وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی سورەتی عبس - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فرەفەرهەنگی قورئانی پیرۆز

Абаса сураси

لە مەبەستەکانی سورەتەکە:

تذكير الكافرين المستغنين عن ربهم ببراهين البعث.

Парвардигоридан ўзини беҳожат биладиган кофирларга қайта тирилиш ҳужжатлари билан эслатма бериш.

---

ئایه‌تی: 1

عَبَسَ وَتَوَلَّىٰٓ

Пайғамбар алайҳиссалом унга қовоқ солди ва юз ўгирди.

ئایه‌تی: 2

أَن جَآءَهُ ٱلۡأَعۡمَىٰ

Пайғамбар алайҳиссалом мушрикларнинг зодагонларини зора ҳидоятга кириб қолса, деган умидда даъват қилаётган пайтида кўзи ожиз Абдуллоҳ ибн Умму Мактум у зотнинг олдига келиб, ҳидоятга бошлашини сўради. Зоти муборак унинг халақит қилганини оғир олиб, унга қовоқ солди ва ундан юз ўгирди.

ئایه‌تی: 3

وَمَا يُدۡرِيكَ لَعَلَّهُۥ يَزَّكَّىٰٓ

Эй Пайғамбар, сиз қаердан биласиз? Балки мана шу кўр киши гуноҳларидан покланар?

ئایه‌تی: 4

أَوۡ يَذَّكَّرُ فَتَنفَعَهُ ٱلذِّكۡرَىٰٓ

Ёки сиздан эшитган панд-насиҳатлардан сабоқ олиб, ундан фойдаланар?

ئایه‌تی: 5

أَمَّا مَنِ ٱسۡتَغۡنَىٰ

Бироқ мол-дунёси туфайли ўзини иймондан беҳожат тутган кимсага эса

ئایه‌تی: 6

فَأَنتَ لَهُۥ تَصَدَّىٰ

Сиз унга юзланиб, пешвоз чиқяпсиз.

ئایه‌تی: 7

وَمَا عَلَيۡكَ أَلَّا يَزَّكَّىٰ

Агар у Аллоҳга тавба қилиб, гуноҳларидан покланмаса, сизга нима зиён етарди?

ئایه‌تی: 8

وَأَمَّا مَن جَآءَكَ يَسۡعَىٰ

Энди олдингизга яхшилик умидида елиб-югуриб келган кишига келсак,

ئایه‌تی: 9

وَهُوَ يَخۡشَىٰ

Аллоҳдан қўрқиб.

ئایه‌تی: 10

فَأَنتَ عَنۡهُ تَلَهَّىٰ

У одамни қўйиб, мушрикларнинг зодагонлари билан овора бўлмоқдасиз.

ئایه‌تی: 11

كَلَّآ إِنَّهَا تَذۡكِرَةٞ

Бу ишингиз тўғри эмас. Қуръон оятлари уларни қабул қиладиган кишилар учун панд-насиҳат ва эслатма, холос.

ئایه‌تی: 12

فَمَن شَآءَ ذَكَرَهُۥ

Ким хоҳласа, Аллоҳни зикр қилади ва Қуръон оятларидан сабоқ олади.

ئایه‌تی: 13

فِي صُحُفٖ مُّكَرَّمَةٖ

Бу Қуръон фаришталар ҳузуридаги азизу мукаррам саҳифалардадир.

ئایه‌تی: 14

مَّرۡفُوعَةٖ مُّطَهَّرَةِۭ

Юксак даражага кўтарилган, покиза, булғанмайдиган, кирланмайдиган

ئایه‌تی: 15

بِأَيۡدِي سَفَرَةٖ

Улар элчи фаришталарнинг қўлларидадир.

ئایه‌تی: 16

كِرَامِۭ بَرَرَةٖ

Улар Парвардигорларининг наздида улуғ, ибодат ва яхшиликларни кўп қилувчи фаришталардир.

ئایه‌تی: 17

قُتِلَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَآ أَكۡفَرَهُۥ

Кофирга лаънат бўлсин! Бунчалар Аллоҳга кофирлик қилмаса!

ئایه‌تی: 18

مِنۡ أَيِّ شَيۡءٍ خَلَقَهُۥ

Аллоҳ уни нимадан яратдики, ерда бунчалар кибрланиб, У Зотга куфр келтиради?!

ئایه‌تی: 19

مِن نُّطۡفَةٍ خَلَقَهُۥ فَقَدَّرَهُۥ

Уни арзимас сувдан яратди ҳамда унинг яралишини кетма-кет босқичларга бўлди.

ئایه‌تی: 20

ثُمَّ ٱلسَّبِيلَ يَسَّرَهُۥ

Мана шу босқичлардан сўнг онасининг қорнидан чиқишини осон қилди.

ئایه‌تی: 21

ثُمَّ أَمَاتَهُۥ فَأَقۡبَرَهُۥ

Дунё ҳаётида белгилаб қўйилган умри тугагач, уни вафот топдирди ва то қайта тирилгунича қабрда қолдирди.

ئایه‌تی: 22

ثُمَّ إِذَا شَآءَ أَنشَرَهُۥ

Сўнгра Ўзи хоҳлаган пайтда уни ҳисоб-китоб қилиш учун қайта тирилтиради.

ئایه‌تی: 23

كَلَّا لَمَّا يَقۡضِ مَآ أَمَرَهُۥ

Гўёки, зиммасидаги Аллоҳнинг ҳаққини адо қилиб қўйганмиш. Асло! Иш у ўйлаганидек эмас. У Аллоҳ унга фарз қилган вазифаларни бажармади.

ئایه‌تی: 24

فَلۡيَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ إِلَىٰ طَعَامِهِۦٓ

Аллоҳга куфр келтираётган инсон тановул қилаётган таоми қандай пайдо бўлганига бир боқсин-чи!

ئایه‌تی: 25

أَنَّا صَبَبۡنَا ٱلۡمَآءَ صَبّٗا

Озуқасининг асли самодан сел бўлиб қуйилаётган ёмғирдандир.

ئایه‌تی: 26

ثُمَّ شَقَقۡنَا ٱلۡأَرۡضَ شَقّٗا

Сўнгра ўсимликлар униб чиқиши учун ерни ёрдик.

ئایه‌تی: 27

فَأَنۢبَتۡنَا فِيهَا حَبّٗا

Бас, биз унда буғдой, маккажўхори ва бошқа дон-дунларни ўстириб қўйдик.

ئایه‌تی: 28

وَعِنَبٗا وَقَضۡبٗا

Унда узум ва ҳайвонларига ем бўлиши учун янги беда – ўт-ўланларни ундирдик.

ئایه‌تی: 29

وَزَيۡتُونٗا وَنَخۡلٗا

Яна зайтун ва хурмоларни ўстирдик.

ئایه‌تی: 30

وَحَدَآئِقَ غُلۡبٗا

Дарахтлари сероб боғу-бўстонларни ўстирдик.

ئایه‌تی: 31

وَفَٰكِهَةٗ وَأَبّٗا

У ерда мева-чеваларни ўстирдик, ҳайвонларингиз ўтлаб юриши учун ўтлоқларни кўкартирдик.

ئایه‌تی: 32

مَّتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِأَنۡعَٰمِكُمۡ

Ўзларингиз ва ҳайвонларингизга фойдали бўлиши учун.

ئایه‌تی: 33

فَإِذَا جَآءَتِ ٱلصَّآخَّةُ

Бас, қачонки, қулоқларни батанг қилувчи даҳшатли қичқириқ келса, яъни, Сур карнайи иккинчи марта чалинса,

ئایه‌تی: 34

يَوۡمَ يَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِيهِ

У кунда киши ўзининг ака-укасидан тонади.

ئایه‌تی: 35

وَأُمِّهِۦ وَأَبِيهِ

Ўзининг ота-онасидан юз ўгиради.

ئایه‌تی: 36

وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِيهِ

Хотин, бола-чақасидан қочади.

ئایه‌تی: 37

لِكُلِّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ يَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ يُغۡنِيهِ

У куннинг шиддатли ғам-алами туфайли ҳар бир кимса ўз дарди билан овора бўлиб, бошқаларга эътибор беролмайди.

ئایه‌تی: 38

وُجُوهٞ يَوۡمَئِذٖ مُّسۡفِرَةٞ

У кунда саодатли кишиларнинг юзлари нурафшондир.

ئایه‌تی: 39

ضَاحِكَةٞ مُّسۡتَبۡشِرَةٞ

Аллоҳ Ўз раҳмати ила уларга тайёрлаб қўйган мукофотдан кулиб, қувнаб кетадилар.

ئایه‌تی: 40

وَوُجُوهٞ يَوۡمَئِذٍ عَلَيۡهَا غَبَرَةٞ

У кунда бадбахтларнинг юзларида чанг-ғубор бўлур - юзи тунд кўринур.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• عتاب الله نبيَّه في شأن عبد الله بن أم مكتوم دل على أن القرآن من عند الله.

Аллоҳ Таолонинг Абдуллоҳ ибн умми Мактум туфайли ўз пайғамбарини маломат қилиши Қуръони Каримнинг Аллоҳдан эканлигига далилдир.

• الاهتمام بطالب العلم والمُسْتَرْشِد.

Толиби илм ва тўғри йўл изловчиларга алоҳида эътибор қаратиш.

• شدة أهوال يوم القيامة حيث لا ينشغل المرء إلا بنفسه، حتى الأنبياء يقولون: نفسي نفسي.

Қиёмат кунининг даҳшатлари туфайли кишининг фақат ўзи билангина овора бўлиб қолиши. Ҳатто пайғамбарлар: ”Ўзим, ўзим”, деб қоладилар.

ئایه‌تی: 41

تَرۡهَقُهَا قَتَرَةٌ

У юзларни зулмат қоплайди ва улар қораяди.

ئایه‌تی: 42

أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَفَرَةُ ٱلۡفَجَرَةُ

Ана ўшалар куфру фужурни ўзида жамлаган бадбахтлардир.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• حَشْر المرء مع من يماثله في الخير أو الشرّ.

Ҳамма ўзига муносиб одам билан бирга тирилади. Яхшилар яхшилар билан. Ёмонлар ёмонлар билан.

• إذا كانت الموءُودة تُسأل فما بالك بالوائد؟ وهذا دليل على عظم الموقف.

Тириклайин кўмилган қизча сўроққа тутилганда уни кўмганларнинг ҳоли не кечишини бир тасаввур қилиб кўринг! Бу маҳшар кунининг нақадар даҳшатли бўлишидан даракдир.

• مشيئة العبد تابعة لمشيئة الله.

Банданинг хоҳиши Аллоҳнинг хоҳишига тобедир.