ಪವಿತ್ರ ಕುರ್ಆನ್ ಅರ್ಥಾನುವಾದ - ಕುರ್ದಿಷ್ ಅನುವಾದ - ಸಲಾಹುದ್ದೀನ್ * - ಅನುವಾದಗಳ ವಿಷಯಸೂಚಿ
سورەتی إبراهیم
الٓرۚ كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ إِلَيۡكَ لِتُخۡرِجَ ٱلنَّاسَ مِنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِ بِإِذۡنِ رَبِّهِمۡ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَمِيدِ
سووره‌تی (ئيبراهيم - صلی الله علیه وسلم -) سووره‌تێكى مه‌ككيیه‌و (٥٢) ئایه‌ته بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ [ الر ] سه‌باره‌ت به‌و پیتانه‌ی كه له سه‌ره‌تای هه‌ندێك له سووره‌ته‌كانی قورئانی پیرۆزه‌وه هاتوون له سووره‌تی (به‌قه‌ره)دا باسمان كرد [ كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - ئه‌م قورئانه پیرۆزه كتابێكه بۆ تۆمان دابه‌زاندووه [ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى صِرَاطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ (١) ] تا به‌و قورئانه پیرۆزه خه‌ڵكی له تاریكیه‌كانی كوفرو شیرك و نه‌زانی و گومڕایی ده‌ربكه‌ی بۆ ڕووناكی ئیمان و ئیسلام و هیدایه‌ت و زانیاری به ئیزنی په‌روه‌ردگاریان بۆ ڕێگای خوای گه‌وره‌ى زۆر به‌ده‌سه‌ڵاتى سوپاسكراوه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
ٱللَّهِ ٱلَّذِي لَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَوَيۡلٞ لِّلۡكَٰفِرِينَ مِنۡ عَذَابٖ شَدِيدٍ
[ اللَّهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ] الله ئه‌و خوایه‌یه كه موڵكی ئاسمانه‌كان و زه‌وی هه‌یه [ وَوَيْلٌ لِلْكَافِرِينَ مِنْ عَذَابٍ شَدِيدٍ (٢) ] وه سزاو تیاچوون بۆ كافران له سزای سه‌ختی خوای گه‌وره له ڕۆژی قیامه‌ت كه بۆی داناون، یاخود وه‌یل دۆڵێكه له دۆزه‌خ.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
ٱلَّذِينَ يَسۡتَحِبُّونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ فِي ضَلَٰلِۭ بَعِيدٖ
[ الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا عَلَى الْآخِرَةِ ] ئه‌و كافرانه‌ى كه ژیانی دونیای كه‌م و فه‌وتاویان له‌لا خۆشه‌ویسته‌و هه‌ڵیئه‌بژێرن به‌سه‌ر ژیانی دواڕۆژدا كه هه‌میشه‌یی و نه‌بڕاوه‌یه [ وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ] وه ڕێگری خه‌ڵكی ئه‌كه‌ن له دینی خوای گه‌وره [ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا ] وه ئه‌یانه‌وێ دینه‌كه‌ی خوای گه‌وره گێڕو خوار بكه‌ن بۆ مه‌به‌ست و مه‌رامی خۆیان [ أُولَئِكَ فِي ضَلَالٍ بَعِيدٍ (٣) ] ئا ئه‌مانه له گومڕاییه‌كی زۆر دووردان.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوۡمِهِۦ لِيُبَيِّنَ لَهُمۡۖ فَيُضِلُّ ٱللَّهُ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
{ پێغەمبەران بە زمانی قەومەكانیان نێردراون} [ وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ ] وه ئێمه هیچ پێغه‌مبه‌رێكمان نه‌ناردووه ئیلا به زمانی قه‌ومه‌كه‌ی خۆی نه‌بێ بۆ ئه‌وه‌ی لێی تێ بگه‌ن تا دینه‌كه‌ی خوای گه‌وره‌یان بۆ ڕوون بكه‌نه‌وه [ فَيُضِلُّ اللَّهُ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي مَنْ يَشَاءُ ] خوای گه‌وره به ویستى خۆى هه‌ر كه‌سێك گومڕا ئه‌كات كه شایه‌نی هیدایه‌ت نه‌بێت، وه به ویستى خۆى هیدایه‌تی هه‌ر كه‌سێك ئه‌دات كه شایه‌نی هیدایه‌ت بێت و رێگاى هیدایه‌ت بگرێت [ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (٤) ] وه خوای گه‌وره زۆر به عیززه‌ت و كاربه‌جێیه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مُوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَآ أَنۡ أَخۡرِجۡ قَوۡمَكَ مِنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِ وَذَكِّرۡهُم بِأَيَّىٰمِ ٱللَّهِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّكُلِّ صَبَّارٖ شَكُورٖ
[ وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا ] به دڵنیایی ئێمه موسامان - صلی الله علیه وسلم - ناردو نۆ موعجیزه‌مان پێ به‌خشی [ أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ] كه به‌نی ئیسرائیلى قه‌ومت ده‌ربكه له تاریكیه‌كانی كوفرو شیرك و نه‌زانی بۆ ڕووناكی ئیمان و ئیسلام و هیدایه‌ت [ وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ ] وه سزاكانی خوای گه‌وره‌یان یاد بخه‌ره‌وه كه به‌سه‌ر قه‌ومه‌كانی تری وه‌كو نوح و عادو ثهمود دا هێناوێتی، یاخود نیعمه‌ته‌كانى خواى گه‌وره‌یان یاد بخه‌ره‌وه كه له زوڵم و سته‌م و چه‌وسانه‌وه‌ى فیرعه‌ون رزگارى كردن و ده‌ریاكه‌ى بۆ له‌ت كردن و به هه‌ور سێبه‌رى بۆ كردن و گه‌زۆو سوێسكه‌ى بۆ دابه‌زاندن وه چه‌نده‌ها نیعمه‌تى تر [ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ (٥) ] به دڵنیایی ئه‌م یادخستنه‌وانه نیشانه‌یه له‌سه‌ر تاك و ته‌نهایى و گه‌وره‌یی و تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره بۆ هه‌موو كه‌سێك كه زۆر ئارامگر بێ له‌كاتى ناخۆشى، وه زۆر شوكرانه‌بژێری خوای گه‌وره بكات له‌سه‌ر نازو نیعمه‌ته‌كانی.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ أَنجَىٰكُم مِّنۡ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ يَسُومُونَكُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ وَيُذَبِّحُونَ أَبۡنَآءَكُمۡ وَيَسۡتَحۡيُونَ نِسَآءَكُمۡۚ وَفِي ذَٰلِكُم بَلَآءٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَظِيمٞ
[ وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ ] وه كاتێك موسا - صلی الله علیه وسلم - به قه‌ومه‌كه‌ی خۆی فه‌رموو ئێوه یادی نیعمه‌ته‌كانی خوای گه‌وره بكه‌نه‌وه له‌سه‌رتان [ إِذْ أَنْجَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ ] كاتێك كه ڕزگارى كردن له فیرعه‌ون و داروده‌سته‌كه‌ی و ئه‌وانی غه‌رق كرد له‌ناو ئاوه‌كه [ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ ] كه ئه‌وان سه‌ختترین سزایان پێتان ئه‌چه‌شت وه ئێوه‌یان كردبوو به كۆیله‌و كاری سه‌ختیان پێ ئه‌كردن [ وَيُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ ] وه كوڕانتانیان سه‌رئه‌بڕی [ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ ] وه‌ئافره‌تانیشیان ئه‌هێشته‌وه بۆ خزمه‌تكردن و سووكایه‌تی پێ كردن [ وَفِي ذَلِكُمْ بَلَاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ (٦) ] وه‌له‌م شتانه‌شدا تاقیكردنه‌وه‌یه‌كى گه‌وره هه‌یه له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاره‌وه كه تاقیتان ئه‌كاته‌وه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَإِذۡ تَأَذَّنَ رَبُّكُمۡ لَئِن شَكَرۡتُمۡ لَأَزِيدَنَّكُمۡۖ وَلَئِن كَفَرۡتُمۡ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٞ
{بە سوپاسگوزاری بەخششەكان زیاد دەكەن} [ وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ ] وه په‌روه‌ردگارتان ڕایگه‌یاندووه، یان سوێندى خواردووه ئه‌گه‌ر شوكرانه‌بژێری خوای گه‌وره بكه‌ن له‌سه‌ر ئه‌و نیعمه‌تانه‌ی كه پێی به‌خشیوون ئه‌وا منیش بۆتان زیاد ئه‌كه‌م [ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ (٧) ] وه ئه‌گه‌ر كوفر بكه‌ن و شوكرانه‌بژێری خوای گه‌وره نه‌كه‌ن ئه‌وه به‌دڵنیایى سزای من زۆر سه‌خته.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَقَالَ مُوسَىٰٓ إِن تَكۡفُرُوٓاْ أَنتُمۡ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا فَإِنَّ ٱللَّهَ لَغَنِيٌّ حَمِيدٌ
[ وَقَالَ مُوسَى إِنْ تَكْفُرُوا أَنْتُمْ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ] وه موسى - صلی الله علیه وسلم - فه‌رمووی: ئه‌گه‌ر ئێوه‌و هه‌رچی خه‌ڵكی سه‌ر ڕووی زه‌وی هه‌یه هه‌مووتان كوفر بكه‌ن به خوای گه‌وره [ فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ حَمِيدٌ (٨) ] ئه‌وا به‌دڵنیایى خوای گه‌وره زۆر ده‌وڵه‌مه‌ندو بێ پێویسته‌و پێویستی به سوپاس كردنى ئێوه نیه، وه سوپاسكراوه له زه‌وى و ئاسمانداو هه‌موو دروستكراوه‌كان سوپاسگوزاری خوای گه‌وره ئه‌كه‌ن.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ نَبَؤُاْ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ قَوۡمِ نُوحٖ وَعَادٖ وَثَمُودَ وَٱلَّذِينَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ لَا يَعۡلَمُهُمۡ إِلَّا ٱللَّهُۚ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَرَدُّوٓاْ أَيۡدِيَهُمۡ فِيٓ أَفۡوَٰهِهِمۡ وَقَالُوٓاْ إِنَّا كَفَرۡنَا بِمَآ أُرۡسِلۡتُم بِهِۦ وَإِنَّا لَفِي شَكّٖ مِّمَّا تَدۡعُونَنَآ إِلَيۡهِ مُرِيبٖ
{گفتوگۆی نێوان پێغەمبەران‌و قەومەكانیان} [ أَلَمْ يَأْتِكُمْ نَبَأُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ ] ئایا هه‌واڵی ئوممه‌تانی پێش خۆتانتان بۆ نه‌هاتووه كه خوای گه‌وره چی به‌سه‌ریان هێناوه [ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَالَّذِينَ مِنْ بَعْدِهِمْ لَا يَعْلَمُهُمْ إِلَّا اللَّهُ ] وه‌كو قه‌ومه‌كانی نوح و عادو ثهمودو ئه‌وانه‌ی دوای ئه‌وانیش كه ژماره‌یان خوا نه‌بێ كه‌سی تر نایزانێ وه زانیاریان ته‌نها خوای گه‌وره خۆی ئه‌یزانێ [ جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ ] كه پێغه‌مبه‌رانیان به به‌ڵگه‌ی ڕوون و ئاشكراوه هاتن بۆ لایان [ فَرَدُّوا أَيْدِيَهُمْ فِي أَفْوَاهِهِمْ ] به‌ڵام ئه‌وان ده‌ستیان كرده ناو ده‌می خۆیان و ئه‌یانگه‌ست وه‌كو ڕق لێبوون و تووڕه بوون له‌و دینه‌ی كه پێغه‌مبه‌ران هێناویانه، یاخود ده‌ستیان ده‌خسته سه‌ر ده‌میان وه‌كو به درۆزانینى پێغه‌مبه‌ران، وه ئاماژه بووه بۆ بێده‌نگ بوون و وه‌ڵام نه‌دانه‌وه‌ى پێغه‌مبه‌ران، یاخود به‌ده‌ستیان ئاماژه‌یان بۆ ده‌می پێغه‌مبه‌ران ده‌كرد كه بێده‌نگ بن له بانگه‌واز كردنمان و قسه‌ی پێغه‌مبه‌رانیان ڕه‌ت ئه‌كرده‌وه [ وَقَالُوا إِنَّا كَفَرْنَا بِمَا أُرْسِلْتُمْ بِهِ ] وه پێیان وتن: ئێمه كافرین به‌وه‌ی كه ئێوه‌ی پێ نێردراون له ئیمان و یه‌كخواپه‌رستى [ وَإِنَّا لَفِي شَكٍّ مِمَّا تَدْعُونَنَا إِلَيْهِ مُرِيبٍ (٩) ] وه ئێمه گومانمان هه‌یه له‌وه‌ی كه ئێوه بانگمان ئه‌كه‌ن بۆ لای له یه‌كخواپه‌رستی وه دوودڵین لێى.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
۞ قَالَتۡ رُسُلُهُمۡ أَفِي ٱللَّهِ شَكّٞ فَاطِرِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ يَدۡعُوكُمۡ لِيَغۡفِرَ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمۡ وَيُؤَخِّرَكُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۚ قَالُوٓاْ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا تُرِيدُونَ أَن تَصُدُّونَا عَمَّا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا فَأۡتُونَا بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ
[ قَالَتْ رُسُلُهُمْ أَفِي اللَّهِ شَكٌّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ] پێغه‌مبه‌رانیان پێیان وتن: ئایا دوودڵى و گومان هه‌یه له خوای گه‌وره‌دا كه به‌دیهێنه‌رو دروستكاری ئاسمانه‌كان و زه‌ویه‌كانه [ يَدْعُوكُمْ لِيَغْفِرَ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ ] كه بانگتان ئه‌كات بۆ ئیمان هێنان پێی وه بۆ یه‌كخواپه‌رستى خوای گه‌وره تا به‌هۆیه‌وه له تاوانه‌كانتان خۆش بێت [ وَيُؤَخِّرَكُمْ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى ] وه دواتان بخات تا كاتێكی دیاریكراو، واته: سزاتان نه‌دات وه له‌ناوتان نه‌بات تا خۆتان كاتی مردنتان دێت [ قَالُوا إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُنَا ] ئه‌مانیش وتیان: ئێوه هیچ شتێك نین ته‌نها مرۆڤێكن وه‌كو ئێمه‌و فریشته نین و ئه‌خۆن و ئه‌خۆنه‌وه [ تُرِيدُونَ أَنْ تَصُدُّونَا عَمَّا كَانَ يَعْبُدُ آبَاؤُنَا ] ئێوه ئه‌تانه‌وێ ڕێگریمان بكه‌ن له‌و په‌رستراوانه‌ی كه باوك و باپیرانمان ئه‌یانپه‌رست [ فَأْتُونَا بِسُلْطَانٍ مُبِينٍ (١٠) ] ئه‌گه‌ر ڕاست ئه‌كه‌ن به‌ڵگه‌و موعجیزه‌یه‌كی ئاشكرامان بۆ بێنن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه ئێوه بانگمان ئه‌كه‌ن بۆی.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
قَالَتۡ لَهُمۡ رُسُلُهُمۡ إِن نَّحۡنُ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُكُمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَمُنُّ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۖ وَمَا كَانَ لَنَآ أَن نَّأۡتِيَكُم بِسُلۡطَٰنٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
[ قَالَتْ لَهُمْ رُسُلُهُمْ إِنْ نَحْنُ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ ] پێغه‌مبه‌رانیان پێیان وتن: ڕاسته ئێمه هیچ شتێك نین ته‌نها مرۆڤێكین وه‌كو ئێوه‌و فریشته نین [ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَمُنُّ عَلَى مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ ] به‌ڵام خوای گه‌وره فه‌زڵ و نیعمه‌تی خۆی ئه‌ڕژێنێ به‌سه‌ر هه‌ر كه‌سێك له به‌نده‌كانی كه ویستی لێ بێت وه‌كو به‌سه‌ر ئێمه ڕژاندوویه‌تی و ئێمه‌ی هه‌ڵبژاردووه‌و كردوومانی به پێغه‌مبه‌ر [ وَمَا كَانَ لَنَا أَنْ نَأْتِيَكُمْ بِسُلْطَانٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ] وه ئێمه هیچ توانایه‌كمان نیه و ناتوانین هیچ به‌ڵگه‌و موعجیزه‌یه‌كتان بۆ بێنین له لایه‌ن خۆمانه‌وه ئیلا به ئیزن و ویستی خوای گه‌وره نه‌بێت [ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ (١١) ] وه باوه‌ڕداران با كاره‌كانیان ته‌نها به خوای گه‌وره بسپێرن و ته‌وه‌كول بكه‌نه سه‌ر خوای گه‌وره.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَمَا لَنَآ أَلَّا نَتَوَكَّلَ عَلَى ٱللَّهِ وَقَدۡ هَدَىٰنَا سُبُلَنَاۚ وَلَنَصۡبِرَنَّ عَلَىٰ مَآ ءَاذَيۡتُمُونَاۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ
[ وَمَا لَنَا أَلَّا نَتَوَكَّلَ عَلَى اللَّهِ وَقَدْ هَدَانَا سُبُلَنَا ] وه ئێمه چیمانه‌و چ عوزرو بیانوویه‌كمان هه‌یه ئه‌گه‌ر ته‌وه‌كول نه‌كه‌ینه سه‌ر خوای گه‌وره له كاتێك هیدایه‌تی داوین بۆ ڕێگای ڕاستی خۆی [ وَلَنَصْبِرَنَّ عَلَى مَا آذَيْتُمُونَا ] وه به‌دڵنیایى ئێمه ئارام ئه‌گرین له‌سه‌ر ئه‌و ئازارانه‌ی ئێوه كه ئازارمان ئه‌ده‌ن به وته‌و كرده‌وه [ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ (١٢) ] وه ئه‌وانه‌ی كه ته‌وه‌كول ئه‌كه‌ن با به‌تاك و ته‌نها ته‌وكول بكه‌نه سه‌ر خوای گه‌وره.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِرُسُلِهِمۡ لَنُخۡرِجَنَّكُم مِّنۡ أَرۡضِنَآ أَوۡ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَاۖ فَأَوۡحَىٰٓ إِلَيۡهِمۡ رَبُّهُمۡ لَنُهۡلِكَنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ
[ وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِرُسُلِهِمْ لَنُخْرِجَنَّكُمْ مِنْ أَرْضِنَا ] كافران به پێغه‌مبه‌رانیان وت یان ئه‌وه‌تا له زه‌وی خۆمان ده‌رتان ئه‌كه‌ین و شار به‌ده‌رتان ئه‌كه‌ین [ أَوْ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَا ] یان ئه‌بێ بگه‌ڕێنه‌وه سه‌ر دینه‌كه‌ی ئێمه كه شه‌ریك دانانه بۆ خوای گه‌وره [ فَأَوْحَى إِلَيْهِمْ رَبُّهُمْ لَنُهْلِكَنَّ الظَّالِمِينَ (١٣) ] په‌روه‌ردگار وه‌حی بۆ پێغه‌مبه‌ران نارد به‌دڵنیایى ئه‌م كافره زاڵم و سته‌مكارانه له‌ناو ئه‌ده‌ین.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَلَنُسۡكِنَنَّكُمُ ٱلۡأَرۡضَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡۚ ذَٰلِكَ لِمَنۡ خَافَ مَقَامِي وَخَافَ وَعِيدِ
[ وَلَنُسْكِنَنَّكُمُ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِهِمْ ] وه له پاش ئه‌وه‌ی كه ئه‌مانمان له‌ناو برد به‌دڵنیایى ئێوه جێگیر ئه‌كه‌ین له شوێنی ئه‌واندا [ ذَلِكَ لِمَنْ خَافَ مَقَامِي وَخَافَ وَعِيدِ (١٤) ] ئه‌مه بۆ كه‌سانێكه كه بترسێن له رۆژى ڕاوه‌ستانیان له‌پێش من بۆ لێپرسینه‌وه، وه له سزاو هه‌ڕه‌شه‌ی من بترسێن.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَٱسۡتَفۡتَحُواْ وَخَابَ كُلُّ جَبَّارٍ عَنِيدٖ
[ وَاسْتَفْتَحُوا ] وه پێغه‌مبه‌ران داوای سه‌ركه‌وتنیان له خوای گه‌وره كرد به‌سه‌ر دوژمناندا، یاخود كافران داوایان كرد كه خوای گه‌وره بڕیار بدات له نێوان ئه‌وان و پێغه‌مبه‌رانداو ئه‌گه‌ر پێغه‌مبه‌ران راستن ئه‌مان له‌ناو بدات و سزایان بدات [ وَخَابَ كُلُّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ (١٥) ] وه هه‌موو خۆبه‌گه‌وره‌زان و عینادى كافران زه‌ره‌رمه‌ند بوون.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
مِّن وَرَآئِهِۦ جَهَنَّمُ وَيُسۡقَىٰ مِن مَّآءٖ صَدِيدٖ
[ مِنْ وَرَائِهِ جَهَنَّمُ وَيُسْقَى مِنْ مَاءٍ صَدِيدٍ (١٦) ] له دوای ئه‌م له‌ناو بردنه‌ش، یاخود (وَرَاء) به‌ماناى پێشیان دێت، واته: له پێشانه‌وه دۆزه‌خێك هه‌یه كه ئه‌چنه ناوی وه ئاویان پێ ئه‌درێ و خواردنه‌وه‌ی ئه‌وان ئاوێكه كه خوێن و كێماو زوخاو برینی دۆزه‌خیه‌كانه كه لێیان ئه‌چۆڕێته‌وه ئه‌وه ئه‌خۆن.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
يَتَجَرَّعُهُۥ وَلَا يَكَادُ يُسِيغُهُۥ وَيَأۡتِيهِ ٱلۡمَوۡتُ مِن كُلِّ مَكَانٖ وَمَا هُوَ بِمَيِّتٖۖ وَمِن وَرَآئِهِۦ عَذَابٌ غَلِيظٞ
[ يَتَجَرَّعُهُ وَلَا يَكَادُ يُسِيغُهُ ] له‌به‌ر گه‌رمی ئاگره‌كه كه تێنوویان ئه‌بێ جار له دوای جار ئه‌یخۆنه‌وه به‌ڵام توانایان نیه كه قوتی بده‌ن به‌ڵكو ئه‌یتفێننه‌وه‌و پێیان ناخۆشه به‌ڵام له تێنوویه‌تیدا هه‌ر په‌نای بۆ ئه‌به‌نه‌وه، یاخود فریشته‌كان به‌زۆر ده‌رخواردیان ده‌ده‌ن (په‌نا به خواى گه‌وره) [ وَيَأْتِيهِ الْمَوْتُ مِنْ كُلِّ مَكَانٍ وَمَا هُوَ بِمَيِّتٍ ] وه له هه‌موو لایه‌كه‌وه هۆكاره‌كانی مردنیان بۆ دێت و سزایان ئه‌وه‌نده سه‌خته كه تووشی مردن ببن به‌ڵام له دۆزه‌خدا مردن نیه تا پشوو بده‌ن به‌ڵكو هه‌مووی سزایه [ وَمِنْ وَرَائِهِ عَذَابٌ غَلِيظٌ (١٧) ] وه له دوای ئه‌وه‌ش سزایه‌كی زۆر توندو ئه‌ستوورو سه‌ختیان بۆ هه‌یه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
مَّثَلُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمۡۖ أَعۡمَٰلُهُمۡ كَرَمَادٍ ٱشۡتَدَّتۡ بِهِ ٱلرِّيحُ فِي يَوۡمٍ عَاصِفٖۖ لَّا يَقۡدِرُونَ مِمَّا كَسَبُواْ عَلَىٰ شَيۡءٖۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلضَّلَٰلُ ٱلۡبَعِيدُ
{ نمونەی كافران} [ مَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ أَعْمَالُهُمْ كَرَمَادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّيحُ فِي يَوْمٍ عَاصِفٍ ] نموونه‌ی ئه‌و كافرانه‌ی كه كوفریان به په‌روه‌ردگاریان كردووه كرده‌وه‌كانیان وه‌كو ته‌پوتۆزو لمێك وایه كه له ڕۆژێكی زریان و گه‌رده‌لولى به‌هێزدا بایه‌كی سه‌خت بدات به‌و لمه‌دا، چۆن له شوێنی خۆی نایهێڵێ و شوێنه‌كه‌ی چۆڵ ئه‌كات ئه‌وانیش له ڕۆژی قیامه‌تدا كرده‌وه‌یان بۆ نامێنێت و هه‌مووی به‌تاڵ ئه‌بێته‌وه [ لَا يَقْدِرُونَ مِمَّا كَسَبُوا عَلَى شَيْءٍ ] توانایان نیه ئه‌و كرده‌وانه‌ی كه له دونیا كردوویانه كۆی بكه‌نه‌وه چونكه پووچه‌ڵ بۆته‌وه‌و هیچیان بۆ نه‌ماوه‌ته‌وه چۆن ناتوانن له دونیا ئه‌و ته‌پ وتۆزو لمه كۆبكه‌نه‌وه [ ذَلِكَ هُوَ الضَّلَالُ الْبَعِيدُ (١٨) ] ئا ئه‌مه‌یه گومڕایی دوور له ڕێگای حه‌ق.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۚ إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ وَيَأۡتِ بِخَلۡقٖ جَدِيدٖ
[ أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ ] ئایا نابینی كه خوای گه‌وره ئاسمانه‌كان و زه‌ویه‌كانی دروست كردووه به‌حه‌ق [ إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِيدٍ (١٩) ] ئه‌گه‌ر خوای گه‌وره ویستی لێ بێت ئێوه له‌ناو ئه‌بات و دروستكراوی تازه دروست ئه‌كات و ئه‌یانهێنێ.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَبَرَزُواْ لِلَّهِ جَمِيعٗا فَقَالَ ٱلضُّعَفَٰٓؤُاْ لِلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُوٓاْ إِنَّا كُنَّا لَكُمۡ تَبَعٗا فَهَلۡ أَنتُم مُّغۡنُونَ عَنَّا مِنۡ عَذَابِ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٖۚ قَالُواْ لَوۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُ لَهَدَيۡنَٰكُمۡۖ سَوَآءٌ عَلَيۡنَآ أَجَزِعۡنَآ أَمۡ صَبَرۡنَا مَا لَنَا مِن مَّحِيصٖ
{ مشتومڕی سەركردەكان‌و شوێنكەوتوانیان لە ناو دۆزەخدا} [ وَبَرَزُوا لِلَّهِ جَمِيعًا ] وه خه‌ڵكی له ڕۆژی قیامه‌ت هه‌موویان ده‌رئه‌كه‌ون بۆ خوای گه‌وره‌و له قه‌بره‌كانیان ده‌رئه‌چن و به‌ره‌و ساحه‌ی مه‌حشه‌ر به‌ڕێ ده‌كه‌ون و له‌وێ كۆ ئه‌بنه‌وه [ فَقَالَ الضُّعَفَاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعًا ] شوێنكه‌وتوه لاوازه‌كان به سه‌ركرده‌و ده‌سه‌ڵاتداره به‌هێزو خۆبه‌گه‌وره‌زانه‌كان ئه‌ڵێن: ئێمه له دونیادا شوێن ئێوه كه‌وتبووین و گوێڕایه‌ڵتان بوون [ فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا مِنْ عَذَابِ اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ ] ئایا ئێوه ئه‌توانن شتێك له سزای خوای گه‌وره‌مان له‌سه‌ر لاده‌ن یان دووری بخه‌نه‌وه [ قَالُوا لَوْ هَدَانَا اللَّهُ لَهَدَيْنَاكُمْ ] ئه‌وانیش ئه‌ڵێن: ئه‌گه‌ر خوای گه‌وره هیدایه‌تی ئێمه‌ی بدایه بۆ ئیمان ئێمه‌ش هیدایه‌تی ئێوه‌مان ئه‌دا [ سَوَاءٌ عَلَيْنَا أَجَزِعْنَا أَمْ صَبَرْنَا مَا لَنَا مِنْ مَحِيصٍ (٢١) ] ئه‌گه‌ر ئارام بگرین یان ئارام نه‌گرین یه‌كسانه‌و هیچ ڕزگاربوونێكمان نیه‌و شوێنێك نیه كه بۆی ڕا بكه‌ین له سزای خوای گه‌وره.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَقَالَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لَمَّا قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ إِنَّ ٱللَّهَ وَعَدَكُمۡ وَعۡدَ ٱلۡحَقِّ وَوَعَدتُّكُمۡ فَأَخۡلَفۡتُكُمۡۖ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنٍ إِلَّآ أَن دَعَوۡتُكُمۡ فَٱسۡتَجَبۡتُمۡ لِيۖ فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوٓاْ أَنفُسَكُمۖ مَّآ أَنَا۠ بِمُصۡرِخِكُمۡ وَمَآ أَنتُم بِمُصۡرِخِيَّ إِنِّي كَفَرۡتُ بِمَآ أَشۡرَكۡتُمُونِ مِن قَبۡلُۗ إِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
{وتاری شەیتان لە ناو دۆزەخدا} [ وَقَالَ الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ ] وه كاتێك كه بڕیار ئه‌درێ ئه‌هلی به‌هه‌شت ئه‌چنه به‌هه‌شت وه ئه‌هلی دۆزه‌خ ئه‌چنه دۆزه‌خ شه‌یتان وتار بۆ دۆزه‌خییه‌كان ده‌دات و پێیان ئه‌ڵێت: به‌ڕاستی ئه‌و به‌ڵێنه‌ی كه په‌روه‌ردگار پێى دابوون له‌سه‌ر زمانى پێغه‌مبه‌ران كه ئه‌وه‌ى شوێنیان بكه‌وێت سه‌رفراز ده‌بێت، وه زیندووبوونه‌وه‌و لێپرسینه‌وه هه‌یه به‌ڵێنێكی حه‌ق بوو [ وَوَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ ] وه منیش به‌ڵێنێكی پووچه‌ڵم پێدان كه وتم: زیندوو بوونه‌وه‌و لێپرسینه‌وه‌و به‌هه‌شت و دۆزه‌خ نیه، وه من وه‌عده خیلافم له‌گه‌ڵ كردن و راستگۆ نه‌بووم له‌گه‌ڵتان [ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ ] وه من لێره هیچ تواناو ده‌سه‌ڵاتێكم نیه كه ڕزگارتان بكه‌م، یاخود له دونیاشدا هیچ تواناو ده‌سه‌ڵاتێكم به‌سه‌رتاندا نه‌بوو، یاخود هیچ به‌ڵگه‌یه‌كم پێ نه‌بوو [ إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي ] ته‌نها من بانگم كردن بۆ كوفرو تاوان و ئێوه‌ش وه‌ڵامتان دامه‌وه [ فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوا أَنْفُسَكُمْ ] بۆیه ئێستا كه چوونه‌ته ناو دۆزه‌خ لۆمه‌ی من مه‌كه‌ن و ته‌نها لۆمه‌ی خۆتان بكه‌ن [ مَا أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ ] من ناتوانم فریای ئێوه بكه‌وم وه ئێوه‌ش ناتوانن فریای من بكه‌ون [ إِنِّي كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ ] من بێباوه‌ڕم و نكوڵى له‌وه ده‌كه‌م كه له دونیا ئێوه منتان كرده شه‌ریك بۆ خوای گه‌وره [ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (٢٢) ] خوای گه‌وره ئه‌فه‌رمووێ: به‌دڵنیایى هاوبه‌شبڕیارده‌ران و سته‌مكاران هه‌ر هه‌موویان سزای به‌ئێش و ئازاریان بۆ هه‌یه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَأُدۡخِلَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا بِإِذۡنِ رَبِّهِمۡۖ تَحِيَّتُهُمۡ فِيهَا سَلَٰمٌ
[ وَأُدْخِلَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ] وه ئه‌وانه‌ی كه باوه‌ڕداربوون و كرده‌وه‌ی چاكیان كردووه ئه‌خرێنه ناو باخ و به‌هه‌شتێك كه جۆگه‌له ئاو به‌ژێر دارو ماڵه‌كانیاندا ئه‌ڕوات، (كرده‌وه‌ى چاك ئه‌وه‌یه بۆ خوا بێت و بۆ ریا نه‌بێت، وه له‌سه‌ر سوننه‌ت بێت و بیدعه نه‌بێت) [ خَالِدِينَ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ ] به نه‌مری و هه‌میشه‌یی تیایدا ئه‌مێننه‌وه به ئیزنی خوای گه‌وره [ تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَامٌ (٢٣) ] وه مه‌لائیكه‌تیش له به‌هه‌شتدا سه‌لامیان لێ ئه‌كه‌ن.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
أَلَمۡ تَرَ كَيۡفَ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا كَلِمَةٗ طَيِّبَةٗ كَشَجَرَةٖ طَيِّبَةٍ أَصۡلُهَا ثَابِتٞ وَفَرۡعُهَا فِي ٱلسَّمَآءِ
{ نمونەی وشەی پاك‌و چاك} [ أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً ] ئایا نابینی خوای گه‌وره چۆن نموونه‌ی وشه‌ی چاك و پاكی هێناوه‌ته‌وه كه وشه‌ی ئیسلام و ته‌وحیدو لا إله إلا الله یه، یان هه‌موو وشه‌یه‌كی پاك و چاكه كه فه‌رمان كردن به‌چاكه‌و ڕێگری كردن له خراپه بێت [ كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ (٢٤) ] نموونه‌ی ئه‌م وشه‌یه وه‌كو دارێكی پاك وایه كه وتراوه: دار خورمایه كه ڕه‌گه‌كه‌ی جێگیره له ناخی زه‌ویداو لق و چڵه‌كانی به‌رز بۆته‌وه بۆ ئاسمان، به‌م شێوه‌یه‌ش وشه‌ی ته‌وحید له دڵی ئیمانداردا جێگیره‌و لق و چڵی به‌رز بۆته‌وه‌و له ژیانی مرۆڤى ئیماندار ڕه‌نگ ئه‌داته‌وه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
تُؤۡتِيٓ أُكُلَهَا كُلَّ حِينِۭ بِإِذۡنِ رَبِّهَاۗ وَيَضۡرِبُ ٱللَّهُ ٱلۡأَمۡثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ يَتَذَكَّرُونَ
[ تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا ] هه‌موو كاتێك به‌رووبوومی خۆی ئه‌دات به ئیزنی خوای گه‌وره، وشه‌ی ته‌وحید هه‌موو كاتێك هانی خاوه‌نه‌كه‌ی ئه‌دات بۆ خێرو چاكه، یاخود چۆن دارخورما هه‌موو كات به‌رهه‌مى هه‌یه باوه‌ڕداریش وایه هه‌موو كات كرده‌وه‌ى چاكى به‌رز ده‌بێته‌وه [ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ (٢٥) ] وه خوای گه‌وره به‌م شێوازه نموونه بۆ خه‌ڵكی ئه‌هێنێته‌وه به‌ڵكو بیر بكه‌نه‌وه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَمَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٖ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ ٱجۡتُثَّتۡ مِن فَوۡقِ ٱلۡأَرۡضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٖ
{نمونه‌ی وشه‌ی پیس} [ وَمَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ ] وه نموونه‌ی وشه‌ی پیس كه وشه‌ی كوفرو شیرك و خراپه‌یه وه‌كو دارێكی پیس وایه كه وتراوه: گوژاڵكه [ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِنْ قَرَارٍ (٢٦) ] كه هه‌ڵكێشرابێ و له‌سه‌ر زه‌وی فڕێ درابێت و با بیبات هیچ له‌سه‌ر زه‌ویدا جێگیر نابێ، وشه‌ی كوفرو شیرك و تاوانیش به‌م شێوازه‌یه، یاخود كافریش وه‌كو گوژاڵكى هه‌ڵكێشراوى فڕێدراو وایه بێخێره‌و كرده‌وه‌ى به‌رز نابێته‌وه‌و لێى قه‌بوڵ ناكرێت.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
يُثَبِّتُ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱلۡقَوۡلِ ٱلثَّابِتِ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِۖ وَيُضِلُّ ٱللَّهُ ٱلظَّٰلِمِينَۚ وَيَفۡعَلُ ٱللَّهُ مَا يَشَآءُ
[ يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ ] خوای گه‌وره باوه‌ڕداران جێگیر ئه‌كات به وشه‌ی جێگیر كه وشه‌ی لا إله إلا الله یه له ژیانی دونیاو قیامه‌تدا، وه له‌ناو گۆڕیشدا ئه‌توانن وه‌ڵامی فریشته‌كان بده‌نه‌وه به زمانى پاراو كه الله په‌روه‌ردگارمانه‌و محمد - صلی الله علیه وسلم - پێغه‌مبه‌رمانه‌و ئیسلام دینمانه، كه پێغه‌مبه‌رى خوا - صلی الله علیه وسلم - ده‌فه‌رمێت: ئه‌م ئایه‌ته له‌سه‌ر سزاى ناو گۆڕ دابه‌زیوه [ وَيُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ ] وه ئه‌وانه‌ی كه زاڵم و سته‌مكار بن یان مونافیق بن خوای گه‌وره گومڕاو وێڵیان ئه‌كات و له‌ناو قه‌بریشدا ناتوانن وه‌ڵامی فریشته‌كان بده‌نه‌وه [ وَيَفْعَلُ اللَّهُ مَا يَشَاءُ (٢٧) ] وه خوای گه‌وره ویستی له هه‌ر شتێك بێ جێبه‌جێی ئه‌كات.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
۞ أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ بَدَّلُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ كُفۡرٗا وَأَحَلُّواْ قَوۡمَهُمۡ دَارَ ٱلۡبَوَارِ
[ أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْرًا ] ئایا نابینیت و نازانیت ئه‌و كه‌سانه‌ی كه نیعمه‌تی خوای گه‌وره‌یان گۆڕیه‌وه به كوفر كردن [ وَأَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دَارَ الْبَوَارِ (٢٨) ] وه قه‌ومه‌كه‌یان برد به‌ره‌و شوێنی به‌هیلاك چوون كه وتراوه: سه‌ركرده‌كانی قوڕه‌یش بوون كه قه‌ومه‌كه‌یان برد به‌ره‌و له‌ناوچوون كه له به‌دردا خوای گه‌وره تێكی شكاندن.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَجَعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا لِّيُضِلُّواْ عَن سَبِيلِهِۦۗ قُلۡ تَمَتَّعُواْ فَإِنَّ مَصِيرَكُمۡ إِلَى ٱلنَّارِ
[ وَجَعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا لِيُضِلُّوا عَنْ سَبِيلِهِ ] وه شه‌ریكیان بۆ خوای گه‌وره بڕیاردا بۆ ئه‌وه‌ی قه‌ومه‌كه‌یان گومڕا بكه‌ن و له ڕێگای ڕاستی خوای گه‌وره لایان بده‌ن [ قُلْ تَمَتَّعُوا فَإِنَّ مَصِيرَكُمْ إِلَى النَّارِ (٣٠) ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - پێیان بڵێ: ڕابوێرن له شه‌هه‌وات و ئاره‌زووبازی خۆتان و گومڕاكردنی خه‌ڵكیدا به‌ڵام سه‌ره‌نجامی ئێوه بۆ ئاگری دۆزه‌خه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
قُل لِّعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُنفِقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ سِرّٗا وَعَلَانِيَةٗ مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ يَوۡمٞ لَّا بَيۡعٞ فِيهِ وَلَا خِلَٰلٌ
[ قُلْ لِعِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُوا يُقِيمُوا الصَّلَاةَ ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - به به‌نده باوه‌ڕداره‌كانی من بڵێ: با نوێژه‌كانیان ئه‌نجام بده‌ن به‌و شێوازه‌ى كه خواى گه‌وره فه‌رمانى پێكردوون [ وَيُنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً ] وه له‌وه‌ی كه پێمان به‌خشیوون با لێی ببه‌خشن به نهێنی بۆ ئه‌وه‌ى كه نیه‌تیان پارێزراو بێت، وه به ئاشكرا بۆ ئه‌وه‌ى خه‌ڵكى چاویان لێ بكات [ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لَا بَيْعٌ فِيهِ ] پێش ئه‌وه‌ی ڕۆژێك بێت كه ڕۆژی قیامه‌ته هیچ كڕین و فرۆشتنێكی تیا نیه‌و مرۆڤـ ناتوانێ له‌وێ به پاره خۆی بكڕێته‌وه [ وَلَا خِلَالٌ (٣١) ] وه هیچ خه‌لیل و خۆشه‌ویستێكیش نیه كه فریای خۆشه‌ویستی خۆی بكه‌وێت و له سزای ئاگری دۆزه‌خ ڕزگاری بكات.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡفُلۡكَ لِتَجۡرِيَ فِي ٱلۡبَحۡرِ بِأَمۡرِهِۦۖ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡأَنۡهَٰرَ
{هةنديَك لة بةخششةكانى خواى طةورة} [ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً ] الله ئه‌و خوایه‌یه كه ئاسمانه‌كان و زه‌وی دروست كردووه، وه له ئاسمانیشه‌وه بارانی دابه‌زاندووه [ فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَكُمْ ] وه جۆره‌ها ڕزق و ڕۆزی له به‌رووبووم بۆ ئێوه ده‌ركردووه له ناخی زه‌وی [ وَسَخَّرَ لَكُمُ الْفُلْكَ لِتَجْرِيَ فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ ] وه كه‌شتییه‌كانیشی ژێربار كردووه له به‌رژه‌وه‌ندی ئێوه‌دا له‌ناو ده‌ریادا بڕۆن به فه‌رمانی خوای گه‌وره [ وَسَخَّرَ لَكُمُ الْأَنْهَارَ (٣٢) ] وه ڕووباره‌كانیشی ژێربار كردووه كه ئێوه ئه‌توانن له‌ناویدا بڕۆن وه سوودی لێ ببینن.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ دَآئِبَيۡنِۖ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ
[ وَسَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ دَائِبَيْنِ ] وه خۆرو مانگیشی بۆ ژێربار كردوون تا سوودی لێ ببینن وه به‌رده‌وام ئه‌وان له ڕۆیشتندان بێزار نابن له ڕۆیشتن وه فه‌رمانی خوای گه‌وره جێبه‌جێ ئه‌كه‌ن، (ئه‌م ئایه‌ته به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر رۆیشتن و جولاندنى خۆرو مانگ و جێگیر نه‌بوونیان) [ وَسَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ (٣٣) ] وه شه‌و و ڕۆژیشی بۆ ژێربار كردوون تا له شه‌ودا پشوو بده‌ن وه له ڕۆژیشدا بژێوی خۆتان په‌یدا بكه‌ن.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَءَاتَىٰكُم مِّن كُلِّ مَا سَأَلۡتُمُوهُۚ وَإِن تَعُدُّواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآۗ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَظَلُومٞ كَفَّارٞ
[ وَآتَاكُمْ مِنْ كُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ ] وه له هه‌موو شتێك له‌وه‌ی كه ئێوه داواتان كردووه خوای گه‌وره پێى به‌خشیون [ وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا ] وه ئه‌گه‌ر بتانه‌وێ نیعمه‌ته‌كانی خوای گه‌وره بژمێرن ئه‌وه له ژماردن نایه‌ن و توانای ژماردنیتان نیه له‌به‌ر زۆری ئه‌و نیعمه‌تانه‌ی كه خوای گه‌وره پێی به‌خشیون [ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَظَلُومٌ كَفَّارٌ (٣٤) ] به‌ڕاستی مرۆڤ زۆر زوڵم و سته‌م له نه‌فسی خۆی ئه‌كات وه زۆر كوفرانه‌بژێری نیعمه‌ته‌كانی خوای گه‌وره ئه‌كات.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَإِذۡ قَالَ إِبۡرَٰهِيمُ رَبِّ ٱجۡعَلۡ هَٰذَا ٱلۡبَلَدَ ءَامِنٗا وَٱجۡنُبۡنِي وَبَنِيَّ أَن نَّعۡبُدَ ٱلۡأَصۡنَامَ
{دوعاو پاڕانەوەی ئیبراهیم پێغەمبەر - صلی الله علیه وسلم - لە خوای گەورە} [ وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِنًا ] ئیبراهیم - صلی الله علیه وسلم - دوعای كرد ئه‌ی په‌روه‌ردگار ئه‌م شاره كه مه‌ككه‌یه بیكه به شارێكی ئه‌مین و هێمن و ئارام [ وَاجْنُبْنِي وَبَنِيَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنَامَ (٣٥) ] وه خۆم و نه‌وه‌كانم بپارێزه له‌وه‌ی كه بت بپه‌رستین (كه ئیبراهیم ئه‌م دوعایه بكات ئێمه ئه‌بێ زیاتر له خۆمان بترسین و ئه‌م دوعایه بۆ خۆمان و دایك و باوك و نه‌وه‌كانمان بكه‌ین).
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضۡلَلۡنَ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِۖ فَمَن تَبِعَنِي فَإِنَّهُۥ مِنِّيۖ وَمَنۡ عَصَانِي فَإِنَّكَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
[ رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ ] ئه‌ی په‌روه‌ردگار ئه‌م بتانه بوونه‌ته هۆی گومڕا كردنى زۆرێك له خه‌ڵكی [ فَمَنْ تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي ] جا هه‌ر كه‌سێك شوێن من بكه‌وێ ئه‌وه له منه [ وَمَنْ عَصَانِي فَإِنَّكَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (٣٦) ] وه هه‌ر كه‌سێك سه‌رپێچیم بكات ئه‌وه تۆ ئه‌ی په‌روه‌ردگار زۆر لێخۆشبوو و به به‌زه‌ییت (لێره سه‌رپێچی مه‌به‌ست پێی تاوانه، نه‌ك به درۆزانین و شوێن نه‌كه‌وتن).
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
رَّبَّنَآ إِنِّيٓ أَسۡكَنتُ مِن ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيۡرِ ذِي زَرۡعٍ عِندَ بَيۡتِكَ ٱلۡمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِيُقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ فَٱجۡعَلۡ أَفۡـِٔدَةٗ مِّنَ ٱلنَّاسِ تَهۡوِيٓ إِلَيۡهِمۡ وَٱرۡزُقۡهُم مِّنَ ٱلثَّمَرَٰتِ لَعَلَّهُمۡ يَشۡكُرُونَ
[ رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ ] ئه‌ی په‌روه‌ردگار من نه‌وه‌كانم (هاجه‌رى خێزانم و ئیسماعیلى كوڕم) جێگیرو نیشته‌جێ كردووه له دۆڵێكدا كه هیچ كشتوكاڵێكی لێ نیه له‌لای ماڵه‌كه‌ی تۆ له مه‌ككه كه موحه‌ڕه‌مه، واته: حه‌رامه له‌سه‌ر سته‌مكاران و كافران كه بێڕێزی به‌رامبه‌ری بكه‌ن یان سووكایه‌تی پێ بكه‌ن [ رَبَّنَا لِيُقِيمُوا الصَّلَاةَ ] ئه‌ی په‌روه‌ردگار بۆیه له‌وێ جێگیرو نیشته‌جێم كردوون تا نوێژ بۆ تۆ ئه‌نجام بده‌ن [ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ ] وه تۆش وا له دڵی خه‌ڵكی بكه كه دڵیان ڕاكێشی بۆ لای ئه‌و ماڵه بۆ ئه‌وه‌ی حه‌ج بكه‌ن و عیباده‌تی تۆى لێ بكه‌ن [ وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ ] وه ڕزقیان بده له به‌رووبوومه‌كان [ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ (٣٧) ] به‌ڵكو ئه‌وانیش شوكرانه‌بژێری تۆ بكه‌ن.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
رَبَّنَآ إِنَّكَ تَعۡلَمُ مَا نُخۡفِي وَمَا نُعۡلِنُۗ وَمَا يَخۡفَىٰ عَلَى ٱللَّهِ مِن شَيۡءٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِ
[ رَبَّنَا إِنَّكَ تَعْلَمُ مَا نُخْفِي وَمَا نُعْلِنُ ] ئه‌ی په‌روه‌ردگار تۆ زانای كه ئێمه چ شتێكمان شاردۆته‌وه‌و چ شتێكمان ئاشكرا كردووه (نیه‌تى من ده‌زانیت له دوعاكردنم بۆ مه‌ككه كه مه‌به‌ستم ره‌زامه‌ندى تۆیه) [ وَمَا يَخْفَى عَلَى اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ (٣٨) ] وه هیچ شتێك له خوای گه‌وره ناشاردرێته‌وه نه له زه‌وی و نه له ئاسمان.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى ٱلۡكِبَرِ إِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَۚ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ ٱلدُّعَآءِ
[ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ ] حه‌مدو ستایش بۆ په‌روه‌ردگار كه له ته‌مه‌نی پیریدا كه خۆم و خێزانیشم ته‌مه‌نمان گه‌وره‌یه‌و پیر بووین ئیسماعیل و ئیسحاقی پێ به‌خشیم، كه وتراوه: كاتێك كه ئیسماعیلی بووه ته‌مه‌نی نه‌وه‌دو نۆ (٩٩) ساڵ بووه، وه كه ئیسحاقی بووه ته‌مه‌نی سه‌دو دوانزه (١١٢) ساڵ بووه [ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ الدُّعَاءِ (٣٩) ] به دڵنیایی په‌روه‌ردگاری من هه‌موو دوعاو پاڕانه‌وه‌یه‌ك ئه‌بیستێ وه وه‌ڵام ئه‌داته‌وه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
رَبِّ ٱجۡعَلۡنِي مُقِيمَ ٱلصَّلَوٰةِ وَمِن ذُرِّيَّتِيۚ رَبَّنَا وَتَقَبَّلۡ دُعَآءِ
[ رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلَاةِ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي ] ئه‌ی په‌روه‌ردگار وام لێ بكه به‌رده‌وام نوێژه‌كانم ئه‌نجام بده‌م وه نه‌وه‌كانیشم به‌هه‌مان شێوه [ رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ (٤٠) ] وه ئه‌ی په‌روه‌ردگار دوعاكانمان قه‌بوڵ بكه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
رَبَّنَا ٱغۡفِرۡ لِي وَلِوَٰلِدَيَّ وَلِلۡمُؤۡمِنِينَ يَوۡمَ يَقُومُ ٱلۡحِسَابُ
[ رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ ] ئه‌ی په‌روه‌ردگار له خۆم و دایك و باوكم خۆشبه، (كاتێك ئه‌م دوعایه‌ی كرد نه‌یزانی باوكى له‌سه‌ر كوفر ئه‌مرێت) [ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ (٤١) ] وه له باوه‌ڕداران خۆشبه له‌و ڕۆژه‌ی كه خه‌ڵكی هه‌ڵئه‌ستنه‌وه بۆ لێپرسینه‌وه له ساحه‌ی مه‌حشه‌ردا.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱللَّهَ غَٰفِلًا عَمَّا يَعۡمَلُ ٱلظَّٰلِمُونَۚ إِنَّمَا يُؤَخِّرُهُمۡ لِيَوۡمٖ تَشۡخَصُ فِيهِ ٱلۡأَبۡصَٰرُ
[ وَلَا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غَافِلًا عَمَّا يَعْمَلُ الظَّالِمُونَ ] وا حیساب نه‌كه‌ن كه خوای گه‌وره بێئاگا بێت له‌وه‌ی كه زاڵمان و سته‌مكاران ئه‌نجامی ئه‌ده‌ن [ إِنَّمَا يُؤَخِّرُهُمْ لِيَوْمٍ تَشْخَصُ فِيهِ الْأَبْصَارُ (٤٢) ] به‌ڵكو خوای گه‌وره سزایان نادات وه دوای ئه‌خات بۆ ڕۆژێك كه چاوه‌كان به‌رز ئه‌بێته‌وه وه نانوقێنرێت و ئه‌بڵه‌ق ئه‌بێت له سه‌ختی ئه‌و دیمه‌نانه‌ی كه ئه‌یبینێ له ڕۆژی قیامه‌تداو سه‌رسام ئه‌بن.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
مُهۡطِعِينَ مُقۡنِعِي رُءُوسِهِمۡ لَا يَرۡتَدُّ إِلَيۡهِمۡ طَرۡفُهُمۡۖ وَأَفۡـِٔدَتُهُمۡ هَوَآءٞ
[ مُهْطِعِينَ ] وه به‌خێرایی ئه‌ڕۆن به‌ره‌و ساحه‌ی مه‌حشه‌ر [ مُقْنِعِي رُءُوسِهِمْ ] سه‌ریان به‌رز كردۆته‌وه‌و ته‌ماشای یه‌كتری ناكه‌ن [ لَا يَرْتَدُّ إِلَيْهِمْ طَرْفُهُمْ ] وه چاویان بۆ لایان ناگه‌ڕێته‌وه هه‌ر سه‌یری پێش خۆیان ئه‌كه‌ن و نایتروكێنن له ترسى ئه‌و سزایانه‌ى كه توشیان ده‌بێت [ وَأَفْئِدَتُهُمْ هَوَاءٌ (٤٣) ] وه دڵیشیان خاڵییه‌و هیچ شتێكی تیا نه‌ماوه‌و وێرانه له‌به‌ر سه‌ختی ئه‌و دیمه‌نانه‌ی كه ئه‌یبینن، یاخود شوێنى دڵیان خاڵیه چونكه له ترسا دڵیان ده‌رچووه لاى گه‌روویانه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَأَنذِرِ ٱلنَّاسَ يَوۡمَ يَأۡتِيهِمُ ٱلۡعَذَابُ فَيَقُولُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ رَبَّنَآ أَخِّرۡنَآ إِلَىٰٓ أَجَلٖ قَرِيبٖ نُّجِبۡ دَعۡوَتَكَ وَنَتَّبِعِ ٱلرُّسُلَۗ أَوَلَمۡ تَكُونُوٓاْ أَقۡسَمۡتُم مِّن قَبۡلُ مَا لَكُم مِّن زَوَالٖ
[ وَأَنْذِرِ النَّاسَ يَوْمَ يَأْتِيهِمُ الْعَذَابُ ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - ئاگاداری خه‌ڵكی بكه‌وه له‌و ڕۆژه‌ی كه سزایان بۆ دێت وه بیانترسێنه له ڕۆژی قیامه‌ت [ فَيَقُولُ الَّذِينَ ظَلَمُوا رَبَّنَا أَخِّرْنَا إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ نُجِبْ دَعْوَتَكَ وَنَتَّبِعِ الرُّسُلَ ] كه كافران ئه‌ڵێن: ئه‌ی په‌روه‌ردگار مۆڵه‌تمان بده‌رێ وه ته‌مه‌نمان درێژ بكه ئه‌گه‌ر بۆ كاتێكی نزیكیش بێت بگه‌ڕێینه‌وه بۆ دونیا تا وه‌ڵامی بانگه‌وازی تۆ بده‌ینه‌وه له‌سه‌ر زمانی پێغه‌مبه‌ران وه شوێن پێغه‌مبه‌رانت بكه‌وین [ أَوَلَمْ تَكُونُوا أَقْسَمْتُمْ مِنْ قَبْلُ مَا لَكُمْ مِنْ زَوَالٍ (٤٤) ] خوای گه‌وره‌ش وه‌كو سه‌رزه‌نشت كردن پێیان ئه‌فه‌رمووێ: ئایا ئێوه نه‌بوون كه سوێندتان ئه‌خوارد كه ئێوه له‌ناو ناچن و بۆ هه‌میشه‌یی له دونیا ئه‌ژین و قیامه‌ت و زیندووبوونه‌وه نیه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَسَكَنتُمۡ فِي مَسَٰكِنِ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَتَبَيَّنَ لَكُمۡ كَيۡفَ فَعَلۡنَا بِهِمۡ وَضَرَبۡنَا لَكُمُ ٱلۡأَمۡثَالَ
[ وَسَكَنْتُمْ فِي مَسَاكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ] وه ئێوه جێگیر بوون له شوێنی ئه‌و كه‌سانه‌ی كه زوڵمیان له خۆیان كرد به‌كوفرو تاوان، واته: قه‌ومی ثهمودو عادو ئه‌وانه كه خوای گه‌وره له‌ناوی بردن ئێوه‌ش له‌وێ ژیان بۆ په‌ندو عیبره‌تتان وه‌رنه‌گرت [ وَتَبَيَّنَ لَكُمْ كَيْفَ فَعَلْنَا بِهِمْ ] وه بینیشتان كه ئێمه چیمان به‌وان كردو چۆن له ناومان بردن و سزامان دان به‌هۆی كوفرو تاوانیانه‌وه [ وَضَرَبْنَا لَكُمُ الْأَمْثَالَ (٤٥) ] وه چه‌نده‌ها نموونه‌مان بۆ هێنانه‌وه بۆ ئه‌وه‌ی كه ئیمان بێنن.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
وَقَدۡ مَكَرُواْ مَكۡرَهُمۡ وَعِندَ ٱللَّهِ مَكۡرُهُمۡ وَإِن كَانَ مَكۡرُهُمۡ لِتَزُولَ مِنۡهُ ٱلۡجِبَالُ
[ وَقَدْ مَكَرُوا مَكْرَهُمْ ] وه ئه‌وان ئه‌و حه‌قه‌یان گه‌ڕانده‌وه‌و نه‌خشه‌و فێڵی خۆیان كرد [ وَعِنْدَ اللَّهِ مَكْرُهُمْ ] وه‌نه‌خشه‌و فێڵیان له‌لای خوای گه‌وره بوو [ وَإِنْ كَانَ مَكْرُهُمْ لِتَزُولَ مِنْهُ الْجِبَالُ (٤٦) ] هه‌ر چه‌نده نه‌خشه‌و فێڵیان ئه‌وه‌نده سه‌خت بوو كه نزیك بوو شاخه‌كان له‌جێی خۆی لابه‌رێ و هه‌ڵبكۆڵێ به‌ڵام خوای گه‌وره به‌تاڵی كرده‌وه‌و دینه‌كه‌ی خۆی سه‌رخست، یاخود خۆ نه‌خشه‌و پیلان و فێڵیان ئه‌وه‌نده قورس نه‌بوو تا شاخه‌كان له جێی خۆی هه‌ڵكه‌نێ و لای به‌رێ خۆ ئه‌گه‌ر وایش بوایه هه‌ر خوای گه‌وره به‌تاڵی ئه‌كرده‌وه‌و پێغه‌مبه‌ران و شوێكه‌وتووان و دینه‌كه‌ی خۆی سه‌رئه‌خست.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
فَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱللَّهَ مُخۡلِفَ وَعۡدِهِۦ رُسُلَهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٖ
[ فَلَا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ مُخْلِفَ وَعْدِهِ رُسُلَهُ ] وه وادامه‌نێن و وامه‌زانن كه خوای گه‌وره ئه‌و وه‌عدو به‌ڵێنه‌ی به پێغه‌مبه‌رانی داوه نایباته سه‌ر كه فه‌رمووی: ئێمه پێغه‌مبه‌ران سه‌ر ئه‌خه‌ین [ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ (٤٧) ] به‌دڵنیایى خوای گه‌وره زۆر به‌عیززه‌ت و باڵاده‌سته‌و تۆڵه له دوژمنانی ئه‌سه‌نێت.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
يَوۡمَ تُبَدَّلُ ٱلۡأَرۡضُ غَيۡرَ ٱلۡأَرۡضِ وَٱلسَّمَٰوَٰتُۖ وَبَرَزُواْ لِلَّهِ ٱلۡوَٰحِدِ ٱلۡقَهَّارِ
[ يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ وَالسَّمَاوَاتُ ] له ڕۆژی قیامه‌ت ئه‌و زه‌ویه ئه‌گۆڕێ به زه‌ویه‌كی تر، وه ئاسمانه‌كانیش ئه‌گۆڕێن، یاخود وتراوه: شێوازی ئه‌گۆڕێ، عائیشه پرسیارى له پێغه‌مبه‌رى خوا - صلی الله علیه وسلم - كرد ئه‌ى خه‌ڵكى له‌و رۆژه‌دا له كوێن؟ فه‌رمووى: له‌سه‌ر پردى صیراتن [ وَبَرَزُوا لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ (٤٨) ] وه هه‌موو خه‌ڵكی له قه‌بره‌كان ده‌رئه‌چن و ده‌رئه‌كه‌ون بۆ خوایه‌ك كه تاك و ته‌نهاو باڵاده‌سته.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
سَرَابِيلُهُم مِّن قَطِرَانٖ وَتَغۡشَىٰ وُجُوهَهُمُ ٱلنَّارُ
[ سَرَابِيلُهُمْ مِنْ قَطِرَانٍ ] وه جل و به‌رگ و پۆشاكیان له مسی تواوه‌یه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی زوو ئاگر ئه‌گرێ و بۆنی ناخۆشه [ وَتَغْشَى وُجُوهَهُمُ النَّارُ (٥٠) ] وه ئاگریش هه‌موو ده‌م و چاو و ڕوویان ئه‌گرێته‌وه‌و به‌رز ئه‌بێته‌وه پیایاندا، بۆیه ده‌م و چاو و ڕوویان باسكراوه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی به‌ڕێزترین شوێنی مرۆڤه وه هه‌سته‌وه‌ره‌كانی تیایه.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
لِيَجۡزِيَ ٱللَّهُ كُلَّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
[ لِيَجْزِيَ اللَّهُ كُلَّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ ] تا خوای گه‌وره پاداشت یان سزای هه‌موو كه‌سێك بداته‌وه به گوێره‌ی كرده‌وه‌ی خۆی [ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ (٥١) ] به‌دڵنیایى لێپرسینه‌وه‌ی خوای گه‌وره زۆر خێرایه له یه‌ك كاتدا ئه‌توانێ لێپرسینه‌وه له‌گه‌ڵ هه‌موو خه‌ڵكیدا بكات.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
هَٰذَا بَلَٰغٞ لِّلنَّاسِ وَلِيُنذَرُواْ بِهِۦ وَلِيَعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ وَلِيَذَّكَّرَ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ
[ هَذَا بَلَاغٌ لِلنَّاسِ وَلِيُنْذَرُوا بِهِ ] ئه‌م قورئانه پیرۆزه گه‌یاندنێكه بۆ تێكڕاى خه‌ڵكی كه ئه‌مه‌یان به‌سه تا ئاگادار بكرێنه‌وه‌و بترسێنرێن [ وَلِيَعْلَمُوا أَنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ ] وه تا بزانن ته‌نها په‌رستراوی حه‌ق زاتی پیرۆزی الله یه تاك و ته‌نهاو بێ شه‌ریكه [ وَلِيَذَّكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ (٥٢) ] وه تا خاوه‌ن عه‌قڵ و هه‌سته‌كان په‌ندو ئامۆژگاری وه‌ربگرن و بیر بكه‌نه‌وه والله أعلم.
ಅರಬ್ಬಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು:
ಪವಿತ್ರ ಕುರ್ಆನ್ ಅರ್ಥಾನುವಾದ - ಕುರ್ದಿಷ್ ಅನುವಾದ - ಸಲಾಹುದ್ದೀನ್ - ಅನುವಾದಗಳ ವಿಷಯಸೂಚಿ
ಪವಿತ್ರ ಕುರ್ಆನ್ ಕುರ್ದಿಷ್ ಅರ್ಥಾನುವಾದ - ಸಲಾಹುದ್ದೀನ್ ಅಬ್ದುಲ್ ಕರೀಂ