ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߛߊ߲ߤߊߟߌ߫ ߘߟߊߡߌߘߊ ߘߐ߫ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
مَا نَنْسَخْ مِنْ اٰیَةٍ اَوْ نُنْسِهَا نَاْتِ بِخَیْرٍ مِّنْهَاۤ اَوْ مِثْلِهَا ؕ— اَلَمْ تَعْلَمْ اَنَّ اللّٰهَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
අල් කුර්ආනයේ පාඨයක නීතියක් හෝ එහි පදයක් හෝ ඉවත් කොට එය ජනයාට අමතක කරවන විට සැබැවින්ම ඊටත් වඩා මෙලොවට හා මතුලොවට ප්රයෝජනවත් තවත් වැකියක් හෝ එයට සමාන වැකියක් හෝ ගෙන එනු ඇතැයි අල්ලාහ් පැහැදිලි කර සිටියි. එය අල්ලාහ්ගේ ඥානය හා ඔහුගේ තීන්දුවයි. අහෝ නබිවරය! සැබැවින්ම අල්ලාහ් සියලු දෑ කෙරෙහි බලය ඇත්තා බව ඔබ දන්නෙහිය. එහෙයින් ඔහු අභිමත කරන දෑ සිදු කරයි. ඔහු සිතන දෑ තීන්දු කරයි.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلَمْ تَعْلَمْ اَنَّ اللّٰهَ لَهٗ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَمَا لَكُمْ مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ مِنْ وَّلِیٍّ وَّلَا نَصِیْرٍ ۟
අහෝ නබිවරය! අහස් හා මහපොළොවේ හිමිකරු සැබැවින්ම අල්ලාහ් බව ඔබ දන්නෙහිය. ඔහු කැමති දෑ නීතිගත කරයි. ඔහු අභිමත කරන දෑ තම ගැත්තන් හට නියෝග කරයි. ඔහු අභිමත කරන දැයින් ඔහු ඔවුන් වළක්වයි. ඔහු අභිමත කරන දෑ සහතික කරයි. ඔහු අභිමත කරන දෑ වෙනස් කරයි. අල්ලාහ්ගෙන් පසු නුඹලාගේ කරුණු භාරගන්නට කිසිදු භාරකරුවකු නැත. ඔබට ඇතිවන හානියක් ඔබෙන් වළක්වන්නට කිසිදු උදව්කරුවකු නැත. ඒ සියල්ලෙහි භාරකරු මෙන්ම ඒ සඳහා බලය ඇත්තා ද අල්ලාහ් පමණි.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَمْ تُرِیْدُوْنَ اَنْ تَسْـَٔلُوْا رَسُوْلَكُمْ كَمَا سُىِٕلَ مُوْسٰی مِنْ قَبْلُ ؕ— وَمَنْ یَّتَبَدَّلِ الْكُفْرَ بِالْاِیْمَانِ فَقَدْ ضَلَّ سَوَآءَ السَّبِیْلِ ۟
අහෝ දෙවියන් විශ්වාස කරන්නනි, ‘ඇස් ඉදිරියේ අල්ලාහ් අප හට පෙන්වන්නැ’යි (4:153) මූසා තුමාගේ ජනයා එතුමාගෙන් විමසා සිටියාක් මෙන් නුඹලා හිතුවක්කාර ලෙස පිටු දකිමින් නුඹලාගේ දූතයාණන්ගෙන් ප්රශ්න කර සිටීම නුඹලාට සුදුසු කරුණක් නොවෙයි. දේව විශ්වාසය වෙනුවට දේව ප්රතික්ෂේපය හුවමාරු කර ගන්නේ කවුරුන් ද සබැවින් ඔහු ඍජු මාර්ගය වන මධ්යස්ත පිළිවෙතින් නොමග ගොස් ඇත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَدَّ كَثِیْرٌ مِّنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ لَوْ یَرُدُّوْنَكُمْ مِّنْ بَعْدِ اِیْمَانِكُمْ كُفَّارًا ۖۚ— حَسَدًا مِّنْ عِنْدِ اَنْفُسِهِمْ مِّنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ ۚ— فَاعْفُوْا وَاصْفَحُوْا حَتّٰی یَاْتِیَ اللّٰهُ بِاَمْرِهٖ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
නුඹලා දෙවියන් විශ්වාස කළ පසු නැවතත් නුඹලා නමදිමින් සිටි පිළිම වෙත නුඹලා හරවාලන්නට යුදෙව්වන් හා කිතුනුවන්ගෙන් බහුතරයක් දෙනා ප්රිය කරති. එය ඔවුන් තුළ තිබූ ක්රෝධය හේතුවෙනි. සැබැවින්ම නබිතුමා ගෙන ආ දෑ අල්ලාහ්ගෙන් වූ සත්යය යැයි ඔවුනට පැහැදිලි කළ පසු පවා එසේ නුඹලා නැවතත් පරණ දහමට යොමු කරන්නට ආශා කරති. අහෝ දෙවියන් විශ්වාස කරන්නනි, ඔවුන්ගේ ක්රියාවන් ගැන නොලකා හරිනු. ඔවුන් සම්බන්ධයෙන් අල්ලාහ්ගේ තීන්දුව එන තෙක් ඔවුන්ගේ සිත් තුළ ඇති නපුරුකම හා ඔවුන්ගේ අඥානකම හේතුවෙන් සීමාව ඉක්මවා කටයුතු කරති. අල්ලාහ්ගේ නියෝගය හා ඔහුගේ තීන්දුව පැමිණ ඇත. ඉස්ලාමය පිළිගැනීම හෝ ජිස්යා බදු ගෙවීම හෝ මරණ දඬුවම ක්රියාත්මක කිරීම යන කරුණුවලින් එකක් තෝරා ගැනීමේ නිදහස එම ප්රතික්ෂේපකයාට පිරිනමා ඇත. සැබැවින්ම අල්ලාහ් සියලු දෑ කිරීමට බලය ඇත්තාය. එහෙයින් කිසිවකු ඔහු පරාජය කිරීමට නොහැක.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاَقِیْمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَ ؕ— وَمَا تُقَدِّمُوْا لِاَنْفُسِكُمْ مِّنْ خَیْرٍ تَجِدُوْهُ عِنْدَ اللّٰهِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ بِمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِیْرٌ ۟
සලාතය එහි ඇති අර්කාන් හෙවත් මූලිකාංග, වාජිබාත් හෙවත් අනිවාර්යය කරුණු හා සුනන් හෙවත් නබි පිළිවෙත අනුගමනය කරමින් පූර්ණව ඉටු කරනු. නුඹලාගේ ධනයෙන් සකාත් ලැබිය යුත්තන් හට සකාත් නිකුත් කරනු. ඒ සමඟම නුඹලාගේ ජීවිතයේ යහකම් ඉටු කරනු. නුඹලාගේ මරණයට පෙර නුඹලා වෙනුවෙන් ඒවා ඉදිරිපත් කොට රැස්කර ගනු. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ නුඹලාගේ පරමාධිපති අබියස එහි ප්රතිඵල නුඹලා දකිනු ඇත. ඒ වෙනුවෙන් නුඹලාට ඔහු ප්රතිඵල පිරිනමයි. සැබැවින්ම අල්ලාහ් නුඹලා සිදු කරන දෑ පිළිබඳ මැනවින් නිරීක්ෂණය කරන්නාය. සෑම ක්රියාවක් සඳහාම ඔහු ප්රතිඵල පිරිනමනු ඇත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَقَالُوْا لَنْ یَّدْخُلَ الْجَنَّةَ اِلَّا مَنْ كَانَ هُوْدًا اَوْ نَصٰرٰی ؕ— تِلْكَ اَمَانِیُّهُمْ ؕ— قُلْ هَاتُوْا بُرْهَانَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
යුදෙව්වන්ගෙන් පිරිසක් හා කිතුනුවන්ගෙන් පිරිසක්: ‘සැබැවින්ම ස්වර්ගය තමන්ට පමණක් හිමි වන්නක්’ යැයි පවසා සිටියහ. යුදෙව්වෝ: ‘යුදෙව්වෙකු ලෙස සිටි අය හැර වෙන කිසිවකු එයට පිවිසෙන්නේම නැතැ’යි ද කිතුනුවෝ: ‘කිතුනුවෙක් ලෙස සිටි අය හැර වෙන කිසිවකු එයට පිවිසෙන්නේම නැතැ’යි ද පවසා සිටියහ. එය ඔවුන්ගේ වැරදි අනුමානයන්ය. පාපකාරී උපකල්පනයන්ය. අහෝ නබිවරය! නුඹ ඔවුනට ප්රතිචාර වශයෙන් මෙසේ පවසනු: ‘නුඹලාගේ මේ තර්කයේ නුඹලා සැබෑ සත්යවාදීහු නම්, නුඹලා විශ්වාස කරන පරිදි නුඹලාගේ සාක්ෂි සාධක ගෙන එනු.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
بَلٰی ۗ— مَنْ اَسْلَمَ وَجْهَهٗ لِلّٰهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهٗۤ اَجْرُهٗ عِنْدَ رَبِّهٖ ۪— وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟۠
ස්වර්ගයට පිවිසෙනුයේ අල්ලාහ් වෙත පමණක් යොමු වූ අවංක කෙනෙකි. ඔහු තම නැමදුම්වල දහම් දූතයාණන් ගෙන ආ දෑ පිළිපදිමින් අවංක ලෙසින් ඒවා ලස්සනට ඉටු කරයි. කවර පිරිසකට අයත් අයකු වූවත් ස්වර්ගයට පිවිසෙනුයේ එවැනි අයෙකි. ඔහුගේ පරමාධිපති අබියස ඔහු සතු තිළිණ ඇත. මතුලොවෙහි එවැන්නන් මුහුණ දෙන දෑ ගැන ඔවුනට කිසිදු බියක් නැත. මෙලොවෙහි ඔවුනට අතපසු වූ දෑ පිළිබඳ දුකට පත්වන්නේද නැත. මුහම්මද් සල්ලල්ලාහු අලය්හි වසල්ලම් තුමාගේ ඇවෑමෙන් පසු මෙම වර්ණනාවන්ට හිමි පුද්ගලයින් වූයේ මුස්ලිම්වරුන් පමණි.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• أن الأمر كله لله، فيبدل ما يشاء من أحكامه وشرائعه، ويبقي ما يشاء منها، وكل ذلك بعلمه وحكمته.
සියලුම කරුණු අල්ලාහ් සතුය. ඔහුගේ තීන්දු හා ෂරීආ පිළිවෙත් ඔහු කැමති පරිදි වෙනස් කරයි. ඒවායින් ඔහු කැමති දෑ ඉතිරි කරයි. මේ සියල්ල සිදු වනුයේ ඔහුගේ අනුදැනුමෙන් හා ඔහුගේ ප්රඥාවෙනි.
• حَسَدُ كثيرٍ من أهل الكتاب هذه الأمة، لما خصَّها الله من الإيمان واتباع الرسول، حتى تمنوا رجوعها إلى الكفر كما كانت.
ආගම් ලත් ජනයා අතර බොහෝ දෙනා මෙම සමූහයා සමග ක්රෝධය හා ඊර්ෂ්යාව ඇති කර ගත්හ. දේව විශ්වාසය හා රසූල්වරයා පිළිපදින මෙන් අල්ලාහ්ගේ නියෝගය ඔවුන් වෙත පැමිණි පසු පවා ඔවුන් නැවත එම සමූහයා පෙර සිටි දේව ප්රතික්ෂේපයේ තත්ත්වයට යොමු කරන්නට ආශා කරන තරම් එම ඊර්ෂ්යාව හා ක්රෝධය පිහිටින.
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߛߊ߲ߤߊߟߌ߫ ߘߟߊߡߌߘߊ ߘߐ߫ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫