ការបកប្រែអត្ថន័យ ជំពូក​ អាន់ណះល៍ - ការបកប្រែជាភាសាពែរ្ស - តាហ្វសៀរ អាស-សាក់ទី - លេខ​ទំព័រ 268 - សព្វវចនាធិប្បាយនៃគម្ពីគួរអាន

អាយ៉ាត់: 7

وَتَحْمِلُ اَثْقَالَكُمْ اِلٰی بَلَدٍ لَّمْ تَكُوْنُوْا بٰلِغِیْهِ اِلَّا بِشِقِّ الْاَنْفُسِ ؕ— اِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوْفٌ رَّحِیْمٌ ۟ۙ

﴿وَتَحۡمِلُ أَثۡقَالَكُمۡ إِلَىٰ بَلَدٖ لَّمۡ تَكُونُواْ بَٰلِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ ٱلۡأَنفُسِ﴾ و شما و بارهای سنگینتان را، به شهر وسرزمینی حمل می‌کنند که جز با رنج دادنِ فراوانِ خویشتن، به آن نمی‌رسیدید، اما خداوند آنها را برایتان رام کرد، پس برخی از این چهارپایان را سوار می‌شوید، و با برخی بارهایتان را حمل می‌کنید، تا خود را به شهرهای دور و سرزمین‌های پهناور برسانید. ﴿إِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ﴾ بی‌گمان پروردگارتان رئوف و مهربان است؛ زیرا آنچه را که بدان نیاز دارید، برایتان مسخر نموده است. پس آن‌گونه که شایستۀ شکوه وعظمت و گستردگیِ جود و احسانش است، او را ستایش می‌گوییم.

អាយ៉ាត់: 8

وَّالْخَیْلَ وَالْبِغَالَ وَالْحَمِیْرَ لِتَرْكَبُوْهَا وَزِیْنَةً ؕ— وَیَخْلُقُ مَا لَا تَعْلَمُوْنَ ۟

﴿وَٱلۡخَيۡلَ وَٱلۡبِغَالَ وَٱلۡحَمِيرَ لِتَرۡكَبُوهَا وَزِينَةٗ﴾ و اسب‌ها و قاطرها و الاغ‌ها را برایتان آفرید، ومسخّر شما نمود تا بر آنها سوار شوید، و زینتی باشند برایتان؛ یعنی گاهی از آنها برای سواری استفاده کنید، و گاهی برای زیبایی به کار گیرید. و نفرمود: تا از آنها برای خوردن استفاده ‌کنید؛ زیرا خوردن الاغ و قاطر، حرام است. و اغلب از اسب، برای خوردن استفاده به‌عمل نمی‌آید، و از ذبحِ آن نهی می‌شود، تا نسل آن منقرض نگردد. در صحیحین [مسلم و بخاری] آمده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم خوردن گوشت اسب را مجاز شمرده است. ﴿وَيَخۡلُقُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ﴾ و برای حمل و نقل و طی کردن مسافتِ شما، چیزهایی می‌آفریند که نمی‌دانید. و آن عبارت از ابزار و وسایلی است که بعد از نزول قرآن آفریده شده است، و انسان‌ها از آن برای حمل و نقل در دریا و خشکی و هوا استفاده می‌نمایند، و آنها را در راستای منافع و مصلحت‌های خود به کار می‌گیرند. خداوند آن چیزها را به طور مشخص در کتاب خود نام نبرد؛ زیرا پروردگار فقط چیزهایی را در کتابش نام می‌برد، که بندگان آنها را می‌شناسند. و یا مانند آن را دیده و می‌شناسند. اما چیزی که مشابه ندارد، چنانچه خداوند به ذکر آن در قرآن مبادرت می‌ورزید، بندگان آن را نمی‌شناختند، و مرادِ آن را درک نمی‌کردند. بنابراین خداوند اصلی جامع را ذکر می‌کند که هر آنچه بندگان آن را می‌دانند و یا نمی‌دانند، در آن داخل می‌گردد. برای نمونه در قرآن از نعمات بهشت سخن رفته، و فقط از چیزهایی سخن به میان آمده است که ما آن و یا مشابهش‌را می‌شناسیم، مانند خرما و انگور و انار. اما زیباترین چیزی که شبیه و مانندی برای آن نمی‌یابیم، در فرمودۀ خداوند است: ﴿فِيهِمَا مِن كُلِّ فَٰكِهَةٖ زَوۡجَانِ﴾ در آن دو [بهشت] از هر میوه‌ای دو نوع وجود دارد. پس همچنین در اینجا سواری‌هایی را بیان کرد که ما آنها را می‌شناسیم، مانند اسب و قاطر و الاغ و شتر و کشتی‌ها، اما بقیۀ سواری‌ها را در این گفتۀ خویش خلاصه نمود: ﴿وَيَخۡلُقُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ﴾ . وقتی خداوند راه حسی را بیان کرد و فرمود: خداوند برای بندگانش سواری‌هایی از قبیل: شتر و غیره آفرید که مسافت‌ها را با آن طی می‌نمایند، راه معنوی را نیز بیان کرد، که بندگانش را به او می‌رساند، و فرمود:

អាយ៉ាត់: 9

وَعَلَی اللّٰهِ قَصْدُ السَّبِیْلِ وَمِنْهَا جَآىِٕرٌ ؕ— وَلَوْ شَآءَ لَهَدٰىكُمْ اَجْمَعِیْنَ ۟۠

﴿وَعَلَى ٱللَّهِ قَصۡدُ ٱلسَّبِيلِ﴾ و بیان راه راست که نزدیک‌ترین و کوتاه ترین راه است، و مردم را به خدا و به پاداش الهی می‌رساند، بر خداست. اما راهی که با «صراط مستقیم» مخالف باشد، عقیده و اعمال آدمی را به کژی و انحراف کشانده و انسان را از خدا بیگانه نموده، و به سرای بدبختی و شقاوت می‌رساند. پس هدایت یافتگان، به حکم خداوند، راه راست را در پیش گرفته؛ اما گمراهان از آن منحرف شده و به بیراهه می‌روند.﴿وَلَوۡ شَآءَ لَهَدَىٰكُمۡ أَجۡمَعِينَ﴾ و اگر می‌خواست، همۀ شما را هدایت می‌کرد. او به فضل و کرم خویش، برخی را هدایت نموده؛ و برخی دیگر را هدایت نکرده است. و این بر اساس حکمت و انصاف اوست.

អាយ៉ាត់: 10

هُوَ الَّذِیْۤ اَنْزَلَ مِنَ السَّمَآءِ مَآءً لَّكُمْ مِّنْهُ شَرَابٌ وَّمِنْهُ شَجَرٌ فِیْهِ تُسِیْمُوْنَ ۟

خداوند با این آیه، انسان را از عظمت و قدرت خویش آگاه ساخته، و او را به اندیشیدن تشویق می‌نماید، چون آیه را با ﴿لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ﴾ به پایان رساند؛ یعنی برای کسانی مایۀ عبرت است که کمال قدرت خدا را با چشم سر ملاحظه می‌کنند؛ چرا که این آب را، از ابر سبک و لطیف فرو فرستاده، و دراین ابر، آب فراوانی قرار داده است که انسان‌ها از آن می‌نوشند، و حیواناتشان را از آن سیراب می‌کنند، و کشتزارهای خود را با آن آبیاری می‌نمایند، و آنگاه میوه‌های زیاد و نعمت‌های فراوانی به بار می‌آورند.

អាយ៉ាត់: 11

یُنْۢبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّیْتُوْنَ وَالنَّخِیْلَ وَالْاَعْنَابَ وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرٰتِ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً لِّقَوْمٍ یَّتَفَكَّرُوْنَ ۟

خداوند با این آیه، انسان را از عظمت و قدرت خویش آگاه ساخته، و او را به اندیشیدن تشویق می‌نماید، چون آیه را با ﴿لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ﴾ به پایان رساند؛ یعنی برای کسانی مایۀ عبرت است که کمال قدرت خدا را با چشم سر ملاحظه می‌کنند؛ چرا که این آب را، از ابر سبک و لطیف فرو فرستاده، و دراین ابر، آب فراوانی قرار داده است که انسان‌ها از آن می‌نوشند، و حیواناتشان را از آن سیراب می‌کنند، و کشتزارهای خود را با آن آبیاری می‌نمایند، و آنگاه میوه‌های زیاد و نعمت‌های فراوانی به بار می‌آورند.

អាយ៉ាត់: 12

وَسَخَّرَ لَكُمُ الَّیْلَ وَالنَّهَارَ ۙ— وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ؕ— وَالنُّجُوْمُ مُسَخَّرٰتٌ بِاَمْرِهٖ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیٰتٍ لِّقَوْمٍ یَّعْقِلُوْنَ ۟ۙ

این چیزها را، برای منافع و مصالح شما مسخر نموده است، به صورتی که هرگز نمی‌توانید از اینها بی‌نیاز باشید؛ در شب، آرام می‌گیرید و می‌خوابید و استراحت می‌نمایید؛ و در روز، به دنبال زندگی‌تان و منافع دینی و دنیوی خود این سو و آن سو می‌روید؛ و خورشید و ماه، مایه روشنایی و رشد و نمو درختان و میوه‌ها و گیاهان وخشک شدن رطوبت و دور شدن سرما است که برای زمین و بدن مضر است. همچنان‌که خورشید و ماه، نیازهای دیگری را نیز برطرف می‌کنند؛ ستارگان نیز، باعث زینت و زیبایی آسمان می‌باشند، و آدمی در پرتو آنها در تاریکی‌های دریا راهیاب می‌شود، و اوقات و حساب زمان به وسیلۀ آنان معلوم می‌گردد، و فوائد و راهنمایی‌های گوناگون دیگری نیز دارند. بنابراین خداوند آن فواید را جمع بندی نمود و فرمود: ﴿إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ﴾ بی‌گمان در این امر، برای گروهی که خرد و اندیشه می‌ورزند، نشانه‌هایی است؛ یعنی برای کسانی که عقل دارند و به اندیشه و تأمل فرو می‌روند و هرآنچه را که می‌بینند و می‌شنوند، می‌فهمند؛ و مانند کسانی نیستند که بی‌خبر بوده، و بهرۀ آنان از نگاه کردن، به اندازۀ بهرۀ حیواناتی است که عقل ندارند.

អាយ៉ាត់: 13

وَمَا ذَرَاَ لَكُمْ فِی الْاَرْضِ مُخْتَلِفًا اَلْوَانُهٗ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً لِّقَوْمٍ یَّذَّكَّرُوْنَ ۟

آنچه خداوند پدید آورده، و برای بندگان منتشر نموده است، از قبیل: حیوانات، و درختان و گیاهان و دیگر چیزهایی که رنگ‌های آن متفاوت و منافع آن مختلف است، دالّ بر کمال قدرت خدا و احسان فراگیر و گستردگی بخشش اوست، و اینکه عبادت، فقط شایستۀ اوست و او یگانه و یکتا است. ﴿لِّقَوۡمٖ يَذَّكَّرُونَ﴾ برای گروهی که آنچه را از علم مفید که به آنان سود می‌رساند، در ذهن خود تداعی می‌کنند؛ و در آنچه که خداوند آنان را به تأمل در آن فرا خوانده است، تأمل و اندیشه می‌کنند تا با این تداعی و تأمل، چیزی [=خدایی] را به یاد آورند که این پدیده‌ها، دلیل و نشانه‌ای بر وجود او هستند؛ یعنی کسانی که دانشِ مفید دارند، و درآنچه که خداوند از آنها خواسته است تا در آن بیندیشند، اندیشه می‌کنند تا در پرتو قدرت الهی و نیروی لایزال ایشان، راهیاب شوند.

អាយ៉ាត់: 14

وَهُوَ الَّذِیْ سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَاْكُلُوْا مِنْهُ لَحْمًا طَرِیًّا وَّتَسْتَخْرِجُوْا مِنْهُ حِلْیَةً تَلْبَسُوْنَهَا ۚ— وَتَرَی الْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِیْهِ وَلِتَبْتَغُوْا مِنْ فَضْلِهٖ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ ۟

﴿وَهُوَ ٱلَّذِي سَخَّرَ ٱلۡبَحۡرَ﴾ و تنها اوست که ‌دریا را مسخر شما ساخته است، و آن را برای منافع گوناگون شما آماده کرده است. ﴿لِتَأۡكُلُواْ مِنۡهُ لَحۡمٗا طَرِيّٗا﴾ تا از آن، گوشت تازه بخورید. و آن، ماهی است که از دریا شکار می‌کنید. ﴿وَتَسۡتَخۡرِجُواْ مِنۡهُ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَا﴾ و از آن، زیوری بیرون بیاورید که آن را می‌پوشانید، و بر زیبایی خودتان می‌افزایید. ﴿وَتَرَى ٱلۡفُلۡكَ﴾ و کشتی‌ها را می‌بینی، ﴿مَوَاخِرَ فِيهِ﴾ که در دریا روان‌اند، و دریای متلاطم و طوفانی را، با پیشانی و نوک خود می‌شکافند، و از کشوری به کشوری دیگر می‌روند، و مسافران و روزی‌هایشان و کالاها و جنس‌های تجارتی ایشان را حمل می‌کنند؛ کالاهایی که با آن، رزق و فضل خدا را برای خود طلب می‌کنند. ﴿وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ﴾ و باشد که سپاس کسی را به جای آورید که این چیزها را برایتان میَسَّر ومهیا کرده، و چنین چیزهایی را به شما ارزانی نموده است. پس خداوند تعالی را شکر و ستایش می‌کنیم که منافع و مصالح بندگان را، بالاتر از آنچه که می‌خواهند، به آنها بخشیده؛ و هرآنچه را که خواسته‌اند، به آنها داده است. ما نمی‌توانیم او را ستایش کنیم آن‌گونه که شایستۀ اوست. ستایشی که شایستۀ اوست، عبارت است از ستایشی که ایشان از خود به‌عمل آورده است.