Маънолар таржимаси Сура Маъориж сураси - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Қуръони Карим қомуси

Маъориж сураси

Суранинг мақсадларидан..:

بيان حال وجزاء الخلق يوم القيامة.

Махлуқотларнинг қиёмат кунидаги аҳволи ва жазо ёки мукофот олишларининг баёни.

---

Оят: 1

سَأَلَ سَآئِلُۢ بِعَذَابٖ وَاقِعٖ

Мушриклардан бири, мен ва қавмим устига келадиган ўша азоб келса-келақолсин, дея масхаралаб гап қотди. Ҳолбуки, бу азоб Қиёмат куни аниқ содир бўлади.

Оят: 2

لِّلۡكَٰفِرِينَ لَيۡسَ لَهُۥ دَافِعٞ

Бу азоб Аллоҳга куфр келтирганлар учун бўлиб, уни ҳеч ким тўхтатиб қололмайди.

Оят: 3

مِّنَ ٱللَّهِ ذِي ٱلۡمَعَارِجِ

Бу азоб юксак мақомлар, фазилатлар ва неъматлар соҳиби улуғ Аллоҳ томонидандир.

Оят: 4

تَعۡرُجُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَٱلرُّوحُ إِلَيۡهِ فِي يَوۡمٖ كَانَ مِقۡدَارُهُۥ خَمۡسِينَ أَلۡفَ سَنَةٖ

Жаброил ва бошқа фаришталар Қиёмат куни ўша мақомларга кўтариладилар. У кун эллик минг йилга тенг келадиган жуда узун кундир.

Оят: 5

فَٱصۡبِرۡ صَبۡرٗا جَمِيلًا

Эй Пайғамбар, чиройли сабр қилинг. Безовта бўлманг, шиква-шикоят қилманг.

Оят: 6

إِنَّهُمۡ يَرَوۡنَهُۥ بَعِيدٗا

Улар бу азобнинг бўлиши эҳтимолдан узоқ, амримаҳол деб биладилар.

Оят: 7

وَنَرَىٰهُ قَرِيبٗا

Биз эса унинг жуда яқинлигини ва содир бўлишида шубҳа йўқлигини биламиз.

Оят: 8

يَوۡمَ تَكُونُ ٱلسَّمَآءُ كَٱلۡمُهۡلِ

У кунда осмон худди эритилган мис, тилла ва бошқа металлар каби бўлади.

Оят: 9

وَتَكُونُ ٱلۡجِبَالُ كَٱلۡعِهۡنِ

Тоғлар худди юнг каби енгил бўлиб қолади.

Оят: 10

وَلَا يَسۡـَٔلُ حَمِيمٌ حَمِيمٗا

Бирон дўст яқинидан ҳол-аҳвол сўрамайди. Чунки ҳар ким ўзи билан ўзи бўлиб қолади.

Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:

• تنزيه القرآن عن الشعر والكهانة.

Қуръони Каримни шеър ва коҳинликдан поклаш.

• خطر التَّقَوُّل على الله والافتراء عليه سبحانه.

Аллоҳ номидан гап тўқиш, шаънига ифтиро отишнинг хатарлилиги.

• الصبر الجميل الذي يحتسب فيه الأجر من الله ولا يُشكى لغيره.

Ажру савобни ёлғиз Аллоҳдан умид қилиб, Ундан бошқасига шиква-шикоят қилмасдан қилинган сабр чиройли сабрдир.

Оят: 11

يُبَصَّرُونَهُمۡۚ يَوَدُّ ٱلۡمُجۡرِمُ لَوۡ يَفۡتَدِي مِنۡ عَذَابِ يَوۡمِئِذِۭ بِبَنِيهِ

Одамларнинг ҳаммаси яқинларини очиқ-ойдин кўриб туради. Шундай бўлса-да, ҳолатнинг оғирлигидан ҳеч ким ҳеч кимдан ҳол-аҳвол сўрамайди. Дўзахга лойиқ бўлган киши эса азобдан қутулиш учун ўз ўрнига боласини бериб юборишни истайди.

Оят: 12

وَصَٰحِبَتِهِۦ وَأَخِيهِ

Хотини ва ака-укаларини ҳам фидо қилиб юборгиси келади.

Оят: 13

وَفَصِيلَتِهِ ٱلَّتِي تُـٔۡوِيهِ

Қийинчиликларда унинг ёнида турган яқин қариндош-уруғларини ҳам қурбон қилиб юборишни истайди.

Оят: 14

وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا ثُمَّ يُنجِيهِ

Борингки, ер юзидаги барча инсонлару жинлар ва бошқаларни қурбон қилиб бўлса-да, ўшалар эвазига саломат қолишни, дўзах азобидан қутулишни умид қилади.

Оят: 15

كَلَّآۖ إِنَّهَا لَظَىٰ

Йўқ, бу осий умид қилган нарса ҳеч қачон бўлмайди. Охират олови ловиллаб ёнаётган оловдир.

Оят: 16

نَزَّاعَةٗ لِّلشَّوَىٰ

Олов ҳарорати ва алангасининг шиддатидан бош терисини шилиб олади.

Оят: 17

تَدۡعُواْ مَنۡ أَدۡبَرَ وَتَوَلَّىٰ

Бу олов ҳақдан юз ўгириб, иймон келтирмаган, амал қилмаган кимсаларни ўзига чорлайди.

Оят: 18

وَجَمَعَ فَأَوۡعَىٰٓ

Мол-дунёни тўплаб, Аллоҳ йўлида сарфлашдан қизғанган кимсаларни ҳам чақиради.

Оят: 19

۞ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ خُلِقَ هَلُوعًا

Албатта инсон ҳирси кучли қилиб яратилгандир.

Оят: 20

إِذَا مَسَّهُ ٱلشَّرُّ جَزُوعٗا

Унга касаллик ёки камбағаллик каби бир зарар етса, чидамсизлик қилади.

Оят: 21

وَإِذَا مَسَّهُ ٱلۡخَيۡرُ مَنُوعًا

Уни хурсанд қиладиган тўкин-сочинлик ва бойлик насиб этса, Аллоҳ йўлида сарфлашдан қизғанади.

Оят: 22

إِلَّا ٱلۡمُصَلِّينَ

Намозхонлар бундан мустасно. Улар бундай шармандали сифатлардан холидирлар.

Оят: 23

ٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ دَآئِمُونَ

Улар намозларида барқарордирлар. Бошқа ишларга чалғимасдан, ўз вақтида адо қиладилар.

Оят: 24

وَٱلَّذِينَ فِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ مَّعۡلُومٞ

Уларнинг мол-мулкида ҳақдорларга бериладиган, фарз қилинган маълум бир улуш бордир.

Оят: 25

لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ

Кам таъминланган кишиларга сўрасалар ҳам, сўрамасалар ҳам инъом қиладилар.

Оят: 26

وَٱلَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوۡمِ ٱلدِّينِ

Улар Қиёмат кунини - Аллоҳ таоло ҳар бир инсонни ўзига яраша ҳисоб-китоб қиладиган кунни тасдиқлайдиган кишилардир.

Оят: 27

وَٱلَّذِينَ هُم مِّنۡ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشۡفِقُونَ

Улар қилган солиҳ амаллари бўлса-да, Парвардигорларининг азобидан мудом хавфсирайдиган кишилардир.

Оят: 28

إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمۡ غَيۡرُ مَأۡمُونٖ

Дарҳақиқат, Аллоҳнинг азоби хатарлидир. Оқил инсон хотиржам бўлиб қолмайди.

Оят: 29

وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِفُرُوجِهِمۡ حَٰفِظُونَ

Улар авратларини беркитиб, бузуқликлардан узоқ турадилар.

Оят: 30

إِلَّا عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَإِنَّهُمۡ غَيۡرُ مَلُومِينَ

Ўзларининг жуфти ҳалоллари ва қўл остиларидаги чўрилари бундан мустасно. Улар билан жинсий алоқада бўлганлари учун айбланмайдилар.

Оят: 31

فَمَنِ ٱبۡتَغَىٰ وَرَآءَ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡعَادُونَ

Кимки, юқорида айтиб ўтилган жуфти ҳалоллари ва чўрилардан бошқасидан фойдаланишни истаса, Аллоҳ қўйган чегараларни бузган бўлади.

Оят: 32

وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِأَمَٰنَٰتِهِمۡ وَعَهۡدِهِمۡ رَٰعُونَ

Улар ўзларига омонат қилинган молиявий ашёлар, сирлар ва бошқа нарсаларни сақлайдилар. Шунингдек, одамлар билан қилган аҳд-паймонларида турадилар. Омонатга хиёнат қилмайдилар ва аҳдларини бузмайдилар.

Оят: 33

وَٱلَّذِينَ هُم بِشَهَٰدَٰتِهِمۡ قَآئِمُونَ

Улар гувоҳликларини талаб қилинганидек адо қиладилар. Уларнинг гувоҳликларига дўстлик ҳам, адоват ҳам таъсир қилмайди.

Оят: 34

وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ يُحَافِظُونَ

Улар намозларини муҳофаза қиладилар, яъни ўз вақтида, таҳорат билан шошилмай адо этадилар. Уларни намоздан ҳеч нарса чалғитиб юбормайди.

Оят: 35

أُوْلَٰٓئِكَ فِي جَنَّٰتٖ مُّكۡرَمُونَ

Мана шу фазилатларга эга бўлганлар жаннатлардаги доимий неъматлар ва Аллоҳ таолонинг юзига боқиш бахтига эришиб, иззат-икромда бўладилар.

Оят: 36

فَمَالِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ قِبَلَكَ مُهۡطِعِينَ

Эй Пайғамбар, сизни ёлғонга чиқариш учун шошиб-пишаётган қавмингиз мушрикларини сиз томонга нима чорлаяпти ўзи?!

Оят: 37

عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَعَنِ ٱلشِّمَالِ عِزِينَ

Сизни ўнгу-сўлингиздан тўда-тўда бўлиб ўраб олганлар?

Оят: 38

أَيَطۡمَعُ كُلُّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ أَن يُدۡخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٖ

Уларнинг ҳар бири кофирликларида содиқ бўлатуриб, Аллоҳ таоло уларни ноз-неъматга тўла жаннатга киритишини, жаннатнинг абадий неъматларидан баҳраманд этишини тама қиляптиларми?

Оят: 39

كَلَّآۖ إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّمَّا يَعۡلَمُونَ

Уларнинг тасаввурлари хом хаёлдир. Биз уларни нимадан яратганимизни ўзлари яхши биладилар. Уларни ҳақир сувдан яратдик. Улар ўзларига ўзлари фойда ҳам, зарар ҳам етказа олмайдиган даражада ожиздирлар. Шундай экан, қандай қилиб, бунчалар катта кетадилар?

Оят: 40

فَلَآ أُقۡسِمُ بِرَبِّ ٱلۡمَشَٰرِقِ وَٱلۡمَغَٰرِبِ إِنَّا لَقَٰدِرُونَ

Аллоҳ таоло Ўзига, машриқу мағриблар Парвардигорига қасам ичиб, қуёшга, ойга ва бошқа юлдузларга қасам ичиб, албатта Биз қодирмиз, деди.

Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:

• شدة عذاب النار حيث يود أهل النار أن ينجوا منها بكل وسيلة مما كانوا يعرفونه من وسائل الدنيا.

Дўзах азоби шу қадар шиддатлики, у ердагилар қандай қилиб бўлмасин, ундан қутулишни истаб қоладилар.

• الصلاة من أعظم ما تكفَّر به السيئات في الدنيا، ويتوقى بها من نار الآخرة.

Дунёда гуноҳларга каффорат бўладиган, охиратда эса дўзах азобидан сақлайдиган энг буюк ибодат намоздир.

• الخوف من عذاب الله دافع للعمل الصالح.

Аллоҳ азобидан хавфсираш солиҳ амалларга турткидир.

Оят: 41

عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ خَيۡرٗا مِّنۡهُمۡ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِينَ

Уларни ҳалок қилиб, ўрнига Аллоҳга итоат қилувчи кишиларни алмаштириб қўйишдан ожиз эмасмиз. Уларни йўқ қилиб, ўрниларига бошқаларини келтиришни хоҳлаган пайтимизда мағлуб бўлиб ҳам қолмаймиз.

Оят: 42

فَذَرۡهُمۡ يَخُوضُواْ وَيَلۡعَبُواْ حَتَّىٰ يُلَٰقُواْ يَوۡمَهُمُ ٱلَّذِي يُوعَدُونَ

Эй Пайғамбар, уларни тарк қилинг! То Қуръонда ваъда қилинган Қиёмат кунига рўбарў бўлгунларича ботил ва залолатга ботиб, дунё ҳаётида ўйнаб-кулиб юраверсинлар.

Оят: 43

يَوۡمَ يَخۡرُجُونَ مِنَ ٱلۡأَجۡدَاثِ سِرَاعٗا كَأَنَّهُمۡ إِلَىٰ نُصُبٖ يُوفِضُونَ

У куни худди марра сари чопаётган мусобақачилардек, қабрларидан шошиб чиқиб келурлар.

Оят: 44

خَٰشِعَةً أَبۡصَٰرُهُمۡ تَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۚ ذَٰلِكَ ٱلۡيَوۡمُ ٱلَّذِي كَانُواْ يُوعَدُونَ

Нигоҳлари ерга қадалган, ўзларини хору зорлик эгаллаган бўлади. Бу кун дунё ҳаётида ваъда қилинган, улар эса назар-писанд қилмаган кундир.

Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:

• خطر الغفلة عن الآخرة.

Охиратдан ғафлатда қолиш нақадар хатарли.

• عبادة الله وتقواه سبب لغفران الذنوب.

Аллоҳга ибодат қилиш ва Ундан қўрқиш гуноҳлар кечирилишига олиб боради.

• الاستمرار في الدعوة وتنويع أساليبها حق واجب على الدعاة.

Даъватда бардавом бўлиш ва турли хил услубларни қўллаш даъватчилар зиммасидаги бурч ва вазифадир.