وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان


وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی: سورەتی الشعراء   ئایه‌تی:

Simoore yimooɓe

لە مەبەستەکانی سورەتەکە:
بيان آيات الله في تأييد المرسلين وإهلاك المكذبين.
Hollirde kaawniiɗe Alla e semmbinde Nelaaɓe e halkude fennooɓe ɓe.

طسٓمٓ
(Taa, Siin, Miim) hari yewtanooma fii yeru majje ka fuɗɗoode Simoore Albaqara.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُبِينِ
Ɗen ko Aayeeje Alqur'aanaare ɓannginde seerndunde hakkunde Goonga kan e meere nden.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَعَلَّكَ بَٰخِعٞ نَّفۡسَكَ أَلَّا يَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ
Belajo'o -an Nulaaɗo- sabu rerɗugol maaɗa fii fewnugol ɓe a waray wonkii maaɗa kin sabu suno e rerɗugol fii fewnugol ɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِن نَّشَأۡ نُنَزِّلۡ عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ ءَايَةٗ فَظَلَّتۡ أَعۡنَٰقُهُمۡ لَهَا خَٰضِعِينَ
Si Men Muuyii jippinngol Maande e maɓɓe immorde ka kammu Men jippinay nde e maɓɓe, daaɗe maɓɓe ɗen ñalla yankinanaade nde hara ko ɗe hoyuɗe, kono Men Muuyaali ɗum ka ndarndagol ɓe: Mbelaɓe gomɗinay ko wirnii kon?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا يَأۡتِيهِم مِّن ذِكۡرٖ مِّنَ ٱلرَّحۡمَٰنِ مُحۡدَثٍ إِلَّا كَانُواْ عَنۡهُ مُعۡرِضِينَ
Arataa e ɓee sirkooɓe immorde e waaju fuɗɗaa- ngu jippineede immorde ka Hinnorante On e Hujjaaji maggu tinndinɗi ɗin fii Ngootimmbaaku Makko e Goongugol Annabaajo Makko on si wanaa ɓe ɗuuroto gaayi jentagol mo e goongin- gol mo.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَقَدۡ كَذَّبُواْ فَسَيَأۡتِيهِمۡ أَنۢبَٰٓؤُاْ مَا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
Gomɗii ɓe fennii ko Nulaaɓe maɓɓe ɓen addani ɓe kon, aroyay e maɓɓe goonginal kumpital ko ɓe wonunoo jalkitude kon, Lepte ɗen jippoo e maɓɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ كَمۡ أَنۢبَتۡنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوۡجٖ كَرِيمٍ
Ɓee luttay e deppitagol e dow keefeeru maɓɓe hara ɓe ndaaraali faade e leydi ndin no foti hewde ko Men fuɗini e mayri immorde e kala noone e nooneeji puɗi fotuɗi ndaarugol ɗuuɗuɗi nafoore?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Pellet, wonii e fuɗinngol ka leydi puɗi luutondirɗi nooneeji daliili ɓannguɗo fii Hattannde On fuɗinɗo ɗi e dow wurnitugol mayɓe ɓen, ɓurɓe ɓen e maɓɓe wonaali gomɗinɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Pellet, Joomi maaɗa -an Nulaaɗo- ko Kanko woni Fooluɗo goɗɗo foolataa Mo, ko O Yurmeteeɗo jeyaaɓe makko ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذۡ نَادَىٰ رَبُّكَ مُوسَىٰٓ أَنِ ٱئۡتِ ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Jaŋto -an Nulaaɗo- tuma nde Joomi maaɗa noddunoo Muusaa ko O Yamirɗo mo yo o aru ka yimɓe tooñirɓe ɓen yeddugol maɓɓe Alla e maccinɗinngol yimɓe Muusaa ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَوۡمَ فِرۡعَوۡنَۚ أَلَا يَتَّقُونَ
Ɓen ko yimɓe Fir'awna ɓen, yo o yamir ɓe e hoore no newori kulol Alla e ɗoftaade Yamiraaɗi Makko ɗin e woɗɗitaade haɗaaɗi Makko ɗin.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبِّ إِنِّيٓ أَخَافُ أَن يُكَذِّبُونِ
Muusaa (yo o his) maaki: "Min dey, miɗo huli wata ɓe fennan e nder ko mi yottinta e maɓɓe kon Nulal maaɗa ngal"
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَضِيقُ صَدۡرِي وَلَا يَنطَلِقُ لِسَانِي فَأَرۡسِلۡ إِلَىٰ هَٰرُونَ
Ɓernde am nden ɓittoo sabu ko ɓe fennatan mi kon, ɗemngal am ngal soko fii wowlugol, awa Nulu Jibriila (yo o his) faade e kotoo am Haaruuna fii yo o wonu walloowo lam.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَهُمۡ عَلَيَّ ذَنۢبٞ فَأَخَافُ أَن يَقۡتُلُونِ
No wonani ɓe e dow am bakkaatu sabu warugol qibtiyankoojo, miɗo huli wata ɓe warto lam.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ كَلَّاۖ فَٱذۡهَبَا بِـَٔايَٰتِنَآۖ إِنَّا مَعَكُم مُّسۡتَمِعُونَ
Alla Daalani Muusaa (yo o his): "wanaa non, ɓe warataa ma, yaadu e kotoo maaɗa Haaruuna wonndude e Aayeeje Amen tinndinɗe ɗen e goongugol mooɗon. Pellet, Menen Meɗen wonndiri e mooɗo ballal ngal e semmbinngol ngol ko Men jentiiɓe ko wowloton kon e ko wowlante ɗon kon, hay e huunde e ɗum fuutotaako Men.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأۡتِيَا فِرۡعَوۡنَ فَقُولَآ إِنَّا رَسُولُ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Aree ka Fir'awna, wi'anon mo: "Menen ɗoo ɗiɗo ko men Nulaaɓe e maaɗa immorde ka Jooma tageefooji ɗin fow."
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَنۡ أَرۡسِلۡ مَعَنَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Fii yo a accitu ɓiɗɓe Israa'iila ɓen ɓen, wonndude e amen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ أَلَمۡ نُرَبِّكَ فِينَا وَلِيدٗا وَلَبِثۡتَ فِينَا مِنۡ عُمُرِكَ سِنِينَ
Fir'awna wi'ani Muusaa (yo o his): "Enee, men ne'aano ma ka amen ɗoo hari ko o penuujo, ñiiɓuɗaa hakkunde duuɓi e ngurndam maaɗam, ko hommbo yamirmaa nodditagol Annabaaku?"
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَفَعَلۡتَ فَعۡلَتَكَ ٱلَّتِي فَعَلۡتَ وَأَنتَ مِنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Golluɗaa fiyaake mawɗe tuma warunoɗaa qibtiyankoojo on fii jinngngol gorko jeyaaɗo ka yimɓe maaɗa, an ko a yeyaaɗo e yedduɓe neemaaji am ɗin e dow maaɗa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• حرص الرسول صلى الله عليه وسلم على هداية الناس.
Rerɗugol Nulaaɗo on (yo Alla juulu e makko hisna) fii fewnugol yimɓe ɓen.

• إثبات صفة العزة والرحمة لله.
Tabintinanngol Alla Sifa Teddungal ngal e Yurmeende nden.

• أهمية سعة الصدر والفصاحة للداعية.
Himmugol yaajugol ɓernde e wonde fasinte wonande noddoowo on.

• دعوات الأنبياء تحرير من العبودية لغير الله.
Noddaandu Annabaaɓe ɓen ko fii rinɗugol e maccinɗinanagol ko woori Alla.

• احتج فرعون على رسالة موسى بوقوع القتل منه عليه السلام فأقر موسى بالفعلة، مما يشعر بأنها ليست حجة لفرعون بالتكذيب.
Fir'awna hujjinori e dow Nulal Muusaa ngal sabu warugol makko hoore (yo o his) Muusaa qirritii kuugal ngal, ɗum no anndina wonndema wonanaali Fir'awna hujja fii fennugol ngol.

قَالَ فَعَلۡتُهَآ إِذٗا وَأَنَا۠ مِنَ ٱلضَّآلِّينَ
Muusaa (yo o his) maakani Fir'awna: "Mi warii on gorko hari min ko e majjuɓe ɓen mi jeyaa ado Wahayu arude e am."
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَفَرَرۡتُ مِنكُمۡ لَمَّا خِفۡتُكُمۡ فَوَهَبَ لِي رَبِّي حُكۡمٗا وَجَعَلَنِي مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Mi doguno on ɓaawo warugol mo, mi yahi ka saare Madyana, nde mi hulunoo wata on warto lam fii makko, Joomi am okkin mi ganndal, O waɗin mi jeyaaɗo e Nulaaɓe Makko ɓen ɓe O Nulata ɗum faade e yimɓe ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتِلۡكَ نِعۡمَةٞ تَمُنُّهَا عَلَيَّ أَنۡ عَبَّدتَّ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Ko ne'uɗaa mi kon a maccinɗinaali lam wonndude e maccinɗinngol maaɗa ɓiɗɓe Israa'iila ɓen ɗum ko neema mo wajitirtaa mi ɗum e goonga, kono ɗum haɗataa lam e noddugol ma [ka Diina].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ فِرۡعَوۡنُ وَمَا رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Fir'awna wi'ani Muusaa (yo o his): "Ko hommbo jeyi tageefooji ɗin, on mo aaƴotoɗaa wonndema an ko a Nulaaɗo makko?!"
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَآۖ إِن كُنتُم مُّوقِنِينَ
Muusaa jaabii Fir'awna o maaki: "Jooma tageefooji ɗin ko Kanko woni Jooma kammuuli ɗin e Jooma leydi ndin, e Jooma ko woni kon hakkunde majji. Si tawii on laatike ko on yananaaɓe wonnde pellet, ko Kanko woni Jooma majji haray rewee Mo Kanko tun.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ لِمَنۡ حَوۡلَهُۥٓ أَلَا تَسۡتَمِعُونَ
Fir'awna wi'ani ɓen wonuɓe fee makko immorde e koohooɓe ɓen ka yimɓe makko: "Enee, on jentotaako jaabawol Muusaa ngol, e ko woni kon e makko immorde e aaƴagol fenaande?!"
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبُّكُمۡ وَرَبُّ ءَابَآئِكُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ
Muusaa maakani ɓe (yo o his): " Ko Alla woni Joomi mooɗon e Jooma baabiraaɓe mooɗon adinooɓe ɓen."
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ إِنَّ رَسُولَكُمُ ٱلَّذِيٓ أُرۡسِلَ إِلَيۡكُمۡ لَمَجۡنُونٞ
Fir'awna wi'i: "Pellet, on aaƴiiɗo wonnde ko o Nulaaɗo faade e mooɗon ko o feetuɗo, o anndaa ko honno o jaaborta, himo wowla kadi ko hakkile jaɓataa."
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبُّ ٱلۡمَشۡرِقِ وَٱلۡمَغۡرِبِ وَمَا بَيۡنَهُمَآۖ إِن كُنتُمۡ تَعۡقِلُونَ
Muusaa maaki: "On Alla Mo mi noddata on faade e Muuɗum, ko Kanko woni Jooma funnaange e hirnaange, e Jooma ko woni kon hakkunde majji si tawii no laatanii on hakkillaaji ɗi hakkilirton ɗum".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ لَئِنِ ٱتَّخَذۡتَ إِلَٰهًا غَيۡرِي لَأَجۡعَلَنَّكَ مِنَ ٱلۡمَسۡجُونِينَ
Fir'awna wi'ani Muusaa ɓaawo ronkugol makko hujjondirgol e makko: "Mi woondii si a rewii reweteeɗo tanaa am, mami waɗi jeyaaɗo e sokaaɓe ɓen."
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ أَوَلَوۡ جِئۡتُكَ بِشَيۡءٖ مُّبِينٖ
Muusaa (yo o his) maakani Fir'awna: "A waɗay lam jeyaaɗo sokaaɓe ɓen, hay si mi addanii ma ko ɓannginta goongugol am e ko mi addan maa kon immorde ka Alla?"
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ فَأۡتِ بِهِۦٓ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
O wi'i: "Addu ko jaŋtiɗaa kon wonnde no tinndini e goongugol maaɗa si a laatike ko e goonguɓe ɓen jeyaɗaa, e nder kon ko nodditiɗaa ɗum".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَلۡقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعۡبَانٞ مُّبِينٞ
Muusaa werlii tuggordu makko ndun ka leydi, e juhayee, ndu waylii biidaane ɓannguɗo wonannde yi'ooɓe ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَنَزَعَ يَدَهُۥ فَإِذَا هِيَ بَيۡضَآءُ لِلنَّٰظِرِينَ
O naadi junngo makko ngon ka jiiba makko tawi ngo wonaa ranewo, o yaltini ngo ko ngo ranewo, ndaneeri jalbeendi wanaa ndaneeri culɗugol, ndaarooɓe ɓen no seedora ngo non.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ لِلۡمَلَإِ حَوۡلَهُۥٓ إِنَّ هَٰذَا لَسَٰحِرٌ عَلِيمٞ
Fir'awna wi'ani koohooɓe yimɓe makko, ɓen wonu ɓe baŋŋe makko: "Pellet, oo gorko ko mbileejo annduɗo mbilewu".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يُرِيدُ أَن يُخۡرِجَكُم مِّنۡ أَرۡضِكُم بِسِحۡرِهِۦ فَمَاذَا تَأۡمُرُونَ
Himo faandori mbilewu makko ngun yaltinngol on ka leydi mooɗon. Ko honɗum woni feere mooɗon nde haanuɗen jogaade fii makko?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُوٓاْ أَرۡجِهۡ وَأَخَاهُ وَٱبۡعَثۡ فِي ٱلۡمَدَآئِنِ حَٰشِرِينَ
Ɓe wi'ani mo: "Nennan mo nennaa kotoo makko kadi, wata yaccor leptugol ɓe, nulu ka ca'e Misra muuɓayɓe mbileeɓe ɓen".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَأۡتُوكَ بِكُلِّ سَحَّارٍ عَلِيمٖ
Yoɓe addane kala mbileejo annduɗo mbilaaku ngun.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَجُمِعَ ٱلسَّحَرَةُ لِمِيقَٰتِ يَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ
Fir'awna mooɓi mbileeɓe makko ɓen fii jippirgol e Muusaa e nder nokkuure anndaa nde e jamaanu hettaaɗo.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقِيلَ لِلنَّاسِ هَلۡ أَنتُم مُّجۡتَمِعُونَ
Yimɓe ɓen wi'anaa: "Taw si onon ko on mooɓotooɓe fii yo on yi'u fooluɗo on, e hara ko Muusaa kaa ko mbileeɓe ɓen?"
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• أخطاء الداعية السابقة والنعم التي عليه لا تعني عدم دعوته لمن أخطأ بحقه أو أنعم عليه.
Palje noddoowo adiiɗe ɗen e neemaaji fawiiɗi mo ɗin ɗum firtaa anngal noddugol makko wonannde on mo o falji e hakkee mu'un maaɗum o neemini e dow makko.

• اتخاذ الأسباب للحماية من العدو لا ينافي الإيمان والتوكل على الله.
Jogitagol sabuuji fii reeneede immorde e gaño ɗum riiwataa gomɗinal ngal e fawagal ngal e Alla.

• دلالة مخلوقات الله على ربوبيته ووحدانيته.
Tinndinorgol tageefooji Alla ɗin e dow Joomankaaku makko ngun e Ngootimmbaaku makko ngun.

• ضعف الحجة سبب من أسباب ممارسة العنف.
Lo'ugol hujja on ko sabu immorde e sabuuji addayɗi e gollilrgol ñaaɗre nden.

• إثارة العامة ضد أهل الدين أسلوب الطغاة.
Cuynugol puyɓe ɓen yo ɓe faddo yimɓe Diina kan, ko ɗum woni laawol bewɓe ɓen.

لَعَلَّنَا نَتَّبِعُ ٱلسَّحَرَةَ إِن كَانُواْ هُمُ ٱلۡغَٰلِبِينَ
Jortagol wonnde men jokkay mbileeɓe ɓen ka diina maɓɓe, si tawii ko kamɓe fooli Muusaa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَمَّا جَآءَ ٱلسَّحَرَةُ قَالُواْ لِفِرۡعَوۡنَ أَئِنَّ لَنَا لَأَجۡرًا إِن كُنَّا نَحۡنُ ٱلۡغَٰلِبِينَ
Tuma nde mbileeɓe ɓen arunoo ka Fir'awna fii yo ɓe foolotir e Muusaa ɓe wi'ani mo: "Yalli no woodani men njoɓdi jawdi maaɗum teddungal si tawii ko menen fooli Muusaa?"
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ نَعَمۡ وَإِنَّكُمۡ إِذٗا لَّمِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ
Fir'awna wi'ani ɓe: "Eyyo, njoɓdi no woodani on, haray si on foolii mo, on wonay ɓaɗtiniraaɓe ka am jonnugol on darjaaji ɓamtiiɗi".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ لَهُم مُّوسَىٰٓ أَلۡقُواْ مَآ أَنتُم مُّلۡقُونَ
Muusaa maakani ɓe tawi ko o hooliiɗo Ballal Alla ngal himo ɓanngina wonndema ko o jogii kon wanaa mbilew: "Liɓee ko liɓoton kon immorde e ɓokkoy mooɗon e cawoy mooɗon".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَلۡقَوۡاْ حِبَالَهُمۡ وَعِصِيَّهُمۡ وَقَالُواْ بِعِزَّةِ فِرۡعَوۡنَ إِنَّا لَنَحۡنُ ٱلۡغَٰلِبُونَ
Ɓe liɓi ɓokkoy maɓɓe e cawoy maɓɓe koy, ɓe wi'i ka liɓugol koy: "Sabu manngu Fir'awna ko menen woni foolooɓe ɓen, ko Muusaa woni foolaaɗo on".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَلۡقَىٰ مُوسَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ تَلۡقَفُ مَا يَأۡفِكُونَ
Muusaa liɓi tuggordu makko ndun, ndu waylii mboddi, tawi kayru hindu moɗa ko ɓe hulɓiniray-noo kon yimɓe ɓen immorde e mbilewu ngun.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأُلۡقِيَ ٱلسَّحَرَةُ سَٰجِدِينَ
Tuma nde mbileeɓe ɓen yi'unoo tuggordu Muusaa ndun hindu moɗa ko ɓe liɓi kon immorde e mbilewu maɓɓe ɓe suuyi ɓe sujji.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Ɓe wi'i: "Men gomɗinii Jooma tageefooji ndin fow".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
رَبِّ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ
Jooma Muusaa e Haaruuna (yo ɓe his).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ ءَامَنتُمۡ لَهُۥ قَبۡلَ أَنۡ ءَاذَنَ لَكُمۡۖ إِنَّهُۥ لَكَبِيرُكُمُ ٱلَّذِي عَلَّمَكُمُ ٱلسِّحۡرَ فَلَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَۚ لَأُقَطِّعَنَّ أَيۡدِيَكُمۡ وَأَرۡجُلَكُم مِّنۡ خِلَٰفٖ وَلَأُصَلِّبَنَّكُمۡ أَجۡمَعِينَ
Fir'awna añiri mbileeɓe ɓen gomɗinal maɓɓe ngal, o wi'i: "Enee, on gomɗinay mo ko adii mi duŋanaa- de on ɗum?! Pellet, ko Muusaa woni mawɗo mooɗon anndinɗo on on mbilewu ngun. Hari on fow on haldiino fii yaltinngol yimɓe [saare] Misra nden e nder mayre, kono aray ka anndon ko mi fawata on kon immorde e lepte, mami taƴu sanne koyngal mo kala e junngo makko ngun mi luutindirira hakkunde majje taƴugol koyngal ñaamal ngal wonndude e junngo nano ngon maaɗum yunnitugol, mami fetu on sanne on fow mooɗon e julle tamaro, mi accataa hay e gooto e mooɗon".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ لَا ضَيۡرَۖ إِنَّآ إِلَىٰ رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ
Mbileeɓe ɓen wi'ani Fir'awna: "Tanaa alaa e kon ko kammbirantaa men taƴugol e fetugol ka aduna, lepte maaɗen iway, menen ko faade ka Joomi amen men ruttotoo, aray O naadoya men ka Yurmeende Makko Duumotoonde.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّا نَطۡمَعُ أَن يَغۡفِرَ لَنَا رَبُّنَا خَطَٰيَٰنَآ أَن كُنَّآ أَوَّلَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Menen meɗen jortii nde Alla montanta men goopi amen feƴƴuɗi ɗi men waɗɗitii ɗum; sabu men wonii adiiɓe gomɗinnde Muusaa goongina mo.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ أَنۡ أَسۡرِ بِعِبَادِيٓ إِنَّكُم مُّتَّبَعُونَ
Men Wahayini e Muusaa Yamirgol mo yo o roƴidu e ɓiɗɓe Israa'iila ɓen jemma. Pellet, Fir'awna e wonnduɓe e makko ɓen ɓe jokkitay ɓe fii yo ɓe artir ɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَرۡسَلَ فِرۡعَوۡنُ فِي ٱلۡمَدَآئِنِ حَٰشِرِينَ
Fir'awna nuli yoga e konunkeeɓe makko ɓen ka ca'e mooɓooɓe hiɓe mooɓa konu ngun fii yo ɓe ruttu ɓiɗɓe Israa'iila ɓen nde o anndunoo yaltugol maɓɓe Misra.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ لَشِرۡذِمَةٞ قَلِيلُونَ
Fir'awna wi'i ka famɗinngol fiyaake ɓiɗɓe Israa'iila ɓen: "Pellet, ɓee ko ɓe fedde famɗunde".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّهُمۡ لَنَا لَغَآئِظُونَ
Pellet, kamɓe hiɓe waɗude ko men tikkiranta ɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّا لَجَمِيعٌ حَٰذِرُونَ
Enen non ko en hebilaniiɓe ɓe, ko en finuɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَخۡرَجۡنَٰهُم مِّن جَنَّٰتٖ وَعُيُونٖ
Men yaltini Fir'awna e yimɓe makko ɓen ka leydi Misra joomiraari gese alɗuɗe, e canɗi ilooji ndiyam.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَكُنُوزٖ وَمَقَامٖ كَرِيمٖ
E joomiraare ngaluuji jawdi, e koɗanɗe moƴƴe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَٰلِكَۖ وَأَوۡرَثۡنَٰهَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Ko wano Men yaltiniri nii Fir'awna e yimɓe makko ɓen e ɗii neemaaji, Men waɗani noone ɗii neemaaji ɓaawo maɓɓe ɓiɗɓe Israa'iila ɓen ka leydi Saami.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَتۡبَعُوهُم مُّشۡرِقِينَ
Fir'awna e yimɓe mu'un ɓen yahi e batte [teppe] ɓiɗɓe Israa'iila ɓen ka waqtu puɗal naange.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• العلاقة بين أهل الباطل هي المصالح المادية.
Huuwondiral hakkunde yimɓe meere nden ɗum ko nafindiral jawdi.

• ثقة موسى بالنصر على السحرة تصديقًا لوعد ربه.
Hoolagol Muusaa foolugol mbileeɓe ɓen ka goonginngol fodoore Joomi makko.

• إيمان السحرة برهان على أن الله هو مُصَرِّف القلوب يصرفها كيف يشاء.
Gomɗinal mbileeɓe ɓen ko daliili wonnde Alla ko Kanko woni yiltindiroowo ɓerɗe ɗen hiMo yiltiraɗe no O Muuyiri.

• الطغيان والظلم من أسباب زوال الملك.
Bewre nden e tooñe ɗen no jeyaa e sabuuji liɓooji laamu.

فَلَمَّا تَرَٰٓءَا ٱلۡجَمۡعَانِ قَالَ أَصۡحَٰبُ مُوسَىٰٓ إِنَّا لَمُدۡرَكُونَ
Tuma nde Fir'awna e yimɓe mu'un ɓen fewtundirnoo e Muusaa e yimɓe mu'un, nokku ka wonnoo fedde kala no yi'ude ndeya, yimɓe Muusaa ɓen wi'i: "Pellet, Fir'awna e yimɓe mu'un ɓen ɓe hewtitoto en, en alaa dartantooɗo en ɓe".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ كَلَّآۖ إِنَّ مَعِيَ رَبِّي سَيَهۡدِينِ
Muusaa maakani yimɓe makko ɓen: "Fiyaake ɗen wanaa no miijorton non. Pellet, Joomi am no wonndiri e am semmbinngol e wallugol, O fewnay lam O tinndina lam faade e laawol daɗugol".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ أَنِ ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡبَحۡرَۖ فَٱنفَلَقَ فَكَانَ كُلُّ فِرۡقٖ كَٱلطَّوۡدِ ٱلۡعَظِيمِ
Men Wahayini e Muusaa ko Men yamiray ɓe mo yo o piyir maayo ngon tuggordu makko ndun, o piyiri ngo ndu, maayo ngon seekii ngo wonti boli sappoo e ɗiɗi yeru limoore leƴƴi ɓiɗɓe Israa'iila ɓen, kala huntere e ceeki maayo ngon foti e fello mawngo ka tiiɗugol e ka tabitugol haa nokku ka ndiyam ilataa e majje.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَزۡلَفۡنَا ثَمَّ ٱلۡأٓخَرِينَ
Men ɓanni Firawna e yimɓe makko ɓen haa ɓe naati ka maayo ko ɓe sikkuɓe wonnde laawol ngol ko lummbu ngol.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَنجَيۡنَا مُوسَىٰ وَمَن مَّعَهُۥٓ أَجۡمَعِينَ
Men danndi Muusaa e ɓen wonnduɓe e makko immorde e ɓiɗɓe Israa'iila ɓen, hay gooto e maɓɓe halkanooka.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ
Refti Men halkiri Fir'awna e yimɓe makko ɓen yooleede ka maayo.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Pellet, no e seekanagol maayo ngon Muusaa e daɗugol makko e halkeede Fir'awana e yimɓe makko ɓen ɗum ko Aaya tinndinɗo e dow goongugol Muusaa. Ɓurɓe heewude e ɓen wonndunooɓe e Fir'awna ɓe wonaano gomɗinɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Anndu Joomi maaɗa -an Nulaaɗo-ko Kanko woni tedduɗo Yoɓtotooɗo ayɓe Makko ɓen, Yurmeteeɗo on tuubuɗo e maɓɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ إِبۡرَٰهِيمَ
Janngu e taweede maɓɓe -an Nulaaɗo- fillayee fii Ibraahiima.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوۡمِهِۦ مَا تَعۡبُدُونَ
Tuma nde o wi'annoo baaba makko Aajara e yimɓe mu'un ɓen: "Ko honɗum wonuɗon rewude gaanin Alla?"
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ نَعۡبُدُ أَصۡنَامٗا فَنَظَلُّ لَهَا عَٰكِفِينَ
Yimɓe makko ɓen wi'ani mo: "Ko sanamuuji men rewata, men ñalla ñiiɓude e rewugol ɗi, ko men jokkuɓe ɗi".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ هَلۡ يَسۡمَعُونَكُمۡ إِذۡ تَدۡعُونَ
Ibraahiima maakani ɓe: "Yalli sanamuuji ɗin no nana noddaandu mo'on ndun tuma noddoton ɗi?"
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَوۡ يَنفَعُونَكُمۡ أَوۡ يَضُرُّونَ
Kaa hiɗi nafa on si on ɗoftike ɗi, maaɗum ɗi lorra on si on yeddii ɗi?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ بَلۡ وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا كَذَٰلِكَ يَفۡعَلُونَ
Ɓe wi'i: "Ɗi nanantaa men dey si men noddii ɗi, ɗi nafataa men kadi si men ɗoftike ɗi, ɗi lorrataa men kadi si men yeddiiɗi. Ko woni, tigi-tigi on, menen men tawiino baabiraaɓe amen ɓen hiɓe gollira nii, meɗen ñentinnde ɓe".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ أَفَرَءَيۡتُم مَّا كُنتُمۡ تَعۡبُدُونَ
Ibraahiima maaki: "Enee, on taskike on yi'ii ko wonuɗon e rewude gaanin Alla immorde e sanamuuji ɗin".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُمُ ٱلۡأَقۡدَمُونَ
Kon ko baabiraaɓe mooɗon aranɓe ɓen laatinoo no rewa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِنَّهُمۡ عَدُوّٞ لِّيٓ إِلَّا رَبَّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Pellet, kamɓe ɓe fow maɓɓe ko ɓe ayɓe am; sabu kamɓe ko ɓe meere si wanaa Alla Jooma tageefooji ɗin fow.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهۡدِينِ
On Taguɗo lam ko Kanko fewnata lam faade e moƴƴere aduna e Laakara.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِي هُوَ يُطۡعِمُنِي وَيَسۡقِينِ
On ko Kanko tun ñamminta lam si mi weelaama, O yarna lam si mi ɗonɗaama.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا مَرِضۡتُ فَهُوَ يَشۡفِينِ
Si mi nawnii ko Kanko tun woni sellinayɗo lam immorde e nawnaare nden, mi alaa sellinoowo ngoo tanaa makko.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحۡيِينِ
E On tawɗo ko Kanko tun warata lam si lajal am ngal timmii, O wurnita lam kadi ɓaawo mayde am nden.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِيٓ أَطۡمَعُ أَن يَغۡفِرَ لِي خَطِيٓـَٔتِي يَوۡمَ ٱلدِّينِ
Ko Kanko tun mi jortii yawtanay lam goopi am ɗin Ñalnde njoɓdi ndin.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
رَبِّ هَبۡ لِي حُكۡمٗا وَأَلۡحِقۡنِي بِٱلصَّٰلِحِينَ
Ibraahiima noddi Joomi makko o maaki: Joomam okkam faamugol Diina kan, wattidaa mi e moƴƴuɓe ɓen immorde e Annabaaɓe adiiɓe lam ɓen, ɗum woni naadaa mi ka Aljanna wonndude e maɓɓe".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• الله مع عباده المؤمنين بالنصر والتأييد والإنجاء من الشدائد.
Alla hiMo wonndiri e jeyaaɓe Makko gomɗinɓe ɓen ballal e semmbinngol e ndanndugol immorde e caɗeele ɗen.

• ثبوت صفتي العزة والرحمة لله تعالى.
Tabitanngol Alla O Toowii Sifaaji ɗiɗi Teddungal ngal e Yurmeende nden.

• خطر التقليد الأعمى.
Nawaare munnagol ñemmba ngol.

• أمل المؤمن في ربه عظيم.
Yela gomɗinɗo on ka Joomi makko no mawni.

وَٱجۡعَل لِّي لِسَانَ صِدۡقٖ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ
Waɗanaa mi jaŋta labaaɗo e mantoore moƴƴere e ɗen gire aroyay ɗe ɓaawo am.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱجۡعَلۡنِي مِن وَرَثَةِ جَنَّةِ ٱلنَّعِيمِ
Waɗaa lam jeyaaɗo e ɓen ronooɓe galleeji Aljanna ɗin ɗi neemintoo e nder muuɗum jeyaaɓe Maaɗa gomɗinɓe ɓen, hoɗinaa lam e nder majji.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱغۡفِرۡ لِأَبِيٓ إِنَّهُۥ كَانَ مِنَ ٱلضَّآلِّينَ
Yawtanaa baaba am; kanko o laatinoke jeyaaɗo e majjuɓe ɓen gaay Goonga kan sabu sirku ngun, Ibraahiima du'anii ben makko ko adii ɓanngannde mo wonndema kanko ko o jeyaaɗo e yimɓe Jahiimi ɓen. Tuma nde ɗum ɓanngannoo mo, o danndii mo o du'anaaki mo [hannde kadi].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تُخۡزِنِي يَوۡمَ يُبۡعَثُونَ
Wata A wirtiroyam Lepte ɗen Ñalnde yimɓe ɓen immintinoytee fii hasboore nden.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَوۡمَ لَا يَنفَعُ مَالٞ وَلَا بَنُونَ
Ñalnde nde nafataa e muuɗum jawdi ndi neɗɗo on faggitii ɗum ka aduna makko, wanaa kadi ɓiɗɓe ɓe o laatinoo himo wallitora ɗum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا مَنۡ أَتَى ٱللَّهَ بِقَلۡبٖ سَلِيمٖ
Si wanaa on arduɗo ka Alla e ɓernde hisunde; hara sirku e naafiqaaku alaa e mayre, yiingo e hawtaare alaa e mayre, haray pellet, kanko o nafturay jawdi makko ndi o nafkunoo ndin ka Laawol Alla, e ɓiɗɓe makko wonuɓe du'anaade mo ɓen kadi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأُزۡلِفَتِ ٱلۡجَنَّةُ لِلۡمُتَّقِينَ
Aljanna on ɓannanee hulirooɓe Joomi mu'un ɓen ɗoftagol Yamiraaɗi Makko ɗin, e woɗɗitagol haɗaaɗi Makko ɗin.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَبُرِّزَتِ ٱلۡجَحِيمُ لِلۡغَاوِينَ
Ka Mofturu Yiite ngen feññinanee majjuɓe ɓen, ɓen majjuɓe gaay Diina Goongaha kan.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقِيلَ لَهُمۡ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡ تَعۡبُدُونَ
Ɓe wi'anee ka maƴinngol ɓe: Honto ko wonunoɗon rewude kon immorde e sanamuuji ɗin?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مِن دُونِ ٱللَّهِ هَلۡ يَنصُرُونَكُمۡ أَوۡ يَنتَصِرُونَ
On reway ɗi gaanin Alla? Taw si ɗi walliray on haɗanngol on Lepte Alla ɗen, kaa kannji ɗi wallay ko'e-majji?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَكُبۡكِبُواْ فِيهَا هُمۡ وَٱلۡغَاوُۥنَ
Woɓɓe e maɓɓe werlee e hoore woɓɓe ka Jahiima e ɓen majjinɓe ɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَجُنُودُ إِبۡلِيسَ أَجۡمَعُونَ
E wallooɓe Ibliisa ɓen immorde e Seytanuuji ɗin fow, hay gootil e majji ittintinaaka.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ وَهُمۡ فِيهَا يَخۡتَصِمُونَ
Ɓen sirkooɓe wonunooɓe rewde tanaa Alla, ɓe jogitii ɓe kafidaaɓe gaanin Alla, tawi kanɓe hiɓe wennjondirde e ɓen rewnooɓe ɓe gaanin Alla, ɓe wi'i:
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تَٱللَّهِ إِن كُنَّا لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ
Men woondirii Alla gomɗii hari men laatike e nder majjere ɓanngunde gaayi Goonga kan.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ نُسَوِّيكُم بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Tuma nde men fotindirnoo on e Joom tageefooji ɗin fow majji, men rewiri on wano men rewirta Mo non.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَضَلَّنَآ إِلَّا ٱلۡمُجۡرِمُونَ
Majjinaali men gaayi Laawol Goongawol ngol si wanaa ɓen bonɓe nodduɓe faade e rewugol ɓe gaanin Alla.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَمَا لَنَا مِن شَٰفِعِينَ
Laatanaaki men tefooɓe ɓe no tefanoya men ka Alla fii yo O danndu men immorde e lepte Makko ɗen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا صَدِيقٍ حَمِيمٖ
Laatanaaki men giɗo laaɓuɗo giggol mo no hiwa men o tefanoya men.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَوۡ أَنَّ لَنَا كَرَّةٗ فَنَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Sinndo no woodannoo men artireede ka ngurndam aduna, men wona jeyaaɓe e gomɗinɓe Alla ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Pellet, wonii e koo ko jaŋtaa ɗoo immorde e fillayee fii Ibraahiima (yo o his), e waɗtinirde fennuɓe ɓen tasakuyee, wonannde taskotooɓe ɓen, ɓurɓe heewude e maɓɓe wonaali gomɗinɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Anndu Joomi maaɗa -an Nulaaɗo- ko Kanko woni tedduɗo Yoɓtotooɗo ayɓe Makko ɓen, Yurmeteeɗo on tuubuɗo e maɓɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَّبَتۡ قَوۡمُ نُوحٍ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Yimɓe Nuuhu ɓen fenni Nulaaɓe ɓen, tuma nde ɓe fennunoo Nuuhu (yo o his).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لَهُمۡ أَخُوهُمۡ نُوحٌ أَلَا تَتَّقُونَ
Tuma nde Saalihu musiɗɗo maɓɓe on ka dammbe (asko) wi'annoo ɓe: Enee, on hulataa Alla, acciron rewugol tanaa Makko sabu kulol Makko?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ
Min dey, ko mi Nulaaɗo mooɗon, Alla Nulii lam e mooɗon, ko mi hoolaaɗo mi ɓeydataa e dow ko Alla Wahayini kon e am, mi uytataa kadi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Huliree Alla ɗoftagol Yamiraaɗi Makko ɗin e woɗɗitagol haɗaani Makko ɗin, ɗoftee lam e ko mi yamirta on kon, e ko mi haɗata on kon e muuɗum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Mi ɗaɓɓiraali on njoɓdi fii ko mi yottinanta Joomi am kon e mooɗon, njoɓdi am ndin fawaaki si wanaa Alla Jooma tageefooji ɗin wanaa e tanaa Makko.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Huliree Alla ɗoftagol Yamiraaɗi Makko ɗin e woɗɗitagol haɗaani Makko ɗin, ɗoftee lam e ko mi yamirta on kon, e ko mi haɗata on kon e muuɗum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ قَالُوٓاْ أَنُؤۡمِنُ لَكَ وَٱتَّبَعَكَ ٱلۡأَرۡذَلُونَ
Yimɓe makko ɓen wi'ani mo: Enee, hara men gomɗinte -an Nuuhu- men jokka ko adduɗaa kon men gollira, hara le pellet, jokkuɓe ma ɓen ko e yimɓe jaasuɓe ɓen ɓe jeyaako e hoohooɓe e teddinaaɓe ɓen alaa e maɓɓe?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• أهمية سلامة القلب من الأمراض كالحسد والرياء والعُجب.
Himmude fii hisugol ɓernde nden immorde e ñabbuuli ɗin wano ngañaneende e yiingo e hawtaare.

• تعليق المسؤولية عن الضلال على المضلين لا تنفع الضالين.
Yowugol fawtaare fii majjere nden e dow majjinooɓe ɓen, ɗum nafataa majjuɓe ɓen.

• التكذيب برسول الله تكذيب بجميع الرسل.
Fennugol Nulaaɗo Alla, ɗum ko fennugol denndaangal Nulaaɓe ɓen.

• حُسن التخلص في قصة إبراهيم من الاستطراد في ذكر القيامة ثم الرجوع إلى خاتمة القصة.
Lannoode moƴƴere e fillayee Ibraahiima e jokkude jaŋta Darngal ngal refti ruttagol ka timmoode fillayee on.

قَالَ وَمَا عِلۡمِي بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Nuuhu maakani ɓe (yo o his): E ko honɗum woni ganndal am e ko ɓee gomɗinɓe wonunoo e gollude? Mi laataaki fawtaniiɗo ɓe sakko mi mofta golle maɓɓe ɗen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنۡ حِسَابُهُمۡ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّيۖ لَوۡ تَشۡعُرُونَ
Hasbugol ɓe fawaaki si wanaa Alla, On Annduɗo gunndooji maɓɓe ɗin e feeñuɗi maɓɓe ɗin wanaa ka am, sinndo hiɗon so'aynoo, on wowlataano ko wowluɗon kon.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَنَا۠ بِطَارِدِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Mi wonaali raɗotooɗo gomɗinɓe ɓen ka mbatu am, ka jaabagol ko lanndiɗon kon fii yo on gomɗin.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنۡ أَنَا۠ إِلَّا نَذِيرٞ مُّبِينٞ
Min mi wonaali si wanaa jertinoowo ɓannguɗo jertinngol, miɗo rentinira on e Lepte Alla ɗen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ لَئِن لَّمۡ تَنتَهِ يَٰنُوحُ لَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمَرۡجُومِينَ
Yimɓe makko ɓen wi'i mo: Men woondii si a tertaaki kon ko noddataa men e muuɗum, ma a wonu sanne jeyaaɗo e yenneteeɓe ɓen e warirteeɓe ɓen fiɗeede kaaƴe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبِّ إِنَّ قَوۡمِي كَذَّبُونِ
Nuuhu noddi Joomi makko o maaki: Jooma, pellet, yimɓe am ɓen ɓe fennii lam, ɓe goonginaali lam e ko mi addi kon immorde ka maaɗa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱفۡتَحۡ بَيۡنِي وَبَيۡنَهُمۡ فَتۡحٗا وَنَجِّنِي وَمَن مَّعِيَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Ñaawu hakkunde am e maɓɓe ñaawoore halka- ynde ɓe sabu nanngitagol maɓɓe e dow meere nden, danndaa mi e ɓen gomɗinɓe wonnduɓe e am immorde e kon ko halkirtaa ɗum yedduɓe ɓen ka yimɓe am.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَنجَيۡنَٰهُ وَمَن مَّعَهُۥ فِي ٱلۡفُلۡكِ ٱلۡمَشۡحُونِ
Men jaabinani mo du'aa makko on, Men danndi mo e ɓen gomɗinɓe wonnduɓe e makko ka nder laana hebbinaaka yimɓe e muumi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا بَعۡدُ ٱلۡبَاقِينَ
Refti Men yooli ɓaawo maɓɓe heddiiɓe ɓen, ɓen le, ko yimɓe Nuuhu ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Pellet, wonii e ɗum ko jaŋtaa immorde e fillayee Nuuhu e yimɓɓe makko ɓen, e daɗugol Nuuhu e ɓen gomɗinɓe wonnduɓe e makko, e halkeede yedduɓe ɓen ka yimɓe makko ɗum ko tasakuyee wonannde taskotooɓe ɓen, ɓurɓe heewude ɓen e maɓɓe wonaali gomɗinɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Anndu Joomi maaɗa -an Nulaaɗo- ko Kanko woni tedduɗo Yoɓtotooɗo ayɓe Makko ɓen,Yurmeteeɗo on tuubuɗo e maɓɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَّبَتۡ عَادٌ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Aadinkooɓe ɓen fenniino Nulaaɓe ɓen tuma nde ɓe fennunoo Nulaaɗo maɓɓe on Huudu (yo o his).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لَهُمۡ أَخُوهُمۡ هُودٌ أَلَا تَتَّقُونَ
Tuma nde Saalihu musiɗɗo maɓɓe on ka dammbe (asko) wi'annoo ɓe: Enee, on hulataa Alla, acciron rewugol tanaa Makko sabu kulol Makko?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ
Min dey, ko mi Nulaaɗo mooɗon, Alla Nulii lam e mooɗon, ko mi hoolaaɗo mi ɓeydataa e dow ko Alla Yamira lam kon yottinngol ɗum, mi uytataa ɗum kadi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Huliree Alla ɗoftagol Yamiraaɗi Makko ɗin e woɗɗitagol haɗaani Makko ɗin, ɗoftee lam e ko mi yamiri on kon, e ko mi haɗi on kon e muuɗum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Mi ɗaɓɓiraali on njoɓdi fii ko mi yottinanta Joomi am kon e mooɗon, njoɓdi am ndin fawaaki si wanaa Alla Jooma tageefooji ɗin wanaa e tanaa Makko.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَتَبۡنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ ءَايَةٗ تَعۡبَثُونَ
Enee, on mahay e kala nokkuure hentiinde toowunde maadi fii maande e fijindaaru ndu alaa nafa ruttatooɗo on ka aduna mooɗon maaɗum ka Laakara mooɗon?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّكُمۡ تَخۡلُدُونَ
Jogitoɗon caŋeeji e kuɓeeje wasi on luttinte e nder nduu adunaaru, hara on eggataa e mayru?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا بَطَشۡتُم بَطَشۡتُمۡ جَبَّارِينَ
Si on jaggitirii warugol maaɗum piyugol, jaggiton ko on ndunndarankooɓe ko aldaa e yurmeende.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Huliree Alla ɗoftagol Yamiraaɗi Makko ɗin e woɗɗitagol haɗaani Makko ɗin, ɗoftee lam e ko mi yamirta on kon, e ko mi haɗata on kon e muuɗum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱتَّقُواْ ٱلَّذِيٓ أَمَدَّكُم بِمَا تَعۡلَمُونَ
Hulee tikkere Alla Okkuɗo on immorde e neemaaji makko ɗi annduɗon.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَمَدَّكُم بِأَنۡعَٰمٖ وَبَنِينَ
O okki on neemoraaɗi, O okki on ɓiɗɓe worɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَجَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ
O okki on gese e canɗi ilooji.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
Min, miɗo hulani on -onon yimɓe am- Lepte Ñalaande mawnde nden ko Ñalnde Darngal.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ سَوَآءٌ عَلَيۡنَآ أَوَعَظۡتَ أَمۡ لَمۡ تَكُن مِّنَ ٱلۡوَٰعِظِينَ
Yimɓe makko ɓen wi'ani mo: Ko waajotoɗaa men kon e si a waajaaki no fotana amen ter, men gomɗintaa ma, men ruttataako gaayi ko men woni kon e muuɗum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• أفضلية أهل السبق للإيمان حتى لو كانوا فقراء أو ضعفاء.
Ɓural yimɓe adiiɓe gomɗinnde ɓen hay si ɓe wonii waasuɓe maaɗum lo'uɓe.

• إهلاك الظالمين، وإنجاء المؤمنين سُنَّة إلهية.
Halkugol tooñuɓe ɓen, e danndugol gomɗinɓe ɓen ɗum ko sunna Alla.

• خطر الركونِ إلى الدنيا.
Nawaare(NGOƳO) tuugagol e aduna on.

• تعنت أهل الباطل، وإصرارهم عليه.
Ƴaggere yimɓe meere nden, e deppitagol maɓɓe e mayre.

إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا خُلُقُ ٱلۡأَوَّلِينَ
ɗum wonaali si wanaa diina adinooɓe ɓen e naamuuji maɓɓe e jikkuuji maɓɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا نَحۡنُ بِمُعَذَّبِينَ
Men wonaali leptoyteeɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَكَذَّبُوهُ فَأَهۡلَكۡنَٰهُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Ɓe jokki yiddugol Annabaajo maɓɓe on Huudu (yo o his), Men halkiri ɓe henndu rimardu ndu sabu fennugol maɓɓe ngol. pellet, wonii e ngol halkugol hangol tasakuyee wonannde taskotooɓe ɓen, ɓurɓe heewude ɓen e maɓɓe wonaali gomɗinɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Anndu Joomi maaɗa -an Nulaaɗo- ko Kanko woni tedduɗo Yoɓtotooɗo ayɓe Makko ɓen Yurmeteeɗo on tuubuɗo immorde e jeyaaɓe Makko ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَّبَتۡ ثَمُودُ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Samuudinkooɓe ɓen finniino Nulaaɓe ɓen sabu fennugol maɓɓe Annabaajo maɓɓe on Saalihu (yo o his).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لَهُمۡ أَخُوهُمۡ صَٰلِحٌ أَلَا تَتَّقُونَ
Tuma nde Saalihu musiɗɗo maɓɓe on ka dammbe (asko) wi'annoo ɓe: Enee, on hulataa Alla, acciron rewugol tanaa Makko sabu kulol Makko?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ
Min, ko mi Nulaaɗo mooɗon, Alla Nulii lam e mooɗon, ko mi hoolaaɗo e nder ko mi yottinanta Mo kon, mi ɓeydataa e dow mu'un mi uytataa ɗum kadi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Huliree Alla ɗoftagol Yamiraaɗi Makko ɗin e woɗɗitagol haɗaaɗi Makko ɗin, ɗoftee lam e ko mi yamiri on kon, e ko mi haɗi on kon e muuɗum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Mi ɗaɓɓiraali on njoɓdi fii ko mi yottinanta Joomi am kon e mooɗon, njoɓdi am ndin fawaaki si wanaa Alla Jooma tageefooji ɗin wanaa e tanaa Makko.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَتُتۡرَكُونَ فِي مَا هَٰهُنَآ ءَامِنِينَ
Enee, on tamƴini nde acceteɗon e nder koo ko wonuɗon e muuɗum immorde e moƴƴereeji e neemaaji ko on hooliiɓe hara on hulaa?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٖ
E nder gese e canɗi ilooji.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَزُرُوعٖ وَنَخۡلٖ طَلۡعُهَا هَضِيمٞ
E awruuji e tamarooje dimɗe majje ɗen ko newiiɗe ɓennduɗe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَنۡحِتُونَ مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتٗا فَٰرِهِينَ
Hiɗon taƴa pelle ɗen fii yo on waɗu cuuɗi hoɗon e majji hara onon ko ŋelirɓe lesugol ɗi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Huliree Alla ɗoftagol Yamiraaɗi Makko ɗin e woɗɗitagol haɗaani Makko ɗin, ɗoftee lam e ko mi yamiri on kon, e ko mi haɗi on kon e muuɗum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تُطِيعُوٓاْ أَمۡرَ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
Wata on ɗowor yamaruyee fantinirooɓe ɓen e dow wonkiiji mu'un waɗɗitagol geddi ɗin.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِينَ يُفۡسِدُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا يُصۡلِحُونَ
Ɓen bonnirooɓe ka leydi sabu ko ɓe saakata kon immorde e geddi ɗin, hara ɓe moƴƴinirtaa pittaali maɓɓe jogitagol ɗotaare Alla nden.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مِنَ ٱلۡمُسَحَّرِينَ
Yimɓe makko ɓen wi'ani mo: Anndu, an ko a jeyaaɗo e ɓen mbilɗaaɓe laawi ɗuuɗuɗi, haa mbilewu ngun fooli hakkillaaji maɓɓe ɗin, ngu naɓi ɗi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَآ أَنتَ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا فَأۡتِ بِـَٔايَةٍ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
A wonaali si wanaa ɓanndunke wano amen alaa ko senndumaa e amen haa tawa a wonay Nulaaɗo, awa addii maande tinndinaynde wonndema an ko a Nulaaɗo, si tawii ko a goonguɗo e ko nodditiɗaa kon wonndema ko a Nulaaɗo.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ هَٰذِهِۦ نَاقَةٞ لَّهَا شِرۡبٞ وَلَكُمۡ شِرۡبُ يَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ
Saalihu maakani ɓe -nde tawnoo Alla okkii mo maande nden, ɗum le, ko ngelooba mba Alla yalti e nder fetere nden-: mbaaɗoo ko ngelooba himba yi'ee himba meemee, no woodani mba geɓal immorde e ndiyam ɗam, onon kadi no woodani on geɓal anndaangal, mba yarataa e nden ñalaande tawnde ko nde geɓal mooɗon, onon kadi wata on yaru dey e nden ñalaande tawnde ko nde geɓal mabba.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوٓءٖ فَيَأۡخُذَكُمۡ عَذَابُ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
Wata on memir mba ko lorrata mba immorde e borogogol maaɗum piyugol, sakko heɓa on sabu ɗum Lepte immorde ka Alla O halkira on ɗe e nder ñalaande mawnde sabu ko woni kon e mayre immorde albalaa'uuji jippotooɗi e dow mooɗon.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَعَقَرُوهَا فَأَصۡبَحُواْ نَٰدِمِينَ
Ɓe fottani boraade mba, ɓurɗo ɓe malkiseede on borii mba, ɓe wonti nimsuɓe e dow ko ɓe huuwi kon nde ɓe anndunoo pellet, feere alaa Lepte ɗen jippoto e maɓɓe, kono nimse tuma yi'ugol Lepte ɗen ɗum nafataa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَخَذَهُمُ ٱلۡعَذَابُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Lepte ɗe ɓe fodanoo ɗen nanngi ɓe, ɗen le; ko dillannde nden e haacaango ngon, pellet, wonii e koo ko jaŋtaaɗoo immorde e fillayee fii Saalihu e yimɓe makko ɓen tasakuyee wonannde taskotooɓe ɓen, ɓurɓe heewude e maɓɓe wonaali gomɗinooɓe
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Anndu Joomi maaɗa -an Nulaaɗo- ko Kanko woni tedduɗo Yoɓtotooɗo ayɓe Makko ɓen, Yurmeteeɗo on tuubuɗo immorde e jeyaaɓe Makko ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• توالي النعم مع الكفر استدراج للهلاك.
Jokkondirgol neemaaji ɗin wonndude e geddi ɗin, ɗum ko pooɗayɗum e halakuyee.

• التذكير بالنعم يُرتجى منه الإيمان والعودة إلى الله من العبد.
Anndintinirgol neemaaji ɗin, no jortaa e ɗum gomɗinal e ruttagol jeyaaɗo on faade ka Alla.

• المعاصي هي سبب الفساد في الأرض.
Ko geddi ɗin woni sabu boneeji ɗin ka leydi.

كَذَّبَتۡ قَوۡمُ لُوطٍ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Yimɓe Luutu ɓen fenni Nulaaɓe ɓen, sabu fennugol maɓɓe Annabaajo maɓɓe on Luutu (yo o his).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لَهُمۡ أَخُوهُمۡ لُوطٌ أَلَا تَتَّقُونَ
Tuma nde Luutu wi'annoo ɓe: Enee, on hulataa Alla, acciron sirkangol Mo sabu kulol Makko?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ
Min, ko mi Nulaaɗo mooɗon, Alla Nulii lam e mooɗon, ko mi hoolaaɗo e nder ko mi yottinanta Mo kon, mi ɓeydataa e dow mu'un mi uytataa kadi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Huliree Alla ɗoftagol Yamiraaɗi Makko ɗin e woɗɗitagol haɗaani Makko ɗin, ɗoftee lam e ko mi yamirta on kon, e ko mi haɗata on kon e muuɗum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Mi ɗaɓɓiraali on njoɓdi fii ko mi yottinanta Joomi am kon e mooɗon, njoɓdi am ndin fawaaki si wanaa Alla Jooma tageefooji ɗin wanaa e tanaa Makko.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَتَأۡتُونَ ٱلذُّكۡرَانَ مِنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Enee, on aray worɓe ɓen immorde e yimɓe ɓen ka duburiiji maɓɓe?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَذَرُونَ مَا خَلَقَ لَكُمۡ رَبُّكُم مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُمۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٌ عَادُونَ
Accon arugol e kon ko Alla tagiri fii yo on huntude tuuyaaji mooɗon e mu'un immorde e farjuuji sonnaaɓe mooɗon?! Ko woni, onon ko on yawtirɓe keeri Alla ɗin ndee ɓoylaare añaande.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ لَئِن لَّمۡ تَنتَهِ يَٰلُوطُ لَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُخۡرَجِينَ
Yimɓe makko ɓen wi'ani mo: Men woodii si a accaali an Luutu haɗugol men e ngaal gollal e añidugol men e maggal, ma a wonu sanne an e ɓen wonnduɓe e maaɗa jayaaɓe e yaltinteeɓe ɓen ka saare amen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ إِنِّي لِعَمَلِكُم مِّنَ ٱلۡقَالِينَ
Luutu maakani ɓe: Min dey, miɗo jeyaa e añuɓe ɓen konnii ɗee golle mooɗon ɗe wonuɗon e gollude ɗum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
رَبِّ نَجِّنِي وَأَهۡلِي مِمَّا يَعۡمَلُونَ
O noddi Joomi makko, o maaki: Jooma, danndam, danndaa ɓeynguure am ndin kadi kon ko saatii heɓude ɓee immorde e Lepte ɗen sabu bonɗi ɗi ɓe gollata ɗin.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَنَجَّيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥٓ أَجۡمَعِينَ
Men jaabini du'aa makko on, Men danndi mo kanko e ɓeynguure makko nden ɓe fow maɓɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا عَجُوزٗا فِي ٱلۡغَٰبِرِينَ
Si wanaa debbo makko on, on ɗon gomɗii o wonii geddo, o woni jeyaaɗo e yahuɓe halkaaɓe ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ دَمَّرۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ
Refti ɓaawo yaltugol Luutu e ɓeynguure makko nden ka saare (Saduuma) Men halki yimɓe makko heddiiɓe ɓen ɓaawo makko ko ɓuri saɗtude halkugol.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَسَآءَ مَطَرُ ٱلۡمُنذَرِينَ
Men saaƴini e dow maɓɓe kaaƴe immorde ka kammu yeru saaƴinngol toɓo, bonii toɓo ɓee ɓe Luutu wonunoo jertinnde, o rentina ɓe kadi immorde e Lepte Alla si ɓe jokkii ko ɓe woni kon e muuɗum immorde e waɗɗitagol bonɗi ɗin.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Pellet, wonii e koo ko jaŋtaa ɗoo immorde e Lepte jippiiɗe ɗen e yimɓe Luutu (yo o his), sabu waɗugol maɓɓe pankare ɗen, ko tasakuyee wonannde taskotooɓe ɓen, ɓurɓe heewude e maɓɓe wonaali gomɗinɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Pellet, Joomi maaɗa -an Nulaaɗo- ko Kanko woni tedduɗo Yoɓtotooɗo ayɓe Makko ɓen, Yurmeteeɗo on tuubuɗo immorde e jeyaaɓe Makko ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَّبَ أَصۡحَٰبُ لۡـَٔيۡكَةِ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Yimɓe saare joomiraare leɗɗe sukkuɗe nden takko madyana, ɓen fenniino Nulaaɓe ɓen, tuma nde ɓe fennunoo Annabaajo maɓɓe on Su'aybu (yo o his).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لَهُمۡ شُعَيۡبٌ أَلَا تَتَّقُونَ
Tuma nde Su'aybu Annabaajo maɓɓe on wi'annoo ɓe: Enee, on hulataa Alla, acciron sirkangol Mo sabu kulol Makko?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ
Min, ko mi Nulaaɗo mooɗon, Alla Nulii lam e mooɗon, ko mi hoolaaɗo e nder ko mi yottinanta Mo kon, mi ɓeydataa e dow ko O Yamiri lam kon yottinngol ɗum mi uytataa kadi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Huliree Alla ɗoftagol Yamiraaɗi Makko ɗin e woɗɗitagol haɗaani Makko ɗin, ɗoftee lam e ko mi yamiri on kon, e ko mi haɗi on kon e muuɗum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Mi ɗaɓɓiraali on njoɓdi fii ko mi yottinanta Joomi am kon e mooɗon, njoɓdi am ndin fawaaki si wanaa Alla Jooma tageefooji ɗin wanaa e tanaa Makko.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ أَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُخۡسِرِينَ
Timminanee yimɓe ɓen ɓetu ngun tuma nde yeeyoton ɓe, wata on wonu jeyaaɓe e ɓen ustooɓe ɓetu ngun si hiɓe yeeyude yimɓe ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَزِنُواْ بِٱلۡقِسۡطَاسِ ٱلۡمُسۡتَقِيمِ
Manndikiree si hiɗon manndikannde tanaa mooɗon manndikirɗe feewuɗe ɗen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
Wata on ustan yimɓe ɓen hakkeeji maɓɓe ɗin, wata on hebbinir bone ɗen ka leydi waɗɗitagol geddi ɗin.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• اللواط شذوذ عن الفطرة ومنكر عظيم.
Luutiyaaku ngun ko seluɗum fitra on ko bone mawɗo kadi.

• من الابتلاء للداعية أن يكون أهل بيته من أصحاب الكفر أو المعاصي.
No jeyaa e jarrabuyeeji heɓayɗi noddoowo on, nde wonata yimɓe suudu makko ndun ko jeyaaɓe e yimɓe keefeeru ngun maaɗum geddi ɗin.

• العلاقات الأرضية ما لم يصحبها الإيمان، لا تنفع صاحبها إذا نزل العذاب.
Gollondire ɗen ka leydi si tawii ɗe wonndaa e gominal ngal, ɗe nafataa jom majje si Lepte ɗen jippike.

• وجوب وفاء الكيل وحرمة التَّطْفِيف.
Waɗɗagol humnugol ɓetu ngun e harmugol ustugol ngol.

وَٱتَّقُواْ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ وَٱلۡجِبِلَّةَ ٱلۡأَوَّلِينَ
Hulee On Taguɗo on, O tagi kadi moftaaji adinooɗi ɗin huliron Mo fii wata O jippin e mooɗon Lepte Makko ɗen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مِنَ ٱلۡمُسَحَّرِينَ
Yimɓe Su'aybu ɓen wi'ani Su'aybu: Pellet, an ko a jeyaaɗo ɓen ɓe mbilewu heɓi ɗum laawi ɗuuɗuɗi haa mbilewu ngun fooli hakkille maaɗa ɗen, ngu wirni ɗe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَنتَ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا وَإِن نَّظُنُّكَ لَمِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ
A wonaali si wanaa ko a ɓanndunke wano amen, alaa ko senndumaa e amen, ko honno wonirtaa Nulaaɗo? Men jikkaama si wanaa ko a fenoowo e kon ko nodditiɗaa ɗum wonndema an ko a Nulaaɗo.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَسۡقِطۡ عَلَيۡنَا كِسَفٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Awa liɓu e hoore amen kunte immorde ka kammu si tawii a wonii goonguɗo e ko nodditiɗaa kon.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبِّيٓ أَعۡلَمُ بِمَا تَعۡمَلُونَ
Su'aybu maakani ɓe: ko Joomi am woni Annduɗo kon ko golloton immorde e sirku e geddi, hay e huunde e golle mooɗon ɗen suuɗanaaki Mo.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمۡ عَذَابُ يَوۡمِ ٱلظُّلَّةِۚ إِنَّهُۥ كَانَ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٍ
Ɓe jokkindiri fennugol ngol, heɓi ɓe Lepte mawɗe nokku ka ɗowdini ɓe duulere ɓaawo ñalaande saɗtunde nguli, o saaƴini e dow maɓɓe yiite nge sunni ɓe. Pellet, ñalnde halkeede maɓɓe ɗum wonuno ñalaande mawnunde kulol.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Pellet, wonii e koo ko jaŋtaa ɗoo immorde e halkeede yimɓe Su'aybu ɓen (yo o his) tasakuyee, wonannde taskotooɓe ɓen, ɓurɓe heewude e maɓɓe wonaali gomɗinɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Anndu Joomi maaɗa -an Nulaaɗo- ko Kanko woni tedduɗo Yoɓtotooɗo ayɓe Makko ɓen, Yurmeteeɗo on tuubuɗo immorde e jeyaaɓe Makko ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّهُۥ لَتَنزِيلُ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
E pellet, ndee Alqur'aanaare tellinaande e Muhammadu (yo Alla juulu e makko hisina) ko jippinaande immorde Jooma tageefooji ɗin.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
نَزَلَ بِهِ ٱلرُّوحُ ٱلۡأَمِينُ
Jippinii nde Jibriila hoolaaɗo on (yo o his).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
عَلَىٰ قَلۡبِكَ لِتَكُونَ مِنَ ٱلۡمُنذِرِينَ
O jippinii nde ka ɓernde maaɗa -an Nulaaɗo- fii yo a wonu jeyaaɗo e ɓen Nulaaɓe jertinooɓe yimɓe ɓen, ɓe hulɓiniraɓe Lepte Alla ɗen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
بِلِسَانٍ عَرَبِيّٖ مُّبِينٖ
O jippininde e ɗemngal Aarabu ɓanngungal.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّهُۥ لَفِي زُبُرِ ٱلۡأَوَّلِينَ
Pellet, ndee Alqur'aanaare nde jaŋtanooma ka defte adinooɓe ɓen, gomɗii Defte kammuyankooje adinooɗe ɗen wewliniriino nde.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَوَلَمۡ يَكُن لَّهُمۡ ءَايَةً أَن يَعۡلَمَهُۥ عُلَمَٰٓؤُاْ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Kaa hara wonanaali ɓee fennuɓe ma maande e goongugol maaɗa, nde tawata annduɓe ɓen ka ɓiɗɓe Israa'iila no anndi goongugol ko jippinaa kon e maaɗa, wano Abdullaahi bun Salaami.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَوۡ نَزَّلۡنَٰهُ عَلَىٰ بَعۡضِ ٱلۡأَعۡجَمِينَ
Sinndo Men jippinno ndee Alqur'aanaare e dow woɓɓe e ɓen ajamiyankooɓe ɓe wowlataa ɗemngal Aarabu ngal,
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَقَرَأَهُۥ عَلَيۡهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ مُؤۡمِنِينَ
O janngi nde e dow maɓɓe, ɓe wonataa gomɗinɓe nde; sabu arma ɓe wi'a: Men faamataa nde, koni yo ɓe yettu Alla ɓaa O jippinii [nde] ka haala maɓɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَٰلِكَ سَلَكۡنَٰهُ فِي قُلُوبِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
Ko wano nii, Men naadiri fennugol ngol e keefeeru ngun e nder ɓerɗe bonɓe ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَا يُؤۡمِنُونَ بِهِۦ حَتَّىٰ يَرَوُاْ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ
Ɓe waylataa ko ɓe woni kon e muuɗum immorde keefeeru ngun, ɓe gomɗintaa haa ɓe yi'a Lepte muusuɗe ɗen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَيَأۡتِيَهُم بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
Ɗee Lepte ara e maɓɓe e juhal, hara ɓe anndaa arugol majje haa ɗe juha ɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَيَقُولُواْ هَلۡ نَحۡنُ مُنظَرُونَ
Hara hiɓe wi'a tuma Lepte ɗen jippotoo e maɓɓe e juhal immorde e saɗtugol nimse ɗen: Taw si ko men nennanteeɓe haa men tuuba ka Alla?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَبِعَذَابِنَا يَسۡتَعۡجِلُونَ
Enee, hara ko Lepte Amen ɗen ɓee heeferɓe hawjanta hara hiɓe wi'a: Men gomɗintaa ma haa liɓaa kammu ngun e hoore amen kunte, wano aaƴorɗaa non?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَرَءَيۡتَ إِن مَّتَّعۡنَٰهُمۡ سِنِينَ
Humpitam -an Nulaaɗo- si Men dakmitii ɓee heeferɓe ɗuurniiɓe e gomɗinngol ko adduɗaa kon, e neemaaji jamaanu juutungu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ جَآءَهُم مَّا كَانُواْ يُوعَدُونَ
Refti ari e maɓɓe ɓaawo ngun jamaanu ngu ɓe heɓi e muuɗum ɗin neemaaji, ko ɓe wonanoo fodeede kon immorde e Lepte ɗen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• كلما تعمَّق المسلم في اللغة العربية، كان أقدر على فهم القرآن.
Tuma kala julɗo on luggini ɗemngal Aarabu ngal, o wonay ɓurɗo hattannde fii faamugol Alqur'aanaare nden.

• الاحتجاج على المشركين بما عند المُنْصِفين من أهل الكتاب من الإقرار بأن القرآن من عند الله.
Hujjinorgol e dow sirkooɓe ɓen ko woni kon ka nunɗuɓe jeyaaɓe ɓen e yimɓe defte ɓen immorde e qirritagol wonndema Alqur'aanaare nden ko immorde ka Alla.

• ما يناله الكفار من نعم الدنيا استدراج لا كرامة.
Ko heeferɓe ɓen heɓata kon immorde e neemaaji aduna, ko ɗaynugol wanaa teddinngol.

مَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يُمَتَّعُونَ
Ko honɗum nafi ɓe ɗin neemaaji ɗi ɓe wonunoo e muuɗum ka aduna?! Gomɗii ɗin neemaaji taƴii, ɗum nafaali hay e huunde.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَهۡلَكۡنَا مِن قَرۡيَةٍ إِلَّا لَهَا مُنذِرُونَ
Men halkataa mofte woo si wanaa ɓaawo ngantinirgol e majje nulugol Nulaaɓe ɓen e jippinngol defte ɗen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ذِكۡرَىٰ وَمَا كُنَّا ظَٰلِمِينَ
Waaju e anndintingol ɓe, Men wonaali tooñirɓe leptugol ɓe ɓaawo ngantinorgol e maɓɓe nulugol Nulaaɓe ɓen e jippinngol defte ɗen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا تَنَزَّلَتۡ بِهِ ٱلشَّيَٰطِينُ
Seytanuuji ɗin jippinaali ndee Alqur'aanaare ka ɓernde Nulaaɗo on (yo Alla juulu e makko hisna).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا يَنۢبَغِي لَهُمۡ وَمَا يَسۡتَطِيعُونَ
Sellataa nde ɗi jippinta ka ɓernde makko, wurin ɗi hattanaaka ɗum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُمۡ عَنِ ٱلسَّمۡعِ لَمَعۡزُولُونَ
Ɗi hattantaake ɗum, sabu kannji ko ɗi woɗɗinti- naaɗi gaayi nokku mayre on immorde ka kammu, ko honno ɗi yottorta e mayre, sakko ɗi jippina nde?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَا تَدۡعُ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتَكُونَ مِنَ ٱلۡمُعَذَّبِينَ
Wata a rewu wonndude e Alla reweteeɗo goo kafidaa mo e Makko, sakko wonaa sabu ɗum jeyaaɗo e leptoyteeɓe ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَنذِرۡ عَشِيرَتَكَ ٱلۡأَقۡرَبِينَ
Jertin -an Nulaaɗo- ɓurɗo ɓadaade refti ɓurɗo ɓadaade ka yimɓe maaɗa, fii wata heɓu ɓe Lepte Alla si ɓe heddike e dow sirku ngun.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱخۡفِضۡ جَنَاحَكَ لِمَنِ ٱتَّبَعَكَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Newinan banŋe maaɗa konngol e kuugal wonan- nde ɓen jokkuɓe ma immorde e gomɗinɓe ɓen ka yurminngol ɓe newanoo ɓe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِنۡ عَصَوۡكَ فَقُلۡ إِنِّي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تَعۡمَلُونَ
Si ɓe yeddii ma, hara ɓe jaabaaki ko yamirɗaaɓe kon e muuɗum immorde e Ngootimbaaku Alla e ɗoftagol Mo, haray maakan ɓe: Min dey, ko mi pottitiiɗo kon ko golloton immorde e sirku ngun e geddi ɗin.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱلۡعَزِيزِ ٱلرَّحِيمِ
Tuugo e fiyakuuji maaɗin fow e On Tedduɗo yoɓtotooɗo ayɓe Makko ɓen, Yurmeteeɗo ɓen ruttiiɓe e maɓɓe faade ka Makko.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِي يَرَىٰكَ حِينَ تَقُومُ
On sutiiɗo ma O Senike fewndo darantoɗaa Julde nden.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَقَلُّبَكَ فِي ٱلسَّٰجِدِينَ
Seniiɗo On no sutii waylitagol maaɗa iwa e alahaali yaha e alhaali goo e hakkude juulooɓe ɓe, suuɗanaaki Mo hay huunde e ko waɗataa kon, wanaa kadi ko tanaa maaɗa waɗata kon.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
Pellet, ko Kanko woni Nanoowo ko janngataa kon immorde e Alqur'aana e jaŋta ka nder Julde maaɗa, Annduɗo On, annuyee maaɗa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هَلۡ أُنَبِّئُكُمۡ عَلَىٰ مَن تَنَزَّلُ ٱلشَّيَٰطِينُ
Taw si on accay mi humpita on, ko e hoore hommbo Seytanuuji ɗin jippotoo, ɗin ɗi aaƴiɗon wonndema kannji ɗi jippinii ndee Alqur'aanaare?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تَنَزَّلُ عَلَىٰ كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٖ
Seytanuuji ɗin no jippoo e dow kala heewuɗo penaale ɗuuɗuɗo bakkaatu e geddi immorde e ndureeɓe(wageebe) ɓen.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يُلۡقُونَ ٱلسَّمۡعَ وَأَكۡثَرُهُمۡ كَٰذِبُونَ
Seytanuuji ɗin no wujja nanɗe ɗen immorde ka mbatu ɓurngu toowude, ɗi werlo ɗum faade e weldiiɓe majji immorde e ndureeɓe ɓen, ɓurɓe heewude e ndureeɓe ɓen ko ɓe fenooɓe, hay si ɓe goongii e nder konngol, ɓe fenay ɓe wattida e maggol penaale teemedere.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلشُّعَرَآءُ يَتَّبِعُهُمُ ٱلۡغَاوُۥنَ
Ɓen yimooɓe ɓe aaƴiɗon wonndema Muhammadu (yo Alla juulu e makko hisna) ko jeyaaɗo e maɓɓe, ko jokki ɓen, ko seluɓe ɓen peewal ngal e laawol focciingol ngol, hiɓe fillitoo ko ɓen wowlata kon immorde e gimi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَمۡ تَرَ أَنَّهُمۡ فِي كُلِّ وَادٖ يَهِيمُونَ
Kaa a tinaali -an Nulaaɗo- wonndema no jeyaa e feeñirde bewre maɓɓe nden wonnde kamɓe hiɓe wemmboo e nder kala aynde nde ɓe feƴƴi, tuma goo e mantugol, tumagoo kadi e ŋiñugol, e tanaa majji kannji ɗiɗi tumagoo kadi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَنَّهُمۡ يَقُولُونَ مَا لَا يَفۡعَلُونَ
E tawde kamɓe hiɓe fena, ɓe wi'a: Men waɗii huunde kaari, hara ɓe waɗaali nde.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَذَكَرُواْ ٱللَّهَ كَثِيرٗا وَٱنتَصَرُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُواْۗ وَسَيَعۡلَمُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَيَّ مُنقَلَبٖ يَنقَلِبُونَ
Si wanaa ɓen gomɗinɓe immorde e yimooɓe ɓen ɓe golli golle moƴƴe ɗen, ɓe jaŋtii Alla jaŋtagol heewungol, ɓe fooli ayɓe Alla ɓen ɓaawo ɓe tooñii ɓe wano Hassaanu geɗal Saabitu (yo Alla weltor mo). Ɓen tooñirɓe sirkanngol Alla e jaggitugol e hoore jeyaaɓe Makko ɓen, aray ka ɓe annda ko hennde e ruttorde ɓe ruttotoo faade e muuɗum, aray ɓe ruttoo faade e darorde mawnde, e hasboore sewunde.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• إثبات العدل لله، ونفي الظلم عنه.
Tabintinangol Alla Nunɗal ngal, e riiwugol tooñe ɗen e Makko.

• تنزيه القرآن عن قرب الشياطين منه.
Seninngol Alqur'aanaare nden e ɓadagol Seytanuuji ɗin e mayre.

• أهمية اللين والرفق للدعاة إلى الله.
Himmude newagol noddooɓe ɓen faade e Alla.

• الشعر حَسَنُهُ حَسَن، وقبيحه قبيح.
Gimi ɗin moƴƴi majji ɗin no moƴƴi, kaanuɗi majji ɗin no kaani.

 
وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی: سورەتی الشعراء
پێڕستی سوره‌ته‌كان ژمارەی پەڕە
 
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان

الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

داخستن