ɗen woni sirku e geddi.

• من نعيم أهل الجنة أنهم نعموا باجتماع بعضهم مع بعض، ومقابلة بعضهم مع بعض، وهذا من كمال السرور.
Hino jeyaa e neemaaji yimɓe Aljanna: newnaneede tummbondirgol hakkunde maɓɓe, ɓe fewntondira. ko ɗum woni haɗtirde e welo-welo.

يَقُولُ أَءِنَّكَ لَمِنَ ٱلۡمُصَدِّقِينَ
Wi'anaynooɗo lam, e hoore yeddugol jalkita: kere an wonndiiɗo, hiɗa jeyaa e goongimɓe immintineede maayɓe ɓen?
Esegesi in lingua araba:
أَءِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَدِينُونَ
Eyoo si en maayii, en wontii mbulmbulndi e ƴi'e kiɗɗe, haray ko en immintinoyteeɓe yoɓitee njoɓdi golle men ɗen aduna?
Esegesi in lingua araba:
قَالَ هَلۡ أَنتُم مُّطَّلِعُونَ
Wondinooɗo makko gomɗimɓe on, wi'ana wonndiiɓe mun ɓen ka Aljanna: on ƴeewiday e am, anndugol battane wonndinooɗo lam yeddunooɗo ummital on?
Esegesi in lingua araba:
فَٱطَّلَعَ فَرَءَاهُ فِي سَوَآءِ ٱلۡجَحِيمِ
Kanko o ƴeewa, o haynoo wondinooɗo makko on, ka tummbere Dulbunge.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ تَٱللَّهِ إِن كِدتَّ لَتُرۡدِينِ
o wi'a: mi woondirii Alla ! An oo wondinooɗo lam, a eɓɓuno halkitirgol fii am, naatugol Yiite, sabu ko noodiraynoɗaa lam e keeferaaku, yedda fii ummital.
Esegesi in lingua araba:
وَلَوۡلَا نِعۡمَةُ رَبِّي لَكُنتُ مِنَ ٱلۡمُحۡضَرِينَ
Si wanaa moƴƴere Alla nden e am, woni sabu mi feewiri gomɗinal, mi tawdeteno e lepteteeɓe ɓen, wano maa.
Esegesi in lingua araba:
أَفَمَا نَحۡنُ بِمَيِّتِينَ
Wonaa non enen yimɓe Aljanna ɓen, en maayataa.
Esegesi in lingua araba:
إِلَّا مَوۡتَتَنَا ٱلۡأُولَىٰ وَمَا نَحۡنُ بِمُعَذَّبِينَ
En maayataa, si wanaa maayde men aranere nden aduna. Wurin ko en duumotooɓe ka Aljanna, en wonaali kadi lepteteeɓe, wano yedduɓe ɓen huuwirtee.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
Pellet, ko ndii njoɓdi ndi Joomi men warjori en naatugol duumoo Aljanna, daɗa Yiite ɗoo, woni maloore mawnunde nden, nde yeru mun alaa.
Esegesi in lingua araba:
لِمِثۡلِ هَٰذَا فَلۡيَعۡمَلِ ٱلۡعَٰمِلُونَ
Ko fii sugu ndii njoɓdi mawndi ɗoo, woni ko waɗɗii nde gollooɓe gollanta. Tawde ko ndii woni ngeyngu tonatoongu.
Esegesi in lingua araba:
أَذَٰلِكَ خَيۡرٞ نُّزُلًا أَمۡ شَجَرَةُ ٱلزَّقُّومِ
Hara ko on neema mo Alla marani jeyaaɓe Makko laɓɓinan ɓe Mo dawal ɓen, ɓuri moƴƴude jipporde e teddungal, kaa ko leggal "Zaqquumi" huɗaangal ka Alqur'aana ngal? Tawngal ko ñaametee heeferɓe ɓen, ngal fayintaa ngal duncataa e ittugol heege!
Esegesi in lingua araba:
إِنَّا جَعَلۡنَٰهَا فِتۡنَةٗ لِّلظَّٰلِمِينَ
Men waɗii ngal leggal, jarrabuyee, wonannde tooñirɓe geddi e keeferaaku ɓen. Tawde ɓe wi'uno: Yiite ñaamay leɗɗe, ɗum holli, leggal fuɗataa ka Yiite.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّهَا شَجَرَةٞ تَخۡرُجُ فِيٓ أَصۡلِ ٱلۡجَحِيمِ
Laggal zaqquumi ngal, ko yaltirayngal ka kaaniri: ko ka tummbere Dulbunge, ngal yaltirta.
Esegesi in lingua araba:
طَلۡعُهَا كَأَنَّهُۥ رُءُوسُ ٱلشَّيَٰطِينِ
Dimɗe ngal leggal, hino kaaniri nannditi wa ko'e seytanuuji. Si hunnde non kaanii, ko ɗum woni nde kaanii kadi kabaaru; ɗum holli, ñaametee maggal on, ko ko ñiddi.
Esegesi in lingua araba:
فَإِنَّهُمۡ لَأٓكِلُونَ مِنۡهَا فَمَالِـُٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ
Kamɓe heeferɓe ɓen, pellet, ko e dimɗe ngal leggal haaɗungal, woni ko ɓe dekkirta, ɓe hebbinira deedi maɓɓe heegaaɗi.
Esegesi in lingua araba:
ثُمَّ إِنَّ لَهُمۡ عَلَيۡهَا لَشَوۡبٗا مِّنۡ حَمِيمٖ
Refti hino woodani e caggal nyaamgol leggal ngal, njaram, jillaaɗam, fatinaaɗam haa ñiddi.
Esegesi in lingua araba:
ثُمَّ إِنَّ مَرۡجِعَهُمۡ لَإِلَى ٱلۡجَحِيمِ
Refti ruttorde maɓɓe nden, ko ka lepte Dulɓoowe: ɓe iwa e lepte, ɓe yaha e lepte.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّهُمۡ أَلۡفَوۡاْ ءَابَآءَهُمۡ ضَآلِّينَ
Ɓee heeferɓe, ɓe tawu baabiraaɓe maɓɓe ɓen, majjunooɓe laawol peewal ngol; ɓe jokkitii ɗon, ko aldaa e hujja.
Esegesi in lingua araba:
فَهُمۡ عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِمۡ يُهۡرَعُونَ
Ɓe woni e yaccagol jokka batteeji majjere baabiraaɓe maɓɓe ɓen ko yaawi.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ ضَلَّ قَبۡلَهُمۡ أَكۡثَرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
Gomɗii ko ɓuri ɗuuɗde e aramɓe ɓen, majjiino, ado maɓɓe. Wanaa yimɓe maa ɓen, an Nulaaɗo, adii majjude e mofte ɗen.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا فِيهِم مُّنذِرِينَ
Gomɗii le, Men nunulo e ɗen mofte adinooɓe, Nulaaɓe, ko jertina e lepte Alla ɗen, kono ɓe yeddi.
Esegesi in lingua araba:
فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُنذَرِينَ
Ndaaru an Nulaaɗo, ko honno baɗtane ɓen jertinanooɓe salii, no wa'unoo! Ko Yitte ɓe sakkitori naatude, luttirooɓe ton, sabu salaare e fennugol ɓe Nulaaɓe maɓɓe ɓen.
Esegesi in lingua araba:
إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
Si wanaa jeyaaɓe Alla, laɓɓinaaɓe ɓen; ko ɓen ɗon daɗoyta lepte ɗen ɗe ɓeya heeferɓe yeddunoo waɗtiniroya.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ نَادَىٰنَا نُوحٞ فَلَنِعۡمَ ٱلۡمُجِيبُونَ
Gomɗii Nuuhu nodduno Men (yo o his) fewndo yimɓe makko ɓen fennunoo mo, e hoore ko o noddi ɓe e mun kon, iskin ko Men woni moƴƴuɓe noototooɓe. Tawde Men yaccinno toraare makko nden e maɓɓe.
Esegesi in lingua araba:
وَنَجَّيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥ مِنَ ٱلۡكَرۡبِ ٱلۡعَظِيمِ
Men daɗndi mo, kanko e ɓeynguure makko nden, wondude e gomɗimɓe mo ɓen, lorra yimɓe makko, e yoolagol tuufaan ngol, nelangol ngol e yimɓe makko yeddunooɓe ɓen.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• الظفر بنعيم الجنان هو الفوز الأعظم، ولمثل هذا العطاء والفضل ينبغي أن يعمل العاملون.
Ko yeɗeede neemaaji Aljanna ɗin, woni maloore mawnde den, ko sugu ndin mbarjaari e ɓural, woni ko gollooɓe haani gollande.

• إن طعام أهل النار هو الزقّوم ذو الثمر المرّ الكريه الطعم والرائحة، العسير البلع، المؤلم الأكل.
Ñaametee yimɓe Yiite ɓen, ko dimɗe zaqquumi, mettuɗe cep, luuɓi dus, saɗtuɗe moɗde ɓenna na metti nyaamde.

• أجاب الله تعالى دعاء نوح عليه السلام بإهلاك قومه، والله نعم المقصود المجيب.
Alla jaabinanno Nuuhu (yo o his) halkugol yimɓe makko ɓen. Alla ko moƴƴuɗo jaabagol.

وَجَعَلۡنَا ذُرِّيَّتَهُۥ هُمُ ٱلۡبَاقِينَ
Men daɗndi ɓeynguure makko makko nden e gomɗimɓe mo ɓen tun. Ɓeya kan, Men yooliri ɓeya keeferaaku maɓɓe ngun.
Esegesi in lingua araba:
وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ
Men heddinani mo e mofte hikkotooɗe ɗen, mantoore moƴƴere, nde ɓe mantirta mo.
Esegesi in lingua araba:
سَلَٰمٌ عَلَىٰ نُوحٖ فِي ٱلۡعَٰلَمِينَ
Nuuhu hisii o daɗii wowleede bone, e mofte sakkitiiɗe ɗen. Wurin, mantoore e jantoore moƴƴere, heddoto fii makko.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Ko sugu ndii njoɓdi, ndi Men warjorii Annabi Nuuhu, woni ko Men warjorta moƴƴinooɓe dewe mun ɗen, ɓe rewi Alla tun.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Kanko Nuuhu, ko o jeyanooɗo e jeyaaɓe Amen gomɗimɓe, woni e ɗoftaare Alla ɓen.
Esegesi in lingua araba:
ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ
Refti Men yooliri hedditiiɓe ɓen, waame mbo Men wurti e maɓɓe on. Ɓe fow maɓɓe ɓe gasi.
Esegesi in lingua araba:
۞ وَإِنَّ مِن شِيعَتِهِۦ لَإِبۡرَٰهِيمَ
Awa Ibraahiima, ko jeyanooɗo e jokkuɓe diina makko, rewi laawol makko ka wootinɗingol Alla.
Esegesi in lingua araba:
إِذۡ جَآءَ رَبَّهُۥ بِقَلۡبٖ سَلِيمٍ
Janto nde o ardunoo ka Joomi makko, ɓernde hisunde e sirku, laaɓanɗo Alla e tagu Makko ngun.
Esegesi in lingua araba:
إِذۡ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوۡمِهِۦ مَاذَا تَعۡبُدُونَ
Nde o maakannoo baaba makko e yimɓe mun sirkaynooɓe ɓen: Ko honɗum rewton gaanin Alla?
Esegesi in lingua araba:
أَئِفۡكًا ءَالِهَةٗ دُونَ ٱللَّهِ تُرِيدُونَ
E ko reweteeɗi fefindaaɗi, faalaɗon rewude ko wanaa Alla?
Esegesi in lingua araba:
فَمَا ظَنُّكُم بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Ko sikkuɗon, onon yimɓe am, e Joomiraawo tageefo ngon, si on hawroyii e Makko, hara on rewaano Mo? Ko sikkuɗon O gollata on ontuma?
Esegesi in lingua araba:
فَنَظَرَ نَظۡرَةٗ فِي ٱلنُّجُومِ
Annabi Ibraahiima ndaariri ka koode, himo taskoo ɗaɓɓa feere, no daɗira yaltidugol e maɓɓe.
Esegesi in lingua araba:
فَقَالَ إِنِّي سَقِيمٞ
O ngantinori yaltidugol e yimɓe makko ɓen ka iidi maɓɓe, wiide: ko mi nawnuɗo.
Esegesi in lingua araba:
فَتَوَلَّوۡاْ عَنۡهُ مُدۡبِرِينَ
Ɓe acci mo caggal ɗon, ɓe hucciti.
Esegesi in lingua araba:
فَرَاغَ إِلَىٰٓ ءَالِهَتِهِمۡ فَقَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ
O moltii e reweteeɗi maɓɓe ɗin gaanin Alla, o jalnori ɗi maakugol: E on ñaamataa ko sirkanooɓe on ɓen moƴƴinani on kon?
Esegesi in lingua araba:
مَا لَكُمۡ لَا تَنطِقُونَ
Ko heɓi on, on wowlataa, on jaabotaako? Ko sugu ɗum ɗoo rewetee gaanin Alla?
Esegesi in lingua araba:
فَرَاغَ عَلَيۡهِمۡ ضَرۡبَۢا بِٱلۡيَمِينِ
Ibraahiima moltorani ɗi, piyirgol ɗi junngo makko ñaamo ngon, fii muncugol ɗi.
Esegesi in lingua araba:
فَأَقۡبَلُوٓاْ إِلَيۡهِ يَزِفُّونَ
Rewaynooɓe ɗin sanamuuji ɓen, fewri ka makko, hiɓe yaawno.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ أَتَعۡبُدُونَ مَا تَنۡحِتُونَ
Ibraahiima fewtitiri ɓe tabitaal, o feli ɓe, o maaki: E on reway kon ko lesirɗon juuɗe mon, accon Alla?
Esegesi in lingua araba:
وَٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ وَمَا تَعۡمَلُونَ
Ko Alla tagi on, O tagi golle mon ɗen, wano ɗin sanamuuji ɗi leston. Ko Kanko tun hanndi e Mo rewon, hara on renndidaani Mo e goɗɗum goo.
Esegesi in lingua araba:
قَالُواْ ٱبۡنُواْ لَهُۥ بُنۡيَٰنٗا فَأَلۡقُوهُ فِي ٱلۡجَحِيمِ
Nde ɓe ronkunoo teeɗoragol mo hujja, ɓe yahri doole, ɓe diisonsiri haa ɓe fottani ko ɓe waɗata ibraahiima; ɓe wi'i: mahanee mo maadi, hebbiniron ndi carma, huɓɓon ɗe yiite, refti buɗon mo ton.
Esegesi in lingua araba:
فَأَرَادُواْ بِهِۦ كَيۡدٗا فَجَعَلۡنَٰهُمُ ٱلۡأَسۡفَلِينَ
Yimɓe Annabi Ibraahiima ɓen faandanii mo bone, no ɓe gaynira fii makko,ɓe ɓoortondira e makko, kono Men waɗi ɓe kamɓe sooyuɓe ɓen; nde Men waɗannoo mo yiite ngen ɓuuɓol e kisiyee.
Esegesi in lingua araba:
وَقَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَىٰ رَبِّي سَيَهۡدِينِ
Ibraahiima maaki: Min on, ko mi feroowo ka Joomi am, mi yalta e leydi yimɓe am ɓen, no mi heɓira feere rewugol Mo; aray nde O fewnata lam e ko moƴƴanta lam aduna e laakara.
Esegesi in lingua araba:
رَبِّ هَبۡ لِي مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
Joomi am, arsikam ɓiɗɗo moƴƴo, ko wallitoo lam, semmbina lam e yimɓe am ɓen, tuma mi ferata.
Esegesi in lingua araba:
فَبَشَّرۡنَٰهُ بِغُلَٰمٍ حَلِيمٖ
Men jaabiniri toraare makko nden, humpitugol mo ko welata mo, fewndo Men wewlinirnii mo geɗaljo mawnoowo, muññoytooɗo; on woni Ismaa'iila (yo o his).
Esegesi in lingua araba:
فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ ٱلسَّعۡيَ قَالَ يَٰبُنَيَّ إِنِّيٓ أَرَىٰ فِي ٱلۡمَنَامِ أَنِّيٓ أَذۡبَحُكَ فَٱنظُرۡ مَاذَا تَرَىٰۚ قَالَ يَٰٓأَبَتِ ٱفۡعَلۡ مَا تُؤۡمَرُۖ سَتَجِدُنِيٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلصَّٰبِرِينَ
Nde Ismaa'iila mawnunoo, o yottodi e ben makko jahal, ben makko Ibraahiima hoyɗi, koyɗol Annabaaɓe ɓen non, ko wahayu. O humpiti geɗal makko wiide mo: ko an yo ɓiɗɗo am, mi yi'ii e koyɗol, wonnde miɗo hirse. Ndaaru ko yi'uɗaa e ɗum. Ismaa'iila jaabii baaba'en mun, wiide: Baaba'en, waɗee ko yamiraɗon kon fii hirsugol lam, on taway lam, si Alla jaɓii, jeyaaɗo e muñooɓe e weltorɓe ñaawoore Alla nden.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• من مظاهر الإنعام على نوح: نجاة نوح ومن آمن معه، وجعل ذريته أصول البشر والأعراق والأجناس، وإبقاء الذكر الجميل والثناء الحسن.
Hino jeyaa e Nuuhu neeminiranoo: daɗidugol e gomɗimɓe wonndunooɓe e makko ɓen, e waɗeede geyngol makko ngol, iwdi neɗɗanke e leƴƴi, e heddagol jantoreede fii makko, no moƴƴiri labiraa.

• أفعال الإنسان يخلقها الله ويفعلها العبد باختياره.
Golle neɗɗanke ɗen, O Alla tagata ɗen, jeyaaɗo on suɓoo waɗugol ko faalaa.

• الذبيح بحسب دلالة هذه الآيات وترتيبها هو إسماعيل عليه السلام؛ لأنه هو المُبَشَّر به أولًا، وأما إسحاق عليه السلام فبُشِّر به بعد إسماعيل عليه السلام.
Tippude e ɗee Aayeeje ɗoo, hirseteeɗo on, ko Ismaa'iila, gooto e geɗal ɓe Annabi Ibraahima, tawde ko on ɗon o adaa wewlinireede. Ishaaqa kan, ko ɓaawo Ismaa'iila o wewliniranoo mo (yo ɓe his ɓe fow e maɓɓe).

• قول إسماعيل: ﴿سَتَجِدُنِي إِن شَآءَ اْللهُ مِنَ اْلصَّابِرِينَ﴾ سبب لتوفيق الله له بالصبر؛ لأنه جعل الأمر لله.
Ko sabu wiide Ismaa'iila: "A tawoyay lam, si Alla jaɓii, jeyaaɗo e muññiiɓe ɓen", waɗi si Alla hawrinndini mo e muñal, tawde o fawii ɗum e Alla.

فَلَمَّآ أَسۡلَمَا وَتَلَّهُۥ لِلۡجَبِينِ
Nde ɓe jebbilaninoo yamiroore Alla nden, Ibraahiima hippiri geɗal makko, tiinde nden, fii hirsugol mo.
Esegesi in lingua araba:
وَنَٰدَيۡنَٰهُ أَن يَٰٓإِبۡرَٰهِيمُ
Men noddi Ibraahiima fewndo o hittiniraynoo waɗugol yamiroore Alla nden, ka hirsugol geɗaljo makko on, wiide: ko an yo Ibraahiima!
Esegesi in lingua araba:
قَدۡ صَدَّقۡتَ ٱلرُّءۡيَآۚ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Pellet, a laatinirii koyɗol maa ngol, fiɓugol hirsude geɗaljo maa on. Awa ko wano Men yoɓitirt maa non firtingol ma nden huunde saɗtunde, woni ko Men yoɓitirta moƴƴinooɓe ɓen; Men ɓoora ɓe e kulaleeji e saɗteendeeji.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡبَلَٰٓؤُاْ ٱلۡمُبِينُ
Pellet, ko ɗum ɗoo woni jarrabuyee ɓannguɗo on. Ibraahiima hawrii e mun.
Esegesi in lingua araba:
وَفَدَيۡنَٰهُ بِذِبۡحٍ عَظِيمٖ
Men soktiri Ismaa'iila, dammol mawnungol, ko hirsee, hara wanaa kanko.
Esegesi in lingua araba:
وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ
Men accani Ibraahiima, mantoore labaande, e mofte sakkitiiɗe ɗen.
Esegesi in lingua araba:
سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ
Alla hiwrike mo, O du'anike mo kadi kisal e kala lorra.
Esegesi in lingua araba:
كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Ko wano Men yoɓitiri Ibraahiima e ɗoftaare makko nden, Men yoɓitirta moƴƴinooɓe ɓen.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Kanko Ibraahiima, ko o jeyanooɗo e jeyaaɓe Amen gomɗimɓe, hunnuɓe sifaaji jeyeede Alla.
Esegesi in lingua araba:
وَبَشَّرۡنَٰهُ بِإِسۡحَٰقَ نَبِيّٗا مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
Men wewlintiniri mo geɗaljo goo, wonoowo Annabaajo, e jeyaaɗo moƴƴo; on woni Ishaaqa. Ɗum ko njoɓdi ɗoftagol mo Alla ngol, ka hirsugol Ismaa'iila, ɓiɗɗo makko bajjo on nun.
Esegesi in lingua araba:
وَبَٰرَكۡنَا عَلَيۡهِ وَعَلَىٰٓ إِسۡحَٰقَۚ وَمِن ذُرِّيَّتِهِمَا مُحۡسِنٞ وَظَالِمٞ لِّنَفۡسِهِۦ مُبِينٞ
Men jippini barki e makko, e dow geɗal makko Ishaaqa. Men ɗuɗɗinani ɓe neema; wano ɗuuɗireede ɓiɗɓe. Hino e geyngol maɓɓe ngol non, moƴƴinɗo ɗoftagpl Joomi mun, e tooñirɗo hoore-mun yeddugol faggitoo ɓanngina bone.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ مَنَنَّا عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ
Gomɗii Men moƴƴorike e dow Muusaa, e nene gooto makko on Haaruuna, Annabaaku ngun.
Esegesi in lingua araba:
وَنَجَّيۡنَٰهُمَا وَقَوۡمَهُمَا مِنَ ٱلۡكَرۡبِ ٱلۡعَظِيمِ
Men daɗndi ɓe, kamɓe e yimɓe maɓɓe ɓiɗɓe Israa'iila ɓen, maccinireede Fir'awna, e yoolagol.
Esegesi in lingua araba:
وَنَصَرۡنَٰهُمۡ فَكَانُواْ هُمُ ٱلۡغَٰلِبِينَ
Men walli ɓe e Fir'awna e konu mun, ɓe fooli ayɓe maɓɓe ɓen.
Esegesi in lingua araba:
وَءَاتَيۡنَٰهُمَا ٱلۡكِتَٰبَ ٱلۡمُسۡتَبِينَ
Men okki Muusaa e neene gooto makko on Haaruuna, Deftere Tawreeta nden, immorde ka Alla, ɓanngunde, nde jilɓuya alah e mayre.
Esegesi in lingua araba:
وَهَدَيۡنَٰهُمَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ
Men fewniri ɓe, e laawol focciingol ngol. Ngol woni laawol diina lislaamu kan, ɗowirayngol e welayee seniiɗo taguɗo On.
Esegesi in lingua araba:
وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِمَا فِي ٱلۡأٓخِرِينَ
Men accani ɓe mantoore e jantoore labaande, e mofte sakkitiiɓe ɓen.
Esegesi in lingua araba:
سَلَٰمٌ عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ
Alla hiwrorike ɓe hiwraandu teddundu, O mantii ɓe, O du'oranike ɓe hisugol e kala bone.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Ko wano Men yoɓitiri non Muusaa e Haaruuna, woni ko Men yoɓitirta moƴƴinooɓe ɗfotagol Joomi mun ɓen.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّهُمَا مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Muusaa e Haaruuna, ko jeyanooɓe e jeyaaɓe Amen gomɗimɓe Alla, golliri sari'a Makko on.
Esegesi in lingua araba:
وَإِنَّ إِلۡيَاسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Pellet, Ilyaasa kadi, ko jeyanooɗo e Nulaaɓe Alla ɓen. Alla moƴƴorino e makko Annabaaku e Nulal.
Esegesi in lingua araba:
إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ أَلَا تَتَّقُونَ
Janto nde o maakannoo yimɓe mako ɓen o nulaa e mun ɓen, ka ɓiɗɓe Israa'iila: Ko onon yo yimɓe am, e on hulirtaa Alla ɗoftagol yamirooje Makko ɗen, wano wootinɗingol Mo, e woɗɗitagol haɗaaɗi Makko ɗin, wano sirku?
Esegesi in lingua araba:
أَتَدۡعُونَ بَعۡلٗا وَتَذَرُونَ أَحۡسَنَ ٱلۡخَٰلِقِينَ
E on reway sanamuuru mon wi'eteende "Ba'ala" ndun, accon ɗon Alla, ɓurɗo moƴƴude tagu On?
Esegesi in lingua araba:
ٱللَّهَ رَبَّكُمۡ وَرَبَّ ءَابَآئِكُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ
Ko Alla woni Joomi mon, woni taguɗo on, O tagi baabiraaɓe mon ɓen ado ɗum. Ko On hanndi e reweede, wanaa goɗɗum goo, wano sanamuuji mon, ɗi duncataa ɗi lorrataa.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• قوله: ﴿فَلَمَّآ أَسْلَمَا﴾ دليل على أن إبراهيم وإسماعيل عليهما السلام كانا في غاية التسليم لأمر الله تعالى.
Ko Alla daali kon: "Nde ɓe jebbilaninoo (yamiroore Amen nden)", hino tinndina wonnde Ibraahiima e Ismaa'iila (yo ɓe his) ko haɗtunooɓe e jebbilanagol yamiroore Alla nden.

• من مقاصد الشرع تحرير العباد من عبودية البشر.
Hino jeyaa e paandale sar'ia on: rinɗingol jeyaaɓe ɓen, maccinireede woɗɓe e maɓɓe.

• الثناء الحسن والذكر الطيب من النعيم المعجل في الدنيا.
Mantoore e jantoore labaande, ko jeyaaɗum e neema adintinaaɗo aduna.

فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ
Yimɓe makko ɓen alaa waɗi, si wanaa fennugol mo. Awa ɗum wonay sabu ɓe tawnoyteebe e lepte ɗen.
Esegesi in lingua araba:
إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
Si wanaa ɓen yimɓe makko gomɗinnooɓe laɓɓini dewe mun ɓen, ɓen ɗon daɗoyay tawnoyeede e lepte ɗen.
Esegesi in lingua araba:
وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ
Men accani mo mantoore e jantoore labaande, e mofte sakkitiiɓe ɓen.
Esegesi in lingua araba:
سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِلۡ يَاسِينَ
Alla hiwrike mantii Ilyaasna'en.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Ko wano Men yoɓitiri non Ilyaasa'en, woni ko Men yoɓitirta jeyaaɓe Amen gomɗimɓe moƴƴinooɓe ɓen.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Kanko Ilyaasa, ko o jeyanooɗo e jeyaaɓe Amen gomɗimɓe goongini gomɗingol Joomi mun.
Esegesi in lingua araba:
وَإِنَّ لُوطٗا لَّمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Pellet, Luutu kadi, ko jeyanooɗo e Nulaaɓe Alla ɓen nuliranooɓe e yimɓe mun, wewlingol e jertingol.
Esegesi in lingua araba:
إِذۡ نَجَّيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥٓ أَجۡمَعِينَ
Janto nde Men daɗndunoo mo, kanko e ɓeynguure makko nden fow, e lepte wurtanooɗe e yimɓe makko ɓen.
Esegesi in lingua araba:
إِلَّا عَجُوزٗا فِي ٱلۡغَٰبِرِينَ
Si wanaa debbo makko on, on jeyano e yimɓe makko leptaaɓe ɓen; tawde ko o yedunooɗo.
Esegesi in lingua araba:
ثُمَّ دَمَّرۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ
Refti Men halki fennunooɓe mo, heddii ɓe ɓen.
Esegesi in lingua araba:
وَإِنَّكُمۡ لَتَمُرُّونَ عَلَيۡهِم مُّصۡبِحِينَ
Onon yimɓe Makkah ɓen non, hiɗon rewa e galleeji maɓɓe, tuma setorton Saami, e dawol mon.
Esegesi in lingua araba:
وَبِٱلَّيۡلِۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
Hiɗon rewa e hoore-maɓɓe kadi, ka jemma. E on haqqiltaa, waajitoron ko heɓi ɓe kon, ɓaawo ɓe fennude ɓe yedda ɓe faggitoo bonunnda mo adaaka e mun?
Esegesi in lingua araba:
وَإِنَّ يُونُسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Pellet, Yuunusa kadi, ko jeyanooɗo e Nulaaɓe Alla ɓen nuliranooɓe e yimɓe mun, wewlingol e jertingol.
Esegesi in lingua araba:
إِذۡ أَبَقَ إِلَى ٱلۡفُلۡكِ ٱلۡمَشۡحُونِ
Janto nde o dogunoo yimɓe makko ɓen, ko aldaa e duŋayee Joomi makko. O waɗɗoyii laana hebbiniraaka yimɓe e dolle.
Esegesi in lingua araba:
فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنَ ٱلۡمُدۡحَضِينَ
Laana kan eɓɓi yoolagol, hakkee ko ka heewi. Ɓe urbinii nder ton, ndaarugol ko homɓe gasetee bugedee ka maayo, fii ɗuytugol teddeendi makka ndin; Yuunusa jeyaa e ɓen foolaaɓe ka urba, ɓe bugii mo ka maayo.
Esegesi in lingua araba:
فَٱلۡتَقَمَهُ ٱلۡحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٞ
Nde ɓe buginoo mo ka maayo, linngii ngii moɗi mo, fewndo ka o felnii; tawde o yehii ka maayo, o duŋinaaki e Joomi makko.
Esegesi in lingua araba:
فَلَوۡلَآ أَنَّهُۥ كَانَ مِنَ ٱلۡمُسَبِّحِينَ
Si wanaano tawde Yuunusa ko jeyanooɗo e jantotooɓe Alla ko ɗuuɗi, si wanaano subbunhinagol makko ngol ka nder reedu lingii ngii
Esegesi in lingua araba:
لَلَبِثَ فِي بَطۡنِهِۦٓ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ
O ñiiɓayno ka reedu lingii ngii, haa Ñalnde Darngal, ɗon wona yenaande makko.
Esegesi in lingua araba:
۞ فَنَبَذۡنَٰهُ بِٱلۡعَرَآءِ وَهُوَ سَقِيمٞ
Men sorti mo e reedu lingii ngii, Men werlii mo ka ladde, ko o lo'uɗo, battane ko o ɓooyi kon ka reedu maggii.
Esegesi in lingua araba:
وَأَنۢبَتۡنَا عَلَيۡهِ شَجَرَةٗ مِّن يَقۡطِينٖ
Men fuɗinani mo e e ladde yeewnde nde, leggal buudi, ka o ɗuwora o ñaama.
Esegesi in lingua araba:
وَأَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ مِاْئَةِ أَلۡفٍ أَوۡ يَزِيدُونَ
Men nuli mo e yimɓe makko hawraynooɓe: ujune teemedere maa ɓuri ɓe.
Esegesi in lingua araba:
فَـَٔامَنُواْ فَمَتَّعۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ حِينٖ
Ɓe gomɗini mo, ɓe goongini ko o addi kon, Alla dakmiti ɓe e nguurndam maɓɓe aduna ɗam, haa dumunna maɓɓe on timmi.
Esegesi in lingua araba:
فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَلِرَبِّكَ ٱلۡبَنَاتُ وَلَهُمُ ٱلۡبَنُونَ
Muhammad, lamndorii ɓee sirkooɓe "ŋiñugol": E on waɗanay Alla ɓiɗɓe rewɓe ɓe añanɗon hoore-mon, heertinanon ɓiɗɓe worɓe ɓen fii mon? Ko honɗum e senndoore nii?
Esegesi in lingua araba:
أَمۡ خَلَقۡنَا ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ إِنَٰثٗا وَهُمۡ شَٰهِدُونَ
Ko honno ɓe aaƴorta wonnde Malaa'ika'en ko rewɓe, ɓe tawanooka tageede majji, ɓe seeditaaki ɗum?
Esegesi in lingua araba:
أَلَآ إِنَّهُم مِّنۡ إِفۡكِهِمۡ لَيَقُولُونَ
Pellet sirkuɓe ɓe e pennugol mum en e fepindaade ɓe penaale e dow Alla ɓe ngaskina ɓiɗɗo e dow Makko, ɓe ko fenooɓe e koɓe noddittoo ko.
Esegesi in lingua araba:
وَلَدَ ٱللَّهُ وَإِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ
Pellet sirkuɓe ɓe e pennugol mum en e fepindaade ɓe penaale e dow Alla ɓe ngaskina ɓiɗɗo e dow Makko, ɓe ko fenooɓe e koɓe noddittoo ko.
Esegesi in lingua araba:
أَصۡطَفَى ٱلۡبَنَاتِ عَلَى ٱلۡبَنِينَ
Hara Allah suɓan hoore Makko, ɓiɗɓe rewɓe ɓen ɓe añanɗon hoore-mon, e dow ɓiɗɓe worɓe ɓe yiɗanɗon hoore-mon ɓen? Kallaa! wanaa non!
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• سُنَّة الله التي لا تتبدل ولا تتغير: إنجاء المؤمنين وإهلاك الكافرين.
Suuno Allah on waylataa, ko daɗndugol gomɗimɓe ɓen, munca fii heeferɓe ɓen.

• ضرورة العظة والاعتبار بمصير الذين كذبوا الرسل حتى لا يحل بهم ما حل بغيرهم.
Hino haani waajitorgol battane fennunooɓe Nulaaɓe ɓen, fii wata sugu halkaare ɓen, yantu e maɓɓe.

• جواز القُرْعة شرعًا لقوله تعالى: ﴿ فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنَ اْلْمُدْحَضِينَ ﴾.
Kuraaje no dagorii ka saari'a, sabu daalol Allah gol: "O urbinii, o jeyaa e foolaaɓe ɓen".

مَا لَكُمۡ كَيۡفَ تَحۡكُمُونَ
Ko heɓi on, onon ɓee sirkooɓe, hiɗon ñaawira ndee ñaaaworaa ooñiinde, waɗanon Alla ɓiɗɓe rewɓe, suɓaoɗon hoore-mon worɓe ɓen?
Esegesi in lingua araba:
أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
E on miijitotaako wonnde ko e meere wonɗon e mun? Tawde si on taskike, on yi'iray non bonnde fiɓnde mon nden.
Esegesi in lingua araba:
أَمۡ لَكُمۡ سُلۡطَٰنٞ مُّبِينٞ
Kaa hiɗon jogii hujja e dalil ɓanngirɗo Deftere maa Nulaaɗo?
Esegesi in lingua araba:
فَأۡتُواْ بِكِتَٰبِكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
Haray addee deftere mon ka hujja mon on woni ɗon, si wonii ko on goonguɓe e haala!
Esegesi in lingua araba:
وَجَعَلُواْ بَيۡنَهُۥ وَبَيۡنَ ٱلۡجِنَّةِ نَسَبٗاۚ وَلَقَدۡ عَلِمَتِ ٱلۡجِنَّةُ إِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ
Sirkooɓe ɓen waɗi hakkunde Allah e Malaa'ika'en, asko dammbe, ɗum ko ko ɓe aaƴinoo wonnde Malaa'ika'en, ko ɓiɗɓe Allah rewɓe! Hara non, ɓen Malaa'ikaaɓe no anndi, pellet, Alla tawnoyay ɓen sirkooɓe, e hasboore nden.
Esegesi in lingua araba:
سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ
Allah senike O laaɓii, gaay e kon sirkooɓe ɓen sifotoo, dammbude Mo ɓiɗɗo e genndiraawo, ekw immorde e ka yahdaa e Makko!
Esegesi in lingua araba:
إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
Si wanaa jeyaaɓe Allah, laɓɓinaaɓe ɓen. Ɓen ɗon sifortaa Allah, ko yahdaani e Makko.
Esegesi in lingua araba:
فَإِنَّكُمۡ وَمَا تَعۡبُدُونَ
Anndon onon ɓee sirkooɓe, e ko rewoton kon gaanin Allah.
Esegesi in lingua araba:
مَآ أَنتُمۡ عَلَيۡهِ بِفَٰتِنِينَ
On wonaali majjinirooɓe kon ko rewoton, woɗɓe goo e diine goonga.
Esegesi in lingua araba:
إِلَّا مَنۡ هُوَ صَالِ ٱلۡجَحِيمِ
Si wanaa on mo Allah winndani naatugol ka Yiite. On ɗon yeddiray saɓu ɗum, o naata nge. Onon non, e reweteeɗi mon ɗin, on alaa nden feere.
Esegesi in lingua araba:
وَمَا مِنَّآ إِلَّا لَهُۥ مَقَامٞ مَّعۡلُومٞ
Malaa'ika'en ɓanngini jeyeede maɓɓe ka Allah, daɗndinoo e ko sirkooɓe ɓen aaƴoriɓe kon, wi'ugol: Alaa e amen, mo alanaa ɗum, darorde anndaande, fii rewugol Alla ɗoftoo Mo.
Esegesi in lingua araba:
وَإِنَّا لَنَحۡنُ ٱلصَّآفُّونَ
Menen Malaa'ika, ko men darnaaɓe saffinaa, fii rewugol Allah ɗoftoo Mo. Ko memen kadi woni subbunhinantooɓe Allah ɓen, sifaaji yahduɗi e Makko.
Esegesi in lingua araba:
وَإِنَّا لَنَحۡنُ ٱلۡمُسَبِّحُونَ
Menen Malaa'ika, ko men darnaaɓe saffinaa, fii rewugol Allah ɗoftoo Mo. Ko memen kadi woni seninooɓe Allah ko O haandaani ko sifaaji.
Esegesi in lingua araba:
وَإِن كَانُواْ لَيَقُولُونَ
Sirkooɓe Makkah ɓen woniino e wi'ugol, ado nuleede Muhammadu (yo o his): Sinno hara meɗen joginoo Deftere sugu Defte arane ɗen, wano Tawreeta, ko pellet, men laɓɓinanayno Alla dewalngal. Hara non, ko e fenaande ɓe woni. Tawde Muhammadu addanii ɓe Alqur'aana, ɓe yeddi nde. Kono non, aray nde ɓe anndata, fii lepte saɗtuɗe, haɓɓiiɗe ɓe ɗen, Ñalnde Darngal.
Esegesi in lingua araba:
لَوۡ أَنَّ عِندَنَا ذِكۡرٗا مِّنَ ٱلۡأَوَّلِينَ
Sirkooɓe Makkah ɓen woniino e wi'ugol, ado nuleede Muhammadu (yo o his): Sinno hara meɗen joginoo Deftere sugu Defte arane ɗen, wano Tawreeta, ko pellet, men laɓɓinanayno Alla dewalngal. Hara non, ko e fenaande ɓe woni. Tawde Muhammadu addanii ɓe Alqur'aana, ɓe yeddi nde. Kono non, aray nde ɓe anndata, fii lepte saɗtuɗe, haɓɓiiɗe ɓe ɗen, Ñalnde Darngal.
Esegesi in lingua araba:
لَكُنَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
Sirkooɓe Makkah ɓen woniino e wi'ugol, ado nuleede Muhammadu (yo o his): Sinno hara meɗen joginoo Deftere sugu Defte arane ɗen, wano Tawreeta, ko pellet, men laɓɓinanayno Alla dewalngal. Hara non, ko e fenaande ɓe woni. Tawde Muhammadu addanii ɓe Alqur'aana, ɓe yeddi nde. Kono non, aray nde ɓe anndata, fii lepte saɗtuɗe, haɓɓiiɗe ɓe ɗen, Ñalnde Darngal.
Esegesi in lingua araba:
فَكَفَرُواْ بِهِۦۖ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ
Sirkooɓe Makkah ɓen woniino e wi'ugol, ado nuleede Muhammadu (yo o his): Sinno hara meɗen joginoo Deftere sugu Defte arane ɗen, wano Tawreeta, ko pellet, men laɓɓinanayno Alla dewalngal. Hara non, ko e fenaande ɓe woni. Tawde Muhammadu addanii ɓe Alqur'aana, ɓe yeddi nde. Kono non, aray nde ɓe anndata, fii lepte saɗtuɗe, haɓɓiiɗe ɓe ɗen, Ñalnde Darngal.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ سَبَقَتۡ كَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Gomɗii Konngol Amen ardinoke, fii Nulaaɓe Amen ɓen, wonnde ko ɓe wallirteeɓe e hoore ayɓe maɓɓe ɓen, hujja e dolle ɗe Alla neeminiri ɓe. E wonnde poolal ngal, ko fii konu Amen, haɓirayngu fii Alla ngun, no daalol Alla ngol ɓamtora.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّهُمۡ لَهُمُ ٱلۡمَنصُورُونَ
Gomɗii Konngol Amen ardinoke, fii Nulaaɓe Amen ɓen, wonnde pellet, ko ɓe wallirteeɓe e hoore ayɓe maɓɓe ɓen, hujja e dolle ɗe Alla neeminiri ɓe. E wonnde poolal ngal, ko fii konu Amen, haɓirayngu fii Alla ngun, no daalol Alla ngol ɓamtora.
Esegesi in lingua araba:
وَإِنَّ جُندَنَا لَهُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ
Gomɗii Konngol Amen ardinoke, fii Nulaaɓe Amen ɓen, wonnde ko ɓe wallirteeɓe e hoore ayɓe maɓɓe ɓen, hujja e dolle ɗe Alla neeminiri ɓe. E wonnde poolal ngal, ko fii konu Amen, haɓirayngu fii Alla ngun, no daalol Alla ngol ɓamtora.
Esegesi in lingua araba:
فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ حِينٖ
An Nulaaɗo, ɗuurno ɓee sirkooɓe saɗta feereeɓe, haa e saanga nde Allah humpitu maa, arugol lepte maɓɓe ɗen.
Esegesi in lingua araba:
وَأَبۡصِرۡهُمۡ فَسَوۡفَ يُبۡصِرُونَ
Ndaaraa ɓe, tuma lepte ɗen jippotoo e maɓɓe, ɓe aray yi'ude, ka yi'ugol nafataa ɓe!
Esegesi in lingua araba:
أَفَبِعَذَابِنَا يَسۡتَعۡجِلُونَ
E hara ko lepte Alla ɗen, ɓee sirkooɓe heñorta?
Esegesi in lingua araba:
فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمۡ فَسَآءَ صَبَاحُ ٱلۡمُنذَرِينَ
Si lepte Allah ɗen jippike e maɓɓe, haray bimmbi maɓɓe on bonii !
Esegesi in lingua araba:
وَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ حِينٖ
An Nulaaɗo, ɗuurno e maɓɓe, haa Allah ñaawa fii leptugol ɓe ngol.
Esegesi in lingua araba:
وَأَبۡصِرۡ فَسَوۡفَ يُبۡصِرُونَ
Ndaaraa; kamɓe kadi, ɓe aray yi'ude lepte Allah ɗen yanooje e maɓɓe.
Esegesi in lingua araba:
سُبۡحَٰنَ رَبِّكَ رَبِّ ٱلۡعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ
Senayee woodanii Joomi maa, an Muhammadu, O laaɓii e kon ko sirkooɓe ɓen siforta Mo e ustiiɗi !
Esegesi in lingua araba:
وَسَلَٰمٌ عَلَى ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Kisiyee Allah e mantoore Makko, wonii e Nulaaɓe Makko tedduɓe ɓen.
Esegesi in lingua araba:
وَٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Yettoore nden fow, woodanii Alla seniiɗo toowuɗo On. Ko Kanko hanndi e ɗum. Ko Kanko woni Jeyɗo winndere nden fow. Jeyɗo ɗum alaa, si wanaa Kanko.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• سُنَّة الله نصر المرسلين وورثتهم بالحجة والغلبة، وفي الآيات بشارة عظيمة؛ لمن اتصف بأنه من جند الله، أنه غالب منصور.
Allah no aadii wallirgol Nulaaɓe ɓen, e ronuɓe ɓen, hujja e poolal. Aayjee ɗen, hino joopanii kala siforɗo jeyeede e konu Allah ngun, welo-welo mawngo, wonnde o wallete o foola.

• في الآيات دليل على بيان عجز المشركين وعجز آلهتهم عن إضلال أحد، وبشارة لعباد الله المخلصين بأن الله بقدرته ينجيهم من إضلال الضالين المضلين.
Aayeeje ɗen no holli wonnde: sirkooɓe ɓen e reweteeɗi maɓɓe ɗen, waawaa majjinnde hay e gooto. Ɗe joopanii jeyaaɓe Allah laɓɓinaaɓe ɓen, welo-welo, wonnde Allah e kattal Makko ngal, ma O daɗndu ɓe majjinireede majjuɓe ɓen.

 
Traduzione dei significati Sura: As-Sâffât
Indice delle Sure Numero di pagina
 
Traduzione dei Significati del Sacro Corano - الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Indice Traduzioni

الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

Chiudi