Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - Ibisobanuro by'igitabo Al Mukh'taswar fi Taf'sir Al Qur'an Al Karim mu rurimi rw'igisanihali. * - Ishakiro ry'ibisobanuro
قَاتِلُوْهُمْ یُعَذِّبْهُمُ اللّٰهُ بِاَیْدِیْكُمْ وَیُخْزِهِمْ وَیَنْصُرْكُمْ عَلَیْهِمْ وَیَشْفِ صُدُوْرَ قَوْمٍ مُّؤْمِنِیْنَ ۟ۙ
අහෝ දෙවියන් විශ්වාස කරන්නනි! දෙවියන්ට ආදේශ තබන මොවුන් සමග නුඹලා සටන් කරනු. හේතුව සැබැවින්ම නුඹලා ඔවුන් සමග සටන් කරන්නේ නම් අල්ලාහ් නුඹලාගේ දෑතින් ඔවුනට දඬුවම් කරනු ඇත. එය නුඹලා ඔවුන් ව මරා දැමීමෙනි. ඔවුන් අන්ත පරාජයට පත් කරමින්, ඔවුන් සිරභාරයට පත් කරමින්, ඔවුන් අවමානයට පත් කරනු ඇත. නුඹලා ඔවුන් අභිබවා යන්නට සලස්වා නුඹලාට ඔහු උදව් කරනු ඇත. යුද්ධය නොදුටු දේව විශ්වාසී ජනයාගේ හදවත් තුළ පවතින රෝගය, ඔවුන්ගේ සතුරන් ඝාතනය කරනු ලැබීම, සිරභාරයට ගනු ලැබීම හා අන්ත පරාජයට පත්වීම යනාදි වශයෙන් ඔවුනට අත් වූ ඉරණම හා ඔවුනට එරෙහි ව දේව විශ්වාසීන්ට අත් වූ ජයග්රහණය තුළින් ඔහු සුවපත් කරනු ඇත.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَیُذْهِبْ غَیْظَ قُلُوْبِهِمْ ؕ— وَیَتُوْبُ اللّٰهُ عَلٰی مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَاللّٰهُ عَلِیْمٌ حَكِیْمٌ ۟
දේව විශ්වාසීන්ට අත් වූ ජයග්රහණය හේතුවෙන් එම ගැත්තන්ගේ හදවත් තුළ ඔහු ක්රෝධය දුරස් කරනු ඇත. මක්කා ජයග්රහණයේදී ඇතැම් මක්කා වාසීන්ට අත් වූවාක් මෙන් මෙම මුරණ්ඩුකම් ඇත්තන් පාප ක්ෂමාවේ නිරත වූයේ නම් අල්ලාහ් තමන් අභිමත කරන්නන්හට සමාව දෙනු ඇත. ඔවුන් අතර සැබෑ ලෙස පාප ක්ෂමාවෙහි නිරත වන්නා කවුරුන් දැයි අල්ලාහ් මැනවින් දන්නාය. ඔහුගේ මැවීමෙහි ඔහුගේ සැලසුමෙහි හා ඔහු ආගමානුගත කිරීමෙහි මහා ප්රඥාවන්තය.
Ibisobanuro by'icyarabu:
اَمْ حَسِبْتُمْ اَنْ تُتْرَكُوْا وَلَمَّا یَعْلَمِ اللّٰهُ الَّذِیْنَ جٰهَدُوْا مِنْكُمْ وَلَمْ یَتَّخِذُوْا مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَلَا رَسُوْلِهٖ وَلَا الْمُؤْمِنِیْنَ وَلِیْجَةً ؕ— وَاللّٰهُ خَبِیْرٌ بِمَا تَعْمَلُوْنَ ۟۠
අහෝ දේව විශ්වාසී ජනයිනි! කිසිදු පරීක්ෂණයකින් තොරව අල්ලාහ් නුඹලා ව අතහැර දමනු ඇතැයි නුඹලා සිතන්නෙහු ද? පරීක්ෂාවට ලක් කිරීම ඔහුගේ න්යායයන් අතරින් එක් න්යායයකි. නුඹලා අතරින් අල්ලාහ් සමග හෝ ඔහුගේ දූතයාණන් සමග හෝ දේවත්වය විශ්වාස කරන සෙසු මුඃමින්වරුන් සමග හෝ හැර එමෙන්ම දේව ප්රතික්ෂේපකයින් සමඟ රහසිගත ව මිතුදම් නොපාන අල්ලාහ්ට අවංකව කැපවන ගැත්තන් කවුරුන්දැයි ද, ඔවුන් අතර සාධාරණ ව කටයුතු කරන නිර්මල උදවිය කවුරුන්දැයි ද, අල්ලාහ් ප්රත්යක්ෂ කර ගන්නා තෙක් නුඹලාව පරීක්ෂාවට භාජනය කරනු ඇත. නුඹලා සිදු කරන දෑ පිළිබඳ සියලු තොරතුරු අල්ලාහ් මැනවින් දන්නාය. ඔහුට කිසිවක් සැඟ වී යන්නේ නැත. නුඹලාගේ ක්රියාවන් සඳහා ඔහු නුඹලාට මතු ප්රතිඵල පිරිනමනු ඇත.
Ibisobanuro by'icyarabu:
مَا كَانَ لِلْمُشْرِكِیْنَ اَنْ یَّعْمُرُوْا مَسٰجِدَ اللّٰهِ شٰهِدِیْنَ عَلٰۤی اَنْفُسِهِمْ بِالْكُفْرِ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ حَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْ ۖۚ— وَفِی النَّارِ هُمْ خٰلِدُوْنَ ۟
අල්ලාහ්ට ආදේශ තබන්නන්, ඔහු විසින් ඔවුනට හෙළි කරනු ලැබූ දෑ ඔවුන් විසින්ම ප්රතික්ෂේප කිරීම පිළිගෙන සිටින තත්ත්වයේ නැමදුම් හා වෙනත් ඇදිහිලි මගින් අල්ලාහ්ගේ මස්ජිදයන් පරිපාලනය කිරීම ඔවුනට සුදුසු නොවන්නේය. තම ක්රියාවන් නිෂ්ඵල කර ගත්තෝ ඔවුන්මය. එය පිළිගැනීම සඳහා අවශ්ය ඊමාන් නම් කොන්දේසිය ඔවුන් අහිමි කර ගෙන ඇත. නමුත් ඔවුහු ඔවුන්ගේ මරණයට පෙර පාප ක්ෂමාවේ නිරත වූයේ නම් මිස, ඔවුහු මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ නිරා ගින්නේ සදා පිවිසෙනු ඇත.
Ibisobanuro by'icyarabu:
اِنَّمَا یَعْمُرُ مَسٰجِدَ اللّٰهِ مَنْ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَالْیَوْمِ الْاٰخِرِ وَاَقَامَ الصَّلٰوةَ وَاٰتَی الزَّكٰوةَ وَلَمْ یَخْشَ اِلَّا اللّٰهَ ۫— فَعَسٰۤی اُولٰٓىِٕكَ اَنْ یَّكُوْنُوْا مِنَ الْمُهْتَدِیْنَ ۟
මස්ජිද් පරිපාලනය කිරීමටත්, ඒවායෙහි යුතුකම් ඉටු කිරීමටත් සුදුස්සන් වනුයේ, කිසිවක් අල්ලාහ්ට ආදේශ නොකර, ඔහු ව පමණක් විශ්වාස කරන, මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනය පිළිබඳ විශ්වාස කරන, සලාතය ඉටු කරන, තම ධනයෙන් සකාත් ද පිරිනමන, අල්ලාහ් හැර වෙනත් කිසිවකුට බිය නොවන අය හටය. ඍජු මාර්ගය වෙත මග ලබන්නට අපේක්ෂා කරන්නෝ මොවූහුය. දේව ආදේශකයින් වනාහි එයින් වඩාත් දුරස් ව සිටින්නට බලන්නෝ වෙති.
Ibisobanuro by'icyarabu:
اَجَعَلْتُمْ سِقَایَةَ الْحَآجِّ وَعِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ كَمَنْ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَالْیَوْمِ الْاٰخِرِ وَجٰهَدَ فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ ؕ— لَا یَسْتَوٗنَ عِنْدَ اللّٰهِ ؕ— وَاللّٰهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظّٰلِمِیْنَ ۟ۘ
අහෝ දෙවියන්ට ආදේශ තබන්නනි! කිසිවක් අල්ලාහ්ට ආදේශ නොකර, ඔහු ව පමණක් විශ්වාස කර, මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනය ද විශ්වාස කර, අල්ලාහ්ගේ වදන උසස් වීමට හා දේව ප්රතික්ෂේපකයින්ගේ වදන පහත් කිරීම සඳහා තම ප්රාණය හා වස්තුව පරදුවට තබා කැපවන අය මෙන් මස්ජිදය පරිපාලනය කිරීමේ හා පැමිණෙන හජ් වන්දනාකරුවන්ට ජලය සැපයීමේ කටයුතු මෙහෙයවන්නන් නුඹලා පත් කරන්නෙහු ද? අල්ලාහ් අබියස ඇති මහිමයෙහි නුඹලා ඔවුන් සමාන තත්ත්වයෙහි සලකන්නෙහු ද? කිසිවිටෙක අල්ලාහ් අබියස ඔවුන් සම තත්ත්වයේ පසුවන්නේ නැත. හජ් වන්දනාකරුවන්ට ජලය සැපයීම වැනි යහපත් ක්රියාවන් කළ ද, දේව ආදේශය හේතුවෙන් අපරාධකරුවන්ට අල්ලාහ් ආශිර්වාද කරන්නේ නැත.
Ibisobanuro by'icyarabu:
اَلَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَهَاجَرُوْا وَجٰهَدُوْا فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ ۙ— اَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللّٰهِ ؕ— وَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْفَآىِٕزُوْنَ ۟
අල්ලාහ් ව විශ්වාස කිරීම, දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කරන දේශයකින් නික්ම වී ඉස්ලාමීය දේශය වෙත පියනැගීම, තම වස්තුව හා ජීවිත පරදුවට තබා අල්ලාහ්ගේ මාර්ගයේ කැප වී කටයුතු කිරීම යනාදී කරුණු එකට සිදු කළ අය වනාහි, ඔවුන් සෙසු අයට වඩා අල්ලාහ් ඉදිරියේ තරාතිරමින් උසස් අය වෙති. මෙම ගුණාංග වලින් වර්ණනා කරනු ලැබූ ස්වර්ගයේ ජයග්රාහකයෝ ඔවූහුමය.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• في الآيات دلالة على محبة الله لعباده المؤمنين واعتنائه بأحوالهم، حتى إنه جعل من جملة المقاصد الشرعية شفاء ما في صدورهم وذهاب غيظهم.
•සමස්ත ආගමික අපේක්ෂාවන් තුළින් ඔවුන්ගේ සිත් තුළ ඇති දෑ සුවපත් කර, ඔවුන්ගේ ක්රෝධය පහ කරන තෙක් අල්ලාහ් තම ගැත්තන් හට තම ආදරය දක්වන බවත්, ඔවුන්ගේ සියලුම තත්ත්වයන්හි ඔවුන් රැකබලා ගන්නා බවත් මෙම පාඨ වල පෙන්වා දී ඇත.
• شرع الله الجهاد ليحصل به هذا المقصود الأعظم، وهو أن يتميز الصادقون الذين لا يتحيزون إلا لدين الله من الكاذبين الذين يزعمون الإيمان.
•මෙම මහගු අපේක්ෂාව එතුළින් ලබා ගනු පිණිස ජිහාදය අල්ලාහ් ආගමානුගත කළේය. එය දෙවියන් විශ්වාස කරන බව පවසන බොරුකාරයින්ගෙන් අල්ලාහ්ගේ දහම වෙනුවෙන් පමණක් උද්යෝගයෙන් කටයුතු කරන සත්යවාදීන් වෙන් කිරීමය.
• عُمَّار المساجد الحقيقيون هم من وُصِفوا بالإيمان الصادق، وبالقيام بالأعمال الصالحة التي أُمُّها الصلاة والزكاة، وبخشية الله التي هي أصل كل خير.
• දේවස්ථාන පරිපාලනය කිරීමට සැබෑ උරුමක්කරුවන් වනුයේ, සැබෑ දේව විශ්වාසය, දැහැමි ක්රියාවන් ඉටු කිරීම -ඒවා අතරින් සලාතය හා සකාතය මූලික වන්නේය.- හා සියලු දෑ හී මූලය වන අල්ලාහ් ට බියවීම යනාදි කරුණුවලින් විස්තර කරනු ලැබුවෝය.
• الجهاد والإيمان بالله أفضل من سقاية الحاج وعمارة المسجد الحرام بدرجات كثيرة؛ لأن الإيمان أصل الدين، وأما الجهاد في سبيل الله فهو ذروة سنام الدين.
•මස්ජිද් හරාමය පරිපාලය කිරීම, හජ් වන්දනාකරුවන්ට ජලය සැපයීම යනාදියට වඩා අල්ලාහ්ගේ මාර්ගයේ කැපවීම හා ඔහු පිළිබඳ විශ්වාසය තැබීම බොහෝ තරාතිරම් වලින් උසස් වන්නේය. ඊට හේතුව දේව විශ්වාසය යනු දහමේ මූලය වන අතරම ජිහාද් හෙවත් අල්ලාහ්ගේ මාර්ගයේ කැපවීම එහි උච්චතම අවස්ථාව වන බැවිණි.
Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - Ibisobanuro by'igitabo Al Mukh'taswar fi Taf'sir Al Qur'an Al Karim mu rurimi rw'igisanihali. - Ishakiro ry'ibisobanuro
Yasohowe n'ikigo Tafsir of Quranic Studies.