ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم
سورة المائدة - əl-Maidə
من مقاصد السورة:
الأمر بالوفاء بالعقود، والتحذير من مشابهة أهل الكتاب في نقضها.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَوۡفُواْ بِٱلۡعُقُودِۚ أُحِلَّتۡ لَكُم بَهِيمَةُ ٱلۡأَنۡعَٰمِ إِلَّا مَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ غَيۡرَ مُحِلِّي ٱلصَّيۡدِ وَأَنتُمۡ حُرُمٌۗ إِنَّ ٱللَّهَ يَحۡكُمُ مَا يُرِيدُ
Ey iman gətirənlər! Xaliqinizlə öz aranızda və bir-birinizlə bağladığınız bütün əhdlərinizi yerinə yetirin. Sizə həcc yaxud ömrə ihramında ikən çöl ovu ovlamaq haram edilməklə yanaşı, haram olması sizə bildiriləcək heyvanlar da istisna olmaqla, Allah sizə rəhmət olaraq: dəvə, inək və qoyunu sizə halal etdi. Həqiqətən, Allah hikmətinə müvafiq istədiyi halal və ya haram hökmünü verir, bu işdə Onu məcbur və hökmünə etiraz edən bir kimsə yoxdur.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُحِلُّواْ شَعَٰٓئِرَ ٱللَّهِ وَلَا ٱلشَّهۡرَ ٱلۡحَرَامَ وَلَا ٱلۡهَدۡيَ وَلَا ٱلۡقَلَٰٓئِدَ وَلَآ ءَآمِّينَ ٱلۡبَيۡتَ ٱلۡحَرَامَ يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّهِمۡ وَرِضۡوَٰنٗاۚ وَإِذَا حَلَلۡتُمۡ فَٱصۡطَادُواْۚ وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنَـَٔانُ قَوۡمٍ أَن صَدُّوكُمۡ عَنِ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ أَن تَعۡتَدُواْۘ وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰۖ وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
Ey iman gətirənlər! Allahın etina ilə yanamanızı əmr etdiyi haramları özünüzə halallaşdırmayın. Tikişli paltar geyinmək kimi, həmçinin ov etmək kimi haram hüdudları daxilində edilməsi haram edilən əməllərdən əl çəkin. Haram aylarda: zülqədə, zülhiccə, məhərrəm və rəcəb aylarında döyüşməyi, Allah üçün orada kəsmək məqsədi ilə göndərilən qurbanlıq heyvana qəsb etməyi, yaxud ora çatmasına mane olmağı, boynuna yundan və s. şeylərdən nişan taxılmış qurbanlıq heyvanlarını, ticarətin qazancını və Rəbbinin razılığını diləyərək Allahın toxunulmaz evinə gələnlərə qarşı hörmətsizlik etməyi özünüzə halal saymayın. Həcc və ümrə ihramından, yaxud haram hüdudlarından çıxdığınız zaman, istəsəniz ov edə bilərsiniz. Sizi Məscidulharama daxil olmağa qoymayan bir qövümə qarşı olan kin-küdurət sizi onlara qarşı zülm və haqsızlıq etməyə sövq etməsin. Ey Möminlər! Sizə əmr edilən yaxşı işləri edib, pis əməllərdən çəkinməkdə bir-birinizə yardım edin. Günah və asi işlərdə və həmçinin insanların canlarına, mallarına və namuslarına qarşı olan düşmənçilik işlərdə bir-birinizə yardım etməyin. Allahın itaətinə mültəzim olub, günahlardan çəkinərək Allahdan qorxun. Həqiqətən, Allahın Ona asi olan qullarına əzabı şiddətlidir, elə isə Onun əzabından çəkinin!
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• عناية الله بجميع أحوال الورثة في تقسيم الميراث عليهم.
• الأصل هو حِلُّ الأكل من كل بهيمة الأنعام، سوى ما خصه الدليل بالتحريم، أو ما كان صيدًا يعرض للمحرم في حجه أو عمرته.
• Dəvə, inək və qoyun heyvanlarının ətindən yeməyin əsli, yalnız dəlil gələrək haram edilən yaxud həcc və ya ümrə ehramında olan kimsə üçün ov edilmiş heyvanlar müstəsna olmaqla halaldır.
• النهي عن استحلال المحرَّمات، ومنها: محظورات الإحرام، والصيد في الحرم، والقتال في الأشهر الحُرُم، واستحلال الهدي بغصب ونحوه، أو مَنْع وصوله إلى محله.
• İhramda ikən edilməsi qadağan olan əməllər, haram olan hüdudlar daxilində ov etmək, haram aylarda döyüşmək, qəsb və s. yollarla qurbanığı özünə halal görmək yaxud qurbanı göndərilən yerə çatmasına mane olmaq kimi haram olan əməlləri halallaşdırmağın qadağan edilməsi.
حُرِّمَتۡ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةُ وَٱلدَّمُ وَلَحۡمُ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦ وَٱلۡمُنۡخَنِقَةُ وَٱلۡمَوۡقُوذَةُ وَٱلۡمُتَرَدِّيَةُ وَٱلنَّطِيحَةُ وَمَآ أَكَلَ ٱلسَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيۡتُمۡ وَمَا ذُبِحَ عَلَى ٱلنُّصُبِ وَأَن تَسۡتَقۡسِمُواْ بِٱلۡأَزۡلَٰمِۚ ذَٰلِكُمۡ فِسۡقٌۗ ٱلۡيَوۡمَ يَئِسَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمۡ فَلَا تَخۡشَوۡهُمۡ وَٱخۡشَوۡنِۚ ٱلۡيَوۡمَ أَكۡمَلۡتُ لَكُمۡ دِينَكُمۡ وَأَتۡمَمۡتُ عَلَيۡكُمۡ نِعۡمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ ٱلۡإِسۡلَٰمَ دِينٗاۚ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ فِي مَخۡمَصَةٍ غَيۡرَ مُتَجَانِفٖ لِّإِثۡمٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Allah sizə kəsilmədən ölmüş heyvanı, axar qanı, donuz ətini, kəsildikdə Allahdan başqasının adı ilə kəsilmiş, boğularaq ölmüş, vurulub öldürülmüş, hündür bir yerdən yıxılıb gəbərmiş, başqa bir heyvanın buynuzu ilə vurulub ölmüş, aslan, pələnğ və canavar kimi yırtıcı heyvan tərəfindən parçalanıb yeyilmiş – qeyd edilən heyvanlardan canı çıxmamış kəsdiyiniz heyvanlar isə sizə halaldır – bütlər üçün kəsilmiş heyvanlar və üzərində (et) və ya (etmə) sözləri yazılmış daş, yaxud fal oxları ilə qeybdən qismət axtarıb, bu fal oxlarından bəxtinizə çıxana əməl etmənizi haram etdi. Sadalanan bu haramları etmək, Allahın taətindən çıxmaq deməkdir. Bu gün kafirlər dininizin gücünü gördükdən sonra, sizin İslamdan geri dönmənizdən ümidlərini kəsdilər. Elə isə siz onlardan qorxmayın, yalnız Məndən qorxun. Bu gün dininiz İslamı sizin üçün kamil etdim, sizə olan aşkar və gizli nemətimi tamamladım və sizin üçün din olaraq İslamı seçdim. Mən ondan başqa heç bir din qəbul etmirəm. Kim aclıq səbəbindən çarəsiz qalarsa, günaha meyl etməyərək, ölmüş heyvandan yeməsində ona günah yazılmaz. Çünki Allah bağışlayandır, rəhmlidir.
التفاسير العربية:
يَسۡـَٔلُونَكَ مَاذَآ أُحِلَّ لَهُمۡۖ قُلۡ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُ وَمَا عَلَّمۡتُم مِّنَ ٱلۡجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ ٱللَّهُۖ فَكُلُواْ مِمَّآ أَمۡسَكۡنَ عَلَيۡكُمۡ وَٱذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهِۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
Ey Peyğəmbər! Səhabələrin səndən Allahın onlara nəyin yeyilməsinin halal etdiyini soruşurlar. Ey Peyğəmbər! De: "Allah sizə təmiz yeməkləri və Allahın sizə nemət bəxş edərək öyrətdiyi elmdən, ov etməyi öyrədib, əhliləşdirdiyiniz, ovçu, ov heyvanını ovun arxasınca göndərdikdə sıçrayıb gedən və onu ovdan uzaqlaşdirdıqda uzaqlaşan yırtıcı dişi olan ov itləri, bəbirlər və caynağı olan şahin quşları kimi heyvanların ovladıqlarından yemək sizə halal edildi. Onların tutub gətirdikləri ovdan, hətta ovu öldürsələr belə, yeyin və onları ova göndərərkən Allahın adını çəkin. Allahın əmrlərini yerinə yetirib, qadağalarından çəkinməklə Allahdan qorxun! Şübhəsiz ki, Allah əməlləri tez haqq-hesab çəkəndir".
التفاسير العربية:
ٱلۡيَوۡمَ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُۖ وَطَعَامُ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حِلّٞ لَّكُمۡ وَطَعَامُكُمۡ حِلّٞ لَّهُمۡۖ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ إِذَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَ وَلَا مُتَّخِذِيٓ أَخۡدَانٖۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلۡإِيمَٰنِ فَقَدۡ حَبِطَ عَمَلُهُۥ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Bu gün Allah sizə ləzzətli yeməkləri və həmçinin yəhudi və nəsranilərdən olan Kitab əhlinin kəsdiklərindən yeməyi və sizin də kəsdiklərinizdən onların yeməsini halal etdi. Mömin qadınlardan ismətli (özlərini zinadan və nəfslərini haram şeylərdən qoruyan), azad olanlar və sizdən öncə yəhudi və nəsranilərdən olan Kitab verilənlərdən ismətli qadınlar, mehrlərini verdiyiniz təqdirdə, fahişəlik etmədən namuslu olub, onlarla zinakarlıq etməmək və aşna saxlamamaq şərti ilə sizə halaldır. Kim Allahın qulları üçün qanun etdiyi şəri əhkamları inkar edərsə, iman şərti datil olduğuna görə əməli boşa çıxar və o, Qiyamət günü əbədi qalacağı cəhənnəmə daxil olduğu üçün ziyana uğrayanlardan olar.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• تحريم ما مات دون ذكاة، والدم المسفوح، ولحم الخنزير، وما ذُكِرَ عليه اسْمٌ غير اسم الله عند الذبح، وكل ميت خنقًا، أو ضربًا، أو بسقوط من علو، أو نطحًا، أو افتراسًا من وحش، ويُستثنى من ذلك ما أُدرِكَ حيًّا وذُكّيَ بذبح شرعي.
• Kəsilmədən ölmüş heyvanın, axar qanın, donuz ətinin, kəsdikdə Allahdan başqasının adı ilə kəsilmiş, boğularaq, vurularaq, hündür bir yerdən yıxılıb gəbərmiş, başqa bir heyvanın buynuzu ilə vurulub öldürülmüş yaxud vəhşi heyvan tərəfindən parçalanıb ölən heyvanın haram olması. Bu heyvanlardan canı çıxmamış, şəriətə müvafiq qayda üzrə kəsilənlər isə müstəsnadır.
• حِلُّ ما صاد كل مدرَّبٍ ذي ناب أو ذي مخلب.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا قُمۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ فَٱغۡسِلُواْ وُجُوهَكُمۡ وَأَيۡدِيَكُمۡ إِلَى ٱلۡمَرَافِقِ وَٱمۡسَحُواْ بِرُءُوسِكُمۡ وَأَرۡجُلَكُمۡ إِلَى ٱلۡكَعۡبَيۡنِۚ وَإِن كُنتُمۡ جُنُبٗا فَٱطَّهَّرُواْۚ وَإِن كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوۡ جَآءَ أَحَدٞ مِّنكُم مِّنَ ٱلۡغَآئِطِ أَوۡ لَٰمَسۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَلَمۡ تَجِدُواْ مَآءٗ فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدٗا طَيِّبٗا فَٱمۡسَحُواْ بِوُجُوهِكُمۡ وَأَيۡدِيكُم مِّنۡهُۚ مَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيَجۡعَلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ حَرَجٖ وَلَٰكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمۡ وَلِيُتِمَّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Ey iman gətirənlər! Namaz qılmaq üçün ayağa qalxmaq istədikdə, dəstəmazsız olsanız, üzünüzü və dirsəklərlə birgə əllərinizi yuyun, başınıza məsh çəkin və baldır sümükləri ilə pəncə sümüklərinin birləşdiyi yerdə yanlara çıxan iki oynaqla birgə ayaqlarınızı yuyun. Əgər cunub olmusunuzsa, qüsl edin. Əgər xəstə olsanız, qüsl etmə səbəbindən xəstəliyin artmasından və ya şəfanın gecikməsindən qorxsanız yaxud sağlam ikən səfərdə olsanız, yaxud sizlərdən biri ayaqyolundan gəldiyi üçün dəstəmazı və ya qadınlarla yaxınlıq etdiyinə görə qüslu olmazsa, təmizlənmək üçün su axtardıqdan sonra tapmasanız, təmiz torpaqla təyəmmüm edin və əllərinizi yerə vurun ondan üzünüzə və əllərinizə sürtün. Allah, sizin sudan istifadə edib səhhətinizə zərər yerirərək sizə şəri hökmlərində çətinliyə salmaq istəməz. Xəstəlik üzündən və ya su tapılmadığından sizə suyu əvəz edən torpaqla təyəmmüm etmənizə icazə verməsi, Allahın sizə olan nemətinin tamamlıqındandır ki, bəlkə Allahın sizə olan nemətinə şükür edib, inkar etməyəsiniz.
التفاسير العربية:
وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَمِيثَٰقَهُ ٱلَّذِي وَاثَقَكُم بِهِۦٓ إِذۡ قُلۡتُمۡ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَاۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
Allahın sizə olan hidayət və İslam nemətini və Peyğəmbərə - sallallahu aleyhi və səlləm - xoş gündə və sıxıntı anlarında əmirləri dinləyib itaət edəcəyinizə dair beyət etdikdə: "Sözünü eşitdik və əmrinə itaət etdik!"– dediyiniz zaman sizdən aldığımız əhdi xatırlayın. Allahdan Onun əmrlərini yerinə yetirməklə -həmçinin əhdlərinidə- və qadağalarından çəkinməklə qorxun! Şübhəsiz ki, Allah, qəlblərdə olanları bilir və Ona heç bir şey gizli qalmaz.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّٰمِينَ لِلَّهِ شُهَدَآءَ بِٱلۡقِسۡطِۖ وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنَـَٔانُ قَوۡمٍ عَلَىٰٓ أَلَّا تَعۡدِلُواْۚ ٱعۡدِلُواْ هُوَ أَقۡرَبُ لِلتَّقۡوَىٰۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ
Ey Allaha və Onun peyğəmbərinə iman gətirənlər kimsələr! Allahın rizasını qazanmaq üçün, Allahın sizin üzərinizdə olan haqqlarını qoruyan, zülümlə deyil, ədalətlə şahidlik edən kimsələr olun. Bir qövmə qarşı olan qəzəb sizi ədalətsizliyə sövq etməsin. Dost ilə də, düşmənlə də ədalətlə rəftar edin. Onların hər ikisi ilədə ədalətli olun. Ədalətli olmaq, Allahdan qorxmaqa, zalım olmaq isə xüsrana uğramağa daha yaxındır. Allahın əmrlərini yerinə yetirib, qadağalarından çəkinməklə Ondan qorxun! Şübhəsiz ki, Allah nə etdiklərinizdən xəbərdardır. Əməllərinizdən heç bir şey Ondan gizli qalmaz və O, əməllərinizin əvəzini verəcəkdir.
التفاسير العربية:
وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٌ عَظِيمٞ
Allah, Allaha və rəsullarına iman gətirib saleh əməllər edənlərə onlara günahlarının bağışlanmasını və böyük mükafat gözlədiyini vəd -Allah vədinə xilaf çıxmaz- vermişdir, bu mükafat, cənnətə daxil olmaqdır.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الأصل في الطهارة هو استعمال الماء بالوضوء من الحدث الأصغر، والغسل من الحدث الأكبر.
• في حال تعذر الحصول على الماء، أو تعذّر استعماله لمرض مانع أو برد قارس، يشرع التيمم (بالتراب) لرفع حكم الحدث (الأصغر أو الأكبر).
• Su tapmadıqda yaxud xəstəlik və ya şiddətli soyuq səbəbindən sudan istifadə etmək mümkün olmadıqda, kiçik yaxud böyük hədəsi aradan qaldırmaq üçün torpaqla təyəmmüm etmək icazəlidir.
وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ
Allahı inkar edib, ayələrini yalan sayanlara gəlincə, məhz onlar küfür etdiklərinə və yalan saydıqlarına görə cəza olaraq daxil olacaqları Cəhənnəm sakinləridirlər. Yoldaş yoldaşından ayrılmadığı kimi onlardan Cəhənnəmdən ayrılmayacaqlıar.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ هَمَّ قَوۡمٌ أَن يَبۡسُطُوٓاْ إِلَيۡكُمۡ أَيۡدِيَهُمۡ فَكَفَّ أَيۡدِيَهُمۡ عَنكُمۡۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
Ey iman gətirənlər! Allahın sizə bəxş etdiyi əmin-amanlıq və düşmənlərinizin (Məkkə müşriklərini və ya Bəni Sələb qəbiləsi) sizi məhv etmək üçün əllərini sizə uzatdıqları zaman onların qəlblərinə qorxu salıb, onların hiyləsini sizdən uzaqlaşdırıb və sizi onların şərindən qoruduğumuz nemətini qəlbləriniz və dillərinizlə xatırlayın. Allahın əmrlərini yerinə yetirib, qadağalarından çəkinməklə Ondan qorxun! Qoy möminlər dini və dünyavi mənfəətlərini əldə etmə üçün tək Allaha etimad etsinlər!
التفاسير العربية:
۞ وَلَقَدۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَبَعَثۡنَا مِنۡهُمُ ٱثۡنَيۡ عَشَرَ نَقِيبٗاۖ وَقَالَ ٱللَّهُ إِنِّي مَعَكُمۡۖ لَئِنۡ أَقَمۡتُمُ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَيۡتُمُ ٱلزَّكَوٰةَ وَءَامَنتُم بِرُسُلِي وَعَزَّرۡتُمُوهُمۡ وَأَقۡرَضۡتُمُ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا لَّأُكَفِّرَنَّ عَنكُمۡ سَيِّـَٔاتِكُمۡ وَلَأُدۡخِلَنَّكُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۚ فَمَن كَفَرَ بَعۡدَ ذَٰلِكَ مِنكُمۡ فَقَدۡ ضَلَّ سَوَآءَ ٱلسَّبِيلِ
Allah İsrail oğullarındanş qabaqda bu haqda daha ətraflı danışılacaq möhkəm əhd alamışdı. Biz onlara on iki başçı təyin etdik. Bu başçıların hər biri, öz öhdəliyində olanlardan cavabdeh idi. Allah İsrail oğullarına demişdi: "Mən Öz köməyim və yardımımla sizinləyəm. Əgər namazı kamil şəkildə qılsanız, mallarınızın zəkatın versəniz, bütün peyğəmbərlərimə onlar arasında heç bir fərq qoymadan iman gətirib onlara ehtiram edib, dəstəkləsəniz və mallarınızı xeyirli işlərdə sərf etsəniz, əgər siz bütün bunları etsəniz, etdiyiniz günahları bağışlayar və qiyamət günü sizi qəsirləri altından çaylar axan cənnətlərə daxil edərəm. Bu möhkəm əhdi aldıqdan sonra kim küfr edərsə, artıq doğru yoldan bilərəkdən və qəsdən üz çevirmiş olar".
التفاسير العربية:
فَبِمَا نَقۡضِهِم مِّيثَٰقَهُمۡ لَعَنَّٰهُمۡ وَجَعَلۡنَا قُلُوبَهُمۡ قَٰسِيَةٗۖ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِۦ وَنَسُواْ حَظّٗا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِۦۚ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىٰ خَآئِنَةٖ مِّنۡهُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنۡهُمۡۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱصۡفَحۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
İsrail oğullarından aldığımız əhdi pozduqları səbəbindən, Biz onları Öz rəhmətimizdən qovduq və qəlblərini ora heç bir xeyirin və öyüd-nəsihətin fayda verməyəcəyi dərəcədə sərtləşdirdik. Onlar sözlərin yerlərini dəyişməklə və ayələrin mənalarını öz havalarına uyğun yozaraqla kəlmələri təhrif edirlər və özlərinə öyrədilmiş şeylərin bəzilərinə əməl etmədilər. Ey Peyğəmbər! Onlardan aldığımız əhdə sadiq olan az bir qismi istisna olmaqla, sən onlardan daim Allaha və Allahın mömin qullarına xəyanət görəcəksən. Onları əfv et, onlara əzab vermə və təqsirlərindən keç. Çünki bu özüdə bir yaxşılıqdır, şübhəsiz ki, Allah yaxşılıq edənləri sevir!
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من عظيم إنعام الله عز وجل على النبي عليه الصلاة والسلام وأصحابه أن حماهم وكف عنهم أيدي أهل الكفر وضررهم.
• İzzət və Cəlal sahibi olan Allahın, peyğəmbəri - sallallahu aleyhi və səlləm - və onun əshabını kafirlərin şərinidən qoruyub, hifz etməsi, Onun peyğəmbərə - sallallahu aleyhi və səlləm - və səhabələrinə olan ən böyük nemətidir.
• أن الإيمان بالرسل ونصرتهم وإقامة الصلاة وإيتاء الزكاة على الوجه المطلوب، سببٌ عظيم لحصول معية الله تعالى وحدوث أسباب النصرة والتمكين والمغفرة ودخول الجنة.
• Rəsullaha iman etmək, onları dəstəkləmək, namaz qılmaq, lazımı şəkildə zəkat vermək, Uca Allahla birgə olmaq, yer üzündə bərqərar olmaq, bağışlanmaq və sonda isə cənnətə daxil olmaq üçün ən başlıca səbəbdir.
• نقض المواثيق الملزمة بطاعة الرسل سبب لغلظة القلوب وقساوتها.
وَمِنَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰٓ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَهُمۡ فَنَسُواْ حَظّٗا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِۦ فَأَغۡرَيۡنَا بَيۡنَهُمُ ٱلۡعَدَاوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَسَوۡفَ يُنَبِّئُهُمُ ٱللَّهُ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ
Biz yəhudilərdən möhkəm bir əhd aldığımız kimi, özlərinin İsanın - aleyhissəlam - davamçıları olduqlarını idda edərək təmizə çıxaranlardan da əhd aldıq. Onlar əcdadları yəhudilərin etdiyi kimi, özlərinə öyrədilmiş şeylərin bəzilərinə əməl etmədilər. Buna görə də onların arasına Qiyamət gününə qədər ədavət və nifrət saldıq və elə bu səbəbdən də bir-birilərini kafir hesab edir və bir-birilərini öldürürlər. Allah qiyamət günü onlara nə etdikləri barədə xəbər verəcəkdir və onlara etdikləri əməllərin əvəzini də verəcəkdir.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ قَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمۡ كَثِيرٗا مِّمَّا كُنتُمۡ تُخۡفُونَ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَيَعۡفُواْ عَن كَثِيرٖۚ قَدۡ جَآءَكُم مِّنَ ٱللَّهِ نُورٞ وَكِتَٰبٞ مُّبِينٞ
Ey yəhudilərdən Tövrata, nəsranilərdən isə İncilə inanan Kitab əhli! Sizə nazil edilmiş kitabdan gizlətdiyiniz şeylərin bir çoxunu bəyan edən və sizi rüsvay etməkdən başqa heç bir mənfəət olmayan bir çoxunun da üstündən keçən rəsulumuz Muhəmməd - sallallahu aleyhi və səlləm - gəldi. Artıq sizə Allahdan bir Kitab - Quran gəldi. Bu, işıq saçan, bir nur və insanların dünya və axirət işlərində ehtiyacları olduğu şeyləri bəyan edən açıq-aydın bir kitabdır.
التفاسير العربية:
يَهۡدِي بِهِ ٱللَّهُ مَنِ ٱتَّبَعَ رِضۡوَٰنَهُۥ سُبُلَ ٱلسَّلَٰمِ وَيُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِ بِإِذۡنِهِۦ وَيَهۡدِيهِمۡ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
Allah bu kitaba iman gətirib və saleh əməl edərək, Onun rizasını arayan kəsləri, Allahın əzabından salamat edən yollarına yönəldər. Bu yollar Cənnətə aparan yollardır. Onları Öz izni ilə küfür və asilik zülmətlərdən iman və itaət nuruna çıxarar və doğru, düzgün yola, İslam yoluna müvəffəq edər.
التفاسير العربية:
لَّقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۚ قُلۡ فَمَن يَمۡلِكُ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡـًٔا إِنۡ أَرَادَ أَن يُهۡلِكَ ٱلۡمَسِيحَ ٱبۡنَ مَرۡيَمَ وَأُمَّهُۥ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗاۗ وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۚ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
Nəsranilərdən: "Allah Məryəm oğlu İsa Məsihdir!"– deyənlər artıq kafir oldular. Ey Peyğəmbər! Onlara de: "Məgər Allah Məryəm oğlu İsa Məsihi, onun anasını və bütün yer üzündə olanların hamısını məhv etmək istəsə, kim Ona mane olmağa qadirdir?!" Əgər heç kimsə Ona bu işdə mane ola bilməzsə, bu, Allahdan başqa heç bir ilahın olmadığına, Məryəm oğlu İsanın, onun anasının və bütün bəşəriyyətin Allahın məxluqatı olduğuna dəlalət edir. Göylərin, yerin və onların arasında olanların mülkü Allaha məxsusdur. Allah istədiyini yaradır. Onun yaratmaq istədiyi məxluqundan biri də: İsadır - aleyhissəlam, o, Allahın qulu və rəsuludur. Allah hər şeyə qadirdir.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• تَرْك العمل بمواثيق الله وعهوده قد يوجب وقوع العداوة وإشاعة البغضاء والتنافر والتقاتل بين المخالفين لأمر الله تعالى.
• Allahın əhdlərinə əməl etməmək, uca Allahın əmrinə müxalif olanlar arasında ədavətin, kinin, nifrətin və düşmənçiliyin yayılmasını vacib edir.
• الرد على النصارى القائلين بأن الله تعالى تجسد في المسيح عليه السلام، وبيان كفرهم وضلال قولهم.
• Uca Allahın, Məsihdə - aleyhissəlam - təcəssüm etdiyini deyən nəsranilərə rədd etmək, onların etdiyi küfürlərin və bu sözlərinin zəlalət olmasının bəyanı.
• من أدلة بطلان ألوهية المسيح أن الله تعالى إن أراد أن يهلك المسيح وأمه عليهما السلام وجميع أهل الأرض فلن يستطيع أحد رده، وهذا يثبت تفرده سبحانه بالأمر وأنه لا إله غيره.
• Uca Allah Məsihi, onun anasını - aleyhiməssəlam - və bütün yer əhlini məhv etmək istəsə, bir kimsənin bu işin qarşısını ala bilməməsi, İsanın - aleyhissəlam - ilah olduğunu batil edən dəlillərdən biridir. Bu, pak olan Allahın bu işdə tək İlah olduğuna və Ondan başqa heç bir ilahın olmadığına bir sübutdur.
• من أدلة بطلان ألوهية المسيح أن الله تعالى يُذَكِّر بكونه تعالى ﴿ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ﴾ (المائدة: 17)، فهو يخلق من الأبوين، ويخلق من أم بلا أب كعيسى عليه السلام، ويخلق من الجماد كحية موسى عليه السلام، ويخلق من رجل بلا أنثى كحواء من آدم عليهما السلام.
• Məsihin ilah olduğunu batil edən dəlillərdən biri də budur ki, Uca Allah İsanın yaradılışını xatırladaraq buyurur: "O, istədiyini yaradır" [Maidə: 17]. Allah insanı bir ata-anadan, İsanı - aleyhissəlam - atasız tək bir anadan, Musanın - aleyhissəlam - ilanı kimi cansız bir əşyadan və Həvvanı Adəmdən - aleyhiməssəlam - qadınsız tək bir kişidən xəlq etmişdir.
وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ وَٱلنَّصَٰرَىٰ نَحۡنُ أَبۡنَٰٓؤُاْ ٱللَّهِ وَأَحِبَّٰٓؤُهُۥۚ قُلۡ فَلِمَ يُعَذِّبُكُم بِذُنُوبِكُمۖ بَلۡ أَنتُم بَشَرٞ مِّمَّنۡ خَلَقَۚ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۚ وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۖ وَإِلَيۡهِ ٱلۡمَصِيرُ
Yəhudi və nəsranilərin hər biri özlərinin Allahın oğulları və sevimliləri olduqlarını idda etdilər. Ey Peyğəmbər! Onlara cavab olaraq de: "Elə isə Allah nə üçün sizə etdiyiniz günahlara görə əzab verir?! Əgər siz iddia etdiyiniz kimi Allahın sevimliləri olsaydınız, o zaman Allah sizi dünyada meymuna və donuza döndərməklə və ölümlə sizə əzab verməzdi. Çünki Allah sevdiyinə əzab verməz. Əksinə, siz Onun yaratdığı adi insanlar kimi bir bəşərsiniz. İnsanlardan kim yaxşılıq edərsə, Allah onu Cənnətlə mükafatlandırar, kim də pislik edərsə onu cəhənnəmlə cəzalandırar". Allah istədiyini lütfü ilə bağışlar, istədiyinə də ədaləti ilə əzab verər. Göylərin, yerin mülkü və onların arasında olanların mülkü tək Allaha məxsusdur. Dönüş yalnız tək Onadır.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ قَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمۡ عَلَىٰ فَتۡرَةٖ مِّنَ ٱلرُّسُلِ أَن تَقُولُواْ مَا جَآءَنَا مِنۢ بَشِيرٖ وَلَا نَذِيرٖۖ فَقَدۡ جَآءَكُم بَشِيرٞ وَنَذِيرٞۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
Ey yəhudi və nəsranilərdən olan Kitab əhli! Peyğəmbərlərin ardı-arası kəsildiyi və peyğəmbərlərin gəlişinə böyük ehtiyac olduğu bir vaxtda üzür gətirərək: "Bizə Allahın savabı ilə müjdələyən və Onun əzabı ilə qorxudan kimsə gəlmədi"– deməyəsiniz deyə, sizə Rəsulumuz Muhəmməd - sallallahu aleyhi və səlləm - gəldi. Artıq sizi Allahın savabı ilə müjdələyən və Onun əzabı ilə qorxudan Muhəmməd - sallallahu aleyhi və səlləm - gəldi. Allah hər şeyə qadirdir. Onu heç bir şey aciz edə bilməz. Bəşəriyyətə rəsulları göndərmək də Allahın qüdrətinin bir göstəricisidir. Allah bu rəsulları Muhəmmədi - sallallahu aleyhi və səlləm - göndərməklə tamamladı.
التفاسير العربية:
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِۦ يَٰقَوۡمِ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ جَعَلَ فِيكُمۡ أَنۢبِيَآءَ وَجَعَلَكُم مُّلُوكٗا وَءَاتَىٰكُم مَّا لَمۡ يُؤۡتِ أَحَدٗا مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Ey Peyğəmbər! Musanın bir zaman qövmü İsrail oğullarına: "Ey qövmüm! Allahın sizə bəxt etdiyi nemətini qəlbləriniz və dillərinizlə xatırlayın. Allah, öz aranızdan sizi doğru yola dəvət edən peyğəmbərlər göndərdiyi, siz qul olduqdan sonra sizi özünüzə sahib edən hökmdarlar təyin etdiyi və zamanınızda aləmlərdən heç bir kəsə vermədiyi nemətləri sizə verdiyi nemətlərini xatırlayın"- dediyini yadına sal.
التفاسير العربية:
يَٰقَوۡمِ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡأَرۡضَ ٱلۡمُقَدَّسَةَ ٱلَّتِي كَتَبَ ٱللَّهُ لَكُمۡ وَلَا تَرۡتَدُّواْ عَلَىٰٓ أَدۡبَارِكُمۡ فَتَنقَلِبُواْ خَٰسِرِينَ
Musa dedi: "Ey qövmüm! Allahın sizə ora daxil olmağı və orada olan kafirlərlə döyüşməyi vəd etdiyi pak torpağa (Beytülmüqəddəsə və onun ərtafında olan yerlərə) daxil olun və oradakı nəhəng adamlara məğlub olmayın, yoxsa dünyada və axirətdə ziyana uğrayarsınız".
التفاسير العربية:
قَالُواْ يَٰمُوسَىٰٓ إِنَّ فِيهَا قَوۡمٗا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَن نَّدۡخُلَهَا حَتَّىٰ يَخۡرُجُواْ مِنۡهَا فَإِن يَخۡرُجُواْ مِنۡهَا فَإِنَّا دَٰخِلُونَ
Qövmü ona dedi: "Ey Musa! Müqəddəs torpaqda çox qüvvətli və qüdrətli adamlar vardır və bu, bizim ora daxil olmağımıza mane olur. Onlar orada olduğu müddətcə biz əsla oraya daxil olmayacağıq. Çünki bizim onlarla döyüşməyə gücümüz və taqətimiz yoxdur. Əgər onlar oradan çıxsalar, biz oraya daxil olarıq".
التفاسير العربية:
قَالَ رَجُلَانِ مِنَ ٱلَّذِينَ يَخَافُونَ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمَا ٱدۡخُلُواْ عَلَيۡهِمُ ٱلۡبَابَ فَإِذَا دَخَلۡتُمُوهُ فَإِنَّكُمۡ غَٰلِبُونَۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَتَوَكَّلُوٓاْ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
Allahdan və Onun əzabından qorxanlar arasından Allahın onları itaətinə müvəffəq etməklə nemət bəxş etdiyi Musanın əshabından iki kişi, qövmünü Musanın - aleyhissəlam - əmrinə tabeçilik göstərməyə həvəsləndirərək dedi: "Qüvvətli adamların üzərinə şəhərin qapısından daxil olun. Əgər siz qapıdan keçib ora daxil olsanız, Allahın izni ilə və Allah qələbəni Allaha imana və maddi vasitələrdən istifadə edərək səbəblərə bağladığı sünnəsinə inanaraq onlara mütləq qalib gələrsiniz. Əgər siz həqiqi möminsinizsə, tək Allaha etimad və təvəkkül edin!".
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• تعذيب الله تعالى لكفرة بني إسرائيل بالمسخ وغيره يوجب إبطال دعواهم في كونهم أبناء الله وأحباءه.
• Uca Allahın İsrail oğullarından kafir olanları meymuna və donuza döndərməklə və s. üslublarla əzab verməsi, onların Allahın oğulları və sevimliləri olduqları iddalarını batil edir.
• التوكل على الله تعالى والثقة به سبب لاستنزال النصر.
• جاءت الآيات لتحذر من الأخلاق الرديئة التي كانت عند بني إسرائيل.
قَالُواْ يَٰمُوسَىٰٓ إِنَّا لَن نَّدۡخُلَهَآ أَبَدٗا مَّا دَامُواْ فِيهَا فَٱذۡهَبۡ أَنتَ وَرَبُّكَ فَقَٰتِلَآ إِنَّا هَٰهُنَا قَٰعِدُونَ
İsrail oğullarından olan Musanın qövmü öz peyğəmbərləri Musanın - aleyissəlam - əmrinə müxalif olaraq israrla dedilər: "Qüvvətli adamlar orada olduqları müddətcə biz əsla o şəhərə girməyəcəyik. Ey Musa! Elə isə sən get Rəbbinlə birlikdə o qüvvətli adamlara qarşı vuruş. Amma biz isə sizinlə birgə vuruşmaqdan geridə qalıb burada öz yerimizdə oturacağıq".
التفاسير العربية:
قَالَ رَبِّ إِنِّي لَآ أَمۡلِكُ إِلَّا نَفۡسِي وَأَخِيۖ فَٱفۡرُقۡ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡفَٰسِقِينَ
Musa Rəbbinə dedi: "Ey Rəbbim! Mənim özüm və qardaşım Harundan başqa heç bir kimsə üzərində hökmüm yoxdur. Odur ki, Sən bizimlə Sənin və Sənin rəsulunun itaətindən çıxmış tayfanın arasını ayır!"
التفاسير العربية:
قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيۡهِمۡۛ أَرۡبَعِينَ سَنَةٗۛ يَتِيهُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ فَلَا تَأۡسَ عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡفَٰسِقِينَ
Allah, peyğəmbəri Musaya - aleyhissəlam - dedi: "Allah onlara müqəddəs torpaqa daxil olmağı qırx il müddətinə haram edildi. Onlar bu müddət ərzində səhrada heyrət içərisində azmış halda gəzib dolaşacaqlar. Ey Musa! Sən Allahın itaətindən çıxmış tayfa üçün heyifsilənmə, çünki onların başına gələn müsibət öz əlləri ilə etdikləri asiliklərin və günahların səbəbindəndir".
التفاسير العربية:
۞ وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ ٱبۡنَيۡ ءَادَمَ بِٱلۡحَقِّ إِذۡ قَرَّبَا قُرۡبَانٗا فَتُقُبِّلَ مِنۡ أَحَدِهِمَا وَلَمۡ يُتَقَبَّلۡ مِنَ ٱلۡأٓخَرِ قَالَ لَأَقۡتُلَنَّكَۖ قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ ٱللَّهُ مِنَ ٱلۡمُتَّقِينَ
Ey Peyğəmbər! Yəhudilərdən olan həsəd aparan zalim kəslərə Adəmin iki oğlu: Qabil və Habilin əhvalatını, bu barədə heç bir şübhə olmadan gerçək olaraq danış. O zaman hər ikisi pak olan Allaha yaxınlaşmaq məqsədi ilə qurban vermiş, Allah Habilin gətirdiyi qurbanı, o, təqva əhlindən olduğu üçün qəbul etmiş, Qabil təqva əhlindən olmadığı üçün isə onun qurbanı qəbul edilməmişdi. Qabil, Habilin qurbanı qəbul olunduğu üçün ona həsəd edib və demişdir: "Ey Habil, Səni hökmən öldürəcəyəm!". Habil də ona belə demişdir: "Həqiqətən Allah, Onun əmrlərini yerinə yetirib, qadağalarından çəkinərək Ondan qorxan kimsənin qurbanını qəbul edər.
التفاسير العربية:
لَئِنۢ بَسَطتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقۡتُلَنِي مَآ أَنَا۠ بِبَاسِطٖ يَدِيَ إِلَيۡكَ لِأَقۡتُلَكَۖ إِنِّيٓ أَخَافُ ٱللَّهَ رَبَّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Sən məni öldürmək üçün mənə əl uzatsanda, mən sənin etdiyin kimi etməyəcəyəm. Bu heç də mənim səndən qorxduğuma görə deyil, lakin mən məxluqatın Rəbbi olan Allahdan qorxuram.
التفاسير العربية:
إِنِّيٓ أُرِيدُ أَن تَبُوٓأَ بِإِثۡمِي وَإِثۡمِكَ فَتَكُونَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِۚ وَذَٰلِكَ جَزَٰٓؤُاْ ٱلظَّٰلِمِينَ
Habil Qabili qorxudaraq demişdir: "Mən istəyirəm ki, sən, həm mənim zülm və düşmənçilik edərək öldürmək günahımı, həm də əvvəlki günahını öz üzərinə götürəsən və qiyamət günü cəhənnəmə daxil olan, cəhənnəm əhlindən olasan. Bu, həddi aşanların cəzasıdır. Mən isə səni öldürməklə günahı öz üzərimə götürüb, cəhənnəm əhlindən olmaq istəmirəm".
التفاسير العربية:
فَطَوَّعَتۡ لَهُۥ نَفۡسُهُۥ قَتۡلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُۥ فَأَصۡبَحَ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Nəhayət, Qabilin pis işlər görməyi əmr edən nəfsi, ona, qardaşı Habili zülm edərək qətlə yetirməyi gözəl göstərdi və Qabil, Habili öldürdü, elə bu səbəbdən də Qabil, dünya və axirətdə öz paylarını qanis edənlərdən oldu.
التفاسير العربية:
فَبَعَثَ ٱللَّهُ غُرَابٗا يَبۡحَثُ فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيُرِيَهُۥ كَيۡفَ يُوَٰرِي سَوۡءَةَ أَخِيهِۚ قَالَ يَٰوَيۡلَتَىٰٓ أَعَجَزۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِثۡلَ هَٰذَا ٱلۡغُرَابِ فَأُوَٰرِيَ سَوۡءَةَ أَخِيۖ فَأَصۡبَحَ مِنَ ٱلنَّٰدِمِينَ
Allah qarğa göndərir ki, onun (Adəmin oğlu Qabilin) önündə torpağı qazıb ölmüş qarğanı orada basdırsın və beləliklə də, ona öz qardaşının cəsədini necə dəfn edəcəyini göstərsin. Qardaş qatili olan bu adam (Qabil) bunu gördükdə belə demişdir: "Vay halıma! Yəni mən qardaşımın cəsədini basdırmaqda, ölmüş o qarğanı basdıran bu qarğa qədər olmaqdan da acizəmmi?!” Beləliklə o, qardaşının cəsədini basdırdı və peşmançılıq çəkənlərdən oldu.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• مخالفة الرسل توجب العقاب، كما وقع لبني إسرائيل؛ إذ عاقبهم الله تعالى بالتِّيه.
• İsrail oğullarına baş verdiyi kimi, elçilərə müxalif olmaq Allahın əzabını vacib edir, çünki Allah onlara, Musanın əmrinə müxalif olduqları səbəbindən Tih səhrasında qırx il müddətində gəzib dolaşmaqla əzab verdi.
• قصة ابني آدم ظاهرها أن أول ذنب وقع في الأرض - في ظاهر القرآن - هو الحسد والبغي، والذي أدى به للظلم وسفك الدم الحرام الموجب للخسران.
• Adəmin iki oğlunun hekayəsinin zahiri bundan ibarətdir ki, Quranda deyilənə əsasən, yer üzündə edilən ən birinci günah, insanı zülm etməyə və haram qan tökərək insanı xüsrana dücar edən həsəd və düşmənçilikdir.
مِنۡ أَجۡلِ ذَٰلِكَ كَتَبۡنَا عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَنَّهُۥ مَن قَتَلَ نَفۡسَۢا بِغَيۡرِ نَفۡسٍ أَوۡ فَسَادٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ ٱلنَّاسَ جَمِيعٗا وَمَنۡ أَحۡيَاهَا فَكَأَنَّمَآ أَحۡيَا ٱلنَّاسَ جَمِيعٗاۚ وَلَقَدۡ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُنَا بِٱلۡبَيِّنَٰتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم بَعۡدَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡأَرۡضِ لَمُسۡرِفُونَ
Qabil qardaşını öldürdüyün görə də İsrail oğullarına bildirdik ki, kim bir cana qisas səbəbi ilə qəsd etməyən və ya yer üzündə küfür, quldurluq edərək fəsad törətməyən bir şəxsi öldürərsə, sanki bütün insanları öldürmüş kimi olar. Çünki onun üçün cinayətkarla günahsız insan arasında fərq yoxdur. Kim də uca Allahın öldürməyi haram etdiyi bir nəfsi haram olduğunu etiqad edərək öldürməkdən əl çəkib, qətlə yetirməzsə, sanki bütün insanları diriltmiş kimi olar. Çünki onun bu əməli bütün insanların salamat qalmasıdır. Artıq peyğəmbərlərimiz İsrail oğullarına açıq-aydın dəlillər və sübutlar gətirmişdilər. Amma buna baxmayaraq onların çoxu yenə də günahlar etməklə və onlara göndərilən elçilərə müxalif olmaqla Allahın qoyduğu hüdudları aşırlar.
التفاسير العربية:
إِنَّمَا جَزَٰٓؤُاْ ٱلَّذِينَ يُحَارِبُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَسۡعَوۡنَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَسَادًا أَن يُقَتَّلُوٓاْ أَوۡ يُصَلَّبُوٓاْ أَوۡ تُقَطَّعَ أَيۡدِيهِمۡ وَأَرۡجُلُهُم مِّنۡ خِلَٰفٍ أَوۡ يُنفَوۡاْ مِنَ ٱلۡأَرۡضِۚ ذَٰلِكَ لَهُمۡ خِزۡيٞ فِي ٱلدُّنۡيَاۖ وَلَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ
Allaha və Onun rəsuluna - səllallahu aleyhi və səlləm - qarşı savaşanların və yer üzündə qətlə yetirmək, insanların mallarını əllərindən almaq və quldurluq etməklə fitnə-fəsad törətməyə və ədavət salmağa səy göstərənlərin əzabı ancaq ya çarmıxa çəkilmədən və ya taxta və s. bu kimi şeylər üzərində çarmıxa çəkilərək öldürülmək, yaxud sag əllərinin və sol ayaqlarının çarpazvari kəsilməsi, əgər bundan sonra yenə də bu işə qayıdarsa sol əli və sağ ayağı çarpazvari kəsilməsi yaxud da yaşadıqları yerdən sürgün edilib, heç bir dövlətdə sakin olmağa izin verilməməkdir. Bu əzab, onlar üçün dünyada bir rüsvayçılıqdır. Axirətdə isə onları böyük bir əzab gözləyir.
التفاسير العربية:
إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ مِن قَبۡلِ أَن تَقۡدِرُواْ عَلَيۡهِمۡۖ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Ey əmr sahibləri! Quldurluq edən kimsələrdən əlinizə keçməzdən öncə tövbə edənlər müstəsnadır. Bilin ki, onlar tövbə etdikdən sonra Allah onları bağışlayandır. Onlara əzab verməməsi də Allahın onlara olan bir rəhmətidir.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَيۡهِ ٱلۡوَسِيلَةَ وَجَٰهِدُواْ فِي سَبِيلِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
Ey iman gətirənlər! Allahın əmrlərini yerinə yetirib, qadağan etdiklərindən çəkinməklə Allahdan qorxun. Sizə əmr etdiklərini əda edib, çəkindirdiklərindən uzaq durmaqla, Ona yaxınlaşmaq üçün yol axtarın. Onun razılığını qazanmaq üçün kafirlərlə cihad edin ki, əgər belə etsəniz, bəlkə istədiyinizə nail olub, qorxduqunuzdan nicat tapasınız.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡ أَنَّ لَهُم مَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا وَمِثۡلَهُۥ مَعَهُۥ لِيَفۡتَدُواْ بِهِۦ مِنۡ عَذَابِ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا تُقُبِّلَ مِنۡهُمۡۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
Şübhəsiz ki, Allahı və Onun peyğəmbərlərini inkar edənlərin hər birinin mülkü, yer üzündə olanların hamısı, üstəlik, bir o qədər də özlərinin olsa və onlar bunu Qiyamət günü Allahın əzabından canlarını qurtarmaq üçün versələr, bu fidyə əsla onlardan qəbul edilməz. Onlar üçün ağrılı-acılı bir əzab vardır.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• حرمة النفس البشرية، وأن من صانها وأحياها فكأنما فعل ذلك بجميع البشر، وأن من أتلف نفسًا بشرية أو آذاها من غير حق فكأنما فعل ذلك بالناس جميعًا.
• İnsan canının haramlığı. Kim bir insanı qoruyarsa və ya ölümdən qurtarsa, sankı bunu bütün insanlar üçün etmişdir. Kim də bir insanı öldürərsə, yaxud haqsız yerə ona əziyyət verərsə sankı bunu bütün insanlara etmişdir.
• عقوبة الذين يحاربون الله ورسوله ممن يفسدون بالقتل وانتهاب الأموال وقطع الطرق هي: القتل بلا صلب، أو مع الصلب، أو قطع الأطرف من خلاف، أو بتغريبهم من البلاد؛ وهذا على حسب ما صدر منهم.
• Yer üzündə insanları qətlə yetirərək, onların mallarını haqsız yerə mənimsəyərək və ya quldurluq edərək fitnə-fəsad törədib Allaha və Rəsuluna - səllallahu aleyhi və səlləm - qarşı vuruşanların cəzası: onları çarmıxa çəkmədən, yaxud çarmıxa çəkərək öldürmək, yaxud əl-ayaqlarını çarpazvari (sağ əllərilə sol ayaqlarını) kəsmək, yaxud yaşadıqları yerdən sürgün etməkdir. Cəzanın onlara bu cür verilməsi, onların etdikləri əməllərə görədir.
وَٱلسَّارِقُ وَٱلسَّارِقَةُ فَٱقۡطَعُوٓاْ أَيۡدِيَهُمَا جَزَآءَۢ بِمَا كَسَبَا نَكَٰلٗا مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
Ey Hakimlər! Oğru kişinin və oğru qadının, haqsız yerə insanların malların götürdüklərinə görə hər birinə, Allahdan etdikləri əməlin cəzası olaraq, həm onları, həm də başqalarını qorxutmaq məqsədi ilə sağ əllərini kəsin! Allah qüdrətlidir heç bir şey Onu məğlub edə bilməz. O, işlərində və şəriətində hikmət sahibidir.
التفاسير العربية:
فَمَن تَابَ مِنۢ بَعۡدِ ظُلۡمِهِۦ وَأَصۡلَحَ فَإِنَّ ٱللَّهَ يَتُوبُ عَلَيۡهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ
Kim oğurluq etməkdən Allaha tövbə edib özünü islah edərsə, şübhəsiz ki, Allah Öz lütf ilə onun tövbəsini qəbul edər. Çünki Allah, qullahından Ona töbə edənlərin günahlarını bağışlayandır və onlara qarşı rəhmlidir. Amma oğurluq işi hakimlərə çatarsa, bu zaman onun tövbə etyməsi ona oğurluq cəzasının tətbiq edilməsinə mane ola bilməz.
التفاسير العربية:
أَلَمۡ تَعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ يُعَذِّبُ مَن يَشَآءُ وَيَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
Ey Peyğəmbər! Göylərin və yerin mülkünün Allaha məxsus olduğunu və Allahın orada istədiyi etdiyini artıq bildin. O, istədiyinə ədaləti ilə əzab verər, istədiyini də Öz lütfü ilə bağışlayar. Həqiqətən, Allah hər şeyə qadirdir. Onu heç bir şey aciz edə bilməz.
التفاسير العربية:
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلرَّسُولُ لَا يَحۡزُنكَ ٱلَّذِينَ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡكُفۡرِ مِنَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِأَفۡوَٰهِهِمۡ وَلَمۡ تُؤۡمِن قُلُوبُهُمۡۛ وَمِنَ ٱلَّذِينَ هَادُواْۛ سَمَّٰعُونَ لِلۡكَذِبِ سَمَّٰعُونَ لِقَوۡمٍ ءَاخَرِينَ لَمۡ يَأۡتُوكَۖ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ مِنۢ بَعۡدِ مَوَاضِعِهِۦۖ يَقُولُونَ إِنۡ أُوتِيتُمۡ هَٰذَا فَخُذُوهُ وَإِن لَّمۡ تُؤۡتَوۡهُ فَٱحۡذَرُواْۚ وَمَن يُرِدِ ٱللَّهُ فِتۡنَتَهُۥ فَلَن تَمۡلِكَ لَهُۥ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡـًٔاۚ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَمۡ يُرِدِ ٱللَّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمۡۚ لَهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا خِزۡيٞۖ وَلَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٞ
Ey Peyğəmbər! Qəlblərində küfrü gizlədib, zahirdə isə özlərinin iman gətirdiklərini göstərərək, səni qəzəbləndirmək üçün küfr əməllər etməyə can atan münafiqlərin və yəhudilərdən öz böyüklərindən yalanı dinləyib, bunu qəbul edib, sənə üz çevirərək sənin yanına gəlməyən başçılarına təqlid edənlərin halı səni kədərləndirməsin. Onlar Tövratdakı Allahın kəlamının öz havalarına uyğun olaraq dəyişdirib onlara tabe olanlara deyirlər: "Əgər Muhəmmədin hökmü sizin istəyinizə müvafiq olsa, ona tabe olun. Yox əgər istəyinizə müvafiq olmasa, ondan çəkinin!" Ey Peyğəmbər! Allah insanlardan kimi azdırmaq istərsə, sən kiminsə onu azğınlıqdan çıxarıb, haqq yoluna yönəldən tapa bilməzsən. Yəhudilərdən və münafiqlərdən bu sifətlərə sahib kimsələr, məhz Allah onların qəlblərini küfrdən təmizləmək istəmdiyi kimsələrdir. Onlar üçün dünyada rəzillik və ar, axirətdə isə böyük bir əzab, cəhənnəm əzabı vardır.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• حكمة مشروعية حد السرقة: ردع السارق عن التعدي على أموال الناس، وتخويف من عداه من الوقوع في مثل ما وقع فيه.
• Oğurluq cəzasının qanun edilməsinin hikməki: oğru kimsənin insanların mallarına göz dikməkdən və başqalarını da onun etdiyi bu əməli etməkdən qorxudub çəkindirməkdir.
• قَبول توبة السارق ما لم يبلغ السلطان وعليه إعادة ما سرق، فإذا بلغ السلطان وجب الحكم، ولا يسقط بالتوبة.
• İş hakimə çatmazdan əvvəl oğrunun tövbəsinin qəbul olunması, lakin o, oğurladığını sahibinə qaytarmalıdır. Amma iş hakimə çatarsa, bu zaman hakimin hökm verməsi vacibdir və bu cəza hökmü, tövbə ilə efv edilməz.
• يحسن بالداعية إلى الله ألَّا يحمل همًّا وغمًّا بسبب ما يحصل من بعض الناس مِن كُفر ومكر وتآمر؛ لأن الله تعالى يبطل كيد هؤلاء.
• Allaha dəvət edən kimsənin, bəzi insanların küfür, hiyləgərlik və sui-qəsd etməsi səbəbindən özünü qəm-qüssəyə düçar etməməlidir, çünki Uca Allah onların hiyləsini boşa çıxarır.
سَمَّٰعُونَ لِلۡكَذِبِ أَكَّٰلُونَ لِلسُّحۡتِۚ فَإِن جَآءُوكَ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُمۡ أَوۡ أَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡۖ وَإِن تُعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ فَلَن يَضُرُّوكَ شَيۡـٔٗاۖ وَإِنۡ حَكَمۡتَ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ
Bu yəhudilər yalana həddən çox qulaq asır və sələm kimi daima haram mal yeyirlər. Ey Peyğəmbər! Əgər onlar səndən öz aralarında hökm verməni tələb etsələr, istəsən onlar arasında hökm ver, ya da istəsən onlardan üz çevir. Sən bu iki iş arasında ixtiyar sahibisən. Əgər onlar arasında hökm verməsən, sənə heç bir şeylə zərər verə biləməzlər. Əgər onların arasında hökm verməli olsan, onlar zalım və ya düşmən də olsa, sən yenə də onların arasında ədalətlə hökm ver. Şübhəsiz ki, Allah, hökmündə, mühakimə olunanlar mühakimə edənlərin düşmənləri olsa, ədalətli olanları sevər.
التفاسير العربية:
وَكَيۡفَ يُحَكِّمُونَكَ وَعِندَهُمُ ٱلتَّوۡرَىٰةُ فِيهَا حُكۡمُ ٱللَّهِ ثُمَّ يَتَوَلَّوۡنَ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَۚ وَمَآ أُوْلَٰٓئِكَ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Həqiqətən, yəhudilərin işi çox qəribədir. Onlar səni inkar edirlər, amma içində Allahın hökmü olan və özlərinin də iman gətirdiklərini idda etdikləri Tövrat onlarda olduğu halda, sənin, onların nəfsi istəklərinə müvafiq hökm verməyinə tamah edərək, səndən onlar arasında hökm verməni istəyirlər. Sonra da sənin verdiyin hökm öz nəfsi istəklərinə müvafiq olmadıqda, ondan üz çevirirlər. Onların etdikləri bu əməl, iman gətirmiş kimsələrin etdiyi əməl deyildir. Elə isə onlar, nə sənə, nə də sənin gətirdiyinə iman etmiş kimsələrdir.
التفاسير العربية:
إِنَّآ أَنزَلۡنَا ٱلتَّوۡرَىٰةَ فِيهَا هُدٗى وَنُورٞۚ يَحۡكُمُ بِهَا ٱلنَّبِيُّونَ ٱلَّذِينَ أَسۡلَمُواْ لِلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلرَّبَّٰنِيُّونَ وَٱلۡأَحۡبَارُ بِمَا ٱسۡتُحۡفِظُواْ مِن كِتَٰبِ ٱللَّهِ وَكَانُواْ عَلَيۡهِ شُهَدَآءَۚ فَلَا تَخۡشَوُاْ ٱلنَّاسَ وَٱخۡشَوۡنِ وَلَا تَشۡتَرُواْ بِـَٔايَٰتِي ثَمَنٗا قَلِيلٗاۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ
Həqiqətən, Tövratı Musaya - aleyhissəlam - Biz nazil etdik. Orada xeyirə yönəldən doğru yol və işıq saçan nur vardır. Allaha itaətlə boyun əyən İsrail oğullarının peyğəmbərləri və insanları, Allah, Öz kitabında qorunub saxladığı hökmlərlə tərbiyə edən din xadimləri və fəqihlər onunla hökm verərdilər. Allah onları kitaba təhrif və dəyişiklik etməkdən qorumaları üçün etibarlı insanlar etmişdir. Onlar bu kitabın haqq bir kitab olmasını şahiddirlər və insanlar da bu kitab barədə bilği almaq istədikdə onlara müraciət edirdilər. Ey Yəhudilər! İnsanlardan qorxmayın, tək Məndən qorxun! Allahın nazil etdiyi ilə hökmü verməyi başçılıq, şan-şöhrət və mal-dövlət kimi ucuz qiymətə dəyişməyin. Allahın nazil etdiyi vəhy ilə hökm verməməsini özünə halal görən yaxud başqa hökmləri Allahın hökmündən üstün, yaxud Allahın hökmünə bərabər tutaraq Allahın nazil etdiyi ilə hökm etməyənlər, kafirdirlər.
التفاسير العربية:
وَكَتَبۡنَا عَلَيۡهِمۡ فِيهَآ أَنَّ ٱلنَّفۡسَ بِٱلنَّفۡسِ وَٱلۡعَيۡنَ بِٱلۡعَيۡنِ وَٱلۡأَنفَ بِٱلۡأَنفِ وَٱلۡأُذُنَ بِٱلۡأُذُنِ وَٱلسِّنَّ بِٱلسِّنِّ وَٱلۡجُرُوحَ قِصَاصٞۚ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِۦ فَهُوَ كَفَّارَةٞ لَّهُۥۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
Biz Tövratda yəhudilərə, kim bir cana haqsız yerə qəsd edərək qətlə yetirərsə onu da qətilə yetirməyi, kim qəsdən bir göz çıxararsa, onun da gözünü çıxartmağı, kim qəsdən bir kimsənin burnunu kəsərsə onun da burnunun kəsilməsini, kim qəsdən bir kimsənin qulağını qoparasa onunda qulağının qopardılmağını, kim qəsdən bir kimsənin dişini çıxardarsa onun da dişinin çıxardılmağını vacib buyurduq. Biz onlara yazıb hökm etdik ki, cinayətkara, xəsarət yetirdiyi yaranın eyni ilə dərhal cəza verilməlidir. Kim cinayətkarı qisas almadan bağışlayarsa, ona zülm edəni əfv etdiyinə görə, bu onun üçün günahlarına kəffarə olar. Qisas və başqa işlərdə Allahın nazil etdiyi ilə hökm verməyənlər, Allahın hüdudlarını aşanlardır.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• تعداد بعض صفات اليهود، مثل الكذب وأكل الربا ومحبة التحاكم لغير الشرع؛ لبيان ضلالهم وللتحذير منها.
• Yəhudilərin azğınlığını bəyan etmək və ondan çəkindirmək üçün, yalan, sələm yemək və Allahın şəriətindən başqa hökümlərlə mühakimə olunmağı sevmək kimi bəzi sifərlərini sadalamaq.
• بيان شرعة القصاص العادل في الأنفس والجراحات، وهي أمر فرضه الله تعالى على من قبلنا.
• Cana və yaralara görə ədalətli şəkildə qisas almağın şəriətdən olmasının bəyanı. Uca Allah qisas almağı bizdən əvvəlki ümmətlərə də fərz etmişdir.
وَقَفَّيۡنَا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم بِعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِۖ وَءَاتَيۡنَٰهُ ٱلۡإِنجِيلَ فِيهِ هُدٗى وَنُورٞ وَمُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَهُدٗى وَمَوۡعِظَةٗ لِّلۡمُتَّقِينَ
İsrail oğullarına göndərilən Peyğəmbərlərin ardınca Məryəm oğlu İsanı, Tövratda olana iman edən və onunla hökm verən olaraq göndərdik. Biz İncili ona, içərisində haqqa yönəldən, şübhələri dəlillərlə dəf edən, Allahın höklmlərini onlara bəyan edən, özündən əvvəl Tövratda zikr olunan nəsx edilmiş az bir qism hökmlər müstəsna olmaqla, Tövrata müvafiq olaraq verdik. Biz İncili müttəqilər üçün doğru yol göstərən və Allahın onlara haram buyurduğundan çəkindirən etdik.
التفاسير العربية:
وَلۡيَحۡكُمۡ أَهۡلُ ٱلۡإِنجِيلِ بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فِيهِۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ
Qoy nəsranilər Allahın İncildə nazil etdiynə iman etsinlər və onlar insanlar arasında - Muhəmməd - sallallahu aleyhi və səlləm - onlara gəlməzdən əvvəl orada olan haqla - İncil ilə hökm versinlər. Allahın nazil etdiyi ilə hökm verməyənlər, Allahın itaətindən çıxan, haqqı tərk edib və batilə meyl edən kimsələrdir.
التفاسير العربية:
وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَمُهَيۡمِنًا عَلَيۡهِۖ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُۖ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡ عَمَّا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡحَقِّۚ لِكُلّٖ جَعَلۡنَا مِنكُمۡ شِرۡعَةٗ وَمِنۡهَاجٗاۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰكِن لِّيَبۡلُوَكُمۡ فِي مَآ ءَاتَىٰكُمۡۖ فَٱسۡتَبِقُواْ ٱلۡخَيۡرَٰتِۚ إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
Ey Peyğəmbər! Biz Quranı sənə, onun Allahdan olmasına heç bir şək-şübhə olmadan, özündən əvvəl nazil edilmiş ilahi kitabları təsdiqləyən, onların doğruluğuna şahidlik edən, haqq olaraq nazil etdik. O kitablarda Qurana müvafiq olan hökmlər haqqdır, müxalif olanlar isə batil. Sən insanlar arasında, Allahın Qurandan sənə nazil etdiyi ilə hökm ver. Sənə nazil edilən, heç bir şəkkə yer olmayan haqqı buraxıb onların istəklərinə uyma. Biz hər bir ümmət üçün əməllərə bağlı hökmlərdən ibarət bir şəriət və onların Allahın yola yönəlmələri üçün açıq-aydın bir yol təyin etdik. Əgər Allah istəsəydi, bütün şəriətləri tək bir şəriət edərdi. Lakin Allah hamınızı imtahan edib, itaətkarı asi kimsədən ayırd edib, seçmək üçün hər bir ümmətə bir şəriət təyin etdi. Elə isə yaxşı işlər görməkdə və pis işlərdən əl çəkməkdə bir-birinizlə yarışın. Qiyamət günü dönüşünüz yalnız tək Allahadır. O, ixtilaf etdiyiniz şeylər barəsində sizə xəbər verəcək və etdiyiniz əməllərin də əvəzini sizə verəcəkdir.
التفاسير العربية:
وَأَنِ ٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡ وَٱحۡذَرۡهُمۡ أَن يَفۡتِنُوكَ عَنۢ بَعۡضِ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ إِلَيۡكَۖ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَٱعۡلَمۡ أَنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ أَن يُصِيبَهُم بِبَعۡضِ ذُنُوبِهِمۡۗ وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِ لَفَٰسِقُونَ
Ey Peyğəmbər! Onların arasında Allahın sənə nazil etdiyi ilə hökm ver və onların öz nəfsi istəklərindən gələn fikirlərinə uyma. Onlardan ehtiyat et ki, Allahın sənə nazil etdiyi hökmlərin bəzisindən səni azdırmasınlar. Çünki onlar bu işdən heç vaxt əl çəkməzlər. Əgər onlar Allahın sənə nazil etdiyi hökmü qəbul etməkdən üz döndərsələr, bil ki, Allah onları bəzi günahlarına görə dünya müsibəti ilə əzaba düçar etmək istəyir. Günahlarının hamısına görə isə onlara axirətdə əzab verəcəkdir. Həqiqətən, insanların çoxu Allaha itaət etməkdən uzaqdırlar.
التفاسير العربية:
أَفَحُكۡمَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ يَبۡغُونَۚ وَمَنۡ أَحۡسَنُ مِنَ ٱللَّهِ حُكۡمٗا لِّقَوۡمٖ يُوقِنُونَ
Onlar sənin verdiyin hökmdən üz çevirib, öz istəklərinə müvafiq hökm verən, bütpərəst cahiliyyə əhlinin hökmünümü istəyirlər? Allahın elçisinə nazil etdiyini dərk edib, qəti inanan bir camaat üçün Allahdan daha yaxşı hökm verən kimsə yoxdur. Təbbi ki, cəhalətə və öz havalarına uyan kimsələr, hətta batil olsa da belə yalnız öz istəklərinə müvafiq olanı qəbul edərlər.
التفاسير العربية:
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلنَّصَٰرَىٰٓ أَوۡلِيَآءَۘ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمۡ فَإِنَّهُۥ مِنۡهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Ey Allaha və Onun peyğəmbərinə iman gətirən kimsələr! Yəhudi və nəsraniləri özünüzə yaxın dost, sirdaş etməyin! Çünki yəhudi və nəsranilərin hər biri, yalnız öz millətindən olanları özlərinə dost tuturlar. Bu iki firqənin hər biri, sizə qarşı düşmənçilik bəsləyir. Sizlərdən kim onları özünə dost tutarsa, o da onlardandır. Şübhəsiz ki, Allah zalım qövmü, kafirlərləri özünə dost tutduğu üçün doğru yola yönəltməz.
التفاسير العربية:
فَتَرَى ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ يُسَٰرِعُونَ فِيهِمۡ يَقُولُونَ نَخۡشَىٰٓ أَن تُصِيبَنَا دَآئِرَةٞۚ فَعَسَى ٱللَّهُ أَن يَأۡتِيَ بِٱلۡفَتۡحِ أَوۡ أَمۡرٖ مِّنۡ عِندِهِۦ فَيُصۡبِحُواْ عَلَىٰ مَآ أَسَرُّواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ نَٰدِمِينَ
Ey Peyğəmbər! İmanı zəif olan münafiqlərin: "Yəhudi və nəsranilərin qələbə çalmasından və özlərinə dövlət qurub, onlardan bizə hər hansı bir pisliyin gəlməsindən qorxuruq"– deyərək onları özlərinə dost tutmağa can atdıqlarını görərsən. Ola bilsin ki, Allah fəthi Öz elçisinə və möminlərə nəsib etsin, yaxud onları, yəhudilərin və ya onların tərəfdarların hücumundan müdafiə etsin və beləliklə də, onları özlərinə dost tutmağa can atanlar qəlblərindəki nifaqı gizlətdiklərindən dolayı peşman olsunlar.
التفاسير العربية:
وَيَقُولُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَهَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ إِنَّهُمۡ لَمَعَكُمۡۚ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فَأَصۡبَحُواْ خَٰسِرِينَ
Möminlər bu münafiqlərin halından təəccüb edərək deyəcəklər: "Ey Möminlər! İmanda, köməkdə və dostluqda sizinlə bir yerdə olacaqlarına dair möhkəm and içənlər bunlardırmı?!" Onların əməlləri batil oldu, məqsədləri boşa çıxdığı və onlara cəhənnəm əzabı hazırlandığı üçün ziyana uğrayanlardan oldular.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَن يَرۡتَدَّ مِنكُمۡ عَن دِينِهِۦ فَسَوۡفَ يَأۡتِي ٱللَّهُ بِقَوۡمٖ يُحِبُّهُمۡ وَيُحِبُّونَهُۥٓ أَذِلَّةٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ يُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوۡمَةَ لَآئِمٖۚ ذَٰلِكَ فَضۡلُ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ
Ey iman gətirənlər! Sizlərdən kim dinindən dönüb, küfrə qayıdarsa, bilsin ki, Allah onların əvəzinə dinlərində sabitqədəm olduqlarına görə, Allah onları, onlar da Allahı sevən, möminlərə qarşı mərhəmətli, kafirlərə qarşı isə çox şiddətli olan, Allahın kəlməsi uca oldun deyə Allah yolunda malları və canları ilə cihad edən və Allahın razılığını bütün məxluqatın razılığından önə çəkdiyi üçün tənə edənin tənəsindən qorxmayan bir qövüm gətirər. Bu, Allahın qullarından istədiynə bəxş etdiyi bir ətasıdır. Allah geniş lütf və ehsan sahibidir. Allah kimin Onun lütfünə layiq olduğunu bilib, ona Öz lütfündən bəxş edər, kim də buna layiq olmazsa, onu Öz lütfündən məhrum edər.
التفاسير العربية:
إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُمۡ رَٰكِعُونَ
Yəhudilər, nəsranilər və onlardan başqa olan kafirlər sizin dostunuz deyildir. Əksinə sizin dostunuz və haminiz yalnız Allah, Onun rəsulu və Allaha zəlil halda boyun əyərək namazı kamil şəkildə qılan və mallarının zəkatını verən möminlərdir.
التفاسير العربية:
وَمَن يَتَوَلَّ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ فَإِنَّ حِزۡبَ ٱللَّهِ هُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ
Kim Allahı, Onun rəsulunu - səllallahu aleyhi və səlləm - və möminləri onlara yardım etməklə özünə dost tutarsa, o, Allahın firqəsindəndir. Bilin ki, Allahın firqəsi məhz onlar qələbə çalanlardırlar, çünki onların yardımçısı Allahdır.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَكُمۡ هُزُوٗا وَلَعِبٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَٱلۡكُفَّارَ أَوۡلِيَآءَۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
Ey iman gətirənlər! Sizdən əvvəl Kitab verilən yəhudilərdən, nəsranilərdən və müşriklərdən dininizə istehza edib, onu oyun-oyuncaq hesab edənləri özünüzə yaxın dost və ya sirdaş tutmayın. Əgər Allaha və sizə nazil etdiyinə iman gətirmisinizsə, Allahın sizi onlarla dostluq etmək qadağasından çəkinməklə Ondan qorxun.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• التنبيه علي عقيدة الولاء والبراء التي تتلخص في الموالاة والمحبة لله ورسوله والمؤمنين، وبغض أهل الكفر وتجنُّب محبتهم.
• Allaha, Onun rəsuluna və möminlərə olan məhəbbət və sevgidən, kafirlərə isə nifrət və qəzəb bəsləməkdən əmələ gələn "Allah üçün sevmək və Allah üçün qəzəblənmək" əqidəsinə diqqət yetirmək.
• من صفات أهل النفاق: موالاة أعداء الله تعالى.
وَإِذَا نَادَيۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ ٱتَّخَذُوهَا هُزُوٗا وَلَعِبٗاۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَعۡقِلُونَ
Allaha yaxınlaşdıran ən əzəmətli əməl, namaz üçün azan verdiyiniz zaman onlar bunu məsxərəyə qoyub oyun-oyuncaq sayarlar. Bu, Allahın insanlar üçün qoyduğu şəriətin və ibadətin həqiqi mənasını dərk etməyən bir qövüm olduqlarına görədir.
التفاسير العربية:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ هَلۡ تَنقِمُونَ مِنَّآ إِلَّآ أَنۡ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡنَا وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبۡلُ وَأَنَّ أَكۡثَرَكُمۡ فَٰسِقُونَ
Ey Peyğəmbər! İstehza edən Kitab əhlinə de: "Siz bizi Allaha, bizə nazil edilənə və bizdən əvvəl nazil edilənlərə iman gətirdiyimiz üçün və sizin əksəriyyətinizin Allaha imanı və Onun əmrlərinə tabe olmağı tərk edib, Allaha itaət etməkdən xaric olduğunuza inandığımıza görə bizə eyib edirsiniz? Sizin bizə eyibiniz, bizim üçün məzəmmət deyil, əksinə bu bizə şərəfdir".
التفاسير العربية:
قُلۡ هَلۡ أُنَبِّئُكُم بِشَرّٖ مِّن ذَٰلِكَ مَثُوبَةً عِندَ ٱللَّهِۚ مَن لَّعَنَهُ ٱللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيۡهِ وَجَعَلَ مِنۡهُمُ ٱلۡقِرَدَةَ وَٱلۡخَنَازِيرَ وَعَبَدَ ٱلطَّٰغُوتَۚ أُوْلَٰٓئِكَ شَرّٞ مَّكَانٗا وَأَضَلُّ عَن سَوَآءِ ٱلسَّبِيلِ
Ey Peyğəmbər! De: "Cəza etibarilə bundan daha çox ayıb tutulmağa və daha şiddətli əzaba olanı sizə xəbər verimmi? Bu, Allahın Öz rəhmətindən qovduğu və qəzəbinə düçar olduğu, özlərini meymunlara və donuzlara döndərdiyi, üstəlik, tağuta ibadət edənlərə çevirdiyi ata-babalarıdır. Tağut: Allahdan başqa ibadət olunan və o da ona olunan ibadətdən razı qalan hər bir şeyə deyilir. Belə kimsələr, Qiyamət günü yeri daha pis olan və doğru yoldan daha çox azanlardır!"
التفاسير العربية:
وَإِذَا جَآءُوكُمۡ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَقَد دَّخَلُواْ بِٱلۡكُفۡرِ وَهُمۡ قَدۡ خَرَجُواْ بِهِۦۚ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا كَانُواْ يَكۡتُمُونَ
Ey Möminlər! Münafiqlər sizin yanınıza gəldikdə, onlardan bəziləri qəlblərindəki nifaq üzündən sizə özlərinin iman gətirdiklərini büruzə verirlər. Amma həqiqət budur ki, onlar sizin yanınıza girdikdə də, sizin yanınızdan çıxdıqda da, küfrlə girib elə küfrlə də çıxmışdılar. Allah onların sizə özlərini iman əhli kimi göstərib, qəlblərində isə küfrü gizlətdiklərini daha yaxşı bilir və onlara bu əməllərinin cəzasını verəcəkdir.
التفاسير العربية:
وَتَرَىٰ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِ وَأَكۡلِهِمُ ٱلسُّحۡتَۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Ey Peyğəmbər! Yəhudi və münafiqlərdən bir çoxunu yalan danışmaqa, haqsız yerə başqalarına zülm etməyə və insanların mallarını haram yollarla mənimsəyərək günahlar işləməyə tələsən görərsən. Onların gördükləri iş necə də pisdir!
التفاسير العربية:
لَوۡلَا يَنۡهَىٰهُمُ ٱلرَّبَّٰنِيُّونَ وَٱلۡأَحۡبَارُ عَن قَوۡلِهِمُ ٱلۡإِثۡمَ وَأَكۡلِهِمُ ٱلسُّحۡتَۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ
Məgər onların imamları və elm adamları onları yalan sözlər danışmaqdan, yalan şahidlik etməkdən və insanların mallarını haram yollarla yeməkdən çəkindirə bilmirdilərmi? Onların imamlarının və elm adamlarının onları gördükləri əməllərdən çəkindirməməsi necə də pis bir işdir!
التفاسير العربية:
وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ يَدُ ٱللَّهِ مَغۡلُولَةٌۚ غُلَّتۡ أَيۡدِيهِمۡ وَلُعِنُواْ بِمَا قَالُواْۘ بَلۡ يَدَاهُ مَبۡسُوطَتَانِ يُنفِقُ كَيۡفَ يَشَآءُۚ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم مَّآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗاۚ وَأَلۡقَيۡنَا بَيۡنَهُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ كُلَّمَآ أَوۡقَدُواْ نَارٗا لِّلۡحَرۡبِ أَطۡفَأَهَا ٱللَّهُۚ وَيَسۡعَوۡنَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَسَادٗاۚ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
Yəhudilərə çətinlik və quraqlıq baş verdikdə dedilər: "Allahın əli xeyir və əta bəxş etməkdən bağlıdır, Özündə olandan biz vermir!" Agah olun ki, dedikləri bu sözə görə onların öz əlləri xeyir əməl görməkdən və əta etməkdən bağlandı və Allahın rəhmətindən qovuldular! Əksinə, Uca və Pak olan Allahın hər iki əli xeyir və əta bəxş etməklə açıqdır, O, istədiyi kimi sərf edir. Allah istədiyi bəndənin ruzisini bol edir, istədiyinikini də azaldır. Onu bu işdən mane olan və ya məcbur edən kimsə yoxdur. Ey Peyğəmbər! Yəhudilər qəlblərindəki həsəd üzündən sənə nazil edilən onların hədlərini aşmağı və küfrünü artırar. Biz yəhudi tayfalrının arasına ədavət və kin saldıq. Onlar hər dəfə müharibə üçün cəm olud, döyüş hazırlığı gördükdə yaxud müharibə alovunu yandırmaq istədikdə, Allah onların toplumunu dağıtmış, qüvvələrini isə məhv etmişdir. Onlar daima İslamı məhv edib ona qarşı hiylə işlətməyə çalışaraq yer üzündə fitnə-fəsad törətməyə səy göstərərlər. Allah isə fitnəkarları sevməz!
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• ذمُّ العالم على سكوته عن معاصي قومه وعدم بيانه لمنكراتهم وتحذيرهم منها.
• Alim kimsənin qövmünün etdiyi günahları görüb susmasına, onlara günahları bəyan etməməsinə və onları günahlardan çəkindirməməsinə görə məzəmmət olunması.
• سوء أدب اليهود مع الله تعالى، وذلك لأنهم وصفوه سبحانه بأنه مغلول اليد، حابس للخير.
• Yəhudilərin Uca Allahla qarşı pis əxlaqda olması. Çünki onlar, Uca Allahı xeyir bəxş etməkdən əli bağlı olması ilə vəsf etdilər.
وَلَوۡ أَنَّ أَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ ءَامَنُواْ وَٱتَّقَوۡاْ لَكَفَّرۡنَا عَنۡهُمۡ سَيِّـَٔاتِهِمۡ وَلَأَدۡخَلۡنَٰهُمۡ جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ
Əgər yəhudi və nəsranilər Muhəmmədin - sallallahu aleyhi və səlləm - gətirdiyinə iman gətirib, günahlardan çəkinərək Allahdan qorxsaydılar, əlbəttə, Biz, onların günahlarını hətta çox olsa belə bağışlayardıq və Qiyamət günü onları Nəim cənnətlərinə daxil edərdik və onlar orada əbədi olan nemətlətdən qidalanardılar.
التفاسير العربية:
وَلَوۡ أَنَّهُمۡ أَقَامُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِم مِّن رَّبِّهِمۡ لَأَكَلُواْ مِن فَوۡقِهِمۡ وَمِن تَحۡتِ أَرۡجُلِهِمۚ مِّنۡهُمۡ أُمَّةٞ مُّقۡتَصِدَةٞۖ وَكَثِيرٞ مِّنۡهُمۡ سَآءَ مَا يَعۡمَلُونَ
Əgər yəhudilər Tövratda, nəsranilər İncildə olana və Quranda özlərinə nazil edilənin hamısına əməl etsəydilər, yağışı yağdırmaqla və yerdən bitki yetişdirməklə sizə ruzi qapılarını asanlaşdırardım. Kitab əhlindən haqq üzərində sabit qalıb orta yol tutan bir zümrə vardır. Lakin onların çoxunun imanı olmadığı üçün əməllərini zay etdilər.
التفاسير العربية:
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلرَّسُولُ بَلِّغۡ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَۖ وَإِن لَّمۡ تَفۡعَلۡ فَمَا بَلَّغۡتَ رِسَالَتَهُۥۚ وَٱللَّهُ يَعۡصِمُكَ مِنَ ٱلنَّاسِۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Ey Rəsul! Rəbbindən sənə nazil ediləni kamil şəkildə xəbət ver və ondan heç bir şey gizlətmə! Əgər sən ondan nəsə gizlətsən, o zaman Rəbbinin risalətini çatdırmış olmazsan. (Artıq Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm - Rəbbinin ona nazil etdiyi hər bir şeyi insanlara çatdırmışdır. Kim bunun əksini idda edərsə, bilsin ki, o, Allah adından böyük yalan danışmışdır). Bu gündən etibarən Allah səni insanlardan qoruyacaq, bunda sonra onlar sənə heç bir zərər yetirə bilməyəcəklər. Sənə vacib olan isə haqqı çatdırmaqdır. Allah haqq yola yönəlmək istəməyən kafirləri doğru yola müvəffəq etməz.
التفاسير العربية:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَسۡتُمۡ عَلَىٰ شَيۡءٍ حَتَّىٰ تُقِيمُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡۗ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم مَّآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗاۖ فَلَا تَأۡسَ عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Ey Peyğəmbər! De: "Ey Yəhudi və nəsranilər! Tövratda, İncildə olana və ona iman gətirmədikcə imanınız səhih olmayan Quranda sizə nazil edilənə əməl etmədikcə, siz mötədil bir din üzərində deyilsiniz". Əlbəttə, Rəbbindən sənə nazil edilən Quran, Kitab əhlinin qəlblərindəki həsəd üzündən bir çoxunun tüğyanını və küfrünü daha da artıracaqdır. Sən isə bu kafirlər üçün heyifsilənmə. Sənin ardınca gələn möminlər bəs edərlər.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَٱلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلصَّٰبِـُٔونَ وَٱلنَّصَٰرَىٰ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
Həqiqətən, möminlərdən, yəhudlərdən, bəzi peyğəmbərlərin ardıncılları olan sabiilərdən və nəsranilərdən Allaha və axirət gününə iman gətirib yaxşı işlər görənlərin qiyamət günü heç bir qorxusu olmayacaqdır və onlar dünyada ikən əldə edə bilmədikləri dünya nemətlərinə görə kədərlənməyəcəklər.
التفاسير العربية:
لَقَدۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَأَرۡسَلۡنَآ إِلَيۡهِمۡ رُسُلٗاۖ كُلَّمَا جَآءَهُمۡ رَسُولُۢ بِمَا لَا تَهۡوَىٰٓ أَنفُسُهُمۡ فَرِيقٗا كَذَّبُواْ وَفَرِيقٗا يَقۡتُلُونَ
Biz İsrail oğullarından, eşidib itaət etmələrinə dair möhkəm əhd aldıq. Onlara Allahın şəriətini təbliğ etmək üçün peyğəmbərlər göndərdik. Lakin onlar bu əhdi pozdular və peyğəmbərlərin onlara gətirdiklərindən üz çevirib öz istəklərinin ardınca gedərək peyğəmbərlərin bir qismini yalançı hesab etdilər, bir qismini də öldürdülər.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• العمل بما أنزل الله تعالى سبب لتكفير السيئات ودخول الجنة وسعة الأرزاق.
• Uca Allahın nazil etdiyinə əməl etmək günahların bağışlanmasına, cənnətə daxil olmağa və ruzinin artmasına səbəbdir.
وَحَسِبُوٓاْ أَلَّا تَكُونَ فِتۡنَةٞ فَعَمُواْ وَصَمُّواْ ثُمَّ تَابَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ ثُمَّ عَمُواْ وَصَمُّواْ كَثِيرٞ مِّنۡهُمۡۚ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ
Onlar əhd-peymanı pozmalarının, peyğəmbərləri yalan saymalarının və onları öldürmələrinin onlara heç bir zərəri olmayacağını güman etdilər, amma onların başına gözləmədikləri iş gəldi. Beləliklə də haqqı görməkdən gözləri kor oldu, onlar haqqa yönələ bilməz və haqqı eşitməkdən qulaqları kar oldu, haqqı eşidib onu qəbul edə bilməzlər. Sonra Allah onlara lütf edərək tövbələrini qəbul etdi. Bundan sonra onlar yenə də haqqı görməkdən kor və onu eşitməkdən kar oldular. Bu hal onların bir çoxu tərəfindən baş verdi. Allah onların nə etdiklərini görür. Onların əməllərindən Allaha heç nə gizlin qalmaz və O, hər bir kəsin əməlinin müqabilini verəcəkdir.
التفاسير العربية:
لَقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۖ وَقَالَ ٱلۡمَسِيحُ يَٰبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمۡۖ إِنَّهُۥ مَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ حَرَّمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ ٱلۡجَنَّةَ وَمَأۡوَىٰهُ ٱلنَّارُۖ وَمَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ أَنصَارٖ
Həqiqətən, "Allah Məryəm oğlu İsa Məsihdir" – deyən nasranilər, ilahlığı Allahdan qeyrisinə nisbət etdikləri üçün artıq kafir oldular. Baxmayaraq ki, Məryəm oğlu İsa Məsih elə özü onlara demişdir: "Ey İsrail oğulları! Tək Allaha ibadət edin, O, mənim də, sizin də Rəbbinizdir. Biz Ona ibadət etməkdə hamımız eyni səviyyədəyik. Allah, Ona başqasını şərik qoşan kimsəyə əbədi olaraq Cənnətə daxil olmasını haram edər, onun məskunlaşacağı yer Cəhənnəm odudur. Onun Allah yanında nə bir yardımçısı olar, nə də onu gözləyən əzabdan xilas edən bir köməkçisi".
التفاسير العربية:
لَّقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ ثَالِثُ ثَلَٰثَةٖۘ وَمَا مِنۡ إِلَٰهٍ إِلَّآ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ وَإِن لَّمۡ يَنتَهُواْ عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ
Həqiqətən "Allah üç ilahdan ibarətdir. Bunlar: Ata, oğul və müqəddəs ruhdur!"– deyən nəsranilər artıq kafir oldular. Allah onların söylədiklərindən uzaqdır, çox ucadır. Allah bir neçə sayda deyil, yalnız O, tək bir İlahdır və Onun heç bir şəriki yoxdur. Əgər onlar söylədikləri bu çirkin sözə son qoymasalar, mütləq ağrılı-acılı əzaba düçar olacaqlar.
التفاسير العربية:
أَفَلَا يَتُوبُونَ إِلَى ٱللَّهِ وَيَسۡتَغۡفِرُونَهُۥۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Məgər onlar bu sözü söyləməyə son qoyaraq, Allaha tövbə edib, Ona şərik qoşduqları üçün Allahdan bağışlanma diləməyəcəklər?! Allah, günahından aslı olmayaraq bütün tövbə edənləri, hətta Allaha küfr olsa belə, bağışlayandır və möminlərə qarşı rəhmlidir.
التفاسير العربية:
مَّا ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَ إِلَّا رَسُولٞ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهِ ٱلرُّسُلُ وَأُمُّهُۥ صِدِّيقَةٞۖ كَانَا يَأۡكُلَانِ ٱلطَّعَامَۗ ٱنظُرۡ كَيۡفَ نُبَيِّنُ لَهُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ ثُمَّ ٱنظُرۡ أَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ
Məryəm oğlu İsa Məsih - aleyhissalam - göndərilən elçilərdən yalnız bir elçidir, o da özündən əvvəlki, elçilər kimi ölümə məhkumdur. Onun anası Məryəm - aleyhəssalam - isə Allaha sidq ürəkdən çox inanan bir qadın idi. Onların hər ikisi də ehtiyacı üzündən yemək yeyirdi. Yeməyə ehtiyaci olan bu iki kimsə necə ilah ola bilər axı?! Ey Peyğəmbər! Bax gör, Biz Allahın təkliyinə dəlalət edən ayələri və onların Allahdan qeyrisinə ilahlığ nisbət etmələrinin batil olmasını onlara necə bəyan edirik, lakin onlar bununla yanaşı yenə də bu ayələri inkar edirlər. Sonra bir daha bax gör Allahın təkliyinə dəlalət edən açıq-aydın ayələrin olması ilə yanaşı necə də onlar haqqda döndərilirlər.
التفاسير العربية:
قُلۡ أَتَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَكُمۡ ضَرّٗا وَلَا نَفۡعٗاۚ وَٱللَّهُ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
Ey Peyğəmbər! Onların Allahdan qeyrisinə etdikləri ibadətin batil olduğunu onlara isbat edərək de: "Sizə nə bir fayda, nə də bir zərər verə bilməyənəmi ibadət edirsiniz?! Onlar sizə fayda və ya zərər verməkdən acizdirlər. Allah isə acizlikdən münəzzəhdir, Allah sözlərinizi eşidəndir, dediyiniz sözlərdən hər hansı biri Allaha qizlin qalmaz. Allah etdiyiniz əməlləridə biləndir, əməllərinizdən də Ona heç bir şey gizli qalmaz. Allah, etdiyiniz əməllərin müqabilini sizə verəcəkdir.
التفاسير العربية:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَا تَغۡلُواْ فِي دِينِكُمۡ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوٓاْ أَهۡوَآءَ قَوۡمٖ قَدۡ ضَلُّواْ مِن قَبۡلُ وَأَضَلُّواْ كَثِيرٗا وَضَلُّواْ عَن سَوَآءِ ٱلسَّبِيلِ
Ey Peyğəmbər! Nəsranilərə de: "Əmr olunduğunuz haqqa tabe olmaqda həddinizi aşmayın. Həm özləri haqq yoldan azmış, həm də ki, bir çoxlarını azdırmış azğın ata-babalarınızın ardınca getdiyinizə görə, Peyğəmbərlər kimi təzim etməyi əmr ounduğunuz şəxsləri təzim etməkdə ifrata varıb, Məryəm oğlu İsaya etdiyiniz kimi onların da ilah olduğunu etiqad etməyin".
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• بيان كفر النصارى في زعمهم ألوهية المسيح عليه السلام، وبيان بطلانها، والدعوةُ للتوبة منها.
• Nəsranilərin Məsihin - aleyihissəlam - ilah olduğu iddalarının küfr və batil olmasının bəyanı və bundan tövbə etməyə çağırış.
• من أدلة بشرية المسيح وأمه: أكلهما للطعام، وفعل ما يترتب عليه.
• Məsih və anasının bir bəşər olduğuna dəlalət edən amillərdən biri də: Onların hər ikisinin yemək yeməsi və yedikdən sonra təbbi ehtiyaclarını ödəməyə möhtac olmalarıdır.
لُعِنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۢ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُۥدَ وَعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعۡتَدُونَ
Pak olan Allah, Davuda nazil etdiyi Kitabda - Zəburda və Məryəm oğlu İsaya nazil etdiyi Kitabda - İncildə İsrail oğullarından kafir olanları Öz rəhmətindən qovduğunu xəbər vermişdir. Onların Allahın rəhmətdən qovulma səbəbi, onların asi olduqlarına və Allahın qoyduğu hədləri aşdıqlarına görə idi.
التفاسير العربية:
كَانُواْ لَا يَتَنَاهَوۡنَ عَن مُّنكَرٖ فَعَلُوهُۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ
Onlar bir-birlərini etdikləri günahlardan çəkindirmirdilər. Əksinə, onlardan günah edən asi kimsələr, onları bu əməllərdən çəkindirən olmadığı üçün, etdikləri günahları və pislikləri insanlar arasında açıq-aşkarda edirdilər. Pis əməllərdən çəkindirmədikləri üçün onların etdikləri necə də pisdir!
التفاسير العربية:
تَرَىٰ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ يَتَوَلَّوۡنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۚ لَبِئۡسَ مَا قَدَّمَتۡ لَهُمۡ أَنفُسُهُمۡ أَن سَخِطَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَفِي ٱلۡعَذَابِ هُمۡ خَٰلِدُونَ
Ey Peyğəmbər! Sən bu yəhudilərdən kafir olanların əksəriyyətinin kafirləri sevib onlara meyil etdiyinə şahidsən. Onlar sənə və tövhid əhlinə qarşı düşmənçilik edirlər. Onların kafirləri özlərinə dost tutmaları necə də pisdir! Çünki onların bu əməli, Allahın onlara qəzəblənməsinə və özlərinin əzab içində əbədi qalacaqları və bir daha oradan çıxmayacaqları oda daxil olmasına səbəbdir.
التفاسير العربية:
وَلَوۡ كَانُواْ يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلنَّبِيِّ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِ مَا ٱتَّخَذُوهُمۡ أَوۡلِيَآءَ وَلَٰكِنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ فَٰسِقُونَ
Əgər bu yəhudilər Allaha və peyğəmbərinə - səllallahu aleyhi və səlləm - həqiqi iman gətirsəydilər, heç vaxt müşrikləri özlərinə dost tutub, onları sevib və onlara meyil etməzdilər. Çünki yəhudilər kafirləri özlərinə dost tutmaqdan qadağan edilmişdir. Lakin bu yəhudilərin əksəriyyəti Allahın itaətindən çıxmış və möminlərə qarşı düşmənşilik edən kimsələrdir.
التفاسير العربية:
۞ لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ ٱلنَّاسِ عَدَٰوَةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْۖ وَلَتَجِدَنَّ أَقۡرَبَهُم مَّوَدَّةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّ مِنۡهُمۡ قِسِّيسِينَ وَرُهۡبَانٗا وَأَنَّهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ
Ey Peyğəmbər! Yəhudilərin qəlblərindəki kin, paxıllıq, kibr üzündən, həmçinin Allaha şərik qoşaraq bütlərə və s. əşyalara ibadət edən müşriklərin sənə iman gətirən kimsələrə və sənin gətirdiyin dinə qarşı düşmənçilik edən insanların ən şiddətlisi olduğunu görəcəksən. Özləri barədə: "Biz nəsranilərik!"– deyənləri isə sevgi baxımından sənə iman gətirən kimsələrə və sənin gətirdiyin dinə ən yaxın olduğunu görəcəksən. Onların möminlərə olan sevgisinin səbəbi, aralarında alimlərin və abidlərin olması və özlərinin təkəbbürlükdən uzaq təvazökar olmasına görədir, çünki xeiyr təkəbbürlük edən kimsənin qəlbinə çatmaz.
التفاسير العربية:
وَإِذَا سَمِعُواْ مَآ أُنزِلَ إِلَى ٱلرَّسُولِ تَرَىٰٓ أَعۡيُنَهُمۡ تَفِيضُ مِنَ ٱلدَّمۡعِ مِمَّا عَرَفُواْ مِنَ ٱلۡحَقِّۖ يَقُولُونَ رَبَّنَآ ءَامَنَّا فَٱكۡتُبۡنَا مَعَ ٱلشَّٰهِدِينَ
Nəcaşi və onun havadarları kimi insanların qəlbləri yumşaq insanlardır. Çünki onlar, Qurandan nazil edilən ayələri eşitdikdə İsaya - aleyhisssəlam - nazil edilən İncildən xəbərləri olduqları üçün, Quranın Allahdan olduğunu bildiklərinə görə Allah qorxusundan ağlayaraq: "Ey Rəbbimiz! Biz Sənin rəsulun Muhəmmədə - sallallahu aleyhi və səlləm - nazil etdiyinə iman gətirdik. Ey Rəbbimiz! Bizi Qiyamət günü insanlara dəlil olacaq Muhəmmədin - sallallahu aleyhi və səlləm - ümməti ilə birgə olanlarla bir yerə yaz!" deyərlər.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• ترك الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر موجب لِلَّعْنِ والطرد من رحمة الله تعالى.
• Yaxşı işləri görməyi əmr edib, pis əməllərdən isə çəkindirməyi tərk etmək, Uca Allahın rəhmətindən qovulmağa və lənətə düçat olmağa səbəbdir.
• من علامات الإيمان: الحب في الله والبغض في الله.
• موالاة أعداء الله توجب غضب الله عز وجل على فاعلها.
• Allahın düşmənlərini dost tutmaq, İzzət və Cəlal sahibi olan Allahın bunu edən kimsəyə qəzəbilənməsinə səbəbdir.
• شدة عداوة اليهود والمشركين لأهل الإسلام، وفي المقابل وجود طوائف من النصارى يدينون بالمودة للإسلام؛ لعلمهم أنه دين الحق.
• Yəhudilərin və müşriklərin İslam əhlinə qarşı düşmənçiliyi və bunun əksi olaraq nəsranilər arasında İslamın haqq din olduğunu bildikləri üçün İslama sevgi bəsləyən kimsələrində mövcudluğu.
وَمَا لَنَا لَا نُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَمَا جَآءَنَا مِنَ ٱلۡحَقِّ وَنَطۡمَعُ أَن يُدۡخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلصَّٰلِحِينَ
Bizə Allaha və Muhəmmədin - sallallahu aleyhi və səlləm - gətirdiyi haqdan nazil edilənə iman etməyə mane olan səbəb nədir?! Axı biz, peyğəmbərlərlə və onların Allaha itaət edib Onun əzabından qorxan ardıcılları ilə birlikdə Cənnətə daxil olacağımıza ümid edirik.
التفاسير العربية:
فَأَثَٰبَهُمُ ٱللَّهُ بِمَا قَالُواْ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَذَٰلِكَ جَزَآءُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Allah onların imanlarına və haqqı etiraf etiklərinə görə, onları ağacları və qəsrləri altından çaylar axan, içində əbədi qalacaqları cənnətlərlə mükafatlandırdı. Haqqa tabe olub, heç bir qeydsiz və şərtsiz ona boyun əyənlərin mükafatı budur.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُحَرِّمُواْ طَيِّبَٰتِ مَآ أَحَلَّ ٱللَّهُ لَكُمۡ وَلَا تَعۡتَدُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ
Ey iman gətirənlər! Yeməklərdən, içkilərdən və nikahlardan təmiz və pak olanını haram etməyin, Allahın sizə bəxş etdiyi bu nemətləri zahidlik edərək və ya ibadət məqsədi ilə özünüzə haram etməyin və Allahın sizə haram etdiyi hüdudları aşmayın. Həqiqətən, Allah, Onun hüdudlarını aşanları sevmər, əksinə bunu edənlərə qəzəblənər.
التفاسير العربية:
وَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ حَلَٰلٗا طَيِّبٗاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِيٓ أَنتُم بِهِۦ مُؤۡمِنُونَ
Qəsb edərək haram yolla əldə etdiyiniz və ya təmiz olmayan və s. bu kimi qidalarla deyil, Allahın sizə Öz ruzisindən əta etdiyi nemətlərin halal və pak olanından yeyin və iman gətirdiyiniz Allahın əmrlərini yerinə yetirib və qadağanlarından çəkinməklə Ondan qorxun. Çünki Allaha iman gətirməniz Ondan qorxmağı tələb edir.
التفاسير العربية:
لَا يُؤَاخِذُكُمُ ٱللَّهُ بِٱللَّغۡوِ فِيٓ أَيۡمَٰنِكُمۡ وَلَٰكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا عَقَّدتُّمُ ٱلۡأَيۡمَٰنَۖ فَكَفَّٰرَتُهُۥٓ إِطۡعَامُ عَشَرَةِ مَسَٰكِينَ مِنۡ أَوۡسَطِ مَا تُطۡعِمُونَ أَهۡلِيكُمۡ أَوۡ كِسۡوَتُهُمۡ أَوۡ تَحۡرِيرُ رَقَبَةٖۖ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖۚ ذَٰلِكَ كَفَّٰرَةُ أَيۡمَٰنِكُمۡ إِذَا حَلَفۡتُمۡۚ وَٱحۡفَظُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Ey Möminlər! Allah sizi qəsdiniz olmadan dilinizdən çıxan andlara görə hesaba çəkməz, lakin O, sizi qəsdlə qəlbinizdən gələn içdiyiniz andı pozduğunuza görə hesaba çəkəcəkdir. Qəsdən and içdikdən sonra andınızı pozsanız, üç şeydən istədiyiniz hər hansı birin etməklə pozduğunuz andın günahını yuyua bilərsiniz, bunlar: yaşadığınız yerdə insanların yediyi orta hesabı dəyərində hər miskinə yarım saa miqdarında yemək yedizdirməklə on miskini yedizdirmək yaxud insanların adətində paltar adlanan geyimlə onları geyindirmək və yaxud da bir mömin qul azad etməkdir. Andını pozmuş şəxs kəffarə vermək üçün bu üç şeydən hər hansı birini tapmazsa, o zaman həmin şəxs onu əvəzinə üç gün oruc tutmalıdır. Ey Möminlər! Bu, Allaha and içib sonra pozduğunuz andlarınızın kəffarəsidir. Yalandan və çox sayda Allaha and içməkdən çəkinərək andlarınızı qoruyun, andı xeyir səbəbdən pozmaq istisna olmaqla, içdiyiniz anda vəfalı olun, xeyir işlər görün və andlarınızın kəffarəsini verin! Allah sizə andın kəffarəsini bəyan etdiyi kimi, Öz halal və haram hökmlərinidə sizə bu cür bəyan edir ki, bilmədiklərinizi sizə öyrətdiyi üçün bəlkə Allaha şükür edəsiniz.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَيۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَٰمُ رِجۡسٞ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
Ey iman gətirənlər! Şübhəsiz ki, sərxoşedici içki də, hər iki tərəfdən əvəz ödənilən qumar da, müşriklərin təzim edərək yanında qurban kəsdikləri, yaxud tapınmaq məqsədilə dik qoyduqları daşlar da, qeybdən xəbər əldə etmək məqsədi ilə istifadə etdikləri fal oxları da, bunların hamısı şeytanın gözəl göstərdiyi günah əməllərdir. Bu əməllərdən çəkinin ki, bəlkə dünyada xoş bir həyata, axirətdə isə Cənnət nemetinə nail olasınız.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الأمر بتوخي الطيب من الأرزاق وترك الخبيث.
• عدم المؤاخذة على الحلف عن غير عزم للقلب، والمؤاخذة على ما كان عن عزم القلب ليفعلنّ أو لا يفعلنّ.
• Qətiyyət etmədən içilən andın pozduqda günah olmaması, bir işi "mütləq edəcək" və ya "mütləq etməyəcək" kimi qətiyyətlə içilən andı pozmağın isə günah olmsaı.
• بيان أن كفارة اليمين: إطعام عشرة مساكين، أو كسوتهم، أو عتق رقبة مؤمنة، فإذا لم يستطع المكفِّر عن يمينه الإتيان بواحد من الأمور السابقة، فليكفِّر عن يمينه بصيام ثلاثة أيام.
• Andın kəffarəsinin bəyanı, bunlar: On miskin yedizdirmək yaxud geyindirmək yaxud da bir mömin qul azad etməkdir. Əgər andını pozmuş şəxs kəffarə vermək üçün bu üç şeydən hər hansı birini edə bilməzsə o zaman həmən şəxs üç gün oruc tutmaqla andının kəffarəsini ödəməlidir.
إِنَّمَا يُرِيدُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَن يُوقِعَ بَيۡنَكُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ فِي ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِ وَيَصُدَّكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَعَنِ ٱلصَّلَوٰةِۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّنتَهُونَ
Həqiqətən, şeytan sərxoşedici içkini və qumarı gözəl göstərməklə qəlblər arasında ədavət və kin salmaq, Allahı zikir etməkdən və namaz qılmaqdan yayındırmaq istəyər. Ey Möminlər! Siz bu pis əməlləri tərk edəcəksinizmi?! Şübhə yoxdur ki, sizə layiq olan, bu əməlləri tərk etmənizdir. Elə isə bu əməlləri tərk edin!
التفاسير العربية:
وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَٱحۡذَرُواْۚ فَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا عَلَىٰ رَسُولِنَا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
Şəriətin əmrini yerinə yetirərək, qadağan etdiyindən çəkinərək Allaha və Onun rəsuluna - səllalllahu aleyhi və səlləm - itaət edin və müxalif olmaqdan çəkinin! Əgər bundan üz çevirsəniz, bilin ki, rəsulumuzun öhdəsinə düşən Allahın ona əmr etdiyini çatdırmaqdır, o da artıq bunu çatdırmışdır. Bundan sonra haqq yola gəlməyinniz, özünüz üçündür, pislik etməyiniz də, özünüz üçündür.
التفاسير العربية:
لَيۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جُنَاحٞ فِيمَا طَعِمُوٓاْ إِذَا مَا ٱتَّقَواْ وَّءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ ثُمَّ ٱتَّقَواْ وَّءَامَنُواْ ثُمَّ ٱتَّقَواْ وَّأَحۡسَنُواْۚ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Allaha iman gətirib Ona yaxınlaşmaq məqsədi ilə saleh işlər görənlərə, haramlardan çəkinib, Allahın onlara qəzəblənməsindən qorxub, Allaha iman gətirdikləri, yaxşı əməllər etdikləri, sonra da Allahdan qorxaraq sanki Onu görürmüş kimi Ona ibadət etdikləri təqdirdə haram edilməzdən əvvəl daddıqları şəraba görə heç bir günah sayılmaz. Allah, Onu görürmüş kimi Ona ibadət edənləri, onlar daima Allahın onları gördüyünü hiss etdikləri üçün sevər. Çünki Allahı görürmüş kimi ibadət etmək, mömini əməlini daha yaxşı və dəqiq etməyə sövq edər.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَيَبۡلُوَنَّكُمُ ٱللَّهُ بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلصَّيۡدِ تَنَالُهُۥٓ أَيۡدِيكُمۡ وَرِمَاحُكُمۡ لِيَعۡلَمَ ٱللَّهُ مَن يَخَافُهُۥ بِٱلۡغَيۡبِۚ فَمَنِ ٱعۡتَدَىٰ بَعۡدَ ذَٰلِكَ فَلَهُۥ عَذَابٌ أَلِيمٞ
Ey iman gətirənlər! Allah, Öz qulları arasında kimlərin Allahın elminə kamil şəkildə iman gətirdiyinə görə, Allahı görmədən Ondan qorxan və etdiyi əməllərinin hamısından xəbərdar olan Xaliqindən həzər edib, quruda ov ovlamaqdan çəkinəcək kimsələri tanımaq – onları üzə çıxarmaq, sonra da (Qiyamət günü) haqq-hesaba çəkmək – üçün, siz ehramda ikən, quruda ovlanan – kiçiyini əlinizlə tuta biləcəyiniz, böyüyünü də, nizələrinizlə vura biləcəyiniz – ov heyvanlarını sizə tərəf yönəltməklə sizi sınağa çəkəcək. Hər kim həcc və ya ümrə ziyarətinə niyyət edib ehrama girdikdən sonra həddi aşıb, quruda ov edərsə, Allahın qadağan etdiyi bir əməli etdiyinə görə, Qiyamət günü ağrılı-acılı əzaba düçar olar.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقۡتُلُواْ ٱلصَّيۡدَ وَأَنتُمۡ حُرُمٞۚ وَمَن قَتَلَهُۥ مِنكُم مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآءٞ مِّثۡلُ مَا قَتَلَ مِنَ ٱلنَّعَمِ يَحۡكُمُ بِهِۦ ذَوَا عَدۡلٖ مِّنكُمۡ هَدۡيَۢا بَٰلِغَ ٱلۡكَعۡبَةِ أَوۡ كَفَّٰرَةٞ طَعَامُ مَسَٰكِينَ أَوۡ عَدۡلُ ذَٰلِكَ صِيَامٗا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمۡرِهِۦۗ عَفَا ٱللَّهُ عَمَّا سَلَفَۚ وَمَنۡ عَادَ فَيَنتَقِمُ ٱللَّهُ مِنۡهُۚ وَٱللَّهُ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٍ
Ey iman gətirənlər! Həcc və ya ümrə ziyarətində ehramda olarkən quru ovunu öldürməyin. Sizlərdən kim onu qəsdən öldürərsə, öldürdüyü ovun cəzası olaraq dəvə yaxud inək yaxud qoyun mislində bir qurbanlıq heyvan əvəz ödəməkdir. Bunu müsəlmanlar arasında ədalətli insan kimi tanınan, iki kişi qərar verməli, onlar necə qərar verərlərsə, elə də edilməli, sonra da həmin qurbanlıq heyvan Kəbəyə göndərilib, Haram bölgəsində kəsilməli, yaxud həmin heyvanın qiyməti dəyərində yemək olaraq Haram bölgəsində fəqirləri, hər bir fəqirə yarım saa miqdarında olmaqla yemək yedirtməli, yaxud hər bir yarım saa yeməyin əvəzinə oruc tutmalıdır. Bunların hamısı ov edən kimsənin etdiyi günahın əzabını dadması üçündür. Allah Haram hüdudları daxilində ov etməyi və haram edilməzdən əvvəl ehramda ikən quru ovunu ovlamaq günahını bağışlamışdır. Hər kim haram edildikdən sonra yenə bu günaha qayıdarsa Allah ona əzab verməklə intiqam alacaqdır. Allah qüvvətlidir, Ona mane olan heç bir qüvvə yoxdur. Allahın istədiyi zaman Ona asi olan kimsədən intiqam alması da Onun qüvvətindəndir. Heç kim Onu bu işdən mane ola bilməz.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• عدم مؤاخذة الشخص بما لم يُحَرَّم أو لم يبلغه تحريمه.
• İnsanın, hər hansı bir işin haram edilməzdən yaxud onun haram olmasını bilməzdən əvvəl etdiyi işə görə günah qazanmaması.
أُحِلَّ لَكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَحۡرِ وَطَعَامُهُۥ مَتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِلسَّيَّارَةِۖ وَحُرِّمَ عَلَيۡكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَرِّ مَا دُمۡتُمۡ حُرُمٗاۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِيٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ
Allah sizlərdən yerli və ya müsafir olanların özlərinə onda azüqə götürüb faydalanması üçün sizə su heyvanlarını ov etməyi və dənizin sizin üçün diri və ya ölü olaraq çölə ardığını halal etdi. Həcc və ya ömrə ehramda olduğunuz müddətdə isə quruda ov etməyi sizə haram etdi. Allahın əmrlərini yerinə yetirib və qadağan etdiklərindən çəkinməklə Ondan qorxun! Qiyamət günü siz yalnız tək Ona tərəf dönəcəksiz və O, əməllərinizin mükafat verəcəkdir.
التفاسير العربية:
۞ جَعَلَ ٱللَّهُ ٱلۡكَعۡبَةَ ٱلۡبَيۡتَ ٱلۡحَرَامَ قِيَٰمٗا لِّلنَّاسِ وَٱلشَّهۡرَ ٱلۡحَرَامَ وَٱلۡهَدۡيَ وَٱلۡقَلَٰٓئِدَۚ ذَٰلِكَ لِتَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَأَنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٌ
Allah, Haram evi olan Kəbəni namaz, həcc və ümrə kimi dini və haram hüdudları daxilində əmin-amanlıq olması və Ora ruzi olaraq hər cür meyvələr gətirərək insanların dünyavi işlərini yoluna qoymaq üçün bir vasitə kimi müəyyən etdi. Haram ayları (bu aylar: zülqədə, zülhiccə, muhərrəm və rəcəb aylarıdır) onların əmin-amanlığının təminatı baxımından onlara bu aylarda döyüşməyi qadağan etmək üçün bir vasitə kimi təyin etdi. Kəbəyə gətirildiyi bilinsin deyə, qurbanı və boynuna nişan taxılmış qurbanlıq heyvanlarını sahibinə əziyyət verilməməsi üçün bir vasitə kimi müəyyən etdi. Allahın sizə bəxş etdiyi bu nemət ona görədir ki, siz göylərdə və yerdə olanların Allaha bəlli olmasını və Allahın hər şeyi bilən olduğunu anlayasınız. Allahın şəriətinin -sizə fayda verib və zərər sizə gəlməzdən əvvəl sizi ondan qoruması üçün- bu cür olması, Onun insanlara nəyin daha faydlı olmasını bildiyinə dəlilidir.
التفاسير العربية:
مَّا عَلَى ٱلرَّسُولِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُۗ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُبۡدُونَ وَمَا تَكۡتُمُونَ
Allahın elçisinin - səllallahu aleyhi və səlləm - vəzifəsi yalnız Allahın ona əmr etdiyini insanlara təbliğ etməkdir. İnsanları hidayətə müvəffəq etmək isə onun işi deyil. Bu, ancaq tək Allahın əlində olan bir işdir. Allah sizin hidayət və ya zəlalətdən aşkara çıxardığınızı da, gizlində saxladığınızı da bilir. O, etdiyiniz əməllərə görə sizin mükafatınızı verəcəkdir.
التفاسير العربية:
قُل لَّا يَسۡتَوِي ٱلۡخَبِيثُ وَٱلطَّيِّبُ وَلَوۡ أَعۡجَبَكَ كَثۡرَةُ ٱلۡخَبِيثِۚ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ يَٰٓأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
Ey Peyğəmbər! De: "Murdar şeyin çox olması sənin xoşuna gəlsə də, hər bir murdar şeylə hər bir təmiz şey eyni ola bilməz, murdar şeyin çox olması, heç də onun üstün olması demək deyildir". Ey ağıl sahibləri! Murdar şeyləri tərk edib, təmiz şeyləri etməklə Allahdan qorxun ki, bəlkə cənnətə nail olasınız.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَسۡـَٔلُواْ عَنۡ أَشۡيَآءَ إِن تُبۡدَ لَكُمۡ تَسُؤۡكُمۡ وَإِن تَسۡـَٔلُواْ عَنۡهَا حِينَ يُنَزَّلُ ٱلۡقُرۡءَانُ تُبۡدَ لَكُمۡ عَفَا ٱللَّهُ عَنۡهَاۗ وَٱللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٞ
Ey iman gətirənlər! Peyğəmbərinizdən - səllallahu aleyhi və səlləm - ehtiyacınız olmadığı, dini işlərdə sizə heç bir faydası olmayan, sizə agah olduqda isə məşəqqətə görə xoşunuza gəlməyəcək şeylər barəsində soruşmayın. Əgər Peyğəmbərə - səllallahu aleyhi və səlləm - vəhy nazil edildiyi zaman soruşulması sizə qadağan edilən işlər haqqında soruşsanız, sizə bəyan olar. Bu, Allah üçün asandır. Allah Quranın, barəsində susduğu şeyləri bağışlamışdır. Odur ki, bu haqda soruşmayın. Çünki bu haqda soruşsanız, o zaman yeni bir hökm nazil edilər və bu hökm sizi məşəqqətə salar. Allah Ona tövbə edən qullarının günahlarını bağışlayandır. Həlimdir, tövbə etdikləri təqdirdə onlara əzab verməz.
التفاسير العربية:
مَا جَعَلَ ٱللَّهُ مِنۢ بَحِيرَةٖ وَلَا سَآئِبَةٖ وَلَا وَصِيلَةٖ وَلَا حَامٖ وَلَٰكِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۖ وَأَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ
Allah sizə dəvə, inək və qoyun kimi heyvanları halal etdi. Allah bu heyvanlardan müşriklər bütləri üçün öz nəfslərinə haram etdiyi bəhirəni (bu, müəyyən say bala verdikdən sonra qulaqları kəsilən dişi dəvədir), saibəni (bu, müəyyən yaşa çatdıqdan sonra bütləri üçün nəzir edilən dişi dəvədir), vəsiləni (bu, dişi dəvə doğduqdan sonra ardınca daha bir dişi dəvə doğan dişi dəvədir) və hamın (bu da, belindən bir necə sayda dəvə doğulan erkək dəvədir) heç bir haram etməmişdir. Lakin kafir olanlar qeyd edilən bu heyvanların yalandan və böhtan ataraq Allahın hama etdiyini idda edirlər. Kafirlərin çoxu isə haqq ilə batilin və halal ilə haramın arasını anlamırlar.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الأصل في شعائر الله تعالى أنها جاءت لتحقيق مصالح العباد الدنيوية والأخروية، ودفع المضار عنهم.
• Əslində Uca Allahın ayinlərin məqsədi, qulların dünya və axirət işlərinin düzəlib sahmana düşməsi və zərəri olnardan sovuşdurmaqdır.
• عدم الإعجاب بالكثرة، فإنّ كثرة الشيء ليست دليلًا على حِلِّه أو طِيبه، وإنما الدليل يكمن في الحكم الشرعي.
• Çoxluq ilə öyünməmək. Çünki bir şeyin çox olması heç də onun halal və təmiz olmasına dəlil deyildir, dəlil yalnız həmən şeyin şəritə müvafiq olmasındadır.
وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَإِلَى ٱلرَّسُولِ قَالُواْ حَسۡبُنَا مَا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَآۚ أَوَلَوۡ كَانَ ءَابَآؤُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ شَيۡـٔٗا وَلَا يَهۡتَدُونَ
Bəzi heyvanların haram olması barədə Allahın adından yalan danışıb, iftira yaxanlara: "Halalı haramdan ayırd etməniz bilməniz üçün Allahın göndərdiyi Qurana və Peyğəmbərin - sallallahu aleyhi və səlləm - sünnəsinə tərəf gəlin!"– deyildiyi zaman, onlar: "Bizə ata-babalarımızın əqidəsi bəs edər!"– deyirlər. Bu onlara necə bəs edə bilər, axı ata-babaları bir şey anlamamışdılar və haqq yolda da deyildilər?! Onların ardınca yalnız özlərindən də daha cahil və yolunu azan insan gedər, onlar hamısı azğın cahillərdir.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ عَلَيۡكُمۡ أَنفُسَكُمۡۖ لَا يَضُرُّكُم مَّن ضَلَّ إِذَا ٱهۡتَدَيۡتُمۡۚ إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Ey iman gətirənlər! Saleh əməl etməklə öz nəfslərinizin qeydinə qalın! Siz doğru yolda olsanız, insanlardan haqq yoldan azan və sizin dəvətinizə cavab verməyənlər sizə zərər yetirə bilməzlər. Başqalarına yaxşılığı əmr edib, pislikdən çəkindirməniz haqq yolda olmanızın əlamətindəndir. Qiyamət günü dönüşünüz tək Allahadır. Allah dünyada ikən etdiyiniz əməlləri sizə bildirəcək və etdiyiniz əməllərin mükafatını sizə verəcəkdir.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ شَهَٰدَةُ بَيۡنِكُمۡ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ حِينَ ٱلۡوَصِيَّةِ ٱثۡنَانِ ذَوَا عَدۡلٖ مِّنكُمۡ أَوۡ ءَاخَرَانِ مِنۡ غَيۡرِكُمۡ إِنۡ أَنتُمۡ ضَرَبۡتُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَأَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةُ ٱلۡمَوۡتِۚ تَحۡبِسُونَهُمَا مِنۢ بَعۡدِ ٱلصَّلَوٰةِ فَيُقۡسِمَانِ بِٱللَّهِ إِنِ ٱرۡتَبۡتُمۡ لَا نَشۡتَرِي بِهِۦ ثَمَنٗا وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰ وَلَا نَكۡتُمُ شَهَٰدَةَ ٱللَّهِ إِنَّآ إِذٗا لَّمِنَ ٱلۡأٓثِمِينَ
Ey iman gətirənlər! Sizlərdən bir kimsəyə ölüm əlaməti yaxınlaşdığı zaman, etdiyi vəsiyyətə müsəlmanlardan iki ədalətli kişi, yaxud səfərdə ikən ölüm sizi haqladıqda, yanınızda müsəlmanlardan olmadığı üçün ehtiyac üzündən kafirlərdən iki kişi şahidlik etsin. Əgər kafirlərin şahidliyində şübhə olarsa, hər hansı bir namazdan sonra hər ikisini saxlayın və qoy onlar: "Allahdan olan paylarını heç bir şeyə dəyişməyəcəklərinə, andlarını hətta yaxın qohumlara belə güzəşt etməyəcəklərinə və bildikləri Allahın şahidliyini gizlətməyəcəklərinə, əgər bunu edərlərsə onların hər ikisidə günahkarlardan və Allaha asi olanlardandır" – deyə Allaha and içsinlər.
التفاسير العربية:
فَإِنۡ عُثِرَ عَلَىٰٓ أَنَّهُمَا ٱسۡتَحَقَّآ إِثۡمٗا فَـَٔاخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَحَقَّ عَلَيۡهِمُ ٱلۡأَوۡلَيَٰنِ فَيُقۡسِمَانِ بِٱللَّهِ لَشَهَٰدَتُنَآ أَحَقُّ مِن شَهَٰدَتِهِمَا وَمَا ٱعۡتَدَيۡنَآ إِنَّآ إِذٗا لَّمِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Əgər and içdikdən sonra hər ikisinin yalandan şahidlik etdikləri və ya yalandan and içdikləri, yaxud hər ikisinin xəyanət etdikləri aşkar edilsə, o zaman qoy onların yerinə ölən şəxsə daha yaxın olan iki kişi, olduğu kimi şahidlik etsin yaxud and içsin və onlar: "Əlbəttə, bizim o iki nəfərin yalan danışdığına və xəyanət etdiyinə olan şahidliyimiz özlərinin sadiq və əmin insan olmalarına şahidlik etmələrindən daha doğrudur. Biz yalandan and içmədik. Əgər biz yalandan şahidlik etsək, əlbəttə ki, zalımlardan və Allahın qoyduğu hüdudları aşanlardan olarıq"– deyə Allaha and içərlər.
التفاسير العربية:
ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن يَأۡتُواْ بِٱلشَّهَٰدَةِ عَلَىٰ وَجۡهِهَآ أَوۡ يَخَافُوٓاْ أَن تُرَدَّ أَيۡمَٰنُۢ بَعۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱسۡمَعُواْۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡفَٰسِقِينَ
Hər iki şahidin verdiyi ifadələrə şübhə etdikdə, namazdan sonra onların hər ikisini and içdirmək və şəhidliklərinin qəbul edilməməsi hökmü, onların şəriətə müvafiq qayda da şahidlik etmələri, şahidlik etdikdə ifadələrinə heç bir əlavə və ya naqislik və ya xəyanət etməmələri yaxud andlarının sonradan varislər tərəfindən başqa andlarla rədd edilməsindən qorxmaları üçün daha münasib bir hökmdür. Onların hər ikisi şahid olduğunun tam əksinə and içərək şahidlik edirlər, sonra da yalan danışdıqları bəlli oluduğu üçün rüsvay olurlar. Şahidlik etdikdə və ya and içdikdə yalan danışmaqdan və xəyanət etməkdən çəkinərək Allahdan qorxun və əmr olunduğunuz şeylərə qulaq asıb qəbul edin! Allah Ona itaət etməyənləri xeyirə müvəffəq etməz.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• إذا ألزم العبد نفسه بطاعة الله، وأمر بالمعروف ونهى عن المنكر بحسب طاقته، فلا يضره بعد ذلك ضلال أحد، ولن يُسْأل عن غيره من الناس، وخاصة أهل الضلال منهم.
• Əgər insan nəfsini Allaha itaət etməyə sövq edərsə, bacardığı qədər yaxşılığı əmr edib, pislikdən çəkindirərsə, bundan sonra kiminsə haqqdan azması ona zərər yetirə bilməz, ondan başqa insanlar, xüsusən zəlalət əhli barəsində soruşulmaz.
• الترغيب في كتابة الوصية، مع صيانتها بإشهاد العدول عليها.
۞ يَوۡمَ يَجۡمَعُ ٱللَّهُ ٱلرُّسُلَ فَيَقُولُ مَاذَآ أُجِبۡتُمۡۖ قَالُواْ لَا عِلۡمَ لَنَآۖ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ
Ey İnsanlar! Qiyamət günü Allah bütün elçilərini toplayacağı gün onlara: "Sizi göndərdiyim ümmətləriniz sizə nə cavab verildi?"- deyəcəyini, onlar da cavabı Allaha həvalə edərək: "Bizim elmimiz yoxdur. Ey Rəbbimiz! Şübhəsiz ki, hər şeyi bilən Sənsən, qeybləri bilən yalnız Sənsən!"– deyəcəklərini xatırlayın.
التفاسير العربية:
إِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ٱذۡكُرۡ نِعۡمَتِي عَلَيۡكَ وَعَلَىٰ وَٰلِدَتِكَ إِذۡ أَيَّدتُّكَ بِرُوحِ ٱلۡقُدُسِ تُكَلِّمُ ٱلنَّاسَ فِي ٱلۡمَهۡدِ وَكَهۡلٗاۖ وَإِذۡ عَلَّمۡتُكَ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَۖ وَإِذۡ تَخۡلُقُ مِنَ ٱلطِّينِ كَهَيۡـَٔةِ ٱلطَّيۡرِ بِإِذۡنِي فَتَنفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيۡرَۢا بِإِذۡنِيۖ وَتُبۡرِئُ ٱلۡأَكۡمَهَ وَٱلۡأَبۡرَصَ بِإِذۡنِيۖ وَإِذۡ تُخۡرِجُ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِيۖ وَإِذۡ كَفَفۡتُ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَنكَ إِذۡ جِئۡتَهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ
Bir zaman Allah İsaya - aleyhissəlam - xitab edərək belə dediyini xatırla: "Ey Məryəm oğlu İsa! Mən səni atasız xəlq etdiyim zaman sənə olan və anan Məryəmi - aleyhəssəlam - seçib öz dövründəki bütün qadınlardan üstün etdiyim nemətimi xatırla! Səni o zaman Cəbrail - aleyhissəlam - vasitəsi ilə qüvvətləndirərək sənə bəxş etdiyim nemətimi xatırla! Sən həm - südəmər ikən - insanları Allaha dəvət edərək, həm də yetkin çağında səni onlara göndərdiyim dini danışırdın. Allahın sənə yazmağı, Musaya - aleyhissəlam -nazil etdiyi Tövratı, sənə nazil edilən İncili, sənə şəriətin sirlərini, faydalarını və hikmətlərini öyrətməsi sənə olan nemətindəndir. Sənin palçıqdan quşa bənzər bir şey düzəldib sonra ona üfürüb onun quş olması, anadangəlmə kora, cüzam xəstəliyinə tutulanı dərisini sağaldıb şəfa verməyin və ölülərin dirilməsi üçün Allaha dua etdərək onları diriltməyin sənə olan nemətimdəndir. Bunların hamısı Mənim iznimlədir. Sən İsrail oğullarının yanına açıq-aydın möcüzələrlə gəldikdə onların səni öldürmək istədikləri zaman Allahın səni onlardan qoruması Onun sənə olan nemətindəndir. Onlar isə bunu inkar edərək: "İsanın gətirdiyi açıq-aydın sehrdən başqa bir şey deyildir"- demişdilər.
التفاسير العربية:
وَإِذۡ أَوۡحَيۡتُ إِلَى ٱلۡحَوَارِيِّـۧنَ أَنۡ ءَامِنُواْ بِي وَبِرَسُولِي قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَٱشۡهَدۡ بِأَنَّنَا مُسۡلِمُونَ
Bir zaman Mən həvarilərə, Mənə və sənə iman gətirsinlər, deyə ilham edərək onları sənə köməkçilər müyəssər etdiyim nemətimi yadına sal! Onlar da tabe olaraq: "İman gətirdik. Ey Rəbbimiz! Sən də şahid ol ki, biz Sənə boyun əyən müsəlmanlarıq!"– cavab verdilər.
التفاسير العربية:
إِذۡ قَالَ ٱلۡحَوَارِيُّونَ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ هَلۡ يَسۡتَطِيعُ رَبُّكَ أَن يُنَزِّلَ عَلَيۡنَا مَآئِدَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِۖ قَالَ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
Bir zaman həvarilərin: "Əgər Rəbbinə dua etsən O, bizə göydən bir süfrə endirə bilərmi?"– dediklərini yadına sal. İsa da - aleyhissəlam - onlara Allahdan qorxmağı və istədiklərini tələb etməkdən əl çəkmələrini əmr edərək demişdir: "Əgər möminsinizsə, ruzi tələb etməkdə Rəbbinizə təvəkkül edin!"
التفاسير العربية:
قَالُواْ نُرِيدُ أَن نَّأۡكُلَ مِنۡهَا وَتَطۡمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعۡلَمَ أَن قَدۡ صَدَقۡتَنَا وَنَكُونَ عَلَيۡهَا مِنَ ٱلشَّٰهِدِينَ
Həvarilər İsaya - aleyhissəlam - demişdilər: "Biz istəyirik ki, o süfrədən yeyək, Allahın qüdrətinin kamilliyinə, sənin Allahı elçisi olduğuna qəlbimiz rahat olsun, sənin Allahdan gətirdiyini həqiqətən də bizə doğru söylədiyini tam yəqinliklə bilək və o möcüzəni görməyən insanlar yanında şahidlik edənlərdən olaq".
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• إثبات جمع الله للخلق يوم القيامة جليلهم وحقيرهم.
• إثبات بشرية المسيح عليه السلام وإثبات آياته الحسية من إحياء الموتى وإبراء الأكمه والأبرص التي أجراها الله على يديه.
• Məsihin - aleyhissəlam - bəşər olmasının və Allah onun vasitəsi ilə ölüləri diriltməsi, anadangəlmə kora və cüzamlı xəstəyə şəfa verməsi kimi hissi ayələrin isbatı.
• بيان أن آيات الأنبياء تهدف لتثبيت الأتباع وإفحام المخالفين، وأنها ليست من تلقاء أنفسهم، بل تأتي بإذن الله تعالى.
• Peyğəmbərlərin möcüzələri, onlara tabe olanları sabitqədəm etmək və onlara müxalif olanları isə susdurmaq məqsədi başıdığının bəyanı. Çünki bu mövcüzələr heç də onların öz ixtiyarlarında deyi, yalnız Allahın izni ilə baş verdir.
قَالَ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ ٱللَّهُمَّ رَبَّنَآ أَنزِلۡ عَلَيۡنَا مَآئِدَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ تَكُونُ لَنَا عِيدٗا لِّأَوَّلِنَا وَءَاخِرِنَا وَءَايَةٗ مِّنكَۖ وَٱرۡزُقۡنَا وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ
İsa - aleyhissəlam - onların tələbinə cavab verdi və Allaha: "Ey Rəbbimiz! Bizə yemək süfrə endir. Biz də Sənə şükür əlaməti olaraq onu endirdiyin günü həm təzim, həm də, bizə və bizdən sonra gələnlər üçün bayram edək və bu süfrə həm Sənin tək İlah olduğuna, həm də gətirdiyim dəlillərin doğru olduğuna dəlalət edən açığ-aydın bir əlamət olsun. Bizə, Sənə ibadət etməyə yardım edən ruzi ver, ey Rəbbimiz! Sən ruzi verənlərin ən yaxşısısan!"– deyərək dua etdi.
التفاسير العربية:
قَالَ ٱللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيۡكُمۡۖ فَمَن يَكۡفُرۡ بَعۡدُ مِنكُمۡ فَإِنِّيٓ أُعَذِّبُهُۥ عَذَابٗا لَّآ أُعَذِّبُهُۥٓ أَحَدٗا مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Allah İsanın - aleyhissəlam - duasına cavab verərək belə buyurdu: "Mən sizin tələbinizi nəzərə alıb o süfrəni sizə endirəcəyəm. Lakin bundan sonra aranızdan kimsə kafir olarsa, öz nəfsindən başqa heç kəsi qınamasın. O açıq-aydın möcüzəyə şahid olduqları üçün, ona heç kəsə vermədiyim şiddətli bir əzabı verərəm. Çünki onun etdiyi küfr, Allahı inkar edərək küfrdür". Beləliklədə Allah onlara verdiyi vədi tutdu və onlara həmən süfrəni nazil etdi.
التفاسير العربية:
وَإِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ءَأَنتَ قُلۡتَ لِلنَّاسِ ٱتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَٰهَيۡنِ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ قَالَ سُبۡحَٰنَكَ مَا يَكُونُ لِيٓ أَنۡ أَقُولَ مَا لَيۡسَ لِي بِحَقٍّۚ إِن كُنتُ قُلۡتُهُۥ فَقَدۡ عَلِمۡتَهُۥۚ تَعۡلَمُ مَا فِي نَفۡسِي وَلَآ أَعۡلَمُ مَا فِي نَفۡسِكَۚ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ
Qiyamət günü Allah Məryəm oğlu İsaya - aleyihssəlam - xitab edərək: "Ey Məryəm oğlu İsa! Sən insanlara: "Allahı qoyub məni və anamı iki məbud qəbul edin!"– demişdin, deyəcəyini yadına sal?!" İsa - aleyihssəlam - Rəbbini bundan uca tutaraq cavabında deyəcək: "Onlara haqdan başqa bir şeyi demək mənə yaraşmaz. Əgər bunu demiş olsaydım, əlbəttə, Sən onu bilərdin. Çünki Sənə heç bir şey gizli qalmaz. Sən mənim qəlbimdə olanları bilirsən, mən isə Sənin Özündə olanları bilmirəm. Şübhəsiz ki, qeybdə, gizlində və zahirdə olan hər bir şeyi bilən tək Sənsən!
التفاسير العربية:
مَا قُلۡتُ لَهُمۡ إِلَّا مَآ أَمَرۡتَنِي بِهِۦٓ أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمۡۚ وَكُنتُ عَلَيۡهِمۡ شَهِيدٗا مَّا دُمۡتُ فِيهِمۡۖ فَلَمَّا تَوَفَّيۡتَنِي كُنتَ أَنتَ ٱلرَّقِيبَ عَلَيۡهِمۡۚ وَأَنتَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدٌ
İsa - aleyihssəlam - Rəbbinə dedi: "Mən insanlara ancaq Sənin mənə əmr etdiyini, onların yalnız Sənə ibadət etmələri əmrinidən başqa bir şey deməmişəm. Mən onların arasında olduğum müddətcə, dediklərinə şahid idim. Ey Rəbbim! Sən məni diri ikən göyə qaldıraraq, onların arasından olmağıma son qoyduqdan sonra əməllərinə nəzarət edən Özün oldun. Sən hər şeyə şahidsən. Sənə heç bir şey gizlində qalmaz. Mənim onlara dediyim və onların məndən sonra dedikləri səndən gizli qalmaz.
التفاسير العربية:
إِن تُعَذِّبۡهُمۡ فَإِنَّهُمۡ عِبَادُكَۖ وَإِن تَغۡفِرۡ لَهُمۡ فَإِنَّكَ أَنتَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
Ey Rəbb! Əgər onlara əzab versən, sözsüz ki, onlar Sənin qullarındır, onlara istədiyini edə bilərsən. Əgər onlardan Sənə iman gətirənləri bağışlasan, bu işdə heç kəs Sənə mane ola bilməz. Sən məğlub edilməz qüdrət sahibisən və işlərində müdriksən!
التفاسير العربية:
قَالَ ٱللَّهُ هَٰذَا يَوۡمُ يَنفَعُ ٱلصَّٰدِقِينَ صِدۡقُهُمۡۚ لَهُمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
Allah İsaya - aleyihssəlam - dedi: "Bu, doğru danışanlara niyyətlərinin, əməllərinin və sözlərinin doğruluqları fayda verəcəyi bir gündür! Onları ağacları və qəsrləri altından çaylar axan, içində əbədi qalacaqları Cənnətlər gözləyir. Onlar orada ölməzlər. Allah onlardan razıdır, heç vaxt onlara qəzəblənməz. Onlara əbəbi nemətlər bəxş etdiyi üçün onlar da Allahdan razıdırlar. Bu, mükafat və razılıq, heç bir uğurun ona bərabər ola bilməyəcəyi böyük uğurdur.
التفاسير العربية:
لِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا فِيهِنَّۚ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرُۢ
Göylərin və yerin hökmranlığı yalnız Allaha məxsusdur. Bunların hər ikisini yaradan və idarə edən Allahdır. Onların arasında olan bütün məxluqat Onun mülküdür. O, hər şeyə qadirdir. Heç bir şey Onu aciz edə bilməz.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• توعد الله تعالى كل من أصرَّ على كفره وعناده بعد قيام الحجة الواضحة عليه.
• Uca Allah, özünə açıq-aydın dəlil gəldikdən sonra yenə də küfr və inadkarlığında israr edən kimsəni əzabla hədələmişdir.
• تَبْرئة المسيح عليه السلام من ادعاء النصارى بأنه أبلغهم أنه الله أو أنه ابن الله أو أنه ادعى الربوبية أو الألوهية.
• Məsihi -Əleyhis-salam- nəsranilərin onun Allah yaxud Allahın oğlu olduğunu yaxud onun rəbblik və ya ilahlığ iddası etməsi kimi iddalarından onlara haqqı bəyan etdiyi üçün uzaq tutmaq.
ترجمة معاني سورة: المائدة
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم
الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.