Përkthimi i kuptimeve të Kuranit Fisnik - الترجمة الفلانية * - Përmbajtja e përkthimeve
Simoore neemoraaɗi
ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَجَعَلَ ٱلظُّلُمَٰتِ وَٱلنُّورَۖ ثُمَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمۡ يَعۡدِلُونَ
Gettooje woodanii Alla On Taguɗo kammuuli ɗin e leydi ndin,O Waɗi niɓe ɗen e annoora on.Refti ɓen yedduɓe Joomi maɓɓe on hobe firlito gaa Mum.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَمَا تَأۡتِيهِم مِّنۡ ءَايَةٖ مِّنۡ ءَايَٰتِ رَبِّهِمۡ إِلَّا كَانُواْ عَنۡهَا مُعۡرِضِينَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
أَلَمۡ يَرَوۡاْ كَمۡ أَهۡلَكۡنَا مِن قَبۡلِهِم مِّن قَرۡنٖ مَّكَّنَّٰهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَا لَمۡ نُمَكِّن لَّكُمۡ وَأَرۡسَلۡنَا ٱلسَّمَآءَ عَلَيۡهِم مِّدۡرَارٗا وَجَعَلۡنَا ٱلۡأَنۡهَٰرَ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمۡ فَأَهۡلَكۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡ وَأَنشَأۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِمۡ قَرۡنًا ءَاخَرِينَ
E ɓe yi'aali ɗuuɗii ko Men Halkunoo ado maɓɓe, immorde e gire? Men Newinanno ɓe ka leydi ko Men Newinanaano on ; Men Nuliri kammu ngun e maɓɓe yuppagol, Men Waɗi canɗi ɗin no ila senngo ley maɓɓe. Men Halkiri ɓe junuubi maɓɓe ɗin ; Men sinci ɓaawo maɓɓe gire goo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَلَوۡ نَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ كِتَٰبٗا فِي قِرۡطَاسٖ فَلَمَسُوهُ بِأَيۡدِيهِمۡ لَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ
Sinno Men Jippinno e dow maaɗa Deftere e nder ɗeri, ɓe meemiri nde juuɗe maɓɓe ɗen, yedduɓe ɓen wi'ayno : "Ɗum wonaali si wanaa mbilehu ɓanngu ngu".
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَلَقَدِ ٱسۡتُهۡزِئَ بِرُسُلٖ مِّن قَبۡلِكَ فَحَاقَ بِٱلَّذِينَ سَخِرُواْ مِنۡهُم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ سِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ ثُمَّ ٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُل لِّمَن مَّا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ قُل لِّلَّهِۚ كَتَبَ عَلَىٰ نَفۡسِهِ ٱلرَّحۡمَةَۚ لَيَجۡمَعَنَّكُمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَا رَيۡبَ فِيهِۚ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
Maaku : "Ko hommbe woodani ko woni ko ka kammuuli e ka leydi?" Maaku : "Ko Alla!" O Waɗɗinii e Hoore-Makko yurmeende. Pellet, O Mooɓindiroyay on Ñalnde Darngal : nde sikke alaa e mu'un. Ɓen hayruɓe=pertinbe pittaali mu'un, kamɓe ɓe gomɗintaa.
Tefsiret në gjuhën arabe:
۞ وَلَهُۥ مَا سَكَنَ فِي ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِۚ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيّٗا فَاطِرِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَهُوَ يُطۡعِمُ وَلَا يُطۡعَمُۗ قُلۡ إِنِّيٓ أُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ أَوَّلَ مَنۡ أَسۡلَمَۖ وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Maaku : "E ko ko woori Alla mi jogitotoo giɗo? Taguɗo Kammuulu ɗin e leydi ndin, Kanko himo Ñammina O ñammintaake". Maaku : "Min, Mi yamiraama nde mi wonata arano jebbiliiɗo". Wata a jeye dey e sirkooɓe ɓen.
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ إِنِّيٓ أَخَافُ إِنۡ عَصَيۡتُ رَبِّي عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَهُوَ ٱلۡقَاهِرُ فَوۡقَ عِبَادِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡخَبِيرُ
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ أَيُّ شَيۡءٍ أَكۡبَرُ شَهَٰدَةٗۖ قُلِ ٱللَّهُۖ شَهِيدُۢ بَيۡنِي وَبَيۡنَكُمۡۚ وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانُ لِأُنذِرَكُم بِهِۦ وَمَنۢ بَلَغَۚ أَئِنَّكُمۡ لَتَشۡهَدُونَ أَنَّ مَعَ ٱللَّهِ ءَالِهَةً أُخۡرَىٰۚ قُل لَّآ أَشۡهَدُۚ قُلۡ إِنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ وَإِنَّنِي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُشۡرِكُونَ
Maaku : "Ko honɗum e huunde ɓuri mawnude seedee?" Maaku : "Ko Alla, Ko O Seediiɗo hakkunde am e mo'on ; ndee Qur'aanaare Wahayinaama e am, fii yo mi rentinir on nde, e kala mo nde hewti". E onon on seedoto wonnde no wonndi e reweteeɗi goo? Maaku : "Min mi seedotaako". Maaku : "Anndee pellet, Kanko ko O Reweteeɗo Bajjo". Min ko mi danndiiɗo kon ko kafidoton e makko.
Tefsiret në gjuhën arabe:
ٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ يَعۡرِفُونَهُۥ كَمَا يَعۡرِفُونَ أَبۡنَآءَهُمُۘ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
Ɓen ɓen Men Okki Deftere nden, hiɓe anndiri (Nulaaɗo) on no ɓe anndiri ɓiɗɓe maɓɓe ɓen. Ɓen hayruɓe pittaali mun ɗin, kamɓe ɓe gomɗinta.
Tefsiret në gjuhën arabe:
ٱنظُرۡ كَيۡفَ كَذَبُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡۚ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَمِنۡهُم مَّن يَسۡتَمِعُ إِلَيۡكَۖ وَجَعَلۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ أَكِنَّةً أَن يَفۡقَهُوهُ وَفِيٓ ءَاذَانِهِمۡ وَقۡرٗاۚ وَإِن يَرَوۡاْ كُلَّ ءَايَةٖ لَّا يُؤۡمِنُواْ بِهَاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوكَ يُجَٰدِلُونَكَ يَقُولُ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
Hino e maɓɓe on heɗitotooɗo ma, Men Waɗii ka ɓerɗe maɓɓe kiɓɓale fii wata ɓe faamu [Qur'aanaare] nden, e ka noppi maɓɓe teddeendi. Hay si ɓe yi'ii kala Aaya, ɓe gomɗinta Mo. Haa si ɓe arii e maa, hiɓe wennjida e maaɗa, yedduɓe ɓen wi'a : "Ɗum ɗoo wonaali si wanaa tinndi adinooɓe".
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ وُقِفُواْ عَلَى ٱلنَّارِ فَقَالُواْ يَٰلَيۡتَنَا نُرَدُّ وَلَا نُكَذِّبَ بِـَٔايَٰتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Sinno a tinu tuma nde ɓe darnanoo ka hoore Yiite, ɓe wi'a : "Ee haaniinande men ruttetee, hara men fennataa Aayeeje Joomi amen ɗen, Men jeyee e gomɗimɓe ɓen".
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَقَالُوٓاْ إِنۡ هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا ٱلدُّنۡيَا وَمَا نَحۡنُ بِمَبۡعُوثِينَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ وُقِفُواْ عَلَىٰ رَبِّهِمۡۚ قَالَ أَلَيۡسَ هَٰذَا بِٱلۡحَقِّۚ قَالُواْ بَلَىٰ وَرَبِّنَاۚ قَالَ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ
Sinno a tinu tuma nde ɓe darnaa yeeso Joomi amɓɓe. O Daala : "Ɗum laataaki goonga?" Ɓe wi'a : "Ko non woniri! Men woondirii Joomi amen!". O Daala : "Awa meeɗee non lepte ɗen sabu kon ko yeddiraynoɗon".
Tefsiret në gjuhën arabe:
قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَآءِ ٱللَّهِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَتۡهُمُ ٱلسَّاعَةُ بَغۡتَةٗ قَالُواْ يَٰحَسۡرَتَنَا عَلَىٰ مَا فَرَّطۡنَا فِيهَا وَهُمۡ يَحۡمِلُونَ أَوۡزَارَهُمۡ عَلَىٰ ظُهُورِهِمۡۚ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ
Gomɗii hayrii ɓen fennuɓe hawroygol e Alla. Haa si Darngal ngal arii ɓe e juhal, ɓe wi'a : "Ee nimse amen e kon ko men welsindinoo e ɗam [nguurdam aduna]", hara hiɓe ronndorii bakkatuuji maɓɓe ɗin ka ɓabbe maɓɓe. Faamee bonii ko ɓe ronndoytoo!
Tefsiret në gjuhën arabe:
قَدۡ نَعۡلَمُ إِنَّهُۥ لَيَحۡزُنُكَ ٱلَّذِي يَقُولُونَۖ فَإِنَّهُمۡ لَا يُكَذِّبُونَكَ وَلَٰكِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ يَجۡحَدُونَ
Gomɗii Meɗen Anndi wonnde ko ɓe wowlata kon no sunine. Pellet, kamɓe ɓe alaa ma e fennude, kono tooñooɓe ɓen ko Aayeeje Alla ɗen woni yeddude.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَلَقَدۡ كُذِّبَتۡ رُسُلٞ مِّن قَبۡلِكَ فَصَبَرُواْ عَلَىٰ مَا كُذِّبُواْ وَأُوذُواْ حَتَّىٰٓ أَتَىٰهُمۡ نَصۡرُنَاۚ وَلَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَٰتِ ٱللَّهِۚ وَلَقَدۡ جَآءَكَ مِن نَّبَإِيْ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Gomɗii Nulaaɓe fennanooma ado maaɗa, ɓe muññii e kon ko ɓe fannaa, ɓe lorraa, haa ballal Amen ngal ari e maɓɓe. Alaa waɗtitoowo Konnguɗi Alla ɗin. Gomɗii arii e maaɗa kumpite Nulaaɓe ɓen.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَإِن كَانَ كَبُرَ عَلَيۡكَ إِعۡرَاضُهُمۡ فَإِنِ ٱسۡتَطَعۡتَ أَن تَبۡتَغِيَ نَفَقٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ أَوۡ سُلَّمٗا فِي ٱلسَّمَآءِ فَتَأۡتِيَهُم بِـَٔايَةٖۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَمَعَهُمۡ عَلَى ٱلۡهُدَىٰۚ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ
Si tawii ɗuurnagol maɓɓe ngol saɗtii e maa, si a haɗtanii nde ɗaɓɓataa yolnde ka nder leydi, maa ɓaargal ka kammu addanaaɓe Aaya, [haray waɗu ɗum]. Si Alla Muuyuno, O Mooɓayno ɓe e hoore peewal. Wata a jeye [ko saɗti woo] e majjuɓe ɓen.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَقَالُواْ لَوۡلَا نُزِّلَ عَلَيۡهِ ءَايَةٞ مِّن رَّبِّهِۦۚ قُلۡ إِنَّ ٱللَّهَ قَادِرٌ عَلَىٰٓ أَن يُنَزِّلَ ءَايَةٗ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Ɓe wi'i : "Ko hanno Aaya Jippinee e makko?" Maaku : "Alla ko Haɗatanɗo nde O Jippinta Aaya. Kono ɗuuɗuɓe e maɓɓe anndaa".
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَمَا مِن دَآبَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا طَٰٓئِرٖ يَطِيرُ بِجَنَاحَيۡهِ إِلَّآ أُمَمٌ أَمۡثَالُكُمۚ مَّا فَرَّطۡنَا فِي ٱلۡكِتَٰبِ مِن شَيۡءٖۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ يُحۡشَرُونَ
Alaa e ruɓoowel ka leydi, wanaa wiirayndu wiirira gabiti=bibje mun ɗiɗi, si wanaa ko mofte yeruuje mo'on. Men Accaali huunde ka Deftere. Refti ko ka Joomi maɓɓe ɓe mooɓoytee=rentite.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا صُمّٞ وَبُكۡمٞ فِي ٱلظُّلُمَٰتِۗ مَن يَشَإِ ٱللَّهُ يُضۡلِلۡهُ وَمَن يَشَأۡ يَجۡعَلۡهُ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
Ɓen fennuɓe Aayeeje Amen ɗen ko faaɗuɓe mumɓe e nder majjere. On mo Alla Muuyi majjinnde O Majjinay mo, on Mo O Muuyi O Waɗay mo e laawol focciingol.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ فَأَخَذۡنَٰهُم بِٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ لَعَلَّهُمۡ يَتَضَرَّعُونَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِۦ فَتَحۡنَا عَلَيۡهِمۡ أَبۡوَٰبَ كُلِّ شَيۡءٍ حَتَّىٰٓ إِذَا فَرِحُواْ بِمَآ أُوتُوٓاْ أَخَذۡنَٰهُم بَغۡتَةٗ فَإِذَا هُم مُّبۡلِسُونَ
Nde ɓe yejjitunoo kon ko ɓe waajoraa, Men udditanno ɓe dame kala huunde ; haa nde ɓe weltori kon ko ɓe okkaa, Men Nanngiri ɓe juhal, e jaka ko ɓe taƴiiɓe.
Tefsiret në gjuhën arabe:
فَقُطِعَ دَابِرُ ٱلۡقَوۡمِ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْۚ وَٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِنۡ أَخَذَ ٱللَّهُ سَمۡعَكُمۡ وَأَبۡصَٰرَكُمۡ وَخَتَمَ عَلَىٰ قُلُوبِكُم مَّنۡ إِلَٰهٌ غَيۡرُ ٱللَّهِ يَأۡتِيكُم بِهِۗ ٱنظُرۡ كَيۡفَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ ثُمَّ هُمۡ يَصۡدِفُونَ
Maaku : "Yeetee lam! Si Alla nanngi nanɗe mon ɗen e giiɗe mon ɗen, O notii e ɓerɗe mon ɗen, ko hommbo e reweteeɓe ko woori Alla artiranta on ɗum? Ndaarii ko honno Men firlisirta Aayeeje ɗen! Refti hiɓe ɗuurnoo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا يَمَسُّهُمُ ٱلۡعَذَابُ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُل لَّآ أَقُولُ لَكُمۡ عِندِي خَزَآئِنُ ٱللَّهِ وَلَآ أَعۡلَمُ ٱلۡغَيۡبَ وَلَآ أَقُولُ لَكُمۡ إِنِّي مَلَكٌۖ إِنۡ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّۚ قُلۡ هَلۡ يَسۡتَوِي ٱلۡأَعۡمَىٰ وَٱلۡبَصِيرُۚ أَفَلَا تَتَفَكَّرُونَ
Maaku : "Mi wi'ataa on miɗo mari ngaluuji Alla ɗin, mi anndaa kadi ko wirnii, mi wi'ataa on kadi ko mi malaa'ikaajo. Min mi jokkaa si wanaa kon ko wahayinaa e am". Maaku : "Hara bumɗo e yi'oowo fotay? E on miijitotaako?".
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَأَنذِرۡ بِهِ ٱلَّذِينَ يَخَافُونَ أَن يُحۡشَرُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ لَيۡسَ لَهُم مِّن دُونِهِۦ وَلِيّٞ وَلَا شَفِيعٞ لَّعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ
Rentinir ndee [Al Qur'aanaare], ɓen hulooɓe nde ɓe mooɓindiroytee ka Joomi maɓɓe, hara alanaa ɓe ko woori Mo giɗo wanaa tefoowo, belajo'o, ɓe hulay!
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَلَا تَطۡرُدِ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ رَبَّهُم بِٱلۡغَدَوٰةِ وَٱلۡعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجۡهَهُۥۖ مَا عَلَيۡكَ مِنۡ حِسَابِهِم مِّن شَيۡءٖ وَمَا مِنۡ حِسَابِكَ عَلَيۡهِم مِّن شَيۡءٖ فَتَطۡرُدَهُمۡ فَتَكُونَ مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Wata a raɗo ɓen noddayɓe Joomi maɓɓe bimmbi e kiikiiɗe, hiɓe ɗaɓɓa Yeeso Makko ngon. Huunde e ñaawoore maɓɓe fawaaki ma, wanaa kadi huunde e ñaawoore maa woni ko fawii ɓe sakko raɗoɗaa ɓe, jeyeɗaa e tooñooɓe ɓen.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَكَذَٰلِكَ فَتَنَّا بَعۡضَهُم بِبَعۡضٖ لِّيَقُولُوٓاْ أَهَٰٓؤُلَآءِ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡهِم مِّنۢ بَيۡنِنَآۗ أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِأَعۡلَمَ بِٱلشَّٰكِرِينَ
Ko wano non Men Jerribornoo yoga maɓɓe yoga, fii yo ɓe wi'u : "E ko ɓee ɗoo Alla Neemini e dow mu'un hakkunde amen?" E Alla wonaali ɓurɗo Anndude yettooɓe [Mo] ɓen?
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَإِذَا جَآءَكَ ٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بِـَٔايَٰتِنَا فَقُلۡ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡۖ كَتَبَ رَبُّكُمۡ عَلَىٰ نَفۡسِهِ ٱلرَّحۡمَةَ أَنَّهُۥ مَنۡ عَمِلَ مِنكُمۡ سُوٓءَۢا بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ تَابَ مِنۢ بَعۡدِهِۦ وَأَصۡلَحَ فَأَنَّهُۥ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Si arii e maa ɓen gomɗinayɓe Aayeeje Amen ɗen, maaku : "Yo kisal wonu e mo'on! Joomi mon Waɗɗinii e Makko yurmeende nden : wonnde kala golluɗo e mo'on bone hara ko e majjere, refti o tuubi ɓaawo ɗum o moƴƴini, haray ko O Haforoowo, Hinnotooɗo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَكَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ وَلِتَسۡتَبِينَ سَبِيلُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ إِنِّي نُهِيتُ أَنۡ أَعۡبُدَ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِۚ قُل لَّآ أَتَّبِعُ أَهۡوَآءَكُمۡ قَدۡ ضَلَلۡتُ إِذٗا وَمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُهۡتَدِينَ
Maaku : "Min mi haɗaama nde mi rewata ɓen ɓe noddoton gaanin Alla". Maaku : "Mi jokkataa beleeɗe mon ɗen : gomɗii haray mi majjii, haray kadi mi wonaali e feewuɓe ɓen".
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ إِنِّي عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّي وَكَذَّبۡتُم بِهِۦۚ مَا عِندِي مَا تَسۡتَعۡجِلُونَ بِهِۦٓۚ إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِۖ يَقُصُّ ٱلۡحَقَّۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلۡفَٰصِلِينَ
Maaku : "Min miɗo e ɓanngannduyee immorde ka Joomi am, on fennii ɗum. Mi alaa ko hawjanton kon. Ñaawoore nden ko Alla woodani : Himo Fillo goonga, ko Kanko ɓuri moƴƴude e fensitooɓe ɓen".
Tefsiret në gjuhën arabe:
۞ وَعِندَهُۥ مَفَاتِحُ ٱلۡغَيۡبِ لَا يَعۡلَمُهَآ إِلَّا هُوَۚ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۚ وَمَا تَسۡقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلَّا يَعۡلَمُهَا وَلَا حَبَّةٖ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡأَرۡضِ وَلَا رَطۡبٖ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ
Ko ka Makko woni cottirɗe ko wirnii, anndaa ɗum si wanaa Kanko. Himo Anndi ko woni ka njorndi e ka maayo. Kaakol yanataa si wanaa hara himo Anndi fii maggol, wanaa abbere ka niɓe leydi, wanaa keccol wanaa yoorungol, si wanaa no e deftere ɓanngunde.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَهُوَ ٱلَّذِي يَتَوَفَّىٰكُم بِٱلَّيۡلِ وَيَعۡلَمُ مَا جَرَحۡتُم بِٱلنَّهَارِ ثُمَّ يَبۡعَثُكُمۡ فِيهِ لِيُقۡضَىٰٓ أَجَلٞ مُّسَمّٗىۖ ثُمَّ إِلَيۡهِ مَرۡجِعُكُمۡ ثُمَّ يُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Ko Kanko woni ƴettitoowo on jemma, himo Anndi ko faggitiɗon ñalorma. Refti O Immintina on ontuma fii timmine lajal innaangal. Refti ko ka Makko woni ruttorde mon, refti O Yeetitoo on kon ko gollaynoɗon.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَهُوَ ٱلۡقَاهِرُ فَوۡقَ عِبَادِهِۦۖ وَيُرۡسِلُ عَلَيۡكُمۡ حَفَظَةً حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ تَوَفَّتۡهُ رُسُلُنَا وَهُمۡ لَا يُفَرِّطُونَ
Ko Kanko woni Fooluɗo e dow jeyaaɓe Makko ɓen. Himo Nula e mo'on reenooɓe, haa si maayde nden arii goɗɗo e mo'on, nulaaɓe Amen ɓen ƴettita mo, kamɓe ɓe welsindotaako. @I korrigjuar
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ مَن يُنَجِّيكُم مِّن ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ تَدۡعُونَهُۥ تَضَرُّعٗا وَخُفۡيَةٗ لَّئِنۡ أَنجَىٰنَا مِنۡ هَٰذِهِۦ لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
Maaku : "Ko hommbo daɗndata on niɓe njorndi e maayo?" Hiɗon noddira Mo yankinaare e gunndoo : "Si o daɗndii men e ɗum ɗoo, ma men jeye e yettooɓe ɓen".
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلِ ٱللَّهُ يُنَجِّيكُم مِّنۡهَا وَمِن كُلِّ كَرۡبٖ ثُمَّ أَنتُمۡ تُشۡرِكُونَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ هُوَ ٱلۡقَادِرُ عَلَىٰٓ أَن يَبۡعَثَ عَلَيۡكُمۡ عَذَابٗا مِّن فَوۡقِكُمۡ أَوۡ مِن تَحۡتِ أَرۡجُلِكُمۡ أَوۡ يَلۡبِسَكُمۡ شِيَعٗا وَيُذِيقَ بَعۡضَكُم بَأۡسَ بَعۡضٍۗ ٱنظُرۡ كَيۡفَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّهُمۡ يَفۡقَهُونَ
Maaku : "Ko O Hattanɗo nulugol lepte e dow mo'on, maa ɗe iwra ley koyde mon, maa O Jillindira on dente-dente, O Meeɗina yoga e mo'on lepte yoga". Ndaaru no Men Firlisirta Aayeeje ɗen, belajo'o, ɓe faamay.
Tefsiret në gjuhën arabe:
لِّكُلِّ نَبَإٖ مُّسۡتَقَرّٞۚ وَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَإِذَا رَأَيۡتَ ٱلَّذِينَ يَخُوضُونَ فِيٓ ءَايَٰتِنَا فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيۡرِهِۦۚ وَإِمَّا يُنسِيَنَّكَ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَلَا تَقۡعُدۡ بَعۡدَ ٱلذِّكۡرَىٰ مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
Si a yi'ii ɓen jumpayɓe e Aayeeje Amen ɗen, ɗuurno ɓe haa ɓe jumpa e yeewtere goo. Si seytaane yejjintinii ma, wata a jooɗodu ɓaawo annditugol ngol, e yimɓe tooñooɓe ɓen.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَذَرِ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَهُمۡ لَعِبٗا وَلَهۡوٗا وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ وَذَكِّرۡ بِهِۦٓ أَن تُبۡسَلَ نَفۡسُۢ بِمَا كَسَبَتۡ لَيۡسَ لَهَا مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٞ وَلَا شَفِيعٞ وَإِن تَعۡدِلۡ كُلَّ عَدۡلٖ لَّا يُؤۡخَذۡ مِنۡهَآۗ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ أُبۡسِلُواْ بِمَا كَسَبُواْۖ لَهُمۡ شَرَابٞ مِّنۡ حَمِيمٖ وَعَذَابٌ أَلِيمُۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ
Terto ɓen jogitoriiɓe diina mun kan fijindaaru e mbeleeɗe, nguurndam aduna ɗam hodi ɓe. Waajor ndee (Qur'aanaare) nde wonkii tigintee ko ki faggitori. Alanaa ki gaanin Alla giɗo wanaa tefoowo ; hay si ko sottorii kala sottorgal, ki ƴettantaake ɗum. Ko ɓen woni tigintiniraaɓe kon ko ɓe faggitii. Hino woodani ɓe njaram wulɗam e lepte muusuɗe sabu kon ko ɓe yeddaynoo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ أَنَدۡعُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَنفَعُنَا وَلَا يَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَىٰٓ أَعۡقَابِنَا بَعۡدَ إِذۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُ كَٱلَّذِي ٱسۡتَهۡوَتۡهُ ٱلشَّيَٰطِينُ فِي ٱلۡأَرۡضِ حَيۡرَانَ لَهُۥٓ أَصۡحَٰبٞ يَدۡعُونَهُۥٓ إِلَى ٱلۡهُدَى ٱئۡتِنَاۗ قُلۡ إِنَّ هُدَى ٱللَّهِ هُوَ ٱلۡهُدَىٰۖ وَأُمِرۡنَا لِنُسۡلِمَ لِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Maaku : "E men nodday gaanin Alla kon ko nafataa men kadi lorrataa men? Men ruttitee e gaɗa-teppe amen ɓaawo nde Alla fewni men, wano on mo seytaane fijiri ka leydi himo weemi, himo mari wonndiiɓe ɓe no nodda mo e peewal : "Aru e amen"? Maaku : "Pellet, peewal Alla ngal, ko ngal woni peewal. Men yamiraama jebbilanagol Jom-Winndere nden,
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَأَنۡ أَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَٱتَّقُوهُۚ وَهُوَ ٱلَّذِيٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَهُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۖ وَيَوۡمَ يَقُولُ كُن فَيَكُونُۚ قَوۡلُهُ ٱلۡحَقُّۚ وَلَهُ ٱلۡمُلۡكُ يَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِۚ عَٰلِمُ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِۚ وَهُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡخَبِيرُ
Ko Kanko woni On tagirɗo kammuuli ɗin e leydi ndin goonga. Ñalnde O Daaloyta : "laato!", ɗum laatoo, Daalol Makko ngol ko goonga. Ko Kanko [tun] laamu woodani Ñalnde wuttoytee ka alaadu. Annduɗo ko wirnii e ko feeñi. Ko Kanko woni Ñeeñuɗo, Humpitiiɗo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
۞ وَإِذۡ قَالَ إِبۡرَٰهِيمُ لِأَبِيهِ ءَازَرَ أَتَتَّخِذُ أَصۡنَامًا ءَالِهَةً إِنِّيٓ أَرَىٰكَ وَقَوۡمَكَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
Janto] tuma nde Ibraa hiima maakannoo ben makko Aazara: "Ea jogitoto sanamuuji reweteeɗi?" Pellet, min miɗo yi'e an e yimɓe maa ɓen,e nder majjere ɓanngunde!".
Tefsiret në gjuhën arabe:
فَلَمَّا رَءَا ٱلۡقَمَرَ بَازِغٗا قَالَ هَٰذَا رَبِّيۖ فَلَمَّآ أَفَلَ قَالَ لَئِن لَّمۡ يَهۡدِنِي رَبِّي لَأَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلضَّآلِّينَ
Nde o tini lewru ndun no jalbi, o maaki : "Nduu ɗoo ko joomi am!" Ɓaawo ndu mutii, o maaki : "Si Joomi am fewnaali lam, ma mi jeye e yimɓe majjuɓe ɓen".
Tefsiret në gjuhën arabe:
فَلَمَّا رَءَا ٱلشَّمۡسَ بَازِغَةٗ قَالَ هَٰذَا رَبِّي هَٰذَآ أَكۡبَرُۖ فَلَمَّآ أَفَلَتۡ قَالَ يَٰقَوۡمِ إِنِّي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُشۡرِكُونَ
Nde o tinunoo naange ngen no jalbi, o maaki : "Ngee ɗoo ko joomi am! Ko ngee ɗoo ɓuri mawnude" Ɓaawo nge mutii, o maaki : "Ko onon yo yimɓe am, min ko mi daɗndiiɗo e kon ko sirkoton".
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَحَآجَّهُۥ قَوۡمُهُۥۚ قَالَ أَتُحَٰٓجُّوٓنِّي فِي ٱللَّهِ وَقَدۡ هَدَىٰنِۚ وَلَآ أَخَافُ مَا تُشۡرِكُونَ بِهِۦٓ إِلَّآ أَن يَشَآءَ رَبِّي شَيۡـٔٗاۚ وَسِعَ رَبِّي كُلَّ شَيۡءٍ عِلۡمًاۚ أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ
Yimɓe makko ɓen wennji mo ; o maaki : "E on wennjay lam fii Alla, gomɗii le O fewnii lam? Mi hulataa kon ko kafidoton e Makko, si wanaa nde Joomi am Muuyi huunde. Joomi am yaajanii kala huunde anndal. E on waajitotaako?
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَكَيۡفَ أَخَافُ مَآ أَشۡرَكۡتُمۡ وَلَا تَخَافُونَ أَنَّكُمۡ أَشۡرَكۡتُم بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ عَلَيۡكُمۡ سُلۡطَٰنٗاۚ فَأَيُّ ٱلۡفَرِيقَيۡنِ أَحَقُّ بِٱلۡأَمۡنِۖ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
Ko honno mi hulirta kon ko kafiduɗon on hulaali onon le on kafidii Alla e huunde nde O Jippinanaali on hujja? Ko honnde e feddeeji ɗin ɗiɗi ɓuri hanndude e deeƴere? Si on laatike annduɓe.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَتِلۡكَ حُجَّتُنَآ ءَاتَيۡنَٰهَآ إِبۡرَٰهِيمَ عَلَىٰ قَوۡمِهِۦۚ نَرۡفَعُ دَرَجَٰتٖ مَّن نَّشَآءُۗ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٞ
Ɗun ko hujja Amen mo Men Okki Ibraahiima e dow yimɓe Makko ɓen. Meɗen Ɓamtana darjaaji on mo Men Muuyi. Pellet, Joomi maaɗa ko Ñeeño, Annduɗo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَوَهَبۡنَا لَهُۥٓ إِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَۚ كُلًّا هَدَيۡنَاۚ وَنُوحًا هَدَيۡنَا مِن قَبۡلُۖ وَمِن ذُرِّيَّتِهِۦ دَاوُۥدَ وَسُلَيۡمَٰنَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَىٰ وَهَٰرُونَۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Men Okki mo Ishaaqa e Yaaquuba Men fewni ɓe kala. E Nuuhu Men Fewni mo ko adii, hino jeyaa e jurriiyaaji makko, Daawuuda e Sulaymaana e Ayyuuba e Yuusufa e Muusaa e Haaruuna. Ko wano nii Men yoɓirta moƴƴinooɓe ɓen.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَزَكَرِيَّا وَيَحۡيَىٰ وَعِيسَىٰ وَإِلۡيَاسَۖ كُلّٞ مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَإِسۡمَٰعِيلَ وَٱلۡيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطٗاۚ وَكُلّٗا فَضَّلۡنَا عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحُكۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَۚ فَإِن يَكۡفُرۡ بِهَا هَٰٓؤُلَآءِ فَقَدۡ وَكَّلۡنَا بِهَا قَوۡمٗا لَّيۡسُواْ بِهَا بِكَٰفِرِينَ
Ko ɓen woni ɓe Men Okki Deftere nden e Ñeñƴal ngal e Annabaaku ngun. Si ɓee yeddii ɗin, gomɗii Men Fawii ɗi yimɓe, ɓe laataaki yeddooɓe ɗi.
Tefsiret në gjuhën arabe:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ هَدَى ٱللَّهُۖ فَبِهُدَىٰهُمُ ٱقۡتَدِهۡۗ قُل لَّآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ أَجۡرًاۖ إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِكۡرَىٰ لِلۡعَٰلَمِينَ
Ko ɓen woni ɓe Alla Fewni : ko peewal maɓɓe ngal ñemtintaa. Maaku : "Mi lamndotaako e ɗum njoɓdi". Nde wonaali si wanaa waaju Winndere nden.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَمَا قَدَرُواْ ٱللَّهَ حَقَّ قَدۡرِهِۦٓ إِذۡ قَالُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ عَلَىٰ بَشَرٖ مِّن شَيۡءٖۗ قُلۡ مَنۡ أَنزَلَ ٱلۡكِتَٰبَ ٱلَّذِي جَآءَ بِهِۦ مُوسَىٰ نُورٗا وَهُدٗى لِّلنَّاسِۖ تَجۡعَلُونَهُۥ قَرَاطِيسَ تُبۡدُونَهَا وَتُخۡفُونَ كَثِيرٗاۖ وَعُلِّمۡتُم مَّا لَمۡ تَعۡلَمُوٓاْ أَنتُمۡ وَلَآ ءَابَآؤُكُمۡۖ قُلِ ٱللَّهُۖ ثُمَّ ذَرۡهُمۡ فِي خَوۡضِهِمۡ يَلۡعَبُونَ
Ɓe mawniniraali Alla no O haani mawninireede non tuma ɓe wi'unoo : "Alla Jippinaali e neɗɗanke hau e huunde". Maaku : "Ko hommno jippini Deftere nde Muusaa addi nden, ko nde annoora e peewal wonannde yimɓe ɓen? Hiɗon waɗa nde ɗeri, feññinon goɗɗum e majji, suuɗon ko heewi.Anndinaɗon ko onon anndaano onon, wanaa baabiraaɓe mo'on. Maaku : "Ko Alla". Refti accaaɓe e jumpougol maɓɓe hiɓe fija.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَهَٰذَا كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ مُبَارَكٞ مُّصَدِّقُ ٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَلِتُنذِرَ أُمَّ ٱلۡقُرَىٰ وَمَنۡ حَوۡلَهَاۚ وَٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ يُؤۡمِنُونَ بِهِۦۖ وَهُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ يُحَافِظُونَ
Ndee ɗoo ko Deftere nde Men Jippini : barkinaande, goonginnde ko woni yeesi mayre, e fii yo a waajor nde yimɓe Makko ɓen e ɓen wonɓe takko ɗon. Ɓen gomɗimɓe laakara, hino gomɗini nden, kamɓe hiɓe reenoo e julde maɓɓe nden.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ قَالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَلَمۡ يُوحَ إِلَيۡهِ شَيۡءٞ وَمَن قَالَ سَأُنزِلُ مِثۡلَ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُۗ وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذِ ٱلظَّٰلِمُونَ فِي غَمَرَٰتِ ٱلۡمَوۡتِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ بَاسِطُوٓاْ أَيۡدِيهِمۡ أَخۡرِجُوٓاْ أَنفُسَكُمُۖ ٱلۡيَوۡمَ تُجۡزَوۡنَ عَذَابَ ٱلۡهُونِ بِمَا كُنتُمۡ تَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ وَكُنتُمۡ عَنۡ ءَايَٰتِهِۦ تَسۡتَكۡبِرُونَ
Alaa ɓurɗo tooñude haa foti wa on fefindiiɗo e Alla fenaande maa o wi'i : "Wahayinaama e am", hara hay huunde wahayinaaka e makko. E on wi'uɗo : "Mi jippinay sugu kon ko Alla Jippini". Sinno a tinuno nde tooñooɓe ɓen woni e paɗɗe maayde, hara Malaa'ikaaɓe ɓen hino fonti juuɗe maɓe ɗen (no wi'a): "Yaltinee pittaali mon ɗin. Hannde on yoɓete lepte hoynooje sabu kon ko haalaynoɗon e hoore Alla ko wanaa goonga, laatiɗon gaay e Aayeeje Makko ɗen hiɗon mawnintinoo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَلَقَدۡ جِئۡتُمُونَا فُرَٰدَىٰ كَمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةٖ وَتَرَكۡتُم مَّا خَوَّلۡنَٰكُمۡ وَرَآءَ ظُهُورِكُمۡۖ وَمَا نَرَىٰ مَعَكُمۡ شُفَعَآءَكُمُ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُمۡ أَنَّهُمۡ فِيكُمۡ شُرَكَٰٓؤُاْۚ لَقَد تَّقَطَّعَ بَيۡنَكُمۡ وَضَلَّ عَنكُم مَّا كُنتُمۡ تَزۡعُمُونَ
Gomɗii on ardirii Men telɗugol, wano Men Tagirnoo on arannde laawol, on accii kon ko Men Jeynunoo on ɓaawo mon. Men Yiidaali e mon tefooɓe mon ɓen ɓe aaƴinoɗon wonnde kamɓe e mooɗon ko ɓe kafiduɓe. Gomɗii taƴondiral waɗii hakkunde mo'on : majjirii on kon ko laatinoɗon hiɗon aaƴoo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
۞ إِنَّ ٱللَّهَ فَالِقُ ٱلۡحَبِّ وَٱلنَّوَىٰۖ يُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَمُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتِ مِنَ ٱلۡحَيِّۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُۖ فَأَنَّىٰ تُؤۡفَكُونَ
Pellet, ko Alla woni feccuɗo abbere e kundin : himo yaltina ko wuuri e immorde e ko maayi, ko O yaltinoowo ka maayi immorde e ko wuuri. O mo'on ko Alla. Ko honno wonaɗon fefindoreede?
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَهُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلنُّجُومَ لِتَهۡتَدُواْ بِهَا فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۗ قَدۡ فَصَّلۡنَا ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
Ko Kanko woni waɗanɗo on koode ɗen fii yo on fewnitorɗe ka niɓe njorndi e ka maayo. Gomɗii Men fensitii Aayeeje ɗen wonannde yimɓe annduɓe.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦ نَبَاتَ كُلِّ شَيۡءٖ فَأَخۡرَجۡنَا مِنۡهُ خَضِرٗا نُّخۡرِجُ مِنۡهُ حَبّٗا مُّتَرَاكِبٗا وَمِنَ ٱلنَّخۡلِ مِن طَلۡعِهَا قِنۡوَانٞ دَانِيَةٞ وَجَنَّٰتٖ مِّنۡ أَعۡنَابٖ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلرُّمَّانَ مُشۡتَبِهٗا وَغَيۡرَ مُتَشَٰبِهٍۗ ٱنظُرُوٓاْ إِلَىٰ ثَمَرِهِۦٓ إِذَآ أَثۡمَرَ وَيَنۡعِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكُمۡ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Ko Kanko woni On Jippin jippinɗo ndiyam immorde ka kammu, Men yaltini e majjam puɗi kala huunde, Men yaltini e majjam e ɗin (puɗi) keccum, Meɗen yaltina e mun gabbe fawondirɗe ; e ka tamrooje immorde e piindi majje on dukke baɗtiiɗe, e gese immorde e inabuuje e nebbanteeje e rummaanaaje, nannduɗe e ɗe nanndaa. Ndaaree dimɗe mun ɗen si ɗe rimii e ɓenndugol mun. Pellet, no e ɗum ɗon mooɗon, Aayeeje wonannde yimɓe gomɗinooɓe.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَجَعَلُواْ لِلَّهِ شُرَكَآءَ ٱلۡجِنَّ وَخَلَقَهُمۡۖ وَخَرَقُواْ لَهُۥ بَنِينَ وَبَنَٰتِۭ بِغَيۡرِ عِلۡمٖۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يَصِفُونَ
Ɓe waɗanii Alla jinnaaji kafidiiɗi, tawi le O tagii ɓe. Ɓe waɗani Mo ɓiɗɓe worɓe e rewɓe ko aldaa e ganndal! Senayee woodanii Mo, O Woɗɗike gaay e ko ɓe sifotoo kon.
Tefsiret në gjuhën arabe:
بَدِيعُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُۥ وَلَدٞ وَلَمۡ تَكُن لَّهُۥ صَٰحِبَةٞۖ وَخَلَقَ كُلَّ شَيۡءٖۖ وَهُوَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ
Fuɗɗuɗo kammuuli ɗin e leydi ndin. Ko honno woodiranta Mo ɓiɗɗo O maraa ɓeyngu?! O tagii kala huunde, Kanko ko O Annduɗo kala huunde.
Tefsiret në gjuhën arabe:
لَّا تُدۡرِكُهُ ٱلۡأَبۡصَٰرُ وَهُوَ يُدۡرِكُ ٱلۡأَبۡصَٰرَۖ وَهُوَ ٱللَّطِيفُ ٱلۡخَبِيرُ
Tefsiret në gjuhën arabe:
قَدۡ جَآءَكُم بَصَآئِرُ مِن رَّبِّكُمۡۖ فَمَنۡ أَبۡصَرَ فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَنۡ عَمِيَ فَعَلَيۡهَاۚ وَمَآ أَنَا۠ عَلَيۡكُم بِحَفِيظٖ
Gomɗii hujjaaji arii e mon immorde ka Joomi mon : kala jaɓuɗo yi'ude ko hoore-makko [o yi'ani], kala kadi huminkiniiɗo ko hoore-makko [o huminanii]. Mi wonaali e dow mooɗon reenoowo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَلَا تَسُبُّواْ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ فَيَسُبُّواْ ٱللَّهَ عَدۡوَۢا بِغَيۡرِ عِلۡمٖۗ كَذَٰلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمۡ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِم مَّرۡجِعُهُمۡ فَيُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Wata on on yennu ɓen rewooɓe gaani Alla, sakko ɓe yennira Alla yottagol ko aldaa e ganndal. Ko wano nii Men Cuɗirani kala mofte, golle maɓɓe, refti ko ka Joomi maɓɓe woni ruttorde maɓɓe ; O Humpita ɓe kon ko ɓe laatinoo hiɓe golla.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَأَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَئِن جَآءَتۡهُمۡ ءَايَةٞ لَّيُؤۡمِنُنَّ بِهَاۚ قُلۡ إِنَّمَا ٱلۡأٓيَٰتُ عِندَ ٱللَّهِۖ وَمَا يُشۡعِرُكُمۡ أَنَّهَآ إِذَا جَآءَتۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
Ɓe woodndirii Alla hattirde woondoore maɓɓe : si Aaya arii e maɓɓe, maa ɓe gomɗin mo. Maaku : "Anndee Aayeeje ɗen ko ka Alla woni". E ko so'ini on wonnde si ɗe arii, ɓe gomɗintaa?
Tefsiret në gjuhën arabe:
۞ وَلَوۡ أَنَّنَا نَزَّلۡنَآ إِلَيۡهِمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ وَكَلَّمَهُمُ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَحَشَرۡنَا عَلَيۡهِمۡ كُلَّ شَيۡءٖ قُبُلٗا مَّا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُوٓاْ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ يَجۡهَلُونَ
Sinno Men Jippinno e maɓɓe Malaa'ika, maayɓe ɓen yeewtidi e maɓɓe, Men Mooɓi e maɓɓe kala huunde yeeso maɓɓe ; ɓe laatotanooko gomɗimɓe si wanaa nde Alla Muuyi. Kono ko ɗuuɗi e maɓɓe hino majjaa.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَكَذَٰلِكَ جَعَلۡنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوّٗا شَيَٰطِينَ ٱلۡإِنسِ وَٱلۡجِنِّ يُوحِي بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٖ زُخۡرُفَ ٱلۡقَوۡلِ غُرُورٗاۚ وَلَوۡ شَآءَ رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُۖ فَذَرۡهُمۡ وَمَا يَفۡتَرُونَ
Ko woni nii Men Waɗirani kala Annabaajo gaño : seytaaneeji yimɓe e jinna ; yoga maɓɓe no wahyina e yoga, cuɗaari konngol hodo. Sinno Joomi maa Muuyuno, ɓe waɗataani ɗum, tertodu ɓe e ko ɓe fefindotoo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
أَفَغَيۡرَ ٱللَّهِ أَبۡتَغِي حَكَمٗا وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ إِلَيۡكُمُ ٱلۡكِتَٰبَ مُفَصَّلٗاۚ وَٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ يَعۡلَمُونَ أَنَّهُۥ مُنَزَّلٞ مِّن رَّبِّكَ بِٱلۡحَقِّۖ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُمۡتَرِينَ
E ko ko woori Alla mi ɗaɓɓata ñaawoowo, ko Kanko woni Jippinɗo e mo'on ndee Deftere fensitaande? Ɓen ɓe Men Okki Defte ɓen, hiɓe anndi wonnde ko nde Jippinaande immorde ka Joomi maaɗa goonga. Wata a jeye e sikkitiiɓe ɓen.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَإِن تُطِعۡ أَكۡثَرَ مَن فِي ٱلۡأَرۡضِ يُضِلُّوكَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَإِنۡ هُمۡ إِلَّا يَخۡرُصُونَ
Si a ɗoftike ko ɓuri ɗuuɗude e wonɓe ka leydi ɓen, ɓe majjinte e laawol Alla ngol : ɓe wonaalli hiɓe jokka si wanaa sikke, ɓe wonaali si wanaa hottotooɓe.
Tefsiret në gjuhën arabe:
فَكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ إِن كُنتُم بِـَٔايَٰتِهِۦ مُؤۡمِنِينَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَمَا لَكُمۡ أَلَّا تَأۡكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ وَقَدۡ فَصَّلَ لَكُم مَّا حَرَّمَ عَلَيۡكُمۡ إِلَّا مَا ٱضۡطُرِرۡتُمۡ إِلَيۡهِۗ وَإِنَّ كَثِيرٗا لَّيُضِلُّونَ بِأَهۡوَآئِهِم بِغَيۡرِ عِلۡمٍۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُعۡتَدِينَ
E ko haɗata on nde on ñaamataa kon ko Innde Alla jantaa e mun? Gomɗii O Fensitanii on kon ko O Harmini e mon, si wanaa kon ko ɓittorɗon e mun. Pellet, ko ɗuuɗi [e sirkooɓe ɓen] hino majjira mbeleeɗe mu'un ko alaa e ganndal. Pellet, ko Joomi ɓuri Anndude jaggitooɓe ɓen.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَلَا تَأۡكُلُواْ مِمَّا لَمۡ يُذۡكَرِ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ وَإِنَّهُۥ لَفِسۡقٞۗ وَإِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ لَيُوحُونَ إِلَىٰٓ أَوۡلِيَآئِهِمۡ لِيُجَٰدِلُوكُمۡۖ وَإِنۡ أَطَعۡتُمُوهُمۡ إِنَّكُمۡ لَمُشۡرِكُونَ
Wata on ñaamu kon ko Innde Alla jantaaka e mun, pellet, (salagol) ɗum ko faasiqiyaagal. E pellet, seytaaneeji ɗin no sowonsina e weldiiɓe maɓɓe ɓen no ɓe wennjira on. Si on ɗoftike ɓe, haray pellet, ko on sirkuɓe.
Tefsiret në gjuhën arabe:
أَوَمَن كَانَ مَيۡتٗا فَأَحۡيَيۡنَٰهُ وَجَعَلۡنَا لَهُۥ نُورٗا يَمۡشِي بِهِۦ فِي ٱلنَّاسِ كَمَن مَّثَلُهُۥ فِي ٱلظُّلُمَٰتِ لَيۡسَ بِخَارِجٖ مِّنۡهَاۚ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلۡكَٰفِرِينَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
E ko on laatinooɗo maayɗo, Wuurniti mo, Men wuurniti mbo Waɗani mo annoora himo yaara on hakkunde yimɓe ɓen, wa'ata wa on wonɗon e niɓe mo wanaa yaltoowo ton? Ko wano non heeferɓe ɓen cuɗiranaa kon ko ɓe gollaynoo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَكَذَٰلِكَ جَعَلۡنَا فِي كُلِّ قَرۡيَةٍ أَكَٰبِرَ مُجۡرِمِيهَا لِيَمۡكُرُواْ فِيهَاۖ وَمَا يَمۡكُرُونَ إِلَّا بِأَنفُسِهِمۡ وَمَا يَشۡعُرُونَ
Ko wano non Men Waɗiri e kala hoɗo, mawɓe bonɓe, fii no ɓe fewjira e mayre. Ɓe alaa e fewjude si wanaa e ko'e maɓɓe, kono ɓe so'aa anndude.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَإِذَا جَآءَتۡهُمۡ ءَايَةٞ قَالُواْ لَن نُّؤۡمِنَ حَتَّىٰ نُؤۡتَىٰ مِثۡلَ مَآ أُوتِيَ رُسُلُ ٱللَّهِۘ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ حَيۡثُ يَجۡعَلُ رِسَالَتَهُۥۗ سَيُصِيبُ ٱلَّذِينَ أَجۡرَمُواْ صَغَارٌ عِندَ ٱللَّهِ وَعَذَابٞ شَدِيدُۢ بِمَا كَانُواْ يَمۡكُرُونَ
Si Aaya arii e maɓɓe ɓe wi'a : "Men gomɗintaa haa men okkee sugu ko Nulaaɓe Alla ɓen okkaa kon". Ko Alla ɓuri Anndude ka O Waɗata Nulal Makko ngal. Aray ka koyeera e lepte tiiɗuɗe heɓa ɓen bonɓe, sabu kon ko ɓe fewjanynoo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
فَمَن يُرِدِ ٱللَّهُ أَن يَهۡدِيَهُۥ يَشۡرَحۡ صَدۡرَهُۥ لِلۡإِسۡلَٰمِۖ وَمَن يُرِدۡ أَن يُضِلَّهُۥ يَجۡعَلۡ صَدۡرَهُۥ ضَيِّقًا حَرَجٗا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي ٱلسَّمَآءِۚ كَذَٰلِكَ يَجۡعَلُ ٱللَّهُ ٱلرِّجۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ
Kala mo Alla Faandii fewnude, O Yaññanay=yaajnat ɓernde makko nden Lislaamu. Kala kadi mo O Faandii Majjinnde, O Waɗay ɓernde makko nden faaɗunde ɓittunde ; hara himo wa'i wa ŋabboowo yaha ka kammu. Ko wano non Alla Waɗirta lepte ɗen e ɓen ɓe gomɗintaa.
Tefsiret në gjuhën arabe:
۞ لَهُمۡ دَارُ ٱلسَّلَٰمِ عِندَ رَبِّهِمۡۖ وَهُوَ وَلِيُّهُم بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَيَوۡمَ يَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا يَٰمَعۡشَرَ ٱلۡجِنِّ قَدِ ٱسۡتَكۡثَرۡتُم مِّنَ ٱلۡإِنسِۖ وَقَالَ أَوۡلِيَآؤُهُم مِّنَ ٱلۡإِنسِ رَبَّنَا ٱسۡتَمۡتَعَ بَعۡضُنَا بِبَعۡضٖ وَبَلَغۡنَآ أَجَلَنَا ٱلَّذِيٓ أَجَّلۡتَ لَنَاۚ قَالَ ٱلنَّارُ مَثۡوَىٰكُمۡ خَٰلِدِينَ فِيهَآ إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٞ
Ñalnde O Mooɓitoyta ɓe denndaangal : "Ko onon yo onon yo dental jinna, gomɗii on ɗuɗɗinorii (majjingol) yimɓe ɓen". Yiɗɓe maɓɓe ɓen ka yimɓe wi'a : "Joomi amen, yoga amen dakmitorii yoga, men yottike ngal caatal=lajal amen ngal saatinanɗaa men". O Daala : "Ko Yiite ngen woni werde mon, ko on luttooɓe ton, si wanaa kon ko Alla Muuyi". Pellet, Joomi maaɗa ko Ñeeñuɗo, Annduɗo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَكَذَٰلِكَ نُوَلِّي بَعۡضَ ٱلظَّٰلِمِينَ بَعۡضَۢا بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
يَٰمَعۡشَرَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَقُصُّونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِي وَيُنذِرُونَكُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَاۚ قَالُواْ شَهِدۡنَا عَلَىٰٓ أَنفُسِنَاۖ وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَشَهِدُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰفِرِينَ
Ko onon yo dental jinna e yimɓe, e araali e mo'on Nulaaɓe jeyaaɓe e mo'on, ɓe no fillanoo on Aayeeje Am ɗen, ɓe rentina on hawrugol ndee ɗoo Ñalaande mon? Ɓe wi'a : "Men seedike e hoore pittaali amen". Nguurndam aduna ɗam hodi ɓe ; ɓe seeditii e hoore pittaali maɓɓe ɗin wonnde ɓe laatino heeferɓe.
Tefsiret në gjuhën arabe:
ذَٰلِكَ أَن لَّمۡ يَكُن رَّبُّكَ مُهۡلِكَ ٱلۡقُرَىٰ بِظُلۡمٖ وَأَهۡلُهَا غَٰفِلُونَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَلِكُلّٖ دَرَجَٰتٞ مِّمَّا عَمِلُواْۚ وَمَا رَبُّكَ بِغَٰفِلٍ عَمَّا يَعۡمَلُونَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَرَبُّكَ ٱلۡغَنِيُّ ذُو ٱلرَّحۡمَةِۚ إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ وَيَسۡتَخۡلِفۡ مِنۢ بَعۡدِكُم مَّا يَشَآءُ كَمَآ أَنشَأَكُم مِّن ذُرِّيَّةِ قَوۡمٍ ءَاخَرِينَ
Ko Joomi ma woni Galo Jom-Yurmeende. Si O Muuyii O Naɓay on, O Lontina ɓaawo mo'on ko O Muuyi ; wano O Fuɗɗornoo on immorde e ɓiɗɓe yimɓe goo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
إِنَّ مَا تُوعَدُونَ لَأٓتٖۖ وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ يَٰقَوۡمِ ٱعۡمَلُواْ عَلَىٰ مَكَانَتِكُمۡ إِنِّي عَامِلٞۖ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ مَن تَكُونُ لَهُۥ عَٰقِبَةُ ٱلدَّارِۚ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلظَّٰلِمُونَ
Maaku: "Ko onon yo yimɓe, gollee e nokku mo'on, min ko mi golloowo. On anndoyay ko hommbo (e men) laatantoo ɗum battane galle ɗen". pellet,O malnatah tooñooɓe ɓen.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَجَعَلُواْ لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ ٱلۡحَرۡثِ وَٱلۡأَنۡعَٰمِ نَصِيبٗا فَقَالُواْ هَٰذَا لِلَّهِ بِزَعۡمِهِمۡ وَهَٰذَا لِشُرَكَآئِنَاۖ فَمَا كَانَ لِشُرَكَآئِهِمۡ فَلَا يَصِلُ إِلَى ٱللَّهِۖ وَمَا كَانَ لِلَّهِ فَهُوَ يَصِلُ إِلَىٰ شُرَكَآئِهِمۡۗ سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ
Ɓe waɗanii Alla geɓal e ko O Tagi kon immorde e gese e neemoraaɗi, ɓe wi'i : "Ɗum ɗoo ko Alla -e aaƴagol maɓɓe!- Ɗum ɗoo ko kafidiiɗi amen ɗin". Ko wanani kon kafidiiɗi maɓɓe ɗin hewtataa Alla, kono ko wonani kon Alla hewtay kadidiiɗi maɓɓe ɗin. Ko ɓe ñaawata kon bonii!
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَكَذَٰلِكَ زَيَّنَ لِكَثِيرٖ مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ قَتۡلَ أَوۡلَٰدِهِمۡ شُرَكَآؤُهُمۡ لِيُرۡدُوهُمۡ وَلِيَلۡبِسُواْ عَلَيۡهِمۡ دِينَهُمۡۖ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا فَعَلُوهُۖ فَذَرۡهُمۡ وَمَا يَفۡتَرُونَ
Ko wano non kafidiiɗi ko heewi e sirkooɓe ɓen cuɗirani ɓe warugol ɓiɗɓe maɓɓe, fii yo ɗi halkuɓe e fii yo ɓe jiiɓitu diina maɓɓe kan. Sinno Alla Muuyuno, ɓe waɗataano ɗum. Tertodu ɓe e ko ɓe fefindotoo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَقَالُواْ هَٰذِهِۦٓ أَنۡعَٰمٞ وَحَرۡثٌ حِجۡرٞ لَّا يَطۡعَمُهَآ إِلَّا مَن نَّشَآءُ بِزَعۡمِهِمۡ وَأَنۡعَٰمٌ حُرِّمَتۡ ظُهُورُهَا وَأَنۡعَٰمٞ لَّا يَذۡكُرُونَ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهَا ٱفۡتِرَآءً عَلَيۡهِۚ سَيَجۡزِيهِم بِمَا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
Ɓe wi'i : "Ɗii ɗoo ko neemoraaɗi e gese feraaɗi : ñaamataa ɗi si wanaa on mo men yiɗi."-Ka aaƴagol maɓɓe!- E neemoraaɗi harminaaɗi ɓabbe mun, e neemoraaɗi ɗi ɓe jantotaako Innde Alla e mun, fefindagol e Makko ; O Yoɓoyay ɓe kon ko ɓe fefindotonoo. Ma Alla yobbe fefindagol mu*en ngol.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَقَالُواْ مَا فِي بُطُونِ هَٰذِهِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ خَالِصَةٞ لِّذُكُورِنَا وَمُحَرَّمٌ عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِنَاۖ وَإِن يَكُن مَّيۡتَةٗ فَهُمۡ فِيهِ شُرَكَآءُۚ سَيَجۡزِيهِمۡ وَصۡفَهُمۡۚ إِنَّهُۥ حَكِيمٌ عَلِيمٞ
Ɓe wi'i kadi: "Ko woni kon e deedi ɗii neemoraaɗi, ko heeranii ɗum worɓe amen, harmani rewɓe amen". Si ɗum wonii ko jiibuɗum, kamɓe ko ɓe kafooɓe ɗum. O Yoɓoyay ɓe ko ɓe hanndi kon. Kanko ko O Ñeeñuɗo, Annduɗo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ قَتَلُوٓاْ أَوۡلَٰدَهُمۡ سَفَهَۢا بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَحَرَّمُواْ مَا رَزَقَهُمُ ٱللَّهُ ٱفۡتِرَآءً عَلَى ٱللَّهِۚ قَدۡ ضَلُّواْ وَمَا كَانُواْ مُهۡتَدِينَ
Gomɗii sooyii ɓen warirɓe ɓiɗɓe mun njofoyaagal ko aldaa e ganndal, ɓe harminiri kon ko Alla Arsiki ɓe fefindagol e hoore Alla. Gomɗii ɓe majjii, ɓe wonaano feewuɓe.
Tefsiret në gjuhën arabe:
۞ وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنشَأَ جَنَّٰتٖ مَّعۡرُوشَٰتٖ وَغَيۡرَ مَعۡرُوشَٰتٖ وَٱلنَّخۡلَ وَٱلزَّرۡعَ مُخۡتَلِفًا أُكُلُهُۥ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلرُّمَّانَ مُتَشَٰبِهٗا وَغَيۡرَ مُتَشَٰبِهٖۚ كُلُواْ مِن ثَمَرِهِۦٓ إِذَآ أَثۡمَرَ وَءَاتُواْ حَقَّهُۥ يَوۡمَ حَصَادِهِۦۖ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
Ko Kanko woni On Fuɗɗuɗo gese waɗaaɗe bente e ɗe waɗaaka bente, e tamarooje, e remuruuji sertuɗi ñaamndu mu'un, e nebbanteeje, e rummaana nannduɗe e ɗe nanndaa. Ñaamee e dimɗe majje si ɗe rimii, jonnon asakal mun ñalnde soñaa. Wata on ɓurtin, pellet, Kanko O Yiɗaa ɓurtinooɓe ɓen.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَمِنَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ حَمُولَةٗ وَفَرۡشٗاۚ كُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ وَلَا تَتَّبِعُواْ خُطُوَٰتِ ٱلشَّيۡطَٰنِۚ إِنَّهُۥ لَكُمۡ عَدُوّٞ مُّبِينٞ
Hino e neemoraaɗi ɗin ronndotooɗi e joltuɗi. Ñaamee e kon ko Alla Arsiki on, wata on jokku taaɓaŋlle seytaane ɗen, pellet, kanko ko o gaño mon feeñuɗo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
ثَمَٰنِيَةَ أَزۡوَٰجٖۖ مِّنَ ٱلضَّأۡنِ ٱثۡنَيۡنِ وَمِنَ ٱلۡمَعۡزِ ٱثۡنَيۡنِۗ قُلۡ ءَآلذَّكَرَيۡنِ حَرَّمَ أَمِ ٱلۡأُنثَيَيۡنِ أَمَّا ٱشۡتَمَلَتۡ عَلَيۡهِ أَرۡحَامُ ٱلۡأُنثَيَيۡنِۖ نَبِّـُٔونِي بِعِلۡمٍ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
[O Taganii on] nooneeji jeetati : no e baali ɗin ɗiɗi, no e be'i ɗin kadi ɗiɗi. Maaku : "E ko gori ɗin ɗiɗi O Harmini kaa ko deyi ɗin ɗiɗi, kaa ko ko woni e nder renngaaji deyi ɗin ɗiɗi? Humpitiree lam ganndal si on laatike goonguɓe ;
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَمِنَ ٱلۡإِبِلِ ٱثۡنَيۡنِ وَمِنَ ٱلۡبَقَرِ ٱثۡنَيۡنِۗ قُلۡ ءَآلذَّكَرَيۡنِ حَرَّمَ أَمِ ٱلۡأُنثَيَيۡنِ أَمَّا ٱشۡتَمَلَتۡ عَلَيۡهِ أَرۡحَامُ ٱلۡأُنثَيَيۡنِۖ أَمۡ كُنتُمۡ شُهَدَآءَ إِذۡ وَصَّىٰكُمُ ٱللَّهُ بِهَٰذَاۚ فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبٗا لِّيُضِلَّ ٱلنَّاسَ بِغَيۡرِ عِلۡمٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
No e gelooɗi ɗin ɗiɗi, no e na'i ɗin kadi ɗiɗi. Maaku : "E ko gori ɗin ɗiɗi O Harmini kaa ko deyi ɗin ɗiɗi, kaa ko ko woni e nder renngaaji deyi ɗin ɗiɗi, kaa on seedino tuma Alla Wasiyinoo on ɗum?" Kohommbo ɓuri tooñude haa fota wa on fefindiiɗo fenaande e hoore Alla fii no o majjiniri yimɓe ɓen ko aldaa e ganndal? Pellet, Alla Fewnataa yimɓe tooñooɓe ɓen.
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُل لَّآ أَجِدُ فِي مَآ أُوحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّمًا عَلَىٰ طَاعِمٖ يَطۡعَمُهُۥٓ إِلَّآ أَن يَكُونَ مَيۡتَةً أَوۡ دَمٗا مَّسۡفُوحًا أَوۡ لَحۡمَ خِنزِيرٖ فَإِنَّهُۥ رِجۡسٌ أَوۡ فِسۡقًا أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦۚ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَلَا عَادٖ فَإِنَّ رَبَّكَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Maaku : "Mi tawaali e kon ko wahyinaa e am, ko harminaa e ñaamoowo mo no ñaama ɗum, si wanaa nde laatotoo ko maayi (jiibi), maa ƴiiƴam sankotooɗam, maa teewu kose -sabu ɗum ko soɓe- maa (ko hirsiraa) faasiqiyaagal". Kala on ɓittiiɗo, hara wanaa bewɗo, wanaa jaggituɗo, haray pellet, Joomi maa ko Haforoowo, Hinnotooɗo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَعَلَى ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا كُلَّ ذِي ظُفُرٖۖ وَمِنَ ٱلۡبَقَرِ وَٱلۡغَنَمِ حَرَّمۡنَا عَلَيۡهِمۡ شُحُومَهُمَآ إِلَّا مَا حَمَلَتۡ ظُهُورُهُمَآ أَوِ ٱلۡحَوَايَآ أَوۡ مَا ٱخۡتَلَطَ بِعَظۡمٖۚ ذَٰلِكَ جَزَيۡنَٰهُم بِبَغۡيِهِمۡۖ وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ
Ko en ɓen Alyahuudaaɓe (tun) woni ko Men Harmini kala ko jogii peɗaali. Na'i ɗin e dammi ɗin kadi, Men Harminii e maɓɓe ɓelle majji ɗen, si wanaa ko ɓabbe majji ronndii, maa tete on, maa ko jillondiri e ƴi'e. Ko ɗum Men Yoɓirnoo ɓe berwre maɓɓe nden. Pellet, ko Men Goonguɓe.
Tefsiret në gjuhën arabe:
سَيَقُولُ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَآ أَشۡرَكۡنَا وَلَآ ءَابَآؤُنَا وَلَا حَرَّمۡنَا مِن شَيۡءٖۚ كَذَٰلِكَ كَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ حَتَّىٰ ذَاقُواْ بَأۡسَنَاۗ قُلۡ هَلۡ عِندَكُم مِّنۡ عِلۡمٖ فَتُخۡرِجُوهُ لَنَآۖ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَإِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا تَخۡرُصُونَ
Arma sirkuɓe ɓen wi'a : "Sinno Alla Muuyuno, men sirkataano, wanaa baabiraaɓe amen ɓen, men harmintaano kadi hay e huunde". Ko non ɓen adinooɓe ɓe fennirnoo haa ɓe meeɗi lepte Amen ɗen. Maaku : "Hara ganndal no woodani on yaltinanon men ngal? Pellet, on jokkaa si wanaa sikke, onon on wonaali si wanaa fenooɓe".
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ فَلِلَّهِ ٱلۡحُجَّةُ ٱلۡبَٰلِغَةُۖ فَلَوۡ شَآءَ لَهَدَىٰكُمۡ أَجۡمَعِينَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ هَلُمَّ شُهَدَآءَكُمُ ٱلَّذِينَ يَشۡهَدُونَ أَنَّ ٱللَّهَ حَرَّمَ هَٰذَاۖ فَإِن شَهِدُواْ فَلَا تَشۡهَدۡ مَعَهُمۡۚ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ وَهُم بِرَبِّهِمۡ يَعۡدِلُونَ
Maaku : "Addee seedeeɓe mon ɓen, ɓe seeditoo wonnde Alla Harminii ɗum ɗoo". Si ɓe seedike, wata a seedodu e maɓɓe. Wata a jokku mbeleeɗe ɓen fennuɓe Aayeeje Amen ɗen e ɓen ɓe gomɗinaa laakara, kamɓe hiɓe sirkana Joomi maɓɓe.
Tefsiret në gjuhën arabe:
۞ قُلۡ تَعَالَوۡاْ أَتۡلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمۡ عَلَيۡكُمۡۖ أَلَّا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡـٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗاۖ وَلَا تَقۡتُلُوٓاْ أَوۡلَٰدَكُم مِّنۡ إِمۡلَٰقٖ نَّحۡنُ نَرۡزُقُكُمۡ وَإِيَّاهُمۡۖ وَلَا تَقۡرَبُواْ ٱلۡفَوَٰحِشَ مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَمَا بَطَنَۖ وَلَا تَقۡتُلُواْ ٱلنَّفۡسَ ٱلَّتِي حَرَّمَ ٱللَّهُ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۚ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ
Maaku : "Aree mi janngana on ko Joomi mo Harmini e mon : ko nde kafidoton e Makko huunde, waɗanon jibimɓe mon ɓen moƴƴere. Wata on waru ɓiɗɓe mon ɓen kulol immorde e baasal. Ko Menen Arsikata on e kamɓe. Wata on ɓaɗto pankare ɗen ko feeñi e majje e ko wirnii. Wata waru wonkii ki Alla Harmini si wanaa e goonga. Ko ɗum mooɗon O Wasiyii on ; belajo'o, on haqqilay.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَلَا تَقۡرَبُواْ مَالَ ٱلۡيَتِيمِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ أَشُدَّهُۥۚ وَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَٱلۡمِيزَانَ بِٱلۡقِسۡطِۖ لَا نُكَلِّفُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَاۖ وَإِذَا قُلۡتُمۡ فَٱعۡدِلُواْ وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰۖ وَبِعَهۡدِ ٱللَّهِ أَوۡفُواْۚ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
Wata on ɓaɗto jawdi wonduɗo si wanaa hara ko no ɓuri moƴƴirde, haa o yottoo kellefuyee makko. Timminiree etirɗe ɗen e manndikirɗe= peesirde ɗen no nunɗiri. Men fawaa wonkii si wanaa ko ki townata. Si on wowlay nunɗee hay si ko e hoore jom-ɓaɗtodal. Ahadi Alla ndin hunnon. Ko ɗum mooɗon woni ko O Wasiyii on; belajo'o, on annditay.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَأَنَّ هَٰذَا صِرَٰطِي مُسۡتَقِيمٗا فَٱتَّبِعُوهُۖ وَلَا تَتَّبِعُواْ ٱلسُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمۡ عَن سَبِيلِهِۦۚ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ
"E wonnde pellet, ɗum ɗoo ko laawol am focciingol, jokkee ngol ; wata on jokku laawoy senndaykoy on e laawol Makko ngol". Ko ɗum mooɗon woni ko O Wasiyii on ; belajo'o, on rentoto.
Tefsiret në gjuhën arabe:
ثُمَّ ءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ تَمَامًا عَلَى ٱلَّذِيٓ أَحۡسَنَ وَتَفۡصِيلٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ لَّعَلَّهُم بِلِقَآءِ رَبِّهِمۡ يُؤۡمِنُونَ
Refti Men Okki Muusaa Deftere nden timmirnde (neema) mo o moƴƴiniri, fensitunde kala huunde, ko nde peewal e yurmeende ; belajo'o, ɓe gomɗinay hawrygol e Jommi maɓɓe.
Tefsiret në gjuhën arabe:
أَوۡ تَقُولُواْ لَوۡ أَنَّآ أُنزِلَ عَلَيۡنَا ٱلۡكِتَٰبُ لَكُنَّآ أَهۡدَىٰ مِنۡهُمۡۚ فَقَدۡ جَآءَكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞۚ فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن كَذَّبَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَصَدَفَ عَنۡهَاۗ سَنَجۡزِي ٱلَّذِينَ يَصۡدِفُونَ عَنۡ ءَايَٰتِنَا سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يَصۡدِفُونَ
maa ɗum wi'on : "Sinno menen, Deftere nden Jippinano e amen, men laatotono ɓurɓe ɓen ɗon feewude". Gomɗii arii on immorde ka Joomi mon, ɓanngannduyee, e peewal, e yurmeende. Alaa ɓurɗo tooñude haa hewta on fennuɗo Aayeeje Alla ɗen o ɗuurnii ɗe. Arma Men Yoɓiroya ɓen ɗuurnotooɓe Aayeeje Amen ɗen lepte bonɗe, sabu ko ɓe laatinoo hiɓe ɗuurnoo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَوۡ يَأۡتِيَ رَبُّكَ أَوۡ يَأۡتِيَ بَعۡضُ ءَايَٰتِ رَبِّكَۗ يَوۡمَ يَأۡتِي بَعۡضُ ءَايَٰتِ رَبِّكَ لَا يَنفَعُ نَفۡسًا إِيمَٰنُهَا لَمۡ تَكُنۡ ءَامَنَتۡ مِن قَبۡلُ أَوۡ كَسَبَتۡ فِيٓ إِيمَٰنِهَا خَيۡرٗاۗ قُلِ ٱنتَظِرُوٓاْ إِنَّا مُنتَظِرُونَ
Hara ɓee no habbii si wanaa nde Malaa'ikaaɓe ɓen ara e maɓɓe? Maa Joomi maa Ara? Maa yoga e Maandeeji Joomi maa ara? Ñalnde yoga e Maandeeji Joomi maa ari, nafataa wonkii gomɗinal makki, ki laatanooki gomɗinki ko adii, maa ki faggitii e gomɗinal makki moƴƴere. Maaku : "Habbitee! Menen ko men habbitiiɓe".
Tefsiret në gjuhën arabe:
إِنَّ ٱلَّذِينَ فَرَّقُواْ دِينَهُمۡ وَكَانُواْ شِيَعٗا لَّسۡتَ مِنۡهُمۡ فِي شَيۡءٍۚ إِنَّمَآ أَمۡرُهُمۡ إِلَى ٱللَّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ
Pellet, ɓen sennduɓe diina mun kan, ɓe laatii feddeeji, a jeyaaka e maɓɓe e huunde : Anndee fiyaaku maɓɓe ko faade ka Alla. Refti O Humpita ɓe ko ɓe laatinoo hiɓe golla.
Tefsiret në gjuhën arabe:
مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ عَشۡرُ أَمۡثَالِهَاۖ وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَلَا يُجۡزَىٰٓ إِلَّا مِثۡلَهَا وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
Kala arduɗo e moƴƴere hino woodani mo sappo yeru mayre ; kala kadi arduɗo e bone o yoɓitetaake si wanaa yeru makko. Kamɓe ɓe tooñetaake.
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ إِنَّنِي هَدَىٰنِي رَبِّيٓ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ دِينٗا قِيَمٗا مِّلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗاۚ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Maaku : "Min, Joomi am Fewni lam faade e laawol focciingol, diina ñiiɓuka, diina Ibraahiima, ooñiiɗo [e diina meere] ; o jeyanooka e sirkooɓe ɓen".
Tefsiret në gjuhën arabe:
لَا شَرِيكَ لَهُۥۖ وَبِذَٰلِكَ أُمِرۡتُ وَأَنَا۠ أَوَّلُ ٱلۡمُسۡلِمِينَ
Tefsiret në gjuhën arabe:
قُلۡ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ أَبۡغِي رَبّٗا وَهُوَ رَبُّ كُلِّ شَيۡءٖۚ وَلَا تَكۡسِبُ كُلُّ نَفۡسٍ إِلَّا عَلَيۡهَاۚ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُم مَّرۡجِعُكُمۡ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
Maaku : "E ko tanaa Alla mi ɗaɓɓata reweteeɗo, ko Kanko woni Jeyɗo kala huunde?! Kala wonkii faggitantaako si wanaa e hoore-makki : wonkii ronndotaako bone wonkii goo. Refti ko faade ka Joomi mon woni ruttorde mon, O Humpita on kon ko luutondiraynoɗon e mun.
Tefsiret në gjuhën arabe:
وَهُوَ ٱلَّذِي جَعَلَكُمۡ خَلَٰٓئِفَ ٱلۡأَرۡضِ وَرَفَعَ بَعۡضَكُمۡ فَوۡقَ بَعۡضٖ دَرَجَٰتٖ لِّيَبۡلُوَكُمۡ فِي مَآ ءَاتَىٰكُمۡۗ إِنَّ رَبَّكَ سَرِيعُ ٱلۡعِقَابِ وَإِنَّهُۥ لَغَفُورٞ رَّحِيمُۢ
Ko Kanko woni Waɗuɗo on lontiiɓe ka keydi, O Ɓamtiri yoga mon dow yoga, darjaaji ; fii yo O Jarribo on e ko O Okki on. Pellet, Joomi maa ko yaawuɗo lepte, Kanko kadi, ko O Haforoowo, Hinnotooɗo.
Tefsiret në gjuhën arabe:
Përkthimi i kuptimeve të Kuranit Fisnik - الترجمة الفلانية - Përmbajtja e përkthimeve
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة الفلانية، ترجمها فريق مركز رواد الترجمة بالتعاون مع موقع دار الإسلام www.islamhouse.com.