وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی سورەتی المعارج - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فرەفەرهەنگی قورئانی پیرۆز

əl-Məaric

لە مەبەستەکانی سورەتەکە:

بيان حال وجزاء الخلق يوم القيامة.

Məxluqatın Qiyamət günü olacaq halı və onlara veriləcək mükafatın və ya cəzanın bəyan edilməsi.

---

ئایه‌تی: 1

سَأَلَ سَآئِلُۢ بِعَذَابٖ وَاقِعٖ

Müşriklərdən birisi istehza edərək, əgər əzab varsa, həm özünə, həm də öz qövmünə o əzabın gəlməsini dilədi. Onun dilədiyi əzab qiyamət günü mütləq gələcəkdir.

ئایه‌تی: 2

لِّلۡكَٰفِرِينَ لَيۡسَ لَهُۥ دَافِعٞ

Uca Allahın kafirlərə göndərdiyi bu əzabın heç kimsə qarşısını ala bilməz.

ئایه‌تی: 3

مِّنَ ٱللَّهِ ذِي ٱلۡمَعَارِجِ

O əzab, dərəcələr, fəzilətlər və nemətlər sahibi olan Uca Allah tərəfindəndir.

ئایه‌تی: 4

تَعۡرُجُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَٱلرُّوحُ إِلَيۡهِ فِي يَوۡمٖ كَانَ مِقۡدَارُهُۥ خَمۡسِينَ أَلۡفَ سَنَةٖ

Mələklər və Cəbrail o dərəcələrə sayı əlli min ilə bərabər olan uzun bir gün ərzində - Qiyamət günündə qalxarlar.

ئایه‌تی: 5

فَٱصۡبِرۡ صَبۡرٗا جَمِيلًا

Ey Peyğəmbər! Sən narahatlıq keçirmədən və şikayət etmədən səbir et!

ئایه‌تی: 6

إِنَّهُمۡ يَرَوۡنَهُۥ بَعِيدٗا

Doğrusu, kafirlər o əzabın uzaq olduğunu və onun baş verəcəyinin qeyri-mümkün olduğunu güman edirlər.

ئایه‌تی: 7

وَنَرَىٰهُ قَرِيبٗا

Biz Biz isə onun yaxın olduğunu və hökmən gələcəyini görürük.

ئایه‌تی: 8

يَوۡمَ تَكُونُ ٱلسَّمَآءُ كَٱلۡمُهۡلِ

O gün göy əridilmiş mis, qızıl və s. buna oxşar mədənlər kimi olacaqdır.

ئایه‌تی: 9

وَتَكُونُ ٱلۡجِبَالُ كَٱلۡعِهۡنِ

Dağlar da yun kimi yüngül olacaqdır.

ئایه‌تی: 10

وَلَا يَسۡـَٔلُ حَمِيمٌ حَمِيمٗا

Dost dostun halını xəbər almayacaqdır. Çünki hər kəsin başı özünə qarışacaqdır.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• تنزيه القرآن عن الشعر والكهانة.

Quranın şeir və ya kahin sözü olmaması.

• خطر التَّقَوُّل على الله والافتراء عليه سبحانه.

Uca Allah adından söz uydurmağın və Ona iftira yaxmağın təhlükəli olması.

• الصبر الجميل الذي يحتسب فيه الأجر من الله ولا يُشكى لغيره.

Gözəl səbir, müsibətə səbir edib Allahdan onun savabını ummaq və başqasına gileylənməməkdir.

ئایه‌تی: 11

يُبَصَّرُونَهُمۡۚ يَوَدُّ ٱلۡمُجۡرِمُ لَوۡ يَفۡتَدِي مِنۡ عَذَابِ يَوۡمِئِذِۭ بِبَنِيهِ

Hər bir insan öz yaxınını görəcək və ondan gizli qalmayacaqdır. Bununla yanaşı o qiyamətin dəhştindən heç kəs heç kəsdən bir söz soruşmayacaq. Cəhənnəmlik olan kəs özünü əzabından qurtarmaq üçün fidyə vermək istəyər – öz övladlarını,

ئایه‌تی: 12

وَصَٰحِبَتِهِۦ وَأَخِيهِ

Həyat yoldaşını və qardaşını,

ئایه‌تی: 13

وَفَصِيلَتِهِ ٱلَّتِي تُـٔۡوِيهِ

Ona çətin vaxtlarında dəstək vermiş qohum-əqrəbasını

ئایه‌تی: 14

وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا ثُمَّ يُنجِيهِ

Və yer üzündə olan insanların, cinlərin və digərlərinin hamısını – təki bu fidyə onu xilas etsin, onu Cəhənnəm odundan qurtarsın.

ئایه‌تی: 15

كَلَّآۖ إِنَّهَا لَظَىٰ

Bu iş heç də bu günahkarln təmənna etdiyi kimi deyildir. Həqiqətən də, o, alovu şölələnən Oddur –

ئایه‌تی: 16

نَزَّاعَةٗ لِّلشَّوَىٰ

Alovunun və şöləsinin şiddəti ilə başın dərisini sıyırıb çıxaran bir od.

ئایه‌تی: 17

تَدۡعُواْ مَنۡ أَدۡبَرَ وَتَوَلَّىٰ

O od çağırır haqdan üz çevirəni və ondan üz döndərəni, iman gətirməyib yaxşı iş görməyəni,

ئایه‌تی: 18

وَجَمَعَ فَأَوۡعَىٰٓ

Və mal-dövlət yığıb, ondan Allah yolunda xərcləməyə xəsislik edəni.

ئایه‌تی: 19

۞ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ خُلِقَ هَلُوعًا

Həqiqətən də, insan olduqca kəmhövsələ həris yaradılmışdır.

ئایه‌تی: 20

إِذَا مَسَّهُ ٱلشَّرُّ جَزُوعٗا

Ona bir xəstəlik və ya kasıblıq üz verdikdə hövsələdən çıxar,

ئایه‌تی: 21

وَإِذَا مَسَّهُ ٱلۡخَيۡرُ مَنُوعًا

Könlünü şad edəcək bol məhsul və var-dövlət nəsib olduqda isə ondan Allah yolunda xərcləməyə xəsislik edər.

ئایه‌تی: 22

إِلَّا ٱلۡمُصَلِّينَ

Yalnız namaz qılanlardan başqa. Onlar bu pis sifətlərdən uzaqdırlar.

ئایه‌تی: 23

ٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ دَآئِمُونَ

O kəslər ki, namazlarını davamlı qılırlar, heç bir iş onları namazdan yayındırmır və onu öz vaxtında yerinə yetirirlər.

ئایه‌تی: 24

وَٱلَّذِينَ فِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ مَّعۡلُومٞ

O kəslər ki, onların mallarında müəyyən edilmiş vacib bir haqq vardır.

ئایه‌تی: 25

لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ

Onlar bu haqqı, istəyən kimsəyə və hər hansı bir səbəbə görə həya edib istəmədiyi üçün ruzidən məhrum qalan kimsəyə verirlər.

ئایه‌تی: 26

وَٱلَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوۡمِ ٱلدِّينِ

O kəslər ki, qiyamət gününün vaqe olacağını, Allahın hər kəsə layiq olan cəzanı və ya mükafatı verəcəyini təsdiq edirlər.

ئایه‌تی: 27

وَٱلَّذِينَ هُم مِّنۡ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشۡفِقُونَ

O kəslər ki, özlərinin yaxşı işlər görmələrinə rəğmən, Rəbbinin əzabından qorxurlar.

ئایه‌تی: 28

إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمۡ غَيۡرُ مَأۡمُونٖ

Şübhəsiz ki, sənin Rəbbinin əzabı qorxuludur və ağllı kimsə ondan xilas olacağına arxayın ola bilməz.

ئایه‌تی: 29

وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِفُرُوجِهِمۡ حَٰفِظُونَ

O kəslər ki, ayıb yerlərini qoruyub zinadan uzaq dururlar.

ئایه‌تی: 30

إِلَّا عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَإِنَّهُمۡ غَيۡرُ مَلُومِينَ

Yalnız zövcələrindən və sahib olduqları cariyələrdən başqa. Onlar bu qadınlarla yaxınlıq etdiklərinə görə əsla qınanmazlar.

ئایه‌تی: 31

فَمَنِ ٱبۡتَغَىٰ وَرَآءَ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡعَادُونَ

Həyat yoldaşları və cariyələrdən başqası ilə yaxınlıq etmək istəyənlər isə Allahın həddini aşanlardır.

ئایه‌تی: 32

وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِأَمَٰنَٰتِهِمۡ وَعَهۡدِهِمۡ رَٰعُونَ

O kəslər ki, özəlrinə verilmiş mal-dövlət, sirr və s. bu kimi əmanətləri qoruyur və insanlarla bağladıqları əhdlərini pozmurlar, nə öz əmanətlərinə xəyanət edir, nə də əhdlərinə vəfazıslıq edirlər.

ئایه‌تی: 33

وَٱلَّذِينَ هُم بِشَهَٰدَٰتِهِمۡ قَآئِمُونَ

O kəslər ki, özlərindən tələb edilən şahidliklərdə ədalətli mövqe tutur. O, etdiyi şahidliyində nə qohumun tərəfini tutur, nə də ədavət apararaq düşmənin əleyhinə haqsız yerə şahidlik edir.

ئایه‌تی: 34

وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ يُحَافِظُونَ

O kəslər ki, namazlarını qoruyur - onları vaxtlı-vaxtında və lazımi qaydada, dəstəmazlı və rahat halda, başqa bir fikirlə ondan yayınmadan qılırlar.

ئایه‌تی: 35

أُوْلَٰٓئِكَ فِي جَنَّٰتٖ مُّكۡرَمُونَ

Bu sifətləri özlərində əks etdirən kimsələrə Cənnət bağlarında hörmət göstəriləcək, onlara tükünməz nemətlər bəxş ediləcək və Allahın üzünə baxmaq nəsib olacaqdır.

ئایه‌تی: 36

فَمَالِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ قِبَلَكَ مُهۡطِعِينَ

Ey Peyğəmbər! Səni yalançı saymağa tələsən qövmünün müşriklərinə nə olub belə?!

ئایه‌تی: 37

عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَعَنِ ٱلشِّمَالِ عِزِينَ

Sənin sağından və solundan dəstə-dəstə sənin ətrafına yığışırlar.

ئایه‌تی: 38

أَيَطۡمَعُ كُلُّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ أَن يُدۡخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٖ

Yoxsa onların hər biri öz küfründə qaldığı halda, Allahın onu içində əbədi zövq alacağı Nəim cənnətinə daxil edəcəyinə ümid edir?!

ئایه‌تی: 39

كَلَّآۖ إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّمَّا يَعۡلَمُونَ

Bu iş heç də onların təsəvvür etdiyi kimi deyil. Biz onları bildikləri şeydən xəlq etmişik. Biz onları dəyərsiz nütfədən yartmışıq. Onlar özlərinə nə bir xeyir, nə də bir zərər verməyə qadir olmayan zəif məxluq olduqları bir halda, necə təkəbbür edirlər?!

ئایه‌تی: 40

فَلَآ أُقۡسِمُ بِرَبِّ ٱلۡمَشَٰرِقِ وَٱلۡمَغَٰرِبِ إِنَّا لَقَٰدِرُونَ

Məşriqlərin və məğriblərin, günəşin, ayın və ulduzların Rəbbi olan Uca Allah: "Biz qadirik"- deyə Özünə and içir.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• شدة عذاب النار حيث يود أهل النار أن ينجوا منها بكل وسيلة مما كانوا يعرفونه من وسائل الدنيا.

Cəhənnəmin odunun şiddətli olması. Belə ki, Cəhənnəm əhli ondan xilas olmaq üçün bildikləri dünya vasitələrinin hər birindən istifadə etmək istəyəcəklər.

• الصلاة من أعظم ما تكفَّر به السيئات في الدنيا، ويتوقى بها من نار الآخرة.

Namaz dünyadakı günahları silib aparan və axirətdə sahibini Cəhənnəm odundan qoruyan ən böyük amillərdəndir.

• الخوف من عذاب الله دافع للعمل الصالح.

Allahın əzabından qorxmaq, insanı yaxşı iş görməyə sövq edən amildir.

ئایه‌تی: 41

عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ خَيۡرٗا مِّنۡهُمۡ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِينَ

Biz onları Allaha itaət edən kimsələrlə əvəz edib ölzlərini də məhv edə bilərik. Biz bundan aciz deyilik. Biz onları başqaları ilə dəyişdirmək və özlərini də məhv etmək istəsək, Bizə üstün gələn tapılmaz.

ئایه‌تی: 42

فَذَرۡهُمۡ يَخُوضُواْ وَيَلۡعَبُواْ حَتَّىٰ يُلَٰقُواْ يَوۡمَهُمُ ٱلَّذِي يُوعَدُونَ

Ey Peyğəmbər! Sən onları tərk et, qoy Quranda özlərinə vəd verilmiş qiyamət gününə yetişənədək qoy batil və azğın sözlər danışsınlar və dünya həyatlarında əylənsinlər.

ئایه‌تی: 43

يَوۡمَ يَخۡرُجُونَ مِنَ ٱلۡأَجۡدَاثِ سِرَاعٗا كَأَنَّهُمۡ إِلَىٰ نُصُبٖ يُوفِضُونَ

O gün onlar hədəfə goğru yarışırlarmış kimi tələsə-tələsə qəbirlərdən çıxacaqlar.

ئایه‌تی: 44

خَٰشِعَةً أَبۡصَٰرُهُمۡ تَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۚ ذَٰلِكَ ٱلۡيَوۡمُ ٱلَّذِي كَانُواْ يُوعَدُونَ

O gün onların baxışları yerə dikiləcək, özlərini də zillət bürüyəcəkdir. Budur onların dünyada ikən xəbərdar edildikləri gün! Onlar bu günün gələcəyinə əhəmiyyət vermirdilər.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• خطر الغفلة عن الآخرة.

Axirətdən qafil olmağın təhlükəsi.

• عبادة الله وتقواه سبب لغفران الذنوب.

Allaha ibadət etmək və Ondan qorxmaq, günahların bağışlanması üçün səbəbdir.

• الاستمرار في الدعوة وتنويع أساليبها حق واجب على الدعاة.

Dəvəti davamlı şəkildə, həm də müxtəlif üslublarla etmək dəvətçilərin öhdəsinə düşən vacib əməldir.