əl-Hicr
每章的意义:
توعد المستهزئين بالقرآن، والوعد بحفظه تأييدًا للنبي وتثبيتًا له.
الٓرۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ وَقُرۡءَانٖ مُّبِينٖ
﴾Əlif. Ləm. Ra﴿. Bu ayə ilə əlaqəli açıqlama əl-Bəqərə surəsinin əvvəlində keçmişdir. Bu ayələr, yüksək məqama sahib olan Allah tərəfindən nazil edilməsinə dəlalət edən, Allahın vəhdaniyyətini, dini əmrləri və qadağaları açıq-aydın izah edən Quran ayələridir.
阿拉伯语经注:
ذَرۡهُمۡ يَأۡكُلُواْ وَيَتَمَتَّعُواْ وَيُلۡهِهِمُ ٱلۡأَمَلُۖ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ
Ey Peyğəbmər! Yalan sayan kimsələri tərk et, qoy onlar dünyada bir müddət heyvan kimi yeyib-içsinlər, fani dünya həyatının ləzzətləri ilə əylənsinlər və xam xəyallarla başlarını qatıb, iman gətirib, saleh əməllər etdməkdən yayınsınlar. Onlar, Qiyamət günü Allahın hüzuruna cəm olduqda, özlərinin ziyan içində olduqlarını biləcəklər.
阿拉伯语经注:
مَا نُنَزِّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ وَمَا كَانُوٓاْ إِذٗا مُّنظَرِينَ
Uca Allah, onların mələklərin gəlməsi haqqında irəli sürdükləri fikirlərinə cavab olaraq belə buyurdu: "Biz mələkləri ancaq əzabla həlak olma vaxtınız yetişdikdə, müəyyən hikmət üçün endiririk. Əgər Biz, mələkləri göndərsək və onlar bundan sonra da iman gətirməsələr, bu zaman kafirlərə möhlət verilməz. Əksinə, əzab onlara daha tez bir vaxta gələr!"
阿拉伯语经注:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ فِي شِيَعِ ٱلۡأَوَّلِينَ
Ey Peyğəmbər! Biz səndən öncə də küfür edən əvvəlki millətlərə elçilər göndərmişdik, onlar da özlərinə göndərilən peyğəmbərləri yalançı hesab etdilər. Ümmətinin səni yalançı hesab etməsində heç də peyğəmbərlərin birincisi deyilsən.
阿拉伯语经注:
لَا يُؤۡمِنُونَ بِهِۦ وَقَدۡ خَلَتۡ سُنَّةُ ٱلۡأَوَّلِينَ
Onlar hələ də Muhəmməd Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi və səlləm) nazil edilən bu Qurana inanmırlar. Halbuki Allahın əvvəlki ümmətlərdən peyğəmbərlərin gətirdiklərini yalan sayanların necə həlak etməsi xəbər onlara gəlib çatmışdır. Elə isə qoy yalan sayanlar səndən ibrət alsınlar.
阿拉伯语经注:
这业中每段经文的优越:
• القرآن الكريم جامع بين صفة الكمال في كل شيء، والوضوح والبيان.
• يهتم الكفار عادة بالماديات، فتراهم مُنْغَمِسين في الشهوات والأهواء، مغترين بالأماني الزائفة، منشغلين بالدنيا عن الآخرة.
• Adətən kafirlər maddiyyata önəm verirlər. Sən onları daima şəhvətlərə, arzulara, boş xülyalara dalan və axirəti tərk edib, dünya üçün çalışan görərsən.
• هلاك الأمم مُقَدَّر بتاريخ معين، ومقرر في أجل محدد، لا تأخير فيه ولا تقديم، وإن الله لا يَعْجَلُ لعجلة أحد.
• Ümmətlərin həlak olmasına dair, Allah yanında əvvəlcədən müəyyən edilmiş zaman vardır. Bu həlak, təyin edilmiş vaxtdan nə tez gələr, nə də ki, o vaxtan bir an gecikər. Şübhəsiz ki, Allah, kiminsə tələsdiyinə görə əsla tələsməz.
وَلَقَدۡ جَعَلۡنَا فِي ٱلسَّمَآءِ بُرُوجٗا وَزَيَّنَّٰهَا لِلنَّٰظِرِينَ
Biz, insanların səfərdə ikən səhra və dənizin zülmətlərində yolu tapmaları üçün səmada əzəmətli ulduzlar yaratdıq və onların bununla uca Allahın qüdrətini dərk etsinlər deyə, göy üzünü səmaya baxan insanlar üçün ulduzlarla bəzədik.
阿拉伯语经注:
وَحَفِظۡنَٰهَا مِن كُلِّ شَيۡطَٰنٖ رَّجِيمٍ
阿拉伯语经注:
وَٱلۡأَرۡضَ مَدَدۡنَٰهَا وَأَلۡقَيۡنَا فِيهَا رَوَٰسِيَ وَأَنۢبَتۡنَا فِيهَا مِن كُلِّ شَيۡءٖ مَّوۡزُونٖ
Biz, insanların yer üzündə qərar tutub yaşamaları üçün oranı döşəyərək sərdik. Yeri üzünün onları yırğalamamasından ötrü orada möhkəm dağlar yaratdıq və Allahın hikmətinə müvafiq olaraq yer üzündə müəyyən ölçüdə göz oxşayan bitkilərin hər növündən yetişdirdik.
阿拉伯语经注:
وَإِن مِّن شَيۡءٍ إِلَّا عِندَنَا خَزَآئِنُهُۥ وَمَا نُنَزِّلُهُۥٓ إِلَّا بِقَدَرٖ مَّعۡلُومٖ
İnsan və heyvanların faydalandığı hər şeyi var etməyi və insanları onunla faydalandırmağa qadir olan yalnız Bizik. Biz, var etdiyimiz hər bir şeyi hikmətimizin və iradəmizin tələbinə müvafiq olaraq yalnız müəyyən bir ölçüdə var edirik.
阿拉伯语经注:
وَأَرۡسَلۡنَا ٱلرِّيَٰحَ لَوَٰقِحَ فَأَنزَلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَسۡقَيۡنَٰكُمُوهُ وَمَآ أَنتُمۡ لَهُۥ بِخَٰزِنِينَ
Biz, küləklər göndərib buludları bir yerə cəm etdik. Cəm olan buludlardan yağmuru yağdırdıq və sizləri bu yağmur suyu ilə suladıq. Ey İnsanlar! Bu suyun yer üzündə bulaq olub, yerdən qaynayıb çıxması üçün onu bir yerə toplayan siz deyilsiniz. Onu bir yerə toplayıb saxlayan yalnız Uca Allahdır.
阿拉伯语经注:
وَإِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَحۡشُرُهُمۡۚ إِنَّهُۥ حَكِيمٌ عَلِيمٞ
Ey Peyğəmbər! Həqiqətən, Rəbbin Qiyamət günü yaxşılıq edən kimsələrin mükafatını, pislik edən kimsələrin də cəzasını vermək üçün onları bir yerə toplayacaqdır. Şübhəsiz ki O, işlərində hikmət və elm sahibidir. Ona heç bir şeyi gizli qalmaz.
阿拉伯语经注:
وَإِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنِّي خَٰلِقُۢ بَشَرٗا مِّن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ
Ey Peyğəmbər! Bir zaman Rəbbin mələklərə və onlarla birğə olan iblisə: "Mən, toxunduqda saxsı kimi səs çıxaran, üzün müddət qaldığı üçün rənği qara və qoxusu dəyişmiş quru palçıqdan bir bəşər yaradacağam" - dediyini xatırla!
阿拉伯语经注:
فَسَجَدَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ كُلُّهُمۡ أَجۡمَعُونَ
阿拉伯语经注:
这业中每段经文的优越:
• ينبغي للعبد التأمل والنظر في السماء وزينتها والاستدلال بها على باريها.
• Qulun, göy üzünü və orada olan ulduzların yaradılışını düşünməsi, beləliklə də, bütün bunların bir yaradanı olduğunu bilməsi vacibdir.
• جميع الأرزاق وأصناف الأقدار لا يملكها أحد إلا الله، فخزائنها بيده يعطي من يشاء، ويمنع من يشاء، بحسب حكمته ورحمته.
• Hər bir ruzi və qədər yalnız uca Allaha aiddir. Bütün bunların xəzinəsi Allahın əlindədir. Uca Allah hikmətinə və rəhmətinə müvafiq olaraq bunlardan qullarına istədiyinə verər və istəmədiyinə də verməz.
• الأرض مخلوقة ممهدة منبسطة تتناسب مع إمكان الحياة البشرية عليها، وهي مثبّتة بالجبال الرواسي؛ لئلا تتحرك بأهلها، وفيها من النباتات المختلفة ذات المقادير المعلومة على وفق الحكمة والمصلحة.
• Yer üzü, bəşəriyyətin orada yaşayıb, qurması üçün oranı düzəngah halına gətirilib, döşənilmiş bir məxluqdur. O, yer üzündə yaşayanlarla birgə hərəkət etməməsi üçün möhkəm dağlarla bərkidilmişdir. Orada, Uca Allahın hikmətinə və məsləhətinə müvafiq olaraq əvvəlcədən təyin edilmiş miqdarda müxtəlif çeşidli bitkilər vardır.
قَالَ فَٱخۡرُجۡ مِنۡهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٞ
阿拉伯语经注:
وَإِنَّ عَلَيۡكَ ٱللَّعۡنَةَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلدِّينِ
阿拉伯语经注:
قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ ٱلۡمُنظَرِينَ
阿拉伯语经注:
إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡوَقۡتِ ٱلۡمَعۡلُومِ
阿拉伯语经注:
إِلَّا عِبَادَكَ مِنۡهُمُ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
阿拉伯语经注:
قَالَ هَٰذَا صِرَٰطٌ عَلَيَّ مُسۡتَقِيمٌ
阿拉伯语经注:
وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوۡعِدُهُمۡ أَجۡمَعِينَ
阿拉伯语经注:
۞ نَبِّئۡ عِبَادِيٓ أَنِّيٓ أَنَا ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ
阿拉伯语经注:
这业中每段经文的优越:
• في الآيات دليل على تزاور المتقين واجتماعهم وحسن أدبهم فيما بينهم، في كون كل منهم مقابلًا للآخر لا مستدبرًا له.
• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə, müttəqilərin bir-birilərini ziyarət etdiklərinə, bir yerə toplandıqlarına, onlardan hər biri digərinə arxasını deyil, əksinə üzünü çevirərək, bir-biriləri ilə gözəl əxlaqla rəftar etdiklərinə dair dəlil vardır.
• ينبغي للعبد أن يكون قلبه دائمًا بين الخوف والرجاء، والرغبة والرهبة.
إِذۡ دَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمٗا قَالَ إِنَّا مِنكُمۡ وَجِلُونَ
Onlar İbrahimin yanına daxil olduqda ona: "Sənə salam olsun!" – dedilər. İbrahim də onlara daha gözəl bir şəkildə salam qaytardı və onların bəşər övladından olduqlarını zənn edərək onların yemələri üçün onlara qızarmış bir buzov gətirdi. İbrahim də qonaqların yeməyə əl uzatmadıqlarını görüb dedi: "Doğrusu, biz sizdən qorxuruq!".
阿拉伯语经注:
قَالَ أَبَشَّرۡتُمُونِي عَلَىٰٓ أَن مَّسَّنِيَ ٱلۡكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ
İbrahim –mələklərin, onun bir oğlan övladı olacağı müjdələməsinə təəccüb edərək– olara dedi: "Qocalıq məni haqladığı bir vaxtda mənə oğlan övladımın olacağı ilə müjdə verirsiniz? Məni nə ilə müjdələyirsiniz?"
阿拉伯语经注:
قَالَ فَمَا خَطۡبُكُمۡ أَيُّهَا ٱلۡمُرۡسَلُونَ
阿拉伯语经注:
إِلَّا ٱمۡرَأَتَهُۥ قَدَّرۡنَآ إِنَّهَا لَمِنَ ٱلۡغَٰبِرِينَ
阿拉伯语经注:
فَلَمَّا جَآءَ ءَالَ لُوطٍ ٱلۡمُرۡسَلُونَ
阿拉伯语经注:
قَالَ إِنَّكُمۡ قَوۡمٞ مُّنكَرُونَ
阿拉伯语经注:
فَأَسۡرِ بِأَهۡلِكَ بِقِطۡعٖ مِّنَ ٱلَّيۡلِ وَٱتَّبِعۡ أَدۡبَٰرَهُمۡ وَلَا يَلۡتَفِتۡ مِنكُمۡ أَحَدٞ وَٱمۡضُواْ حَيۡثُ تُؤۡمَرُونَ
Gecədən bir müddət keçdikdən sonra ailəni götürərək yola çıx və səndə onların arxasınca get. Sizdən heç kəs onların başına nə gəldiyini görmək üçün çevrilib arxaya baxmasın. Beləliklə də, Allahın sizə getmənizi əmr etdiyi yerə qədər irəliləyib gedin!"
阿拉伯语经注:
وَجَآءَ أَهۡلُ ٱلۡمَدِينَةِ يَسۡتَبۡشِرُونَ
阿拉伯语经注:
وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُخۡزُونِ
阿拉伯语经注:
قَالُوٓاْ أَوَلَمۡ نَنۡهَكَ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ
阿拉伯语经注:
这业中每段经文的优越:
• تعليم أدب الضيف بالتحية والسلام حين القدوم على الآخرين.
• من أنعم الله عليه بالهداية والعلم العظيم لا سبيل له إلى القنوط من رحمة الله.
• Allahın nemət olaraq hidayət və böyük bir elm bəxş etdiyi kimsələr Allahın rəhmətindən əsla ümidini üzə bilməz.
فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّيۡحَةُ مُشۡرِقِينَ
阿拉伯语经注:
وَإِنَّهَا لَبِسَبِيلٖ مُّقِيمٍ
阿拉伯语经注:
وَءَاتَيۡنَٰهُمۡ ءَايَٰتِنَا فَكَانُواْ عَنۡهَا مُعۡرِضِينَ
Biz onlara Salehin həqiqətən də Allah tərəfindən göndərilən bir elçi olduğuna dəlalət edən ayələr və dəlillər verdik. Bunlardan biridə göndərdiyimiz dişi dəvə idi, lakin onlar bu ayələr və dəlillərdən düşünüb öyüd-nəsihət almadılar və bunlar barədə heç düşünmədilər.
阿拉伯语经注:
فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّيۡحَةُ مُصۡبِحِينَ
阿拉伯语经注:
وَمَا خَلَقۡنَا ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَآ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۗ وَإِنَّ ٱلسَّاعَةَ لَأٓتِيَةٞۖ فَٱصۡفَحِ ٱلصَّفۡحَ ٱلۡجَمِيلَ
Biz göyləri, yeri və onların arasında olanları heç bir hikmətsiz, boş yerə yaratmadıq. Biz bütün bunların hamısını yalnız haqq ilə yaratdıq. O saat mütləq gələcəkdir, bu barədə əsla şəkk-şübhə ola bilməz. Ey Peyğəmbər! Odur ki, səni yalan sayanlardan üz çevir və onları gözəl tərzdə bağışla!
阿拉伯语经注:
إِنَّ رَبَّكَ هُوَ ٱلۡخَلَّٰقُ ٱلۡعَلِيمُ
阿拉伯语经注:
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَٰكَ سَبۡعٗا مِّنَ ٱلۡمَثَانِي وَٱلۡقُرۡءَانَ ٱلۡعَظِيمَ
阿拉伯语经注:
لَا تَمُدَّنَّ عَيۡنَيۡكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجٗا مِّنۡهُمۡ وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَٱخۡفِضۡ جَنَاحَكَ لِلۡمُؤۡمِنِينَ
Kafirlərdən bəzilərinə verdiyimiz müxtəlif növlü fani dünya malına gözünü dikmə, onların səni yalançı saydıqlarına görə qəm-qüssə etmə və möminlərə qarşı da təvazökar ol!.
阿拉伯语经注:
وَقُلۡ إِنِّيٓ أَنَا ٱلنَّذِيرُ ٱلۡمُبِينُ
阿拉伯语经注:
这业中每段经文的优越:
• أن الله تعالى إذا أراد أن يهلك قرية ازداد شرهم وطغيانهم، فإذا انتهى أوقع بهم من العقوبات ما يستحقونه.
• Uca Allah bir şəhəri məhv etmək istədikdə, o şəhər əhalisinin asiliklərini və günahlarını artırar. Elə ki, onlar son həddə çatdıqda Allah onlara layiq olduqları əzabı göndərər.
• كراهة دخول مواطن العذاب، ومثلها دخول مقابر الكفار، فإن دخل الإنسان إلى تلك المواضع والمقابر فعليه الإسراع.
• Əzab göndərilən qövmlərin diyarlarına, eyni ilə kafirlərin qəbiristanlığına daxil olmaq məkruhdur. Əgər insan həmən diyarlara və ya kafirlərin qəbiristanlığına daxil olmaq məcburiyyətində qalarsa bu zaman o, oranı tez bir vaxta tərk etməyə tələsməlidir.
• ينبغي للمؤمن ألا ينظر إلى زخارف الدنيا وزهرتها، وأن ينظر إلى ما عند الله من العطاء.
Mömin kimsə dünyanın bər-bəzəyinə və gözəlliyinə tama salmamalıdır, əksinə, Allahın bəxş edəcəyi nemətlərə könül bağlamalıdır.
• على المؤمن أن يكون بعيدًا من المشركين، ولا يحزن إن لم يؤمنوا، قريبًا من المؤمنين، متواضعًا لهم، محبًّا لهم ولو كانوا فقراء.
• Mömin, müşriklərdən uzaq durmalıdır. Onların iman gətirmədiklərinə görə də üzülməli deyildir. Mömin, başqa mömin qardaşlarına yaxın olmalı, onlara təvazökarlıq göstərməli və onlar hətta fəqir olsalar da belə onlara qarşı məhəbbət bəsləməlidir.
ٱلَّذِينَ جَعَلُواْ ٱلۡقُرۡءَانَ عِضِينَ
阿拉伯语经注:
عَمَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
阿拉伯语经注:
这业中每段经文的优越:
• عناية الله ورعايته بصَوْن النبي صلى الله عليه وسلم وحمايته من أذى المشركين.
• Uca Allah, Peyğəmbəri (sallallahu aleyhi və səlləm) qoruyaraq yardım etmiş, dəstəkləmiş və onu müşriklərin əziyyətindən himayə etmişdir.
• التسبيح والتحميد والصلاة علاج الهموم والأحزان، وطريق الخروج من الأزمات والمآزق والكروب.
• Uca Allahın şəninə həmd-sənalar demək, Onu tərifləmək və namaz qılmaq, qəm-qüssənin əlacı və dünya məşəqqətindən, hüzünündən və sıxıntılarından çıxış yoludur.
• المسلم مطالب على سبيل الفرضية بالعبادة التي هي الصلاة على الدوام حتى يأتيه الموت، ما لم يغلب الغشيان أو فقد الذاكرة على عقله.
• Müsəlman kimsədən, ağlı başında və hafizəsi yerində olduğu müddətcə, ölüm ona gələnə qədər fərz olan namaz ibadətini davamiyyətli şəkildə qılması tələb olunur.
• سمى الله الوحي روحًا؛ لأنه تحيا به النفوس.
• مَلَّكَنا الله تعالى الأنعام والدواب وذَلَّلها لنا، وأباح لنا تسخيرها والانتفاع بها؛ رحمة منه تعالى بنا.
• Uca Allah bizi nemətlərə və heyvanlara sahib edib, onları bizim ixtiyarımıza buraxmışdır. Bizə rəhm edərək, onları istədiyimiz kimi istifadə etməyi bizə ram etdirib, onlardan faydalanmağı bizə izin vermişdir.
《古兰经》译解 - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - 译解目录
الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.