قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الكردية - صلاح الدين * - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
سورەتی النازعات
وَٱلنَّٰزِعَٰتِ غَرۡقٗا
سووره‌تی (نازیعات) (واته: ده‌ركێشه‌ران) سووره‌تێكى مه‌ككى یه‌و (٤٦) ئایه‌ته بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ [ وَالنَّازِعَاتِ غَرْقًا (١) ] خوای گه‌وره سوێند ئه‌خوات به فریشته‌كان كاتێك كه زۆر به توندی و به‌هێز ڕوحی به‌نده‌كان له‌وپه‌ڕی لاشه‌یان ده‌رئه‌كێشن، مه‌به‌ست پێی ڕوحی كافرانه.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱلسَّٰبِحَٰتِ سَبۡحٗا
[ وَالسَّابِحَاتِ سَبْحًا (٣) ] وه خوای گه‌وره سوێند ئه‌خوات به‌و فریشتانه‌ی كه به‌خێرایی فه‌رمانی خوای گه‌وره له ئاسمانه‌وه دائه‌گرن بۆ زه‌وی، وه وتراوه: مه‌به‌ست له‌مانه مردنه، یان ئه‌ستێره‌كانه، یان كه‌شتییه‌كانه، به‌ڵام ته‌واوتر ئه‌وه‌یه مه‌به‌ست پێی فریشته‌كانه.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يَقُولُونَ أَءِنَّا لَمَرۡدُودُونَ فِي ٱلۡحَافِرَةِ
[ يَقُولُونَ أَإِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِي الْحَافِرَةِ (١٠) ] كافرانی قوڕه‌یش به‌دووریان ئه‌زانی كه زیندوو بوونه‌وه هه‌بێت و ئه‌یانووت: ئایا ئێمه له دوای ئه‌وه‌ی كه خراینه ناو گۆڕه‌وه‌و لاشه‌مان ڕزی سه‌رله‌نوێ زیندوو ئه‌كرێینه‌وه؟!
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالُواْ تِلۡكَ إِذٗا كَرَّةٌ خَاسِرَةٞ
[ قَالُوا تِلْكَ إِذًا كَرَّةٌ خَاسِرَةٌ (١٢) ] وتیان: ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - ده‌یڵێ ڕاست بێت و زیندوو بوونه‌وه‌و لێپرسینه‌وه هه‌بێ ئه‌مه دۆڕاندنێكی ڕاسته‌قینه‌یه‌و ئێمه ئه‌دۆڕێین، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له دونیادا ئیمانمان نه‌هێناوه‌و كرده‌وه‌ی چاكمان نه‌كردووه‌و خۆمان بۆ ئاماده نه‌كردووه.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَإِنَّمَا هِيَ زَجۡرَةٞ وَٰحِدَةٞ
[ فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ (١٣) ] خوای گه‌وره ئه‌فه‌رمووێ: ئه‌م ڕۆژه به‌دوور مه‌زانن چونكه ته‌نها یه‌ك هاوار كردن و فوو كردنێكه كه ئیسڕافیل فوو ئه‌كات به كه‌ڕه‌نادا سه‌ره‌تاكان و كۆتاییه‌كان هه‌موویان له‌به‌ر ده‌ستی خوای گه‌وره‌دا زیندوو ئه‌بنه‌وه‌و لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵدا ئه‌كرێ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
هَلۡ أَتَىٰكَ حَدِيثُ مُوسَىٰٓ
{قسه كردنى خواى گه‌وره له‌گه‌ڵ موسا پێغه‌مبه‌ر - صلی الله علیه وسلم -} [ هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَى (١٥) ] ئایا هه‌واڵ و به‌سه‌رهاتی موسا پێغه‌مبه‌رت - صلی الله علیه وسلم - بیستووه، یاخود (هَلْ) به‌مانای (قَدْ) دێت، واته: به دڵنیایی ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - هه‌واڵ و به‌سه‌رهاتی موسا پێغه‌مبه‌رت - صلی الله علیه وسلم - پێ گه‌یشتووه له‌گه‌ڵ فیرعه‌ونداو خوای گه‌وره له قورئانی پیرۆزدا بۆی باس كردووى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِذۡ نَادَىٰهُ رَبُّهُۥ بِٱلۡوَادِ ٱلۡمُقَدَّسِ طُوًى
[ إِذْ نَادَاهُ رَبُّهُ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى (١٦) ]كاتێك كه خوای گه‌وره بانگی له موسا كرد - صلی الله علیه وسلم -، له كێوه پاك و پیرۆزه‌كه‌دا كه دۆڵێك بووه له شاخی (سه‌یناء) (ئه‌میش به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه خوای گه‌وره قسه ئه‌كات و سیفه‌تی قسه كردنى هه‌یه) (طُوًى) ناوی دۆڵه‌كه‌یه له شاخی (سه‌یناء) له‌وێ خوای گه‌وره بانگی له موسا كرد - صلی الله علیه وسلم - .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ٱذۡهَبۡ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ إِنَّهُۥ طَغَىٰ
[ اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى (١٧) ] ئه‌ی موسا - صلی الله علیه وسلم - بڕۆ بۆ لای فیرعه‌ون له‌به‌ر ئه‌وه‌ی فیرعه‌ون توغیان و سه‌ركه‌شی كردووه‌و سنووری به‌زاندووه له كوفر كردن و شه‌ریك دانان و چه‌وساندنه‌وه‌ی خه‌ڵكى و زوڵم و سته‌مدا.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَهۡدِيَكَ إِلَىٰ رَبِّكَ فَتَخۡشَىٰ
[ وَأَهْدِيَكَ إِلَى رَبِّكَ فَتَخْشَى (١٩) ] وه ڕێنماییت بكه‌م بۆ په‌رستنی خوای گه‌وره‌و به‌تاك و ته‌نها خواى گه‌وره بپه‌رستی و شه‌ریكی بۆ دانه‌نێی، وه ترسی خوای گه‌وره بچێته دڵته‌وه‌و به‌تاك و ته‌نها له خوای گه‌وره بترسی بۆ ئه‌وه‌ی دڵت نه‌رم بێت، (موسا - صلی الله علیه وسلم - به نه‌رمی قسه‌ی له‌گه‌ڵدا كرد).
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَأَرَىٰهُ ٱلۡأٓيَةَ ٱلۡكُبۡرَىٰ
[ فَأَرَاهُ الْآيَةَ الْكُبْرَى (٢٠) ] موسا - صلی الله علیه وسلم - موعجیزه هه‌ر گه‌وره‌كه‌ی نیشاندا بۆ ئه‌وه‌ی كه ئیمان بێنێ و موسڵمان بێ، مه‌به‌ست له موعجیزه‌كه گۆچانه‌كه‌ی بووه، یاخود كه ده‌ستی ده‌ركردایه سپی ئه‌بوو ده‌دره‌وشایه‌وه، یاخود حوجه‌و به‌ڵگه‌ی بۆ هێنایه‌وه بۆ ئه‌وه‌ی كه موسڵمان بێت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ءَأَنتُمۡ أَشَدُّ خَلۡقًا أَمِ ٱلسَّمَآءُۚ بَنَىٰهَا
{تواناو ده‌سه‌لآتى خواى گه‌وره} [ أَأَنْتُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمِ السَّمَاءُ بَنَاهَا (٢٧) ] ئایا دروست كردنی ئێوه سه‌ختترو قورستره یاخود دروست كردنی ئه‌و ئاسمانانه كه خوای گه‌وره دروستی كردوون؟، ئاسمانێك كه به چاوی خۆتان ئه‌یبینن كه چه‌ندێك گه‌وره‌یه خوای گه‌وره دروستی كردووه‌و له بان سه‌ری ئێوه ڕایگرتووه ئایا ئه‌مه قورسترو سه‌ختتره یاخود دروست كردنه‌وه‌ی ئێوه له دوای مردن؟، بێگومان دروستكردنى ئاسمانه‌كان گه‌وره‌تره ئیتر بۆ باوه‌ڕ به‌وه ناكه‌ن كه خوای گه‌وره له دوای مردن توانای هه‌یه سه‌رله‌نوێ زیندووتان بكاته‌وه.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ ذَٰلِكَ دَحَىٰهَآ
[ وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِكَ دَحَاهَا (٣٠) ] وه له دوای ئه‌وه‌یش زه‌ویشی ڕاخستووه، (ابن كثير) و (ابن جه‌ریر) ئه‌فه‌رموون: یه‌كه‌مجار خوای گه‌وره زه‌وی دروست كردووه پێش ئاسمان، پاشان ئاسمانی دروست كردووه، پاشان له دوای دروست كردنی ئاسمان زه‌وی ڕاخستووه، ئه‌گه‌رنا وه‌كو دروست كردنه‌كه سه‌ره‌تا زه‌وی دروست كردووه پێش ئاسمان.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يَوۡمَ يَتَذَكَّرُ ٱلۡإِنسَٰنُ مَا سَعَىٰ
[ يَوْمَ يَتَذَكَّرُ الْإِنْسَانُ مَا سَعَى (٣٥) ] له‌و ڕۆژه‌دا كاتێك كه قیامه‌ت هات هه‌موو مرۆڤێك بیر ئه‌كاته‌وه‌و ئه‌زانێت كه كرده‌وه‌ی چاك یان خراپ چی كردووه هه‌مووی به‌بیردا دێت، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌بینێ ئه‌وه‌ی كه له دونیا كردوویه‌تی فریشته‌كان هه‌ر هه‌موویان نووسیوه‌و پاراستووه له نامه‌ی كرده‌وه‌كانیدا.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَمَّا مَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ وَنَهَى ٱلنَّفۡسَ عَنِ ٱلۡهَوَىٰ
[ وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ ] به‌ڵام كه‌سێك له دونیادا ترسا بێت له ڕاوه‌ستان له‌به‌ر ده‌ستی خوای گه‌وره‌و زانیبێتی ڕۆژێك ئه‌گه‌ڕێته‌وه بۆ لای خوای گه‌وره [ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَى (٤٠) ] وه له ترسی خوای گه‌وره قه‌ده‌غه‌ی نه‌فسی خۆی كردبێ له هه‌واو ئاره‌زوو جڵه‌وگیرى كردبێت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فِيمَ أَنتَ مِن ذِكۡرَىٰهَآ
[ فِيمَ أَنْتَ مِنْ ذِكْرَاهَا (٤٣) ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - تۆ هیچ زانیارییه‌كت پێ نیه سه‌باره‌ت به هاتنی ڕۆژی قیامه‌ت، پێغه‌مبه‌رى خوا - صلی الله علیه وسلم - به‌رده‌وام پرسیارى لێده‌كرا سه‌باره‌ت به كاتى هاتنى رۆژى قیامه‌ت تا خواى گه‌وره ئه‌م چه‌ند ئایه‌ته‌ى دابه‌زاند.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
كَأَنَّهُمۡ يَوۡمَ يَرَوۡنَهَا لَمۡ يَلۡبَثُوٓاْ إِلَّا عَشِيَّةً أَوۡ ضُحَىٰهَا
[ كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَهَا ] له ڕۆژی قیامه‌ت كاتێك كه خه‌ڵكی له گۆڕه‌كانیان به‌رز ئه‌بنه‌وه‌و به‌ره‌و ساحه‌ی مه‌حشه‌ر به‌ڕێ ئه‌كه‌ون و ده‌یبینن [ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا عَشِيَّةً ] وا ئه‌زانن له دونیادا نه‌ژیاون ته‌نها نیو ڕۆژ نه‌بێ (عَشِيَّةً) واته: له نیوه‌ڕۆوه بۆ خۆر ئاوابوون [ أَوْ ضُحَاهَا (٤٦) ] یاخود له خۆركه‌وتنه‌وه تا نیوه‌ڕۆ، واته: ئه‌گه‌ر خه‌ڵكی له دونیادا سه‌د ساڵ ژیابێتن له ڕۆژی قیامه‌تدا وا ئه‌زانن ته‌نها نیو ڕۆژ ژیاون، واته: دونیا زۆر هیچ و بێنرخه بۆیه نابێت مرۆڤ له‌م دونیا كه‌مه‌دا خۆی تاوانبار بكات، وه ئه‌و قیامه‌ته هه‌میشه‌ییه بدۆڕێنێ به‌هۆی دونیایه‌كی كه‌م و فانییه‌وه كه كۆتایی دێت، والله أعلم.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مەنالار تەرجىمىسى سۈرە: سۈرە نازىئات
قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الكردية - صلاح الدين - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة الكردية، ترجمها صلاح الدين عبدالكريم.