対訳 章 勝利章 - الترجمة البشتوية - سرفراز - クルアーン百科事典

الفتح

節: 1

اِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُّبِیْنًا ۟ۙ

اې پیغمبره! مونږ تاته څرګنده فتحه درکړه.

節: 2

لِّیَغْفِرَ لَكَ اللّٰهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْۢبِكَ وَمَا تَاَخَّرَ وَیُتِمَّ نِعْمَتَهٗ عَلَیْكَ وَیَهْدِیَكَ صِرَاطًا مُّسْتَقِیْمًا ۟ۙ

ترڅو الله ستاسې تیر او راتلونکي ګناهونه وبښي او خپله لورینه پر تا بشپړه او سمه لار دروښايي.

節: 3

وَّیَنْصُرَكَ اللّٰهُ نَصْرًا عَزِیْزًا ۟

او الله درسره خورا پیاوړی کومک وکړي.

節: 4

هُوَ الَّذِیْۤ اَنْزَلَ السَّكِیْنَةَ فِیْ قُلُوْبِ الْمُؤْمِنِیْنَ لِیَزْدَادُوْۤا اِیْمَانًا مَّعَ اِیْمَانِهِمْ ؕ— وَلِلّٰهِ جُنُوْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَكَانَ اللّٰهُ عَلِیْمًا حَكِیْمًا ۟ۙ

الله هغه ذات دی چې د مؤمنانو په زړونو کې يي ډاډ ورواچاوو تر څو خپل ایمانونه لا پیاوړي کړي. د اسمانونو او ځمکي ټولې لښکرې یوازې د یو الله دې. او الله په هر څه پوه او د حکمت څښتن دی.

節: 5

لِّیُدْخِلَ الْمُؤْمِنِیْنَ وَالْمُؤْمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِیْنَ فِیْهَا وَیُكَفِّرَ عَنْهُمْ سَیِّاٰتِهِمْ ؕ— وَكَانَ ذٰلِكَ عِنْدَ اللّٰهِ فَوْزًا عَظِیْمًا ۟ۙ

او تر څو مؤمن سړي او مؤمنې ښځې هغو جنتونو ته ننه باسي چې لاندې ترې ویالې روانې دي او تل تر تله به هملته وي. د هغوی ټول بدکارونه به ورژوي دا کار د الله په وړاندې خورا لوی بری دی.

節: 6

وَّیُعَذِّبَ الْمُنٰفِقِیْنَ وَالْمُنٰفِقٰتِ وَالْمُشْرِكِیْنَ وَالْمُشْرِكٰتِ الظَّآنِّیْنَ بِاللّٰهِ ظَنَّ السَّوْءِ ؕ— عَلَیْهِمْ دَآىِٕرَةُ السَّوْءِ ۚ— وَغَضِبَ اللّٰهُ عَلَیْهِمْ وَلَعَنَهُمْ وَاَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ ؕ— وَسَآءَتْ مَصِیْرًا ۟

او تر څو هغو منافقو سړیو، منافقو ښځو، مشرکانو سړیو او مشرکانو ښځو ته جزا ورکړي چې: د الله په هکله بد ګومانونه کوي په بدۍ کې راګیر او الله پرې عضب کړی او په لعنت يي کړل او دوزخ يي ورته تیار کړی دی. او هغه د ورتګ خورا بد ځای دی.

節: 7

وَلِلّٰهِ جُنُوْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَكَانَ اللّٰهُ عَزِیْزًا حَكِیْمًا ۟

د اسمانونو او ځمکې ټولې لښکرې یوازې د یو الله دې. او هغه پر هر څه برلاسی او د حکمت څښتن دی.

節: 8

اِنَّاۤ اَرْسَلْنٰكَ شَاهِدًا وَّمُبَشِّرًا وَّنَذِیْرًا ۟ۙ

اې محمده! بې له شکه چې ته مونږ شاهد، زیری ورکوونکی او ډارونکی لیږی يې.

節: 9

لِّتُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَتُعَزِّرُوْهُ وَتُوَقِّرُوْهُ ؕ— وَتُسَبِّحُوْهُ بُكْرَةً وَّاَصِیْلًا ۟

ترڅو تاسې په الله او د هغه په رسول ایمان راوړئ د الله د دین ملاتړي او د هغه تعظیم وکړئ سهار او ماښام يي په پاکۍ سره وستايې.

節: 10

اِنَّ الَّذِیْنَ یُبَایِعُوْنَكَ اِنَّمَا یُبَایِعُوْنَ اللّٰهَ ؕ— یَدُ اللّٰهِ فَوْقَ اَیْدِیْهِمْ ۚ— فَمَنْ نَّكَثَ فَاِنَّمَا یَنْكُثُ عَلٰی نَفْسِهٖ ۚ— وَمَنْ اَوْفٰی بِمَا عٰهَدَ عَلَیْهُ اللّٰهَ فَسَیُؤْتِیْهِ اَجْرًا عَظِیْمًا ۟۠

کوم کسان چې له تاسره بیعت کوي، په حقیقت کې له الله سره بیعت کوي. د الله لاس د هغوی د لاسونو له پاسه دی نو چا چې بیعت مات کړ نو د خپل ځان په تاوان يې مات کړ او هر څوک چې له الله سره خپله تړلي وعده پوره کړي، الله به ډیر ژر لوی اجر ورکړي.

節: 11

سَیَقُوْلُ لَكَ الْمُخَلَّفُوْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ شَغَلَتْنَاۤ اَمْوَالُنَا وَاَهْلُوْنَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا ۚ— یَقُوْلُوْنَ بِاَلْسِنَتِهِمْ مَّا لَیْسَ فِیْ قُلُوْبِهِمْ ؕ— قُلْ فَمَنْ یَّمْلِكُ لَكُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَیْـًٔا اِنْ اَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا اَوْ اَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا ؕ— بَلْ كَانَ اللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِیْرًا ۟

ډیر ژر به وروسته پاتې شوي بانډه چیان تاته ووایې چې: مونږ خپلو مالونو او کورنیو مصروف کړي وو، نو مونږ ته بښنه وغواړه[۳] په ژبه هغه څه وايي چې په زړونو کې[۴] يې نشته، اې محمده! ورته ووایه چې ایا څوک شته چي د الله په مقابل کې د یو حه واک ورسره وي؟ که هغه تاسو ته د تاوان او یا ګټې رسولو اراده فرماييلې وي؟ بلکې الله ستاسې له کړنو څخه ښه خبر دی.

[۳] ته تګ لپاره راته بښنه وغواړه( ابن جریری الطبری).
[۴] دايې عسې د خولي خبره ده که نه هغوی ښه پوهیږي چې د ایمان د نه لرلو له کبله پاتي شوي وو نه د مصروفیت له کبله او نه په زړه کې د الله پّ بښنه او له بښنې کوم باور لري( ابن جریر الطبری)

節: 12

بَلْ ظَنَنْتُمْ اَنْ لَّنْ یَّنْقَلِبَ الرَّسُوْلُ وَالْمُؤْمِنُوْنَ اِلٰۤی اَهْلِیْهِمْ اَبَدًا وَّزُیِّنَ ذٰلِكَ فِیْ قُلُوْبِكُمْ وَظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوْءِ ۖۚ— وَكُنْتُمْ قَوْمًا بُوْرًا ۟

بلکې تاسې ګومان کاوو چې پیغمبر او مؤمنان به هیڅکله خپلو کورونو ته بیرته راونه ګرځيږي. او همدا خبره مو په زړونو کې خورا ښکلې ښکاره شوې او خورا بدګومانونه مو کول. تاسې هلاکیدونکی قوم یاست.

節: 13

وَمَنْ لَّمْ یُؤْمِنْ بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ فَاِنَّاۤ اَعْتَدْنَا لِلْكٰفِرِیْنَ سَعِیْرًا ۟

او هر چا چې پر الله او د هغه پر رسول ایمان نه وي راوړی نو مونږ بې شکه کافرانو ته سوزوونکی اور تیار کړی دی.

節: 14

وَلِلّٰهِ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— یَغْفِرُ لِمَنْ یَّشَآءُ وَیُعَذِّبُ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَكَانَ اللّٰهُ غَفُوْرًا رَّحِیْمًا ۟

د اسمانونو او ځمکې واکمني یوازې د یو الله ده. چاته يې چې خوښه شي بښي يې او چا ته يې چې خوښه شي عذاب ورکوي. الله ښه بښونکی ډیر مهربان دی.

節: 15

سَیَقُوْلُ الْمُخَلَّفُوْنَ اِذَا انْطَلَقْتُمْ اِلٰی مَغَانِمَ لِتَاْخُذُوْهَا ذَرُوْنَا نَتَّبِعْكُمْ ۚ— یُرِیْدُوْنَ اَنْ یُّبَدِّلُوْا كَلٰمَ اللّٰهِ ؕ— قُلْ لَّنْ تَتَّبِعُوْنَا كَذٰلِكُمْ قَالَ اللّٰهُ مِنْ قَبْلُ ۚ— فَسَیَقُوْلُوْنَ بَلْ تَحْسُدُوْنَنَا ؕ— بَلْ كَانُوْا لَا یَفْقَهُوْنَ اِلَّا قَلِیْلًا ۟

کله چې تاسې د غنیمتونو د لاس ته راوړلو په لور روان شئ نو وروسته پاتې خلک به ضرور درته ووايې چې مونږ ته اجازه راکړئ چې له تاسې سره ولاړ شو. غواړي چې د الله فرمان [۵] بدل کړي. ورته ووایه چې تاسې هیڅکله له مونږ سره نشئ تلای الله له پخوا نه همدا وړ فرمان صادر کړی دی. نو ډیر ژر به هغوی ووايي. نه داسې نه ده بلکې تاسې له مونږ سره حسد او کینه کوئ د حسد خبره نشته بلکې هغوی په خبره ډیر لږ پوهیږي.

[۵] د الله فرمان وو چې د خیبر غنیمتونه به یوازې هغو خلکو ته ورکول کیږي چې د حدیبې په سوله او بیعت رضوان کې شریک وو د همدې سورت په ۱۸ایت کې يي شرحه شوي ( ابن جریر الطبري).

節: 16

قُلْ لِّلْمُخَلَّفِیْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ سَتُدْعَوْنَ اِلٰی قَوْمٍ اُولِیْ بَاْسٍ شَدِیْدٍ تُقَاتِلُوْنَهُمْ اَوْ یُسْلِمُوْنَ ۚ— فَاِنْ تُطِیْعُوْا یُؤْتِكُمُ اللّٰهُ اَجْرًا حَسَنًا ۚ— وَاِنْ تَتَوَلَّوْا كَمَا تَوَلَّیْتُمْ مِّنْ قَبْلُ یُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا اَلِیْمًا ۟

اې محمده! پاتې شوو بانډه چیانو ته ووایه چې تاسې ته به ډیر ژر د یوه جنګیالي قوم په مقابل کې د وتلو بلنه درکړای شي تاسو به له هغوی سره جنګ کوئ او یا به هغوي غاړه ږدي. نو که هغه بلنه مو ومنله نو الله به ډیر ښه اجر درکړي او که د پخوا په شان مو یو ځل بیا مخ واړولو لویه دردناک عذاب به مو وربړوي.

節: 17

لَیْسَ عَلَی الْاَعْمٰی حَرَجٌ وَّلَا عَلَی الْاَعْرَجِ حَرَجٌ وَّلَا عَلَی الْمَرِیْضِ حَرَجٌ ؕ— وَمَنْ یُّطِعِ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ یُدْخِلْهُ جَنّٰتٍ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ۚ— وَمَنْ یَّتَوَلَّ یُعَذِّبْهُ عَذَابًا اَلِیْمًا ۟۠

پر ړانده شل او مریض باندې هیڅ باک نشته چې جهاد ته ونه ووځي. او هر څوک چې د الله او د هغه د رسول مننه وکړي الله به يې هغو جنتونو ته ننه باسي چې ویالي پکې روانې وي. او چې مخ واړوي نو په دردناک عذاب به يي وربړوي.

節: 18

لَقَدْ رَضِیَ اللّٰهُ عَنِ الْمُؤْمِنِیْنَ اِذْ یُبَایِعُوْنَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِیْ قُلُوْبِهِمْ فَاَنْزَلَ السَّكِیْنَةَ عَلَیْهِمْ وَاَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِیْبًا ۟ۙ

الله هغه وخت له مؤمنانو نه خوښ شو چې له ونې لاندې يې له بیعت کولو د زړونو حال يې الله ته ښه معلوم وو نو ځکه يي پرې ډاډ راښکته او ډیره نژدې سوبه يي ور په برخه کړه.

節: 19

وَّمَغَانِمَ كَثِیْرَةً یَّاْخُذُوْنَهَا ؕ— وَكَانَ اللّٰهُ عَزِیْزًا حَكِیْمًا ۟

او هم يي لورینه پرې وکړه چې ډیر ژر به خورا ډیر غنیمتونه تر لاسه کړي. الله پر هر څه برلاسی او د حکمت څښتن دی.

節: 20

وَعَدَكُمُ اللّٰهُ مَغَانِمَ كَثِیْرَةً تَاْخُذُوْنَهَا فَعَجَّلَ لَكُمْ هٰذِهٖ وَكَفَّ اَیْدِیَ النَّاسِ عَنْكُمْ ۚ— وَلِتَكُوْنَ اٰیَةً لِّلْمُؤْمِنِیْنَ وَیَهْدِیَكُمْ صِرَاطًا مُّسْتَقِیْمًا ۟ۙ

الله له تاسې سره د ډیرو غنیمتو د ترلاسه کولو وعده کړې وه[۶] نو دغه غنیمت يې ژر درکړ[۷] او د خلکو لاسونه يې له تاسې نه بند کړل. تر څو د مؤمنانو لپاره یوه نښه شي[۸] او الله تاسې ته د سمې او روغې لارې ښوونه وکړي.

[۶] هغه غنیمتونه چې د خیبر له فتحې وروسته په پرله پسې توګه د مسلمانانو لاس ته ورغلل.
[۷] د حدیبې سوله یا د خیر سوله یا د خیبر فتحه.
[۸] څوک د الله په لار ځي کامیابي يې په برخه ده .

節: 21

وَّاُخْرٰی لَمْ تَقْدِرُوْا عَلَیْهَا قَدْ اَحَاطَ اللّٰهُ بِهَا ؕ— وَكَانَ اللّٰهُ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرًا ۟

او هغه بل چې تاسې پرې توانا نه واست[۹] مګر الله ایسار کړی او الله پر هر شي وسمن او پیاوړی دی.

[۹] د مکې فتحې ته اشاره ده چې هغه وخت د مسلمانانو په توان نه وه او د فارس او ورم او نورې نړئ فتحې ته اشاره چې تر قیامته به دوام لري( ابن جریر الطبری).

節: 22

وَلَوْ قَاتَلَكُمُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا لَوَلَّوُا الْاَدْبَارَ ثُمَّ لَا یَجِدُوْنَ وَلِیًّا وَّلَا نَصِیْرًا ۟

او که چیرې کافرانو له تاسې سره جنګ کړی وای نو په تیښته به يې شا اړولی وه او بیا به يي هیڅ دوست او ملاتړ نه وو میندلی.

節: 23

سُنَّةَ اللّٰهِ الَّتِیْ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلُ ۖۚ— وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللّٰهِ تَبْدِیْلًا ۟

دا د الله سنت او طریقه ده چې له پخوا نه را روانه ده. او ته به د الله په طریقه کې هیڅ بدلون ونه مومې.

節: 24

وَهُوَ الَّذِیْ كَفَّ اَیْدِیَهُمْ عَنْكُمْ وَاَیْدِیَكُمْ عَنْهُمْ بِبَطْنِ مَكَّةَ مِنْ بَعْدِ اَنْ اَظْفَرَكُمْ عَلَیْهِمْ ؕ— وَكَانَ اللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِیْرًا ۟

او الله هغه ذات دی چې د مکي په مینځ کې يي وروسته له هغې چې تاسو يې پر کافرانو برلاسې کړي واست ستاسې لاسونه يې له هغوی او د هغوی لاسونه يې له تاسې نه بند کړل او الله ستاسو د کړنو ډیرښه لیدونکی دی.

節: 25

هُمُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا وَصَدُّوْكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْهَدْیَ مَعْكُوْفًا اَنْ یَّبْلُغَ مَحِلَّهٗ ؕ— وَلَوْلَا رِجَالٌ مُّؤْمِنُوْنَ وَنِسَآءٌ مُّؤْمِنٰتٌ لَّمْ تَعْلَمُوْهُمْ اَنْ تَطَـُٔوْهُمْ فَتُصِیْبَكُمْ مِّنْهُمْ مَّعَرَّةٌ بِغَیْرِ عِلْمٍ ۚ— لِیُدْخِلَ اللّٰهُ فِیْ رَحْمَتِهٖ مَنْ یَّشَآءُ ۚ— لَوْ تَزَیَّلُوْا لَعَذَّبْنَا الَّذِیْنَ كَفَرُوْا مِنْهُمْ عَذَابًا اَلِیْمًا ۟

دوی هغه کسان دي چې کفر يې منلی، تاسې يې له مسجد الحرام نه منع کړي او د قربانۍ څاروي يې له دې نه ایسار کړي دي چې د حلالې ځای ته ورسیږي . که چیرې په مکه کې هغه مسلمان سړی او مسلمانې ښځې نه وای چې تاسې يې لاتراوسه په مسلمانۍ نه پیژنئ او ددې ډار نه وای چې تاسې به يې و ځپئ او په دې توګه به په ناخبرۍ او ناپوهۍ سره له دردونکې پيښې او غم سره مخ شئ ( نو خامخا به يي د جهاد او جنګ اجازه درکړې وای).( او هم يي ځکه دا اجازه درنه کړه چې) الله هغه کسان په خپل رحمت کې شامل کړي چې خوښه يي ورته وشي. او که سره جلا، جلا شوي وای نو مونږ به خامخا د هغوی کافران په دردناک عذاب ربړولي وای.

節: 26

اِذْ جَعَلَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا فِیْ قُلُوْبِهِمُ الْحَمِیَّةَ حَمِیَّةَ الْجَاهِلِیَّةِ فَاَنْزَلَ اللّٰهُ سَكِیْنَتَهٗ عَلٰی رَسُوْلِهٖ وَعَلَی الْمُؤْمِنِیْنَ وَاَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْوٰی وَكَانُوْۤا اَحَقَّ بِهَا وَاَهْلَهَا ؕ— وَكَانَ اللّٰهُ بِكُلِّ شَیْءٍ عَلِیْمًا ۟۠

او کله چې کافرانو په خپلو زړونو کې د جاهلیت عار او ننګ وپاله نو الله پر خپل رسول او مؤمنانو ډاډ راښکته او د پرهیزګارۍ خبره چې هغوی يې وړ او اهل وو د تل لپاره له هغوی سره وتړله. او الله په هر څه پوه دی.

節: 27

لَقَدْ صَدَقَ اللّٰهُ رَسُوْلَهُ الرُّءْیَا بِالْحَقِّ ۚ— لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ اِنْ شَآءَ اللّٰهُ اٰمِنِیْنَ ۙ— مُحَلِّقِیْنَ رُءُوْسَكُمْ وَمُقَصِّرِیْنَ ۙ— لَا تَخَافُوْنَ ؕ— فَعَلِمَ مَا لَمْ تَعْلَمُوْا فَجَعَلَ مِنْ دُوْنِ ذٰلِكَ فَتْحًا قَرِیْبًا ۟

الله خپل رسول ته حق خوب په رښتیا ورښوولی وو چې که د الله خوښه وي نو تاسې به هرو مرو مسجد الحرام ته د امن او ډاډ فضاء کې ننه ووځئ سرونه به لګوئ. او هم به يي لنډوئ او هیڅ ډار به درسره نه وي. الله ته هغه څه معلوم وو چې تاسې پرې نه پوهیدئ نو ځکه يي د خوب له پوره کیدلو وړاندې تاسې ته یوه بله نژدې فتحه [۱۰] در په برخه کړه.

[۱۰] د حدیبې سوله یا د خیبر فتحه( ابن جریر الطبری).

節: 28

هُوَ الَّذِیْۤ اَرْسَلَ رَسُوْلَهٗ بِالْهُدٰی وَدِیْنِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهٗ عَلَی الدِّیْنِ كُلِّهٖ ؕ— وَكَفٰی بِاللّٰهِ شَهِیْدًا ۟ؕ

الله هغه ذات دی چې خپل رسول يې له هدایت او حق دین سره لیږلی دی تر څو يې پر ټولو د نیونو لوړ کړي. او په دې خبره الله د شاهد په توګه بس دی.

節: 29

مُحَمَّدٌ رَّسُوْلُ اللّٰهِ ؕ— وَالَّذِیْنَ مَعَهٗۤ اَشِدَّآءُ عَلَی الْكُفَّارِ رُحَمَآءُ بَیْنَهُمْ تَرٰىهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا یَّبْتَغُوْنَ فَضْلًا مِّنَ اللّٰهِ وَرِضْوَانًا ؗ— سِیْمَاهُمْ فِیْ وُجُوْهِهِمْ مِّنْ اَثَرِ السُّجُوْدِ ؕ— ذٰلِكَ مَثَلُهُمْ فِی التَّوْرٰىةِ ۛۖۚ— وَمَثَلُهُمْ فِی الْاِنْجِیْلِ ۛ۫ۚ— كَزَرْعٍ اَخْرَجَ شَطْاَهٗ فَاٰزَرَهٗ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوٰی عَلٰی سُوْقِهٖ یُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِیَغِیْظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ ؕ— وَعَدَ اللّٰهُ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ مِنْهُمْ مَّغْفِرَةً وَّاَجْرًا عَظِیْمًا ۟۠

محمد د الله رسول دی. او هغه کسان چې ورسره دي پر کفارو ډیر سخت او په خپلو مینځونو کې ډیر مهربان دی. ته به يې همیش رکوع او سجده کوونکی وینې چې د الله د مهربانیو او خوښیو د ترلاسه کولو په هڅو کې به وي. په مخونو کې يي د سجدې نښې [۱۱] ښکاري په همدې توګه يي په تورات او انجیل کې یادونه شوې ده. دوی هغه کښت ته ورته دي چې په خپل څنګ کې نورې ډیرې څانګې راپورته بیا هغه هم پیاوړي او هومره يې کلکې کړي چې بالاخره پر خپلو ډډونو ودریږي بزګران خوښوي ترڅو کافران ددوی له پیاوړتیا څخه خپل په خپله وسوزي. الله له هغو کسانو سره چې ایمان يي راړی او نیکي کړنې يې خپلې کړې دبښنې او لوی اجر وعده کړې ده.

[۱۱] د مخونو روښنايي تواضح او غوره اخلاق ( ابن جریر الطبری)