ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم
سورة النساء - ən-Nisa
من مقاصد السورة:
تنظيم المجتمع المسلم وبناء علاقاته، وحفظ الحقوق، والحث على الجهاد، وإبطال دعوى قتل المسيح.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَخَلَقَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَبَثَّ مِنۡهُمَا رِجَالٗا كَثِيرٗا وَنِسَآءٗۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِي تَسَآءَلُونَ بِهِۦ وَٱلۡأَرۡحَامَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَيۡكُمۡ رَقِيبٗا
Ey insanlar! Sizi tək bir candan, atanız Adəmdən xəlq edən, Adəmdən zövcəsini, sizin ananız Həvvanı yaradan və o ikisindən də bir çox kişi və qadın törədib yer üzünə yayan Rəbbinizdən qorxun! Adı ilə bir-birinizdən: "Səndən Allah üçün bu işi etməyini istəyirəm"- deyərək müxtəlif şeylər istədiyiniz Allahdan və aranızı birləşdirən qohumluq əlaqələrini kəsməkdən çəkinin! Həqiqətən, Allah sizə nəzarət edir. Əməllərinizdən Allaha heç bir şey gizli qalmaz, əksinə Allah əməllərinizi sayıb, müqabilini verəcəkdir.
التفاسير العربية:
وَءَاتُواْ ٱلۡيَتَٰمَىٰٓ أَمۡوَٰلَهُمۡۖ وَلَا تَتَبَدَّلُواْ ٱلۡخَبِيثَ بِٱلطَّيِّبِۖ وَلَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَهُمۡ إِلَىٰٓ أَمۡوَٰلِكُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حُوبٗا كَبِيرٗا
Ey yetimlərə himayəçilik edən kimsələr! Yetimlərin (yetim: həddi-büluğa çatmazdan öncə atasını itirmiş kimsədir) mallarını həddi-büluğa çatdıqda, mallaranında düzgün istifadə etməyə qadirdirlərsə, kamil şəkildə özlərinə verin və yetimlərin malından yaxşısını götürüb onun əvəzinə malınızın pisini verərək haramı halal ilə dəyişməyin. Onların mallarını öz mallarınıza qataraq mənimsəməyin. Şübhəsiz ki, bu, Allah qatında böyük günahdır.
التفاسير العربية:
وَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تُقۡسِطُواْ فِي ٱلۡيَتَٰمَىٰ فَٱنكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ مَثۡنَىٰ وَثُلَٰثَ وَرُبَٰعَۖ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُواْ فَوَٰحِدَةً أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَلَّا تَعُولُواْ
Əgər himayənizdə olan yetim qızlarla evlənəyəcəyiniz təqdirdə mehrlərini naqis verməkdən və ya onlarla pis ünsiyyətdə olmaqdan qorxaraq ədalətlə davranmayacağınızdan qorxsanız, onda xoşunuza gələn sizə halal olan başqa qadınlardan ikisi, üçü və dördü ilə evlənin. Əgər o qadınlar arasında ədalətlə dolanmayacağınızdan qorxarsınızsa, onda onlardan biri ilə evlənin və ya sahib olduğunuz cariyələrlə kifayətlənin. Çünki azad qadınlar üçün kişi üzərində vacib olan haqqlar, cariyələr üçün vacib olan haqqlar kimi deyildir. Ayədə, yetimlər barədə, bir azad qadınla evlənmək, azad qadınla evlənməyə imkan olmadığı təqdirdə cariyələrlə kifayətlənmək, qadınlar arasında haqsızlıq etməməyiniz və onlar arasında bəzisinə diğərlərindən daha çox meyl etməməyiniz üçün ən uyğun olanıdır.
التفاسير العربية:
وَءَاتُواْ ٱلنِّسَآءَ صَدُقَٰتِهِنَّ نِحۡلَةٗۚ فَإِن طِبۡنَ لَكُمۡ عَن شَيۡءٖ مِّنۡهُ نَفۡسٗا فَكُلُوهُ هَنِيٓـٔٗا مَّرِيٓـٔٗا
Qadınların vacib mehrlərini könül xoşluğu ilə verin! Əgər onlar heç bir təzyiqlərə məruz qalmadan, öz xoşları ilə onun bir qismini sizə bağışlasalar, onu nuşcanlıqla və halallıqla yeyin!
التفاسير العربية:
وَلَا تُؤۡتُواْ ٱلسُّفَهَآءَ أَمۡوَٰلَكُمُ ٱلَّتِي جَعَلَ ٱللَّهُ لَكُمۡ قِيَٰمٗا وَٱرۡزُقُوهُمۡ فِيهَا وَٱكۡسُوهُمۡ وَقُولُواْ لَهُمۡ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗا
Ey himayəçilik edən kimsələr! Mallarınızı, maldan düzgün istifadə etməyə qadir olamayanlara verməyin, çünki Allah bu malı insanların xeyirli işlər və sizin üçün dolanışıq vasitəsi etmişdir. Maldan düzgün istifadə edə bilməyən kimsələr isə malı qorumaqa qadir deyildir. Onları həmin maldan xərcləyib geyindirin və onlara gözəl söz söyləyin, onlar həddi-buluğa çatdıqda maldan düzgün istifadə etməyi baçarsalar, mallarını özlərinə verəcəyinizə dair onlara yaxşı vəd verin.
التفاسير العربية:
وَٱبۡتَلُواْ ٱلۡيَتَٰمَىٰ حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغُواْ ٱلنِّكَاحَ فَإِنۡ ءَانَسۡتُم مِّنۡهُمۡ رُشۡدٗا فَٱدۡفَعُوٓاْ إِلَيۡهِمۡ أَمۡوَٰلَهُمۡۖ وَلَا تَأۡكُلُوهَآ إِسۡرَافٗا وَبِدَارًا أَن يَكۡبَرُواْۚ وَمَن كَانَ غَنِيّٗا فَلۡيَسۡتَعۡفِفۡۖ وَمَن كَانَ فَقِيرٗا فَلۡيَأۡكُلۡ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ فَإِذَا دَفَعۡتُمۡ إِلَيۡهِمۡ أَمۡوَٰلَهُمۡ فَأَشۡهِدُواْ عَلَيۡهِمۡۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ حَسِيبٗا
Ey himayəçilik edən kimsələr! Yetimləri yetkinlik yaşına çatana qədə xərcləmələri üçün mallarından müəyyən miqdar özlərinə verib onları sınayın. Əgər mallarından düzgün istifadə etdiklərini və onların ağla dolduqlarını görsəniz, mallarını özlərinə naqis edilmədən kamil olaraq qaytarın. Ehtiyac üzündən o malları Allahın sizə izin verdiyi həddi aşaraq yeməyin. Onlar böyüyüb mallarını alacaqlar deyə o malı yeməyə tələsməyin. Sizdən ehtiyacını ödəyəcək qədər mal-dövlətə sahib olan kimsə nəfsini yetim malına toxunmaqdan saxlasın, mal-dövlətə sahib olmayan yoxsul isə o maldan ehtiyacı olduğu qədər yesin. Yetimlər həddi-büluğa çatıb, mallarından düzgün istifadə etdikləri sizə bəlli olduqdan sonra mallarını özlərinə qaytardığınız zaman haqqların qorunması və gələcəkdə mübahisəyə yol verilməsi üçün yanlarında şahid tutun. Allah buna şahid olaraq və qulları əməllərinə görə haqq-hesab çəkməyə yetər.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الأصل الذي يرجع إليه البشر واحد، فالواجب عليهم أن يتقوا ربهم الذي خلقهم، وأن يرحم بعضهم بعضًا.
• Bəşəriyyətin əsil, kökü tək bir insandan. Buna görə də onlara özlərini xəlq edən Rəbbindən qorxmaq və bir-birilərinə qarşı rəhimli davranmaq vacidir.
• أوصى الله تعالى بالإحسان إلى الضعفة من النساء واليتامى، بأن تكون المعاملة معهم بين العدل والفضل.
• Uca Allah zəyiflərə, qadınlara və yetimlərə yaxşılıq etməyi tövsiyə etmişdir ki, onlar ilə ədalət və ehtiramla rəftar olunsun.
لِّلرِّجَالِ نَصِيبٞ مِّمَّا تَرَكَ ٱلۡوَٰلِدَانِ وَٱلۡأَقۡرَبُونَ وَلِلنِّسَآءِ نَصِيبٞ مِّمَّا تَرَكَ ٱلۡوَٰلِدَانِ وَٱلۡأَقۡرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنۡهُ أَوۡ كَثُرَۚ نَصِيبٗا مَّفۡرُوضٗا
Ata, ana, qardaş və əmilər kimi yaxın qohumların qoyub getdikləri malın az və ya çox olmasından aslı olmayaraq kişilərə pay vardır, cahiliyyə dövründə qadın və uşaqları mirasdan məhrum etdiklərinin əksi olaraq bu kimsələrin qoyub getdikləri maldan qadınlara da pay vardır. Bu pay, Uca Allah tərəfindən miqdarı bəyan edilmiş vacib bir haqqdır.
التفاسير العربية:
وَإِذَا حَضَرَ ٱلۡقِسۡمَةَ أُوْلُواْ ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينُ فَٱرۡزُقُوهُم مِّنۡهُ وَقُولُواْ لَهُمۡ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗا
Əgər miras bölgüsü vaxtı orada, mirasdan payı olmayan qohumlar, yetimlər və fəqirlər iştirak edərlərsə, miras bölünməzdən əvvəl könülünüzü xoş edəcək qədər o maldan onlara da bir şey verin. Bu mal sizə heç bir məşəqqətsiz gəldiyi bir halda, onların həmin malda nəfsi qalmışdır. Miras malından onlara verdiyiniz zaman özlərinə onları sevindirəcək xoş söz söyləyin.
التفاسير العربية:
وَلۡيَخۡشَ ٱلَّذِينَ لَوۡ تَرَكُواْ مِنۡ خَلۡفِهِمۡ ذُرِّيَّةٗ ضِعَٰفًا خَافُواْ عَلَيۡهِمۡ فَلۡيَتَّقُواْ ٱللَّهَ وَلۡيَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِيدًا
Özləri öldükdən sonra zəif övladlar qoyub gedəcəkləri təqdirdə onların yetim qalmasından qorxan kəslər, Allah onlara öz övladlarına necə qayğı göstərirdilərsə, ölümündən sonra da övladlarına elə bir qayğı göstərən hami müvəffəq edənə qədər, qoy himayəsi altında olan yetimlərə zülüm etməkdən qorxsunlar və vəsiyyətində iştirak etdiyi kimsənin övladlarına yaxşı rəftarda olub, döğru söz söyləyərək vəsiyyətində özündən sonra miras sahiblərinə zülüm etməkdən çəkinsin və vəsiyyət etməkdən də vaz keçərək özünü xeyirdən məhrum etməsin.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَأۡكُلُونَ أَمۡوَٰلَ ٱلۡيَتَٰمَىٰ ظُلۡمًا إِنَّمَا يَأۡكُلُونَ فِي بُطُونِهِمۡ نَارٗاۖ وَسَيَصۡلَوۡنَ سَعِيرٗا
Şübhəsiz ki, yetimlərin mallarını onlara zülm və düşmənçilik edərək mənimsəyənlər öz qarınlarına ancaq atəş dolu od doldururlar və beləcə, Qiyamət günü Cəhənnəm alovu onları yandırıb-yaxacaqdır.
التفاسير العربية:
يُوصِيكُمُ ٱللَّهُ فِيٓ أَوۡلَٰدِكُمۡۖ لِلذَّكَرِ مِثۡلُ حَظِّ ٱلۡأُنثَيَيۡنِۚ فَإِن كُنَّ نِسَآءٗ فَوۡقَ ٱثۡنَتَيۡنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَۖ وَإِن كَانَتۡ وَٰحِدَةٗ فَلَهَا ٱلنِّصۡفُۚ وَلِأَبَوَيۡهِ لِكُلِّ وَٰحِدٖ مِّنۡهُمَا ٱلسُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِن كَانَ لَهُۥ وَلَدٞۚ فَإِن لَّمۡ يَكُن لَّهُۥ وَلَدٞ وَوَرِثَهُۥٓ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ ٱلثُّلُثُۚ فَإِن كَانَ لَهُۥٓ إِخۡوَةٞ فَلِأُمِّهِ ٱلسُّدُسُۚ مِنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ يُوصِي بِهَآ أَوۡ دَيۡنٍۗ ءَابَآؤُكُمۡ وَأَبۡنَآؤُكُمۡ لَا تَدۡرُونَ أَيُّهُمۡ أَقۡرَبُ لَكُمۡ نَفۡعٗاۚ فَرِيضَةٗ مِّنَ ٱللَّهِۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمٗا
Allah sizdən övladlarınızın miras payı barədə sizdən əhd alaraq əmr edir ki, miras onların arasında bir kişiyə iki qadının payı qədər pay verilərək bölünməlidir. Əgər ölən şəxsin oğlu yoxdursa və övladlar iki və ya ikidən artıq sayda qadındırsa, vəfat edənin qoyub getdiyi malın üçdə iki hissəsi onlara çatır. Əgər təkcə bir qadındırsa, mirasın yarısı ona çatır. Ölənin istər kişi istər qadın övladı olduğu təqdirdə, onun ata-anasının hər birinə, qoyub getdiyi malın altıda bir hissəsi çatır. Əgər onun istər kişi istər qadın övladı yoxdursa, varisi də ancaq ata-anasıdırsa, onun anasına mirasının üçdə bir hissəsi, mirasın qalan hissəsi isə atasına çatır. Əgər ölənin iki və ya daha çox, doğma və ya ögey qardaşları və ya bacıları varsa, onun anasına fərz olaraq mirasın altıda bir hissəsi, mirasın qalan bütün hissəsi isə atanın payına çatır. Bu zaman qardaşların mirasdan payı yoxdur. Bu bölgü ölənin vəsiyyəti yerinə yetirildikdən və borcu ödənildikdən sonra aparılır. Lakin bu vəsiyyətə, malın üçdə birinidən artıq olmaması şərti ilə əməl olunur. Valideynlərinizdən və övladlarınızdan hansının dünya və axirətdə fayda baxımından sizə daha yaxın olduğunu bilmədiyiniz üçün uca Allah miras bölgüsünü bu qayda üzərində etmişdir. Bəzən ölən şəxs varislərdən bəzisinin ona daha yaxın olduğunu zənn edib, malının hamısın ona bağışlayır yaxud başqa bir varisinin ona uzaq olduğunu zənn edib, onu miras payından məhrum edir, amma hal-vəziyyət həqiqətdə isə tam əksinədir. Bunların hanısından xəbəri olan, Ona heç bir şeyi gizli qalmayan yalnız tək Allahdır. Elə məhz bu baxımdan da Allah mirası varislər arasında yuxarıda qeyd edildiyi qayda üzrə Özü bölmüş və bu bölgünü qullarına fərz buyurmuş. Həqiqətən, Allah hər şeyi biləndir, qullarının əməllərindən Ona heç bir şey gizli qalmaz, şəri hökmlərində və idarə etməsində hikmət sahibidir.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• دلت أحكام المواريث على أن الشريعة أعطت الرجال والنساء حقوقهم مراعية العدل بينهم وتحقيق المصلحة بينهم.
• Miras əhkamları, şəriətin kişi və qadın hüquqlarını onlar arasında ədalətlə və onların mənfətinə uyğun olaraq verdiyinə dəlalət edir.
۞ وَلَكُمۡ نِصۡفُ مَا تَرَكَ أَزۡوَٰجُكُمۡ إِن لَّمۡ يَكُن لَّهُنَّ وَلَدٞۚ فَإِن كَانَ لَهُنَّ وَلَدٞ فَلَكُمُ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكۡنَۚ مِنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ يُوصِينَ بِهَآ أَوۡ دَيۡنٖۚ وَلَهُنَّ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكۡتُمۡ إِن لَّمۡ يَكُن لَّكُمۡ وَلَدٞۚ فَإِن كَانَ لَكُمۡ وَلَدٞ فَلَهُنَّ ٱلثُّمُنُ مِمَّا تَرَكۡتُمۚ مِّنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ تُوصُونَ بِهَآ أَوۡ دَيۡنٖۗ وَإِن كَانَ رَجُلٞ يُورَثُ كَلَٰلَةً أَوِ ٱمۡرَأَةٞ وَلَهُۥٓ أَخٌ أَوۡ أُخۡتٞ فَلِكُلِّ وَٰحِدٖ مِّنۡهُمَا ٱلسُّدُسُۚ فَإِن كَانُوٓاْ أَكۡثَرَ مِن ذَٰلِكَ فَهُمۡ شُرَكَآءُ فِي ٱلثُّلُثِۚ مِنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ يُوصَىٰ بِهَآ أَوۡ دَيۡنٍ غَيۡرَ مُضَآرّٖۚ وَصِيَّةٗ مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَلِيمٞ
Ey kişilər! Əgər vəfat etmiş zövcələrinizin - oğlan və ya qız, sizdən və ya qeyrisindən olmasından aslı olmayaraq - övladı yoxdursa, qoyub getdikləri malın yarısı sizindir. Onların - oğlan və ya qız olmasından aslı olmayaraq - övladı olduğu təqdirdə isə qoyub getdiklərinin dörddə bir hissəsi sizə çatır. Bu bölgü, onların vəsiyyəti yerinə yetirildikdən və borcu ödənildikdən sonra bölünməlidir. Ey kişilər! Əgər sizin -zövcələrinizdən, oğlan və ya qız, sizdən və ya qeyrisindən olmasından aslı olmayaraq- övladınız yoxdursa, qoyub getdiyiniz malın dörddə bir hissəsi zövcələrinizindir. Övladınız - oğlan və ya qız olmasından aslı olmayaraq - olduğu təqdirdə isə qoyub getdiyiniz malın səkkizdə bir hissəsi zövcələrinizə çatır. Bu bölgü, vəsiyyətiniz yerinə yetirildikdən və borcunuz ödənildikdən sonra bölünməlidir. Əgər vəfat etmiş kişinin və ya qadının valideyni və övladı olmadığı halda malı varislərə qalarsa və eyni anadan bir qardaşı yaxud bir bacısı varsa, onda eyni anadan bir qardaş və bacının hər birinə fərz olaraq mirasın altıda bir hissəsi düşür. Əgər eyni anadan olan qardaş və bacılar sayca bundan artıq olsalar, bu zaman onların hamısına, fərz olaraq mirasın üçdə biri düşür və onların kişi və qadın alması arasında heç bir fərq qoyulmadan onlar bu üçdə birinə şərikdirlər. Onlar bu bölgüdən olan miras paylarını, varislərə zərər yetirməmək üçün, vəsiyyəti malın üçdə birindən çox etməmək şərti ilə, vəsiyyətin yerinə yetirilməsindən və borcun ödənilməsindən sonra götürməlidirlər. Ayənin əhatə etdiyi bu hökm, Allah tərəfindən sizə vacib edilən bir buyruqdur. Allah qulları üçün dünya və axirətdə nəyin xeyirli olduğunu daha yaxşı biləndir, həlimdir günahkar isana əzab verməyə tələsməz.
التفاسير العربية:
تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِۚ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
Yetimlər və onlardan başqaları baradə deyilən bu əhkamlar Allahın şəriətidir. Allah bu əhkamları qullarının əməl etməsi üçün qanun etmişdir. Kim Allahın əmrlərinə tabe olub, qadağanlardan çəkinməklə Allaha və Onun rəsuluna - səllallahu aleyhi və səlləm - itaət edərsə, Allah onu ağacları və qəsrləri altından çaylar axan, heç vaxt yox olmayan, içində əbədi qalacağı Cənnətlərə daxil edər. Bu İlahi mükafat, ona oxşar heç bir uğur olmayan, böyük bir uğurdur.
التفاسير العربية:
وَمَن يَعۡصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُۥ يُدۡخِلۡهُ نَارًا خَٰلِدٗا فِيهَا وَلَهُۥ عَذَابٞ مُّهِينٞ
Kim Allahın əhkamlarından üz çevirib, onlara əməl etməzsə, yaxud bu əhkamlara şəkk-şübhə edərək Allaha və Onun rəsuluna - səllallahu aleyhi və səlləm - asi olub Onun hüdudlarını aşarsa, Allah onu içində əbədi qalacağı Cəhənnəm oduna daxil edər. Onun üçün orada zəlil edici bir əzab vardır.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• لا تقسم الأموال بين الورثة حتى يقضى ما على الميت من دين، ويخرج منها وصيته التي لا يجوز أن تتجاوز ثلث ماله.
• Miras malı, ölən şəxsin borcun ödənildikən və etdiyi vəsiyyət, malın üçdə birindən çox olmamaq şərti ilə yerinə yetirildikdən sonra varislər arasında bölünməlidir.
• التحذير من التهاون في قسمة المواريث؛ لأنها عهد الله ووصيته لعباده المؤمنين؛ فلا يجوز تركها أو التهاون فيها.
• Miras bölgüsünə səhlənkar yanaşmaqdan çəkinmək. Çünki bu, Allahın mömin qullarına əhdi və tövsiyısidir. Bu bölgünü tərk etmək yaxud buna səhlənkar yanaşmaq caiz deyil.
وَٱلَّٰتِي يَأۡتِينَ ٱلۡفَٰحِشَةَ مِن نِّسَآئِكُمۡ فَٱسۡتَشۡهِدُواْ عَلَيۡهِنَّ أَرۡبَعَةٗ مِّنكُمۡۖ فَإِن شَهِدُواْ فَأَمۡسِكُوهُنَّ فِي ٱلۡبُيُوتِ حَتَّىٰ يَتَوَفَّىٰهُنَّ ٱلۡمَوۡتُ أَوۡ يَجۡعَلَ ٱللَّهُ لَهُنَّ سَبِيلٗا
Evli və ya subay qadınlarınızdan zina edənlərə qarşı aranızdan dörd adil müsəlman şahid gətirin! Əgər onlar qadınlarınızın zina etdiklərinə şahidlik etsələr, cəza olaraq o qadınları, həyatları ta ölüm ilə bitənədək, yaxud Allah onlar üçün həbsdən qeyri bir yol açanadək evlərdə həbs edin. Allah bundan sonra onlar üçün hansı yolun açdıqını bəyan etdi. Zina edən bakirə qadındırsa, yüz qamçı vurulduqdan sonra yaşadığı diyardan bir il müddətində sürgün edilməli, əgər zina edən evli qadındırsa, daşqalaq edilərək öldürülməsini qanun etdi.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذَانِ يَأۡتِيَٰنِهَا مِنكُمۡ فَـَٔاذُوهُمَاۖ فَإِن تَابَا وَأَصۡلَحَا فَأَعۡرِضُواْ عَنۡهُمَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ تَوَّابٗا رَّحِيمًا
Aranızda zina edən kişilərin evli və ya subay olmasından aslı olayaraq onların hər ikisinə əziyyət verin. Onların hər ikisini bu çirkin əməldən çəkindirəcək dərəcədə dil və əl ilə əzab verin. Əgər hər ikisi də tutduqları bu işdən əl çəkib əməllərini islah etsələr, onlara əziyyət verməkdən vaz keçin. Çünki günahdan tövbə edən günah etməmiş kimidir. Həqiqətən, Allah qullarından tövbə edənin tövbəsini qəbul edəndir və onlara qarşı rəhmlidir. Zina edən kişi və qadına bu cür əzab vermək İslam dininin ilkin çağlarında idi. Bunda sonra hökm, zina edən subaydırsa yüz qamçı vurub, yaşadığı diyardan bir il müddətində sürgün etmək, əgər evlidirsə, daşqalaq edilərək öldürülməsi hökmü ilə nəsx edildi.
التفاسير العربية:
إِنَّمَا ٱلتَّوۡبَةُ عَلَى ٱللَّهِ لِلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلسُّوٓءَ بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِن قَرِيبٖ فَأُوْلَٰٓئِكَ يَتُوبُ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمٗا
Allah ancaq o kəslərin tövbəsini qəbul edər ki, onlar cahillik, günahların pis aqibətindən və uğursuzluğundan xəbərsiz olduqlar üzündən itaətsizlik və ya pis iş gördükdən - bu, qəsdən və ya xətadan günah edən hər bir insana aiddir - sonra onlara ölüm gəlməzdən əvvəl tövbə edib Rəbbinə qayıdarlar. Allah onların tövbəsini qəbul edər və günahlarını bağışlar. Həqiqətən, Allah qullarının hər bir halından xəbərdardır, insanlar üçün yazdığı qədərində və şəri hökmlərində hikmət sahibidir.
التفاسير العربية:
وَلَيۡسَتِ ٱلتَّوۡبَةُ لِلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلسَّيِّـَٔاتِ حَتَّىٰٓ إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ ٱلۡمَوۡتُ قَالَ إِنِّي تُبۡتُ ٱلۡـَٰٔنَ وَلَا ٱلَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمۡ كُفَّارٌۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَعۡتَدۡنَا لَهُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا
Allah, asi işlər görməkdə davam edib, özlərinə olüm gələnədək tövbə etməyən və nəhayət, can boğaza yetişdikdə tövbə edərək: "Mən etdiyim günahlardan indi tövbə etdim!"– deyənlərlə, həmçinin küfürlərində israr edərək ölənlərin tövbəsi qəbul etməz. Bu kimsələr, günahlarda israrlı olan asi kimsələrdir. Biz, günah işlər görməkdə israrlı olan asilər və kafir olaraq ölənlər üçün ağrılı-acılı bir əzab hazırlamışıq.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَحِلُّ لَكُمۡ أَن تَرِثُواْ ٱلنِّسَآءَ كَرۡهٗاۖ وَلَا تَعۡضُلُوهُنَّ لِتَذۡهَبُواْ بِبَعۡضِ مَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ إِلَّآ أَن يَأۡتِينَ بِفَٰحِشَةٖ مُّبَيِّنَةٖۚ وَعَاشِرُوهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ فَإِن كَرِهۡتُمُوهُنَّ فَعَسَىٰٓ أَن تَكۡرَهُواْ شَيۡـٔٗا وَيَجۡعَلَ ٱللَّهُ فِيهِ خَيۡرٗا كَثِيرٗا
Ey Allaha iman gətirib Onun rəsuluna tabe olan kimsələr! Mal-dövlətə varis olunduğu kimi, atalarınızın və qohumlarınızın qadınlarına varis çıxaraq onlarla evlənmək, yaxud onları istədiyiniz kimsələrə ərə vermək, yaxud da onların ərə getməsinə mane olmaq sizə caiz deyildir. Həmçinin, xoşunuza gəlməyən qadınlarınız, zina kimi açıq-aşkar murdar bir iş görməyincə, onlara verdikləriniz mehri və ya hər hansı başqa bir şeyi geri almaq üçün onlara əziyyət verərək saxlamaq sizə caiz deyildir. Əgər onlar zina kimi açıq-aşkar murdar bir iş tutsalar, o zaman onlara verdikləriniz mehri və ya hər hansı başqa bir şeyi geri almaq üçün onlara təzyiq edərək yanınızda saxlamaq sizə caizdir. Qadınlarınıza əziyyət vermədən, onlara yaxşılıq edərək xoş rəftar edin. Əgər qadınlarınız dünya işlərinə görə xoşunuza gəlmirsə, onlarala səbirlə davranın, ola bilsin ki, xoşlamadığınız bir şeydə Allah sizə dünya və axirət həyatında çoxlu xeyir nəsib etsin.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• ارتكاب فاحشة الزنى من أكثر المعاصي خطرًا على الفرد والمجتمع؛ ولهذا جاءت العقوبات عليها شديدة.
• Zina, fərdi insan və cəmiyyət üçün ən təhlükəli günahdır, buna görə də şəriətdə zinanın əzabı şiddətlidir.
• لطف الله ورحمته بعباده حيث فتح باب التوبة لكل مذنب، ويسر له أسبابها، وأعانه على سلوك سبيلها.
• Allahın hər bir günahkara tövbə qapısını açıq qoymub, ona tövbə səbəblərini asanlaşdırıb və onu tövbə etməyə müvəffəq etməsi qullarına olan lütfü və rəhmətindəndir.
• كل من عصى الله تعالى بعمد أو بغير عمد فهو جاهل بقدر من عصاه جل وعلا، وجاهل بآثار المعاصي وشؤمها عليه.
• Uca Allaha qarşı qəsdən yaxud xətadan günah edən hər bir kəs, etdiyi günah qədər İzzət və Cəlal sahibi olan Allahdan, günahların pis aqibətindən və ona olacaq uğursuzluğdan cahildir.
• من أسباب استمرار الحياة الزوجية أن يكون نظر الزوج متوازنًا، فلا يحصر نظره فيما يكره، بل ينظر أيضا إلى ما فيه من خير، وقد يجعل الله فيه خيرًا كثيرًا.
• Ərin zövcəsinə ədalət gözü ilə baxıb, zövcəsində yalnız mənfi cəhətləri deyil, əksinə, bəlkə Allah onunla mənə çoxlu xeyir nəsib edər deyərək, zövcəsində olan müsbət cəhətlərə nəzər salması ailə həyatının davamiyyətli olma səbəblərindən biridir.
وَإِنۡ أَرَدتُّمُ ٱسۡتِبۡدَالَ زَوۡجٖ مَّكَانَ زَوۡجٖ وَءَاتَيۡتُمۡ إِحۡدَىٰهُنَّ قِنطَارٗا فَلَا تَأۡخُذُواْ مِنۡهُ شَيۡـًٔاۚ أَتَأۡخُذُونَهُۥ بُهۡتَٰنٗا وَإِثۡمٗا مُّبِينٗا
Ey kişilər! Əgər öz arvadınızı boşayıb yerinə başqa bir arvad almaq istəsəniz, bu işdə sizə günah yoxdur, əgər boşamaq istədiyinizə yığın-yığın mal mehr vermiş olsanız belə, o maldan bir şey geri almaq sizə caiz deyil. Çünki verdiyinizi onlardan geri almaq, Allah qatında açıq-aşkar böhtan atmaq və günah işlətməklə hesab olunur.
التفاسير العربية:
وَكَيۡفَ تَأۡخُذُونَهُۥ وَقَدۡ أَفۡضَىٰ بَعۡضُكُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٖ وَأَخَذۡنَ مِنكُم مِّيثَٰقًا غَلِيظٗا
Siz bir-birinizlə mehriban ünsiyyət qurub, bir-birinizlə yaxınlıq edib və bir-birinizin sirlərini bildikdən sonra qadınlarınıza verdiyiniz mehri onlardan necə geri ala bilərsiniz?! Çünki bu işdən sonra onların əlində olan mala tamah salmaq çirkin və pis əməldir. Halbuki qadınlarınız, Uca Allah kəlməsi və şəriəti ilə onları özünüzə halal edərək sizdən şiddətli əhd-peyman almışdılar.
التفاسير العربية:
وَلَا تَنكِحُواْ مَا نَكَحَ ءَابَآؤُكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ إِلَّا مَا قَدۡ سَلَفَۚ إِنَّهُۥ كَانَ فَٰحِشَةٗ وَمَقۡتٗا وَسَآءَ سَبِيلًا
Atalarınızın evlənmiş olduğu qadınlarla evlənməyin! Yalnız İslamdan öncə olub-keçənlər müstəsnadır, keçmişdə etdiyiniz bu işə görə sizə əzab olunmaz. Çünki oğulun atanın arvadı ilə evlənməsi, çox iyrənc, Allahın qəzəbinə səbəb olan bir əməl və murdar bir yoldur!
التفاسير العربية:
حُرِّمَتۡ عَلَيۡكُمۡ أُمَّهَٰتُكُمۡ وَبَنَاتُكُمۡ وَأَخَوَٰتُكُمۡ وَعَمَّٰتُكُمۡ وَخَٰلَٰتُكُمۡ وَبَنَاتُ ٱلۡأَخِ وَبَنَاتُ ٱلۡأُخۡتِ وَأُمَّهَٰتُكُمُ ٱلَّٰتِيٓ أَرۡضَعۡنَكُمۡ وَأَخَوَٰتُكُم مِّنَ ٱلرَّضَٰعَةِ وَأُمَّهَٰتُ نِسَآئِكُمۡ وَرَبَٰٓئِبُكُمُ ٱلَّٰتِي فِي حُجُورِكُم مِّن نِّسَآئِكُمُ ٱلَّٰتِي دَخَلۡتُم بِهِنَّ فَإِن لَّمۡ تَكُونُواْ دَخَلۡتُم بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ وَحَلَٰٓئِلُ أَبۡنَآئِكُمُ ٱلَّذِينَ مِنۡ أَصۡلَٰبِكُمۡ وَأَن تَجۡمَعُواْ بَيۡنَ ٱلۡأُخۡتَيۡنِ إِلَّا مَا قَدۡ سَلَفَۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Allah sizə şəcərə üzrə yuxarı qalxaraq analarınız, yəni: ananın anası və ananın ata yaxud ana tərəfdən olan nənəsi, şəcərə üzrə aşağı düşərək qızlarınız, yəni: qızınızın qızı və qızınızın qızının qızı və həmçinin şəcərə üzrə aşağı düşərək qardaşınızın və bacınızın qızları, doğma yaxud ögey bacılarınız, bibiləriniz və həmçinin şəcərə üzrə yuxarı qalxaraq ata-analarınızın bibiləri, xalalarınız və həmçinin şəcərə üzrə yuxarı qalxaraq ata-analarınızın xalaları, qardaş və bacının qızları və şəcərə üzrə aşağı düşərək onların övladlarının qızları, sizi əmizdirən süd analarınız, süd bacılarınız, arvadlarınıza yaxınlıq edib etməmənizdən aslı olmayaraq onların anaları, yaxınlıq etdiyiniz arvadlarınızın adətən evinizdə tərbiyə alıb, orada boya-başa çatmasından yaxud başqa bir evdə yaşamasından aslı olmayaraq ögey qızlarınız ilə evlənmək haram edildi. Amma o arvadlarla yaxınlıq etməmişsinizsə, onda bu ögey qızlarınızla evlənməyiniz sizə günah deyildir. Öz belinizdən gələn oğullarınızın arvadları ilə evlənmək hətta oğullarınız onlara yaxınlıq etməsədə belə və həmçinin süd oğullarınızın arvadları, nəsəb yaxud süd əmizdirmək baxımından olan iki bacını birlikdə almaq haram edildi. Yalnız cahiliyyət dövründə olub-keçənlər isə müstəsnadır, artıq Allah o günahları bağışlamışdır. Həqiqətən, Allah Ona tövbə edən qullarını bağışlayandır və onlara qarşı rəhmlidir. Həmçinin bu ayəyə əlavə olaraq Peyğəmbərin - sallallahu aleyhi və səlləm - sünnəsində də qadınla onun bilisi və ya xalasını birlikdə almaqın haram olması sabit olmuşdur.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• إذا دخل الرجل بامرأته فقد ثبت مهرها، ولا يجوز له التعدي عليه أو الطمع فيه، حتى لو أراد فراقها وطلاقها.
• Kişi zövcəsinə yaxınlıq edərsə qadına mehri vacib olar və bundan sonra kişi o qadını boşanmaq istəsə, qadına qarşı haqsızlıq etmək yaxud mehrinə tamah salmaq kişiyə icazəli deyildir.
• حرم الله تعالى نكاح زوجات الآباء؛ لأنه فاحشة تمقتها العقول الصحيحة والفطر السليمة.
• Uca Allah ataların arvadları ilə evlənməyi haram etmişdir, çünki bu, sağlam düşüncənin və fitrətin qəbul etmədiyi çirkin bir işdir.
• بين الله تعالى بيانًا مفصلًا من يحل نكاحه من النساء ومن يحرم، سواء أكان بسبب النسب أو المصاهرة أو الرضاع؛ تعظيمًا لشأن الأعراض، وصيانة لها من الاعتداء.
• Uca Allah, qadınlara qarşı haqsızlıq edilməsin və onların namusuna toxunulmasın deyə, istər nəsəb, istər qohumluq, istərsə də süd əmizdirmə baxımından evlənilməsi halal və haram olan qadınların hamısını açıq-aydın şəkildə bəyan etmişdir.
۞ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلنِّسَآءِ إِلَّا مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۖ كِتَٰبَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡۚ وَأُحِلَّ لَكُم مَّا وَرَآءَ ذَٰلِكُمۡ أَن تَبۡتَغُواْ بِأَمۡوَٰلِكُم مُّحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَۚ فَمَا ٱسۡتَمۡتَعۡتُم بِهِۦ مِنۡهُنَّ فَـَٔاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةٗۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِيمَا تَرَٰضَيۡتُم بِهِۦ مِنۢ بَعۡدِ ٱلۡفَرِيضَةِۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمٗا
Allah yolunda cihad edərkən əsir götürüb sahib olduğunuz cariyələr istisna olmaqla, evli qadınlarla nikah bağlamaq sizə haram edildi. Sizə, bu cariyələrə, bətlərinin hamiləlikdən təmiz olduğunu bilmək üçün bir heyz müddəti gözlədikdən sonra yaxınlıq etmək halaldır. Allah bu gözləmə müddətini sizə fərz olaraq buyurmuşdur. Allah, bu qadınlardan başqası ilə, zinakarlıq etmədən, mallarınızı sərf edərək nəfsinizi haramdan qoruyub halal ilə kifayətlənib evlənməyiniz qadınlar sizə halal etdi. Nikah bağlayaraq evləndiyiniz qadınlardan zövq aldığınıza görə, onlara, Allahın sizə vacib fərz buyurmuş mehrlərini verin. Bu vacib mehri müəyyən edildikdən sonra öz aranızda mehrin bir az çox və ya bir az az olması barədə razılaşdığınız şeyə görə sizə heç bir günah olmaz. Həqiqətən, Allah məxluqtından hər şeyi biləndir, Ona heç bir şey qizli qalmaz, işlərində və şəri hökmlərində hikmət sahibidir!
التفاسير العربية:
وَمَن لَّمۡ يَسۡتَطِعۡ مِنكُمۡ طَوۡلًا أَن يَنكِحَ ٱلۡمُحۡصَنَٰتِ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ فَمِن مَّا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُم مِّن فَتَيَٰتِكُمُ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِۚ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِإِيمَٰنِكُمۚ بَعۡضُكُم مِّنۢ بَعۡضٖۚ فَٱنكِحُوهُنَّ بِإِذۡنِ أَهۡلِهِنَّ وَءَاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِ مُحۡصَنَٰتٍ غَيۡرَ مُسَٰفِحَٰتٖ وَلَا مُتَّخِذَٰتِ أَخۡدَانٖۚ فَإِذَآ أُحۡصِنَّ فَإِنۡ أَتَيۡنَ بِفَٰحِشَةٖ فَعَلَيۡهِنَّ نِصۡفُ مَا عَلَى ٱلۡمُحۡصَنَٰتِ مِنَ ٱلۡعَذَابِۚ ذَٰلِكَ لِمَنۡ خَشِيَ ٱلۡعَنَتَ مِنكُمۡۚ وَأَن تَصۡبِرُواْ خَيۡرٞ لَّكُمۡۗ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Ey kişilər! Sizlərdən kim maddi imkanı olmadığına görə azad qadınlarla evlənə bilmirsə, o zaman, ona başqasının sahib olduğu cariyələr ilə evlənməsi caizdir. Əgər onlar mömindirlərsə, onlar ilə imanlarına görə evlənin. Allah imanınızın həqiqətini və qəlblərinizdə qizli qalanı daha yaxşı bilir. Siz və onlar dində və insanpərvərlikdə eyni dərəcədəsiniz. Bu cariyələrlə evlənməyi özünüzə ar bilməyin. Əgər onlar namusunu qoruyan, aşkarda zinakarlıq etməyən və gizlində onlarla zina etmək üçün aşna saxlamayan qadınlardırsa, onlarla sahiblərinin icazəsi ilə və mehrlərini naqis etmədən yaxud gecikdirmədən verərək evlənin. Əgər ərə getdikdən sonra zina etsələr, onlara, azad qadınlara verilən cəzanın yarısı tətbiq edilib, əlli qamçı vurulmalıdır. Cariyə zina etdikdə isə daşqalaq edilmir. Azad qadınlarla evlənməyə maddi imkanları olmayan kimsələrə iffətli, mömin cariyələrlə evlənmək icazəsi zinaya düşməkdən qorxanlar üçün bir rüxsətdir. Amma cəmiyyətdə kölə uşqaların artmaması üçün, cariyələrlə evlənməyib, səbirli olmaq daha əfzəldir. Allah, Ona tövbvə edən qullarını bağışlayandır və onlara qarşı rəhmlidir. Azad qadınlarla evlənməyə aciz olduqda, zinaya düşmək təhlükəsi olarsa, cariyələrlə evlənməyə icazə verilməsi Allahın qullarına olan rəhmətindəndir.
التفاسير العربية:
يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُبَيِّنَ لَكُمۡ وَيَهۡدِيَكُمۡ سُنَنَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَيَتُوبَ عَلَيۡكُمۡۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ
Pak olan Allah bu hökmləri sizin üçün qanuniləşdirməklə sizə dünya və axirət mənfəətlərini, üstəlik, Öz şəriətinin və dininin nişanələrini bəyan etmək, halallıq və haramlıq baxımından sizi əvvəlki peyğəmbərlərin yollarına tabe olub, onların sahib olduqları gözəl əxlaqa və tutduqları nümunəvi həyat tərziə yönəltmək və sizi Allaha asiliyi tərk edib Ona itaət etməyə qaydmağınızı istəyir. Allah nəyin qulları üçün daha mənfəətli olduğunu bilib, onu qulları üçün qanun edər. Allah qulları üçün qoyduğu qanunlarda və işlərdə hikmət sahibidir.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• حُرمة نكاح المتزوجات: حرائر أو إماء حتى تنقضي عدتهن أيًّا كان سبب العدة.
• İddə müddətinin səbəbindən aslı olmayaraq, azad qadınların, yaxud cariyələrin iddə müddəti bitənədək, ərli qadınlarla nikah bağlamaqın haramlığı.
• أن مهر المرأة يتعين بعد الدخول بها، وجواز أن تحط بعض مهرها إذا كان بطيب نفس منها.
• Qadının mehri, əri onunla əlaqədə olduqdan sonra vacibdir, qadının öz könül xoşluğu ilə mehrin bir hissəsindən ərinə bağışlaması caizdir.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَكُم بَيۡنَكُم بِٱلۡبَٰطِلِ إِلَّآ أَن تَكُونَ تِجَٰرَةً عَن تَرَاضٖ مِّنكُمۡۚ وَلَا تَقۡتُلُوٓاْ أَنفُسَكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُمۡ رَحِيمٗا
Ey Allaha iman gətirib Onun rəsuluna tabe olan kimsələr! Qəsbkarlıq, oğruluq, rüşvət və s. bu kimi haqsız yerə bir-birinizin mallarını batil yollarla mənimsəməyin. Bundan yalnız, iki tərəf arasında qarşılıqlı razılıqla aparılan ticarət malları müstəsnadır, sizə ancaq bu halda başqasının malından yeyə və istifadə etmək halaldır. Bir-birinizi və ya özünüzü öldürməyin, öz nəfsinizi təhlükəyə atmayın! Həqiqətən, Allah sizə qarşı rəhmlidir. Qanlarınızı, mallarınızı və namuslarınızı bir-birinizə haram etməsidə Onun sizə qarşı olan rəhmətindəndir.
التفاسير العربية:
وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ عُدۡوَٰنٗا وَظُلۡمٗا فَسَوۡفَ نُصۡلِيهِ نَارٗاۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرًا
Kim bu qadağaları bilməyərəkdən yaxud unutqanlıq üzündən deyil, əskinə, bilərəkdən düşmənçilik və zülm etməklə başqasının malını mənimsəyib, canına qəsd edərsə, Allah Qiyamət günü onu hərarəti yandıran, əzabı isə məhv edən böyük bir Cəhənnəm atəşinə salar. Bu, Allah üçün çox asandır, çünki O, qadirdir və heç bir şey Onu aciz edə bilməz!
التفاسير العربية:
إِن تَجۡتَنِبُواْ كَبَآئِرَ مَا تُنۡهَوۡنَ عَنۡهُ نُكَفِّرۡ عَنكُمۡ سَيِّـَٔاتِكُمۡ وَنُدۡخِلۡكُم مُّدۡخَلٗا كَرِيمٗا
Ey Möminlər! Əgər sizə Allaha şərik qoşmaq, valideyinlərə ağ olmaq, qətlə yetirmək və sələm yemək kimi böyük günahlar etməkdən uzaq dursanız, Biz sizin etdiyiniz kiçik günahlarınızdan keçər və sizi Allah qatında şərəfli bir yerə – Cənnətə daxil edərik.
التفاسير العربية:
وَلَا تَتَمَنَّوۡاْ مَا فَضَّلَ ٱللَّهُ بِهِۦ بَعۡضَكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ لِّلرِّجَالِ نَصِيبٞ مِّمَّا ٱكۡتَسَبُواْۖ وَلِلنِّسَآءِ نَصِيبٞ مِّمَّا ٱكۡتَسَبۡنَۚ وَسۡـَٔلُواْ ٱللَّهَ مِن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٗا
Ey Möminlər! Qəzəb və həsəd etməməniz üçün Allahın sizi, bir-birinizdən üstün etdiyi şeylərə tamah salmayın. Allahın kişilərə xas etdiyi şeylərə qadınların tamah salması yalnışdır, çünki hər bir kişi və qadının özünə görə öz nəsibi vardır. Allahdan, Onun sizə olan lütfünü artırmasını diləyin. Həqiqətən, Allah hər şeyi bilir və elə bu baxımdan hər bir kəsə ona münasib olanı bəxş etmişdir.
التفاسير العربية:
وَلِكُلّٖ جَعَلۡنَا مَوَٰلِيَ مِمَّا تَرَكَ ٱلۡوَٰلِدَانِ وَٱلۡأَقۡرَبُونَۚ وَٱلَّذِينَ عَقَدَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ فَـَٔاتُوهُمۡ نَصِيبَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدًا
Biz sizdən hər biriniz üçün valideynlərin və yaxın qohumların tərk etdikləri maldan öz paylarını alacaq əsabə - mirasdan heç bir müəyyən payları olmadan, təqdirsiz miras payı alan qohumlar- varislər təyin etdik. Bir-birinizə yardım etməniz üçün ağır andlar içib, əhd bağladığınız kəslərə də mirasdan onların öz paylarını verin. Həqiqətən, Allah hər şeyə şahiddir. Bu şahidlikdən biridə, Allahın sizin andlarınıza və əhdlərinizə şahid olmasıdır. Qəbilələr arasında bağlanan ittifaq səbəbi ilə bir-birinə varis olaq İslamın ilkin çağında mövcud idi, miras ayələri nazil edildikdən sonra isə bu hökm ləğv edildi.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• سعة رحمة الله بعباده؛ فهو سبحانه يحب التوبة منهم، والتخفيف عنهم، وأما أهل الشهوات فإنما يريدون بهم ضلالًا عن الهدى.
• Allahın qullarına olan rəhmətinin genişliyi, belə ki, pak Allah, onların tövbə etməsini və şəriət hökmləri onlar üçün asanlaşdırmağı sevər. Amma ehtiraslarına uyanlar isə Allahın qullarını haqq yoldan azmanızı istəyərlər.
• حفظت الشريعة حقوق الناس؛ فحرمت الاعتداء على الأنفس والأموال والأعراض، ورتبت أعظم العقوبة على ذلك.
• Şəriət insanların hüquqlarını qorumuşdur və elə bu baxımdan canlara, mallara və namuslara təcavüz etməyi haram etmiş və bunu edən kimsəyə böyük bir əzab vəd etmişdir.
• الابتعاد عن كبائر الذنوب سبب لدخول الجنة ومغفرة للصغائر.
ٱلرِّجَالُ قَوَّٰمُونَ عَلَى ٱلنِّسَآءِ بِمَا فَضَّلَ ٱللَّهُ بَعۡضَهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ وَبِمَآ أَنفَقُواْ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡۚ فَٱلصَّٰلِحَٰتُ قَٰنِتَٰتٌ حَٰفِظَٰتٞ لِّلۡغَيۡبِ بِمَا حَفِظَ ٱللَّهُۚ وَٱلَّٰتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَٱهۡجُرُوهُنَّ فِي ٱلۡمَضَاجِعِ وَٱضۡرِبُوهُنَّۖ فَإِنۡ أَطَعۡنَكُمۡ فَلَا تَبۡغُواْ عَلَيۡهِنَّ سَبِيلًاۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيّٗا كَبِيرٗا
Kişilər qadınlara hamilik edib, onlarnı ehtiyaclarını ödəyirlər. Bu, Allahın kişiləri qadınlardan üstün etməsi, kişilərə qadınlar üçün öz mallarından xərcləməyin vacib olması və kişilərin qadınlara himayəçilik etməsi səbəbindəndir. Əməlisaleh qadınlar həm Rəbbinə həm də ərlərinə itaət edərlər və ərləri onlardan uzaqda olduqda onların qorunması lazım gələn şeyləri Allahın himayəsi sayəsində qoruyanlardır. Ey kişilər! Sözdə və əməldə ərlərinə asilik etmələrindən qorxduğunuz qadınlara Allahı xatırlataraq, Ondan qorxmağı nəsihət edin. Bunun faydası olmadığı təqdirdə, onlarla əlaqədə olmağı tərk edərək arxanızı onlara təfəf çevirib onlardan yatağınızı ayırın, bu da fayda verməzsə, onları yüngülvari vurun! Əgər sizə itaət etsələr, onlara zülm edib, əziyyət verərək başqa yollara əl atmayın. Həqiqətən, Allah hər bir şeydən ucadır, O, zatında və sifətlərində böyükdür. Elə isə siz Ondan qorxun.
التفاسير العربية:
وَإِنۡ خِفۡتُمۡ شِقَاقَ بَيۡنِهِمَا فَٱبۡعَثُواْ حَكَمٗا مِّنۡ أَهۡلِهِۦ وَحَكَمٗا مِّنۡ أَهۡلِهَآ إِن يُرِيدَآ إِصۡلَٰحٗا يُوَفِّقِ ٱللَّهُ بَيۡنَهُمَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرٗا
Ey ər-arvadın yaxınları! Əgər ər-arvad arasında olan ixtilafın düşmənçiliyə və bir-birinə arxa çevirməyə gətirib çıxaracağından qorxsanız, bu zaman onların arasını ya ayırmaq, ya da ki barışdırmaqın hansının daha xeyirli olduğunu hökm vermək üçün, kişinin ailəsindən adil bir hakim və qadının ailəsindən adil bir hakim göndərin. Əgər hakimlər gözəl bir tərzdə, ər-arvadın arasını islah etmək istəsələr, Allah da onların arasını barışdırar və ixtilafı onlardan qaldırar. Həqiqətən, Allaha, qullarından heç bir şey gizli qalmaz və O, insanların qəblərində gizli saxladıqları incəlikləri biləndir.
التفاسير العربية:
۞ وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡـٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَبِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡجَارِ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ مُخۡتَالٗا فَخُورًا
Allaha boyun əyərək yalnız Ona ibadət edin, Onunla yanaşı heç bir şeyə ibadət etməyin! Valideynlərə hörmət edərək və qeydlərinə qalaraq onlara yaxşılıq edin! Qohum-əqrəbaya, yetimlərə və ehtiyac sahiblərinə yaxşılıq edin! Qohumluq əlaqəniz olan qonşuya və qohumluq əlaqəniz olmayan qonşuya da yaxşılıq edin! Habelə, yol yoldaşınıza və yolda qalmış qərib müsafirə yaxşılıq edin! Kölə və cariyələrinizə də yaxşılıq edin! Həqiqətən, Allah özünü bəyənənləri, Allahın qullarına təkəbbürlük göstərənləri və özünü insanlardan üstün tutub fəxr edərək öz nəfsini öyənləri sevməz!
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ وَيَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبُخۡلِ وَيَكۡتُمُونَ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦۗ وَأَعۡتَدۡنَا لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٗا مُّهِينٗا
Allah özlərinə ruzi olaraq bəxş etdiyindən Allahın onlara vacib buyurduqlarını xərcləməyə mane olan kimsələri və bu xəsisliyi başqalarına da söz və əməlləri ilə əmr edənləri, Allahın Öz lütfündən onlara bəxş etdiyi ruzini, elmi və s. bu kimi nemətləri insanlardan gizlədib, onlara haqqı bəyan etməyib, əksinə haqqı qizlədib batili yayanları sevməz. Çünki bu xislətlər, küfür xislətləridir. Biz artıq kafirlər üçün rəzil edici bir əzab hazırlamışıq.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• ثبوت قِوَامة الرجال على النساء بسبب تفضيل الله لهم باختصاصهم بالولايات، وبسبب ما يجب عليهم من الحقوق، وأبرزها النفقة على الزوجة.
• Kişilərin qadınlar üzərində ixtiyar sahibi olmasının sübutu. Bu, Allahın kişiləri qadınlar üzərində hökm sahibi etdərək kişiləri qadınlardan üstün etməsi və zövcəyə öz mallarından xərcləməsi kimi qadınların kişilər üzərində vacib hüquqlarının olması səbəbindəndir.
وَٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَلَا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَلَا بِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۗ وَمَن يَكُنِ ٱلشَّيۡطَٰنُ لَهُۥ قَرِينٗا فَسَآءَ قَرِينٗا
Biz həmçinin, öz mallarını Allaha və axirət gününə inanmadıqları bir halda insanlara göstərmək və insanlar onları tərif etmək məqsədilə xərcləyən kimsələr üçün əzab hazırlamışıq. Biz, belə kimsələr üçün rüsvay edici bir əzab hazırlamışıq. Onları yalnız şeytana uymaq azdırdı. Şeytan kimin ayrılmaz dostu olarsa, o, necə də pis dostdur!
التفاسير العربية:
وَمَاذَا عَلَيۡهِمۡ لَوۡ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقَهُمُ ٱللَّهُۚ وَكَانَ ٱللَّهُ بِهِمۡ عَلِيمًا
Əgər onlar həqiqi mənada Allaha və axirət gününə iman gətirib, mallarını Allahın sevib və razı qaldığı işlərə xərcləsəydilər bu onlara nə zərər verərdi ki?! Əksinə, bütün xeyir elə bundadır. Allah onların hər bir işini biləndir. Onların əməlləri Allahdan gizli qalmaz və O, hər bir kəsə əməlinin əvəzini verəcəkdir.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَظۡلِمُ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖۖ وَإِن تَكُ حَسَنَةٗ يُضَٰعِفۡهَا وَيُؤۡتِ مِن لَّدُنۡهُ أَجۡرًا عَظِيمٗا
Şübhəsiz ki, Uca Allah ədalətlidir, qullarına haqsızlıq etməz, onların gördüyü yaxşı əməllərindən kiçik qarışqa miqdarı qədər də olsa belə savablarını naqis etməz, günahlarının üstünə qünah artırmaz, əgər onların zərrə qədər yaxşı əməlləri olarsa, Allah Öz lütfü ilə onun savabını qat-qat artırar və bununla yanaşı bu əməl sahibinə Öz tərəfindən böyük mükafat verər.
التفاسير العربية:
يَوۡمَئِذٖ يَوَدُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَعَصَوُاْ ٱلرَّسُولَ لَوۡ تُسَوَّىٰ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضُ وَلَا يَكۡتُمُونَ ٱللَّهَ حَدِيثٗا
Allaha küfr edib Onun peyğəmbərinə - səllallahu aleyhi və səlləm - asi olanlar o əzəmətli gündə torpaq olub, yerlə bərabər olmalarını təmənna edər və etdikləri əməllərdən heç bir şeyi Allahdan gizlədə bilməzələr. Çünki Allah, o gün onların ağızlarına möhürləyər, danışa bilməzlər və Allah onların əzalarına izin verər, əzaları onların etdikləri əməllərə şahidlik edərlər.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقۡرَبُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَنتُمۡ سُكَٰرَىٰ حَتَّىٰ تَعۡلَمُواْ مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّىٰ تَغۡتَسِلُواْۚ وَإِن كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوۡ جَآءَ أَحَدٞ مِّنكُم مِّنَ ٱلۡغَآئِطِ أَوۡ لَٰمَسۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَلَمۡ تَجِدُواْ مَآءٗ فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدٗا طَيِّبٗا فَٱمۡسَحُواْ بِوُجُوهِكُمۡ وَأَيۡدِيكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَفُوًّا غَفُورًا
Ey Allaha iman gətirib Onun rəsuluna tabe olan kimsələr! Sərxoş halda ikən, sərxoşluqdan ayılıb nə dediyinizi anlayana qədər - bu hökm, şərab haram edilməzdən əvvəl idi -, eləcə də, cunub olduğunuz halda namaza yaxın durmayın. Məsciddə oturmadan oradan keçmək müstəsna olmaqla qüsl edənədək cunub olduğunuz halda məscidlərə daxil olmayın. Əgər xəstə olduğunuza görə sudan istifadə edə bilməsəniz və ya səfərdə olsanız, yaxud sizlərdən biri ayaq yolundan gəlibsə və ya qadınlarla yaxınlıq etmişsinizsə, su tapmasanız, təmiz torpaqla təyəmmüm edin, üzünüzə və əllərinizə sürtün! Həqiqətən, Allah bacarmadığınız şeyləri əfv edəndir, sizə qarşı bağışlayandır.
التفاسير العربية:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبٗا مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ يَشۡتَرُونَ ٱلضَّلَٰلَةَ وَيُرِيدُونَ أَن تَضِلُّواْ ٱلسَّبِيلَ
Ey Peyğəmbər! Məgər Allahın Tövrat vasitəsi ilə özlərinə elmdən pay verilmiş yəhudilərin haqqı azğınlıqla dəyişdiklərini bilmirsənmi?! Ey Möminlər! Onlar sizi, Peyğəmbərin gətirdiyi düzgün yoldan azdırıb, öz əyri yolları ilə getmənizə hərisdirlər!
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من كمال عدله تعالى وتمام رحمته أنه لا يظلم عباده شيئًا مهما كان قليلًا، ويتفضل عليهم بمضاعفة حسناتهم.
• Allah qullarına qarşı zərrə qədər zülüm etməməsi və Öz lütfü ilə onların savablarını artırması, uca Allahın qullarına olan ədalətini kamilliyindən və rəhmətinin tamamlığındandır.
• من شدة هول يوم القيامة وعظم ما ينتظر الكافر يتمنى أن يكون ترابًا.
• Kafir kəs, Qiyamət gününün şiddətindən və onu gözləyən əzabın dəhşətindən xilas olmaq üçün torpaq olmağı təmənna edəcək.
وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِأَعۡدَآئِكُمۡۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَلِيّٗا وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ نَصِيرٗا
Ey Möminlər! İzzət və Cəlal sahib olan Allah sizin düşmənlərinizi sizdən daha yaxşı tanıyır, Allah sizə onlar barədə xəbər vermiş və onların sizə qarşı bəslədikləri düşmənçiliyi bəyan etmişdir. Himayədar olaraq Allah yetər və sizi onların şərindən hifz edər! Yardımçı olaraq Allah yetər, sizi onların hiylələrindən və əziyyətlərindən qoruyar və onlara qarşı sizə kömək edər!
التفاسير العربية:
مِّنَ ٱلَّذِينَ هَادُواْ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِۦ وَيَقُولُونَ سَمِعۡنَا وَعَصَيۡنَا وَٱسۡمَعۡ غَيۡرَ مُسۡمَعٖ وَرَٰعِنَا لَيَّۢا بِأَلۡسِنَتِهِمۡ وَطَعۡنٗا فِي ٱلدِّينِۚ وَلَوۡ أَنَّهُمۡ قَالُواْ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَا وَٱسۡمَعۡ وَٱنظُرۡنَا لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۡ وَأَقۡوَمَ وَلَٰكِن لَّعَنَهُمُ ٱللَّهُ بِكُفۡرِهِمۡ فَلَا يُؤۡمِنُونَ إِلَّا قَلِيلٗا
Yəhudilərdən Allahın nazil etdiyi kəlamı dəyişən, üstəlik, bu kəlamı, Allahın nazil etdiyindən başqa mənaya yozan, Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm - onlara bir iş əmr etdikdə: "Sözünü eşitdik və əmrinə asi olduq" və istehza edərək: "Sözümüzü eşit, eşitməz olasan", dillərini əyərək, Peyğəmbərə - sallallahu aleyhi və səlləm - bəd dua etmək və onun dininə tənə etmək məqsədi ilə: "Raina!" yəni: "Bizi eşit" – sözünü deməklə, "ər-Ruunəh" yəni: "Axmaq, səfeh, ağılsız" sözünə eyham edən pis bir tayfa da vardır. Əgər onlar: "Sözünü eşitdik və əmrinə asi olduq" deməyin əvəzinə "Sözünü eşitdik və əmrinə itaət etdik!" və "Eşit, eşitməz olasan" deməyin əvəzinə "Eşit" və "Raina!" yəni: "Bizi eşit" deməyin əvəzinə "Dediyini anlamaq üçün bizə nəzər yetir"– desəydilər, Peyğəmbərlə - sallallahu aleyhi və səlləm - ona layiq gözəl ədəb-ərkanla rəftar etmə baxımından əlbəttə, onlar üçün birinci dediklərindən daha xeyirli və daha ədalətli olardı. Lakin Allah onları küfrlərinə görə lənətlədi və onları Öz rəhmətindən qovdu. Yəhudilər, özlərinə fayda verəcək dərəcədə iman gətirməzlər.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ ءَامِنُواْ بِمَا نَزَّلۡنَا مُصَدِّقٗا لِّمَا مَعَكُم مِّن قَبۡلِ أَن نَّطۡمِسَ وُجُوهٗا فَنَرُدَّهَا عَلَىٰٓ أَدۡبَارِهَآ أَوۡ نَلۡعَنَهُمۡ كَمَا لَعَنَّآ أَصۡحَٰبَ ٱلسَّبۡتِۚ وَكَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ مَفۡعُولًا
Ey Yəhidlərdən və nəsranilərdən özlərinə kitab verilmiş kimsələr! Biz, üzlərdə olan hissiyatı silib, üzlərini arxalarına tərəf çevirməmişdən, yaxud şənbə günü, onlara ov etmək qadağan edildikdən sonra həddi aşıb, ov edən və bu əməllərinə görə Allah onları meymuna döndərən şənbə əhlini Allahın rəhmətindən qovduqumuz kimi onları da rəhmətimizdən qovmazdan əvvəl yanınızda olan Tövratı və İncili təsdiqləyən olaraq gələn, Muhəmmədə - sallallahu aleyhi və səlləm - nazil etdiyimizə iman gətirin! Uca Allahın əmri və yazdığı qədəri mütləq yerinə yetəcəkdir və buna heç bir şübhə ola bilməz.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱفۡتَرَىٰٓ إِثۡمًا عَظِيمًا
Allah hansısa bir məxluqu Özünə şərik qoşulmasını əsla bağışlamaz, şirk və küfürdən başqa olan günahları isə Öz lütfü ilə istədiyi kimsəyə bağışlayar yaxud ədaləti ilə istədiyi kimsəyə etdiyi günahı qədər əzab verər. Allahla yanaşı Allaha şərik qoşan kəs böyük bir günah etməklə iftira atmış olur və kim bu halda ölərsə, bağışlanmaz.
التفاسير العربية:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنفُسَهُمۚ بَلِ ٱللَّهُ يُزَكِّي مَن يَشَآءُ وَلَا يُظۡلَمُونَ فَتِيلًا
Ey Peyğəmbər! Özlərini və əməllərini təmizə çıxarıb, özlərini tərif edənləri görmürsənmi?! Xeyr! Tək Allahdır qullarından istədiyini təmizə çıxaran, tərifləyən. Çünki qəlblərdə qizli qalanı bilən Odur. Onlara xurma çərdəyindəki lif qədər də olsa belə əməllərinin savabları naqis edilərək haqsızlıq edilməz.
التفاسير العربية:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبٗا مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡجِبۡتِ وَٱلطَّٰغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ هَٰٓؤُلَآءِ أَهۡدَىٰ مِنَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ سَبِيلًا
Ey Peyğəmbər! Allah özlərinə elmdən pay verilmiş yəhudiləri görüb, onların bu halından təəccüb etmirsənmi?! Onlar Allahdan başqa ibadət etdiklərinə inanmaqla yanaşı, hələ bir müşriklər üçün də yalandan: "Onlar Muhəmmədin - sallallahu aleyhi və səlləm - səhabələrindən daha doğru yoldadırlar"– deyirlər.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• كفاية الله للمؤمنين ونصره لهم تغنيهم عما سواه.
• Allahın möminlərə kifayət etməsi və onlara, Özündən başqa kiməsə möhtac olmayacaq dərəcədə yardım etməsi.
• بيان جرائم اليهود، كتحريفهم كلام الله، وسوء أدبهم مع رسوله صلى الله عليه وسلم، وتحاكمهم إلى غير شرعه سبحانه.
• Yəhudilərin, Allahın kəlamını təhrif etmək, peyğəmbərə - sallallahu aleyhi və səlləm - qarşı əxlaqsız dayranmaq və pak olan Allahın şəriətindən başqa hökmlərlə hökm vermək kimi etdikləri pis əməllərin bəyanı.
أَمۡ يَحۡسُدُونَ ٱلنَّاسَ عَلَىٰ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦۖ فَقَدۡ ءَاتَيۡنَآ ءَالَ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَءَاتَيۡنَٰهُم مُّلۡكًا عَظِيمٗا
Əksinə, onlar Allahın Öz lütfündən Muhəmmədə - sallallahu aleyhi və səlləm - peyğəmbərlik, səhabələrinə də iman bəxş etməsinə,üstəlik, onları yer üzərində bərqərar etdiyinə görə həsəd aparırlar. Onlara nə üçün həsəd aparırlar, axı biz İbrahim nəslinə nazil edilən kitab bəxş etmiş və onlara kitabdan başaq heç bir şey vəhv etməmişdik, biz insanlardan savayı onlara böyük bir səltənət vermişdik!
التفاسير العربية:
فَمِنۡهُم مَّنۡ ءَامَنَ بِهِۦ وَمِنۡهُم مَّن صَدَّ عَنۡهُۚ وَكَفَىٰ بِجَهَنَّمَ سَعِيرًا
Kitab əhlindən kimisi Allahın İbrahimə - aleyhissəlam - və onun nəslindən olan peyğəmbərlərə nazil etdiyinə iman gətirdi, kimisi də ona iman etməkdən üz çevirdi. Bu onların Muhəmməd peyğəmbərə - sallallahu aleyhi və səlləm - nazil edilənə münasibətləridir. Cəhənnəm odu onlardan küfür edənlərə layiqli əzabdır.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِنَا سَوۡفَ نُصۡلِيهِمۡ نَارٗا كُلَّمَا نَضِجَتۡ جُلُودُهُم بَدَّلۡنَٰهُمۡ جُلُودًا غَيۡرَهَا لِيَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَزِيزًا حَكِيمٗا
Şübhəsiz ki, ayələrimizi inkar edənləri Qiyamət günü, onları əhatə edən oda daxil edəcəyik. Hər dəfə onların dəriləri yandıqca, əzabı onlara daimi olsun deyə, Biz o dəriləri başqa dərilərlə əvəz edəcəyik. Həqiqətən, Allah yenilməz qüvvət sahibidir, heç kimsə Onu məğlub edə bilməz, gördüyü işlərində və yerdiyi hökmlərində hikmət sahibidir.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَنُدۡخِلُهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ لَّهُمۡ فِيهَآ أَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞۖ وَنُدۡخِلُهُمۡ ظِلّٗا ظَلِيلًا
Allaha iman gətirib Onun rəsuluna - səllallahu aleyhi və səlləm - tabe olub saleh əməllər edənləri isə Qiyamət günü qəsrləri altından çaylar axan, içində əbədi qalacaqları cənnətlərə daxil edəcəyik. Bu cənnətlərdən, onlar üçün hər bir pislikdən pak zövcələr vardır. Biz onları nə isti, nə də ki, soyuq olmayan daima sıx kölgəlikdə yerləşdirəcəyik.
التفاسير العربية:
۞ إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُكُمۡ أَن تُؤَدُّواْ ٱلۡأَمَٰنَٰتِ إِلَىٰٓ أَهۡلِهَا وَإِذَا حَكَمۡتُم بَيۡنَ ٱلنَّاسِ أَن تَحۡكُمُواْ بِٱلۡعَدۡلِۚ إِنَّ ٱللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِۦٓۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ سَمِيعَۢا بَصِيرٗا
Həqiqətən, Allah sizə əmanət edilən hər bir şeyi sahiblərinə qaytarmanızı əmr edir. İnsanlar arasında hökm verərkən ədalətlə hökm vermənizi və kiməsə meyil edib, verdiyiniz hökmdə zülüm etməmənizi əmr edir. Allahın sizə verdiyi bu öyüd-nəsihət və sizə göstərdiyi bu yol necə də gözəldir! Şübhəsiz ki, Allah sözlərinizi eşidəndir, əməllərinizi görəndir.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنكُمۡۖ فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِي شَيۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا
Ey Allaha iman gətirib Onun rəsuluna - səllallahu aleyhi və səlləm - tabe olan kimsələr! Allaha itaət edin, Peyğəmbərə - səllallahu aleyhi və səlləm -, əmr etdiklərini yerinə yetirərək və qadağalardan çəkinərək itaət edin və özünüzdən olan rəhbərlərə də Allaha asi olan işləri sizə əmr etmədikcə itaət edin. Əgər bir şey haqqında ixtilaf etsəniz, Allaha və Axirət gününə inanırsınızsa, Allahın kitabına və Peyğəmbərin - sallallahu aleyhi və səlləm - sünnəsinə qaytarın. Çünki, Kitab və sünnəyə qayıtmaq, ixtilaf etməkdən və ağıla əsaslanaraq danışmaqdansa daha xeyirli və nəticə etibarilə daha yaxşıdır.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من أعظم أسباب كفر أهل الكتاب حسدهم المؤمنين على ما أنعم الله به عليهم من النبوة والتمكين في الأرض.
• Kitab əhlinin küfür etmələrinin ən başlıca səbəbi, Allahın möminlərə nemət olaraq bəxş etdiyi peyğəmbərlik və onları yer üzərində bərqərar etməsinə həsəd aparmalarıdır.
• الأمر بمكارم الأخلاق من المحافظة على الأمانات، والحكم بالعدل.
• وجوب طاعة ولاة الأمر ما لم يأمروا بمعصية، والرجوع عند التنازع إلى حكم الله ورسوله صلى الله عليه وسلم تحقيقًا لمعنى الإيمان.
• İmanın mənasını gerçəkləşdirmək üçün, rəhbərlərə - asi işlər əmr etmədikcə - itaət etməyin və ixtilaf zamanı Allahın və Onun rəsulunun - səllallahu aleyhi və səlləm - hökmlərinə qayıtmağın vacibliyi.
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ يَزۡعُمُونَ أَنَّهُمۡ ءَامَنُواْ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبۡلِكَ يُرِيدُونَ أَن يَتَحَاكَمُوٓاْ إِلَى ٱلطَّٰغُوتِ وَقَدۡ أُمِرُوٓاْ أَن يَكۡفُرُواْ بِهِۦۖ وَيُرِيدُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَن يُضِلَّهُمۡ ضَلَٰلَۢا بَعِيدٗا
Ey Peyğəmbər! Sənə nazil edilənə və səndən əvvəl göndərilən rəsullara nazil edilənlərə iman gətirdiklərini yalandan iddia edən yəhudilərdən olan münafiqlərin bir-birinə zidd əməllərini görmürsənmi?! Onlar mübahisə etdikdə mühakimə olunmaları üçün Allahın şəriətinə deyil, insanların qoyduğu qanunlarla müraciət etmək istəyirlər. Halbuki onlara buna inanmamaları əmr olunmuşdur. Şeytan isə onların güzgün yolu tutmamaları üçün onları haqqdan çox uzaqlaşdırmaq istəyir.
التفاسير العربية:
وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَإِلَى ٱلرَّسُولِ رَأَيۡتَ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ يَصُدُّونَ عَنكَ صُدُودٗا
Ey Peyğəmbər! Bu münafiqlərə: "Mübahisə etdiyiniz işlərdə aranızda hökm vermək üçün, Allah Öz kitabında nazil etdiyi hökmə və Rəsuluna tərəf gəlin!"– deyildikdə, onların səndən tamamilə üz çevirib, öz aralarında səndən başqasını hakim təyin etdiklərini görərsən.
التفاسير العربية:
فَكَيۡفَ إِذَآ أَصَٰبَتۡهُم مُّصِيبَةُۢ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيهِمۡ ثُمَّ جَآءُوكَ يَحۡلِفُونَ بِٱللَّهِ إِنۡ أَرَدۡنَآ إِلَّآ إِحۡسَٰنٗا وَتَوۡفِيقًا
Ey Peyğəmbər! Etdikləri günahlar səbəbindən onlara müsibət üz verdikdən sonra sənin yanına gəlib: "Biz öz aramızda səndən başqasını hakim təyin etməklə ancaq yaxşılıq etmək və mübahisə edənləri barışdırmaqı qəsd etdik"– deyə Allaha and içib, səndən üzürxahlıq etdikdə, münafiqlərin halı necə olacaq?! Onlar yalan danışırlar, çünki yaxşılıq etmək, insanlar arasında Allahın şəriəti ilə hökm verməkdədir.
التفاسير العربية:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ يَعۡلَمُ ٱللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمۡ فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ وَعِظۡهُمۡ وَقُل لَّهُمۡ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ قَوۡلَۢا بَلِيغٗا
Onlar o kəslərdir ki, Allah onların qəlblərində gizlətdikləri nifaqı və pis niyyətləri bilir. Ey Peyğəmbər! Sən onları tərk et və onlardan üz döndər, onlara ümüd verərək və qorxudaraq Allahın hökmünü bəyan et və onlara özləri barəsində çox təsirli söz söylə.
التفاسير العربية:
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَلَوۡ أَنَّهُمۡ إِذ ظَّلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ جَآءُوكَ فَٱسۡتَغۡفَرُواْ ٱللَّهَ وَٱسۡتَغۡفَرَ لَهُمُ ٱلرَّسُولُ لَوَجَدُواْ ٱللَّهَ تَوَّابٗا رَّحِيمٗا
Biz hər bir elçini, Allahın istəyi və təqdiri ilə, məhz onun əmr etdiyinə itaət edilsin deyə göndərdik. Ey Peyğəmbər! Əgər onlar günahlar etməklə özlərinə zülm etdikləri zaman, sən həyatda ikən, sənin yanına gəlib, günahlarını etiraf edib, peşmançılıq keçirib, tövbə edərək Allahdan bağışlanma diləsəydilər və sən də onlar üçün bağışlanma diləsəydin, əlbəttə ki, Allahın onların tövbələrini qəbul edən və onlara qarşı rəhmli olduğunu görərdilər.
التفاسير العربية:
فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤۡمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيۡنَهُمۡ ثُمَّ لَا يَجِدُواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ حَرَجٗا مِّمَّا قَضَيۡتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسۡلِيمٗا
Xeyr! Bu iş, heç də, bu münafiqlərin idda etdikləri kimi deyildir. Sonra izzət və cəlal sahibi olan Allah Öz zatına and içir ki, onlar öz aralarında baş verən hər bir çəkişmələrdə, peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - həyatda ikən peyğəmbəri - səllallahu aleyhi və səlləm -, o vəfat etdikdən sonra isə onun şəriətini hakim hesab etməyincə, sonra da peyğəmbərin - səllallahu aleyhi və səlləm - verdiyin hökmlərə razı olub və buna görə qəlblərində bir sıxıntı duymadan, şəkk-şübhə etmədən, zahirən və batinən tam təslim olub, boyun əyməyincə iman gətirmiş sayılmazlar.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الاحتكام إلى غير شرع الله والرضا به مناقض للإيمان بالله تعالى، ولا يكون الإيمان التام إلا بالاحتكام إلى الشرع، مع رضا القلب والتسليم الظاهر والباطن بما يحكم به الشرع.
• Allahın şəriətindən qeyri hökmlərlə hökm vermək və bu hökmlərə razı olmaq Uca Allaha olan imana ziddir. İman, yalnız Allahın şəriəti ilə hökm verib və sonra şəriətin verdiyi hökmlərə zahirən və batinən təslim olub, razı qalmayınca tamam olmaz.
وَلَوۡ أَنَّا كَتَبۡنَا عَلَيۡهِمۡ أَنِ ٱقۡتُلُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ أَوِ ٱخۡرُجُواْ مِن دِيَٰرِكُم مَّا فَعَلُوهُ إِلَّا قَلِيلٞ مِّنۡهُمۡۖ وَلَوۡ أَنَّهُمۡ فَعَلُواْ مَا يُوعَظُونَ بِهِۦ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۡ وَأَشَدَّ تَثۡبِيتٗا
66 - 68- Əgər Biz onlara bir-birinlərini öldürməyi, yaxud yurdlarından çıxmağı fərz etsəydik, onlardan az bir qismi istisna olmaqla, əmrimizi yerinə yetirməzdilər. Qoy onlar, Allah onları qüvvəsi çatmadığı işlə mükəlləf etmədiyinə görə Allaha həmd etsinlər. Əgər onlar Allaha itaət etmək üçün özlərinə verilən öyüd-nəsihətlərə əməl etsəydilər, bu, onlar üçün müxalif olmalarından daha xeyirli və imanlarında sabitqədəmlik baxımından daha güclü olardı və Biz onlara Öz dərgahımızdan böyük savab bəxş edərdik və həmçinin onları Allaha və Onun cənnətinə aparan yola müvəffəq edərdik.
التفاسير العربية:
وَإِذٗا لَّأٓتَيۡنَٰهُم مِّن لَّدُنَّآ أَجۡرًا عَظِيمٗا
66 - 68- Əgər Biz onlara bir-birinlərini öldürməyi, yaxud yurdlarından çıxmağı fərz etsəydik, onlardan az bir qismi istisna olmaqla, əmrimizi yerinə yetirməzdilər. Qoy onlar, Allah onları qüvvəsi çatmadığı işlə mükəlləf etmədiyinə görə Allaha həmd etsinlər. Əgər onlar Allaha itaət etmək üçün özlərinə verilən öyüd-nəsihətlərə əməl etsəydilər, bu, onlar üçün müxalif olmalarından daha xeyirli və imanlarında sabitqədəmlik baxımından daha güclü olardı və Biz onlara Öz dərgahımızdan böyük savab bəxş edərdik və həmçinin onları Allaha və Onun cənnətinə aparan yola müvəffəq edərdik.
التفاسير العربية:
وَلَهَدَيۡنَٰهُمۡ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِيمٗا
66 - 68. Əgər Biz onlara bir-birinlərini öldürməyi, yaxud yurdlarından çıxmağı fərz etsəydik, onlardan az bir qismi istisna olmaqla, əmrimizi yerinə yetirməzdilər. Qoy onlar, Allah onları qüvvəsi çatmadığı işlə mükəlləf etmədiyinə görə Allaha həmd etsinlər. Əgər onlar Allaha itaət etmək üçün özlərinə verilən öyüd-nəsihətlərə əməl etsəydilər, bu, onlar üçün müxalif olmalarından daha xeyirli və imanlarında sabitqədəmlik baxımından daha güclü olardı və Biz onlara Öz dərgahımızdan böyük savab bəxş edərdik və həmçinin onları Allaha və Onun cənnətinə aparan yola müvəffəq edərdik.
التفاسير العربية:
وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَعَ ٱلَّذِينَ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ وَٱلصِّدِّيقِينَ وَٱلشُّهَدَآءِ وَٱلصَّٰلِحِينَۚ وَحَسُنَ أُوْلَٰٓئِكَ رَفِيقٗا
Allaha və Peyğəmbərə - səllallahu aleyhi və səlləm - itaət edən kəs Allahın cənnətə daxil olma nemətini bəxş etdiyi peyğəmbərlər, peyğəmbərlərin gətirdikləri təsdiqləməkdə və bu təsdiqə əməl etməkdə kamil həddə çatmış siddiqlər, Allah yolunda öldürülən şəhidlər və zahirən və batinən saleh olub saleh işlər görən əməlisalehlərlə birlikdə olar. Onlar cənnətdə necə də gözəl dostlardır!
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ خُذُواْ حِذۡرَكُمۡ فَٱنفِرُواْ ثُبَاتٍ أَوِ ٱنفِرُواْ جَمِيعٗا
Ey Allaha iman gətirib Onun rəsuluna - səllallahu aleyhi və səlləm - tabe olan kimsələr! Düşmənlərinizlə döyüşmək üçün sizə yardım edən səbəblərdən yapışmaqla ehtiyatınızı əldən verməyin və düşmənə qarşı ya cammat-cammat halında, ya da hamınız birgə çıxın, bunlar hamısı sizin mənfəətiniz və düşməninizə sarsıdıcı əzab verməniz üçündür!
التفاسير العربية:
وَإِنَّ مِنكُمۡ لَمَن لَّيُبَطِّئَنَّ فَإِنۡ أَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةٞ قَالَ قَدۡ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيَّ إِذۡ لَمۡ أَكُن مَّعَهُمۡ شَهِيدٗا
Ey Müsəlmanlar! İçərinizdə elələri də var ki, düşməninizə qarşı döyüşə çıxdıqda qorxularından ləng tərpənər həm də başqalarını ləngidərlər. Onlar münafiqlər və imanı zəyif kimsələrdir. Əgər döyüşdə sizdən kimsə qətlə yetirilərsə və ya sizə bir müsibət üz verərsə, onlardan bəziləri salamat qaldığına sevinərək: "Allah mənə lütf etdi, onlarla birlikdə döyüşə getmədim, yoxsa onların başına gələn bəlaya məndə düçar olmadım"– deyər.
التفاسير العربية:
وَلَئِنۡ أَصَٰبَكُمۡ فَضۡلٞ مِّنَ ٱللَّهِ لَيَقُولَنَّ كَأَن لَّمۡ تَكُنۢ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُۥ مَوَدَّةٞ يَٰلَيۡتَنِي كُنتُ مَعَهُمۡ فَأَفُوزَ فَوۡزًا عَظِيمٗا
Ey Müsəlmanlar! Əgər Allahdan sizə yardım yaxud qənimət əldə etmək kimi bir lütf yetişərsə, cihaddan qeri qalan kimsə sanki o, sizdən deyil və sizinlə onun arasında heç bir məhəbbət, dostluq yoxmuş kimi: "Kaş, mən də bu döyüşdə onlarla birlikdə olub onların qazandığı kimi məndə qənimətdən böyük bir pay qazanaydım!"– deyər.
التفاسير العربية:
۞ فَلۡيُقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱلَّذِينَ يَشۡرُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا بِٱلۡأٓخِرَةِۚ وَمَن يُقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيُقۡتَلۡ أَوۡ يَغۡلِبۡ فَسَوۡفَ نُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا
Qoy dünya həyatınıdan üz çevirib axirəti istəyərək satın alan sadiq möminlər Allahın kəlməsini ucaltmaq üçün Onun yolunda vuruşsunlar. Kim Allah yolunda, Allahın kəlməsini ucaltmaq üçün vuruşub şəhid olaraq öldürülərsə və ya düşmənlə qarşı-qarşıya gəlib düşmən üzərində qələbə çalarsa, Allah ona böyük bir mükafat verər bu mükafat isə cənnət və Allahın razılığıdır.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• فعل الطاعات من أهم أسباب الثبات على الدين.
وَمَا لَكُمۡ لَا تُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلۡمُسۡتَضۡعَفِينَ مِنَ ٱلرِّجَالِ وَٱلنِّسَآءِ وَٱلۡوِلۡدَٰنِ ٱلَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَآ أَخۡرِجۡنَا مِنۡ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةِ ٱلظَّالِمِ أَهۡلُهَا وَٱجۡعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ وَلِيّٗا وَٱجۡعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ نَصِيرًا
Ey Möminlər! Sizə, Allah kəlməsini uca tutmaq üçün Allah yolunda və Allaha: "Ey Rəbbimiz! Bizi əhalisi Allaha şərik qoşan və Allahın qullarına qarşı həddi aşaraq zülüm edən Məkkədən çıxart, bizə Öz tərəfindən bizi qoruyan, qayğımıza qalan bir himayəçi və bizi zərərdən müdafiə edəb bir yardımçı göndər!"– dua deyərək deyən zəif kişiləri, qadınları və uşaqları xilas ermək üçün cihad etməkdən mane olan nədir?!
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۖ وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱلطَّٰغُوتِ فَقَٰتِلُوٓاْ أَوۡلِيَآءَ ٱلشَّيۡطَٰنِۖ إِنَّ كَيۡدَ ٱلشَّيۡطَٰنِ كَانَ ضَعِيفًا
Sadiq mömünlər Allah kəlməsini uca tutmaq üçün Allah yolunda, kafirlər isə öz ilahları yolunda döyüşürlər. Elə isə siz şeytanın köməkçiləri ilə döyüşün! Əgər siz onlarla döyüşsəniz, onları məğlub edəcəksiniz. Çünki şeytanın hiyləsi zəifdir, onun hiyləsi Uca Allaha təvəkkül edənlərə zərər yetirə bilməz.
التفاسير العربية:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ قِيلَ لَهُمۡ كُفُّوٓاْ أَيۡدِيَكُمۡ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقِتَالُ إِذَا فَرِيقٞ مِّنۡهُمۡ يَخۡشَوۡنَ ٱلنَّاسَ كَخَشۡيَةِ ٱللَّهِ أَوۡ أَشَدَّ خَشۡيَةٗۚ وَقَالُواْ رَبَّنَا لِمَ كَتَبۡتَ عَلَيۡنَا ٱلۡقِتَالَ لَوۡلَآ أَخَّرۡتَنَآ إِلَىٰٓ أَجَلٖ قَرِيبٖۗ قُلۡ مَتَٰعُ ٱلدُّنۡيَا قَلِيلٞ وَٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّمَنِ ٱتَّقَىٰ وَلَا تُظۡلَمُونَ فَتِيلًا
Ey Peyğəmbər! Məgər sən, özlərinə cihadın fərz edilməsini istəyən bəzi əshabını görmədinmi? Onlara: "Müharibədən əl çəkin, namaz qılın və zəkat verin - bu, cihad fərz edilməzdən əvvəl idi"– deyilmişdi. Elə ki, Mədinəyə hicrət etdilər, İslam qüvvətləndi və onlara döyüşmək fərz buyrulduqda, bu onlardan bəzilərinə ağır gəldi və onlar Allahdan qorxduqları kimi, hətta daha artıq qorxu ilə insanlardan qorxdular və: "Ey Rəbbimiz! Nə üçün döyüşməyi bizə fərz buyurdun? Nə olardı ki, dünyadan ləzzət almaq üçün bizə yaxın vaxtadək möhlət verəydin!"– dedilər. Ey Peyğəmbər! De: "Dünyanın ləzzəti nə qədər çox olsada az və müvəqqətidir, Uca Allahdan qorxanlar üçün, nemətləri daimi olduğuna görə axirət daha xeyirlidir. Sizin xurma çərdəyindəki lif qədər belə saleh əməllərinizdən heç bir azaldılmaz".
التفاسير العربية:
أَيۡنَمَا تَكُونُواْ يُدۡرِككُّمُ ٱلۡمَوۡتُ وَلَوۡ كُنتُمۡ فِي بُرُوجٖ مُّشَيَّدَةٖۗ وَإِن تُصِبۡهُمۡ حَسَنَةٞ يَقُولُواْ هَٰذِهِۦ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَيِّئَةٞ يَقُولُواْ هَٰذِهِۦ مِنۡ عِندِكَۚ قُلۡ كُلّٞ مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِۖ فَمَالِ هَٰٓؤُلَآءِ ٱلۡقَوۡمِ لَا يَكَادُونَ يَفۡقَهُونَ حَدِيثٗا
Harada olursunuzsa olun, hətta döyüş meydanından uzaq bir yerdə, möhkəm qəsirlər içərisində olsanız belə əcəliniz gəldikdə ölüm sizi haqlayacaqdır. Bu münafiqlərə, övlad və ya bol ruzi kimi sevdikləri bir yaxşılıq üz verdikdə: "Bu, Allahdandır!" – deyər, övlad və ruzilərində xoşlamadıqları bir pislik üz verdikdə isə Peyğəmbərə - sallallahu aleyhi və səlləm - qarşı bədbinlik edərək: "Bu pislik, sənin səbəbindəndir!"– deyərlər. Ey Peyğəmbər! Onlara cavab olaraq de: "Xoşladığınız və xoşlamadığınızın hamısı Allahın qəza və qədəri ilədir!". Bu söz deyən adamlara nə olub ki, az qala sənin onlara dediyin kəlamı də anlamırlar?!
التفاسير العربية:
مَّآ أَصَابَكَ مِنۡ حَسَنَةٖ فَمِنَ ٱللَّهِۖ وَمَآ أَصَابَكَ مِن سَيِّئَةٖ فَمِن نَّفۡسِكَۚ وَأَرۡسَلۡنَٰكَ لِلنَّاسِ رَسُولٗاۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدٗا
Ey adəm övladı! Sənə gələn övlad və ya ruzi kimi xoşladığın bir yaxşılıq Allahdandır və bu, Allahın sənə olan lütfü sayəsinədir. Sənə övladında və ya ruzində xoşlamadığın üz vermiş bəla isə etdiyin günahlar səbəbindən sənin özündəndir. Ey Peyğəmbər! Biz səni, Rəbbinin risaləsini Allahdan insanlara çatdırmaq üçün bütün bəşəriyyətə elçi göndərdik. Allahın sənə verdiyi dəlillərlə, Allahdan insanlara çatdırdığının doğru olduğuna şahid olaraq Allah yetər.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• وجوب القتال لإعلاء كلمة الله ونصرة المستضعفين، وذم الخوف والجبن والاعتراض على أحكام الله.
• Allah kəlməsini uca tutmaq və zəyiflərə yardım etmək üçün döyüşməyin vacib olması. Allahın hökmlərindən üz çevirməyin, cəsarətsizliyin və qorxunun məzəmmət olunması.
مَّن يُطِعِ ٱلرَّسُولَ فَقَدۡ أَطَاعَ ٱللَّهَۖ وَمَن تَوَلَّىٰ فَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ عَلَيۡهِمۡ حَفِيظٗا
Kim ona əmr olunana tabe olub, qadağalardan çəkinərək Peyğəmbərə itaət edərsə, artıq Allahın əmrinə cavab vermiş olar. Ey Peyğəmbər! Kim Sənə itaətdən üz çevirərsə, onlardan ötrü kədərlənmə, Biz səni onun üzərində əməlini mühafizə edən onlar gözətçi göndərməmişik. Onun əməlini yazıb, mühasibə etmək yalnız Biziə aiddir.
التفاسير العربية:
وَيَقُولُونَ طَاعَةٞ فَإِذَا بَرَزُواْ مِنۡ عِندِكَ بَيَّتَ طَآئِفَةٞ مِّنۡهُمۡ غَيۡرَ ٱلَّذِي تَقُولُۖ وَٱللَّهُ يَكۡتُبُ مَا يُبَيِّتُونَۖ فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلًا
(Ya Rəsulum!) Münafiqlər dilləri ilə sənə: "Əmrinə itaət edib, ona yerinə yetiririk!”– deyirlər. Amma sənin yanından çıxıb getdikdə isə, onların bir qismi gizlində səniə dediklərinin əksinə tədbir görər. Allah onların nə tədbir gördüklərini bilir və bu hiylələrinə görə onları cəzalandıracaqdır. Sən onlara fikir vermə, çünki onlar sənə heç bir zərər yetirə bilməzlər, sən işini Allaha həvalə et, Ona arxalan, Ona arxalanmaqın üçün vəkil olaraq Allah yetər!
التفاسير العربية:
أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ ٱلۡقُرۡءَانَۚ وَلَوۡ كَانَ مِنۡ عِندِ غَيۡرِ ٱللَّهِ لَوَجَدُواْ فِيهِ ٱخۡتِلَٰفٗا كَثِيرٗا
Onlar sənin gətirdiyin Quranın Allah tərəfinfən olduğunu və həmçinin Quranda heç bir ixtilafa və ya ziddiyyəta yol verilmədiyini bilmək üçün onlar nəyə görə Quranı düşünüb, onu öyrənmirlər?! Əgər o, uca Allahdan başqası tərəfindən olsaydı, əlbəttə ki, onda Quranın əhkamlarında və mənalarında həddən çoxlu ixtilaf və ziddiyyat tapardılar.
التفاسير العربية:
وَإِذَا جَآءَهُمۡ أَمۡرٞ مِّنَ ٱلۡأَمۡنِ أَوِ ٱلۡخَوۡفِ أَذَاعُواْ بِهِۦۖ وَلَوۡ رَدُّوهُ إِلَى ٱلرَّسُولِ وَإِلَىٰٓ أُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنۡهُمۡ لَعَلِمَهُ ٱلَّذِينَ يَسۡتَنۢبِطُونَهُۥ مِنۡهُمۡۗ وَلَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَرَحۡمَتُهُۥ لَٱتَّبَعۡتُمُ ٱلشَّيۡطَٰنَ إِلَّا قَلِيلٗا
Bu münafiqlərə müsəlmanların əmin-amanlıq, sevinc dolu və ya qorxu, kədər xəbəri gəldikdə, dərhal onu aşkara çıxarıb yayarlar. Halbuki səbirli olub, bunu Peyğəmbərə - sallallahu aleyhi və səlləm -, habelə, özlərindən olan ixtiyar, elm və məsləhət sahiblərinə çatdırsaydılar, ixtiyar və rəy sahibləri o xəbərin yayılmasının, yoxsa xalqdan gizlədilməsinin - hansı birinin daha düzgün olduğunu bilərdilər. Ey Möminlər! Əgər sizə İslam dini və Quran sayəsində Allahın lütfü və rəhmi olmasaydı, əlbəttə, bu münafiqlərin başlarına gələn sizin də başınıza gələr və az bir qisminiz müstəsna olmaqla, şeytanın vəsvəsəsinə uyardınız.
التفاسير العربية:
فَقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ لَا تُكَلَّفُ إِلَّا نَفۡسَكَۚ وَحَرِّضِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۖ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَكُفَّ بَأۡسَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۚ وَٱللَّهُ أَشَدُّ بَأۡسٗا وَأَشَدُّ تَنكِيلٗا
Ey Peyğəmbər! Sən Allah kəlməsini uca tutmaq üçün Allah yolunda vuruş! Sən başqasına görə sorumlu deyilsən və başqasının əməlinə görə də cavabdehlik daşımırsan. Sən döyüşdə yalnız özünə cavabdehlik daşıyırsan. Möminləri də döyüşə təşviq et, həvəsləndir! Ola bilsin ki, Allah sizin döyüşməyinizin səbəbi ilə kafirlərin qüvvəsinin qarşısını alsın. Allahın qüvvəsi daha çox, cəzası daha şiddətlidir.
التفاسير العربية:
مَّن يَشۡفَعۡ شَفَٰعَةً حَسَنَةٗ يَكُن لَّهُۥ نَصِيبٞ مِّنۡهَاۖ وَمَن يَشۡفَعۡ شَفَٰعَةٗ سَيِّئَةٗ يَكُن لَّهُۥ كِفۡلٞ مِّنۡهَاۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ مُّقِيتٗا
Kim başqasına yaxşı bir işə vasitəçilik etmək üçün səy edərsə, ona onun savabından bir pay düşər, kim də başqasına pis bir işə vasitəçilik etmək üçün səy edərsə, ona da onun günahından bir pay düşər. Allah insanın etdiyi hər bir şeyə şahiddir və etdiyi əməlinin əvəzini verəcəkdir. Sizdən kim xeyir işə səbəb olarsa onada xeyirdən payı vardır, kim də şər işə səbəb olarsa onada şərdən payı vardır.
التفاسير العربية:
وَإِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٖ فَحَيُّواْ بِأَحۡسَنَ مِنۡهَآ أَوۡ رُدُّوهَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٍ حَسِيبًا
Sizə bir kəs salam verildiyi zaman onun salamını sizə verdiyi salamdan daha gözəl şəkildə ona qaytarın və ya verilən salamı olduğu kimi qaytarın! Salamı, veriləndən daha yaxşı şəkildə qaytarmaq daha əfzəldir. Həqiqətən, Allah əməlləriniz üzərində gözətçidir və O, hər bir kəsə əməlinin əvəzini verəcəkdir.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• تدبر القرآن الكريم يورث اليقين بأنه تنزيل من الله؛ لسلامته من الاضطراب، ويظهر عظيم ما تضمنه من الأحكام.
• Qurani Kərimin ziddiyyatdan uzaq olduğunu və oradakı hökmlərin əhatə etdiyi mənaları düşünmək, onun Allah tərəfindən nazil edildiyinə yəqin olmaqa vadar edir.
• لا يجوز نشر الأخبار التي تنشأ عنها زعزعة أمن المؤمنين، أو دبُّ الرعب بين صفوفهم.
• Möminlərin təhlükəsizliyini təhdid edən yaxud onların arasnda qorxu yaraddan xəbərləri yaymaq icazəli deyildir.
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ لَيَجۡمَعَنَّكُمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَا رَيۡبَ فِيهِۗ وَمَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ حَدِيثٗا
Allahdan başqa haqq məbud yoxdur. O, baş verəcəyinə şübhə edilməyən Qiyamət günü əməllərinizin əvəzini vermək üçün əvvəlincinizi və axırıncınızı mütləq bir yerə toplayacaqdır. Allahdan daha doğru danışan heç kim ola bilməz.
التفاسير العربية:
۞ فَمَا لَكُمۡ فِي ٱلۡمُنَٰفِقِينَ فِئَتَيۡنِ وَٱللَّهُ أَرۡكَسَهُم بِمَا كَسَبُوٓاْۚ أَتُرِيدُونَ أَن تَهۡدُواْ مَنۡ أَضَلَّ ٱللَّهُۖ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ سَبِيلٗا
Ey Möminlər! Sizə nə oldu ki, münafiqlərlə rəftar etmək barəsində bir dəstə, münafiqlərin etdikləri küfrlərə görə onlarla döyüşməyi, başqa bir dəstə isə qəlblərindəki imana görə onlarla döyüşməməyi deyərək iki müxtəlif dəstəyə ayrıldınız?! Amma onlar barədə ixtiyafa düşməniz əbəs yerə idi. Halbuki Allah onları etdikləri əməllərə görə küfrə və zəlalətə qaytarmışdır. Siz Allahın haqqa müvəffəq etmədiyi bir kimsəni doğru yola gətirməkmi istəyirsiniz?! Allahın azdırdığı kimsə üçün əsla doğru yol tapa bilməzsən.
التفاسير العربية:
وَدُّواْ لَوۡ تَكۡفُرُونَ كَمَا كَفَرُواْ فَتَكُونُونَ سَوَآءٗۖ فَلَا تَتَّخِذُواْ مِنۡهُمۡ أَوۡلِيَآءَ حَتَّىٰ يُهَاجِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۚ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَخُذُوهُمۡ وَٱقۡتُلُوهُمۡ حَيۡثُ وَجَدتُّمُوهُمۡۖ وَلَا تَتَّخِذُواْ مِنۡهُمۡ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرًا
Münafiqlər sizə nazil edilənə özləri küfr etdikləri kimi, sizin də küfr edib özlərilə küfrdə eyni səviyyədə olmanızı təmənna edərlər. Onlar, imanlarının əlaməti olaraq, şirk diyarından İslam diyarına Allah yolunda hicrət etməyincə, etdikləri düşmənçiliyə görə onlardan heç birini özünüzə dost tutmayın. Əgər üz çevirib, elə bu hal üzrə davam edərlərsə, onları harada görsəniz, tutub öldürün. Onlardan özünüzə sirrinizi verəcək nə bir dost, düşməninizə qarşı sizə yardım edəcək nə də bir köməkçi tutun.
التفاسير العربية:
إِلَّا ٱلَّذِينَ يَصِلُونَ إِلَىٰ قَوۡمِۭ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُم مِّيثَٰقٌ أَوۡ جَآءُوكُمۡ حَصِرَتۡ صُدُورُهُمۡ أَن يُقَٰتِلُوكُمۡ أَوۡ يُقَٰتِلُواْ قَوۡمَهُمۡۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَسَلَّطَهُمۡ عَلَيۡكُمۡ فَلَقَٰتَلُوكُمۡۚ فَإِنِ ٱعۡتَزَلُوكُمۡ فَلَمۡ يُقَٰتِلُوكُمۡ وَأَلۡقَوۡاْ إِلَيۡكُمُ ٱلسَّلَمَ فَمَا جَعَلَ ٱللَّهُ لَكُمۡ عَلَيۡهِمۡ سَبِيلٗا
Ancaq sizinlə aralarında atəşkəs elan etmək haqqında əhd bağladığınız bir camaata sığınanlar, yaxud sizinlə və ya öz camaatı ilə vuruşmaq istəmədikləri üçün sizin yanınıza gələn kimsələr istisnadır. Əgər Allah istəsəydi, onlara sizə qarşı döyüşməyə imkan verər və onlar da sizinlə döyüşərdilər. Allahdan olan bu afiyəti qəbul edin və onları qətlə yetirərəkdən və ya əsir götürməkdən əl çəkin. Əgər onlar sizdən aralansalar, sizinlə vuruşmasalar, atəşkəs elan edib və sülhə əməl etsələr, Allah sizə onları qətlə yetirməyə yaxud əsir götürməyə yol verməz.
التفاسير العربية:
سَتَجِدُونَ ءَاخَرِينَ يُرِيدُونَ أَن يَأۡمَنُوكُمۡ وَيَأۡمَنُواْ قَوۡمَهُمۡ كُلَّ مَا رُدُّوٓاْ إِلَى ٱلۡفِتۡنَةِ أُرۡكِسُواْ فِيهَاۚ فَإِن لَّمۡ يَعۡتَزِلُوكُمۡ وَيُلۡقُوٓاْ إِلَيۡكُمُ ٱلسَّلَمَ وَيَكُفُّوٓاْ أَيۡدِيَهُمۡ فَخُذُوهُمۡ وَٱقۡتُلُوهُمۡ حَيۡثُ ثَقِفۡتُمُوهُمۡۚ وَأُوْلَٰٓئِكُمۡ جَعَلۡنَا لَكُمۡ عَلَيۡهِمۡ سُلۡطَٰنٗا مُّبِينٗا
Ey Möminlər! Siz münafiqlərdən öz canlarına arxayın olmaq üçün sizə özlərinin iman etmiş kimi göstərən və öz kafir camaatının yanına qayıtdıqda isə onları arxayın etmək üçün özlərinin kafir olduqlarını büruzə verərən başqa bir kimsələrə də rast gələcəksiniz. Onlar hər dəfə Allaha küfür etməyə və şərik qoşmağa çağırıldıqda canla başla bu işi yerinə yetirərlər. Əgər onlar sizinlə döyüşdən geri çəkilməsələr, sülhə əməl etməsələr və əllərini sizdən çəkməsələr, onlara harada rast gəlsəniz, tutub öldürün. Biz bu cür kimsələrin hiylə və məkirləri üzündən onları tutub öldürmək üçün sizə açıq-aydın dəlil verdik.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• خفاء حال بعض المنافقين أوقع الخلاف بين المؤمنين في حكم التعامل معهم.
• Bəzi münafiqləri tanımamaq, mömimlər arasında onlarla rəftar etmək hökmü barədə ixtilafa səbəb olmuşdur.
• بيان كيفية التعامل مع المنافقين بحسب أحوالهم ومقتضى المصلحة معهم.
• عدل الإسلام في الكف عمَّن لم تقع منه أذية متعدية من المنافقين.
وَمَا كَانَ لِمُؤۡمِنٍ أَن يَقۡتُلَ مُؤۡمِنًا إِلَّا خَطَـٔٗاۚ وَمَن قَتَلَ مُؤۡمِنًا خَطَـٔٗا فَتَحۡرِيرُ رَقَبَةٖ مُّؤۡمِنَةٖ وَدِيَةٞ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦٓ إِلَّآ أَن يَصَّدَّقُواْۚ فَإِن كَانَ مِن قَوۡمٍ عَدُوّٖ لَّكُمۡ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَتَحۡرِيرُ رَقَبَةٖ مُّؤۡمِنَةٖۖ وَإِن كَانَ مِن قَوۡمِۭ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُم مِّيثَٰقٞ فَدِيَةٞ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ وَتَحۡرِيرُ رَقَبَةٖ مُّؤۡمِنَةٖۖ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ شَهۡرَيۡنِ مُتَتَابِعَيۡنِ تَوۡبَةٗ مِّنَ ٱللَّهِۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمٗا
Səhvən baş verməsi istisna olmaqla heç bir möminə başqa bir mömini öldürmək yaraşmaz. Kim səhvən bir mömini öldürərsə, o zaman o, əməlininin kəffarəsi olaraq mömin bir kölə azad etməli və qatilin yaxınları ölənin malına varis olan yaxın qohum-əqrəbasına qanbahası verməlidir. Ölənin qohum-əqrəbası qanbahasını bağışlaması isə müstəsnadır. Əgər ölən adam mömin olduğu halda, sizlə onlar arasında düşmənçilik olan bir qövmdəndirsə, o zaman qatil yalnız mömin bir kölə azad etməlidir və qanbahası isə vermir. Əgər ölən adam mömin deyil, lakin sizinlə onlar arasında zimmət əhli kimi müqavilə olan bir qövmdəndirsə, qatilin yaxınları ölənin malına varis olan yaxın qohum-əqrəbasına qanbahası verməli və o, əməlininin kəffarəsi olaraq mömin bir kölə azad etməlidir. Əgər azad etməyə mömin bir kölə tapa bilməzsə yaxud mömin bir kölə azad etməyə maddi imkanı olmazsa, Allah etdiyi günahdan tövbəsinin qəbul etməsi üçün, o, iki ay iftar etmədən, ardıcıl oruc tutmalıdır. Allah qullarının əməllərini və niyyətlərini biləndir və O, işlərində və şəri hökmlərində hikmət sahibidir!
التفاسير العربية:
وَمَن يَقۡتُلۡ مُؤۡمِنٗا مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآؤُهُۥ جَهَنَّمُ خَٰلِدٗا فِيهَا وَغَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ وَلَعَنَهُۥ وَأَعَدَّ لَهُۥ عَذَابًا عَظِيمٗا
Kim bir mömini qəsdən, haqsız yerə öldürərsə, əgər bunu özünə halal görərsə, yaxud bu günahdan tövbə etməzsə, onun cəzası içərisində əbədi qalacağı Cəhənnəmə daxil olmaqdır. Allah ona qəzəblənər, onu Öz rəhmətindən qovar və o, böyük bir günah etdiyinə görə onun üçün böyük bir əzab hazırlayar.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا ضَرَبۡتُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَتَبَيَّنُواْ وَلَا تَقُولُواْ لِمَنۡ أَلۡقَىٰٓ إِلَيۡكُمُ ٱلسَّلَٰمَ لَسۡتَ مُؤۡمِنٗا تَبۡتَغُونَ عَرَضَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فَعِندَ ٱللَّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٞۚ كَذَٰلِكَ كُنتُم مِّن قَبۡلُ فَمَنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمۡ فَتَبَيَّنُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا
Ey Allaha iman gətirib Onun rəsuluna - səllallahu aleyhi və səlləm - tabe olan kimsələr! Allah yolunda cihad etmək üçün çıxdığınız zaman kimə qarşı döyüşəcəyinizi diqqət edin və sizə özünün İslamda olduğuna dəlalət edən əlamət göstərdiyi bir halda, onu öldürüb və bununla ondan qənimət əldə etmək kimi, fani dünya mənfəətinə can ataraq: "Sən mömin deyilsən, sən yalnız canına və malına görə qorxaraq özünü İslamda olduğunu göstərirsən!"– deməyin. Allah yanında çox qənimətlər vardır, bu, ondan daha xeyirli və daha böyükdür. Əvvəllər siz də öz qövmündən imanını gizlədən kimsə kimi idiniz, Allah sizə İslam dini ilə mərhəmət göstərdi və qanınızı qorudu. Odur ki, kimə qarşı vuruşacağınıza diqqət edin! Şübhəsiz ki, etdiyiniz əməllərdən, hətta kiçik bir şey də olsa belə, Allaha heç nə gizli qalmaz və O, əməllərinizin müqabilini sizə verəcəkdir.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• جاء القرآن الكريم معظِّمًا حرمة نفس المؤمن، وناهيًا عن انتهاكها، ومرتبًا على ذلك أشد العقوبات.
• Qurani Kərim mömin kimsənin şənini uca tutmuş, ona qarşı haqsızlıq etməkdən çəkinditmiş və ona qarşı haqsızlıqa yol verildiyi təqdirdə bunu edən kimsəyə şiddətli əzab olacağını vəd vermişdir.
• من عقيدة أهل السُّنَّة والجماعة أن المؤمن القاتل لا يُخلَّد أبدًا في النار، وإنما يُعذَّب فيها مدة طويلة ثم يخرج منها برحمة الله تعالى.
• Qatil mömin kimsənin əbədiyyən cəhənnəmdə qalmaması və orada uzun müddət əzab çəkdikdən sonra uca Allahın rəhməti ilə Cəhənnəmdən çıxması, əhli sünnət vəl-camaatın əqidəsindəndir.
لَّا يَسۡتَوِي ٱلۡقَٰعِدُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ غَيۡرُ أُوْلِي ٱلضَّرَرِ وَٱلۡمُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡۚ فَضَّلَ ٱللَّهُ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡ عَلَى ٱلۡقَٰعِدِينَ دَرَجَةٗۚ وَكُلّٗا وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَفَضَّلَ ٱللَّهُ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ عَلَى ٱلۡقَٰعِدِينَ أَجۡرًا عَظِيمٗا
Möminlərdən, xəstələr, korlar və s. bu kimi üzrlü olanlar müstəsna olmaqla, Allah yolunda cihad etməyib evində oturan möminlərlə Allah yolunda öz mallarını və canlarını sərf edrək cihad edən mücahidlər eyni olmazlar. Allah, öz mallarını və canlarını sərf edrək cihad edənləri evində oturub cihada getməyənlərdən dərəcə etibarilə üstün etmişdir. Cihada gedənlərində üzürlü səbəbdən cihada gedə bilməyib evində oturanlarada hər birinin əməlinə layiq əcri vardır. Allah mücahidləri evdə oturanlardan Öz tərəfindən böyük bir savab bəxş etməklə üstün etmişdir.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ تَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِيٓ أَنفُسِهِمۡ قَالُواْ فِيمَ كُنتُمۡۖ قَالُواْ كُنَّا مُسۡتَضۡعَفِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ قَالُوٓاْ أَلَمۡ تَكُنۡ أَرۡضُ ٱللَّهِ وَٰسِعَةٗ فَتُهَاجِرُواْ فِيهَاۚ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُۖ وَسَآءَتۡ مَصِيرًا
Mələklər, küfr diyarından İslam diyarına hicrət etməyi tərk edərək özlərinə zülm edənlərin canını alarkən onları qınayaraq: "Siz nə halda idiniz, müşriklər ilə sizin aranızda nə fərq oldu?"– deyəcəklər. Onlar üzrxahlıq edərək: "Biz yer üzündə özümüzü müdafiə etməyə güc qüvvəmiz olmayan zəif insanlar idik!"– deyə cavab verəcəklər. Mələklər də onlara məzəmmət edilərək: "Məgər Allahın yeri geniş deyildimi ki, zülümdən və zəlillikdən canınızı və dininizi qurtarmaq üçün siz də ora hicrət edəydiniz?"– deyəcəklər. Hicrət etməyən kimsələrin qərar tutub, sığınacaqları yer Oddur. Ora necə də pis qayıdış və siğınacaq yerdir.
التفاسير العربية:
إِلَّا ٱلۡمُسۡتَضۡعَفِينَ مِنَ ٱلرِّجَالِ وَٱلنِّسَآءِ وَٱلۡوِلۡدَٰنِ لَا يَسۡتَطِيعُونَ حِيلَةٗ وَلَا يَهۡتَدُونَ سَبِيلٗا
98 - 99. Bu əzabdan yalnız, özlərini zülmdən və haqsızlıqdan müdafiə etməyə qadir olmayan və öz canlarını haqsızlıqdan qutarmaq üçün yol tapa bilməyən və üzürlü səbəbdən hicrət edə bilməyən zəif kişilər, qadınlar və uşaqlar istisnadır. Ola bilsin ki, Allah Öz rəhməti və lütfü ilə onları əfv etsin. Şübhəsiz ki, Allah qullarını əfv edəndir, onlardan tövbə edəni isə bağışlayandır.
التفاسير العربية:
فَأُوْلَٰٓئِكَ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَعۡفُوَ عَنۡهُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَفُوًّا غَفُورٗا
98 - 99. Bu əzabdan yalnız, özlərini zülmdən və haqsızlıqdan müdafiə etməyə qadir olmayan və öz canlarını haqsızlıqdan qutarmaq üçün yol tapa bilməyən və üzürlü səbəbdən hicrət edə bilməyən zəif kişilər, qadınlar və uşaqlar istisnadır. Ola bilsin ki, Allah Öz rəhməti və lütfü ilə onları əfv etsin. Şübhəsiz ki, Allah qullarını əfv edəndir, onlardan tövbə edəni isə bağışlayandır.
التفاسير العربية:
۞ وَمَن يُهَاجِرۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ يَجِدۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُرَٰغَمٗا كَثِيرٗا وَسَعَةٗۚ وَمَن يَخۡرُجۡ مِنۢ بَيۡتِهِۦ مُهَاجِرًا إِلَى ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ ثُمَّ يُدۡرِكۡهُ ٱلۡمَوۡتُ فَقَدۡ وَقَعَ أَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Kim Allah rizası üçün küfr diyarından İslam diyarına hicrət edərsə, hicrət etdiyi yeri, tərk etdiyi yerdən daha gözəl yer olduğunu görər və orada izzətə və bol ruziyə nail olar. Kim Allaha və Onun rəsuluna - səllallahu aleyhi və səlləm - hicrət edərək evindən çıxdıqdan sonra hicrət etdiyi yerə yetişməzdən əvvəl ölüm onu haqlayarsa, onun mükafatını Allah verər və hicrət etdiyi yerə yetişməməsi ona heç bir zərər verməz. Allah qullarından ona tövbə edəni bağışlayandır və onlara qarşı rəhmlidir.
التفاسير العربية:
وَإِذَا ضَرَبۡتُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَقۡصُرُواْ مِنَ ٱلصَّلَوٰةِ إِنۡ خِفۡتُمۡ أَن يَفۡتِنَكُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْۚ إِنَّ ٱلۡكَٰفِرِينَ كَانُواْ لَكُمۡ عَدُوّٗا مُّبِينٗا
Yer üzündə səfərə çıxdığınız zaman, kafirlər tərəfindən xoşagəlməz bir şeyə məruz qalacağınıdan qorxduğunuz zaman dörd rükətli namazları iki rükət qılmaqda sizin üçün heç bir günah yoxdur. Beləki, kafirlərin sizə qarşı olan ədavəti aşkar və aydındır. Səhih hədislərdə də, səfər əsnasında əmin-amanlıq halı olsa belə, namazların qısaldılmasına rüsxət verən hədislər varid olmuşdur.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• فضل الجهاد في سبيل الله وعظم أجر المجاهدين، وأن الله وعدهم منازل عالية في الجنة لا يبلغها غيرهم.
• Allah yolunda cihad etməyin fəziləti, mücahidlərin savabının böyüklüyü və Allahın mücahidlərə cənnətdə onlardan başqa heç kimsənin nail ola bilməyəcəyi yüksək dərəcələr bəxş edəcəyini vəd etməsi.
• أصحاب الأعذار يسقط عنهم فرض الجهاد مع ما لهم من أجر إن حسنت نيتهم.
• Üzürlü səbəbdən cihad edə bilməyənlərin niyyəti saleh olarsa, əcir qazanmaqla yanaşı fərz cihadı onların boynundan düşür.
وَإِذَا كُنتَ فِيهِمۡ فَأَقَمۡتَ لَهُمُ ٱلصَّلَوٰةَ فَلۡتَقُمۡ طَآئِفَةٞ مِّنۡهُم مَّعَكَ وَلۡيَأۡخُذُوٓاْ أَسۡلِحَتَهُمۡۖ فَإِذَا سَجَدُواْ فَلۡيَكُونُواْ مِن وَرَآئِكُمۡ وَلۡتَأۡتِ طَآئِفَةٌ أُخۡرَىٰ لَمۡ يُصَلُّواْ فَلۡيُصَلُّواْ مَعَكَ وَلۡيَأۡخُذُواْ حِذۡرَهُمۡ وَأَسۡلِحَتَهُمۡۗ وَدَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡ تَغۡفُلُونَ عَنۡ أَسۡلِحَتِكُمۡ وَأَمۡتِعَتِكُمۡ فَيَمِيلُونَ عَلَيۡكُم مَّيۡلَةٗ وَٰحِدَةٗۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ إِن كَانَ بِكُمۡ أَذٗى مِّن مَّطَرٍ أَوۡ كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَن تَضَعُوٓاْ أَسۡلِحَتَكُمۡۖ وَخُذُواْ حِذۡرَكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ أَعَدَّ لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٗا مُّهِينٗا
Ey Peyğəmbər! Düşmənlə döyüş vaxtı ordunun içərisində olub onlara namaz qıldırmaq istədikdə, ordunu iki qisimə böl: onlardan bir dəstəsəninlə birlikdə namaz qılsın, namazda silahlarını da özləri ilə götürsünlər. İkinci dəstə isə sizin müdafiənizdə dursun. Birinci dəstə imamla birgə bir rükət qıldıqdan sonra, namazın qalan rükərlərini özləri ayrıca tamamlasınlar. Bunlar namaz qıldıqları zaman o biri dəstə düşmən tərəfdə arxanızda olsun. Sonra müdafiədə duran, namazını qılmamış digər dəstə gəlib imamla birlikdə bir rükət namaz qılsın, imam salam verdikdən sonra isə namazlarının qalan hissəsini özləri tamamlasınlar, düşmənlərindən ehtiyatlarını tutsunlar və silahlarını da özləri ilə götürsünlər. Kafirlər istərlər ki, siz namaz qıldığınız zaman silahlarınızdan və əşyalarınızdan xəbərsiz olasınız və onlar da sizin üzərinizə bircə dəfə həmlə etsinlər və siz xəbərsiz ikən sizi məğlub etsinlər. Yağış, xəstəlik və s. bu kimi səbəblərdən əziyyət çəkdiyiniz zaman silahlarınızı özünüzlə götürməyib yerə qoymaqda sizə günah yoxdur. Bacardığınız qədər düşməninizdən ehtiyatınızı əldən verməyin. Şübhəsiz ki, Allah kafirlər üçün onları alçaldan bir əzab hazırlamışdır.
التفاسير العربية:
فَإِذَا قَضَيۡتُمُ ٱلصَّلَوٰةَ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ قِيَٰمٗا وَقُعُودٗا وَعَلَىٰ جُنُوبِكُمۡۚ فَإِذَا ٱطۡمَأۡنَنتُمۡ فَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَۚ إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ كَانَتۡ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ كِتَٰبٗا مَّوۡقُوتٗا
Ey Möminlər! Namaz qılıb qurtardıqdan sonra ayaq üstə olanda da, oturanda da, uzananda və hər bir halınızda da, Allahın şəninə Sübhanallah, Əlhəmdulləh və Lə iləhə illə Allah deyərək Allahı yad edin. Qorxu sovuşduqda və arxayın olduqda isə, namazı sizə əmr edildiyi qaydada rükunlarını, vaciblərini və müstəhəblərini yerinə yetirərək tam şəkildə qılın. Çünki namaz möminlərə müəyyən olunmuş vaxtlarda fərz edilmişdir. Yerli olduqda namazları üzürsüz olaraq vaxtından gec qılmaq caiz deyildir. Səfərdə olduqda isə namazları cəm edib, qısa qılmaq icazəlidir.
التفاسير العربية:
وَلَا تَهِنُواْ فِي ٱبۡتِغَآءِ ٱلۡقَوۡمِۖ إِن تَكُونُواْ تَأۡلَمُونَ فَإِنَّهُمۡ يَأۡلَمُونَ كَمَا تَأۡلَمُونَۖ وَتَرۡجُونَ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا يَرۡجُونَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا
Ey Möminlər! Kafirlərdən olan düşməninizi təqib etməkdə tənbəllik edib zəiflik göstərməyin. Əgər siz döyüşdə ölüm və ya yaraya görə ağrı-acı çəkirsinizsə, onlar da sizin ağrı-acı çəkdiyiniz kimi ağrı-acı çəkir və sizə baş verən müsibət onlarada baş verir. Elə isə onların səbri sizin səbrinizdən böyük olmasın. Çünki siz Allahdan, onların nail olmadıqları savaba, köməyə və yardıma nail olursunuz. Allah Öz qullarının halınıdan xəbərdardır və O, işlərində və şəri hökmlərində hikmət sahibidir!
التفاسير العربية:
إِنَّآ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ لِتَحۡكُمَ بَيۡنَ ٱلنَّاسِ بِمَآ أَرَىٰكَ ٱللَّهُۚ وَلَا تَكُن لِّلۡخَآئِنِينَ خَصِيمٗا
Ey Peyğəmbər! Həqiqətən, Biz sənə Quranı haqqı özündə cəm etmiş bir halda nazil etdik ki, insanlar arasında şəxsi rəyin və ya öz istəyinlə deyil, Allahın sənə öyrətdiyi və sənə ilham etdiyi kimi hökm verəsən. Odur ki, özlərinə və onlara verilən əmanətlərə xəyanət edən xainləri, onlardan haqqını tələb edənlərdən müdafiə edərək, tərəfini tutma.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• استحباب صلاة الخوف وبيان أحكامها وصفتها.
• الأمر بالأخذ بالأسباب في كل الأحوال، وأن المؤمن لا يعذر في تركها حتى لو كان في عبادة.
• Bütün hallarda səbəblərdən tutmaqın əmr edilməsi və möminin, hətta ibadətdə olsa belə səbəbləri tərk etdiyinə görə üzürlü hesab edilməməsi.
يَسۡتَخۡفُونَ مِنَ ٱلنَّاسِ وَلَا يَسۡتَخۡفُونَ مِنَ ٱللَّهِ وَهُوَ مَعَهُمۡ إِذۡ يُبَيِّتُونَ مَا لَا يَرۡضَىٰ مِنَ ٱلۡقَوۡلِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطًا
Onlar günah işlətdikdə insanlardan qorxub utanaraq onu gizlədir, Allahdan isə gizlətmirlər. Halbuki, Allah onları əhatə etməklə onların yanındadır. Günahkarı müdafiə edib, günahsızı ittiham etmək kimi, Allahın razı qalmadığı sözləri xəlvətdə söyləyib, tədbir görməkləri, Allahdan gizli qalmaz. Allah onların gizlində və aşkarda nə etdiklərini əhatə edir, Ona heç bir şey gizli qalmır və Allah onlara etdikləri əməllərin əvəzini verəcəkdir.
التفاسير العربية:
هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ جَٰدَلۡتُمۡ عَنۡهُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فَمَن يُجَٰدِلُ ٱللَّهَ عَنۡهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَم مَّن يَكُونُ عَلَيۡهِمۡ وَكِيلٗا
Bax, - ey günahkarların qayğısını çəkən kimsələr! - siz o kəslərsiniz ki, dünya həyatında onlara bəraət qazandırmaq üçün onlardan ötrü mübahisə edib, onların cəzalandırılmasının qarşısını almaq istəyirsiniz. Bəs Allah həqiqəti bildiyi bir halda, Qiyamət günü onlardan ötrü Allahla kim mübahisə edəcək, o gün onlara kim vəkil duracaq?! Şübhə yoxdur ki, bunu heç kəs bacarmayacaqdır.
التفاسير العربية:
وَمَن يَعۡمَلۡ سُوٓءًا أَوۡ يَظۡلِمۡ نَفۡسَهُۥ ثُمَّ يَسۡتَغۡفِرِ ٱللَّهَ يَجِدِ ٱللَّهَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Kim pis bir iş görər, yaxud günah edərək öz nəfsinə zülm edər, sonra günahı tərk edib, etdiyi əmələ peşmançılıq çəkib və günahını etiraf edib Allahdan bağışlanma diləyərsə, Allahın daima günahını bağışlayan və ona qarşı rəhmli olduğunu görər.
التفاسير العربية:
وَمَن يَكۡسِبۡ خَطِيٓـَٔةً أَوۡ إِثۡمٗا ثُمَّ يَرۡمِ بِهِۦ بَرِيٓـٔٗا فَقَدِ ٱحۡتَمَلَ بُهۡتَٰنٗا وَإِثۡمٗا مُّبِينٗا
Kim qəsd etmədən xəta edərək, yaxud qəsdən günah qazanar, sonra da onu, o günahdan xəbəri olmayan bir insanı boynuna atarsa, o bu əməli ilə öz üzərinə böyük yalan və açıq aydın günah götürmüş olar.
التفاسير العربية:
وَلَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكَ وَرَحۡمَتُهُۥ لَهَمَّت طَّآئِفَةٞ مِّنۡهُمۡ أَن يُضِلُّوكَ وَمَا يُضِلُّونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡۖ وَمَا يَضُرُّونَكَ مِن شَيۡءٖۚ وَأَنزَلَ ٱللَّهُ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمۡ تَكُن تَعۡلَمُۚ وَكَانَ فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكَ عَظِيمٗا
Ey Peyğəmbər! Əgər Allah səni qorumaqla sənə lütf göstərməsəydi, əlbəttə, öz nəfslərinə xəyanət edənlərdən bir camaat səni haqq yoldan azdırıb, batillə hökm verməyini istəyəcəkdi. Halbuki əslində onlar yalnız özlərini aldadırlar. Belə ki, haqq yoldan azdırmaq üçün etdikləri günahın əzabı onların özlərinə qayıdacaqdır. Allah səni qoruduğu üçün onlar sənə bir zərər toxundura bilməzlər. Allah sənə Quranı və sünnəni nazil etdi və sənə bundan əvvəl bilmədiyin doğru yolu və nuru öyrətdi. Allahın sənə peyğəmbərlik bəxş etməsi və səni qoruması kimi sənə olan lütfü böyükdür.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• النهي عن المدافعة والمخاصمة عن المبطلين؛ لأن ذلك من التعاون على الإثم والعدوان.
• Batil əhlini müdafiəsinə qalxıb, onlar üçün mübahisə etməkdən çəkindirmər. Çünki bu günah işlər görməkdə və düşmənçilikdə bir-birinə köməkçi olmaqdır.
• ينبغي للمؤمن الحق أن يكون خوفه من الله وتعظيمه والحياء منه فوق كل أحد من الناس.
• Həqiqi möminin Allahdan qorxusu, Onu təzim və Ondan həya etməsi bütün insanlardan üstün olması gərəkdir.
۞ لَّا خَيۡرَ فِي كَثِيرٖ مِّن نَّجۡوَىٰهُمۡ إِلَّا مَنۡ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوۡ مَعۡرُوفٍ أَوۡ إِصۡلَٰحِۭ بَيۡنَ ٱلنَّاسِۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ ٱبۡتِغَآءَ مَرۡضَاتِ ٱللَّهِ فَسَوۡفَ نُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا
İnsanların gizli saxladıqları söhbətlərinin çoxunda xeyir, mənfəət yoxdur. Xeyir yalnız söhbəti, sədəqə verməyi və ya şəriətin gətirdiyi həmçinin ağlın yaxşı gördüyü yaxşılıqı etməyi yaxud da mübahisə edənlər arasında sülhə çağırmağı əmr edən şəxsin pıçıldaması isə istisnadır. Kim bunu Allahın razılığını qazanmaq üçün edərsə, Biz ona böyük savab verəcəyik.
التفاسير العربية:
وَمَن يُشَاقِقِ ٱلرَّسُولَ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ ٱلۡهُدَىٰ وَيَتَّبِعۡ غَيۡرَ سَبِيلِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ نُوَلِّهِۦ مَا تَوَلَّىٰ وَنُصۡلِهِۦ جَهَنَّمَۖ وَسَآءَتۡ مَصِيرًا
Hər kəs özünə haqq bəlli olduqdan sonra Peyğəmbərin - səllallahu aleyhi və səlləm - gətirdiyinə qarşı inadkarlıq edib, ona müxalif olarsa və möminlərin tutduğu yoldan başqa bir yolla gedərsə, Biz onu, öz üçün seçdiyi yola yönəldər, bilərəkdən üz çevirdiyi üçün haqqa müvəffəq etmərik və onu, hərarətindən əzab çəkəcəyi Cəhənnəm atəçinə daxil edərik. Cəhənnəm əhli üçün ora nə pis dönüş yeridir.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلَۢا بَعِيدًا
Şübhəsiz ki, Allah Ona şərik qoşmağı əfv etməz, əksinə Ona şərik qoşan kimsəni Cəhənnəmdə əbədi edər. Amma istədiyi şəxsin şirkdən başqa olan günahlarını isə Öz rəhməti və lütfü ilə bağışlar. Başqasını Allaha şərik qoşan şəxs, haqq yoldan azmış və bu yoldan çox uzaqlaşmışdır, çünki o, Xaliq ilə məxluqu eyni dərəcədə tutmuşdur.
التفاسير العربية:
إِن يَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦٓ إِلَّآ إِنَٰثٗا وَإِن يَدۡعُونَ إِلَّا شَيۡطَٰنٗا مَّرِيدٗا
Bu müşriklər Allahla yanaşı faydası və zərəri olayan yalnız Lat, Uzza kimi qadın adlarını daşıyan bütlərə ibadət və dua edirlər. Amma həqiqətdə onlar xeyirsiz, Allahın itaətindən çıxmış şeytana ibadət edirlər. Çünki bütlərə ibadət etməyi onlara elə şeytan əmr etmişdir.
التفاسير العربية:
وَلَأُضِلَّنَّهُمۡ وَلَأُمَنِّيَنَّهُمۡ وَلَأٓمُرَنَّهُمۡ فَلَيُبَتِّكُنَّ ءَاذَانَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ وَلَأٓمُرَنَّهُمۡ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلۡقَ ٱللَّهِۚ وَمَن يَتَّخِذِ ٱلشَّيۡطَٰنَ وَلِيّٗا مِّن دُونِ ٱللَّهِ فَقَدۡ خَسِرَ خُسۡرَانٗا مُّبِينٗا
Onları mütləq Sənin doğru yoldan azdıracaq və onlara zəlaləti xoş göstərən yalan vədlər verərək xəyalara salacaq, Allahın halal etdiyi heyvanları haram etmək üçün onlara heyvanların qulaqlarını kəsməyi buyuracaq və Allahın xəlq etdiyi fitrəti və Onun yaratdıqlarına dəyişiklik etməyi əmr edəcəyəm. Şeytanı özünə dost tutub, ona itaət edən kəs, lənətlənmiş şeytanı dost tutduğuna görə açıq-aşkar ziyana uğramışdır.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• أكثر تناجي الناس لا خير فيه، بل ربما كان فيه وزر، وقليل من كلامهم فيما بينهم يتضمن خيرًا ومعروفًا.
• İnsanların etdikləri gizli söhbətlərinin əksəriyyətində xeyir yoxdur, əksinə, ola bilsin ki, bu gizli söhbətlərlərdə günah vardır. Aralarında olan söhbətlərin az bir hissəsi xeyir və yaxşılıqı əhatə edir.
• معاندة الرسول صلى الله عليه وسلم ومخالفة سبيل المؤمنين نهايتها البعد عن الله ودخول النار.
• Peyğəmbərə - sallallahu aleyhi və səlləm - qarşı inadkarlı etməyin və möminlərin tutduğu yolundan başqa bir yolla getməyin sonu, Allahdan uzaq düşmək və Cəhənnəmə daxil olmaqdır.
• كل الذنوب تحت مشيئة الله، فقد يُغفر لصاحبها، إلا الشرك، فلا يغفره الله أبدًا، إذا لم يتب صاحبه ومات عليه.
Günahların hamısının bağışlanması Allahın istəyindən asılıdır. Allah, günah edən kimsənin, şirkdən başqa bütün günahlarını bağışlaya bilər. Şirk edən kimsə isə tövbə etməyib o halda ölərsə, onu əsla bağışlamaz.
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَنُدۡخِلُهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٗاۚ وَمَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ قِيلٗا
Allaha iman gətirib Ona yaxınlaşdıran saleh əməllər edənləri isə qəsirləri altından çaylar axan, içində əbədi qalacaqları Cənnət bağlarına daxil edəcəyik. Bu, Allahın vədi sayəsində olacaqdır. Uca Allahın vədi haqqdır. Allaha vədinə əsla xilaf çıxmaz. Sözündə Allahdan daha doğru danışan kimsə ola bilməz.
التفاسير العربية:
لَّيۡسَ بِأَمَانِيِّكُمۡ وَلَآ أَمَانِيِّ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِۗ مَن يَعۡمَلۡ سُوٓءٗا يُجۡزَ بِهِۦ وَلَا يَجِدۡ لَهُۥ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا
Ey Müsəlmanlar! Nicat tapmaq, uğura nail olmaq nə sizin arzunuzla nə də Kitab əhlinin arzusu ilədir. Əksinə, bu, əmələ bağlı olan bir işdir. Sizdən kim bir pis iş tutarsa, Qiyamət günü onun cəzasını alacaq və o, Allahdan başqa özünə fayda verən nə bir dost, nə də onu zərərdən qoruyan bir yardımçı tapar.
التفاسير العربية:
وَمَن يَعۡمَلۡ مِنَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ وَلَا يُظۡلَمُونَ نَقِيرٗا
Uca Allaha haqqı ilə iman gətirib saleh işlər görən kişilər və ya qadınlar, məhz onlardır imanla əməli bir araya cəm edib, Cənnətə daxil olan kimsələr. Onların etdikləri əməllərin savabından heç bir şey, hətta xurma çərdəyinin üzərindəki oyuq qədər kiçik bir şeydə olsa belə naqis edilməz.
التفاسير العربية:
وَمَنۡ أَحۡسَنُ دِينٗا مِّمَّنۡ أَسۡلَمَ وَجۡهَهُۥ لِلَّهِ وَهُوَ مُحۡسِنٞ وَٱتَّبَعَ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗاۗ وَٱتَّخَذَ ٱللَّهُ إِبۡرَٰهِيمَ خَلِيلٗا
Niyyətini yalnız Allah üçün edib, aşkarda və gizlində özünü Allaha təslim edən, şəriətə gözəl bir şəkildə tade olan və əslən Muhəmmədin - səllallahu aleyhi və səlləmin - dini olan, şirkdən və küfrdən tövhidə və imana meyil edib İbrahimin - aleyhissəlam - dininə tabe olan şəxsdən din baxımından daha gözəl kimsə yoxdur. Allah İbrahim - aleyhissəlam - peyğəmbəri insanlar içərisindən kamil bir məhəbbətlə dost seçmişdir.
التفاسير العربية:
وَيَسۡتَفۡتُونَكَ فِي ٱلنِّسَآءِۖ قُلِ ٱللَّهُ يُفۡتِيكُمۡ فِيهِنَّ وَمَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ فِي يَتَٰمَى ٱلنِّسَآءِ ٱلَّٰتِي لَا تُؤۡتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرۡغَبُونَ أَن تَنكِحُوهُنَّ وَٱلۡمُسۡتَضۡعَفِينَ مِنَ ٱلۡوِلۡدَٰنِ وَأَن تَقُومُواْ لِلۡيَتَٰمَىٰ بِٱلۡقِسۡطِۚ وَمَا تَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِهِۦ عَلِيمٗا
Ey Peyğəmbər! Səndən qadınlar və onların leyhinə və əleyhinə olan haqqları barədə soruşanlar. De: "Allah sizə soruşduğunuz və həmçinin Quranda sizə oxunan ayələrdə mal-dövlətinə tamah salaraq evlənməyə izin vermədiyiniz qadınlar, Allahın onlar üçün fərz buyurduğu mehr və mirasdan paylarını verməyərək evlənmək istədiyiniz himayənizdəki yetim qızlar və zəif uşaqlara haqsızlıq edib əllərindək mala sahib çıxaraq miras paylarını mənimsəməməyinizi və yetimlərə dünyada və axirətdə onlara fayda verən işlərə yönəldərək ədalətlə rəftar etmənizin vacib olmasını bəyan edir". Siz yetimlərə və onlardan qeyrilərinə nə yaxşılıq edirsinizsə, şübhəsiz ki, Allah onu bilir və sizə bunun əvəzini verəcəkdir.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• ما عند الله من الثواب لا يُنال بمجرد الأماني والدعاوى، بل لا بد من الإيمان والعمل الصالح.
• Allah yanında olan savab sadəcə olaraq puç xülyalar və iddalar ilə nail olunmur, əksinə savaba nail olmaq üçün iman edib, saleh əməl etmək lazımdır.
• الجزاء من جنس العمل، فمن يعمل سوءًا يُجْز به، ومن يعمل خيرًا يُجْز بأحسن منه.
• Cəza əməlin növündəndir. Pislik edən şəxs, onun cəzasını görəcək. Yaxşılıq edən şəxs isə onunda daha gözəl mükafat alacaqdır.
• الإخلاص والاتباع هما مقياس قبول العمل عند الله تعالى.
• İxlas və Peyğəmbərə - səllallahu aleyhi və səlləmin - tabeçilik, uca Allah qatında əməlin qəbul olması üçün şərtdir.
• عَظّمَ الإسلام حقوق الفئات الضعيفة من النساء والصغار، فحرم الاعتداء عليهم، وأوجب رعاية مصالحهم في ضوء ما شرع.
• İslam qadınlar və uşaqlar kimi zəif təbəqədən olan insanların hüquqlarını qorumuş, onlara qarşı haqsızlıq etməyi haram etmiş və şəriət çərşivəsinə onların qayğısına qalmağı vacib etmişdir.
وَإِنِ ٱمۡرَأَةٌ خَافَتۡ مِنۢ بَعۡلِهَا نُشُوزًا أَوۡ إِعۡرَاضٗا فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَآ أَن يُصۡلِحَا بَيۡنَهُمَا صُلۡحٗاۚ وَٱلصُّلۡحُ خَيۡرٞۗ وَأُحۡضِرَتِ ٱلۡأَنفُسُ ٱلشُّحَّۚ وَإِن تُحۡسِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا
Əgər bir qadın öz ərinin kobud rəftarından, yaxud ona qarşı rəğbət göstərməməsindən qorxarsa, öz aralarında kişinin mal xərcləmək və gecələmək kimi qadının bəzi vacib haqlarından keçməsi ilə anlaşmasında onlara günah gəlməz. Bir-biri ilə anlaşmaq onlar üçün talaqdan daha xeyirlidir. Nəfslər hərisliyə və paxıllıqa meyilli xəlq edilmişdir, elə buna görə də heç bir nəfs öz haqqından keçmək istəməz. Gərək ər-arvad öz nəfislərini bir-biri bağışlamaq və yaxşılıq etməklə tərbiyə edərək bu xoşa gəlməz əxlaqdan müalicə etsinlər. Əgər hər bir işinizdə yaxşılıq etsəniz və Allahın əmrlərinə tabe olub qadağanlarından çəkinməklə Ondan qorxsanız, şübhəsiz ki, Allah nə etdiklərinizdən xəbərdardır, Ona heç bir şey gizli qalmaz və O, əməllərinizin müqabilini sizə verəcəkdir.
التفاسير العربية:
وَلَن تَسۡتَطِيعُوٓاْ أَن تَعۡدِلُواْ بَيۡنَ ٱلنِّسَآءِ وَلَوۡ حَرَصۡتُمۡۖ فَلَا تَمِيلُواْ كُلَّ ٱلۡمَيۡلِ فَتَذَرُوهَا كَٱلۡمُعَلَّقَةِۚ وَإِن تُصۡلِحُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Ey kişilər! Siz nə qədər çalışsanız da, bəzən də iradənizdən xaric səbəblər üzündən, qəlbin meyil etməsində qadınlarla tam ədalətlə davrana bilməzsiniz. Sevmədiyiniz qadınadan tamamilə üz çevirib, onu, nə ərli kimi ərli deyil ki, əri onun haqqlarını versin, nə də boşanmış kimi boşanmış deyil ki, başqasına ərə getsin, belə bir asılı vəziyyətdə qalmış kimi buraxmayın. Əgər öz aranızı zövcənin haqqlarını verib nəfsinizin havasına müxalif olaraq düzəldib və qadınlara görə Allahdan qorxsanız, şübhəsiz ki, Allah sizə qarşı bağışlayandır, rəhmlidir.
التفاسير العربية:
وَإِن يَتَفَرَّقَا يُغۡنِ ٱللَّهُ كُلّٗا مِّن سَعَتِهِۦۚ وَكَانَ ٱللَّهُ وَٰسِعًا حَكِيمٗا
Əgər ər-arvad talaq və ya xulə (qadının boşanma tələb etməsi) ilə ayrılsalar, Allah onların hər birinə Öz geniş lütfündən bəxş edər. Allahın lütfü və rəhməti genişdir, O, verdiyi qərarlar və əzəldən müəyyən etdiyi hökmlər xüsusunda müdrikdir.
التفاسير العربية:
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَلَقَدۡ وَصَّيۡنَا ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَإِيَّاكُمۡ أَنِ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ وَإِن تَكۡفُرُواْ فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ غَنِيًّا حَمِيدٗا
Göylərdə, yerdə və onların arasında nə mülk varsa, hamısı tək Allaha məxsusdur. Biz yəhudi və nasranilərdən olan Kitab əhlinə də, sizə də Allahın əmrlərini yerinə yetirib, qadağalarından çəkinməyi əhd almışdıq. Əgər siz bu əhdə küfr etsəniz, yalnız özünüzə zərər vermiş olarsız, çünki Allah sizin Ona itaət etmənizdən ehtiyacsızdır. Bilin ki, göylərdə və yerdə nə mülk varsa, hamısı Ona məxsusdur. Allahın heç bir məxluquna ehtiyacı yoxdur, O, bütün sifət və feillərində tərifəlayiqdir.
التفاسير العربية:
مَّن كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا فَعِندَ ٱللَّهِ ثَوَابُ ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ سَمِيعَۢا بَصِيرٗا
Ey insanlar! Sizdən kim əməli ilə yalnız dünya mükafatını istərsə, qoy o, bilsin ki, həqiqətən, dünyanın da, axirətin də mükafatı Allah yanındadır. Elə isə o, dünya və axirət mükafatını Allahdan diləsin. Allah sizin dediyiniz sözləri eşidəndir, əməllərinizi görəndir və O, əməllərinizin əvəzini sizə verəcəkdir.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• استحباب المصالحة بين الزوجين عند المنازعة، وتغليب المصلحة بالتنازل عن بعض الحقوق إدامة لعقد الزوجية.
• Ər-arvadın mübahisə zamanı barışmaqın və ailə həyatının davamiyyətli olması üçün məsləhət baxımından bir-birinin bəzi haqqlardan keçməyin müstəhəbliyi.
• أوجب الله تعالى العدل بين الزوجات خاصة في الأمور المادية التي هي في مقدور الأزواج، وتسامح الشرع حين يتعذر العدل في الأمور المعنوية، كالحب والميل القلبي.
• Uca Allah zövcələr arasında ədalətli olmağı, xüsusəndə maliyyə məsələrində, ərin imkanı daxilində vacib etmişdir. Şəriət, məhəbbət və qəlbin bir qadına digərindən daha çox meyl etməsi kimi ədalətli olması çətin olan mənəvi məsələri isə bağışlamışdır.
• لا حرج على الزوجين في الفراق إذا تعذرت العِشْرة بينهما.
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّٰمِينَ بِٱلۡقِسۡطِ شُهَدَآءَ لِلَّهِ وَلَوۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمۡ أَوِ ٱلۡوَٰلِدَيۡنِ وَٱلۡأَقۡرَبِينَۚ إِن يَكُنۡ غَنِيًّا أَوۡ فَقِيرٗا فَٱللَّهُ أَوۡلَىٰ بِهِمَاۖ فَلَا تَتَّبِعُواْ ٱلۡهَوَىٰٓ أَن تَعۡدِلُواْۚ وَإِن تَلۡوُۥٓاْ أَوۡ تُعۡرِضُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا
Ey Allaha iman gətirib Onun rəsuluna tabe olan kimsələr! Şahidliyiniz özünüzün, valideynlərinizin, yaxın qohumlarınızın əleyhinə olanı tələb etsə də, hər bir kəsə həqiqətə uyğun olaraq şahidlik edərək və bütün halınızda ədaləti qoruyan şahidlər olun. Kimin zəngin, kiminsə kasıb olması, sizi onun əleyhinə yaxud leyhinə şahidlik etməyə və ya etməməyə sövq etməsin. Allah sizə kasib və zəngin insandan daha yaxındır və onların mənfəətlərini daha yaxşı bilir. Şahidliyiniz də haqqdan meyil etmək üçün nəfsinizin istədiklərinə tabe olmayın! Əgər şahidliyi təhrif edib, həqiqətə uyğun olmadan şahidlik etsəniz, yaxud ümumən şahidlikdən boyun qaçırsanız, bilin ki, Allah nə etdiklərinizdən xəbərdardır.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ ءَامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلَّذِي نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِن قَبۡلُۚ وَمَن يَكۡفُرۡ بِٱللَّهِ وَمَلَٰٓئِكَتِهِۦ وَكُتُبِهِۦ وَرُسُلِهِۦ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلَۢا بَعِيدًا
Ey iman gətirənlər! Allaha, Onun elçisinə, elçisinə nazil etdiyi Qurana və ondan əvvəl elçilərə nazil etdiyi kitablara imanınızda sabit qalın! Allahı, Onun mələklərini, kitablarını, elçilərini və Qiyamət gününü inkar edən kəs, şübhəsiz ki, doğru yoldan çox uzaq düşmüşdür.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ثُمَّ كَفَرُواْ ثُمَّ ءَامَنُواْ ثُمَّ كَفَرُواْ ثُمَّ ٱزۡدَادُواْ كُفۡرٗا لَّمۡ يَكُنِ ٱللَّهُ لِيَغۡفِرَ لَهُمۡ وَلَا لِيَهۡدِيَهُمۡ سَبِيلَۢا
İman gətirdikdən sonra təkrarən küfrə qayıdanlar, belə ki, iman edib sonra mürtəd olanlar, sonra yenə iman gətirib, sonra mürtəd olanlar, sonra da küfrlərində israr edib və elə o halda ölənlərin Allah günahlarını bağışlamayacaq və onları Uca Allaha aparan doğru yola yönəlməyə müvəffəq etməyəcəkdir.
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ يَتَّخِذُونَ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۚ أَيَبۡتَغُونَ عِندَهُمُ ٱلۡعِزَّةَ فَإِنَّ ٱلۡعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعٗا
Bu əzab, onların möminləri qoyub kafirləri özlərinə köməkçi və himayədar tutduqlarına görədir. Həqiqətən onları özlərinə dost tutmaları çox təəcüblüdür. Onlar dünyada ucalmaq üçün kafirlərin yanında qüvvət və izzətmi axtarırlar? Halbuki qüvvət və izzət bütünlüklə Allaha məxsusdur.
التفاسير العربية:
وَقَدۡ نَزَّلَ عَلَيۡكُمۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ أَنۡ إِذَا سَمِعۡتُمۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ يُكۡفَرُ بِهَا وَيُسۡتَهۡزَأُ بِهَا فَلَا تَقۡعُدُواْ مَعَهُمۡ حَتَّىٰ يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيۡرِهِۦٓ إِنَّكُمۡ إِذٗا مِّثۡلُهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ جَامِعُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡكَٰفِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا
Ey Möminlər! Qurani Kərimdə sizə nazil etmişdir ki, əgər bir məclisdə əyləşdiyiniz zaman orada kiminsə Allahın ayələrini inkar yaxud istehza etdiyini eşitsəniz, Allahın ayələrini inkar yaxud istehza söhbətindən başqa bir söhbətə keçməyincə, sizə onlarla bir yerdə oturmamaq və onları tərk etmək vacib edilmişdir. Allahın ayələrini inkar yaxud istehza etdiklərini eşidib, sonra da onlarla oturmaqa davam etsəniz, Allahın əmrinə müxalif olmaqda siz də onların tayı olarsınız. Çünki onlar küfür etməklə Allaha asi olduqları kimi, sizdə onlarla bir yerdə oturmaqla Allaha asi oldunuz. Şübhəsiz ki, Allah qiyamət günü özlərinin zahirən İslamda olduğunu göstərib, qəlblərində isə küfürü gizlədən münafiqləri Cəhənnəm odunda kafirlərlə birgə cəm edəcəkdir.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• وجوب العدل في القضاء بين الناس وعند أداء الشهادة، حتى لو كان الحق على النفس أو على أحد من القرابة.
• İnsanlar arasında hökm verdikdə və ya şahidlik etdikdə, haqq hətta özünün yaxud yaxın qohumlarından birinin əleyhinə olsa da ədalətli olmağın vacibliyi.
• على المؤمن أن يجتهد في فعل ما يزيد إيمانه من أعمال القلوب والجوارح، ويثبته في قلبه.
• Möminə qəlb və bədən əzalarının əməlləri ilə imanını artırması və bu imanın qəlbində sabit qalması üçün çalışması vacibdir.
ٱلَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمۡ فَإِن كَانَ لَكُمۡ فَتۡحٞ مِّنَ ٱللَّهِ قَالُوٓاْ أَلَمۡ نَكُن مَّعَكُمۡ وَإِن كَانَ لِلۡكَٰفِرِينَ نَصِيبٞ قَالُوٓاْ أَلَمۡ نَسۡتَحۡوِذۡ عَلَيۡكُمۡ وَنَمۡنَعۡكُم مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۚ فَٱللَّهُ يَحۡكُمُ بَيۡنَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَلَن يَجۡعَلَ ٱللَّهُ لِلۡكَٰفِرِينَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ سَبِيلًا
Sizə xeyir və şərin toxunmasını gözləyən münafiqlər, Allahdan sizə bir zəfər gəldikdə və ya siz qənimət əldə etdikdə, o qənimətdən əldə etmək üçün sizə: "Məgər biz sizinlə deyildikmi, sizin şahid olduğunuza bizdə şahid olmadıqmı?"– deyər, kafirlər qalib gəldikdə isə onlara: "Məgər biz sizə yardım etmədikmi, sizi möminlərdən qoruyub, qeydinizə qalmadıqmı?”– söyləyərlər. Allah Qiyamət günü sizin hamınızın arasında hökm verəcəkdir. Möminləri Cənnətə daxil etməklə mükafatlandıracaq, münafiqləri isə Cəhənnəmin ən aşağı təbəqəsinə giriftar etməklə cəzalandıracaqdır. Allah Qiyamət günü Öz lütfü ilə kafirlərə möminlərin əleyhinə əsla bir dəlil verməyəcək, əksinə, möminlər imanlarına sadiq qalaraq şəriətə əməl etdikcə, Uca Allah gözəl aqibəti möminlər üçün edəcəkdir.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَهُوَ خَٰدِعُهُمۡ وَإِذَا قَامُوٓاْ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ قَامُواْ كُسَالَىٰ يُرَآءُونَ ٱلنَّاسَ وَلَا يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ إِلَّا قَلِيلٗا
Həqiqətən, münafiqlər İslamda olduqlarını göstərib, qəlblərindəki küfrü gizlədərək Allahı aldatmağa çalışırlar. Halbuki Allah onları aldadır. Çünki Allah onların küfrlərini bildiyi halda canlarını qorumuş və axirətdə onlar üçün şiddətli əzab hazırlamışdır. Onlar namaza durarkən, namaza nifrət edərək, tənbəl halda və namazı xalisla Allah üçün deyil, yalnız özlərini möminlərə göstərmək üçün qalxarlar, möminləri gördükdə isə Allahı olduqca az yad edərlər.
التفاسير العربية:
مُّذَبۡذَبِينَ بَيۡنَ ذَٰلِكَ لَآ إِلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِ وَلَآ إِلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِۚ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ سَبِيلٗا
Bu münafiqlər çaşqınlıq içərisində tərəddüd edirlər, onlar nə zahirdə və nə batində möminlərlə birgədirlər, nə də ki, kafirlərlə. Əksinə, zahirləri möminlərlə birgə olsada, qəlbləri isə kafirlərlə birgədir. Ey Peyğəmbər! Allahın azdırdığı kəs üçün zəlalətdən hidayətə heç bir yol tapa bilməzsən.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۚ أَتُرِيدُونَ أَن تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ عَلَيۡكُمۡ سُلۡطَٰنٗا مُّبِينًا
Ey Allaha iman gətirib Onun Rəsuluna tabe olan kimsələr! Möminləri qoyub kafirləri özünüzə yaxın dost tutmayın. Yoxsa siz bu əməlinizlə əzaba layiq olduğunuza dair, Allaha öz əleyhinizə açıq-aydın bir dəlil verməkmi istəyirsiniz?
التفاسير العربية:
إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ وَأَصۡلَحُواْ وَٱعۡتَصَمُواْ بِٱللَّهِ وَأَخۡلَصُواْ دِينَهُمۡ لِلَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَعَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۖ وَسَوۡفَ يُؤۡتِ ٱللَّهُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَجۡرًا عَظِيمٗا
Münafiqlikdən tövbə edib Allaha qayıdanlar, qəlblərini islah edənlər, Allahın əhdindən yapışanlar və öz əməlini riyakarlıq etmədən yalnız Allah üçün edənlər istisnadır. Məhz bu sifətlərə sahib olan kisələr dünyada və axirətdə möminlərlə bərabərdirlər. Allah möminlərə böyük savab verəcəkdir.
التفاسير العربية:
مَّا يَفۡعَلُ ٱللَّهُ بِعَذَابِكُمۡ إِن شَكَرۡتُمۡ وَءَامَنتُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمٗا
Əgər Allaha şükür edib Ona iman gətirsəniz, Allahın sizə əzab versinə heç bir ehtiyacı yoxdur, O, yaxşılıq edəndir, rəhmlidir! Allah sizə yalnız günahlarınız üzündən əzab verər. Əgər əməlinizi düzəltsəniz, sizə bəxş etdiyi nemətlərinə şükür edib, Allaha aşkarda və gizlində iman etsəniz O, sizə heç vaxt əzab verməz. Allah, Onun nemətlərini etiraf edən kimsəyə çoxlu savab bəxş edər və ona şükrün əvəzini verər. Allah məxluqatın imanını biləndir və O, hər bir kəsə əməlinin əvəzini verəcəkdir
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• بيان صفات المنافقين، ومنها: حرصهم على حظ أنفسهم سواء كان مع المؤمنين أو مع الكافرين.
• Münafiqlərin sifətlərinin bəyanı. Bu sifətlərdən biri də: onların, möminlər yaxud kafirlərlə birgə olmasından aslı olmayaraq şəxsi mənafelərinə həris olmaları.
• أعظم صفات المنافقين تَذَبْذُبُهم وحيرتهم واضطرابهم، فلا هم مع المؤمنين حقًّا ولا مع الكافرين.
• Münafiqlərin ən böyük sifətləri: tərəddüd etmələri, heyrət və çaşqınlıq içərisində olmalarıdır. Onlar nə həqiqi möminlərlə birgə deyillər, nə də ki, kafirlərlə.
• النهي الشديد عن اتخاذ الكافرين أولياء من دون المؤمنين.
۞ لَّا يُحِبُّ ٱللَّهُ ٱلۡجَهۡرَ بِٱلسُّوٓءِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ إِلَّا مَن ظُلِمَۚ وَكَانَ ٱللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا
Allah pis sözün açıq deyilməsini sevməz. Əksinə buna qəzəblənər və onu deyən kimsəyə əzab verər. Lakin zülmə məruz qalmış kimsələrin, ona zülm edəndən şikayətini bildirməsi, ona bəd dua etməsi və ona deyilən pis sözün eyni ilə deyənə qaytarması kimi pis sözü açıq deməsi müstəsnadır. Amma məzlumun səbir etməsi pis söz deməsindən daha əfzəldir. Allah sizin dediyiniz sözləri eşidəndir, niyyətlərinizi biləndir, elə isə pis söz söyləməkdən yaxud bu niyyətdə olmaqdan çəkinin.
التفاسير العربية:
إِن تُبۡدُواْ خَيۡرًا أَوۡ تُخۡفُوهُ أَوۡ تَعۡفُواْ عَن سُوٓءٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَفُوّٗا قَدِيرًا
Əgər söz və əməl ilə olan hər hansı bir xeyri aşkara çıxarsanız və ya onu gizlində saxlasanız, yaxud sizə qarşı edilən bir pisliyi bağışlasanız, bilin ki, Allah əfv edəndir, O, hər şeyə qadirdir. Elə buna görə də insanları əfv etmək əxlaqınız olsun ki, bəlkə Allah, sizi əfv etsin.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡفُرُونَ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَيُرِيدُونَ أَن يُفَرِّقُواْ بَيۡنَ ٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَيَقُولُونَ نُؤۡمِنُ بِبَعۡضٖ وَنَكۡفُرُ بِبَعۡضٖ وَيُرِيدُونَ أَن يَتَّخِذُواْ بَيۡنَ ذَٰلِكَ سَبِيلًا
Allaha və Onun elçilərinə küfr edənlər, belə ki, Allaha iman edib, elçilərini yalançı sayaraq, Allahla elçilərini bir-birindən ayırmaq istəyib: "Biz o elçilərin bəzisinə inanır, bəzilərinə isə inanmırıq!"– deyənlər və bunu, onları Allahın əzabından xilas edəcəyini güman edib, imanla küfr arasında bir yol tutmaq istəyərlər.
التفاسير العربية:
أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ حَقّٗاۚ وَأَعۡتَدۡنَا لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٗا مُّهِينٗا
Özlərinə bu yolu tutan kimsələr məhz onlar əsl kafirlərdir. Çünki kim elçiləri hamısını yaxud bəzisini inkar edərsə, artıq Allahı və Onun elçilərini inkar etmişdir. Biz kafirlərin Allaha və Onun elçilərinə inam etməkdən təkəbbürlük etdiklərinə görə, qiyamət günü onlar üçün zəlil edici bir əzab hazırlamışıq.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَلَمۡ يُفَرِّقُواْ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّنۡهُمۡ أُوْلَٰٓئِكَ سَوۡفَ يُؤۡتِيهِمۡ أُجُورَهُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Allaha iman gətirib, yalnız Ona ibadət edənlər, Ona heç bir şeyi şərik qoşmayanlar, Onun elçilərinə iman gətirənlər və kafirlərin etdikləri kimi onlardan heç birini digərindən ayırmayıb, əksinə, onların hamısına iman edən kimsələrə gəlincə, Allah onlara imanlarının və saleh əməllərinin əvəzi olaraq böyük mükafat verəcəkdir. Allah qullarından Ona tövbə edən kimsələri bağışlayandır, onlara rəhm edəndir.
التفاسير العربية:
يَسۡـَٔلُكَ أَهۡلُ ٱلۡكِتَٰبِ أَن تُنَزِّلَ عَلَيۡهِمۡ كِتَٰبٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِۚ فَقَدۡ سَأَلُواْ مُوسَىٰٓ أَكۡبَرَ مِن ذَٰلِكَ فَقَالُوٓاْ أَرِنَا ٱللَّهَ جَهۡرَةٗ فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّٰعِقَةُ بِظُلۡمِهِمۡۚ ثُمَّ ٱتَّخَذُواْ ٱلۡعِجۡلَ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَتۡهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُ فَعَفَوۡنَا عَن ذَٰلِكَۚ وَءَاتَيۡنَا مُوسَىٰ سُلۡطَٰنٗا مُّبِينٗا
Ey Peyğəmbər! Yəhudilər səndən, sənin sadiqliyinin əlaməti olaraq, Musaya nazil edildiyi kimi onlara bir dəfədə göydən bir kitab endirməyini istəyirlər. Sən buna təəccüb etmə, çünki onların ata-babaları Musadan, səndən istədiklərindən də daha böyüyünü tələb edərək, onlara Allahı açıq-aşkar göstərməsini istəmişdilər. Etdikləri günahın cəzası olaraq onları ildırım vurmuşdu. Sonra Allah onları diriltdi. Sonra da onlara Allahın təkliyinə, rübubiyyətin və üluhiyyətin yalnız Allaha aid olduğuna dəlalət edən açıq-aydın dəlillər gəldikdən sonra Allahı qoyub özlərinə buzovu məbud qəbul etdilər. Biz onların bu günahını da əfv etdik və Musaya qövmünə qarşı açıq-aşkar dəlil verdik.
التفاسير العربية:
وَرَفَعۡنَا فَوۡقَهُمُ ٱلطُّورَ بِمِيثَٰقِهِمۡ وَقُلۡنَا لَهُمُ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡبَابَ سُجَّدٗا وَقُلۡنَا لَهُمۡ لَا تَعۡدُواْ فِي ٱلسَّبۡتِ وَأَخَذۡنَا مِنۡهُم مِّيثَٰقًا غَلِيظٗا
Biz onlardan aldığımız möhkəm əhdə əməl etmələri üçün qorxsunlar deyə, dağı oların başı üzərinə qaldırdıq və qağı qaldırdıqdan sonra onlara: "Beytülməqdis qapısından başınızı əyilmiş halda səcdə edərək daxil olun!"– dedik. Onlar isə oraya yanları üstə sürünə-sürünə daxil oldular. Biz onlara: "Şənbə günü ov edərək sizə qoyulmuş qadağanı pozmayın!"– dedik. Onlar isə buna məhəl qoymadan bu qadağanı pozub şənbə günü ov etdilər. Bizdə buna görə onlardan möhkəm bir əhd adıq. Amma onlar isə yenə də bu əhdi pozdular.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• يجوز للمظلوم أن يتحدث عن ظلمه وظالمه لمن يُرْجى منه أن يأخذ له حقه، وإن قال ما لا يسر الظالم.
• Məzlumun, haqqını ona qaytarmaqda yardım edə biləcəyini ümüd etdiyi kimsəyə, ona olunan zülümdən və zülmkardan, hətta zülmkarın xoşlamadığı sözdə olsa belə danışması icazəlidir.
فَبِمَا نَقۡضِهِم مِّيثَٰقَهُمۡ وَكُفۡرِهِم بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَقَتۡلِهِمُ ٱلۡأَنۢبِيَآءَ بِغَيۡرِ حَقّٖ وَقَوۡلِهِمۡ قُلُوبُنَا غُلۡفُۢۚ بَلۡ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَيۡهَا بِكُفۡرِهِمۡ فَلَا يُؤۡمِنُونَ إِلَّا قَلِيلٗا
Onlardan aldığımız möhkəm əhdi pozduqları, Allahın ayələrinə küfr etmələri, peyğəmbərləri haqsız yerə öldürməyə cürət etmələri və Muhəmmədə - sallallahu aleyhi və səlləm: "Qəlblərimiz qapalıdır, sənin dediyinə anlamırıq!"– demələri səbəbindən onları rəhmərimizdən qovduq. Amma həqiqət heç də onların dediyi kimi deyildir, əksinə, Allah onların qəlblərinə möhür vurmuş və o qəlblərə xeyir yetişməz. Elə buna görə də onların az bir qismi onlara fayda verməyəcək dərəcədə olduqca az inanırlar.
التفاسير العربية:
وَقَوۡلِهِمۡ إِنَّا قَتَلۡنَا ٱلۡمَسِيحَ عِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ رَسُولَ ٱللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَٰكِن شُبِّهَ لَهُمۡۚ وَإِنَّ ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ لَفِي شَكّٖ مِّنۡهُۚ مَا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٍ إِلَّا ٱتِّبَاعَ ٱلظَّنِّۚ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينَۢا
Biz bir də onların fəxr edərək yalandan: "Biz Allahın elçisi Məryəm oğlu İsa Məsihi öldürdük!"– dediklərinə görə lənətə düçar etdik. Halbuki onu, idda etdikləri kimi nə öldürdülər, nə də çarmıxa çəkdilər. Lakin onlar, Allah İsanın - aleyhissəlam - oxşarlığını verdiyi bir kişini öldürüb, çarmıxa çəkdilər və beləliklə də öldürülənin İsa - aleyhissəlam - olduğunu zənn etdilər. İsanı öldürdüklərini iddia edən yəhudilərin və İsanı onlara təslim edən nəsranilərin hər ikisi də onun ölmü barəsində çaşqınlıq və şəkk-şübhə içindədirlər. Bu haqda onların heç bir bilgisi yoxdur. Onlar yalnız zənnə qapanırlar. Zənn isə əsla həqiqət ola bilməz. Onlar əsla İsanı öldürdürmədilər və onu asmadılar.
التفاسير العربية:
بَل رَّفَعَهُ ٱللَّهُ إِلَيۡهِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمٗا
Əksinə, Allah İsanı onların hiyləsindən qorumuş və onu cismi və ruhu ilə Özünə tərəf qaldırmışdır. Allah Öz mülkündə qüdrətlidir, heç kimsə Onu məğlub edə bilməz, Allah gördüyü işində, verdiyi hökmündə və şəri əhkamlarında hikmət sahibidir.
التفاسير العربية:
وَإِن مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ إِلَّا لَيُؤۡمِنَنَّ بِهِۦ قَبۡلَ مَوۡتِهِۦۖ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَكُونُ عَلَيۡهِمۡ شَهِيدٗا
Kitab əhlindən elə kimsə yoxdur ki, öz ölümündən əvvəl dünyanın axırı İsanın - aleyhissəlam - səmadan yerə yendiyi vaxt ona iman gətirməsin. Qiyamət günü isə İsa - aleyhissəlam - onların əməllərinin hansının şəriətə müvafiq, hansının da müxalif olduğuna şahidlik edəcəkdir.
التفاسير العربية:
فَبِظُلۡمٖ مِّنَ ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا عَلَيۡهِمۡ طَيِّبَٰتٍ أُحِلَّتۡ لَهُمۡ وَبِصَدِّهِمۡ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ كَثِيرٗا
Yəhudilərin etdikləri zülm səbəbindən, özlərini və başqalarını Allahın yolundan döndərdiklərinə görə onlara daha öncə halal edilmiş bəzi pak təamları və dırnaqlı heyvanların hamısını haram etdik. İnək və qoyunun bellərindəki yağlar müstəsna olmaqla, onların piylərini də yəhudilərə haram buyurduq. Beləliklə də insanları xeyirdən döndərmək onların təbiətinə çevdildi.
التفاسير العربية:
وَأَخۡذِهِمُ ٱلرِّبَوٰاْ وَقَدۡ نُهُواْ عَنۡهُ وَأَكۡلِهِمۡ أَمۡوَٰلَ ٱلنَّاسِ بِٱلۡبَٰطِلِۚ وَأَعۡتَدۡنَا لِلۡكَٰفِرِينَ مِنۡهُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا
Allah onlara sələmi qadağan etdikdən sonra yenə də sələm aldıqlarına və şəri haqqı olmadan insanların mallarını mənimsədiklərinə görə belə etdik. Biz onlardan olan kafirlər üçün ağrılı-acılı bir əzab hazırlamışıq.
التفاسير العربية:
لَّٰكِنِ ٱلرَّٰسِخُونَ فِي ٱلۡعِلۡمِ مِنۡهُمۡ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ يُؤۡمِنُونَ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبۡلِكَۚ وَٱلۡمُقِيمِينَ ٱلصَّلَوٰةَۚ وَٱلۡمُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ أُوْلَٰٓئِكَ سَنُؤۡتِيهِمۡ أَجۡرًا عَظِيمًا
Ey Peyğəmbər! Lakin yəhudilərdən elmdə sabit və qüvvətli olanlar və möminlər Allahın Qurandan sənə nazil etdiyinə və səndən öncə olan elçilərə, Tövrat və İncil kimi nazil edilən kitablara iman gətirir, namaz qılır, mallarının zəkat verir, Allahın tək İlah olduğunu, Onun heç bir şəriki olmadığını və Axirət gününə inanırlar. Biz, bu sifətlərə sahib olan kimsələrə böyük savab verəcəyik.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• عاقبة الكفر الختم على القلوب، والختم عليها سبب لحرمانها من الفهم.
Küfrün nəticəsi olaraq qəlbə möhür vurulur. Qəlbin möhürlənməsi isə haqqı başa düşməkdən məhrum olmağa səbəbdir.
• بيان عداوة اليهود لنبي الله عيسى عليه السلام، حتى إنهم وصلوا لمرحلة محاولة قتله.
• Yəhudilərin, Allahın peyğəmbəri İsaya - aleyhissəlam - qarşı olan ədavətin bəyanı. Hətta onlar İsanı qətlə yetirmək üçün səydə göstərdilər.
• بيان جهل النصارى وحيرتهم في مسألة الصلب، وتعاملهم فيها بالظنون الفاسدة.
• Nəsranilərin cəhalliyinin və onların xaç barədə çaşqınlıq içərsində, həm də yalnış fikirlərdə olmalarının bəyanı.
• بيان فضل العلم، فإن من أهل الكتاب من هو متمكن في العلم حتى أدى به تمكنه هذا للإيمان بالنبي محمد صلى الله عليه وسلم.
• Elmin fəzilətinin bəyanı. Çünki Kitab əhlindən elmdə elə qüvvətli olan kimsələr vardır ki, hətta onların elmi onları, Muhəmməd peyğımbərə - sallallahu aleyhi və səlləm - iman gətirməyə vadar etmişdir.
۞ إِنَّآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ كَمَآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ نُوحٖ وَٱلنَّبِيِّـۧنَ مِنۢ بَعۡدِهِۦۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَٱلۡأَسۡبَاطِ وَعِيسَىٰ وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَٰرُونَ وَسُلَيۡمَٰنَۚ وَءَاتَيۡنَا دَاوُۥدَ زَبُورٗا
ُEy Peyğəmbər! Səndən əvvəlki peyğəmbərlərə vəhy etdiyimiz kimi sənə də vəhy etdik. Sən peyğəmbərlərin birincisi deyilsən. Biz Nuha və ondan sonra gələn peyğəmbərlərə, İbrahimə, onun iki oğlu: İsmailə və İshaqa, İshaqın oğlu Yəquba və əsbata (yəni Yəqubun - aleyhissəlam - nəslindən gələn, on iki bənu-İsrail qəbilələrindən olan peyğəmbərlərə) da vəhy etdik. Biz İsaya, Əyyuba, Yunusa, Haruna və Süleymana da vəhy etdik. Davuda da Kitabı - Zəburu verdik.
التفاسير العربية:
وَرُسُلٗا قَدۡ قَصَصۡنَٰهُمۡ عَلَيۡكَ مِن قَبۡلُ وَرُسُلٗا لَّمۡ نَقۡصُصۡهُمۡ عَلَيۡكَۚ وَكَلَّمَ ٱللَّهُ مُوسَىٰ تَكۡلِيمٗا
Biz elçilər göndərdik onların bir qisimi barəsində Quranda sənə xəbər verdik, göndərdiyimiz elə elçilər də var ki, Biz Quranda onlar barəsində isə sənə heç nə söyləmədik. Biz onların zikrini hikmət üçün tərk etdik. Allah Musaya hörmət əlaməti olaraq, onunla peyğəmbərlik haqqında həqiqi sözlə, vasitəsiz, pak və uca olan Allaha layiq şəkildə danışdı.
التفاسير العربية:
رُّسُلٗا مُّبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى ٱللَّهِ حُجَّةُۢ بَعۡدَ ٱلرُّسُلِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمٗا
Biz onları Allaha iman gətirənlərə böyük savabla müjdə verən və Allahı inkar edənləri isə ağrıdıcı əzabla qorxudan elçilər göndərdik ki, insanların elçilər göndərildikdən sonra üzür gətirmək üçün Allaha qarşı bir bəhanəsi olmasın. Allah mülkündə qüdrətlidir, hökmündə isə hikmət sahibidir.
التفاسير العربية:
لَّٰكِنِ ٱللَّهُ يَشۡهَدُ بِمَآ أَنزَلَ إِلَيۡكَۖ أَنزَلَهُۥ بِعِلۡمِهِۦۖ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَشۡهَدُونَۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدًا
Ey Peyğəmbər! Əgər yəhudilər səni inkar edirlərsə, amma Allah, Qurandan sənə nazil etdilənin doğru olduğunu təsdiqləyir. Allah Quranı, Onun sevib razı qaldığı və sevməyib xoşlamadığı əməlləri qullarına bildirmək üçün Öz elmi ilə nazil etdi. Mələklər də Allahın şahidliyi ilə birgə sənin gətirdiyin Quranın doğruluğuna şahidlik edərlər. Şahid olaraq Allah yetər. Onun şahid olması, başqasının şahid olmasından kifayətdir.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَظَلَمُواْ لَمۡ يَكُنِ ٱللَّهُ لِيَغۡفِرَ لَهُمۡ وَلَا لِيَهۡدِيَهُمۡ طَرِيقًا
Allaha və Onun rəsullarına küfr edən və küfrdə qalaraq öz nəfislərinə zülm edənlərı, küfrdə israr etdikləri müddətcə Allah onları əsla bağışlamaz və onları Allahın əzabından xilas edən doğru yola yönəltməz.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَكُمُ ٱلرَّسُولُ بِٱلۡحَقِّ مِن رَّبِّكُمۡ فَـَٔامِنُواْ خَيۡرٗا لَّكُمۡۚ وَإِن تَكۡفُرُواْ فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمٗا
Ey insanlar! Artıq Muhəmməd peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm - sizə Uca Allahdan doğru yol və haqq din gətirdi. Elə isə ona gətirdiyinə iman edin, əgər belə etsəniz bu sizin üçün dünya və axirətdə daha xeyirli olar! Əgər Allaha küfr etsəniz, bilin ki, Allahın sizin iman etmənizə ehtiyacı yoxdur və küfür etməniz Allaha heç bir zərərdə verməz. Göylərdə, yerdə və onların arasında nə mülk varsa, hamısı Allaha məxsusdur. Allah kimin hidayətə layiq olduğunu bilib, onu hidayət yoluna müyəssər edər, hidayətə layiq olmayan kimsəni isə o yoldan uzaqlaşdırar. Allah, sözlərində, fellərində, şəri hökmlərində də və insanlar üçün təyin etdiyi qədərin də hikmət sahibidir.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• إثبات النبوة والرسالة في شأن نوح وإبراهيم وغيرِهما مِن ذرياتهما ممن ذكرهم الله وممن لم يذكر أخبارهم لحكمة يعلمها سبحانه.
• Nuh, İbrahim onlardan və onların züriyyətindən başqa olan, Allahın adlarını bizə bildirdiyi və uca Allahın hikmət üçün onlar barədə bizə xəbər vermədiyi peyğəmbərlik və risalətin isbatı.
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَا تَغۡلُواْ فِي دِينِكُمۡ وَلَا تَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّۚ إِنَّمَا ٱلۡمَسِيحُ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ رَسُولُ ٱللَّهِ وَكَلِمَتُهُۥٓ أَلۡقَىٰهَآ إِلَىٰ مَرۡيَمَ وَرُوحٞ مِّنۡهُۖ فَـَٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦۖ وَلَا تَقُولُواْ ثَلَٰثَةٌۚ ٱنتَهُواْ خَيۡرٗا لَّكُمۡۚ إِنَّمَا ٱللَّهُ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۖ سُبۡحَٰنَهُۥٓ أَن يَكُونَ لَهُۥ وَلَدٞۘ لَّهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلٗا
Ey Peyğəmbər! İncil əhli nəsranilərə de: "Dininizdə ifrata varmayın və İsaya - aleyhissəlam - görə Allah barəsində həqiqətdən başqa bir şey söyləməyin. Məryəm oğlu İsa Məsih ancaq Allahın haqqla göndərdiyi elçisidir. Allah onu, Cəbrailin - aleyhissəlam - Məryəmə göndərdiyi kəlməsindən xəlq etdi, bu Allahın "Ol!" kəlməsi idi, oda oldu. Bu kəlmə, Allahın əmri ilə Cəbrailin Allah tərəfindən üfürdüyü bir ruhdur. Allaha və Onun bütün elçilərinə və onlar arasında heç bir fərq qoymadan iman gətirin və: "İlahlar üçdür!" deməyin. Bu yalan və batil sözünüzə son qoyun! Bu sözə son qoymanız, dünyada və axirətdə sizin üçün daha xeyirlidir. Həqiqətən, Allah Tək İlahdır, O, şəriki və övladı olmaqdan uzaqdır, O, zəngindir! Göylərin, yerin və onların arasında olan mülk yalnız Ona məxsusdur. Onlara göylərin və yerin idarə edəni Allah olması, qoruyan olaraq yetər.
التفاسير العربية:
لَّن يَسۡتَنكِفَ ٱلۡمَسِيحُ أَن يَكُونَ عَبۡدٗا لِّلَّهِ وَلَا ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ٱلۡمُقَرَّبُونَۚ وَمَن يَسۡتَنكِفۡ عَنۡ عِبَادَتِهِۦ وَيَسۡتَكۡبِرۡ فَسَيَحۡشُرُهُمۡ إِلَيۡهِ جَمِيعٗا
Nə Məryəm oğlu İsa Allaha qulu olmaqdan imtina edə bilər, nə də Allahın Özünə yaxınlaşdırdığı və Allaha saleh qullar olmaq üçün dərəcələrini yüksəltdiyi mələklər. Axı belə olduğu bir halda, siz, İsanı necə İlah edə bilərsiz və müşriklər, mələkləri necə İlah edə bilərlər?! Allaha Ona ibadət etməkdən imtina edənlərin və təkəbbürlük göstərənlərin hamısını qiyamət günü Öz hüzuruna toplayacaqdır və hər kəsə layiq olduğunu verəcəkdir.
التفاسير العربية:
فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَيُوَفِّيهِمۡ أُجُورَهُمۡ وَيَزِيدُهُم مِّن فَضۡلِهِۦۖ وَأَمَّا ٱلَّذِينَ ٱسۡتَنكَفُواْ وَٱسۡتَكۡبَرُواْ فَيُعَذِّبُهُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا وَلَا يَجِدُونَ لَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا
Allaha iman gətirib, rəsullarını təsdiqləyın, Allahın şəriə müvafiq, yalnız Allah üçün xeyirxah işlər görənlərə gəlincə, Allah onların etdikləri əməllərin mükafatlarını heç bir naqislik edilmədən tam olaraq verəcək və Öz lütfündən və ehsanından onlar üçün bunun üzərinə bir qədər də artıracaqdır. Amma Allaha ibadət və itaət etməyi özlərinə sığışdırmayıb və təkəbbürlük göstərənlərə gəlincə, Allah onları ağrılı-acılı bir əzaba düçar edəcəkdir. Onlar özlərinə Allahdan başqa onlara fayda verən nə bir dost, nə də onları zərərdən qoruyan bir yardımçı tapa bilərlər.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَكُم بُرۡهَٰنٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكُمۡ نُورٗا مُّبِينٗا
Ey insanlar! Rəbbinizdən sizə, şək-şübhəni aparan və üzürü aradan qaldıran açıq-aydın bir dəlil - Muhəmməd - sallallahu aleyhi və səlləm - gəldi. Biz sizə aydın bir nur nazil etdik. Bu, Qurani Kərimdir.
التفاسير العربية:
فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَٱعۡتَصَمُواْ بِهِۦ فَسَيُدۡخِلُهُمۡ فِي رَحۡمَةٖ مِّنۡهُ وَفَضۡلٖ وَيَهۡدِيهِمۡ إِلَيۡهِ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِيمٗا
Allaha iman gətirən və peyğəmbərlərinə nazil edilən Qurandan yapışan şəxslərə gəlincə, Allah onları cənnətə daxil etməklə mərhəmət edəcək, onların savab və dərəcələrini qaldıracaq və onları heç bir əyrilik olmayan doğru yola yönəlməyə müvəffəq edəcəkdir. Bu yol, ədn cənnətlərinə aparan yoldur.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• بيان أن المسيح بشر، وأن أمه كذلك، وأن الضالين من النصارى غلوا فيهما حتى أخرجوهما من حد البشرية.
• Məsihin və həmçinin anasının bəşər olmasının və azmış nəsranilərin onlar barədə iftara vararaq, hətta onları bəşər dairəsindən xaric etmələrinin bəyanı.
• بيان بطلان شرك النصارى القائلين بالتثليث، وتنزيه الله تعالى عن أن يكون له شريك أو شبيه أو مقارب، وبيان انفراده - سبحانه - بالوحدانية في الذات والأسماء والصفات.
• Üçlük deyən nəsranilərin Allaha şərik qoşduqlarının batil olmasının, Uca Allahın şəriki, oxşarı və ya qohumu olmamasının və pak olan Allahın, zatında, ad və sifətlərində tək olmasının bəyanı.
• إثبات أن عيسى عليه السلام والملائكة جميعهم عباد مخلوقون لا يستكبرون عن الاعتراف بعبوديتهم لله تعالى والانقياد لأوامره، فكيف يسوغ اتخاذهم آلهة مع كونهم عبيدًا لله تعالى؟!
• İsanın - aleyhissəlam - və Mələklərin Allahın əmrlərini yerinə yetirən, Allaha qul olduqlarını etiraf etməkdə təkəbbürlük etməyən və onların hamısının yaradılmış qullar olmasının bəyanı. İsa və Mələklər uca Allahın qulu olduğu bir halda, axı insanlar necə onları özlərinə ilah qəbul edə bilərlər?!
يَسۡتَفۡتُونَكَ قُلِ ٱللَّهُ يُفۡتِيكُمۡ فِي ٱلۡكَلَٰلَةِۚ إِنِ ٱمۡرُؤٌاْ هَلَكَ لَيۡسَ لَهُۥ وَلَدٞ وَلَهُۥٓ أُخۡتٞ فَلَهَا نِصۡفُ مَا تَرَكَۚ وَهُوَ يَرِثُهَآ إِن لَّمۡ يَكُن لَّهَا وَلَدٞۚ فَإِن كَانَتَا ٱثۡنَتَيۡنِ فَلَهُمَا ٱلثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَكَۚ وَإِن كَانُوٓاْ إِخۡوَةٗ رِّجَالٗا وَنِسَآءٗ فَلِلذَّكَرِ مِثۡلُ حَظِّ ٱلۡأُنثَيَيۡنِۗ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ أَن تَضِلُّواْۗ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمُۢ
Ey Peyğəmbər! Səndən atası və övladı olmayıb vəfat etmiş kimsənin mirası barəsində soruşurlar. De: "Allah bunun hökmünü sizə bəyan edəcəkdir. Atası və övladı olmayan şəxs öldükdə onun doğma yaxud atabir bacısı varsa, qoyub getdiyi malın yarısı fərz olaraq bacıya çatır. Əgər onunla birgə mirasdan, Allahın fərz etdiyi müəyyən miras payı alan adam yoxdursa, doğma yaxud atabir qardaşı tasiblə (yəni: mirasdan müəyyən payları olmayıb, mirasdan təqdirsiz mala) varis olurlar. Əgər onunla birgə Allahın fərz etdiyi müəyyən miras payı alan adam varsa, o, mirasdan payını aldıqdan sonra, yerdə qalan mal ona çatır. Əgər doğma yaxud atabir bacıların sayı iki və ya ikidən çox olarsa, iki bacı yaxud ikidən çox olan bacıların hamısına, qoyub getdiyi malın fərz olaraq üçdə iki hissəsi onlara çatır. Əgər varislər kişi və qadın olmaqla, doğma yaxud atabir qardaş və bacılardırsa, "Kişiyə iki qadının payı qədər pay düşür" qaydasına əsasən onların hamısı mala tasiblə, belə ki, kişinin payı, qadının payından bir dəfə çox olmaqla varis olurlar. Allah, atası və övladı olmayıb vəfat etmiş kimsənin miras hökmünü və bunda başqa miras barəsində olan hökmləri sizə bəyan edir ki, haqq yoldan sapmayasınız. Allah hər şeyi bilir və Ona heç bir şey gizlin qalmaz.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• عناية الله بجميع أحوال الورثة في تقسيم الميراث عليهم.
• الأصل هو حِلُّ الأكل من كل بهيمة الأنعام، سوى ما خصه الدليل بالتحريم، أو ما كان صيدًا يعرض للمحرم في حجه أو عمرته.
• Dəvə, inək və qoyun heyvanlarının ətindən yeməyin əsli, yalnız dəlil gələrək haram edilən yaxud həcc və ya ümrə ehramında olan kimsə üçün ov edilmiş heyvanlar müstəsna olmaqla halaldır.
• النهي عن استحلال المحرَّمات، ومنها: محظورات الإحرام، والصيد في الحرم، والقتال في الأشهر الحُرُم، واستحلال الهدي بغصب ونحوه، أو مَنْع وصوله إلى محله.
• İhramda ikən edilməsi qadağan olan əməllər, haram olan hüdudlar daxilində ov etmək, haram aylarda döyüşmək, qəsb və s. yollarla qurbanığı özünə halal görmək yaxud qurbanı göndərilən yerə çatmasına mane olmaq kimi haram olan əməlləri halallaşdırmağın qadağan edilməsi.
ترجمة معاني سورة: النساء
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم
الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.