Ibisobanuro by'amagambo Isura Adhariyat (Imiyaga) - Ibisobanuro mukiyau - ububiko bwa qor'an yejejwe

Adh-Dhâriyât

Umurongo: 1

وَٱلذَّٰرِيَٰتِ ذَرۡوٗا

Ngujilumbila (mbungo) jajikututumya luwundu (lwamesi ni kuŵelekasya mawunde gawula).

Umurongo: 2

فَٱلۡحَٰمِلَٰتِ وِقۡرٗا

Ni (ngugalumbila soni mawunde) gagakutwichila mesi gausito.

Umurongo: 3

فَٱلۡجَٰرِيَٰتِ يُسۡرٗا

Ni (yombo) yaikwenda (m’mbwani) mwakutulalila.^[3]

(51:1-3) Mu gele ma Ȃya gatatuga, Allah akukalumbila kajende ka mesi, kuumila m’mbwani kuja mu nnengalenga pakujigalwa nimbungo gali chisawu luwundu, kaneka nikusyuka kuŵa mawunde gawula, kaneko mawundego nkusitopelwamo nigakasatulukaga mesi gala gwila pasi (jatukutiji wula), kaneko mesigo kupitila mu sulo gakasawujilaga soni m’mbwani mwamukwenda yombo yekulungwa-kulungwa. Aka kajende ka mesika ŵandu ŵa Science kupitila mu ilimu ya Geography akakopochele pangakaŵapa kaakukatendaga water cycle, kutendaga Qur’an jasasile yalakweyi kalakala. Yalakweyi ikulosya kuti Qur’an jakuonaonape.

Umurongo: 4

فَٱلۡمُقَسِّمَٰتِ أَمۡرًا

Ni (Achimalaika) ŵaakugaŵanya chilamusi (cha Allah, mpela wula ni malisiki gane).

Umurongo: 5

إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٞ

Chisimu yankupedwa chilanga iŵele yakuonaonape.

Umurongo: 6

وَإِنَّ ٱلدِّينَ لَوَٰقِعٞ

Soni chisimu malipilo gaŵele gakupatikana.

Umurongo: 7

وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلۡحُبُكِ

Ngulilumbila liwunde lyalikwete kagumbidwe kambone.

Umurongo: 8

إِنَّكُمۡ لَفِي قَوۡلٖ مُّخۡتَلِفٖ

Chisimu ŵanganyammwe n’di pa maloŵe gakutindana (gakwamba Qur’an ni Muhammadi ﷺ).

Umurongo: 9

يُؤۡفَكُ عَنۡهُ مَنۡ أُفِكَ

Akugalawusyidwa ni galakwego (kuleka kujikulupilila Qur’an ni Muhammadi ﷺ) jwagalawusyidwe (kuleka chikulupi cha Tauhidi).

Umurongo: 10

قُتِلَ ٱلۡخَرَّٰصُونَ

Pamasile palaniwe ŵaunami.

Umurongo: 11

ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي غَمۡرَةٖ سَاهُونَ

Aŵala ŵaatiŵiile mu ujinga, achikwanjilaga (ya Akhera).

Umurongo: 12

يَسۡـَٔلُونَ أَيَّانَ يَوۡمُ ٱلدِّينِ

Akuwusyaga (mwachipongwe): “Ni chakachi (kwika kwakwe lyele) Lisiku Lyamalipilo?”

Umurongo: 13

يَوۡمَ هُمۡ عَلَى ٱلنَّارِ يُفۡتَنُونَ

(Lyele ni) lisiku lyatachilagasyidwa (pakuchomedwa) ku Moto.

Umurongo: 14

ذُوقُواْ فِتۡنَتَكُمۡ هَٰذَا ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تَسۡتَعۡجِلُونَ

(Tachisalilidwa kuti): “Pasyani kulagasyidwa kwenu, ayi ni ayila yamwaliji nkuijanguya (kuti iyicheje, sano ni iyiche).”

Umurongo: 15

إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ

Chisimu ŵawoga (wakun’jogopa Allah) tachiŵa m’Matimbe ga ku Mbepo ni achitutumule.

Umurongo: 16

ءَاخِذِينَ مَآ ءَاتَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِكَ مُحۡسِنِينَ

Achipochelaga yaŵapele Ambuje ŵao (Allah). Chisimu ŵanganyao nkaniyiŵe yalakweyo (ku duniya) ŵaliji ŵakolosya (masengo).

Umurongo: 17

كَانُواْ قَلِيلٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مَا يَهۡجَعُونَ

Ŵaliji nkugona panandipe chilo.

Umurongo: 18

وَبِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ

Soni kumasikusiku ŵanganyao ŵaliji nkuŵenda chikululuko (kwa Allah).

Umurongo: 19

وَفِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ

Ni m’chipanje mwao mwaliji mwana liwunjili lyakumpa nkuŵenda ni nkwimidwa (ligongo lya kulisiŵilila kuŵenda).

Umurongo: 20

وَفِي ٱلۡأَرۡضِ ءَايَٰتٞ لِّلۡمُوقِنِينَ

Ni petaka pana ilosyo (yakulosya ukombosi wa Allah) kwa ŵakusimichisya (chikulupi chao).

Umurongo: 21

وَفِيٓ أَنفُسِكُمۡۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ

Ni mu (kagumbidwe ka) jenumanja ŵakwe, ana ngankulola?

Umurongo: 22

وَفِي ٱلسَّمَآءِ رِزۡقُكُمۡ وَمَا تُوعَدُونَ

Soni kwinani ni kwalili lisiki lyenu ni yankupedwa chilanga.

Umurongo: 23

فَوَرَبِّ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ إِنَّهُۥ لَحَقّٞ مِّثۡلَ مَآ أَنَّكُمۡ تَنطِقُونَ

Basi ngunnumbila M’mbuje jwa kwinani ni pasi, chisimu yalakweyi yakuona, mpela muyiŵelele (yakuona) yanti jenumanja nkuŵechetaga.

Umurongo: 24

هَلۡ أَتَىٰكَ حَدِيثُ ضَيۡفِ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلۡمُكۡرَمِينَ

Ana jinyyiche abali ja achalendo ŵa Ibrahima ŵakuchimbichikwa?

Umurongo: 25

إِذۡ دَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمٗاۖ قَالَ سَلَٰمٞ قَوۡمٞ مُّنكَرُونَ

Pa ndema jaŵajinjile kukwakwe ni ŵatite: “Ntendele!” Jwalakwe jwatite: “Ntendele!” (Ni jwatite soni chamuntima: “Jenumanja ni) ŵandu ŵangamanyika (kukwangu).”

Umurongo: 26

فَرَاغَ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ فَجَآءَ بِعِجۡلٖ سَمِينٖ

Ni ŵagalauchile ku ŵapeŵasa ŵakwe (mwangalolechela), ni ŵayiche nako kan’gombe kakunakana (kejoche).

Umurongo: 27

فَقَرَّبَهُۥٓ إِلَيۡهِمۡ قَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ

Ni jwakaŵandichisye kukwao. (Pajwagaweni magasa gao kuti ngagakujigala kulya) jwatite: “Ana uli ngankulya?”

Umurongo: 28

فَأَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ خِيفَةٗۖ قَالُواْ لَا تَخَفۡۖ وَبَشَّرُوهُ بِغُلَٰمٍ عَلِيمٖ

Basi ni wampatile woga wakwajogopa ŵanganyao. Ŵanyao ŵatite: “Nkajogopa.” Ni ŵampele abali jakusengwasya janti chakole mwanache jwakumanyilila nnope.

Umurongo: 29

فَأَقۡبَلَتِ ٱمۡرَأَتُهُۥ فِي صَرَّةٖ فَصَكَّتۡ وَجۡهَهَا وَقَالَتۡ عَجُوزٌ عَقِيمٞ

Ni ŵayiche ŵankwakwe (ŵali Sara) ni masegwe, aku ali nkuliputa kungope (ligongo lya usimongo), ni ŵatite: “Jwanchekulupe, jwampalale (timbeleche chinauli)!”

Umurongo: 30

قَالُواْ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡعَلِيمُ

Ŵanganyao ŵatite: “Iyyoyopeyo (tim’beleche mwam’belelemo), Ambuje ŵenu (Allah) niyatite, chisimu Ŵalakweo ni Ŵalunda lwakusokoka, Ŵakumanyilila nnope.”

Umurongo: 31

۞ قَالَ فَمَا خَطۡبُكُمۡ أَيُّهَا ٱلۡمُرۡسَلُونَ

(Kaneka Ibrahima) jwatite: “Abali jao (jine) jaichile nijapi jaomanja akutumidwa?”

Umurongo: 32

قَالُوٓاْ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمٖ مُّجۡرِمِينَ

Ŵanganyao ŵatite: “Chisimu uwwe tutumisyidwe ku ŵandu ŵakuleŵa.”

Umurongo: 33

لِنُرۡسِلَ عَلَيۡهِمۡ حِجَارَةٗ مِّن طِينٖ

“Kuti tukaatumichisye sakalawe syelongo (lya ku Moto).”

Umurongo: 34

مُّسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَ لِلۡمُسۡرِفِينَ

“Syeŵichidwe chimanyilo kwa Ambuje ŵenu (Allah) kwaŵichila akusumba mpika (pasambi).”

Umurongo: 35

فَأَخۡرَجۡنَا مَن كَانَ فِيهَا مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Basi ni twaakopwesye ŵaŵaliji mwalakwemo mwa akukulupilila.

Umurongo: 36

فَمَا وَجَدۡنَا فِيهَا غَيۡرَ بَيۡتٖ مِّنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ

Nambo nganitujisimana mwalakwemo ikaŵeje nyumba jimpepe ja Asilamu (Lutwi ni ŵanache ŵakwe ŵaŵili ŵachikongwe).

Umurongo: 37

وَتَرَكۡنَا فِيهَآ ءَايَةٗ لِّلَّذِينَ يَخَافُونَ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ

Ni twalesile mwalakwemo chilosyo (cha ipotesi jajili mbwani jajiwe) kwa ŵandu ŵaakuijogopa ilagasyo yakupoteka nnope.

Umurongo: 38

وَفِي مُوسَىٰٓ إِذۡ أَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ

Nombe mu (abali ja) Musa (muŵele mwana chilosyo cha ipotesi), pandema jatwantumisye kwa Firiauna ni umboni wakuonechela.

Umurongo: 39

فَتَوَلَّىٰ بِرُكۡنِهِۦ وَقَالَ سَٰحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٞ

Basi (Firiauna) jwanyosyisye ligongo lya machili gakwe, ni jwatite: “(Aju ni) nsaŵi kapena jwamasoka.”

Umurongo: 40

فَأَخَذۡنَٰهُ وَجُنُودَهُۥ فَنَبَذۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡيَمِّ وَهُوَ مُلِيمٞ

Ni twankwembekenye jwalakwe ni asilikali ŵakwe ni twaaponyisye m’mbwani, jwalakwe juli jwagambidwa.

Umurongo: 41

وَفِي عَادٍ إِذۡ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلرِّيحَ ٱلۡعَقِيمَ

Nombe mu (abali ja) achina Adi (muŵele mwana chilosyo cha ipotesi), pandema jatwatumichisye mbungo (jachimbunga) jakonanga.

Umurongo: 42

مَا تَذَرُ مِن شَيۡءٍ أَتَتۡ عَلَيۡهِ إِلَّا جَعَلَتۡهُ كَٱلرَّمِيمِ

Nganijichilekaga chindu chilichose chajichipujiile ikaŵeje kuchitenda mpela chepukuswe.

Umurongo: 43

وَفِي ثَمُودَ إِذۡ قِيلَ لَهُمۡ تَمَتَّعُواْ حَتَّىٰ حِينٖ

Nombe mu (abali ja) achina Samuda (muŵele mwana chilosyo cha ipotesi), pandema jaŵasalilidwe kuti: “Sengwagani kwakandaŵi kannono.”

Umurongo: 44

فَعَتَوۡاْ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِمۡ فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّٰعِقَةُ وَهُمۡ يَنظُرُونَ

Ni ŵalikwesisye kuleka lilamusi lya M’mbuje gwao (Allah), ni wakwembekenye n’gumilo (wa ipotesi) aku ali nkulola.

Umurongo: 45

فَمَا ٱسۡتَطَٰعُواْ مِن قِيَامٖ وَمَا كَانُواْ مُنتَصِرِينَ

Ni nganakombola kwima (kuti atile), soni nganaŵa ŵanti nikulikulupusya (achimisyene).

Umurongo: 46

وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمٗا فَٰسِقِينَ

Ni (twajonasile) ŵandu ŵa Nuhu kalakala (nkanaŵe ŵasalidweo), chisimu ŵanganyao ŵaliji ŵandu ŵakunyosya.

Umurongo: 47

وَٱلسَّمَآءَ بَنَيۡنَٰهَا بِأَيۡيْدٖ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ

Sano liwunde twalitaŵile mwamachili, soni chisimu Uwwe tuŵele Ŵakulisapangula (liwundelyo).

Umurongo: 48

وَٱلۡأَرۡضَ فَرَشۡنَٰهَا فَنِعۡمَ ٱلۡمَٰهِدُونَ

Ni litaka twalitandiche, basi ni Ŵambone nnope mwa akwasasya (twaliji Uwwe)!

Umurongo: 49

وَمِن كُلِّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَا زَوۡجَيۡنِ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ

Ni mu chindu chilichose tugumbile iŵili-iŵili (mpela chachilume ni chachikongwe), kuti jenumanja nkumbuchile (ukoto wa Allah).

Umurongo: 50

فَفِرُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِۖ إِنِّي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ مُّبِينٞ

Basi (mwasalilani yanti): “Tililani kwa Allah, chisimu une (Muhammadi ﷺ) kukwenu ni nkutetela jwakuonechela jwakuuma Kukwakwe.”

Umurongo: 51

وَلَا تَجۡعَلُواْ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَۖ إِنِّي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ مُّبِينٞ

“Soni ngasim’biika pamo ni Allah nnungu jwine, chisimu une (Muhammadi ﷺ) kukwenu ni nkutetela jwakuonechela jwakuuma Kukwakwe.”

Umurongo: 52

كَذَٰلِكَ مَآ أَتَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا قَالُواْ سَاحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٌ

Iyyoyopeyo (yaakuti pakuntenda mmwe Muhammadi ﷺ kuti nsaŵi kapena jwamasoka), nganijwaichilileje aŵala ŵapaujo pao ntenga jwalijose ikaŵeje ŵanganyao ŵatiji: “(Aju ni) nsaŵi kapena jwamasoka.”

Umurongo: 53

أَتَوَاصَوۡاْ بِهِۦۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ طَاغُونَ

Ana ate kulechelana gele (maloŵega)? (Ngwamba), nambo ŵanganyao ni ŵandu ŵakusumba mpika (pa ukafili).

Umurongo: 54

فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ فَمَآ أَنتَ بِمَلُومٖ

Basi mwatundumalilani ŵanganyao (mmwe Muhammadi ﷺ), soni mmwe ngam’ba ŵagambidwa (nkwatundumalilamo).

Umurongo: 55

وَذَكِّرۡ فَإِنَّ ٱلذِّكۡرَىٰ تَنفَعُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Soni kumbusyani, basi chisimu kumbusya tikwakamuchisye ŵakulupilila.

Umurongo: 56

وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ

Soni nganingamba gumba majini ni ŵandu ikaŵeje kuti angalagatileje Une (Jikape).

Umurongo: 57

مَآ أُرِيدُ مِنۡهُم مِّن رِّزۡقٖ وَمَآ أُرِيدُ أَن يُطۡعِمُونِ

Ngangusaka kuumila kukwao lisiki, soni ngangusaka kuti andiisyeeje (kapena kuliisya iwumbe Yangu).

Umurongo: 58

إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلرَّزَّاقُ ذُو ٱلۡقُوَّةِ ٱلۡمَتِينُ

Chisimu Allah ni Nkupeleka lisiki nnope, Nsyene machili gakulimbangana.

Umurongo: 59

فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذَنُوبٗا مِّثۡلَ ذَنُوبِ أَصۡحَٰبِهِمۡ فَلَا يَسۡتَعۡجِلُونِ

Sano chisimu akwete kupata aŵala ŵalitendele lupuso chipande cha ilagasyo chanti mpela chipande chailagasyo cha achimijao (ŵakala), basi ngasanjanguya (kuti napeje ilagasyoyo ndaŵi jakwe nkanijikwane).

Umurongo: 60

فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن يَوۡمِهِمُ ٱلَّذِي يُوعَدُونَ

Basi ipotesi tiyichiŵa kwa aŵala ŵaakufuulu pa lisiku lyao alila lyaakupedwa chilanga (cha kwika kwakwe).