แปลความหมายอัลกุรอาน - คำแปลภาษาเคิร์ด - โดยศอลาฮุดดีน * - สารบัญคำแปล
حُرِّمَتۡ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةُ وَٱلدَّمُ وَلَحۡمُ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦ وَٱلۡمُنۡخَنِقَةُ وَٱلۡمَوۡقُوذَةُ وَٱلۡمُتَرَدِّيَةُ وَٱلنَّطِيحَةُ وَمَآ أَكَلَ ٱلسَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيۡتُمۡ وَمَا ذُبِحَ عَلَى ٱلنُّصُبِ وَأَن تَسۡتَقۡسِمُواْ بِٱلۡأَزۡلَٰمِۚ ذَٰلِكُمۡ فِسۡقٌۗ ٱلۡيَوۡمَ يَئِسَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمۡ فَلَا تَخۡشَوۡهُمۡ وَٱخۡشَوۡنِۚ ٱلۡيَوۡمَ أَكۡمَلۡتُ لَكُمۡ دِينَكُمۡ وَأَتۡمَمۡتُ عَلَيۡكُمۡ نِعۡمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ ٱلۡإِسۡلَٰمَ دِينٗاۚ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ فِي مَخۡمَصَةٍ غَيۡرَ مُتَجَانِفٖ لِّإِثۡمٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
{حەرامكراوەكان} [ حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ ] ئه‌وانه‌ی كه له‌سه‌رتان حه‌رامه مرداره‌وه بووه ته‌نها ماسی و كولله نه‌بێت [ وَالدَّمُ ] وه خوێن له‌سه‌رتان حه‌رامه كه بیخۆن ته‌نها جه‌رگ و سپڵ نه‌بێت [ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ ] وه گۆشتی به‌راز به‌هه‌موو شێوازێك حه‌رامه [ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ ] وه ئه‌وه‌ی كه بۆ غه‌یری خوا سه‌رئه‌بڕێ له‌سه‌ر بته‌كان و ناوی غه‌یری خوای له‌سه‌ر ئه‌هێنرێ هه‌مووی حه‌رامه بیخۆن [ وَالْمُنْخَنِقَةُ ] وه ئه‌و ئاژه‌ڵانه‌ی كه ئه‌خنكێنرێن ئیتر خۆیان ئه‌خنكێن یان مرۆڤ ئه‌یانخنكێنێ ئه‌مه حه‌رامه [ وَالْمَوْقُوذَةُ ] وه ئه‌و ئاژه‌ڵانه‌ی كه بریندار ئه‌بن به به‌رد یان به چه‌قۆ یان به هه‌ر شتێكی ترو مردار ئه‌بنه‌وه به‌بێ ئه‌وه‌ی سه‌رببڕێن ئه‌ویش حه‌رامه [ وَالْمُتَرَدِّيَةُ ] وه ئه‌و ئاژه‌ڵانه‌ی كه له‌سه‌ر شاخێك یان له‌سه‌ر شوێنێكی به‌رز به‌ر ئه‌بنه‌وه یان ئه‌كه‌ونه ناو بیره‌وه مردار ده‌بنه‌وه به‌بێ سه‌ربڕین ئه‌وانیش حه‌رامه [ وَالنَّطِيحَةُ ] وه ئه‌و ئاژه‌ڵانه‌ی كه شه‌ڕه شاخ و شۆق ئه‌كه‌ن ئه‌ویش به‌بێ سه‌ربڕین حه‌رامه كه مردار ببنه‌وه [ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ ] وه ئه‌وه‌ی كه دڕنده‌كان بیخوات وه‌كو شێرو پڵنگ و گورگ به‌بێ سه‌ربڕین مردار ئه‌بنه‌وه ئه‌وانیش حه‌رامه بۆ ئێوه بیخۆن [ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ ] ته‌نها له‌مانه‌ی كه باسمان كرد ئه‌وه‌ی فریا بكه‌ون و روحى له‌به‌ر مابێت و سه‌ری ببڕن ئه‌وه حه‌ڵاڵه [ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ ] وه ئه‌وه‌ی بۆ بته‌كان سه‌رئه‌بڕێ بۆ به‌گه‌وره‌زانینیان ئه‌ویش به‌هه‌مان شێوه حه‌رامه [ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ] وه تیروپشكیش كه له سه‌رده‌مى نه‌فامیدا ئه‌یانكرد حه‌رامه: كه سێ داریان ئه‌هێنا له یه‌كیان ده‌یاننووسی بیكه، له یه‌كیان ده‌یاننووسی مه‌یكه، له یه‌كێكیان هیچیان نانوسی، ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی بیكه بهاتایه‌ته‌وه ئیشه‌كه‌یان ئه‌كرد سه‌فه‌ر بوایه جه‌نگ بوایه هه‌ر شتێك بوایه، وه ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی كه مه‌یكه ده‌ربچوایه ئه‌وا ئیشه‌كه‌یان نه‌ئه‌كرد، وه ئه‌گه‌ر سپیه‌كه ده‌ربچووایه ئه‌وا دووباره‌یان ئه‌كرده‌وه تا یه‌كێك له‌و دووانه ده‌رئه‌چوو، ئه‌میش هه‌ر حه‌رامه‌و ئیشی سه‌رده‌می نه‌فامییه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی بانگه‌شه‌ی زانیارى غه‌یبی تیایه وه به‌شێكه له فاڵچیه‌تی، له ئیسلامدا له جیاتى ئه‌مه نوێژى (ئیستیخاره) دانراوه [ ذَلِكُمْ فِسْقٌ ] ئه‌مانه‌ی كه باسمان كرد هه‌مووی فسق و له‌ڕێده‌رچوون و حه‌رام و تاوانه [ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ ] ئه‌مڕۆ كافران بێ ئومێد بوونه له دینه‌كه‌ی ئێوه كه بتانگه‌ڕێننه‌وه بۆ سه‌ر دینی خۆیان [ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ] ئێوه له‌وان مه‌ترسێن كه زاڵبن به‌سه‌رتانداو ته‌نها له من بترسێن من سه‌رتانده‌خه‌م به‌سه‌ریانداو پشتیوانتانم [ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ ] ئه‌مڕۆ دینه‌كه‌ی خۆم بۆتان ته‌واو كرد، هه‌رگیز پێویستتان به زیاده نابێت بیهێننه ناو دینه‌كه‌تانه‌وه، وه ئاشكرام كرد به‌سه‌ر هه‌موو دینه‌كاندا، (ئه‌م ئایه‌ته به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى بیدعه‌ى حه‌سه‌نه له دیندا نیه، (ئیمامى مالیك) ده‌فه‌رمێت: (هه‌ركه‌سێك له ئیسلامدا بیدعه‌یه‌ك بكات و بڵێت حه‌سه‌نه‌یه ئه‌وا بڕیارى ئه‌وه‌ى داوه كه پێغه‌مبه‌رى خوا- صلى الله عليه وسلم - خیانه‌ت و ناپاكى له‌م دینه كردووه، چونكه خواى گه‌وره ده‌فه‌رمێت: ئه‌مڕۆ من دینه‌كه‌ى خۆمم بۆتان ته‌واو كرد، بۆیه ئه‌وه‌ى ئه‌و رۆژه دین نه‌بووبێت ئه‌مرۆیش دین نیه، وه ئه‌م ئایه‌ته‌ى خوێنده‌وه‌و كردى به به‌ڵگه له‌سه‌ر قسه‌كه‌ى) له پاش ئه‌م ئایه‌ته هیچ حه‌ڵاڵ و حه‌رامێك دانه‌به‌زى [ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي ] وه نیعمه‌تی خۆم ته‌واو ڕژاند به‌سه‌رتاندا به‌وه‌ی كه مه‌ككه‌م بۆ ئازاد كردن و به‌سه‌ر كافراندا زاڵم كردن [ وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ] وه ڕازی بووم كه ئیسلام دینی ئێوه بێ تا ڕۆژی قیامه‌ت، وه ئێوه‌یش رازى بن كه دینتان بێت، ئه‌مه دوا ئایه‌ت بووه له قورئانی پیرۆز دابه‌زی له (حَجَّةُ الْوَدَاع) له حه‌جی ماڵئاوایی له ڕۆژی عه‌ره‌فه له ڕۆژی جومعه‌دا كه پێغه‌مبه‌رى خوا- صلى الله عليه وسلم - به پێوه راوه‌ستا بوو، وه‌هه‌شتاو یه‌ك رۆژ پاش ئه‌م ئایه‌ته كۆچى دوایى كرد [ فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ ] وه هه‌ر كه‌سێك ناچار بوو ناچاری و برسیه‌تی وای لێكرد كه مرداره‌وه‌بوو یان ئه‌و شتانه‌ی كه حه‌رامه بیخوات ئه‌وا دروسته، به‌ڵكو ئه‌گه‌ر له برسا بمرێت ئه‌وكاته واجبه له‌سه‌رى بیخوات [ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ ] به‌ڵام به‌مه‌رجێك مه‌به‌ستی ئه‌وه نه‌بێ كه سه‌رپێچی خوای گه‌وره بكات و بۆ تاوان بیخوات به‌ڵكو له ناچاریدا بیخوات [ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (٣) ] ئه‌وه به دڵنیایى خوای گه‌وره زۆر لێخۆشبوو به‌به‌زه‌ییه.
ตัฟสีรต่างๆ ภาษาอาหรับ:
يَسۡـَٔلُونَكَ مَاذَآ أُحِلَّ لَهُمۡۖ قُلۡ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُ وَمَا عَلَّمۡتُم مِّنَ ٱلۡجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ ٱللَّهُۖ فَكُلُواْ مِمَّآ أَمۡسَكۡنَ عَلَيۡكُمۡ وَٱذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهِۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
[ يَسْأَلُونَكَ مَاذَا أُحِلَّ لَهُمْ ] ئه‌ی محمد- صلى الله عليه وسلم - پرسیارت لێ ئه‌كه‌ن چ شتێك بۆ ئه‌وان حه‌ڵاڵ كراوه [ قُلْ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ ] بفه‌رمه ئه‌وانه‌ی كه پاك و به‌تام و چێژه ئه‌وه‌ی كه باسكراوه به‌شێوازێكى گشتى بۆتان حه‌ڵاڵ كراوه ته‌نها ئه‌وانه‌ی كه وتمان: خوای گه‌وره حه‌رامی كردووه باسی كرد [ وَمَا عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوَارِحِ ] وه ئه‌و ڕاو كردنانه‌شتان بۆ حه‌ڵاڵه كه به سه‌گی ڕاو (تانجی) ده‌یكه‌ن و خۆتان فێری ڕاوتان كردوون، یاخود ئه‌و باڵندانه‌ی كه فێره ڕاوتان كردوون وه‌كو بازو هه‌ڵۆ و ئه‌وانه ئه‌گه‌ر له ڕاوه‌كه‌ی نه‌خواردو فێرتان كردبوو بۆ ئێوه‌ی بگرێ، وه ناوی خوای گه‌وره بهێنن كه سه‌گه‌كه به‌ر ئه‌ده‌ن ئه‌وه ئه‌و ڕاوه حه‌ڵاڵه [ مُكَلِّبِينَ ] ئه‌و سه‌گانه موعه‌له‌م و فێركراون كه چۆن ڕاو بكه‌ن [ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ اللَّهُ ] به‌و شێوازه‌ی كه خوای گه‌وره عه‌قڵی به ئێوه داوه‌و فێری كردوون ئێوه‌ش به‌و شێوازه سه‌گه‌كان فێربكه‌ن و ڕایانبێنن كه نێچیره‌كان بۆ ئێوه بگرن و خۆیان لێی نه‌خۆن، نیشانه‌ى فێر كردنیش ئه‌وه‌یه كه پێى بڵێیت بڕۆ بڕوات، وه بڵێیت راوه‌سته راوه‌ستێت، وه نێچیره‌كه بۆ خاوه‌نه‌كه‌ى بگرێت و خۆى نه‌یخوات، (ابن القیم) ده‌فه‌رمێت: (ئه‌م ئایه‌ته فه‌زڵى زانست و زانیارى و فیركردنى تێدایه: كه ئه‌و سه‌گانه‌ى فێركراو بن راوه‌كانیان حه‌ڵاڵه بۆمان، به‌ڵام ئه‌وانه‌ى فێرنه‌كرابێتن راویان حه‌رامه بۆمان) [ فَكُلُوا مِمَّا أَمْسَكْنَ عَلَيْكُمْ وَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ ] ئه‌وه‌ی كه بۆ ئێوه‌یان گرت وتمان: ئه‌گه‌ر لێی خوارد دیاره ئه‌و سه‌گه بۆ خۆی گرتۆتی نابێ بیخۆی به‌ڵام كه گرتی و لێی نه‌خوارد وه ناوی خوای گه‌وره‌تان هێنا كاتێك كه سه‌گه‌كه به‌ر ئه‌ده‌ن ئه‌وه بیخۆن و حه‌ڵاڵه بۆتان، وه هه‌یشه له زانایان ده‌فه‌رموون ئه‌گه‌ر لێیشى خواردبوو هه‌ر دروسته بیخۆن [ وَاتَّقُوا اللَّهَ ] وه ته‌قوای خوای گه‌وره بكه‌ن [ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ (٤) ] به‌راستى لێپرسینه‌وه‌ی خوای گه‌وره زۆر خێرایه.
ตัฟสีรต่างๆ ภาษาอาหรับ:
ٱلۡيَوۡمَ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُۖ وَطَعَامُ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حِلّٞ لَّكُمۡ وَطَعَامُكُمۡ حِلّٞ لَّهُمۡۖ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ إِذَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَ وَلَا مُتَّخِذِيٓ أَخۡدَانٖۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلۡإِيمَٰنِ فَقَدۡ حَبِطَ عَمَلُهُۥ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
{سەربڕاوی ئەهلی كتاب حەڵاڵە بۆمان} [ الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ ] ئه‌مڕۆ هه‌موو خواردنێكی پاك و چاك و به‌تام بۆ ئێوه حه‌ڵاڵ كراوه [ وَطَعَامُ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حِلٌّ لَكُمْ ] (طَعَامُ) لێره مه‌به‌ست پێی سه‌ربڕاوه كه (ابن عباس) ئه‌فه‌رمووێ: سه‌ربڕاوی ده‌ستی ئه‌هلی كتاب له جووله‌كه‌و گاور بۆ ئێوه حه‌ڵاڵه، به‌ڵام بت په‌رست و ئاگر په‌رست و كافرانی تر له شیوعی و بێ دینه‌كانه سه‌ربڕاوی ده‌ستى ئه‌وان حه‌رامه [ وَطَعَامُكُمْ حِلٌّ لَهُمْ ] وه خواردنی ئێوه‌ش بۆ ئه‌وان بۆ ئه‌هلی كتاب حه‌ڵاڵه‌و ده‌توانن سه‌ربڕاوى خۆتانیان پێ بده‌ن [ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ ] وه ئه‌و ئافره‌تانه‌ی كه داوێن پاكن له باوه‌ڕداران ئه‌وانیش بۆتان حه‌ڵاڵن كه بیانهێنن [ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ ] وه ئه‌و ئافره‌ته داوێن پاكانه‌ی كه ئه‌هلی كتابن له گاورو جووله‌كه دروسته ماره‌یان بكه‌ن، به‌ڵام حه‌رامه ئافره‌تی كافر یان موشریك ماره بكه‌ی، وه دروست نیه ئافره‌تی موسڵمان بدرێ به ئه‌هلی كتابیش [ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ ] ئه‌گه‌ر هاتوو ماره‌یه‌كانیان بده‌نێ [ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ ] وه مه‌به‌ستتان له‌و ماره كردنه داوێن پاكی بێ نه‌ك زیناكردن و ئاشكراكردنی زینا، یاخود ده‌بێت پیاوانیش داوێن پاك بن و داوێن پیس و زیناكار نه‌بن [ وَلَا مُتَّخِذِي أَخْدَانٍ ] وه نابێت دۆستتان هه‌بێت و له‌گه‌ڵ ئافره‌تانی تردا ڕابوێرن [ وَمَنْ يَكْفُرْ بِالْإِيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ ] وه هه‌ر كه‌سێك كوفر به ئیمان بكات و كافر بێت ئه‌وه كرده‌وه‌كانی به‌تاڵ ئه‌بێته‌وه [ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ (٥) ] وه له ڕۆژی قیامه‌تیش له زه‌ره‌رمه‌ندانه.
ตัฟสีรต่างๆ ภาษาอาหรับ:
แปลความหมายอัลกุรอาน - คำแปลภาษาเคิร์ด - โดยศอลาฮุดดีน - สารบัญคำแปล
ترجمها صلاح الدين عبدالكريم.