แปลความหมาย​ สูเราะฮ์ At-Tawbah - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - สารานุกรมอัลกุรอาน

ət-Tovbə

วัตถุประสงค์ของสูเราะฮ์:

البراءة من المشركين والمنافقين وجهادهم، وفتح باب التوبة للتائبين.

Müşriklərdən və münafiqlərdən uzaq olmaq, onlara qarşı cihad etmək, habelə, tövbə etmək istəyənləri üzünə tövbə qapısını açmaq.

---

อายะฮ์: 1

بَرَآءَةٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦٓ إِلَى ٱلَّذِينَ عَٰهَدتُّم مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

Ey müsəlmanlar! Bu, Allah və Onun Rəsulu tə­rə­fin­dən Ərəb yarımadasında yaşayan əhd bağladığınız müş­rik­lərə on­larla olan əhdlərin sona çatdığı barədə bir xəbər­darlıq­dır.

อายะฮ์: 2

فَسِيحُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرٖ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّكُمۡ غَيۡرُ مُعۡجِزِي ٱللَّهِ وَأَنَّ ٱللَّهَ مُخۡزِي ٱلۡكَٰفِرِينَ

Ey müşriklər! Elə isə yer üzündə dörd ay müddətində əmin-amanlıqla gəzib dolaşın. Bu müddət bitdikdən sonra sizin heç bir toxunulmazlıq və əhdiniz yoxdur. Siz nə qədər Allaha küfür etsəniz də, Onun əzabından qaçıb yaxa qur­ta­ra bil­məyəcəyinizə yəqin olun və bilin ki, Allah kafirləri bu dünya da ölüm və əsir düşməklə, axirətdə isə onları cəhənnəm oduna varid etməklə rüsvay edəcəkdir. Allahın bu hökmü, əhdlərini pozan və ya daimi əhdləri olub, əhdlərini pozmayan kafirlərə aiddir. Amma əhdləri hətta dörd aydan çox olaraq müəyyən bir vaxta qədər əhd bağlamış kafirlərə gəldikdə isə belə kimsələrin əhdləri, əhd bağladıqları vaxtın bitməsinə kimidir.

อายะฮ์: 3

وَأَذَٰنٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦٓ إِلَى ٱلنَّاسِ يَوۡمَ ٱلۡحَجِّ ٱلۡأَكۡبَرِ أَنَّ ٱللَّهَ بَرِيٓءٞ مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ وَرَسُولُهُۥۚ فَإِن تُبۡتُمۡ فَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۖ وَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّكُمۡ غَيۡرُ مُعۡجِزِي ٱللَّهِۗ وَبَشِّرِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ

Bu, Allah və Onun Rəsulu tə­rəfin­dən qurban bayramı günü bütün in­san­lara Alla­­hın və həmçinin Onun El­çi­si­nin müşriklərdən uzaq ol­masını elan edəcək bir bil­diriş­dir. Ey müşriklər! Əgər Allaha şərik qoşmaqdan tövbə etsəniz, bu si­zin üçün daha xe­yirli olar. Yox əgər tövbə etməkdən üz döndərsə­niz, bu zaman Allah­­dan və Oun əzabından yaxa qurtara bil­mə­yəcəyinizə yəqin olun. Ey Peyğəmbər! Allaha küfür edən kimsələrə onları məyus edəcək xəbəri ver, Bu, onları ağrılı-acılı bir əzabın gözlədiyi xəbərindir.

อายะฮ์: 4

إِلَّا ٱلَّذِينَ عَٰهَدتُّم مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ ثُمَّ لَمۡ يَنقُصُوكُمۡ شَيۡـٔٗا وَلَمۡ يُظَٰهِرُواْ عَلَيۡكُمۡ أَحَدٗا فَأَتِمُّوٓاْ إِلَيۡهِمۡ عَهۡدَهُمۡ إِلَىٰ مُدَّتِهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَّقِينَ

Saziş bağladıqdan sonra əhdlərinə vəfalı olub, onu poz­mayan müşriklər əvvəldə qeyd edilən hökmdən müstəsnadırlar. On­­lar­la olan əhdlərinizə, müd­dəti sona çatanadək vəfalı olun. Həqi­qətən, Allah, əhdlərinə vəfalı olaraq Onun əmrlərinə tabe olan və özünü xəyanətdə qoruyaraq Allahın qadağan etdiyi şeylərdən uzaq duran müt­təqi­ləri sevər.

อายะฮ์: 5

فَإِذَا ٱنسَلَخَ ٱلۡأَشۡهُرُ ٱلۡحُرُمُ فَٱقۡتُلُواْ ٱلۡمُشۡرِكِينَ حَيۡثُ وَجَدتُّمُوهُمۡ وَخُذُوهُمۡ وَٱحۡصُرُوهُمۡ وَٱقۡعُدُواْ لَهُمۡ كُلَّ مَرۡصَدٖۚ فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُاْ ٱلزَّكَوٰةَ فَخَلُّواْ سَبِيلَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Müşriklərə fürsət verdiyiniz haram aylar bitdikdə, onlara harada rast gəlsəniz, on­ları öl­dü­rün, yaşadıqları yeri müha­sirəyə alın və on­lara hər yerdə pusqu qu­run. Əgər onlar Allaha şərik qoşmaqdan Allaha tövbə et­sə­lər, namaz qılıb mallarının zəkatını ver­sə­lər, onda sizin din qardaşlarınız sayılacaq. Odur ki, on­ları sər­bəst buraxın. Çünki Allah Ona tövbə edən qullarını bağışlayandır, onlara qarşı rəhm­lidir.

อายะฮ์: 6

وَإِنۡ أَحَدٞ مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ ٱسۡتَجَارَكَ فَأَجِرۡهُ حَتَّىٰ يَسۡمَعَ كَلَٰمَ ٱللَّهِ ثُمَّ أَبۡلِغۡهُ مَأۡمَنَهُۥۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَعۡلَمُونَ

Ey Peyğəmbər! Əgər qanı və malı sizə halal olan müşriklərdən biri sən­dən onu himayə etməsini istəyərsə, onun Quranı dinləyənə qədər istədiyini yerinə yetir. Sonra onu özünün arxayın ol­duğu ye­rə çat­dır. Çünki kafirlər bu dinin həqiqətlərini anlamayan bir qövmdür. Əgər Quranı dinlədikdən sonra bu dini anlasalar ola bilsin ki, bəlkə Allaha iman gətirsinlər.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• في الآيات دليل واضح على حرص الإسلام على تسوية العلاقات الخارجية مع الأعداء على أساس من السّلم والأمن والتّفاهم.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə İslam dininin düşmənlərlə sülh, təhlükəsizlik və qarşılıqlı anlaşma əsasında xarici əlaqələrin bərpasına dair açıq-aydın dəlil vardır.

• الإسلام يُقَدِّر العهود، ويوجب الوفاء بها، ويجعل حفظها نابعًا من الإيمان، وملازمًا لتقوى الله تعالى.

• İslam dini əhdlərə xüsusi önəm vermiş, əhdlərə vəfalı olmağa çağırmış, əhdləri qorumağı imanın və Allahdan qorxmağın əlaməti hesab etmişdir.

• أَنَّ إقامة الصّلاة وإيتاء الزّكاة دليل على الإسلام، وأنهما يعصمان الدّم والمال، ويوجبان لمن يؤدّيهما حقوق المسلمين من حفظ دمه وماله إلا بحق الإسلام؛ كارتكاب ما يوجب القتل من قتل النفس البريئة، وزنى الزّاني المُحْصَن، والرّدّة إلى الكفر بعد الإيمان.

• İnsanın namazı vaxt-vaxtında qılması, zəkat verməsi İslam dinində olduğuna dəlildir. Çünki namaz və zəkat insanın qanını və malını qoruyur. Namaz qılmaq, zəkat vermək, haqsız yerə adam öldürmək, evləndikdən sonra zina etmək və iman gətirdikdən sonra küfürə gönmək kimi İslam haqqları müstəsna olmaqla, insana, qanının və malının qorunması kimi müsəlman hüquqlarının verməsini təmin edir.

• مشروعيّة الأمان؛ أي: جواز تأمين الحربي إذا طلبه من المسلمين؛ ليسمع ما يدلّ على صحّة الإسلام، وفي هذا سماحة وتكريم في معاملة الكفار، ودليل على إيثار السِّلم.

• Təhlükəsizliyi təmin etməyin icazəli olması. Yəni ki, kafir müsəlmanlardan İslamı eşidib anlamaq məqsədi ilə aman istəyərsə bu zaman ona, İslamı eşidib anlamaq üçün icazə verilir. Bu, İslamın kafirlərlə müamələdə rəhimli və İsamın sülh sevər bir din olduğuna dəlidir.

อายะฮ์: 7

كَيۡفَ يَكُونُ لِلۡمُشۡرِكِينَ عَهۡدٌ عِندَ ٱللَّهِ وَعِندَ رَسُولِهِۦٓ إِلَّا ٱلَّذِينَ عَٰهَدتُّمۡ عِندَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۖ فَمَا ٱسۡتَقَٰمُواْ لَكُمۡ فَٱسۡتَقِيمُواْ لَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَّقِينَ

Ey müsəlmanlar! Hüdeybiyyə sülhü zamanı Məscidulharamın ya­nın­da sa­ziş bağ­ladığınız Allaha şərik qoşan müşriklər müstəsna ol­maqla müş­riklərin Allah və Onun Rəsulu yanında əh­dinin və toxunulmazlığının olması səhih deyildir. Nə qədər ki, onlar si­zinlə öz aranızda olan əhdə düzgün davranıb, əhdi pozmurlarsa, siz də onlarla düz­gün davranıb onlarla öz aranızda olan əhdi pozmayın. Hə­qi­qətən, Allah, Onun əmirlərinə tabe olub, qadağalarından çəkinən müt­tə­qiləri se­vər.

อายะฮ์: 8

كَيۡفَ وَإِن يَظۡهَرُواْ عَلَيۡكُمۡ لَا يَرۡقُبُواْ فِيكُمۡ إِلّٗا وَلَا ذِمَّةٗۚ يُرۡضُونَكُم بِأَفۡوَٰهِهِمۡ وَتَأۡبَىٰ قُلُوبُهُمۡ وَأَكۡثَرُهُمۡ فَٰسِقُونَ

Axı onların sizinlə düşmən olduqları bir halda, onlar ilə sizin aranızda əhdin və toxunulmazlığın təmin ediləsi necə ola bilər?! Əgər on­lar sizə qa­lib gəlsələr, nə Allahın hökmlərinə, nə qo­humluq əla­qəsinə, nə də əhdə riayət edər­lər. Əksinə sizə ən ağır işgəncələr verərlər. Qəl­blərində olanlarla əməllərində göstərtdikləri düz gəlmədiyi bir halda, dildə sizə yalandan gözəl söz söyləməklə sizi ra­zı sal­mağa çalışarlar. Onlar dediklərinə vəfalı olmazlar. On­ların çoxu əhlərini pozduqları üçün Allahın itaətindən çıxmış kimsələrdir.

อายะฮ์: 9

ٱشۡتَرَوۡاْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ ثَمَنٗا قَلِيلٗا فَصَدُّواْ عَن سَبِيلِهِۦٓۚ إِنَّهُمۡ سَآءَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

Onlar Allahın əhdlərinə vəfalı olmağı əmr edən ayələrinə tabeçilik göstərməyi, öz istəklərinin ardınca gedərək ucuz dünya malına dəyişdilər. Beləliklə də, özlərini haqqa tabe olmaqdan məhrum edərək, ondan üz çevirdilər və başqalarının da haqqa tabe olmağına mane oldular. Onların tutduqları iş ne­cə də pisdir!

อายะฮ์: 10

لَا يَرۡقُبُونَ فِي مُؤۡمِنٍ إِلّٗا وَلَا ذِمَّةٗۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُعۡتَدُونَ

Onlar möminlərə qarşı qəlblərində düşmənçilik bəslədikləri üzündən nə Allahın hökmlərinə, nə qohumluq əlaqə­si­nə, nə də ki, əhdə ria­yət etməzlər. Onlar zülüm və düşmənçilik etdiklərinə görə Allahın həddlərini aşanlardır.

อายะฮ์: 11

فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُاْ ٱلزَّكَوٰةَ فَإِخۡوَٰنُكُمۡ فِي ٱلدِّينِۗ وَنُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ

Əgər etdikləri küfür əməllərdən Allaha tövbə edib, iki şəhadət kəlməsini tələffüz etsələr, na­maz qılıb mallarının zə­katını versələr, onlar sizin din qar­daş­la­rı­nızdır. Bu zaman sizə vacib edilən onlara da vacib edilər, sizə qadağan edilən onlara da qadağan edilmiş olar və bundan sonra onlarla döyüşmək sizə halal olmaz. Çünki İslamı qəbul etmələri onların qanlarını, mallarını və namuslarını qoruyar. Biz ayələri bilən kimsələrə be­lə­cə izah edirik. Çünki ayələrimizdən məhz belə kimsələr faydalanar və başqalarınıda fayda verərlər.

อายะฮ์: 12

وَإِن نَّكَثُوٓاْ أَيۡمَٰنَهُم مِّنۢ بَعۡدِ عَهۡدِهِمۡ وَطَعَنُواْ فِي دِينِكُمۡ فَقَٰتِلُوٓاْ أَئِمَّةَ ٱلۡكُفۡرِ إِنَّهُمۡ لَآ أَيۡمَٰنَ لَهُمۡ لَعَلَّهُمۡ يَنتَهُونَ

Əgər müşriklər müəyyən müddət ərzində sizinlə onlar arasında atəşkəsin olması üçün əhd bağ­la­dıq­dan sonra əhdlərini po­zub di­­ni­ni­zə eyib edib, aşağılayarlarsa, onlarla döyüşün, çün­ki onlar küfür başçıları və öndə gedənləridir. Artıq onların qanlarını qorunmasını təmin edən əhd-peymanları yoxdur. Onlarla döyüşün ki, bəlkə Allaha küfür etməkdən, əhdlərini pozmaqdan və dini aşağılamaqdan çəkinsinlər.

อายะฮ์: 13

أَلَا تُقَٰتِلُونَ قَوۡمٗا نَّكَثُوٓاْ أَيۡمَٰنَهُمۡ وَهَمُّواْ بِإِخۡرَاجِ ٱلرَّسُولِ وَهُم بَدَءُوكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةٍۚ أَتَخۡشَوۡنَهُمۡۚ فَٱللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخۡشَوۡهُ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ

Ey möminlər! Əhd-peymanlarını po­zan, Dərun-nədva da bir yerə yığışıb Peyğəmbəri (sallallahu aleyhi və səlləm) Məkkədən çıxarmaq üçün məşvərət edən, özləri də Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) yaxın dostu və sirdaşı olan Xuzəah qəbiləsinə qarşı, Qureyişin yaxın dostu və sirdaşı olan Bəkr qəbiləsinə yardım edərək sizinlə döyüşü birinci başla­yan bir ca­ma­atla nə üçün vuruşmursunuz? Mə­gər onlardan qor­xub, onlarla döyüşməkdən çəkinirsinizmi? Əgər siz həqiqi mö­­min­si­niz­sə, daha çox Uca Allahdan qorxmalı­sı­nız.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• دلَّت الآيات على أن قتال المشركين الناكثين العهد كان لأسباب كثيرة، أهمها: نقضهم العهد.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələr əhdi pozan müşriklərlə döyüşməyin bir çox səbəblərə görə olduğuna dəlalət etməkdədir, bu səbəblərin ən başlıcası isə onların əhdi pozduqlarına görədir.

• في الآيات دليل على أن من امتنع من أداء الصلاة أو الزكاة فإنه يُقاتَل حتى يؤديهما، كما فعل أبو بكر رضي الله عنه.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələr, Əbu Bəkirin (Allah ondan razı olsun) etdiyi kimi, namaz qılmaqdan yaxud zəkat verməkdən imtina edən kimsələrlə, namaz qılıb, zəkat verənə qədər döyüşməyinə dəlalət edir.

• استدل بعض العلماء بقوله تعالى:﴿وَطَعَنُوا فِي دِينِكُمْ﴾ على وجوب قتل كل من طعن في الدّين عامدًا مستهزئًا به.

• Bəzi alimlər Uca Allahın: ﴾Dininizi yamanlayıb təhqir etsələr﴿ ayəsini dəlil göstərərək, qəsdən, istehza edərək dinə tənə edən hər bir kimsənin öldürülməsinin vacib olduğunu bildirmişlər.

• في الآيات دلالة على أن المؤمن الذي يخشى الله وحده يجب أن يكون أشجع الناس وأجرأهم على القتال.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə tək Allahdan qorxan mömin kimsənin insanların ən şücaətlisi və düşmənlə döyüşməyə ən cəsarətlisi olmasına dair dəlil vardır.

อายะฮ์: 14

قَٰتِلُوهُمۡ يُعَذِّبۡهُمُ ٱللَّهُ بِأَيۡدِيكُمۡ وَيُخۡزِهِمۡ وَيَنصُرۡكُمۡ عَلَيۡهِمۡ وَيَشۡفِ صُدُورَ قَوۡمٖ مُّؤۡمِنِينَ

Ey möminlər! Müşriklərlə döyüşün. Siz onlarla döyüşün ki, Allah sizin əlinizlə onları öldürmək, məğlub etmək və ya əsir götürməklə onlara əzab versin. Möminlərdən, düşmənlərinin öldürülməsinə, onların əsir götürülməsinə, məğlub edilməsinə və Uca Allahın möminlərə düşmənlərinə qarşı yardım etməsinə şahid olmayan mömin camaatın qəlbini sevindirsin.

อายะฮ์: 15

وَيُذۡهِبۡ غَيۡظَ قُلُوبِهِمۡۗ وَيَتُوبُ ٱللَّهُ عَلَىٰ مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ

Allaha mömin qullarına düşmənləri üzərində qələbə nəsib etməklə möminlərin qəlbin­dən qəzəbi uzaq etsin. Məkkənin fəti günü baş verdiyi kimi, Allah, o inadkarlardan kimsə tövbə etdikdə is­tə­diyi kə­sin töv­bə­sini qəbul edər. Allah onlardan kimin ixlasla tövbə etdiyini biləndir və O, xəlq etməyində, işlərində və şəri əhkamlarında hikmət sahibidir.

อายะฮ์: 16

أَمۡ حَسِبۡتُمۡ أَن تُتۡرَكُواْ وَلَمَّا يَعۡلَمِ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ جَٰهَدُواْ مِنكُمۡ وَلَمۡ يَتَّخِذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَا رَسُولِهِۦ وَلَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَلِيجَةٗۚ وَٱللَّهُ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ

Ey möminlər! Allah sizi imtahan etmədən sərbəst bu­raxacağınızımı güman edirdiniz? İmtahan Allahın sünnəsidir. Allah sizi ta içərinizdən, özlərinə, Allah­dan, Onun Elçi­sin­dən və möminlərdən başqa­ kafirləri sir­daş, dost tutmayan­ları, ixlasla Allah üçün cihad edənləri ayırd edənə qəbər imtahan edəcəkdir. Allah nə etdik­lərinizdən xəbərdardır. Ona heç bir şey gizli qalmaz. Allah onlara etdikləri əməllərin əvəzini verəcəkdir.

อายะฮ์: 17

مَا كَانَ لِلۡمُشۡرِكِينَ أَن يَعۡمُرُواْ مَسَٰجِدَ ٱللَّهِ شَٰهِدِينَ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِم بِٱلۡكُفۡرِۚ أُوْلَٰٓئِكَ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ وَفِي ٱلنَّارِ هُمۡ خَٰلِدُونَ

Müşriklər qəlblərində Allaha küfr etdiklə­ri­ və bunu əməlləri ilə büruzə verdikləri bir halda, onlara Alla­hın məs­cidlərini ibadət və başqa itaət əməllərlə abadlaş­dır­maq ya­ra­maz. Onların imanları olmadığı üçün əməl­ləri pu­ça çıx­mış­­dır. Əgər onlar ölməzdən əvvəl Allaha şərik qoşmaqdan tövbə etməsələr, qiyamət günü cəhənnəmə varid olaraq orada əbə­di qalacaqlar.

อายะฮ์: 18

إِنَّمَا يَعۡمُرُ مَسَٰجِدَ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَأَقَامَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَى ٱلزَّكَوٰةَ وَلَمۡ يَخۡشَ إِلَّا ٱللَّهَۖ فَعَسَىٰٓ أُوْلَٰٓئِكَ أَن يَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُهۡتَدِينَ

Allahın məscidlərini abad­laşdırmağa yalnız tək Allaha iman edən, Ona heç bir şeyi şərik qoşmayan, qiyamət gününə iman gə­tirən, namaz qılan, malının zə­katın verən və Uca Allahdan başqa heç kəsdən qorx­mayan kimsə layiqdir. Ola bilsin ki, məhz onlar doğ­ru yolla yönələn kimsələr ol­sunlar. Amma müşriklər isə bu yoldan olduqca çox uzaq olan kimsələrdir.

อายะฮ์: 19

۞ أَجَعَلۡتُمۡ سِقَايَةَ ٱلۡحَآجِّ وَعِمَارَةَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ كَمَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَجَٰهَدَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۚ لَا يَسۡتَوُۥنَ عِندَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ

Ey müşriklər! Doğrudanmı siz hacı­la­ra su ver­məyi və Məscidul­ha­ramı abad­laş­dır­ma­ğı Allaha iman gə­tirib, Ona heç bir şeyi şərik qoşmayan və qiyamət gü­nünə imanan, kafirlərin kəlməsi alçaq, Allahın kəlməsi isə uca olması üçün canı və malı ilə Allah yo­lun­da cihad edənlərlə eyni tutursunuz? Məgər siz bu iki dəstəni Allah qatında fəzilət baxımından eyni dərəcədə edirsiniz? Bilin ki, onlar Alla­hın ya­nın­da əsla eyni dərəcədə ola bilməzlər. Allah zalım qövmü, hacı­la­ra su ver­mək kimi yaxşı əməllər etsələr də belə, şirk etdiklərinə görə doğru yola müvəffəq etməz.

อายะฮ์: 20

ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡ أَعۡظَمُ دَرَجَةً عِندَ ٱللَّهِۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَآئِزُونَ

Allaha iman gətirib, küfür diyarından İslam diyarına hicrət etməklə, malı və canı ilə Allah yolunda cihad etməyi bir araya cəm edən kimsələrin mükafatı Allah ya­nında başqalarından ən yüksək də­rə­cə­lərdədir. Məhz bu sifətləri özündə cəm edən kimsələr cənnətə daxil olan kimsələrdir.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• في الآيات دلالة على محبة الله لعباده المؤمنين واعتنائه بأحوالهم، حتى إنه جعل من جملة المقاصد الشرعية شفاء ما في صدورهم وذهاب غيظهم.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə Uca Allah mömin qullarını sevdiyinə və onlara qayğı göstərməsinə dair dəlil vardır. Belə ki, Allah, düşmənləri məğlub etməklə möminlərin qəlbindən onlara qarşı olan qəzəbi aparmağı şəriətin məqsədlərindən biri etmişdir.

• شرع الله الجهاد ليحصل به هذا المقصود الأعظم، وهو أن يتميز الصادقون الذين لا يتحيزون إلا لدين الله من الكاذبين الذين يزعمون الإيمان.

• Allah cihadı ali məqsədin əldə olunması üçün dində qanun etmişdir. Bu ali məqsəd isə canlarını din uğrunda fəda edən sadiq kimsələri, iman gətirdiklərini iddia edən yalançılardan ayırd etməkdir.

• عُمَّار المساجد الحقيقيون هم من وُصِفوا بالإيمان الصادق، وبالقيام بالأعمال الصالحة التي أُمُّها الصلاة والزكاة، وبخشية الله التي هي أصل كل خير.

• Məscidləri həqiqi təmir edənlər, Allaha sidq qəlbdən iman gətirən, namaz qılıb, zəkat vermək kimi saleh əməllər edənlər və hər bir xeyirin əsası olan Allahdan qorxan kimsələrdir.

• الجهاد والإيمان بالله أفضل من سقاية الحاج وعمارة المسجد الحرام بدرجات كثيرة؛ لأن الإيمان أصل الدين، وأما الجهاد في سبيل الله فهو ذروة سنام الدين.

• Allaha iman gətirib, Onun yolunda cihad etmək Allah qatında hacılara su verməkdən və Məscidülhəramı təmir etməkdə qat-qat üstündür. Çünki imanı dinin əsası, Allah yolunda cihad etmək isə dinin ən yüksək zirvəsidir.

อายะฮ์: 21

يُبَشِّرُهُمۡ رَبُّهُم بِرَحۡمَةٖ مِّنۡهُ وَرِضۡوَٰنٖ وَجَنَّٰتٖ لَّهُمۡ فِيهَا نَعِيمٞ مُّقِيمٌ

Allah on­lara mər­həmət əta edib, razı qalacağını, onlara əsla qəzəblənməyəcəyini və içəri­sin­də onlar üçün heç vaxt tükənməyən, əbədi ne­mətlər olan cən­nətlərə daxil edəcəyini xəbər verərək sevindirmişdir.

อายะฮ์: 22

خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عِندَهُۥٓ أَجۡرٌ عَظِيمٞ

Onlar o cənnətlərdə əbədi qala­caq­lar. Bu onların dünyada ikən etdikləri saleh əməllərinin mükafatıdır. Şüb­həsiz ki, dini məhz Allaha məxsus edərək Allahın əmrlərinə tabe olub, qadağalarından çəkinən kimsələr üçün Allah yanında böyük müka­fat vardır.

อายะฮ์: 23

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُوٓاْ ءَابَآءَكُمۡ وَإِخۡوَٰنَكُمۡ أَوۡلِيَآءَ إِنِ ٱسۡتَحَبُّواْ ٱلۡكُفۡرَ عَلَى ٱلۡإِيمَٰنِۚ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ

Ey Allaha iman edib Rəsulunun gətirdiyinə tabe olan kimsələr! Əgər ata­la­rı­nız, qardaşla­rı­nız və ya yaxın qohum-əqrəbanız küfü­rü tək Allaha iman etməkdən üs­tün sayarlarsa, bu zaman möminlərin sirrlərini onlara açaraq, onlarla məsləhətləşib onları özünüzə dost tut­mayın. Onlar küfürdə israr etdikləri bir halda onları özünə dost tutub, onlara məhəbbət bəsləyən kimsə artıq Allaha asi olmuş və asilik etdiyinə görə nəfsini həlaka sürüklədiyi üçün özünə zülm etmişdir.

อายะฮ์: 24

قُلۡ إِن كَانَ ءَابَآؤُكُمۡ وَأَبۡنَآؤُكُمۡ وَإِخۡوَٰنُكُمۡ وَأَزۡوَٰجُكُمۡ وَعَشِيرَتُكُمۡ وَأَمۡوَٰلٌ ٱقۡتَرَفۡتُمُوهَا وَتِجَٰرَةٞ تَخۡشَوۡنَ كَسَادَهَا وَمَسَٰكِنُ تَرۡضَوۡنَهَآ أَحَبَّ إِلَيۡكُم مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَجِهَادٖ فِي سَبِيلِهِۦ فَتَرَبَّصُواْ حَتَّىٰ يَأۡتِيَ ٱللَّهُ بِأَمۡرِهِۦۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡفَٰسِقِينَ

Ey Peyğəmbər! De: "Ey möminlər! Əgər atalarınız, qardaşlarınız, zöv­cə­lə­ri­niz, yaxın qohum-əqrəbanız, qa­zan­dı­ğınız mallar, rəvac olmasını istədiyiniz, iflasa uğ­ra­ma­sın­dan qorxduğunuz alış-veri­şi­niz və yaşamaq istədiyiniz evləriniz və bunların hamısı sizə Allah­dan, Onun El­çi­sindən və Onun yo­­lunda ci­had­ etməkdən daha sevimli­dir­sə, o zaman Allahın əzabını və cəzasını gözlə­yin. Allah, Onu razı salan əməllər etməyib, əksinə Onun itaətindən çıxan kimsələri xeyirə müvəffəq etməz".

อายะฮ์: 25

لَقَدۡ نَصَرَكُمُ ٱللَّهُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٖ وَيَوۡمَ حُنَيۡنٍ إِذۡ أَعۡجَبَتۡكُمۡ كَثۡرَتُكُمۡ فَلَمۡ تُغۡنِ عَنكُمۡ شَيۡـٔٗا وَضَاقَتۡ عَلَيۡكُمُ ٱلۡأَرۡضُ بِمَا رَحُبَتۡ ثُمَّ وَلَّيۡتُم مُّدۡبِرِينَ

Ey möminlər! Allah, sayınızın və qüvvənizin az olmasına rəğmən Allaha təvəkkül edib, səbəblərdən yapışdığınıza görə sizə müşriklərdən olan düşməninizə qarşı bir çox döyüş­lər­də kö­mək etmiş­dir. Heç zaman sayınızın çoxluğu ilə qürurlanmayın, çox olmanız heç də düşmən üzərində qələbə çalmaq üçün səbəb deyildir. Hərçənd Hüneyn döyüşü günü siz sayınızın çoxluğu ilə qürurlanıb öyündünüz və: "Bu gün sayımızın çox olduğuna görə kimsə bizə qələbə çala bilməz" - dediniz, lakin sayınızın çox olması ilə qürurlanıb öyünməyiniz sizin ka­rı­nıza gəlmədi. Düşmən sizi məğlub etdi. Yer üzü öz geniş­liyinə rəğmən sizə dar gəl­di, sonra düşmənə arxa çevirib məğlub olaraq qaç­dı­nız.

อายะฮ์: 26

ثُمَّ أَنزَلَ ٱللَّهُ سَكِينَتَهُۥ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ وَعَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَأَنزَلَ جُنُودٗا لَّمۡ تَرَوۡهَا وَعَذَّبَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۚ وَذَٰلِكَ جَزَآءُ ٱلۡكَٰفِرِينَ

Düşmənə arxa çevirib qaçdıqdan sonra Allah Öz Elçisinə və mö­min­lərə əminlik, rahatlıq nazil et­di və beləliklə də onlar bunun sayəsində döyüşdə sabit qədəm oldular. Allah sizin köməyinizə sizin gö­rə bilmə­di­yiniz mələklər gön­dərdi və kafir­lə­rə isə öldürülmə, əsir alınma, mal-dövlətlərinin və oğul-uşaqlarının ələ keçirilməsi ilə əzab verdi. Kafirlərin başına gələn bu müsibət onların Allahın elçisini yalan sayıb ondan üz çevirdiklərinə görə idi.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• مراتب فضل المجاهدين كثيرة، فهم أعظم درجة عند الله من كل ذي درجة، فلهم المزية والمرتبة العلية، وهم الفائزون الظافرون الناجون، وهم الذين يبشرهم ربهم بالنعيم.

• Allah yolunda cihad edən mücahidlərin fəzilət baxımından dərəcələri olduqca yüksək məqamdadır. Onlar Allah qatında ən yüksək məqama layid görülən kimsələrdir. Onlar üçün cənnətdə yüksək məqamlar və uca dərəcələr vardır. Məhz onlar qurtulan, zəfər çalan və nicat tapan kimsələrdir. Uca Allahın əbəd nemətlər içərisinsdə qalacaqlarına dair müjdələyən kimsələr elə məhz onlardır.

• في الآيات أعظم دليل على وجوب محبة الله ورسوله، وتقديم هذه المحبة على محبة كل شيء.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə Allah və Rəsuluna məhəbbət bəsləməyin və Allah və Rəsulunu hər bir şeydən daha çox sevməyin vacibliyini bildirən dəlil vardır.

• تخصيص يوم حنين بالذكر من بين أيام الحروب؛ لما فيه من العبرة بحصول النصر عند امتثال أمر الله ورسوله صلى الله عليه وسلم وحصول الهزيمة عند إيثار الحظوظ العاجلة على الامتثال.

• Uca Allahın məhz Hüneyn döyüşü günü baş vermiş hadisəni başqa döyüşlərdə baş vermiş hadisələrdən ayrıca olaraq xüsusi ilə qeyd edilməsinin səbəbi, o gün möminlərin Allah və Rəsulunun əmrlərinə tabeçilik göstərdiklərinə görə Allah möminlərə qələbə, onlar fani dünya malını, Allaha və Rəsuluna tabeçilik göstərməkdən üstün tutduqda isə məğlub olduqlarından ibrət almağa görədir.

• فضل نزول السكينة، فسكينة الرسول صلى الله عليه وسلم سكينة اطمئنان على المسلمين الذين معه وثقة بالنصر، وسكينة المؤمنين سكينة ثبات وشجاعة بعد الجَزَع والخوف.

• Arxayınlıqın nazil olmasının fəziləti. Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) arxayın olması onunla birgə olan müsəlmanların da arxayın olması və onların qələbəyə əmin olmaları deməkdir. Möminlərin arxayınlıqı isə narahahatçılıq və qorxudan sonra sabitqədəm və şücaətli olmaq deməkdir.

อายะฮ์: 27

ثُمَّ يَتُوبُ ٱللَّهُ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ عَلَىٰ مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Kim bu əzabdan sonra küfür və zəlalət əməllərindən tövbə edərsə Allah onun tövbəsini qəbul edər. Allah, Ona tövbə edən qullarına qarşı bağışlayandır, rəhm­lidir. Beləki Uca Allah onların küfür və asilik etdikdən sonra tövəbələrini qəbul edər, onalara əzab verməz.

อายะฮ์: 28

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡمُشۡرِكُونَ نَجَسٞ فَلَا يَقۡرَبُواْ ٱلۡمَسۡجِدَ ٱلۡحَرَامَ بَعۡدَ عَامِهِمۡ هَٰذَاۚ وَإِنۡ خِفۡتُمۡ عَيۡلَةٗ فَسَوۡفَ يُغۡنِيكُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦٓ إِن شَآءَۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ حَكِيمٞ

Ey Allaha və Onun Rəsuluna iman gətirib, Rəsulun şəriətinə tabe olan kimsələr! Hə­qi­qətən də, müşriklər küfür, zülm əməllərinə görə və həmçinin pis və xoşağəlməz adətləri və əxlaqları olduğu üçün murdar­dırlar. Odur ki, özlə­rinin bu ilin­dən, yəni, hicrətin doqquzuncu ilindən sonra həcc və ömrə etmələrindən aslı olmayaraq Məscidulharama yaxınlaş­ma­sınlar. Ey möminlər! Əgər müşriklərin sizə gətirdikləri qida və ticarət mallarının bundan sonra gəlməməsi səbəbindən kasıb­ olacağınızdan qor­­xur­sunuzsa, bilin ki, Allah istəsə, sizə Öz lüt­fü ilə bəs edər. Allah halınızı daha yaxşı bilir. O, sizin üçün verdiyi bu hökmlərin də hikmət sahibidir.

อายะฮ์: 29

قَٰتِلُواْ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَلَا بِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ ٱلۡحَقِّ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حَتَّىٰ يُعۡطُواْ ٱلۡجِزۡيَةَ عَن يَدٖ وَهُمۡ صَٰغِرُونَ

Ey möminlər! Şəriki olmayan Alla­ha və Qiyamət gününə iman gə­tir­mə­yən, Allahın və Onun rəsulunun haram buyurduğu leşdən, donuz ətindən, şərabdan, sələmdən və s. bu kimi haramlardan çəkinməyən, Allahın əmrlərinə boyun əyməyən yəhudi və nəsranilərdən olan kafirlərlə, onlar zəlil halda öz əlləri ilə cizyə verməyə məcbur olun­caya qədər vuruşun.

อายะฮ์: 30

وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ عُزَيۡرٌ ٱبۡنُ ٱللَّهِ وَقَالَتِ ٱلنَّصَٰرَى ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ ٱللَّهِۖ ذَٰلِكَ قَوۡلُهُم بِأَفۡوَٰهِهِمۡۖ يُضَٰهِـُٔونَ قَوۡلَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَبۡلُۚ قَٰتَلَهُمُ ٱللَّهُۖ أَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ

Yəhudi və nəsranilərin hər ikisi də Allaha şərik qoşanlardır. Yəhudilər Üzeyir Alla­hın oğlu­ olduğunu iddia etdikləri zaman Allaha şərik qoşdular. Nəsranilərdə həmçinin Məsih İsa Allahın oğ­lu olduğunu iddia etdikləri zaman Allaha şərik qoşdular. Bu onların heç bir əsası olmayan ağız­ların­dan çı­xan boş sözləridir. Onların bu sözü, özlərindən əvvəlki, "Mələklər Allahın qızlarıdır" – deyən müşriklərin sözlə­rinə ox­şayır. Allah onların bu sözündən uca və böyükdür. Allah on­ları məhv et­sin! Gör onlar necə də açıq-aydın haq­­dan batilə dön­dəri­lirlər!

อายะฮ์: 31

ٱتَّخَذُوٓاْ أَحۡبَارَهُمۡ وَرُهۡبَٰنَهُمۡ أَرۡبَابٗا مِّن دُونِ ٱللَّهِ وَٱلۡمَسِيحَ ٱبۡنَ مَرۡيَمَ وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعۡبُدُوٓاْ إِلَٰهٗا وَٰحِدٗاۖ لَّآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ سُبۡحَٰنَهُۥ عَمَّا يُشۡرِكُونَ

Yəhudilər Allahı qoyub, öz alimlərini, nəsranilər də rahiblərini özlərinə tanrılar qə­bul et­­dilər. Onlar da Allahın onlara haram etdiklərini halal, Allahın onlara halal etdiyini isə haram etdilər. Nəsranilər, Mər­yəm oğlu Məsih İsa­nı Allahla yanaşı özləri üçün tanrı qə­bul et­­dilər. Halbuki Allah yəhudi alimlərinə, nəsrani rahiblərinə, Üzeyrə və Məryəm oğlu İsaya, yalnız tək olan İlaha ibadət et­məyi və Ona heç bir şeyi şərik qoşmamağı əmr etmişdir. O, tək olan İlahdır. Ondan başqa ibadətə layiq məbud yoxdur. Allah, müşriklərin və qeyrilərinin dedikləri kimi, şəriki olmaqdan pak və ucadır.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• في الآيات دليل على أن تعلق القلب بأسباب الرزق جائز، ولا ينافي التوكل.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə ruzi qazanmaq üçün qəlbi səbəblərə bağlamğın icazəli olduğuna və bunun Allaha təvəkkül etməklə heç bir ziddiyatın təşkil etmədiyinə dair dəlil vardır.

• في الآيات دليل على أن الرزق ليس بالاجتهاد، وإنما هو فضل من الله تعالى تولى قسمته.

• Bu ayələr, ruzinin heç də çalışıb-çapalamaqla deyil, əksinə Uca Allahın lütfü sayəsinə olmasına və Allah onu insanlar arasına istədiyi kim bölməsinə dəlildir.

• الجزية واحد من خيارات ثلاثة يعرضها الإسلام على الأعداء، يقصد منها أن يكون الأمر كله للمسلمين بنزع شوكة الكافرين.

• Kafirlərin müsəlmanlara cizyə verməsi İslamın düşmənlər qarşısında qoyduğu üç seçimdən biridir. Bunda məqsəd, müsəlmanların izzətli, kafirlərin isə zəlil olduğunun nümayiş etdirməkdir.

• في اليهود من الخبث والشر ما أوصلهم إلى أن تجرؤوا على الله، وتنقَّصوا من عظمته سبحانه.

• Yəhudilərin qəlblərində olan xəbis etiqadlar, onları Allaha qarşı dil uzatmağa və Uca Allaha böhtanlar atmağa sövq etdirmişdir.

อายะฮ์: 32

يُرِيدُونَ أَن يُطۡفِـُٔواْ نُورَ ٱللَّهِ بِأَفۡوَٰهِهِمۡ وَيَأۡبَى ٱللَّهُ إِلَّآ أَن يُتِمَّ نُورَهُۥ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡكَٰفِرُونَ

Kafirlər və onlardan qeyriləri iftira ataraq və Muhammədin (sallallahu aleyhi və səlləm) gətirdiyi dini yalan sayaraq İslamın sonuna çıxmaq, onu məhv etmək və Allahın təkliyinə dəlalət edən açıq-aydın dəlillərin həqiqəti əks etmirmədyini isbat etmək istəyrlər. Şübhəsiz ki, Peyğəmbərin gətirdiyi haqqdır. Allah isə Öz dinini tamamlayıb, zahir edəcək və onu başqa dinlərdən üstün tutacaqdır. Allah, hətta ka­firlərin xoşuna gəlməsə də delə Öz dininin tamamlamasını, onu zahir edib, başqa dinlərdən üstün tutmasını mütləq edəcəkir. Bilin ki, əgər Allah bir işin olmasını istəyərsə, kimsə onun qarşısını əsla ala bilməz.

อายะฮ์: 33

هُوَ ٱلَّذِيٓ أَرۡسَلَ رَسُولَهُۥ بِٱلۡهُدَىٰ وَدِينِ ٱلۡحَقِّ لِيُظۡهِرَهُۥ عَلَى ٱلدِّينِ كُلِّهِۦ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡمُشۡرِكُونَ

Müşriklər istəməsə də, İslam dinini açıq-aydın dəlillər və hökmlərlə başqa dinlərdən üstün etmək və insanlara doğru yolu göstərmək üçün Muhamməd peyğəmbəri (sallallahu aleyhi və səlləm) Quranla göndərən Pak olan Allahdır.

อายะฮ์: 34

۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلۡأَحۡبَارِ وَٱلرُّهۡبَانِ لَيَأۡكُلُونَ أَمۡوَٰلَ ٱلنَّاسِ بِٱلۡبَٰطِلِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۗ وَٱلَّذِينَ يَكۡنِزُونَ ٱلذَّهَبَ وَٱلۡفِضَّةَ وَلَا يُنفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَبَشِّرۡهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٖ

Ey iman gətirib Allahın şəriətinə əməl edən kimsələr! Həqiqətən, yəhudi alimlərindən və nəsrani rahiblərindən bir çoxu in­san­ların mal­larını rüşvət və s. bu kimi haqsız yolla mənimsəyir və onların Allah dininə daxil olmalarına mane olurlar. Ey Peyğəmbər! Qızıl-gü­müş yı­ğıb onların zəkatını verməyən kimsələrə qiyamət günü onları məyus edəcək ağrılı-acılı əzabın olacağını xəbər ver.

อายะฮ์: 35

يَوۡمَ يُحۡمَىٰ عَلَيۡهَا فِي نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكۡوَىٰ بِهَا جِبَاهُهُمۡ وَجُنُوبُهُمۡ وَظُهُورُهُمۡۖ هَٰذَا مَا كَنَزۡتُمۡ لِأَنفُسِكُمۡ فَذُوقُواْ مَا كُنتُمۡ تَكۡنِزُونَ

Qiyamət gün yığdıqları və haqqını Allah yolunda xərcləmədikləri sər­vət­ləri Cə­hən­nəm odunda qız­dırıla­caq və bu sər­vət­lər atəşdə şiddətli qız­dırıldıqdan sonra bu­nun­la onların alınlarına, böyürlərinə və kü­rəklərinə damğa vu­rulacaq və onlara məzəmmət edilərək: "Bu sizin özü­nüz üçün yığıb, vacib haqqlarını vermədiyiniz var-dövlətinizdir. Elə isə da­dın yığ­­ıb, haqqını vermədiyiniz var-dövlətinizin əzabını!" – deyilə­cəkdir.

อายะฮ์: 36

إِنَّ عِدَّةَ ٱلشُّهُورِ عِندَ ٱللَّهِ ٱثۡنَا عَشَرَ شَهۡرٗا فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ يَوۡمَ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ مِنۡهَآ أَرۡبَعَةٌ حُرُمٞۚ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلۡقَيِّمُۚ فَلَا تَظۡلِمُواْ فِيهِنَّ أَنفُسَكُمۡۚ وَقَٰتِلُواْ ٱلۡمُشۡرِكِينَ كَآفَّةٗ كَمَا يُقَٰتِلُونَكُمۡ كَآفَّةٗۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِينَ

Həqiqətən, Allah dərgahında il ərzindəki ayla­rın sayı on iki aydır. Allah bunu göy­lə­ri və yeri yarat­dığı ən birinci gündə Lövhi-Məh­fuzda yaz­mışdır. Allah bu on iki ayın dörd ayında döyüşməyi haram etmişdir. Bu ayların üçü: zülqədə, zülhiccə və məhərrəm ayları ardıcıl haram aylardır. O, bir ay isə, bu üç aydan ayrı olan rəcəb ayıdır. Sizə deyilən il ərzindəki ayların sayı və bu aylardan dördünün haram aylar olması doğru düzgün dindir. Odur ki, bu ay­larda düşmənlə döyüşə başlamaqla və bu ayların haramlığına səhlənkar yanaşmaqla öz canınıza zülm et­mə­yin. Müşriklər hamısı bir yer­də sizinlə vu­ruş­duq­ları ki­mi, siz də hamı­nız bir yerdə on­larla vuruşun və bilin ki, Allah, Onun əmrlərinə tabe olub Ondan qorxan və qadağalarından çəkinən müt­təqilər­lə Öz yardımı ilə birgədir. Allah kiminlə birgə olarsa onu heç kəs məğlub edə bilməz.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• دين الله ظاهر ومنصور مهما سعى أعداؤه للنيل منه حسدًا من عند أنفسهم.

• İslamın düşmənləri qəlblərindəki həsəd üzündən bu dinin qarşısını almağa nə qədər səy göstərsələr də belə yenə də Allahın dini zahir və müzəffərdir.

• تحريم أكل أموال الناس بالباطل، والصد عن سبيل الله تعالى.

• İnsanların mallarını batil yollarla mənimsəməyin və onları Uca Allahın yolunan azdırmağın haram olması.

• تحريم اكتناز المال دون إنفاقه في سبيل الله.

• Var-dövləti Allah yolunda xərcləmədən yığıb saxlamağın haram olması.

• الحرص على تقوى الله في السر والعلن، خصوصًا عند قتال الكفار؛ لأن المؤمن يتقي الله في كل أحواله.

• Gizlində və aşkarda, xüsusəndə kafirlərlə döyüşdükdə Allahdan qorxmağa həris olmaq. Çünki mömin hər bir halında Allahdan qorxmalıdır.

อายะฮ์: 37

إِنَّمَا ٱلنَّسِيٓءُ زِيَادَةٞ فِي ٱلۡكُفۡرِۖ يُضَلُّ بِهِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يُحِلُّونَهُۥ عَامٗا وَيُحَرِّمُونَهُۥ عَامٗا لِّيُوَاطِـُٔواْ عِدَّةَ مَا حَرَّمَ ٱللَّهُ فَيُحِلُّواْ مَا حَرَّمَ ٱللَّهُۚ زُيِّنَ لَهُمۡ سُوٓءُ أَعۡمَٰلِهِمۡۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ

Ərəblərin cahiliyyət dövrdündə etdikləri kimi haram ayın haramlığını haram olmayan ayın yerinə salıb bu haram aylarda döyüşmək onların Allaha küfrlərini daha da artırmaqdır ki, şeytan bu­ pis bir adətlə Allaha küfür edənləri az­dı­rar. Onlar halal olan ayların yerinə bir il haram olan ayı özlərinə halal sayır, beləliklə də, Alla­hın ha­ram et­diyi ayların sayını uy­ğunlaşdırmaq üçün ayların adları üs-üstə düşməsə də belə bir il həmən ayların haramlığını başqa aylarda keçirdirlər. Əgər bir ayı özlərinə halal etsələr mütləq onun yerinə başqa bir ayı özlərinə haram edər, Allahın ha­ram buyurdu­ğu­n aylardan istədiklərini özlərinə halal edib, Allahın hökmlərinə müxalif olurlar. Beləcə, şeytan on­lara etdikləri pis əməl­ləri öz­lə­ri­nə gö­zəl gös­tə­rdi. Şeytanın onlara gözəl göstərdiyi əməllərindən biri də onların haram ayların yerlərini halal ayların yerləri ilə dəyişmələridir. Allah kafirləri günahlarda israr etdiklərinə görə doğ­ru yola müvəffəq etməz.

อายะฮ์: 38

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَا لَكُمۡ إِذَا قِيلَ لَكُمُ ٱنفِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱثَّاقَلۡتُمۡ إِلَى ٱلۡأَرۡضِۚ أَرَضِيتُم بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا مِنَ ٱلۡأٓخِرَةِۚ فَمَا مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ

Ey Allaha və Onun Rəsuluna iman gətirib, Allahın şəriətinə əməl edən kimsələr! Sizə nə olub ki, Allah yolunda düşməninizlə döyüşməyə çağırıldığınız zaman ləngidiniz və evlərinizdə qərar tutub qaldınız? Ol­ma­ya, fani dünya həyatını və onun keçici ləzzətlərini, Allah yolunda cihad edən mücahidlər üçün axirətdəki əbədi qalan nemətlərə dəyişməyə razı­sınız? Halbuki dünya hə­yatının ke­çici zövqü axirət nemətləri ilə müqa­yi­sə­də çox də­yər­siz bir şeydir. Axı ağıl sahibi fani olan bir şeyi əbədi qalan şeydən, alçağı əzəmətlidən neçə də üstün tuta bilər?!

อายะฮ์: 39

إِلَّا تَنفِرُواْ يُعَذِّبۡكُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا وَيَسۡتَبۡدِلۡ قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ وَلَا تَضُرُّوهُ شَيۡـٔٗاۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ

Ey möminlər! Əgər Allah yolunda düşməninizlə döyüşə çıxmasa­nız, Allah sizi məğlubiyyət, zəlillik və s. bu kimi rüsvayçılıqla əzaba dü­çar edər və sizi ,cihada səfərbərlik elan edildikdə cihada çıxan, Allaha itaətkar başqa bir qövmlə əvəz edər. Sizin Allahın əmrinə müxalif olmanız Ona heç bir zə­rər yetirməz­, çünki Onun sizə ehtiyacı yoxdur, əksinə siz Ona möhtacsınız. Allah hər şeyə qa­dirdir. Onu heç bir şey aciz edə bilməz, Allah, siz olmasanızda Öz dininə və Peyğəmbərinə yardım etməyə qadirdir.

อายะฮ์: 40

إِلَّا تَنصُرُوهُ فَقَدۡ نَصَرَهُ ٱللَّهُ إِذۡ أَخۡرَجَهُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ثَانِيَ ٱثۡنَيۡنِ إِذۡ هُمَا فِي ٱلۡغَارِ إِذۡ يَقُولُ لِصَٰحِبِهِۦ لَا تَحۡزَنۡ إِنَّ ٱللَّهَ مَعَنَاۖ فَأَنزَلَ ٱللَّهُ سَكِينَتَهُۥ عَلَيۡهِ وَأَيَّدَهُۥ بِجُنُودٖ لَّمۡ تَرَوۡهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلسُّفۡلَىٰۗ وَكَلِمَةُ ٱللَّهِ هِيَ ٱلۡعُلۡيَاۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

Ey möminilər! Əgər siz Allahın Elçisinə (sallallahu aleyhi və səlləm) kö­mək et­mə­səniz və onun sizi Allah yolunda çihada çıxmaq çağırışına cavab verməsəniz bilin ki, Allah ona artıq müşriklər onu və Əbu Bəkri (Allah ondan razı olsun) Məkkədən çıxartdıqları zaman siz olmadan da kömək göstərmişdir. Kafirlər onları axtardıqları vaxt mağarada gizləndikdə onlar yalnız iki nə­fər­ idilər. Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) öz yoldaşının müşriklərin onları görəcəklərindən qorxduğu zaman ona: "Kədərlənmə, Allah Öz yardımı və dəstəyi ilə bizimlə­dir!" – dedi. Bun­dan sonra Allah Peyğəmbərin qəlbinə bir arxa­yınlıq nazil etdi, sizin görmə­di­yi­niz mələklərlə ona yar­dım göstərdi, müşriklərin sö­zü­nü al­çalt­dı və İslamı izzətləndirməklə Alla­h sözünü uca­dır. Allah zatında, güc-qüvvətində və mülkündə qüd­rətlidir sahibidir, kimsə Ona məğlub edə bilməz. O, işlərində, insanlar üçün təyin etdiyi qədərin də və həmçinin şəri hökmlərin də hikmət sahibidir.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• العادات المخالفة للشرع بالاستمرار عليها دونما إنكار لها يزول قبحها عن النفوس، وربما ظُن أنها عادات حسنة.

• Şəriətə müxalif olan adətləri inkar etmədən, onu daimi şəkildə etmək insanın qəlbindən ona qarşı olan nifrəti aradan qaldırar və bəzən də insan, onun yaxşı bir adət olduğu zənn edər.

• عدم النفير في حال الاستنفار من كبائر الذنوب الموجبة لأشد العقاب، لما فيها من المضار الشديدة.

• Səfərbərlik vaxtı boyun qaçırıb döyüşə çıxmamağın fəsad və zərərləri olduğu üçün Allahın əzabını vacib edən böyük günahlardan hesab edilir.

• فضيلة السكينة، وأنها من تمام نعمة الله على العبد في أوقات الشدائد والمخاوف التي تطيش فيها الأفئدة، وأنها تكون على حسب معرفة العبد بربه، وثقته بوعده الصادق، وبحسب إيمانه وشجاعته.

• Arxayınlığın fəziləti. Bu, həyatın cətin, qorxulu və qəlblərin sıxıldığı anlarında Allahın insana olan nemətinin tamamlığındandır. Bu arxayınlıq, insanın Rəbbini tanımasının, Onun vədinə inanmağın dərəcəsi və həmçini özünün şücaətli olması qədərdir.

• أن الحزن قد يعرض لخواص عباد الله الصدِّيقين وخاصة عند الخوف على فوات مصلحة عامة.

• Bəzən Allahın saleh qullarını, xüsusən də çətin anlarda qəm-qüssəyə məruz qalırlar.

อายะฮ์: 41

ٱنفِرُواْ خِفَافٗا وَثِقَالٗا وَجَٰهِدُواْ بِأَمۡوَٰلِكُمۡ وَأَنفُسِكُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ

Ey möminlər! Çətin və rahat vaxtınızdan aslı olmayaraq, qocalı-cavanlı hamınız Allah yolunda cihad etmək üçün çıxın. Ma­lınız və ca­nınızla ci­had edin! Çünki ma­lınız və ca­nınızla ci­had etməniz, evdlərinizdə otururaraq malınızı və canınızı salamat saxlamaqdan, dünya və axirət mənfəəti baxımından si­zin üçün da­ha xeyirlidir. Əgər bunu bilirsinizsə, əldən verməyin.

อายะฮ์: 42

لَوۡ كَانَ عَرَضٗا قَرِيبٗا وَسَفَرٗا قَاصِدٗا لَّٱتَّبَعُوكَ وَلَٰكِنۢ بَعُدَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلشُّقَّةُۚ وَسَيَحۡلِفُونَ بِٱللَّهِ لَوِ ٱسۡتَطَعۡنَا لَخَرَجۡنَا مَعَكُمۡ يُهۡلِكُونَ أَنفُسَهُمۡ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ إِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ

Ey Peyğəmbər! Əgər səfəriniz asan əldə edilən qənimət və yüngül bir səfər ol­say­dı, bu zaman cihada çıxmayıb evlərində qalmaq üçün səndən izin istəyən münafiqlər mütləq sənin ardınca ge­dərdilər. Lakin onları səfərə çıxmaqa çağırdığın yol, əziy­yətli bir yol olduğu üçün bu yol onlara çə­tin gəldi. Sən səfərdən qayıtdıqdan sonra onlar səni yanına gələrək: "Əgər sizinlə cihada çıxmaqa taqətimiz ol­saydı, biz də si­zin­lə bəra­bər çı­xar­dıq!" – deyə Alla­ha and içəcək­lər. Onlar həm döyüşdən geridə qaldıqlarına və həm də ki, yalandan Allaha and içdiklərinə görə öz­lə­ri­ni Allahın əzabına məruz qoyaraq həlak edirlər. Allah on­ların yalan danışdıqlarını və həmçinin yalandan Allaha and içdiklərini bilir.

อายะฮ์: 43

عَفَا ٱللَّهُ عَنكَ لِمَ أَذِنتَ لَهُمۡ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكَ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْ وَتَعۡلَمَ ٱلۡكَٰذِبِينَ

Ey Peyğəmbər! Onların döyüşdən geri qalmaları üçün ictihad edərək onlara izin verdiyinə görə Allah səni bağışlasın! Axı sən onların döyüşdən geri qalmalarına nə üçün izin verdin? Əgər belə etməsəydin onlardan doğru danışaraq üzürlü səbəbdən döyüşə qatılmayanlar, yalan danışaraq döyüşdən geridə qalanlar sənə bəlli olardı bu zaman onlardan doğru danışanlara izin verib, yalançılara isə izin verməzdin.

อายะฮ์: 44

لَا يَسۡتَـٔۡذِنُكَ ٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ أَن يُجَٰهِدُواْ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡۗ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِٱلۡمُتَّقِينَ

Ey Peyğəmbər! Sidq qəlbdən Allaha və qiyamət günü­nə iman gə­tirən möminlər əsla səndən Allah yolunda malları və canları ilə cihad etməmək üçün geridə qalmağa görə izin istəməzlər. Əskinə onlar nə zaman səfərbərlik elan edilsə döyüşə çıxar, Allah yolunda malları və canları ilə cihad edərlər. Allah müəyyən üzür səbəbindən döyüşə çıxa bilmədikləri üçün səndən evlərində qalmağa izin istəyən müttəqi qullarını biləndir.

อายะฮ์: 45

إِنَّمَا يَسۡتَـٔۡذِنُكَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَٱرۡتَابَتۡ قُلُوبُهُمۡ فَهُمۡ فِي رَيۡبِهِمۡ يَتَرَدَّدُونَ

Ey Peyğəmbər! Səndən ancaq Allaha və qiyamət gü­nünə iman gətirməyən, malları və canları ilə Allah yolunda cihad eməkdən boyun qaçırıb, geridə qalmaq istəyən münafiqlər izin istə­yir­lər. Onların qəlbləri şəkk-şübhəyə ilə doludur. Onlar öz şüb­hə­ləri için­də tərəddüd edərlər və beləliklə də, haqqa yönələ bilməzlər.

อายะฮ์: 46

۞ وَلَوۡ أَرَادُواْ ٱلۡخُرُوجَ لَأَعَدُّواْ لَهُۥ عُدَّةٗ وَلَٰكِن كَرِهَ ٱللَّهُ ٱنۢبِعَاثَهُمۡ فَثَبَّطَهُمۡ وَقِيلَ ٱقۡعُدُواْ مَعَ ٱلۡقَٰعِدِينَ

Əgər onlar Allah yolunda səninlə döyüşə çıx­maq istə­klərində sadiq olsaydılar bu zaman döyüşə çıxmaq üçün hazır­lıq gö­rərdilər. La­kin Allah on­ların səninlə birgə döyüşə çıxmalarını istə­mə­di və on­la­ra döyüşə çıxmağı ağır göstərdi və beləliklə də onlar, evlərində qərar tutmağı döyüşə çıxmaqdan üstün gördülər.

อายะฮ์: 47

لَوۡ خَرَجُواْ فِيكُم مَّا زَادُوكُمۡ إِلَّا خَبَالٗا وَلَأَوۡضَعُواْ خِلَٰلَكُمۡ يَبۡغُونَكُمُ ٱلۡفِتۡنَةَ وَفِيكُمۡ سَمَّٰعُونَ لَهُمۡۗ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِٱلظَّٰلِمِينَ

Münafiqlərin sizinlə birgə döyüşə çıxmamaları sizin üçün daha xeyirlidir. Əgər onlar sizinlə birgə döyüşə çıxsaydılar, qəlbinizə şək-şübhə salar və işi­niz­də qa­rışıqlığı ar­tıraraq sizi fit­nəyə məruz qoyar, sizi parçalamaq üçün səfləriniz arasında söz gəzdirərək aranıza girərdilər. Ey möminlər! Bilin ki, içinizdə on­ların uydurduqları yalana qulaq asan, ona inanan, bunu insanlar arasında yayan və bu səbəbdən insanlar arasında ixtilaf yaradan kimsələrdə vardır. Allah möminlər arasında şək-şübhə yayan münafiqlərdən olan za­lım­ları tanıyandır!

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• وجوب الجهاد بالنفس والمال كلما دعت الحاجة.

• Ehtiyac olduqda mal və canla Allah yolunda cihad etməyin vacib olması.

• الأيمان الكاذبة توجب الهلاك.

• Yalandan Allaha and içmək insanın həlak olmasına səbəbdir.

• وجوب الاحتراز من العجلة، ووجوب التثبت والتأني، وترك الاغترار بظواهر الأمور، والمبالغة في التفحص والتريث.

• Tələsməkdən çəkinməyin, təmkinli olmağın, zahiri görünüşlə aldanmamağın və məsələləri dərindən öyrənməyin vacib olması.

• من عناية الله بالمؤمنين تثبيطه المنافقين ومنعهم من الخروج مع عباده المؤمنين، رحمة بالمؤمنين ولطفًا من أن يداخلهم من لا ينفعهم بل يضرهم.

• Uca Allahın münafiqləri döyüşdən geridə qoyması, möminlərlə birğə döyüşə çıxmalarına mane olması və möminlər arasına onlara fayda verməyən, əksinə onlara zərər verən bir kimsələrin daxil olmasına izin verməməsi Allahın mömin qullarına olan qayğısı, rəhməti və lütfü sayəsindədir.

อายะฮ์: 48

لَقَدِ ٱبۡتَغَوُاْ ٱلۡفِتۡنَةَ مِن قَبۡلُ وَقَلَّبُواْ لَكَ ٱلۡأُمُورَ حَتَّىٰ جَآءَ ٱلۡحَقُّ وَظَهَرَ أَمۡرُ ٱللَّهِ وَهُمۡ كَٰرِهُونَ

Ey Peyğəmbər! Allahın sənə yardımı gələnədək o, münafiqlər daima möminlər arasında fitnə­kar­lıq et­məyə çalışmış, Təbuk döyüşündən əvvəllər də möminlərin parçalanmasına səy göstərmiş, sə­ni cihad fikrindən daşındırmaq üçün hiylələr qur­araq səni həqiqətdən yayındırmağa çalışmışlar. Axır ki, Allah, münafiqlər istə­mədikləri hal­da dinini izzətləndirdi, düşmənləri məğlub etdi. Çünki onlar batilin haqq üzərində qələbə çalmasını arzu edirdilər.

อายะฮ์: 49

وَمِنۡهُم مَّن يَقُولُ ٱئۡذَن لِّي وَلَا تَفۡتِنِّيٓۚ أَلَا فِي ٱلۡفِتۡنَةِ سَقَطُواْۗ وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةُۢ بِٱلۡكَٰفِرِينَ

Münafiqlərdən sənə: "Ey Allahın Rəsulu! Mənə döyüşə getməməyə izin ver, düşmən -Rum- qadınlarını görüb günaha batmamaq üçün məni cihada çıxmağa məcbur etmə!"– deyərək özlərinə cürbəcür bəhanələr gətirən kimsələrdə vardır. Doğrusu onlar, idda etdikləri günahdan daha da böyügünə bat­mış­lar. Bu isə, nifaq və döyüşdən geridə qalmaq fitnəsidir. Şübhəsiz ki, qiyamət günü cə­hən­nəm kafirləri hər bir tərəfdən əhatə edəcəkdir. Bu zaman cəhənnəmin əzabından kimsə nə qaçıb canını qurtara, nə də ki, ondan qaçmağa bir yer tapa bilər.

อายะฮ์: 50

إِن تُصِبۡكَ حَسَنَةٞ تَسُؤۡهُمۡۖ وَإِن تُصِبۡكَ مُصِيبَةٞ يَقُولُواْ قَدۡ أَخَذۡنَآ أَمۡرَنَا مِن قَبۡلُ وَيَتَوَلَّواْ وَّهُمۡ فَرِحُونَ

Ey Peyğəmbər! Əgər Allah sənə, qələbə və ya qənimət kimi səni sevindirən bir nemət bəxş etsə, bu onları kədərli, hüzünlü edər. Əgər sənə bir mü­sibət və ya məğlubiyyət kimi xoşagəlməz hal üz versə, bu zaman onlar: "Biz, möminlər döyüşə çıxıb, öldükdə yaxud əsir düşdükdə, onlardan geridə qalaraq öz eh­ti­yat təd­birimizi əvvəl­cədən gör­mü­şük!" – deyər və sonra da onlar sağ-salamat qaldıqları üçün sevinə-se­vinə öz evlərinə ge­dərlər.

อายะฮ์: 51

قُل لَّن يُصِيبَنَآ إِلَّا مَا كَتَبَ ٱللَّهُ لَنَا هُوَ مَوۡلَىٰنَاۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ

Ey Peyğəmbər! O münafiqlərə de: "Allahın bizim üçün yaz­dı­ğın­dan başqa bizim başı­mı­za heç nə gəl­məz. O bizim hima­yədarımız və mövlamızdır. Biz işlərimizi ona təvəkkül edirik. Qoy mö­min­lərdə işlərini yalnız Ona həvalə etsin­lər. Əgər belə etsələr Allah onlara kifayət edəndir, O nə gözəl vəkildir!"

อายะฮ์: 52

قُلۡ هَلۡ تَرَبَّصُونَ بِنَآ إِلَّآ إِحۡدَى ٱلۡحُسۡنَيَيۡنِۖ وَنَحۡنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمۡ أَن يُصِيبَكُمُ ٱللَّهُ بِعَذَابٖ مِّنۡ عِندِهِۦٓ أَوۡ بِأَيۡدِينَاۖ فَتَرَبَّصُوٓاْ إِنَّا مَعَكُم مُّتَرَبِّصُونَ

Ey Peyğəmbər! Onlara de: "Doğrudanmı siz biz­­lərə qələbə və ya şə­hidlik yetiş­mə­si­ni gözləyirsiniz? Biz isə ya Alla­hın Özü tərəfindən və da bizim əllərimizlə sizi məhv etməsini yaxud da ki, Allah bizə sizinlə döyüşməyə izin verdiyi təqdirdə sizi əsir götürməyimizi gözləyi­rik. Siz bizim sonumuzu gözləyin; şüb­hə­siz ki, biz də sizin sonunuzu gözlə­yirik".

อายะฮ์: 53

قُلۡ أَنفِقُواْ طَوۡعًا أَوۡ كَرۡهٗا لَّن يُتَقَبَّلَ مِنكُمۡ إِنَّكُمۡ كُنتُمۡ قَوۡمٗا فَٰسِقِينَ

Ey Peyğəmbər! Onlara de: "İstər könüllü, istər­sə­niz də ki, könülsüz olmasından aslı olmayaraq nə xərcləyirsinizsə xərcləyin, Allaha küfür edib, Onun itaətindən çıxdığınız üçün on­suz da xərclədikləriniz sizdən qə­bul edilən deyildir.

อายะฮ์: 54

وَمَا مَنَعَهُمۡ أَن تُقۡبَلَ مِنۡهُمۡ نَفَقَٰتُهُمۡ إِلَّآ أَنَّهُمۡ كَفَرُواْ بِٱللَّهِ وَبِرَسُولِهِۦ وَلَا يَأۡتُونَ ٱلصَّلَوٰةَ إِلَّا وَهُمۡ كُسَالَىٰ وَلَا يُنفِقُونَ إِلَّا وَهُمۡ كَٰرِهُونَ

Onların Allah yolunda sərf etdiklərinin qəbul olunmamasının yalnız üç səbəbi vardır. Birincisi: Allah və Onun Rəsuluna küfür etmələri. İkincisi: Namazı tən­bəl­lik­lə qılmaları. Üçüncüsu: Mallarını könül xoşluğu ilə deyil, kö­nülsüz xərc­ləmələridir. Onlar nə namaza qıldıqda, nə də ki, xərclədikdə savabını Allahdan gözləməzlər.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• دأب المنافقين السعي إلى إلحاق الأذى بالمسلمين عن طريق الدسائس والتجسس.

• Cəsusluqla və batili haqqa qarışdırmaqla müsəlmanlara əziyyət vermək və bu yolda səy göstərmək münafiqlərin adətidir.

• التخلف عن الجهاد مفسدة كبرى وفتنة عظمى محققة، وهي معصية لله ومعصية لرسوله.

• Cihaddan geridə qalmaq böyük fitnə və olduqca təhlükəli bir əməl olmaqla yanaşı, Allaha və Rəsuluna qarşı asilikdir.

• في الآيات تعليم للمسلمين ألا يحزنوا لما يصيبهم؛ لئلا يَهِنوا وتذهب قوتهم، وأن يرضوا بما قدَّر الله لهم، ويرجوا رضا ربهم؛ لأنهم واثقون بأن الله يريد نصر دينه.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələr, müsəlmanların zəyifləyib gücdən düşməmələri və Allahın onlara yazdığı qəza-qədərə razı qalmaları üçün onlara baş verən müsibətə hüzünlü olmamağı öyrədir. Çünki müsəlmanlar, Allah Öz dininə yardım edəcəyinə əmindirlər.

• من علامات ضعف الإيمان وقلة التقوى التكاسل في أداء الصلاة والإنفاق عن غير رضا ورجاء للثواب.

• Namazı tənbəlliklə qılmaq, istəmədən və Allahdan savabını ummadan xərcləmək, imanın zəyifliyinə və təqvanın azlığına dəlalət edən əlamətlərdəndir.

อายะฮ์: 55

فَلَا تُعۡجِبۡكَ أَمۡوَٰلُهُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُهُمۡۚ إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُعَذِّبَهُم بِهَا فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَتَزۡهَقَ أَنفُسُهُمۡ وَهُمۡ كَٰفِرُونَ

Ey Peyğəmbər! Münafiqlərin var-dövlətinin və oğul-uşağlarının çoxluğundan heyrətlənib, heçdə sənə xoş görsənmə­sin. Əldə etdikləri var-dövlətləin və oğul-uşağlarının aqibəti onlar üçün pisdir. Allah onların dünya həya­tında ölənə qədər bun­ları cəm etmələrini onlar üçün bir əzab, məşəqqət etmişdir, axirətdə isə cəhənnəmin ən aşağı təbəqəsində əbədi qalmaqla onları əzaba düçar edəcəkdir.

อายะฮ์: 56

وَيَحۡلِفُونَ بِٱللَّهِ إِنَّهُمۡ لَمِنكُمۡ وَمَا هُم مِّنكُمۡ وَلَٰكِنَّهُمۡ قَوۡمٞ يَفۡرَقُونَ

Ey möminlər! Münafiqlər yalandan özlərinin sizinlə həmrəy ol­duq­larına and içirlər. Zahirən sizinlə həmrəy olduqlarını büzuzə etsələrdə, həqiqət də isə onlar sizdən de­yil­lər. Əs­lin­də onlar, müşrikləri öldürüb, əsir tutduğunuzdan sonra onların başlarına gələn müsibətlərin eyni ilə öz başlarına gəlmələrindən qorxaraq, özlərinin İslamda olduqlarını göstərən kimsələrdir.

อายะฮ์: 57

لَوۡ يَجِدُونَ مَلۡجَـًٔا أَوۡ مَغَٰرَٰتٍ أَوۡ مُدَّخَلٗا لَّوَلَّوۡاْ إِلَيۡهِ وَهُمۡ يَجۡمَحُونَ

Əgər o münafiqlər canlarını qorumaq üçün bir qala və ya dağlarda dal­dalanmaq üçün mağa­ralar ya­xud giz­lənməyə bir oyuq tap­saydılar, ləngi­mə­dən özlərini ora salardılar.

อายะฮ์: 58

وَمِنۡهُم مَّن يَلۡمِزُكَ فِي ٱلصَّدَقَٰتِ فَإِنۡ أُعۡطُواْ مِنۡهَا رَضُواْ وَإِن لَّمۡ يُعۡطَوۡاْ مِنۡهَآ إِذَا هُمۡ يَسۡخَطُونَ

Ey Peyğəmbər! Münafiqlərdən elələri də var ki, sədə­qələrin bölümü zamanı onlara istədikləri çatmadıqda sənə nöq­san tu­tub, eyib edirlər. Əgər istədikləri onlara verilərsə, bu zaman səndən razı qalar, əgər verilməzsə, dər­hal şikayətlənərlər.

อายะฮ์: 59

وَلَوۡ أَنَّهُمۡ رَضُواْ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَقَالُواْ حَسۡبُنَا ٱللَّهُ سَيُؤۡتِينَا ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ وَرَسُولُهُۥٓ إِنَّآ إِلَى ٱللَّهِ رَٰغِبُونَ

Kaş ki, sədə­qələrin bölümü zamanı sənə nöq­san tu­tanlar Allahın onlar üçün təyin etdiyi və Allahın El­çisinin onlara verdi­yi­ paya ra­zı qalıb: "Allah bizə ye­tər. Allah bizə Öz lütfün­dən və həmçinin, Onun Elçisi də Allahın ona əta etdiyindən bizə verəcəkdirdə. Allah bizə öz lütfündən bəxş etmək üçün biz yalnız tək Allaha rəğ­bət bəs­lə­yi­rik"– de­yəy­dilər. Əgər onlar belə etsəydilər, bu onlar üçün sənə nöqsan tutmaqdan daha xeyirli olardı.

อายะฮ์: 60

۞ إِنَّمَا ٱلصَّدَقَٰتُ لِلۡفُقَرَآءِ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡعَٰمِلِينَ عَلَيۡهَا وَٱلۡمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمۡ وَفِي ٱلرِّقَابِ وَٱلۡغَٰرِمِينَ وَفِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِۖ فَرِيضَةٗ مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ

Vacib zəkatlar işi və ya müəyyən bir vəzifəsi olub, lakin öz maddi tələbatını ödəməyə kifayət etməyən və həmçinin ehtiyaclı olduğu insanlar arasında bilinməyən fəqirlərə, heç bir şeyə sahib olmayan, sözündən və zahiri görnüşündən ehtiyaclı olması insanlara arasında bilinən miskinlərə, zəkatı yığıb pay­lamaq üçün imam tərəfindən təyin etdiyi kimsələrə, qəlbləri İslam di­ninə isinişdirmək üçün və ya imanının qüvvətlənməsi məqsədi ilə verilən zəyif imanlı, yaxud da ki, şərindən qorunmaq üçün verilən kimsələrə, kölə­lərin azad olun­masına, israfçılığa yol vermədən və ya günah işləmək məqsədi olmadan borc alıb, qaytarmağa maddi imkanı olmayan borclu­lara, Allah yo­lun­da cihad edən mücahidlərin maddi və texniki ehtiyaclarını təmin edilməsinə və pulu qurtarıb yarı yolda qalan müsafirlərə məx­­sus­dur. Zəkatın yalnız bu kimsələrə məxsus edilməsi Allah tərəfindən təyin edilmiş bir fərzdir. Allah qulların mənfəətlərini daha yaxşı bilir. O, işlərində və şəri hökmlərində hikmət sahibidir.

อายะฮ์: 61

وَمِنۡهُمُ ٱلَّذِينَ يُؤۡذُونَ ٱلنَّبِيَّ وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٞۚ قُلۡ أُذُنُ خَيۡرٖ لَّكُمۡ يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَيُؤۡمِنُ لِلۡمُؤۡمِنِينَ وَرَحۡمَةٞ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمۡۚ وَٱلَّذِينَ يُؤۡذُونَ رَسُولَ ٱللَّهِ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ

Münafiqlərdən elələri də var ki, Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) həlim qəlbli olduğunu görüb, ona sözlə əziyyət verərək: "O, hər deyilən sözə inanır, haqqla batilin arasını ayırd edə bilmir!" - deyir­lər. Ey Peyğəmbər onlara belə de: "Allahın Elçisi yalnız xeyir sözlər eşidər. O, Alla­ha və sadiq möminlərin ona verdiyi xəbərlərə inanar. Onun Peyğəmbər göndərilməsi ona iman gətirən kimsələr üçün bir rəhmətdir". Allahın Elçisinə hər hansı bir əzab-əziy­yət ve­rən­ləri isə ağrılı-acılı bir əzab gözləyir.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• الأموال والأولاد قد تكون سببًا للعذاب في الدنيا، وقد تكون سببًا للعذاب في الآخرة، فليتعامل العبد معهما بما يرضي مولاه، فتتحقق بهما النجاة.

• Var-dövlət, oğul-uşaq bəzən insanın dünyada, bəzən də ki, axirətdə əzab olunmasına səbəb ola bilər. İnsan bu məsələdə, Allahın ondan razıl qalacağı və sonda peşman olmayacağı bir tərzdə müamələ etməlidir.

• توزيع الزكاة موكول لاجتهاد ولاة الأمور يضعونها على حسب حاجة الأصناف وسعة الأموال.

• Zəkatın paylanması əmr sahiblərinin ictihadına buraxılmışdır. Onlar, mövcud olan zəkat mallarını, yeddi qurp insanlar arasına məsləhətin tələblərinə uyğun cavab verərək paylamalıdırlar.

• إيذاء الرسول صلى الله عليه وسلم فيما يتعلق برسالته كفر، يترتب عليه العقاب الشديد.

• Şəri məsələlərdə Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi və səlləm) əziyyət vermək küfürdür. Bunu edən insan, şiddətli əzaba dücar olacaqdır.

• ينبغي للعبد أن يكون أُذن خير لا أُذن شر، يستمع ما فيه الصلاح والخير، ويُعرض ترفُّعًا وإباءً عن سماع الشر والفساد.

• İnsan gərək şəri deyil, xeyiri eşidən olmalı və daima ona fayda verən sözləri dinləyib, fitnə-fəsad olan sözlərdən üz çevirib, uzaq olmalıdır.

อายะฮ์: 62

يَحۡلِفُونَ بِٱللَّهِ لَكُمۡ لِيُرۡضُوكُمۡ وَٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥٓ أَحَقُّ أَن يُرۡضُوهُ إِن كَانُواْ مُؤۡمِنِينَ

Ey möminlər! Münafiqlər yanı­nızda sizi özlərindən razı salmaq üçün onlar Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi və səlləm) əziyyət verəcək heç bir söz söyləmədiklərinə dair Allaha and içirlər. Əgər onlar həqiq mö­mindirlərsə, bilsinlər ki, iman edib, saleh əməllər görməklə Allahı və Onun Elçisini razı salmaları da­ha yaxşıdır.

อายะฮ์: 63

أَلَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّهُۥ مَن يُحَادِدِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَأَنَّ لَهُۥ نَارَ جَهَنَّمَ خَٰلِدٗا فِيهَاۚ ذَٰلِكَ ٱلۡخِزۡيُ ٱلۡعَظِيمُ

Məgər o münafiqlər, bu əməlləri ilə Allaha və Onun Elçisinə qarşı düşmənçilik etdiklərini və həmçinin Allaha, Ona və Onun Elçisinə qarşı düşmənçilik edənləri qiyamət günü içində əbədi qa­la­caq­ları Cəhənnəm oduna daxil edəcəyini bilmirdilərmi? Bu isə böyük rüsvayçı­lıq və zəlillik­dır.

อายะฮ์: 64

يَحۡذَرُ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ أَن تُنَزَّلَ عَلَيۡهِمۡ سُورَةٞ تُنَبِّئُهُم بِمَا فِي قُلُوبِهِمۡۚ قُلِ ٱسۡتَهۡزِءُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ مُخۡرِجٞ مَّا تَحۡذَرُونَ

Münafiqlər, Allah Öz Elçisinə bir surə nazil edib, onların qəlblərində gizlətdikləri küfürü möminlərə xəbər verməsindən qorxurlar. Ey Peyğəmbər! De: "Ey Münafiqlər! Siz is­teh­zanızda və dinə tənə etməyinizdə davam edin! Şüb­həsiz ki, Allah surə nazil etməklə yaxud da ki, qəlblərinizdə olanı Peyğəmbərə xəbər verməklə qorxduğunuzu üzə çıxaracaqdır".

อายะฮ์: 65

وَلَئِن سَأَلۡتَهُمۡ لَيَقُولُنَّ إِنَّمَا كُنَّا نَخُوضُ وَنَلۡعَبُۚ قُلۡ أَبِٱللَّهِ وَءَايَٰتِهِۦ وَرَسُولِهِۦ كُنتُمۡ تَسۡتَهۡزِءُونَ

Ey Peyğəmbər! Allah sənə xəbər verdikdən sonra münafiqlərdən nə üçün dinə tənə edib, möminləri söydükləri darədə soruşsan: "Biz ciddi deyil, sa­dəcə olaraq za­rafat edirdik!" - deyərlər. Ey Peyğəmbər! Onlara belə de: "Allahı, Onun ayələ­ri­ni və Onun Elçi­sini ələmi salırsınız?!

อายะฮ์: 66

لَا تَعۡتَذِرُواْ قَدۡ كَفَرۡتُم بَعۡدَ إِيمَٰنِكُمۡۚ إِن نَّعۡفُ عَن طَآئِفَةٖ مِّنكُمۡ نُعَذِّبۡ طَآئِفَةَۢ بِأَنَّهُمۡ كَانُواْ مُجۡرِمِينَ

Yalandan bəhanə gətirməklə üzrxahlıq istəməyin! Siz qəlbinizdə gozlətdiyiniz küfrü, Allaha, Onun ayələrinə və Onun Elçisinə istehza etdiklə aşkara çıxararaq artıq kafir ol­du­nuz. Siz­lər­dən bir qismini münafiqlik etməkdən tövbə edərək, bu işdən əl çəkib, ixlasla Allaha ibadət etdiklərinə görə ba­ğışlasaq da, tövbə etməyib, münafiqlikdə davam edərək, bu işdən əl çəkməyənlərə əzab ve­rərik.

อายะฮ์: 67

ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتُ بَعۡضُهُم مِّنۢ بَعۡضٖۚ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡمُنكَرِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَقۡبِضُونَ أَيۡدِيَهُمۡۚ نَسُواْ ٱللَّهَ فَنَسِيَهُمۡۚ إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ

Münafiq kişilər və qa­dınlar nifaqda bir-birinin tayı­dır­lar. On­lar möminlərin tam əksidirlər. Onlar in­sanları pis işlər görməyə vadar edir, yaxşı işlər görməyi isə qa­da­ğa edərlər və əllərində olan var-dövlətdən xə­sis­lik göstərərək Allah yolunda xərcləməzlər. On­lar Allaha itaət etməyi tərk etdilər, Allahda onları xeyir əməllərə müvəffəq etmədi. Həqiqətən, mü­nafiq­lər Allaha itaət etmək yolunda uzaq olan, haqq yolu tərk edib, özlərinə asilik və zəlalət yolunu tutan kimsələrdir.

อายะฮ์: 68

وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ هِيَ حَسۡبُهُمۡۚ وَلَعَنَهُمُ ٱللَّهُۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ مُّقِيمٞ

Allah tövbə etməyən münafiqlərə və kafirlərə içəri­sində əbədi qalacaqları Cə­hən­nəm odu vəd etmiş­dir. Bu onlara əzab olaraq ki­fa­yət edər! Allah on­ları Öz rəhmərindən qovmuşdur. Onlar üçün daimi bir əzab vardır.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• قبائح المنافقين كثيرة، ومنها الإقدام على الأيمان الكاذبة، ومعاداة الله ورسوله، والاستهزاء بالقرآن والنبي والمؤمنين، والتخوف من نزول سورة في القرآن تفضح شأنهم، واعتذارهم بأنهم هازلون لاعبون، وهو إقرار بالذنب، بل هو عذر أقبح من الذنب.

• Münafiqlərin qəbahətli əməlləri çoxdur. Bu əməllərdən biri də, onların yalandan and içmələri, Allaha və Onun Elçisinə qarşı düşmənçilik bəsləmələri, Qurana, Peyğəmbərə və möminlərə isteza etmələri, Qurandan bir surə nazil olub, onların münafiq olduqlarını xəbər verməsində qorxmaları, küfür etdikdən sonra: "Biz ciddiyə alaraq etmirdik, əksinə zarafat edirdik" - deyə özlərinə üzür axtarmalarıdır. Küfür etdikdən sonra: "Biz zarafatdan küfür edirdik" - demələri, elə günahı iqrar etmək anlamındadır. Belə bir üzür diləmək günah etməkdən daha pisdir.

• لا يُقبل الهزل في الدين وأحكامه، ويعد الخوض بالباطل في كتاب الله ورسله وصفاته كفرًا.

• Dini məsələlər və şəri əhkamlarla zarafat etmək yol verilməzdir. Allahın Kitabı, Onun Elçiləri və Allahın sifətləri barədə elmsiz danışmaq küfürdür.

• النّفاق: مرض عُضَال متأصّل في البشر، وأصحاب ذلك المرض متشابهون في كل عصر وزمان في الأمر بالمنكر والنّهي عن المعروف، وقَبْض أيديهم وإمساكهم عن الإنفاق في سبيل الله للجهاد، وفيما يجب عليهم من حق.

• Nifaq: İnsanda kök salmış və dəvası olmayan bir xəstəlikdir. Bu xəstəliyə düçar olanlar, zamanından və məkanından aslı olmayaraq, insanlara pis işlər görməyi əmr edib, yaxşı işləri qadağan etməkdə, Allah yolunda, cihad və s. başqa vacib haqqlar üçün mal xərclədikdə paxıllıq göstərməkdə bir-birilərinə bənzəyirlər.

• الجزاء من جنس العمل، فالذي يترك أوامر الله ويأتي نواهيه يتركه من رحمته.

• Cəza əməlin növündən olur. Allah, Onun əmrlərini tərk edib, qadağan etdiyi işləri görən kimsəni Öz rəhmətindən məhrum edər.

อายะฮ์: 69

كَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ كَانُوٓاْ أَشَدَّ مِنكُمۡ قُوَّةٗ وَأَكۡثَرَ أَمۡوَٰلٗا وَأَوۡلَٰدٗا فَٱسۡتَمۡتَعُواْ بِخَلَٰقِهِمۡ فَٱسۡتَمۡتَعۡتُم بِخَلَٰقِكُمۡ كَمَا ٱسۡتَمۡتَعَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُم بِخَلَٰقِهِمۡ وَخُضۡتُمۡ كَٱلَّذِي خَاضُوٓاْۚ أُوْلَٰٓئِكَ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ

Ey münafiqlər! Siz, küfür və istehza etməkdə eyni ilə sizdən əvvəlki yalan sayan ümmətlər kimisiniz. On­lar sizdən qüv­vədə daha üs­tün, mal-dövlət və oğul-uşaq baxı­mından da­ha çox idilər. Onlar dünyadakı öz payla­rından və ləzzətlərindən zövq aldılar. Ey münafiqlər! Sizdən əvvəlki yalan sayan ümmətlər, öz payların­dan zövq aldıq­ları ki­mi, siz də öz payınızdan zövq al­dı­nız. Onlar haqqı yalan sayıb, Peyğəmbərə tənə etdikləri kimi, siz də haqqı yalan sayıb, Peyğəmbərə tənə etdiniz. Məhz bu çirkin sifətlərə sahib olan kimsələr, etdikləri küfürə görə Allah qatında əməlləri batil olan kimsələrdir. Məhz onlar, etdikləri günahlar ucbatından özlərini zi­ya­na uğradan kimsələrdir.

อายะฮ์: 70

أَلَمۡ يَأۡتِهِمۡ نَبَأُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ قَوۡمِ نُوحٖ وَعَادٖ وَثَمُودَ وَقَوۡمِ إِبۡرَٰهِيمَ وَأَصۡحَٰبِ مَدۡيَنَ وَٱلۡمُؤۡتَفِكَٰتِۚ أَتَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِۖ فَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيَظۡلِمَهُمۡ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ

Məgər o münafiqlərə özlə­rin­dən əvvəl­ki yalan sayan ümmətlərin etdikləri əməllər və bu səbəbdən onların başına gələn müsibətlərin xəbəri –Nuh qövmü­nün, Hud qövmü­nün, Saleh qövmü­nün, İb­rahim qöv­münün, Məd­yən əha­lisinin və Lut qövmü­nün alt-üst edil­miş kən­din xəbəri – ­gəlib çatmadımı? El­çiləri onlara açıq-aydın də­lillər gə­tir­mişdilər. Allah onlara zülm et­mə­di, çünki Elçiləri onlara xəbərdarlıq etmişdir, la­kin onlar Allaha küfür etməklə və Elçiləri yalan saymaqla özləri öz­lə­rinə zülm etdilər.

อายะฮ์: 71

وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتُ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَيُطِيعُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ سَيَرۡحَمُهُمُ ٱللَّهُۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ

Mömin kişilərlə mömin qa­dınlar Allaha və Rəsuluna iman etdikləri üçün bir-birinin dayağı və yardımçısıdırlar. On­lar insanlara tək Allaha ibadət etməyi, namaz qılmağı və s. bu kimi Allahın sevib, razı qaldığı yaxşı işlər gör­məyi əmr edər, küfür, sələm və s. bu kimi Allahın qəzəbləndiyi pis əməl­lə­ri qa­dağan edərlər, namazı kamil şəkildə qılırlar, Alla­ha və Onun Elçisinə itaət edər­lər. Uca Allaha belə gözəl sifətlərə sahib olan kimsələri, Öz rəhmətinə daxil edəcəkdir. Hə­qiqətən, Allah qüdrətlidir, kimsə Onu məğlub edə bilməz. Allah xəlq etməyində, işlərində və şəri hökmlərində hikmət sahibidir.

อายะฮ์: 72

وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَمَسَٰكِنَ طَيِّبَةٗ فِي جَنَّٰتِ عَدۡنٖۚ وَرِضۡوَٰنٞ مِّنَ ٱللَّهِ أَكۡبَرُۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ

Allah Ona iman edən kişilərə və qa­dınlara qəsirləri al­tından çay­lar axan, için­də əbədi qa­lacaqları, heç bir zaman orada ölməyəcəkləri və nemətləri tükənmək bilməyən cən­nətlərə daxil edəcəyinə və həmçinin Allah onlara əbədi qalacaqları cənnətlərdə onları gözəl məskənlərə varis edəcəyinə vəd vermişdir. Bu, böyük uğurdur. Heç bir uğur buna bərabər ola bilməz.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• سبب العذاب للكفار والمنافقين واحد في كل العصور، وهو إيثار الدّنيا على الآخرة والاستمتاع بها، وتكذيب الأنبياء والمكر والخديعة والغدر بهم.

• Hər zaman kafir və münafiqlərə əzab verilməsinin səbəbi, onların dünya həyatını axirət həyatından üstün tutaraq, dünya naz-nemətlərinə alüdə olub, Peyğəmbərləri yalan sayıb, onlara qarşı məkir və hiyəğərlik etdiklərinə görədir.

• إهلاك الأمم والأقوام الغابرة بسبب كفرهم وتكذيبهم الأنبياء فيه عظة وعبرة للمعتبر من العقلاء.

• Keçmiş ümmətlərin və qövmlərin məhv edilməsi, onların Allaha küfür edib, Peyğəmbərləri yalan saydığları səbəbindəndir. Bütün bu hadisələrdə ağıl sahiblər üçün ibrət və öyüd-nəsihət vardır.

• أهل الإيمان رجالًا ونساء أمة واحدة مترابطة متعاونة متناصرة، قلوبهم متحدة في التوادّ والتحابّ والتعاطف.

• İman əhli, kişi və ya qadın olmasında aslı olmayaraq, bir-birinə yardım edən və bir-birinə dəstək olan bir ümmətdir. Onlar bir-birilərinə qarşı sevgi, məhəbbət və şəfqət bəsləməkdə qəlbləri bir-birləri ilə eynidir.

• رضا رب الأرض والسماوات أكبر من نعيم الجنات؛ لأن السعادة الروحانية أفضل من الجسمانية.

• Yerin və göylərin Rəbbinin razılığı Cənnətlərdə olan nemətindən daha böyükdür, çünki rovhani xoşbəxtlik, cismani xoşbəxtlikdən üstündür.

อายะฮ์: 73

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ جَٰهِدِ ٱلۡكُفَّارَ وَٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱغۡلُظۡ عَلَيۡهِمۡۚ وَمَأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ

Ey Peyğəmbər! Kafirlərlə qılıncla döyüşərək, münafiqlərlə isə dəlil-sübutla sözlə vuruş! Bu hər iki dəstəyə qarşı sərt davran, çünki onlar buna layiqdirlər. Qiyamət günü onların gedəcəkləri yer Cəhənnəmdir. Onların gedəcəkləri yer necə də pis yeridir!

อายะฮ์: 74

يَحۡلِفُونَ بِٱللَّهِ مَا قَالُواْ وَلَقَدۡ قَالُواْ كَلِمَةَ ٱلۡكُفۡرِ وَكَفَرُواْ بَعۡدَ إِسۡلَٰمِهِمۡ وَهَمُّواْ بِمَا لَمۡ يَنَالُواْۚ وَمَا نَقَمُوٓاْ إِلَّآ أَنۡ أَغۡنَىٰهُمُ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ مِن فَضۡلِهِۦۚ فَإِن يَتُوبُواْ يَكُ خَيۡرٗا لَّهُمۡۖ وَإِن يَتَوَلَّوۡاْ يُعَذِّبۡهُمُ ٱللَّهُ عَذَابًا أَلِيمٗا فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۚ وَمَا لَهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن وَلِيّٖ وَلَا نَصِيرٖ

Münafiqlər sənin barədə pis sözlər söyləmədiklərinə və dinə tənə etmədiklərinə dair yalandan Allaha and içirlər. Onlar həqiqətən də, sənə onlardan çatan küfr sözləri demiş, imanı gəldikdən sonra kafir olmuş və bacara bilməsələrdə haqsız yerə Peyğəmbəri (sallallahu aleyhi və səlləm) öldürmək üçün can atmışlar. Onların Peyğəmbərdən intiqam almağı yalnız Alla­h Öz lütfündən Peyğəmbərinə qənimətlər bəxş edərək onu varlandırdığına gö­­rədir. Əgər onlar münafiqlikdən Allaha tövbə etsələr, bu onlar üçün daha xe­yir­li olar. Əgər tövbə etməkdən üz dön­dər­sələr, Allah on­ları dünyada qətil və ya əsir düşməklə, axi­rətdə də isə Cəhənnəm atəşi ilə ağrılı-acılı əzaba düçar edər. Yer üzündə on­la­rı əzabdan xilas edən nə bir dos­tu, nə də əzabdan qoruyan bir kömək­çisi var­dır.

อายะฮ์: 75

۞ وَمِنۡهُم مَّنۡ عَٰهَدَ ٱللَّهَ لَئِنۡ ءَاتَىٰنَا مِن فَضۡلِهِۦ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ

Münafiqlərdən: "Əgər Allah Öz lüt­fündən bizə bəxş etsə, əl­bəttə, biz yoxsullara sə­də­qə verən və yaxşı işlər görən əmə­lisaleh kimsə­lərdən ola­rıq!" – deyə Alla­ha əhd edənləri də var­dır.

อายะฮ์: 76

فَلَمَّآ ءَاتَىٰهُم مِّن فَضۡلِهِۦ بَخِلُواْ بِهِۦ وَتَوَلَّواْ وَّهُم مُّعۡرِضُونَ

Uca Allah Öz lütfündən on­lara bəxş etdikdə, Allaha verdikləri əhdin üstündə durmadılar, əksinə xəsislik edə­rək, mallarından Allah yolunda bir şeydə olsa belə sədəqə vermədilər və imandan da üz çe­virib getdi­lər.

อายะฮ์: 77

فَأَعۡقَبَهُمۡ نِفَاقٗا فِي قُلُوبِهِمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ يَلۡقَوۡنَهُۥ بِمَآ أَخۡلَفُواْ ٱللَّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا كَانُواْ يَكۡذِبُونَ

Allaha verdikləri əhdə müxalif olduqlarına və yalan söy­lə­dik­lə­­rinə görə onlara əzab olaraq, Allah da on­ların qəlb­lərinə qiyamət gü­nədək nifaq saldı.

อายะฮ์: 78

أَلَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ سِرَّهُمۡ وَنَجۡوَىٰهُمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ

Məgər o münafiqlər Allah on­ların öz məclislərində gizli saxladıqları sirlərini və həmçinin Allahın qeybləri bildiyini anlamırdılarmı? Onların etdikləri əməllərdən Allah heç bir şey gizli qalmaz. Allah onların etdikləri əməllərin müqabilini verəcəkdir.

อายะฮ์: 79

ٱلَّذِينَ يَلۡمِزُونَ ٱلۡمُطَّوِّعِينَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ فِي ٱلصَّدَقَٰتِ وَٱلَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهۡدَهُمۡ فَيَسۡخَرُونَ مِنۡهُمۡ سَخِرَ ٱللَّهُ مِنۡهُمۡ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ

Möminlərdən çə­tin­­lik­lə əldə etdikləri az bir şeydən könül xoşluğu ilə sə­dəqə verənlərə eyib tutanları, onları məs­xə­rə­yə qo­yub: "Bunların verdiyi sədəqənin nə faydası olacaqdır?!" – deyərək, möminləri məsxərəyə qoyduqları üçün Allah da onları məsxərəyə qoya­caq­dır. Onları ağrılı-acılı bir əzab gözlə­yir.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• وجوب جهاد الكفار والمنافقين، فجهاد الكفار باليد وسائر أنواع الأسلحة الحربية، وجهاد المنافقين بالحجة واللسان.

• Kafirlərlə və münafiqlərlə cihad etəyin vacib olması. Kafirlərlə cihad, əl və müxtəlif növlü döyüş silahlarları ilə münafiqlərlə isə dəlil-sübutla və söz ilə olur.

• المنافقون من شرّ الناس؛ لأنهم غادرون يقابلون الإحسان بالإساءة.

• Münafiqlər ən şərli insanlardan biridir. Çünki onlar xəyanətkar və yaxşılığa isə pisliklə cavab verən kimsələrdir.

• في الآيات دلالة على أن نقض العهد وإخلاف الوعد يورث النفاق، فيجب على المسلم أن يبالغ في الاحتراز عنه.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə, əhdi pozmağın və verdiyi əhdə xilaf olmağın münafiqliyin əlamətlərindən olmasına dair dəlil vardır. Elə buna görə də, müsəlman kimsənin özünü bu kimi xislətlərdən qoruması vacibdir.

• في الآيات ثناء على قوة البدن والعمل، وأنها تقوم مقام المال، وهذا أصل عظيم في اعتبار أصول الثروة العامة والتنويه بشأن العامل.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə, insanın həm fiziki və həm də ki, maddi baxımından qüvvətli olması təriflənmişdir. Çünki bunların hər biri, insana bəxş edilən mal-dövlət yerindədir. Bu, ictimai sərvətlərin aktivlərini nəzərdən keçirmək üçün böyük bir əsasdır. Eləcə də işçi haqqında xəbərdarlıqdır.

อายะฮ์: 80

ٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ أَوۡ لَا تَسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ إِن تَسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ سَبۡعِينَ مَرَّةٗ فَلَن يَغۡفِرَ ٱللَّهُ لَهُمۡۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَفَرُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡفَٰسِقِينَ

Ey Peyğəmbər! Münafiqlərin bağışlanması üçün Allaha dua et­sən də, etməsən də, hətta on­lar üçün yet­miş dəfə bağış­lan­ma diləsən belə, bu sayın çoxluğuna rəğmən, yenə də on­la­r Allahın məğfirətinə əsla nail ola bilməyəcəklər. Bu on­ların, Allaha və Onun Elçisinə küfür etdiklərinə görədir. Allah bilərəkdən Onun şəriətindən uzaqlaşan insanları haqq yo­luna müvəffəq etməz.

อายะฮ์: 81

فَرِحَ ٱلۡمُخَلَّفُونَ بِمَقۡعَدِهِمۡ خِلَٰفَ رَسُولِ ٱللَّهِ وَكَرِهُوٓاْ أَن يُجَٰهِدُواْ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَقَالُواْ لَا تَنفِرُواْ فِي ٱلۡحَرِّۗ قُلۡ نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرّٗاۚ لَّوۡ كَانُواْ يَفۡقَهُونَ

Təbuk döyüşündə iştirak etməyib, Allah yolunda cihad etməkdən arxada qalan münafiqlər Allahın Elçisinin əley­hinə çı­xaraq evdə qalmalarına se­vindilər. Onlar möminlərin cihad etdikləri kimi Allah yo­lun­da öz mal­la­rı və canları ilə ci­had et­mək istəmədilər və öz münafiq qardaşlarının cihada çıxmalarına mane olaraq: "Bu qizmar günəş altında döyüşə çıx­mayın!" – de­dilər. O zaman Təbuk isti vaxtlara təsadüf etmişdir. Ey Peyğəmbər! Onlara belə de: "Münafiqləri gözləyən Cəhən­nəm atəşi, qaçdığınız bu dünyanın istisindən daha şiddətlidir!" Kaş onlar bunu an­la­yaydılar!

อายะฮ์: 82

فَلۡيَضۡحَكُواْ قَلِيلٗا وَلۡيَبۡكُواْ كَثِيرٗا جَزَآءَۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ

Qoy cihada çıxmaqdan geridə qalan münafiqlər dünyada ikən etdikləri gü­nah­ların, asiliklərin cə­zası olaraq bu fani dünya həyatında az gülüb, əbədi qalacaq axirət həyatları üçün çox ağ­lasınlar.

อายะฮ์: 83

فَإِن رَّجَعَكَ ٱللَّهُ إِلَىٰ طَآئِفَةٖ مِّنۡهُمۡ فَٱسۡتَـٔۡذَنُوكَ لِلۡخُرُوجِ فَقُل لَّن تَخۡرُجُواْ مَعِيَ أَبَدٗا وَلَن تُقَٰتِلُواْ مَعِيَ عَدُوًّاۖ إِنَّكُمۡ رَضِيتُم بِٱلۡقُعُودِ أَوَّلَ مَرَّةٖ فَٱقۡعُدُواْ مَعَ ٱلۡخَٰلِفِينَ

Ey Peyğəmbər! Əgər Allah səni nifaq əməllərində davam edən o münafiq züm­rənin yanına qaytarsa və on­lar səninlə birğə başqa dö­yüşə çıxmaq üçün səndən izin istəsələr, onlara belə de: "Ey münafiqlər! Həm sizin mənimlə birgə olmağınızın şərindən qorunmaq üçün həm də ki, sizə Allah tərəfindən bir cəza olaraq siz bir daha mə­nimlə Allah yolunda cihad etməyə çıx­maya­caqsınız. Çünki siz Təbuk döyüşündə geridə qalıb öz evlərinizdə oturmağa razı ol­du­­nuz. Elə isə arxada qalan xəstə, qadın və uşaqlarla bə­ra­bər siz də ev­də oturun!"

อายะฮ์: 84

وَلَا تُصَلِّ عَلَىٰٓ أَحَدٖ مِّنۡهُم مَّاتَ أَبَدٗا وَلَا تَقُمۡ عَلَىٰ قَبۡرِهِۦٓۖ إِنَّهُمۡ كَفَرُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَمَاتُواْ وَهُمۡ فَٰسِقُونَ

Ey Peyğəmbər! Heç vaxt kimliyindən aslı olmayaraq heç bir münafiq üçün cənazə namazını qıl­ma, qəbrinin üstündə durub onun bağışlanması üçün Allaha dua etmə. Çünki onlar Allaha və Onun Elçisinə küfür etdilər və Allahın itaətindən çıxmış halda öldülər. Belə bir kimsə üçün nə cənazə namazı qılınar, nə də ki, onun üçün dua edib Allahdan bağışlanma istənilər.

อายะฮ์: 85

وَلَا تُعۡجِبۡكَ أَمۡوَٰلُهُمۡ وَأَوۡلَٰدُهُمۡۚ إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ أَن يُعَذِّبَهُم بِهَا فِي ٱلدُّنۡيَا وَتَزۡهَقَ أَنفُسُهُمۡ وَهُمۡ كَٰفِرُونَ

Ey Peyğəmbər! Münafiqlərin nə var-dövləti, nə də ki, oğul-uşağı səni təəccübləndirməsin. Allah münafiqlərə bu var-dövlət və oğul-uşaqla ancaq dünya həyatında bunları cəm edib, ərsəyə gətirmək üçün məşəqqətlərə qatlaşmaqla onlara əzab vermək, ruhları canlarından kafir olduqları halda çıxararaq, canlarını almaq istər.

อายะฮ์: 86

وَإِذَآ أُنزِلَتۡ سُورَةٌ أَنۡ ءَامِنُواْ بِٱللَّهِ وَجَٰهِدُواْ مَعَ رَسُولِهِ ٱسۡتَـٔۡذَنَكَ أُوْلُواْ ٱلطَّوۡلِ مِنۡهُمۡ وَقَالُواْ ذَرۡنَا نَكُن مَّعَ ٱلۡقَٰعِدِينَ

Allah, Peyğəmbəri Muhammədə (sallallahu aleyhi və səlləm) Allaha iman gətirməyi və Onun yolunda cihad etməyi əmr edən bir su­rə nazil etdiyi zaman, onlardan var-dövlətə ma­lik olanları sən­dən cihada getməyib, geridə qalmaları üçün icazə istə­yib: "Bizə izin ver, evdə qalan zəiyf və xəstələrlə bir­likdə evlərimizdə qa­laq!" – deyərlər.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• الكافر لا ينفعه الاستغفار ولا العمل ما دام كافرًا.

• Kafir insan, kafir olduğu müddətcə onun bağışlanma diləməsi və yaxşı əməl etməsi ona fayda verməz.

• الآيات تدل على قصر نظر الإنسان، فهو ينظر غالبًا إلى الحال والواقع الذي هو فيه، ولا ينظر إلى المستقبل وما يتَمَخَّض عنه من أحداث.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələr, insan təfəkkürünün naqis olduğuna dəlalət edir. Çünki insan adətən, gələcəyə baxaraq yaxud da işlərin sonda nə ilə nəticələnə biləcəyinə deyil, yaşadığı və ya düşdüyü ətraf mühütə baxıb qərar verdir.

• التهاون بالطاعة إذا حضر وقتها سبب لعقوبة الله وتثبيطه للعبد عن فعلها وفضلها.

• İbadətin vaxtı daxil olduğu zaman, ona səhlənkar yanaşmaq, insana Allah tərəfindən bəla gəlməsinə, həmən ibadəti yaliqincə yerinə yetirməməsinə və onun fəzilətindən məhrum olmasına səbəbdir.

• في الآيات دليل على مشروعية الصلاة على المؤمنين، وزيارة قبورهم والدعاء لهم بعد موتهم، كما كان النبي صلى الله عليه وسلم يفعل ذلك في المؤمنين.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə, vəfat etmiş möminlərə cənazə namazı qılmağın, qəbirlərini ziyarət edib, Allaha onlar üçün dua etməyin caiz olmasına dair dəlil vardır. Çünki Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) vəfat etmiş möminlər üçün belə edərdi.

อายะฮ์: 87

رَضُواْ بِأَن يَكُونُواْ مَعَ ٱلۡخَوَالِفِ وَطُبِعَ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَفۡقَهُونَ

Münafiqlər, arxada qalıb müəyyən səbəbdən cihada çıxa bilməyən insanlarla birgə ol­ma­ğa razı olduqları zaman, həqiqət də özlərinin zəlil və alçaq olmasına razı oldular. Allah da onların küfür və nifaq əmələrinə görə qəl­blərinə mö­hür vu­rdu. Buna görə də onlar özlərinə mənfəət verən şeyləri anla­mazlar.

อายะฮ์: 88

لَٰكِنِ ٱلرَّسُولُ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ جَٰهَدُواْ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ لَهُمُ ٱلۡخَيۡرَٰتُۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ

Amma Allahın Elçisi və möminlər, münafiqlər kimi Allah yolunda cihad etməkdən geridə qalmadılar. Əksinə onlar mal­ları və canları ilə Allah yolunda cihad et­dilər. Elə buna görə də onların Allah yanında mükafatı, qələbə və qənimət kimi dünya mənfəətlərinə, qiyamət günü isə, Cənnətə daxil olub, qorxduqları cəhənnəm əzabından nicat taparaq axirət mənfəətlərinə nail olmalarıdır.

อายะฮ์: 89

أَعَدَّ ٱللَّهُ لَهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ

Allah on­lar üçün qəsirləri altından çay­lar axan, için­də əbədi qala­caq­ları və heç bir zaman fani olmayacaqları cən­nətlər hazırlamışdır. Bu, heç bir qurtuluşun ona bərabər ola bilməyəcəyi böyük bir qurtuluşdur.

อายะฮ์: 90

وَجَآءَ ٱلۡمُعَذِّرُونَ مِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ لِيُؤۡذَنَ لَهُمۡ وَقَعَدَ ٱلَّذِينَ كَذَبُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥۚ سَيُصِيبُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ

Mədinə və Mədinənin ətrafında yaşayan bədəvilərdən bir qisim insanlar Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) yanına gəlib, üzrlü olduqlarını iddia edərək, Allah yolunda cihada çıxmayıb evlərində qal­maq üçün Peyğəmbərdən (sallallahu aleyhi və səlləm) onlara ica­zə verməsini istədilər. Başqa bir qisim insanlar isə Peyğəmbərə və Allahın vədinə inanmadıqlarına görə cihada çıxmayıb evlərində qalmaları üçün heç Peyğəmbərin yanına gəlib icazə də istəmədilər. Etidkləri bu küfürlərinə görə olan­lara ağ­rılı-acılı əzab veriləcəkdir.

อายะฮ์: 91

لَّيۡسَ عَلَى ٱلضُّعَفَآءِ وَلَا عَلَى ٱلۡمَرۡضَىٰ وَلَا عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يَجِدُونَ مَا يُنفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُواْ لِلَّهِ وَرَسُولِهِۦۚ مَا عَلَى ٱلۡمُحۡسِنِينَ مِن سَبِيلٖۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Allaha ixlasla ibadət edib, Onun Elçisinə tabe olub və onun şəriətinə əməl edəcəkləri təqdirdə qadınlara, uşaqlara, xəstələrə, aciz­lərə, korlara və döyüşdə vu­ruş­mağa vəsait tapa bil­məyən fəqir­lərə və bütün bu kimsələrin hamısının evində qal­ıb, döyüşə çıxmamasında heç bir gü­nah yoxdur. Çünki onlar sözün həqiqi mənasında üzürlü insanlardırlar. Bu üzürlü insanlardan yaxşı işlər gö­rən­lərə əzab verməyə isə heç bir əsas yox­dur. Allah yaxşı işlər gö­rən­ləri ba­ğış­la­yandır və onlara qarşı rəhm­li­dir.

อายะฮ์: 92

وَلَا عَلَى ٱلَّذِينَ إِذَا مَآ أَتَوۡكَ لِتَحۡمِلَهُمۡ قُلۡتَ لَآ أَجِدُ مَآ أَحۡمِلُكُمۡ عَلَيۡهِ تَوَلَّواْ وَّأَعۡيُنُهُمۡ تَفِيضُ مِنَ ٱلدَّمۡعِ حَزَنًا أَلَّا يَجِدُواْ مَا يُنفِقُونَ

Ey Peyğəmbər! Miniklə təmin edəsən de­yə sənin yanına gəldikdə: "Si­zin üçün minik ta­pa bilmi­rəm" – de­diyin zaman cihad üçün nə özlərində, nə də ki, səndə, xərc­lə­mə­yə bir şey tapa bil­mə­dik­lə­rindən ötrü kədərlə­nib, təəssüf hissi keçirərək, göz­ləri yaşla dol­muş hal­da geri dö­nüb, cihada çıxa bilməyib geridə qalan kimsələrə də heç bir günah yoxdur.

อายะฮ์: 93

۞ إِنَّمَا ٱلسَّبِيلُ عَلَى ٱلَّذِينَ يَسۡتَـٔۡذِنُونَكَ وَهُمۡ أَغۡنِيَآءُۚ رَضُواْ بِأَن يَكُونُواْ مَعَ ٱلۡخَوَالِفِ وَطَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

Uca Allah yuxarıda keçən ayələrdə üzürlü səbəbdən Allah yolunda cihada çıxa bilməyib, geridə qalan kimsələrə əzab verilməyəcəyini xəbər verdikdən sonra, kimlərin Allahın əzabına layiq olduqlarını xəbər verərək belə demişdir: "Ey Peyğəmbər! Əzab yalnız cihad çıxmağa fiziki və maddi baxımından imkanları olduqları bir halda evdə qalmaq üçün səndən izin istəyənlərə veriləcəkdir. Çünki onlar cihada çıxmayıb evlərində qərar tutmağı üstün görərək, özlərinin zəlil və alçaq olmalarına razı oldular. Allah onlarların qəlbinə möhür vurdu. Odur ki, onlara öyüd-nəsihət təsir etməz. Elə buna görə də onlar, nəyin onlara fayda verdiyini bilmirlər ki, onu seçib götürsünlər, nəyin də onlara zərər verdiyini bilmirlər ki, özlərini ondan qoruya bilsinlər.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• المجاهدون سيحصِّلون الخيرات في الدنيا، وإن فاتهم هذا فلهم الفوز بالجنة والنجاة من العذاب في الآخرة.

• Mücahidlər bu dünyada çoxlu xeyirə nail olacaqlar. Əgər nail ola bilməsələr, onlar üçün axirətdə Cənnət və Allahın əzabından qurtuluş vardır.

• الأصل أن المحسن إلى الناس تكرمًا منه لا يؤاخَذ إن وقع منه تقصير.

• İnsanlara xeyirxahlıq edənləri, hətta bəzən bunu kamil şəkildə edə bilməsələr belə, yenə də onları danlamağa heç bir əsas yoxdur.

• أن من نوى الخير، واقترن بنيته الجازمة سَعْيٌ فيما يقدر عليه، ثم لم يقدر- فإنه يُنَزَّل مَنْزِلة الفاعل له.

• Kim xeyirli bi iş görməyə niyyət edər və bacardıqca o işi etməyə səy göstərər, lakin həmin işi müəyyən bir səbəbdən dolayı yerinə yetirməyə qadir olmazsa, o, Allah yanında həmin xeyirli işi etmiş kimi sayılar.

• الإسلام دين عدل ومنطق؛ لذلك أوجب العقوبة والمأثم على المنافقين المستأذنين وهم أغنياء ذوو قدرة على الجهاد بالمال والنفس.

• İslam, ədalət və məntiq dinidir. Elə buna görə də İslam dini əzabı, malı və canı ilə cihada çıxmağa qadır olduğu halda, cihada çıxmayıb evlərində qalmaq üçün Peyğəmbərdən (səllallahu aleyhi və səlləm) izin istəyən münafiqlərə vacib etmişdir.

อายะฮ์: 94

يَعۡتَذِرُونَ إِلَيۡكُمۡ إِذَا رَجَعۡتُمۡ إِلَيۡهِمۡۚ قُل لَّا تَعۡتَذِرُواْ لَن نُّؤۡمِنَ لَكُمۡ قَدۡ نَبَّأَنَا ٱللَّهُ مِنۡ أَخۡبَارِكُمۡۚ وَسَيَرَى ٱللَّهُ عَمَلَكُمۡ وَرَسُولُهُۥ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

Müsəlmanlar cihaddan geri qayıtdıqları za­man, münafiqlər onlarla cihada getmədiklərinə görə, özlərini müdafiə etmək üçün onlara əsassız üzürlər gətirəcəklər. Allah Öz Peyğəmbərinə və möminlərə onlara belə cavab verməyi buyurur: "Yalandan üzrlər gətirərək üzrxahlıq etməyin. Gətirdiyiniz üzrlərə əsla inanma­yacağıq. Allah si­zin qəlbinizdə olanları bi­zə agah etmişdir. Son­rakı əməl­lərinizi Allah da görəcək, Onun rəsulu da. Görək, siz, həqiqətən də, tövbə etmisinizmi ki, Allah da tövbənizi qəbul etsin, yoxsa, yenə də öz nifaq əməllərinizə davam edirsiniz." Son­ra isə siz hər bir şeyi bi­lən Allahın hüzuruna qaytarıla­caq­sı­nız, O da sizə nə etdikləri­nizi xəbər verə­cək və hər bir kimsənin etdiyi əməlin əvəzini verəcəkdir. Elə isə tövbə etməyə və saleh əməllərə etməyə tələsin!

อายะฮ์: 95

سَيَحۡلِفُونَ بِٱللَّهِ لَكُمۡ إِذَا ٱنقَلَبۡتُمۡ إِلَيۡهِمۡ لِتُعۡرِضُواْ عَنۡهُمۡۖ فَأَعۡرِضُواْ عَنۡهُمۡۖ إِنَّهُمۡ رِجۡسٞۖ وَمَأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُ جَزَآءَۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ

Ey möminlər! Siz cihaddan geri qayıtdığınız za­man cihada çıxmayıb geridə qalan münafiqlər sizin yanınıza gəlib, onların yalan üzürlərinə inanıb, onlara məzəmmət və tənə etməməniz üçün qar­şınızda Alla­ha and içə­cəklər. Siz onlara nifrət edərək, onları tərk edin. Çünki on­lar mənəvi cəhətdən çirkin və murdar insanlardırlar. Etdikləri nifaq və günah əməllərin cəzası olaraq qərar tutacaqları yer Cəhən­nəm olacaqdır.

อายะฮ์: 96

يَحۡلِفُونَ لَكُمۡ لِتَرۡضَوۡاْ عَنۡهُمۡۖ فَإِن تَرۡضَوۡاْ عَنۡهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يَرۡضَىٰ عَنِ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡفَٰسِقِينَ

Ey möminlər! Cihada çıxmayıb geridə qalan münafiqlər, onlardan razı qalıb, gətirdikləri üzürlərə inanasız deyə qarşınızda Allaha and içəcəklər. Siz onlardan razı qalmayın. Əgər razı qalarsınızsa, bu zaman Rəbbinizin əmrinə müxalif olarsınız. Çünki Allah küfür və nifaq əməllər edib, Onun itaətindən çıxan bir qövmdən əsla razı qal­maz. Ey müsəlmanlar! Elə isə siz, Allahın razı qalmadığı kimsədən razı qamaqdan çəkinin!

อายะฮ์: 97

ٱلۡأَعۡرَابُ أَشَدُّ كُفۡرٗا وَنِفَاقٗا وَأَجۡدَرُ أَلَّا يَعۡلَمُواْ حُدُودَ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ عَلَىٰ رَسُولِهِۦۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ

Səhrada yaşayan ərəblər küfr və ya nifaq əməllər edərlərsə, onların küfrr və ya nifaq əməlləri cəmiyyət içərisində yaşayan insanların küfr və ya nifaq əməllərindən daha be­tər olar. Onlar həm kobud, həm də insanlarla az ünsiyyətdə olduqları üçün dini başa düşməməyə, Allahın Öz el­çi­sinə (sallallahu aleyhi və səlləm) nazil et­diyi fərzləri, sünnənləri və şəri hökmləri bilməməyə da­ha meyl­li­dir­lər. Allah onların halını daha yaxşı biləndir. O, Öz işlərində və şəri hökmlərində hikmət sahibidir.

อายะฮ์: 98

وَمِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ مَن يَتَّخِذُ مَا يُنفِقُ مَغۡرَمٗا وَيَتَرَبَّصُ بِكُمُ ٱلدَّوَآئِرَۚ عَلَيۡهِمۡ دَآئِرَةُ ٱلسَّوۡءِۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٞ

Ey möminlər! Səhrada yaşayan münafiq ərəblər içərisində, mallarını bəzən riyakarlıq, bəzən də təqiyyə edərək xərcləsələr belə, xərclədikdə Allahdan savab ummayıb paxıllıq edərək, xərcləmədikləri üçün Allahın əzabından qorxmadığına görə, Allah yolunda xərclədi­yini itki və zərər sa­yanlar, canlarını sizdən qurtarmaq üçün sizə bir bədbəxtlik üz verməsini gözləyən kimsələr də vardır. Allah onların möminlərə arzu etdikləri müsibəti, möminlərə deyil, elə on­la­rın öz başlarına gətirəcəkdir. Allah onların dediklərini eşidəndir, qəlblərində gizlətdiklərini də bi­lir.

อายะฮ์: 99

وَمِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ مَن يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَيَتَّخِذُ مَا يُنفِقُ قُرُبَٰتٍ عِندَ ٱللَّهِ وَصَلَوَٰتِ ٱلرَّسُولِۚ أَلَآ إِنَّهَا قُرۡبَةٞ لَّهُمۡۚ سَيُدۡخِلُهُمُ ٱللَّهُ فِي رَحۡمَتِهِۦٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Səhrada yaşayan ərəblərdən eləsi də var­dır ki, Alla­ha və qiyamət gü­nü­nə ina­nır, Allah yolunda xərc­lə­diyi malı Allah ya­nında yaxınlıq və Pey­ğəm­bə­rin (sallallahu aleyhi və səlləm) du­ala­rı­na və Allahdan onun üçün bağışlanma istəməsinə nail olmaq üçün va­sitə sayır. Agah olun ki, onların Allah yolunda mallarından xərcləməsi və Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) də onlar üçün dua etməsi, on­lar üçün Allaha ya­xınlaşmağa bir vasi­tədir və o kimsə, Allahın hər bir şeyi əhatə etmiş geniş mər­hə­mətinə və Cənnətinə qo­vuş­araq savabını Allah yanında görəcəkdir. Allah, Ona tövbvə edən qullarını bağışlayandır və onlara qarşı rəhmlidir.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• ميدان العمل والتكاليف خير شاهد على إظهار كذب المنافقين من صدقهم.

• Müxtəlif növ sınaqlar və şəri öhdəliklərə, münafiqlərin yalan, yoxsa doğru danışdıqlarını sübut edən ən yaxşı vasitədir.

• أهل البادية إن كفروا فهم أشد كفرًا ونفاقًا من أهل الحضر؛ لتأثير البيئة.

• Bədəvi ərəblərin cəhalət içində yaşayanları, çöl həyatından təsirləndiklərinə görə, küfr və nifaq baxımından, cəmiyyət arasında yaşayan ərəblərdən daha pisdirlər.

• الحض على النفقة في سبيل الله مع إخلاص النية، وعظم أجر من فعل ذلك.

• İnsanları, ixlasla Allah yolunda mal xərcləməyə təşviq etmək, Allah yanında mal xərcləməkdən də daha böyük savabdır.

• فضيلة العلم، وأن فاقده أقرب إلى الخطأ.

• Elmin fəziləti. Belə ki, elmsiz insan, xətaya yol verməyə daha yaxındır.

อายะฮ์: 100

وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلۡأَوَّلُونَ مِنَ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ وَٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُم بِإِحۡسَٰنٖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُ وَأَعَدَّ لَهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي تَحۡتَهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ

Vətənlərini, yurdlarını, ev-eşiklərini Allah yolunda tərk edib, imanda hamını ötüb ke­çən ilk mü­hacirlərdən və Allahın elçisinə (sallallahu aleyhi və səlləm) çətin anda yardım edən ənsar­dan, həm­çinin düzgün əqidə sahibi olaraq, gözəl sözlər söyləyib, yax­şı işlər gör­mək­də və mühacir və ənsrların ardınca ge­dən­ kimsələrdən Allah ra­zı­ qaldı və onların etdikləri saleh əməlləri Öz dərgahında qəbul etdi. Allah onlara böyük savab bəxş etdiyi üçün, onlar da Allahdan razı qaldılar. Allah onlar üçün qəsrləri altından çay­lar axan, içində əbədi qala­caq­ları cənnətlər hazır­lamış­dır. Bu mükafata nail olmaq, böyük uğur­dur!

อายะฮ์: 101

وَمِمَّنۡ حَوۡلَكُم مِّنَ ٱلۡأَعۡرَابِ مُنَٰفِقُونَۖ وَمِنۡ أَهۡلِ ٱلۡمَدِينَةِ مَرَدُواْ عَلَى ٱلنِّفَاقِ لَا تَعۡلَمُهُمۡۖ نَحۡنُ نَعۡلَمُهُمۡۚ سَنُعَذِّبُهُم مَّرَّتَيۡنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَىٰ عَذَابٍ عَظِيمٖ

Mədinəyə yaxın yerdə, səhrada yaşayan ərəblər­dən, həmçinin Mə­dinə sakinləri ara­sın­da nifaq əməllərindən əsla əl çəkməyən, əksinə bu əməllərdə inadkarlıq edən mü­nafiqlər vardır. Ey Peyğəmbər! Sən on­la­rı tanımırsan. On­ları yalnız Allah tanı­yır. Biz on­lara iki dəfə əzab verəcəyik. Birinci dəfə, dünyada onların iç üzlərini möminlərə aşkar edib, onları ya öldürmək, ya da, əsir götürməklə, ikinci dəfə isə onlara axirətdə qəbir əzabı ilə əzab verəcəyik. Qiyamət günü isə onlar Cəhənnəmin ən aşağı təbəqəsində böyük bir əzaba qay­tarı­la­caqlar.

อายะฮ์: 102

وَءَاخَرُونَ ٱعۡتَرَفُواْ بِذُنُوبِهِمۡ خَلَطُواْ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَءَاخَرَ سَيِّئًا عَسَى ٱللَّهُ أَن يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ

Mədinə sakinləri arasında, heç bir üzürləri olmadığı halda cihada çıxmayıb evində qaldıqdan sonra, cihada çıxmaq üçün heç bir üzürü olmadığını etiraf edən və özlərinə başqaları kimi yalandan bəhanələr axtarmayan bir qisim insanlar da vardır. Onlar Allaha itaət etmək, Onun şəriətinə əməl edib və Onun yolunda cihad etmək kimi əvvəllər etdikləri yaxşı əməlləri başqa pis əməllərə qa­rışdırdılar. Onlar Allahdan, onların tövbələrini qəbul etməsini və onları bağışlamasını umurlar. Allah Ona tövbə edən qulların töv­bələrini qəbul edəndir və onlara qarşı rəhimlidir.

อายะฮ์: 103

خُذۡ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡ صَدَقَةٗ تُطَهِّرُهُمۡ وَتُزَكِّيهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَيۡهِمۡۖ إِنَّ صَلَوٰتَكَ سَكَنٞ لَّهُمۡۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ

Ey Peyğəmbər! Onların mallarından zəkat götür ki, bununla onları asiliklər və günahlar çirkabından tə­mi­zə çıxardıb və beləliklə də, onların yaxşı əməllərini artırmış olasan. On­lardan mallarının zəkatını aldıqdan sonra, onlar üçün Allaha dua et. Çünki sənin duan onlar üçün bir rəhmət və təskinlik­dir. Allah sənin dualarını eşidən­dir, onların əməllərini və qəlblərində olanları biləndir.

อายะฮ์: 104

أَلَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ هُوَ يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَيَأۡخُذُ ٱلصَّدَقَٰتِ وَأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ

Qoy cihada çıxmayıb evində qərar tutan və bu əməlindən Allaha tövbə edən kimsələr bilsinlər ki, həqiqətən Allah, Ona tövbə edən qullarının tövbələrini qəbul edəndir. Allahın heç bir şeyə ehtiyacı olmamasına rəğmən, Allah onların verdikləri sədə­qə­ləri qəbul edər və sədəqə verən kimsəyə, verdiyi sədəqənin əvəzini də verər. Allah Ona tövbə edən qullarından tövbələri qəbul edən­ və onlara qarşı rəhm­li­dir.

อายะฮ์: 105

وَقُلِ ٱعۡمَلُواْ فَسَيَرَى ٱللَّهُ عَمَلَكُمۡ وَرَسُولُهُۥ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَۖ وَسَتُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

Ey Peyğəmbər! Cihada çıxmayıb evində qərar tutan və bu əməlindən Allaha tövbə edən kimsələr de: "Günahınızın bağışlanmasına görə Allah üçün, Onu razı salan, saleh əməllər edin! Allah, Onun rəsulu və möminlər əməl­lə­­rinizi görə­cək­lər. Sonra siz qiyamət günü hər bir şeyi bilən Rəbbinizin hüzuruna qay­tarıla­caq­sınız, O, sizin gizlində saxladığınızı da, aşkara çıxardığınızı da bilir. Allah sizə dünyada ikən etdiyiniz əməllərinizi xəbər verəcək və hər bir kimsənin etdiyi əməlin müqabilini də verəcəkdir.

อายะฮ์: 106

وَءَاخَرُونَ مُرۡجَوۡنَ لِأَمۡرِ ٱللَّهِ إِمَّا يُعَذِّبُهُمۡ وَإِمَّا يَتُوبُ عَلَيۡهِمۡۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ

Heç bir üzürlü səbəb olmadan Təbuk döyüşünə getməyib evində qərar tutan kimsələr arasında bir qisim insanlar da vardır ki, onların hökmü Allaha qalmışdır. Allah onlar barədə istədiyi hökmü verəcək. Əgər onlar tövbə etməsələr, Allah ya onlara əzab verəcək, ya da tövbə etsələr, Allah onların tövbə­lə­ri­ni qəbul edəcəkdir. Allah kimin əzab çəkməyə və kimin də bağışlanmağa layiq olduğunu yaxşı bilir. Allah, şəri hökmlərində və işlərində hikmət sahibidir. Heç bir üzürlü səbəb olmadan Təbuk döyüşünə getməyib evində qərar tutan kimsələr, Murara bin ər-Rəbiya, Kəb bin Malik və Hilal bin Umeyyə adlı səhabələrdir.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• فضل المسارعة إلى الإيمان، والهجرة في سبيل الله، ونصرة الدين، واتباع طريق السلف الصالح.

• İman gətirməyə, Allah yolunda hicrət etməyə, dinə yardım etməyə və əməlisaleh sələfilərin yoluna tabe olmağa tələsməyin fəziləti.

• استئثار الله عز وجل بعلم الغيب، فلا يعلم أحد ما في القلوب إلا الله.

• Qeyb elmi İzzət və Cəlal sahibi olan Allaha məxsusdur. Qəlblərdə olanı Allahdan başqa kimsə bilməz.

• الرجاء لأهل المعاصي من المؤمنين بتوبة الله عليهم ومغفرته لهم إن تابوا وأصلحوا عملهم.

• Mömin günah etdikdən sonra Allaha tövbə edib saleh əməllər edərsə, Allahın onun tövbəsini qəbul edib, bağışlayacağına ümid bəsləyər.

• وجوب الزكاة وبيان فضلها وأثرها في تنمية المال وتطهير النفوس من البخل وغيره من الآفات.

• Zəkatın vacibliyi, zəkat verməyin fəzilətli əməl olmasının bəyanı, zəkatın, malın artmasına müsbət təsir bağışlaması və zəkat verməklə nəfsin xəsislik və s. bu kimi xəstəliklərdən təmizlənməsi.

อายะฮ์: 107

وَٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مَسۡجِدٗا ضِرَارٗا وَكُفۡرٗا وَتَفۡرِيقَۢا بَيۡنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَإِرۡصَادٗا لِّمَنۡ حَارَبَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ مِن قَبۡلُۚ وَلَيَحۡلِفُنَّ إِنۡ أَرَدۡنَآ إِلَّا ٱلۡحُسۡنَىٰۖ وَٱللَّهُ يَشۡهَدُ إِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ

Münafiqlərdən Allaha itaət məqsədi ilə deyil, əksinə müsəlmanlara zərər vur­maq, münafiqlərə dəstək olaraq yer üzündə küfrü yaymaq, möminlərin ara­sı­na ikitirəlik sal­maq məqsə­di­lə, məscid bina etməzdən əv­vəl Allaha və Onun rəsuluna qar­şı müharibə etməyə hazırlaşan və həmçinin Allaha və Onun rəsuluna qar­şı müharibə edən kim­səni gözləmək üçün məs­cid tikənlər də vardır. Münafiqlər, siz onlara inanasız deyə: "Biz bununla müsəlmanlara yax­şı­lıq etmək istədik" – deyə and içə­cək­lər. Allah isə onların yalandan Allaha and içdiklərinə şa­hid­dir.

อายะฮ์: 108

لَا تَقُمۡ فِيهِ أَبَدٗاۚ لَّمَسۡجِدٌ أُسِّسَ عَلَى ٱلتَّقۡوَىٰ مِنۡ أَوَّلِ يَوۡمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِۚ فِيهِ رِجَالٞ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُواْۚ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُطَّهِّرِينَ

Ey Peyğəmbər! Münafiqlərin səni o məsciddə namaz qılmaq üçün çağırışına cavab verərək, belə bir məsciddə əsla namaz qılma. Şübhəsiz ki, küfr üzərində qurulan məsciddə namaz qılmaqdansa, ilk gündən təqva üzə­rində qu­rulmuş Quba məscidində namaz qılmağın Allah yanında daha üstündür. Quba məscidində, natəmizlikdən və nəcasətdən su ilə, günahlardan isə tövbə və Allahdan bağışlanma diləməklə təmiz­lən­mə­yi sevən kişi­lər vardır. Allah da natəmizlikdən, nəcasətdən və günahlardan təmiz­lə­nən­ləri sevər!

อายะฮ์: 109

أَفَمَنۡ أَسَّسَ بُنۡيَٰنَهُۥ عَلَىٰ تَقۡوَىٰ مِنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٍ خَيۡرٌ أَم مَّنۡ أَسَّسَ بُنۡيَٰنَهُۥ عَلَىٰ شَفَا جُرُفٍ هَارٖ فَٱنۡهَارَ بِهِۦ فِي نَارِ جَهَنَّمَۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ

Məscid binasını, Allahın əmrlərini yerinə yetirib və qadağalarınadan çəkinərək Allah qorxusu və yaxşı əməllər edərək Onun rizası üzərində quran kimsə ilə, müsəlmanlara zərər vermək, yer üzündə küfrü yaymaq və möminlər ara­sı­na ikitirəlik sal­maq məqsə­di­lə bina edənlə Allah yanında eyni ola bilərmi?! Xeyir, əsla eyni ola bilməz. Birinci binanın misalı, bünövrəsi möhkəm və binanın uçmaq təhlükəsi olmayan, ikinci binanın misalı isə bünövrəsi da­ğılmaqda olan uçu­ru­mun lap kə­na­rında quran və binası özü ilə birlikdə Cəhənnəmin dibinə yu­var­lanan kəsin misalı kimidir. Allah zalım qövmü küfr, nifaq və s. bu kimi çirkin əməllərinə görə doğru yola yö­nəlt­məz.

อายะฮ์: 110

لَا يَزَالُ بُنۡيَٰنُهُمُ ٱلَّذِي بَنَوۡاْ رِيبَةٗ فِي قُلُوبِهِمۡ إِلَّآ أَن تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمۡۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ

Onların (müsəlmanlara) zərər vurmaq məqsədilə tikdikləri bu məscid, ürəkləri ölüm yaxud qılıncla öldürülüb parça-parça ola­na qədər qəlb­lə­rində şübhə və nifaq mənbəyi olaraq qa­la­caq­dır. Allah qullarının əməllərini biləndir, qullarını xeyir və ya şərlə mükafatlandırmaqda hikmət sahibidir.

อายะฮ์: 111

۞ إِنَّ ٱللَّهَ ٱشۡتَرَىٰ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَنفُسَهُمۡ وَأَمۡوَٰلَهُم بِأَنَّ لَهُمُ ٱلۡجَنَّةَۚ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيَقۡتُلُونَ وَيُقۡتَلُونَۖ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ وَٱلۡقُرۡءَانِۚ وَمَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ مِنَ ٱللَّهِۚ فَٱسۡتَبۡشِرُواْ بِبَيۡعِكُمُ ٱلَّذِي بَايَعۡتُم بِهِۦۚ وَذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ

Həqiqətən, Allah mö­minlər­dən, dəyəri baha olan Cənnət müqa­bilin­də, on­ların can­la­rını – bunun hamısı Allahın mülkü olsa belə, onlara sayğı baxımından – sa­tın almışdır. Çünki on­lar, Allahın kəlməsi uca olması üçün Allah yo­lunda kafirlərlə vuruşub ya kafirləri öldü­rür ya da ki, kafirlər onları öldü­rürlər. Bu, Allahın, Musanın kitabı Tövratda, İsanın kitabı – aleyhiməssəlam – İn­cil­də və Muhammədin (sallallahu aleyhi və səlləm) kitabı Quranda Öz öhdəsinə gö­tür­düyü bir vəd­dir. Uca Allahdan da­ha çox Öz əhdinə kimsə sadiq ola bilməz. Ey möminlər! Elə isə Allahla sövdələşdiyiniz bu alış-verişə gö­rə sevinin. Atrıq siz bu sövdələşmənizdən böyük bir qazanc əldə etdiniz. Çünki bu alış-veriş böyük uğurdur.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• محبة الله ثابتة للمتطهرين من الأنجاس البدنية والروحية.

• Allahın, cismən və ruhən natəmizlikdən təmizlənən kimsələrə olan sevgisi.

• لا يستوي من عمل عملًا قصد به وجه الله؛ فهذا العمل هو الذي سيبقى ويسعد به صاحبه، مع من قصد بعمله نصرة الكفر ومحاربة المسلمين؛ وهذا العمل هو الذي سيفنى ويشقى به صاحبه.

• Allahın razılığını qazanmaq üçün əməl edən kimsə ilə – baxmayaraq ki, məhz bu əməl Allah yanında qalıb, insana fayda verəcək – kafirlərə yardım edib, müsəlmanlarla müharibə etmək üçün səy göstərən kimsə, Allah yanında əsla eyni dərəcədə ola bilməz. Məhz bu əməl sahibləri bədbəxtçiliyə düçar olan və əməlləri puç olmuş kimsələrdir.

• مشروعية الجهاد والحض عليه كانت في الأديان التي قبل الإسلام أيضًا.

• Cihadın və cihada təşviq etməyin İslamdan əvvəlki dinlərdədə mövcudluğu.

• كل حالة يحصل بها التفريق بين المؤمنين فإنها من المعاصي التي يتعين تركها وإزالتها، كما أن كل حالة يحصل بها جمع المؤمنين وائتلافهم يتعين اتباعها والأمر بها والحث عليها.

• İslam şəriəti insanlara möminlər arasında ülfət yaratmağa səbəb ola biləcək hər bir halda gözəl əməli əmr etdiyi kimi, möminlər arasında parçalanmağa səbəb ola biləcək hər bir əməli qadağan etmiş və insanları o əməldən çəkindirmişdir.

อายะฮ์: 112

ٱلتَّٰٓئِبُونَ ٱلۡعَٰبِدُونَ ٱلۡحَٰمِدُونَ ٱلسَّٰٓئِحُونَ ٱلرَّٰكِعُونَ ٱلسَّٰجِدُونَ ٱلۡأٓمِرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَٱلنَّاهُونَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡحَٰفِظُونَ لِحُدُودِ ٱللَّهِۗ وَبَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Bu böyük uğura nail olan kimsələr, Allahın sevməyib, qəzəbləndiyi əməlləri Onun sevib, razı qaldığı əməllərlə dəyişən, təvazökarlıq edərək Allah qorxusundan zəlil olub, Ona ciddi şəkildə ibadət edən, yaxşı-yaman günlərdə Rəbbinə həmd-sənalar edən, oruc tutub, namaz qılan, insanlara Allah və Onun rəsulunun əmrlərini əmr edən, insanları Allah və ya Onun rəsulunun qadağalarından çəkindirən və Allahın əmrlərini yerinə yetirib, qoyduğu hüdudlarını qoruyan kimsələrdir. Ey Peyğəmbər! Belə möminlərə onları dünyada və axirətdə sevindirəcək şeylərlə müj­də­lə.

อายะฮ์: 113

مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَن يَسۡتَغۡفِرُواْ لِلۡمُشۡرِكِينَ وَلَوۡ كَانُوٓاْ أُوْلِي قُرۡبَىٰ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمۡ أَنَّهُمۡ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ

Müşriklərin Cəhənnəm sa­kin­lə­ri olduqları müsəlmanlara aydın ol­duq­dan son­ra, hətta onların yaxın qohum-əqrəbalarından olsa­lar belə, onlar Allaha şərik qoşduqları halda öldükləri üçün, Peyğəmbərə və mö­min­lərə Allahdan on­lar üçün bağışlan­ma di­lə­mək icazəli deyil.

อายะฮ์: 114

وَمَا كَانَ ٱسۡتِغۡفَارُ إِبۡرَٰهِيمَ لِأَبِيهِ إِلَّا عَن مَّوۡعِدَةٖ وَعَدَهَآ إِيَّاهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُۥٓ أَنَّهُۥ عَدُوّٞ لِّلَّهِ تَبَرَّأَ مِنۡهُۚ إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ لَأَوَّٰهٌ حَلِيمٞ

İbrahim (aleyhissəlam) atasının Allahın dininə təslim olacağına ümüd edərək, atası üçün Allahdan bağış­lan­ma diləmək istəyi, İbrahimin mütləq Allahdan onun üçün bağışlanma diləyəcəyini təmənna etməsi, ona verdiyi vədə görə idi. İbrahim ata­sı­na etdiyi öyüd-nəsihətin heç bir faydası olmadığını və ya vəhy vasitəsi ilə atasının kafir olaraq öləcəyini bildikdən sonra, atasının Allaha düş­mən olduğu ona bəl­li olduğu zaman on­dan uzaqlaşdı. İbrahim bunu (atası üçün bağışlanma diləməsini istəməsi), Allahın ona vəhy etdiyi hökmə müxalif olaraq deyil, sadəcə olaraq ictihad edərək etmişdir. Həqiqətən, İb­ra­him Alla­ha çox yalvaran, zalım qövmünü bağışlayan bir kim­sə idi.

อายะฮ์: 115

وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُضِلَّ قَوۡمَۢا بَعۡدَ إِذۡ هَدَىٰهُمۡ حَتَّىٰ يُبَيِّنَ لَهُم مَّا يَتَّقُونَۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٌ

Allah bir qövmü doğru yola müvəffəq etdikdən sonra çəkinilməsi vacib olan haram şeylər­dən on­ları xəbərdar etmə­yincə on­la­rın azğın bir yolda olduqlarına hökm verməz. Əgər Allah onlara haram olan şeyləri bəyan etdikdən sonra, onlar yenidən haram əməllərə qayıtsalar, bu zaman Allah onların azğın bir yolda olduqlarına hökm verər. Həqiqə­tən, Allah hər şe­yi biləndir. Ona heç bir şey gizli qalmaz. Artıq Allah sizə bilmədiyiniz şeylər öyrətmişdir.

อายะฮ์: 116

إِنَّ ٱللَّهَ لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۚ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا نَصِيرٖ

Şübhəsiz ki, göylərin və yerin mül­kü Allaha məxsus­dur. Bu mülkündə Allahın heç bir şəriki, ortağı yoxdur, Göylər və yer arasına olanlar Allaha gizli qalmaz. Allah diriltmək istədiyini di­ril­dər, öldürmək istədiyini də öl­dürər. Ey insanlar! Si­zin Allahdan baş­qa işlərinizə yardım edən nə bir hima­yə­da­rınız, nə də sizi Ondan başqa xəta-bəladan qoruyanınız, nə də ki, düşməninizə qarşı sizə kö­mək edəniniz yoxdur.

อายะฮ์: 117

لَّقَد تَّابَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلنَّبِيِّ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ ٱلۡعُسۡرَةِ مِنۢ بَعۡدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٖ مِّنۡهُمۡ ثُمَّ تَابَ عَلَيۡهِمۡۚ إِنَّهُۥ بِهِمۡ رَءُوفٞ رَّحِيمٞ

Allah, müsəlmanlar­dan bəzi­ləri­nin çətinlik üzündən az qala qəlbi cihaddan ya­yınıb, Təbuk döyüşünü tərk etmək istədikdən sonra, Muhəmməd Pey­ğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) də, münafiqlərə Təbuk döyüşündən geridə qalmağa icazə verdiyi üçün və həmçinin isti havada və çətin bir vaxta, düşmənlərin özlərindən qüvvətli olduğu bir döyüşdə Peyğəmbəri tək buraxmayan, əksinə, Təbuk döyüşünə Peyğəmbərin ardınca, çiyin-çiyinə döyüşə gedən mühacir­lə­rin və ən­­sarın da əvvəlcə töv­bəsini qə­bul et­di, son­ra da onları döyüşdə sabitqədəm edib, düşmənlə döyüş meydanında üz-üzə gəlməyə müvəffəq edərək onları bağışladı. Həqiqətən, Uca Allah on­lara qar­şı çox rəhm­lidir. Onları əvvəl tövbə etməyə müvəffəq edib sonra da onları bağışlaması, Allahın onlara olan bir mərhəmətidir.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• بطلان الاحتجاج على جواز الاستغفار للمشركين بفعل إبراهيم عليه السلام.

• İbrahimin - aleyhissəlam - əməlini dəlil gətirərək müşriklər üçün bağışlanma istəməyin batil sayılması.

• أن الذنوب والمعاصي هي سبب المصائب والخذلان وعدم التوفيق.

• Günahlar, müsibətlərə, rüsvayçılığa və haqqa müvəffəq olmamağa səbəbdir.

• أن الله هو مالك الملك، وهو ولينا، ولا ولي ولا نصير لنا من دونه.

• Allah (göylərin, yerin və onların arasında olan) mülkün sahibidir. O, bizim himayədarımızdır. Bizim Ondan başqa nə bir himayədarımız, nə də bir köməkçimiz var.

• بيان فضل أصحاب النبي صلى الله عليه وسلم على سائر الناس.

• Muhəmmədin (sallallahu aleyhi və səlləm) səhabələrinin diğər insanlardan üstün olmasının bəyanı.

อายะฮ์: 118

وَعَلَى ٱلثَّلَٰثَةِ ٱلَّذِينَ خُلِّفُواْ حَتَّىٰٓ إِذَا ضَاقَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلۡأَرۡضُ بِمَا رَحُبَتۡ وَضَاقَتۡ عَلَيۡهِمۡ أَنفُسُهُمۡ وَظَنُّوٓاْ أَن لَّا مَلۡجَأَ مِنَ ٱللَّهِ إِلَّآ إِلَيۡهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيۡهِمۡ لِيَتُوبُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ

Allah Pey­ğəmbərlə (sallallahu aleyhi və səlləm) birgə Təbuk döyüşünə getməyib evlərində qərar tutduqdan sonra tövbələri qəbul edilməyən Kəb bin Malikin, Murara bin ər-Rabiyənin, və Hilal bin Umeyyənin - bu üç nəfərin də tövbəsini qəbul edib, onları bağışladı. Pey­ğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) onların Təbuk döyüşündən geridə qaldıqlarına görə səhabələrə onları tərk etməyi əmr edikdən sonra onlar tutduqları işdən çox peşman olmuş, hətta yer üzü öz genişliyinə baxmayaraq onlara dar gəlmiş, ürəkləri bu kədər və iztirabdan sıxılmışdı. Onlar özlərinin Allahdan əzabından, yalnız Allaha sığınmaqdan başqa bir çıxış yollarının olmadığlarını anladılar. Sonra Allah onlara rəhm edərək tövbələrini qəbul edib, onları bağışladı. Həqiqətən, Allah qullarının tövbələrini qəbul edəndir və onlara qarşı rəhmlidir.

อายะฮ์: 119

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَكُونُواْ مَعَ ٱلصَّٰدِقِينَ

Ey Allaha iman gətirib, Onun rəsuluna (səllallahu aleyhi və səlləm) tabe olan və onun gətirdiyi şəriətə əməl edən kimsələr! Allahın əmrlərini yerinə yetirib, qadağalarından çəkinərək Allahdan qorxun. İmanında, sözündə və işində düz olanlarla birlikdə olun. Sizi Allahın əzabından, doğru-düzgün olmaqdan başqa bir şey xilas edə bilməz.

อายะฮ์: 120

مَا كَانَ لِأَهۡلِ ٱلۡمَدِينَةِ وَمَنۡ حَوۡلَهُم مِّنَ ٱلۡأَعۡرَابِ أَن يَتَخَلَّفُواْ عَن رَّسُولِ ٱللَّهِ وَلَا يَرۡغَبُواْ بِأَنفُسِهِمۡ عَن نَّفۡسِهِۦۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ لَا يُصِيبُهُمۡ ظَمَأٞ وَلَا نَصَبٞ وَلَا مَخۡمَصَةٞ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَا يَطَـُٔونَ مَوۡطِئٗا يَغِيظُ ٱلۡكُفَّارَ وَلَا يَنَالُونَ مِنۡ عَدُوّٖ نَّيۡلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُم بِهِۦ عَمَلٞ صَٰلِحٌۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Mədinə əhalisinə və onların ətrafında yaşayan bədəvilərə Allahın elçisi (sallallahu aleyhi və səlləm) döyüşə çıxdığı zaman ondan geri qalıb, öz canlarının hayına qalaraq, belə bir çətin gündə Allahın elçisini (sallallahu aleyhi və səlləm) tək buraxmaq yaraşmaz. Əksinə, onlar belə bir gündə onun canını qoruyaraq öz canlarını fəda etməlidirlər. Çünki Allah yolunda onlara üz verən elə bir susuzluq, yorğunluq və aclıq, kafirlərin qəzəinə səbəb ola biləcək zəbt edilən elə bir yer, onları ölürmək, əsir götürmək və ya onlardan qənimət əldə etmək kimi düşmən üzərində qazanılan elə bir uğur yoxdur ki, bunların müqabilində Allah onlara yaxşı bir əməlin savabını yazıb, bunu onlardan qəbul etməsin. Hə­­qiqətən, Allah yaxşı iş görənlərin müka­­fatını puç etməz. Əksinə onların mükafatını kamil şəkildə verər və onlar üçün bu mükafatı daha da artırar.

อายะฮ์: 121

وَلَا يُنفِقُونَ نَفَقَةٗ صَغِيرَةٗ وَلَا كَبِيرَةٗ وَلَا يَقۡطَعُونَ وَادِيًا إِلَّا كُتِبَ لَهُمۡ لِيَجۡزِيَهُمُ ٱللَّهُ أَحۡسَنَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

Onların, az və ya çox olmasından aslı olmayaraq, Allah yolunda xərc­lədikləri mal-dövlətin və ya Allah üçün cihada çıxaraq çətinliklərə qatlaşıb keç­dik­lə­ri hər bir vadinin savabını Allah kamil şəkildə verəcəkdir. Allah Qiyamət günü olanlara etdikləri yaxşı əməllərə görə mükafatlarını verəcəyik.

อายะฮ์: 122

۞ وَمَا كَانَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ لِيَنفِرُواْ كَآفَّةٗۚ فَلَوۡلَا نَفَرَ مِن كُلِّ فِرۡقَةٖ مِّنۡهُمۡ طَآئِفَةٞ لِّيَتَفَقَّهُواْ فِي ٱلدِّينِ وَلِيُنذِرُواْ قَوۡمَهُمۡ إِذَا رَجَعُوٓاْ إِلَيۡهِمۡ لَعَلَّهُمۡ يَحۡذَرُونَ

Düşmən sizi məğlub edib axırınıza çıxmaması üçün, möminlərin hamısı ey­ni vaxtda döyüşə çıxma­malı­dır. Qoy onlardan bir dəstə Allah yolunda cihada çıxsın, bir dəstə də Peyğəmbərlə (sallallahu aleyhi və səlləm) qalıb, ondan Quranı və şəri əhkamları öy­rən­sinlər və öz camaatı döyüşdən ge­ri qayıtdıq­ları zaman onlara Peyğəmbərdən (sallallahu aleyhi və səlləm) eşidib öyrəndiklərini öyrətsinlər. Bəlkə, onlar Allahın əmrlərinə tabe olub, qadağalarından uzaq durmaqla Allahın əzabından çəki­nələr. Bu hadisə Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) Mədinə ətrafında olan qəbilələrlə döyüş üçün səhabələrindən bəzilərini seçib göndərdiyi zaman baş vermişdir.

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• وجوب تقوى الله والصدق وأنهما سبب للنجاة من الهلاك.

• Allahdan qorxmağın, habelə, sözdə və əməldə doğru olmağın vacibliyi. Çünki Allahdan qorxmaq, sözdə və əməldə doğru olmaq insanın həlakdan xilas edən ən başlıca amillərdən biridir.

• عظم فضل النفقة في سبيل الله.

• Allah yolunda mal xərcləməyin böyük fəziləti.

• وجوب التفقُّه في الدين مثله مثل الجهاد، وأنه لا قيام للدين إلا بهما معًا.

• Dini öyrənməyin vacib olması. Bunun məsəli, cihadın məsəli kimidir. Çünki din yalnız, elm və cihadla ayaqda durar.

อายะฮ์: 123

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ قَٰتِلُواْ ٱلَّذِينَ يَلُونَكُم مِّنَ ٱلۡكُفَّارِ وَلۡيَجِدُواْ فِيكُمۡ غِلۡظَةٗۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِينَ

Uca Allah bu ayədə Mədinə ətrafında məskunlaşan kafirlərin müsəlmanlara yaxın bir yerdə yaşadıqları üçün, onlardan müsəlmanlara xətər toxuna biləcəyinə görə onlarla vuruşmağı və həmçinin onları qorxuya salmaq və onların şərindən özlərini qorumaq məqsədi ilə onlara sərtlik göstərməyi əmr etmişdir. Həqiqətən, uca Allah, Öz köməyi və dəstəyi ilə müt­­­təqilər­lə birlikdədir.

อายะฮ์: 124

وَإِذَا مَآ أُنزِلَتۡ سُورَةٞ فَمِنۡهُم مَّن يَقُولُ أَيُّكُمۡ زَادَتۡهُ هَٰذِهِۦٓ إِيمَٰنٗاۚ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ فَزَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا وَهُمۡ يَسۡتَبۡشِرُونَ

Allah Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi və səlləm) bir surə nazil etidiyi zaman münafiqlərdən istehza və rişxəndlə bir-birindən: "Bu nazil edilən surə, Muhəmmədin gətirdiyi dinə sizdən han­sı­nızın ima­nı­nı artırdı?" – soruşan kimsələr də vardır. Amma Allaha iman gə­ti­rib, Peyğəmbəri (səllallahu aleyhi və səlləm) təsdiq edənlərə gəl­dik­­də isə, nazil edilən bu surə onla­rın əvvəlki ima­nını bir daha da artırır və bu surədə onların dünya və axirət mənfəətləri qeyd edildiyi üçün, onlar Allahdan vəhyin nazil olmasına sevinərlər.

อายะฮ์: 125

وَأَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ فَزَادَتۡهُمۡ رِجۡسًا إِلَىٰ رِجۡسِهِمۡ وَمَاتُواْ وَهُمۡ كَٰفِرُونَ

Amma münafiqlərə gə­lin­cə, onlar Allahın nazil edilən ayələrini təkzib etdiklərinə görə əhkamlar və qissələrlə zəngin olan Quranın nazil edilməsi onların mur­dar­lı­ğı və xəbisliyi üstünə bir daha da murdarlıq və xəbislik artırar və hər dəfə ayələr nazil edildikdə bu ayələrə şəkk-şübhə ilə yanaşdıqlarına görə Peyğəmbərə Quran nazil edildikcə qəlblərindəki mərəz daha da artar və onlar kafir o­la­raq ölürlər.

อายะฮ์: 126

أَوَلَا يَرَوۡنَ أَنَّهُمۡ يُفۡتَنُونَ فِي كُلِّ عَامٖ مَّرَّةً أَوۡ مَرَّتَيۡنِ ثُمَّ لَا يَتُوبُونَ وَلَا هُمۡ يَذَّكَّرُونَ

Məgər münafiqlər Allah onların ildə bir və ya iki dəfə iç üzlərini açıb, onları möminlər yanında rüsvay edərək bəlaya düçar etdiyini görüb bundan ibrətlər almırlarmı? Başlarına gələn bu müsibətin Uca Allah tətəfindən özlərinə bir bəla olduğlarını anladıqları halda ye­nə də küfr əməllərindən tövbə edib, münafiqlik etməkdən əl çəkmirlər. Başlarına gələn bu bəlanın Allahdan olduğuna anlamırlar.

อายะฮ์: 127

وَإِذَا مَآ أُنزِلَتۡ سُورَةٞ نَّظَرَ بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٍ هَلۡ يَرَىٰكُم مِّنۡ أَحَدٖ ثُمَّ ٱنصَرَفُواْۚ صَرَفَ ٱللَّهُ قُلُوبَهُم بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَفۡقَهُونَ

Allah Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi və səlləm) münafiqlərin iç üzünü açıb bəyan edən bir surə nazil edildiyi za­man on­­lar: "Sizi kimsə gö­rür­mü?" – deyə bir-bir­lərinə ba­xır, əgər onları kimsə görməyibsə üz çevirib ge­dir­lər. Bilin ki, onlar başa düşməyən bir qövm ol­duq­larına görə Allah onların qəlbləri­ni haqq yoldan və xeyirdən məh­­rum edib, onları rüsvay et­mişdir.

อายะฮ์: 128

لَقَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولٞ مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ عَزِيزٌ عَلَيۡهِ مَا عَنِتُّمۡ حَرِيصٌ عَلَيۡكُم بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ رَءُوفٞ رَّحِيمٞ

Ey ərəblər! Artıq sizə özünüzdən, sizin kimi ərəb mənşəli bir elçi gəl­di. Onun sizə olan sevgisindən sizin məşəqqətə düş­mə­yi­niz ona ağır gəlir. O sizin hidayətə gəlmənizi çox istər və o, sizə, xüsusəndə möminlərə qarşı çox şəf­qətli, rəhm­lidir və qayğıkeşdir.

อายะฮ์: 129

فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَقُلۡ حَسۡبِيَ ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ عَلَيۡهِ تَوَكَّلۡتُۖ وَهُوَ رَبُّ ٱلۡعَرۡشِ ٱلۡعَظِيمِ

Ey Peyğəmbər! Əgər onlar səndən üz çevirib, gətirdiyin dinə iman etməsələr, bu zaman onlara belə de: "Mənə Özündən başqa ibadətə layiq olmayan tək Allah yetər. Mən yalnız Ona arxalanıram. Uca və Pak olan Allah, əzəmətli ərşin Rəbbi­dir!".

ประโยชน์​ที่​ได้รับ​:

• وجوب ابتداء القتال بالأقرب من الكفار إذا اتسعت رقعة الإسلام، ودعت إليه حاجة.

• İslam dairəsi genişlənib, din izzətləndiyi zaman müsəlman diyarına yaxın bir diyarda yaşayan kafirlərdən müsəlmanlara təhlükə varsa, bu an onlarla döyüşə başlamağın vacidliyi.

• بيان حال المنافقين حين نزول القرآن عليهم وهي الترقُّب والاضطراب.

• Quran nazil edildiyi zaman münafiqlər özlərinin iç üzünü bəyan edən bir ayənin nazil olmasından qorxub və bundan narahatçılıq hissi keçirdiklərini bəyanı.

• بيان رحمة النبي صلى الله عليه وسلم بالمؤمنين وحرصه عليهم.

• Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) möminlərə qarşı şəfqətli və mərhəməti olmasının bəyanı.

• في الآيات دليل على أن الإيمان يزيد وينقص، وأنه ينبغي للمؤمن أن يتفقد إيمانه ويتعاهده فيجدده وينميه؛ ليكون دائمًا في صعود.

• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə imanın artıb, azalmasına dair dəlil vardır. Mömin, Allah yanında yüksək dərəcələrə nail olması üçün daima imanına nəzər yetirməli və imanını yeniləşdirməyə səy göstərtməlidir.