وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی دغبانیە * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان


وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی: سورەتی الصافات   ئایه‌تی:

سورەتی الصافات

وَٱلصَّٰٓفَّٰتِ صَفّٗا
1. M (Mani Naawuni) po Malaaika shɛba ban ʒe n-ʒe safu ni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱلزَّٰجِرَٰتِ زَجۡرٗا
2. Yaha! M-po Malaaika shɛba ban daari sagbaŋ (hali ni luɣushɛli saa ni yɛn mi), daabu ni yεlimaŋli.[1]
[1] Tafssiri shɛŋa wuhiya ni Naawuni pola affanim’ ban yihiri wa’azu, ka kpahiri wundaba zuɣu ni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱلتَّٰلِيَٰتِ ذِكۡرًا
3. Yaha! M-po Malaaika shɛba ban karindi binshεɣu din nyɛ teebu (Alkur’aani nyεla teebu n-zaŋ ti ninsalinima).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ إِلَٰهَكُمۡ لَوَٰحِدٞ
4. Achiika! Yi Duuma (Naawuni) nyɛla zaɣiyino.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا وَرَبُّ ٱلۡمَشَٰرِقِ
5. Sagbana ni tiŋgbani, ni din be di sunsuuni Duuma, n-ti pahi wuntaŋ’ ni puhiri yεɣ’ shɛŋa Duuma.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّا زَيَّنَّا ٱلسَّمَآءَ ٱلدُّنۡيَا بِزِينَةٍ ٱلۡكَوَاكِبِ
6. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) dihila sagbana yim zuɣu ŋɔ maa nachinsi ka di nyɛla saŋmarsi n-nyɛ di nachintɛri.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَحِفۡظٗا مِّن كُلِّ شَيۡطَٰنٖ مَّارِدٖ
7. Ka di lahi nyɛ gulibu ka chɛ shintaŋ kam ŋun nyɛ tipawumli lana.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَّا يَسَّمَّعُونَ إِلَى ٱلۡمَلَإِ ٱلۡأَعۡلَىٰ وَيُقۡذَفُونَ مِن كُلِّ جَانِبٖ
8. Ka bɛ ku tooi gbilsi tibli n-wum zamaatu shɛba ban tibgi (Malaaikanim’) maa yεltɔɣa, ka bɛ (Malaaikanim’) labri ba (alizinnim’ maa) ni (ni saŋmarsi) luɣulikam.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
دُحُورٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ وَاصِبٌ
9. Kadinyɛla bɛ taɣiri ba mi (ka chɛ zuɣusaa yɛltɔɣa wumbu), ka azaaba shɛli din bi ŋmaara be bɛ zuɣu (Zaadali)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا مَنۡ خَطِفَ ٱلۡخَطۡفَةَ فَأَتۡبَعَهُۥ شِهَابٞ ثَاقِبٞ
10. Naɣila (alizin’ so) ŋun ti to n-fubgi yɛltɔɣa shɛli n-vaai guui, ka buɣum mokpalli din kuli neeri doli o.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَهُمۡ أَشَدُّ خَلۡقًا أَم مَّنۡ خَلَقۡنَآۚ إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّن طِينٖ لَّازِبِۭ
11. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! Bɔhimi ba. Di ni bɔŋɔ,bɛ (chεfurinim’ maa) nambu n-nyɛ din to, bee Ti (Tinim’ Naawuni) ni nam binyεr’ shεŋa (kamani sagbana ni zoya ni din kam kpalim)? Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) nam ba mi (Annabi Adam) ni yεɣiri din gabi taba.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
بَلۡ عَجِبۡتَ وَيَسۡخَرُونَ
12. Chɛli gba! (Yaa nyini Annabi)! A niŋla lahiʒiba (domin bɛ zaŋ Chiyaama leei ʒiri zuɣu), ka kuli maanda ansarsi?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا ذُكِّرُواْ لَا يَذۡكُرُونَ
13. Yaha! Bɛ yi teei ba Naawuni yɛla, bɛ bi wumdi teebu maa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا رَأَوۡاْ ءَايَةٗ يَسۡتَسۡخِرُونَ
14. Yaha! Bɛ yi ti nya yɛlikpahindili, ka bɛ maandi li ansarsi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَالُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٌ
15. Ka bɛ yεli: “Ŋɔ maa (Alkur’aani) pa shɛli m-pahila sihira n- nyɛ li polo ni.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَءِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ
16. (Ka bɛ lahi yɛli): “Di ni bɔŋɔ, ti yi kpi, ka leei taŋkpaɣu mini koba, bɛ ni ti lahi yiɣisi ti (ti gbala ni)?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَوَءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ
17. “Bee ti banim’ ban daŋ tooni maa?”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلۡ نَعَمۡ وَأَنتُمۡ دَٰخِرُونَ
18. (Yaa nyini Annabi)! “Yεlima: “Di nyɛla pali (bɛ ni yiɣisi ya), ka yi nyɛla ninvuɣu shεba ban filiŋ.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِنَّمَا هِيَ زَجۡرَةٞ وَٰحِدَةٞ فَإِذَا هُمۡ يَنظُرُونَ
19. “Dinzuɣu, achiika! Di nyɛla tahigu yim zuɣu, ka a nya (ninsalinim’) ka bɛ kpalim lihiri taba.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَالُواْ يَٰوَيۡلَنَا هَٰذَا يَوۡمُ ٱلدِّينِ
20. Ka bɛ (chεfurinim’) naan yεli: “Yaa ni ti yolitɛm, zuŋɔ n- nyɛ sanyoo dali.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هَٰذَا يَوۡمُ ٱلۡفَصۡلِ ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تُكَذِّبُونَ
21. (Ka bɛ yεli ba): “Zuŋɔ n-nyɛ Saliya karibu dabsi’ shεli yi ni daa zaŋ leei ʒiri la.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ ٱحۡشُرُواْ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ وَأَزۡوَٰجَهُمۡ وَمَا كَانُواْ يَعۡبُدُونَ
22. (Ka Naawuni yεli Malaaika nima): “Laɣimmi ya ninvuɣu shɛba ban daa di zualinsi mini bɛ zonima, n-ti pahi bɛ ni daa jεmdi binyεra shεŋa maa.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مِن دُونِ ٱللَّهِ فَٱهۡدُوهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡجَحِيمِ
23. “(Bɛ ni daa jɛmdi shɛli) Ka di pa ni Naawuni maa, ka wuhi ya ba ʒehiimi buɣum soli.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقِفُوهُمۡۖ إِنَّهُم مَّسۡـُٔولُونَ
24. “Yaha! Taɣimi ya ba zali, achiika! Bɛ nyɛla bɛ ni yɛnbɔhi shεba.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَا لَكُمۡ لَا تَنَاصَرُونَ
25. (Ka bɛ bɔhi ba): “Bozuɣu ka yi bi lahi sɔŋdi taba?”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
بَلۡ هُمُ ٱلۡيَوۡمَ مُسۡتَسۡلِمُونَ
26. Chɛli gba! Zuŋɔ,bɛ nyɛla ninvuɣu shεba ban yɛn zaŋ bɛ maŋ’ n-ti (ni bɛ niŋ ba fukumsi).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ
27. Ka bɛ (buɣum bihi) shɛba ŋmalgi lihiri taba, ka bɔhira.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُوٓاْ إِنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَأۡتُونَنَا عَنِ ٱلۡيَمِينِ
28. (Ka bɛ tarimba yεli bɛ asanzanima): “Achiika! Yi daa nyɛla ninvuɣu shεba ban kani ti na ti nudirgu polo (n-ti taɣiri ti ka chɛri yεlimaŋli dolibu).”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ بَل لَّمۡ تَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ
29.Ka bɛ (asanzanim’ maa) yεli: “Chɛli gba! Yi gba daa pala ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا كَانَ لَنَا عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنِۭۖ بَلۡ كُنتُمۡ قَوۡمٗا طَٰغِينَ
30. “Yaha! Ti daa ka yiko shεli yi zuɣu (Dunia puuni). Chɛli gba! Yi daa kuli nyɛla ninvuɣu shεba ban kpahi yεɣi tariga.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَحَقَّ عَلَيۡنَا قَوۡلُ رَبِّنَآۖ إِنَّا لَذَآئِقُونَ
31. “Dinzuɣu ka ti Duuma (Naawuni) yɛltɔɣali (azaaba) niŋ talahi ti zuɣu, achiika! Ti nyɛla ban yɛn lam azaaba.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَغۡوَيۡنَٰكُمۡ إِنَّا كُنَّا غَٰوِينَ
32. “Dinzuɣu, ka ti daa birgi ya. Di paliya! Ti gba daa nyɛla ninvuɣu shεba ban bɔrgi.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِنَّهُمۡ يَوۡمَئِذٖ فِي ٱلۡعَذَابِ مُشۡتَرِكُونَ
33. Achiika! Dindali maa, bɛ daa nyɛla ban yɛn ti laɣim azaaba puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّا كَذَٰلِكَ نَفۡعَلُ بِٱلۡمُجۡرِمِينَ
34. Achiika! Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) niŋdi bibɛhi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُمۡ كَانُوٓاْ إِذَا قِيلَ لَهُمۡ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ يَسۡتَكۡبِرُونَ
35. Achiika! Bɛ daa yiyεli ba (Dunia puuni): “Duuma jεmdigu n-kani ni yεlimaŋli naɣila Naawuni,” bɛ malila ninchini (ka yuundi bɛ maŋ’ lahiʒiba).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِكُوٓاْ ءَالِهَتِنَا لِشَاعِرٖ مَّجۡنُونِۭ
36. Ka Bɛ (chεfurinim’) lahi yεra: “Dini bɔ ŋɔ, ti nyɛla ban yɛn chɛ ti buɣa ŋɔ domin ŋun nyɛ yiliyinda ka nyɛ yinyaa ŋɔ maa zuɣu?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
بَلۡ جَآءَ بِٱلۡحَقِّ وَصَدَّقَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
37. Chɛli gba! O (Muhammadu) kami na ni yεlimaŋli, ka ti tuumba yɛlimaŋli.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّكُمۡ لَذَآئِقُواْ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَلِيمِ
38. Achiika! Yi nyɛla ban yɛn lam azaabakpeeni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
39. Yaha! Bɛ ku yon ya samli, naɣila yi tuuntumsa ni daa nyɛ shɛli.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
40. Naɣila Naawuni dabgahinda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ رِزۡقٞ مَّعۡلُومٞ
41. Bannim’ mali bindirmirili (ka bɛ yɛn ti tiri ba li Alizanda puuni Asiba ni Zaawuni),
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَوَٰكِهُ وَهُم مُّكۡرَمُونَ
42. Ka dinyɛ binwola, ka bɛ nyɛla bɛ ni tibgi shɛba.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ
43. Alizanda yili shɛŋa din nyɛ yolsigu yiya la puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
عَلَىٰ سُرُرٖ مُّتَقَٰبِلِينَ
44. Ka bɛ nyɛla ban do gariti zuɣu,ka nyɛla ban nina kpa taba.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يُطَافُ عَلَيۡهِم بِكَأۡسٖ مِّن مَّعِينِۭ
45. Ka bɛ zaŋ dagaɣa pe n-gili ba ka di yiri (Alizanda puuni) bili’ shɛli puuni na.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
بَيۡضَآءَ لَذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ
46. Ka di (dam maa) nyɛ din piεla, ka nyεɣisa n-zaŋ ti ban nyuri li.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَا فِيهَا غَوۡلٞ وَلَا هُمۡ عَنۡهَا يُنزَفُونَ
47. Biɛrim shεli ka di puuni, bɛ mi pala ban buɣira.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَعِندَهُمۡ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ عِينٞ
48.Ka bɛ lahi mali amiliya paɣa shɛba ban bi lihiri katiŋa (bɛ bi lihiri dobba, naɣila bɛ yidaannima), ka bɛ lahi mali nimbihi kara din viεla.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَأَنَّهُنَّ بَيۡضٞ مَّكۡنُونٞ
49. Ka bɛŋmani gala shεŋabɛ ni pɔbi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ
50.Ka bɛ (Alizanda bihi maa) naan ŋmalgi kpa taba ka bɔhira.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ قَآئِلٞ مِّنۡهُمۡ إِنِّي كَانَ لِي قَرِينٞ
51.Ka bɛ puuni so yεli: “Achiika! N-daa min mali zo so (Dunia puuni).”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَقُولُ أَءِنَّكَ لَمِنَ ٱلۡمُصَدِّقِينَ
52. Kaodaa yiyεra: “Dinibɔŋɔ, a be ban ti (Chiyaama yiɣisibu) yεlimaŋli maa puuni?”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَءِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَدِينُونَ
53. (Ka bɛ lahi yɛli): “Di ni bɔŋɔ, ti yi ti kpi ka leei taŋkpaɣu mini koba, ti shiri nyɛla bɛ ni yɛn ti shɛba sanyoo?”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ هَلۡ أَنتُم مُّطَّلِعُونَ
54. Ka o (ŋun yɛri maa) yɛli: “Di nibɔŋɔ, yi ku ŋmalgi yuli (buɣumni ka ti nya o ni be hali shεli ni zuŋɔ)?”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱطَّلَعَ فَرَءَاهُ فِي سَوَآءِ ٱلۡجَحِيمِ
55. Ka o ŋmalgi yuli ka nya o (o zo maa) ka o be ʒehiimi buɣum sunsuuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ تَٱللَّهِ إِن كِدتَّ لَتُرۡدِينِ
56. Ka o (Alizanda bia maa) yεli (o zo maa): “Naawuni zuɣu, a daa chɛ biɛla ni a niŋ ma hallaka (Dunia puuni).”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَوۡلَا نِعۡمَةُ رَبِّي لَكُنتُ مِنَ ٱلۡمُحۡضَرِينَ
57. “Yaha! Di yi di daa pala n Duuma (Naawuni) yolsigu zuɣu, bɛ naan zaŋ ma m-pahi (buɣum bihi ni).”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَمَا نَحۡنُ بِمَيِّتِينَ
58. (Ka Alizanda bihi) yεli: “Dinibɔŋɔ, ti lahi pala ban yɛn kpi?”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا مَوۡتَتَنَا ٱلۡأُولَىٰ وَمَا نَحۡنُ بِمُعَذَّبِينَ
59. “Naɣila ti tuuli kpibu (Dunia puuni) la. Ti mi pala bɛ ni yɛn niŋ shεba azaaba.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
60. Achiika! Ŋɔ maa nyɛla tarli din galsi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لِمِثۡلِ هَٰذَا فَلۡيَعۡمَلِ ٱلۡعَٰمِلُونَ
61. Ŋɔ maa tatabo zuɣu, tɔ! Ban tumdi tuunviɛla yim zani.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَذَٰلِكَ خَيۡرٞ نُّزُلًا أَمۡ شَجَرَةُ ٱلزَّقُّومِ
62. Di ni bɔŋɔ, dina (Alizanda maa) n-nyε din gari ni bε zaŋ li niŋ nira saani, bee zakkuumi tia? [2]
[2] Zakkuumi maa nyɛla tia, ka di be ӡahannama buɣum puuni ka mali gɔhi, ka di yɛntinyɛ buɣumbihi bindirgu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّا جَعَلۡنَٰهَا فِتۡنَةٗ لِّلظَّٰلِمِينَ
63. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋ li (zakkuumi) mi n-leei dahimbu n-zaŋ ti zualindiriba.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهَا شَجَرَةٞ تَخۡرُجُ فِيٓ أَصۡلِ ٱلۡجَحِيمِ
64. Achiika! Di (zakkuumi tia maa) nyɛla tia shεli din puhiri ʒehiimi buɣum gbinni na.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
طَلۡعُهَا كَأَنَّهُۥ رُءُوسُ ٱلشَّيَٰطِينِ
65. Di binwolli kam ŋmanila alizin’ shintana zuɣuri. [3]
[3] Ninsala shintana benimi ka chɛ alizin shintana, kabɛ zaasa nyɛ shintaŋ mabihi banbirgiriniriba.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِنَّهُمۡ لَأٓكِلُونَ مِنۡهَا فَمَالِـُٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ
66. Achiika! Bɛ (buɣum bihi maa) nyɛla ban yɛn di di (binwola maa) m-pali bɛ puya.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ إِنَّ لَهُمۡ عَلَيۡهَا لَشَوۡبٗا مِّنۡ حَمِيمٖ
67. Di nyaaŋa, achiika! Ka bɛ gabi kotulum n-ti ba, (ka bɛ nyu m-pa di zuɣu).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ إِنَّ مَرۡجِعَهُمۡ لَإِلَى ٱلۡجَحِيمِ
68. Di nyaaŋa, achiika! Bɛ labbu shee n-nyɛʒehiimi buɣum ni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُمۡ أَلۡفَوۡاْ ءَابَآءَهُمۡ ضَآلِّينَ
69. Achiika! Bɛ nyɛla ban daa paai bɛ banim’ (Dunia puuni), ka bɛ nyɛla ban daa bɔrgi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَهُمۡ عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِمۡ يُهۡرَعُونَ
70. Dinzuɣu,ka bɛ daa niŋ yoma n-doli bɛ bɔba.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَقَدۡ ضَلَّ قَبۡلَهُمۡ أَكۡثَرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
71. Yaha! Achiika! Ninvuɣu shεba ban daa kana poi ni bana maa pam daa bɔrgi ya.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا فِيهِم مُّنذِرِينَ
72. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa tim ban niŋdi wa’azu na bɛ puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُنذَرِينَ
73. Dinzuɣu, (yaa nyini Annabi)! Yulimi ninvuɣu shεba bɛ ni daa niŋdi wa’azu maa bahigu ni daa nyɛ shεm.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
74. (Bɛ zaa daa niŋ hallaka) Naɣila Naawuni dab’ shɛba Oni daa gahim.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَقَدۡ نَادَىٰنَا نُوحٞ فَلَنِعۡمَ ٱلۡمُجِيبُونَ
75. Yaha! Achiika! Annabi Nuhu daa boli Ti (Tinim’ Naawuni) yuli. M-bo ni ban deeri suhigu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَنَجَّيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥ مِنَ ٱلۡكَرۡبِ ٱلۡعَظِيمِ
76. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) daa tilgi o ka chɛ suhusaɣiŋgu din galsi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَجَعَلۡنَا ذُرِّيَّتَهُۥ هُمُ ٱلۡبَاقِينَ
77. Ka Ti lahi zaŋ o (Annabi Nuhu) zuliya leei ban kpalim (bana n-nyɛ Sam, ni Ham, mini Yaafus) [4]
[4] Kom ni daa ti di Dunia zaa ka chε Annabi Nuhu mini o bihi ata maa, bana n-nyε ban zuliya yεlgi hali ti pali tiŋgbani yaaŋa zuɣu ŋɔ maa. Dinzuɣu tizaa asalinyεla Annabi Nuhu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ
78. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) chɛ ka o yuviεlli kpalim ban yεn ti kana Dunia bahigu puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سَلَٰمٌ عَلَىٰ نُوحٖ فِي ٱلۡعَٰلَمِينَ
79. Suhudoo be Annabi Nuhu zuɣu binnamda puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
80. Achiika! Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) yɔri ninvuɣu suma samli.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
81. Achiika! O be Ti (Tinim’ Naawuni) dab’ shεba ban ti Ti yεlimaŋli puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ
82. Di nyaaŋa, ka Ti chɛ ka kom di ninvuɣu shεba ban kpalim.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ وَإِنَّ مِن شِيعَتِهِۦ لَإِبۡرَٰهِيمَ
83. Yaha! Achiika! Annabi Ibrahima daa be o (Annabi Nuhu) niriba puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ جَآءَ رَبَّهُۥ بِقَلۡبٖ سَلِيمٍ
84. Saha shεli o (Annabi Ibrahima) ni daa kana o Duuma (Naawuni) sani ni suhu shɛli din niŋ kasi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوۡمِهِۦ مَاذَا تَعۡبُدُونَ
85. Saha shεli o (Annabi Ibrahima) ni daa yεli o ba mini o niriba: “Bimbo ka yi leei jεmdi ŋɔ maa?”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَئِفۡكًا ءَالِهَةٗ دُونَ ٱللَّهِ تُرِيدُونَ
86. Di ni bɔŋɔ,yi bɔrila ʒiri duumanim’ ka pa ni Naawuni?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَمَا ظَنُّكُم بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
87. Ka wula n-leei nyɛ yi tɛha ni binnamda Duuma?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَنَظَرَ نَظۡرَةٗ فِي ٱلنُّجُومِ
88. Ka o (Annabi Ibrahima) ŋmalgi yuli saŋmarsi puuni yim zuɣu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَقَالَ إِنِّي سَقِيمٞ
89. Ka yεli: “Achiika! N-nyɛla ŋun ka alaafee.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَتَوَلَّوۡاْ عَنۡهُ مُدۡبِرِينَ
90. Ka bɛŋmalgi chaŋ, ka nyɛla ban lebi biri ka chɛ o (Annabi Ibrahima).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَرَاغَ إِلَىٰٓ ءَالِهَتِهِمۡ فَقَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ
91. Ka o (Annabi Ibrahima) ŋmalgi kpa bɛ buɣa maa polo, ka yεli: “Di ni bɔŋɔ, yi ku di bindirigu?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَا لَكُمۡ لَا تَنطِقُونَ
92. Bo n-leei chɛ ka yi bi yεri yεltɔɣa?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَرَاغَ عَلَيۡهِمۡ ضَرۡبَۢا بِٱلۡيَمِينِ
93. Ka o ŋmalgi kpa ba (buɣa maa), ka nyɛla ŋun zaŋ o nudirigu ŋmɛri li.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَقۡبَلُوٓاْ إِلَيۡهِ يَزِفُّونَ
94. Ka bɛ (buɣujɛmdiba maa) tuhi o soli na ni yomyoma.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ أَتَعۡبُدُونَ مَا تَنۡحِتُونَ
95. Ka o (Annabi Ibrahima) yεli: “Dini bɔŋɔ, yijεmdila yi ni kpenkpe binyɛr’ shɛŋa ni yi nuhi.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ وَمَا تَعۡمَلُونَ
96. “Yaha! Naawuni n-nyɛŊun nam ya, n-ti pahi binshɛɣu yi ni niŋdi maa.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ ٱبۡنُواْ لَهُۥ بُنۡيَٰنٗا فَأَلۡقُوهُ فِي ٱلۡجَحِيمِ
97. Kabɛ yεli: “Miεm ya goondaa n-gili o (ka mali buɣum niŋ di puuni), ka zaŋ o labi buɣum maa ni.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَرَادُواْ بِهِۦ كَيۡدٗا فَجَعَلۡنَٰهُمُ ٱلۡأَسۡفَلِينَ
98. Ka bɛ daa na o nabiεri, ka Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋ ba leei ban filiŋ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَىٰ رَبِّي سَيَهۡدِينِ
99. Ka o (Annabi Ibrahima) yεli: “Achiika! Mani nyɛla ŋun yɛn chaŋ n Duuma sani, achiika! Ni baalim, O ni wuhi ma dolsigu soli.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
رَبِّ هَبۡ لِي مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
100. (Ka lahi yεli): “Yaa n Duuma (Naawuni)! Tim ma (zuliya) ka bε yi ninvuɣu suma puuni na.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَبَشَّرۡنَٰهُ بِغُلَٰمٍ حَلِيمٖ
101. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) ti o suhupiεlli lahibali ni bidibbila so ŋun nyɛ suhumahili lana (Annabi Ismaila).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ ٱلسَّعۡيَ قَالَ يَٰبُنَيَّ إِنِّيٓ أَرَىٰ فِي ٱلۡمَنَامِ أَنِّيٓ أَذۡبَحُكَ فَٱنظُرۡ مَاذَا تَرَىٰۚ قَالَ يَٰٓأَبَتِ ٱفۡعَلۡ مَا تُؤۡمَرُۖ سَتَجِدُنِيٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلصَّٰبِرِينَ
102. Saha shεli o (Ismaaila) ni ti saɣi ni o mini o (Annabi Ibrahima) chana, ka o yεli: “Yaa nyini m bia! Achiika! Mani nyala n zahinli puuni ka Naawuni yεli ni n-korgi ma, dinzuɣu lihima, bo ka a nya? ka o (Ismaaila) yεli: “Yaa nyini m ba! Tummi bɛ (Naawuni) ni puhi a shɛli maa, Naawuni yi saɣi, a ninyamakam-besuɣulonim’ ni.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَمَّآ أَسۡلَمَا وَتَلَّهُۥ لِلۡجَبِينِ
103. Saha shεli bɛ niriba ayi maa ni saɣi ti Naawuni zaligu maa, ka o lebgi o m-pili o gbεɣu zuɣu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَنَٰدَيۡنَٰهُ أَن يَٰٓإِبۡرَٰهِيمُ
104. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) boli o: (kadama) “Yaa nyini Ibrahima.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَدۡ صَدَّقۡتَ ٱلرُّءۡيَآۚ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
105. “Achiika! A shiri pali a zahinli maa daalikauli, achiika! Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) yɔri ninvuɣu suma samli.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡبَلَٰٓؤُاْ ٱلۡمُبِينُ
106. Achiika! Ŋɔ maa nyɛla dahimbu din be polo ni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَفَدَيۡنَٰهُ بِذِبۡحٍ عَظِيمٖ
107. Yaha! Ka Ti (Tinim’ Naawuni) yo o zuɣu ni biŋkob’ titali.[5]
[5] Saha shɛli Annabi Ibrahima nidaa tiyɛnkɔrgi o dapala Annabi Smaaila, ka Naawuni daa tim Malaaika Ziblila na ni pelaa, ka o kana ti zaŋ pelaa maa labi Annabi Ibrahima tooni. Ka o chɛ o dapala maa ka zaŋ kɔrgi lala pelaa maa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ
108. Ka Ti chɛ ka o yuviɛlli kpalim ban yεn ti kana Dunia bahigu puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ
109. Suhudoo be Annabi Ibrahima zuɣu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
110. Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) yɔri ninvuɣu suma samli.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
111. Achiika! O daa be Ti daba ban ti yɛlimaŋli puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَبَشَّرۡنَٰهُ بِإِسۡحَٰقَ نَبِيّٗا مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
112. Yaha! Ka Ti (Tinim’ Naawuni) ti o (Annabi Ibrahima) suhupiεlli lahibali ni Is’haka dɔɣim,ka o yɛn ti nyɛ Annabi, ka be ninvuɣu suma puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَبَٰرَكۡنَا عَلَيۡهِ وَعَلَىٰٓ إِسۡحَٰقَۚ وَمِن ذُرِّيَّتِهِمَا مُحۡسِنٞ وَظَالِمٞ لِّنَفۡسِهِۦ مُبِينٞ
113.Yaha! Ka Ti niŋ alibarka niŋ o ni, n-ti pahi Annabi Is’haka. Amaa! Bɛ niriba ayi maa zuliyanim’ puuni, so beni n-yɛn ti viεlgi o tuma, ka so mi beni n-yɛn tidi omaŋ’ zualinsi polo ni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَقَدۡ مَنَنَّا عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ
114. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa ti Annabi Musa mini Annabi Haruna pini.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَنَجَّيۡنَٰهُمَا وَقَوۡمَهُمَا مِنَ ٱلۡكَرۡبِ ٱلۡعَظِيمِ
115. KaTigu ba (bɛ niriba ayi maa), n-ti pahi bɛ niriba ka chɛ suhusaɣiŋgu zaɣititali.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَنَصَرۡنَٰهُمۡ فَكَانُواْ هُمُ ٱلۡغَٰلِبِينَ
116. Yaha! Ka Ti ti ba nasara (Fir’auna zuɣu), ka bana n-daa nyɛ ban nyɛŋ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَءَاتَيۡنَٰهُمَا ٱلۡكِتَٰبَ ٱلۡمُسۡتَبِينَ
117. Ka Ti lahi ti ba litaafi shεli din kahigiri yɛllikam.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَهَدَيۡنَٰهُمَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ
118. Ka Ti lahi dolsi ba sochibga.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِمَا فِي ٱلۡأٓخِرِينَ
119. Yaha! Ka Ti chɛ ka o yuviɛlli kpalim ban yεn ti kana Dunia bahigu puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سَلَٰمٌ عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ
120. Suhudoo be Annabi Musa mini Annabi Haruna zuɣu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
121. Achiika! Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) yɔri ninvuɣu suma samli.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُمَا مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
122. Achiika! Bɛ niriba ayi maa daa be Ti daba ban ti Ti Naawuni yεlimaŋli ni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ إِلۡيَاسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
123. Yaha! Achiika! (Annabi) Iliyasu daa be Naawuni tuumba ni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ أَلَا تَتَّقُونَ
124. Saha shεli o ni daa yεli o niriba: “Di ni bɔŋɔ, yi ku zo Naawuni?”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَتَدۡعُونَ بَعۡلٗا وَتَذَرُونَ أَحۡسَنَ ٱلۡخَٰلِقِينَ
125. “Di ni bɔŋɔ, yi jεmdi la ba’al, [6]ka chεri (Duuma so) Ŋun gari sokam nambu?”
[6] Ba’al maa daa nyεla buɣulika b jεmdi li Annabi Ilyasu Zaamani puuni
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱللَّهَ رَبَّكُمۡ وَرَبَّ ءَابَآئِكُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ
126. “Naawuni n-nyɛ yi Duuma, ni yi banim ban daa daŋ yi tooni maa gba Duuma.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ
127. Ka bɛ labsi o ʒirilana, achiika ! Bɛ nyɛla bɛ ni yɛn ti zaŋ ninvuɣu shεba na (n-ti niŋ azaaba ni).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
128. Naɣila Naawuni dabgahinda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ
129. Yaha! Ka Ti (Tinim’ Naawuni) chɛ ka o yuvɛlli kpalim bahigu nim’ puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِلۡ يَاسِينَ
130. Suhudoo be Annabi Iliyaasin zuɣu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
131. Achiika! Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) yɔri ninvuɣu suma samli.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
132. Achiika! O daa be Ti (Tinim’ Naawuni daba ban ti yɛlimaŋli puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ لُوطٗا لَّمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
133. Yaha! Annabi Lutu daa be Naawuni tuumba ni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ نَجَّيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥٓ أَجۡمَعِينَ
134. Saha shεli Ti (Tinim’ Naawuni) ni daa tilgi o mini o yiŋnim’ zaa namgbanyini.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا عَجُوزٗا فِي ٱلۡغَٰبِرِينَ
135. Naɣila paɣakpeen’ so (Annabi Lutu paɣa) n-daa ti kpalim (m-pahi azaaba ni daa paai shεba maa ni).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ دَمَّرۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ
136. Din nyaaŋa ka Ti (Tinim’ Naawuni) niŋ ninvuɣu shεba ban kpalim hallaka.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّكُمۡ لَتَمُرُّونَ عَلَيۡهِم مُّصۡبِحِينَ
137. Yaha! Achiika! Yi (Maka nima) nyɛla ban gariti bɛ (tiŋ’ maa nim’) zuɣu Asibaasi (ka nyari Naawuni ni daa niŋ ba hallaka ka chɛ bɛ yiya zali shɛm).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَبِٱلَّيۡلِۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
138. Ni yuŋ. Di ni bɔŋɔ, yi pala ban yɛn niŋ haŋkali?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ يُونُسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
139. Yaha! Achiika! Annabi Yinusa daa be Naawuni tuumba ni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ أَبَقَ إِلَى ٱلۡفُلۡكِ ٱلۡمَشۡحُونِ
140. Saha shεli o (Annabi Yinusa) ni daa guui n-ti kpe ŋarim shεli din pali (ni niriba la ni).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنَ ٱلۡمُدۡحَضِينَ
141. Ka o niŋ piibupiibu, ka pahi bɛ ni di shɛba ni (ka zaŋ o n- ti labi kom ni). [7]
[7] Annabi Yinusa daa nyɛla ŋun je suliniŋ o niriba, domin bɛ daa zaŋ o leei ӡirilana zuɣu. Ka o yɛli ba ni Naawuni ni niŋ ba azaaba, ka zo n-yi tiŋ maa ni. Ka chaŋ kulinoli tinya ŋarim din palininiriba, ka o taɣi ŋarim maa ka kpe. O nikpe ŋarimmaa, ka pɔhim ӡe kom maa ni, ka di chɛ bilɛa ni kogbaŋ lebi ŋarim maa pili. Ka ban su ŋarimmaa yɛli ni Annabi Yinusa nyɛla dab’ so ŋun zo ka chɛ o Duuma. Dinzuɣu o nyɛla zuubiɛɣu lana, bɛ yi bi zaŋ o labi kommaa ni, ŋarimmaa ni fim kom maa ni. Ka di zuɣu chɛ ka bɛ daa niŋ piibupiibu, ka bɛ daa ti shiri di o, ka zaŋ o labikommaa ni. Ka Naawuni lahichɛ ka zahim vali o kom maa ni, domin o ni zo ka chɛ o niriba, ka je suli niŋ ba maa zuɣu, kao lahiyi tiŋ maa ni ka di pa ni Naawuni yɛdda puuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱلۡتَقَمَهُ ٱلۡحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٞ
142. Ka zahim vali o (Annabi Yinusa), ka o lahi nyɛ ninvuɣuso bɛ ni galinda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَوۡلَآ أَنَّهُۥ كَانَ مِنَ ٱلۡمُسَبِّحِينَ
143. Di yi di daa pala o ni be ninvuɣu shɛba ban niŋdi Naawuni kasi puuni zuɣu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَلَبِثَ فِي بَطۡنِهِۦٓ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ
144. O naan kpalim di (zahim maa) puli ni hali ni Chiyaama yiɣisibu dali.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ فَنَبَذۡنَٰهُ بِٱلۡعَرَآءِ وَهُوَ سَقِيمٞ
145. Ka Ti (Tinim Naawuni) yihi o labi polo shɛli ni, ka o nyɛla ŋun gbaai doro.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَنۢبَتۡنَا عَلَيۡهِ شَجَرَةٗ مِّن يَقۡطِينٖ
146. Ka Ti (Tinim Naawuni) chε ka yaktiini tia bili o (Annabi Yinusa) zuɣusaa.[8]
[8] Naawuni daa chɛmi ka tia bili o zuɣusaa domindi taɣirio ka chɛ wuntaŋ tulum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ مِاْئَةِ أَلۡفٍ أَوۡ يَزِيدُونَ
147. Ka Ti (Tinim Naawuni) tim o ninvuɣu tuhi kobgu sani na, bee ka bɛ gari lala.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَـَٔامَنُواْ فَمَتَّعۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ حِينٖ
148. Ka bɛ ti Naawuni yεlimaŋli, dinzuɣu ka Ti (Tinim Naawuni) chε ka bɛ wum nyɛɣisim, hali ni saha shɛli.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَلِرَبِّكَ ٱلۡبَنَاتُ وَلَهُمُ ٱلۡبَنُونَ
149. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! Bɔhimi ba: “Di ni bɔŋɔ, a Duuma n-nyɛŊun su bipuɣinsi ka bɛ su bidibsi?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَمۡ خَلَقۡنَا ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ إِنَٰثٗا وَهُمۡ شَٰهِدُونَ
150. Bee Ti (Tinim’ Naawuni) daa shiri namla Malaaikanim’ maa ka bɛ nyɛ paɣaba, ka bɛ nyɛla ban diri di shɛhira?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَآ إِنَّهُم مِّنۡ إِفۡكِهِمۡ لَيَقُولُونَ
151. Wumma! Di nyɛla bɛ ni kpiriti ʒiri shεŋa puuni, ka bɛ yεra:
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَدَ ٱللَّهُ وَإِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ
152. “Naawuni dɔɣiya.” Achiika! Bɛ shiri nyɛla ʒirinima.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَصۡطَفَى ٱلۡبَنَاتِ عَلَى ٱلۡبَنِينَ
153. Di ni bɔŋɔ, O (Naawuni) gahimla bipuɣinsi ka bɛ gari bidibsi?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَا لَكُمۡ كَيۡفَ تَحۡكُمُونَ
154. Bo n-leei mali ya? Wula ka yi leei zaandi fukumsi ŋɔ maa tatabo?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
155. Di ni bɔŋɔ, yi ku teei Naawuni yɛla?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَمۡ لَكُمۡ سُلۡطَٰنٞ مُّبِينٞ
156. Bee yi malila daliri shεli din be polo ni?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأۡتُواْ بِكِتَٰبِكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
157. Tɔ! Tahimi ya yi litaafi na, yi yi nyɛla yεlimaŋli nima.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَجَعَلُواْ بَيۡنَهُۥ وَبَيۡنَ ٱلۡجِنَّةِ نَسَبٗاۚ وَلَقَدۡ عَلِمَتِ ٱلۡجِنَّةُ إِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ
158. Ka bɛ (chεfurinim’ maa) naan zaŋ dɔɣim n-kpεhi O (Naawuni) mini alizinnim’ sunsuuni. Achiika Alizin’ shintana maa mi ni bɛ yɛn ti zaŋ ba mi na (n-ti kari ba di saliya).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ
159. Naawuni nam niŋ kasi ka chɛ bɛ ni mali O ŋmahindi binyɛr’ shɛŋa maa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
160. Naɣila Naawuni dabgahinda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِنَّكُمۡ وَمَا تَعۡبُدُونَ
161. Dinzuɣu achiika! Yi (chɛfurinim’) mini yi ni jεmdi binyɛri shɛŋa maa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَآ أَنتُمۡ عَلَيۡهِ بِفَٰتِنِينَ
162. Yi pala ban yɛn tooi zo m-bɔrgi ka chɛ O (Naawuni).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا مَنۡ هُوَ صَالِ ٱلۡجَحِيمِ
163. Naɣila ŋun yɛn kpe ʒehiimi buɣum ni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا مِنَّآ إِلَّا لَهُۥ مَقَامٞ مَّعۡلُومٞ
164. “Yaha! So ka ti (Malaaikanim’) puuni, naɣila o malila o zaashemirili.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّا لَنَحۡنُ ٱلصَّآفُّونَ
165. “Yaha! Achiika! Ti (Malaaikanim’) nyɛla ban zaandi safu ni (n­jɛmdi Naawuni).”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّا لَنَحۡنُ ٱلۡمُسَبِّحُونَ
166. “Yaha! Achiika! Ti nyɛla ban niŋdi Naawuni kasi.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِن كَانُواْ لَيَقُولُونَ
167. Yaha! Achiika! Bɛ (Maka chεfurinim’) daa nyɛla ban yεra:
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَوۡ أَنَّ عِندَنَا ذِكۡرٗا مِّنَ ٱلۡأَوَّلِينَ
168. “Ti yi di mali litaafi shεli din teeri ti kamani ban daa daŋ ti tooni maa gba ni daa mali shεm.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَكُنَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
169. “Ti gba naan leei Naawuni dabgahinda.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَكَفَرُواْ بِهِۦۖ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ
170. Amaa! Ka bɛ labsi li (Alkur’aani) ʒiri (saha shɛli di ni kaba na). Dinzuɣu ni baalim, bɛ ni ti baŋ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَقَدۡ سَبَقَتۡ كَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا ٱلۡمُرۡسَلِينَ
171. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) yɛltɔɣali (zaligu) pun daŋsi ti tuumba zuɣu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُمۡ لَهُمُ ٱلۡمَنصُورُونَ
172. Kadama achiika! Bɛ nyɛla ban yɛn nya nasara.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ جُندَنَا لَهُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ
173. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) tobbihi n-nyɛ ban yɛn nya nasara.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ حِينٖ
174. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! Yim bɛ yɛla na hali saha biɛla.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَبۡصِرۡهُمۡ فَسَوۡفَ يُبۡصِرُونَ
175. Yaha! Yulimi ba, ni baalim bɛ ni ti nya.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَبِعَذَابِنَا يَسۡتَعۡجِلُونَ
176. Di ni bɔŋɔ, Ti (Tinim’ Naawuni) daazaaba ka bɛ (chεfurinim’) bɔri ni yomyoma?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمۡ فَسَآءَ صَبَاحُ ٱلۡمُنذَرِينَ
177. Dinzuɣu, di (azaaba maa) yi ti shee bɛ (chɛfurinim’) dindoŋ puuni na, tɔ!Bɛ ni saɣisiri shεba maa bekaali ni leei zaɣibɛɣu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ حِينٖ
178. Dinzuɣu (yaa nyini Annabi)! Yim bɛ yɛla ni hali ni saha shɛli.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَبۡصِرۡ فَسَوۡفَ يُبۡصِرُونَ
179. Yaha! Yulimi ba, ni baalim, bɛ ni ti nya.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سُبۡحَٰنَ رَبِّكَ رَبِّ ٱلۡعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ
180. A Duuma (Naawuni) nam simsiya, Ŋuna n-nyɛ nyɛŋsim Duuma ka chɛ bɛ (chεfurinim’) ni mali O ŋmahindi shεli maa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَسَلَٰمٌ عَلَى ٱلۡمُرۡسَلِينَ
181. Yaha! Suhudoo be ni Naawuni tuumba.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
182. Yaha! Paɣibu balibu kam dihitabli n-ti Naawuni So Ŋun nyε binnamda Duuma.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
 
وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی: سورەتی الصافات
پێڕستی سوره‌ته‌كان ژمارەی پەڕە
 
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی دغبانیە - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان

وەرگێڕاوی ماناکانی قورئانی پیرۆز بۆ زمانی دغبانی، وەرگێڕان: محمد بابا غطوبو.

داخستن