ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم
سورة آل عمران - آل عمران
من مقاصد السورة:
إثبات أن دين الإسلام هو الحق ردًّا على شبهات أهل الكتاب، وتثبيتا للمؤمنين.
الٓمَّٓ ۟ۙۚ
(الم) دا مقطعات (پرې شوي) حروف دي، د دې په څېر مخکې د البقره په سورت کې تېر شوي، او په دې کې د عربو ناتوانۍ ته اشاره ده چې د دې قرآن په څېر څه راوړي، سره لدې چې قرآن کریم هم د داسې حروفو څخه جوړ شوی په کومو چې دا سورت پېل شوی، او د همدې حروفو څخه دوی خپلې خبرې هم جوړوي.
التفاسير العربية:
اللّٰهُ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّوْمُ ۟ؕ
الله تعالی هغه ذات دی چې له ده پرته په حق سره د عبادت وړ بل څوک نشته، ژوندی دی په بشپړ ژوند سره چې نه مرګ لري او نه کمی، سمبالوونکی دی هغه چې په خپل ذات ولاړ دی او د ټولو مخلوقاتو څخه بې پروا دی، او ټول مخلوقات پر ده ولاړ دي، لده څخه په هېڅ حالت کې نشي بې پروا کېدلی.
التفاسير العربية:
نَزَّلَ عَلَیْكَ الْكِتٰبَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ وَاَنْزَلَ التَّوْرٰىةَ وَالْاِنْجِیْلَ ۟ۙ
نازل کړی یې دی پر تا -ای پېغمبره- قرآن چې رښتیا ویونکی دی په خبر ورکولو کې او انصاف کوونکی دی په پرېکړو کې، د مخکینیو الهي کتابونو سره موافق دی، د دې تر منځ هېڅ ټکر نشته، او نازل کړی یې دی تورات په موسی علیه السلام، او انجیل په عیسی علیه السلام، مخکې له نازلولو د قرآن کریم څخه پر تا، او دا ټول الهي کتابونه خلکو ته د هغوی د دین او دنیا د سمون هدایت او لارښونه ده، او نازل کړی یې دی فرقان (توپير کوونکی) په کوم چې حق له باطل څخه پېژندل کېږي او هدایت له ګمراهۍ څخه، او هغه کسان چې د الله تعالی په هغو آیاتونو چې پر تا یې نازل کړي کفر کوي، دوی لپاره سخت عذاب دی، او الله تعالی برلاسی دی هېڅ پرې غالب کیدلای نشي، د هغه چا څخه انتقام (کسات) اخیستلو څښتن دی چې د ده پېغمبران یې دروغجن ګڼلي او د ده د امر مخالفت یې کړی.
التفاسير العربية:
مِنْ قَبْلُ هُدًی لِّلنَّاسِ وَاَنْزَلَ الْفُرْقَانَ ؕ۬— اِنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا بِاٰیٰتِ اللّٰهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیْدٌ ؕ— وَاللّٰهُ عَزِیْزٌ ذُو انْتِقَامٍ ۟ؕ
نازل کړی یې دی پر تا -ای پېغمبره- قرآن چې رښتیا ویونکی دی په خبر ورکولو کې او انصاف کوونکی دی په پرېکړو کې، د مخکینیو الهي کتابونو سره موافق دی، د دې تر منځ هېڅ ټکر نشته، او نازل کړی یې دی تورات په موسی علیه السلام، او انجیل په عیسی علیه السلام، مخکې له نازلولو د قرآن کریم څخه پر تا، او دا ټول الهي کتابونه خلکو ته د هغوی د دین او دنیا د سمون هدایت او لارښونه ده، او نازل کړی یې دی فرقان (توپير کوونکی) په کوم چې حق له باطل څخه پېژندل کېږي او هدایت له ګمراهۍ څخه، او هغه کسان چې د الله تعالی په هغو آیاتونو چې پر تا یې نازل کړي کفر کوي، دوی لپاره سخت عذاب دی، او الله تعالی برلاسی دی هېڅ پرې غالب کیدلای نشي، د هغه چا څخه انتقام (کسات) اخیستلو څښتن دی چې د ده پېغمبران یې دروغجن ګڼلي او د ده د امر مخالفت یې کړی.
التفاسير العربية:
هُوَ الَّذِیْ یُصَوِّرُكُمْ فِی الْاَرْحَامِ كَیْفَ یَشَآءُ ؕ— لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ الْعَزِیْزُ الْحَكِیْمُ ۟
هغه ذات چې تاسو د مېندو په خیټو کې په مختلفو شکلونو چې وغواړي پېدا کوي، نارینه یا ښځینه، ښایسته یا بد رنګ، سپین یا تور، نشته معبود په حق سره پرته له ده، برلاسی دی چې نه کوز لاسی کېږي، ځېرک دی په خپل پېدایښت، تدبیر او شریعت کې.
التفاسير العربية:
هُوَ الَّذِیْۤ اَنْزَلَ عَلَیْكَ الْكِتٰبَ مِنْهُ اٰیٰتٌ مُّحْكَمٰتٌ هُنَّ اُمُّ الْكِتٰبِ وَاُخَرُ مُتَشٰبِهٰتٌ ؕ— فَاَمَّا الَّذِیْنَ فِیْ قُلُوْبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُوْنَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَآءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَآءَ تَاْوِیْلِهٖ ؔۚ— وَمَا یَعْلَمُ تَاْوِیْلَهٗۤ اِلَّا اللّٰهُ ۘؐ— وَالرّٰسِخُوْنَ فِی الْعِلْمِ یَقُوْلُوْنَ اٰمَنَّا بِهٖ ۙ— كُلٌّ مِّنْ عِنْدِ رَبِّنَا ۚ— وَمَا یَذَّكَّرُ اِلَّاۤ اُولُوا الْاَلْبَابِ ۟
هغه ذات دی چې پر تا -ای پېغمبره- یې قرآن نازل کړی، له هغه نه څه آیتونه څرګندې معناوې لري، هېڅ ګډوډی نلري، چې بنسټ د کتاب او زیاتره همدا دي، او همدې ته د اختلاف پر مهال ورګرځېدل کېږي، او له دې څخه نور آیتونه دي چې د ګڼو معناګانو احتمال لري، په ډېرو خلکو یې معنا ګډوډېږي، پس هغه کسان چې د هغوی په زړونو کې د حق څخه کوږوالی وي نو محکم پرېږدي، او د احتمال والا متشابه رانیسي؛ پدې سره د شبهاتو را پارول او د خلکو ګمراه کول غواړي، او پدې سره د خپلو خواهشاتو پر بنسټ اصلي معنا د خپل فاسد مذهب سره سمه راوباسي، او د دې آیتونو حقیقي معنا او پایلې باندې یوازې الله تعالی پوهېږي، او پاخه په علم کې قوي خلک وایي: مونږ په ټول قرآن باور لرو؛ ځکه ټول زمونږ د رب لخوا دی، او متشابه آیتونه د محکمو په رڼا کې تفسیروي. او پند نه اخلي مګر د روغو عقلونو خاوندان یې اخلي.
التفاسير العربية:
رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوْبَنَا بَعْدَ اِذْ هَدَیْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَّدُنْكَ رَحْمَةً ۚ— اِنَّكَ اَنْتَ الْوَهَّابُ ۟
او دا (په علم کې) پاخه وایي: ای ربه زمونږ! زمونږ زړونه د حق څخه مه کږوه پس لدې چې ته راته لارښوونه وکړې، او وساتې مونږ له هغه څه نه چې د حق څخه کاږه شوي خلکو ته رسېدلي، او راکړې مونږ ته له خپل لوري څخه پراخه رحمت چې زړونه مو پرې هدایت ومومي، او له بې لاریتوب څخه مو وساتي، بېشکه ته -ای ربه زمونږ- بخښونکی د ډېرې ورکړې یې.
التفاسير العربية:
رَبَّنَاۤ اِنَّكَ جَامِعُ النَّاسِ لِیَوْمٍ لَّا رَیْبَ فِیْهِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَا یُخْلِفُ الْمِیْعَادَ ۟۠
ای زمونږ ربه! بېشکه زر دی چې ته به ټول خلک ځان ته د دوی څخه د حساب اخیستلو لپاره راټول کړې په داسې ورځ چې هېڅ شک پکې نشته، پس دا ورځ له شک پرته راتلونکې ده، بېشکه ته -ای زمونږ ربه- د ژمنې خلاف نه کوې.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• أقام الله الحجة وقطع العذر عن الخلق بإرسال الرسل وإنزال الكتب التي تهدي للحق وتحذر من الباطل.
الله تعالی پر بنده ګانو حجت قائم کړی او عذر یې ور څخه پرې (ختم) کړی د پېغمبرانو په رالېږلو او د کتابونو په نازلولو کوم چې د حق لارښوونه کوي او له باطل څخه وېرول کوي.
• كمال علم الله تعالى وإحاطته بخلقه، فلا يغيب عنه شيء في الأرض ولا في السماء، سواء كان ظاهرًا أو خفيًّا.
د الله تعالی د علم پوره والی او مخلوق لره د هغه راګېرول، پس هېڅ شی د هغه څخه نه په اسمانونو او نه په ځمکه کې پټېدلای شي، برابره ده که ښکاره وي یا پټ.
• من أصول أهل الإيمان الراسخين في العلم أن يفسروا ما تشابه من الآيات بما أُحْكِم منها.
اِنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا لَنْ تُغْنِیَ عَنْهُمْ اَمْوَالُهُمْ وَلَاۤ اَوْلَادُهُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَیْـًٔا ؕ— وَاُولٰٓىِٕكَ هُمْ وَقُوْدُ النَّارِ ۟ۙ
بیشکه هغه کسان چې په الله او د هغه پر پېغمبرانو یې کفر کړی دی، د دوی مالونه او اولادونه به دوی څخه د الله عذاب بند نه کړای شي، نه په دنیا کې او نه په آخرت کې، او د دې صفاتو لرونکي همدوی خاشاک دي چې د قیامت په ورځ به پرې د دوزخ اور بلېږي.
التفاسير العربية:
كَدَاْبِ اٰلِ فِرْعَوْنَ ۙ— وَالَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ ؕ— كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا ۚ— فَاَخَذَهُمُ اللّٰهُ بِذُنُوْبِهِمْ ؕ— وَاللّٰهُ شَدِیْدُ الْعِقَابِ ۟
د دې کافرانو حال په شان د حال د تابعدارانو د فرعون دی، او د هغوی څخه مخکې کسانو چې په الله یې کفر کړی او د هغه آیتونه یې دروغ ګڼلي دی، نو الله تعالی ورته عذاب ورکړ د دوی د ګناهونو له امله، او نه دوی ته خپلو مالونو څه ګټه ورسوله او نه اولادونو، او الله سخت عذاب ورکونکی دی هغو خلکو ته چې پرې کفر کوي، او د هغه آیتونه دروغ ګڼي.
التفاسير العربية:
قَدْ كَانَ لَكُمْ اٰیَةٌ فِیْ فِئَتَیْنِ الْتَقَتَا ؕ— فِئَةٌ تُقَاتِلُ فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ وَاُخْرٰی كَافِرَةٌ یَّرَوْنَهُمْ مِّثْلَیْهِمْ رَاْیَ الْعَیْنِ ؕ— وَاللّٰهُ یُؤَیِّدُ بِنَصْرِهٖ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَعِبْرَةً لِّاُولِی الْاَبْصَارِ ۟
بېشکه تاسو لپاره لارښوونه او عبرت و په هغو دوو ډلو کې چې د بدر په ورځ د جنګ لپاره سره ونښتې، یوه ډله یې مؤمنه وه چې د پېغمبر -صلی الله علیه وسلم- او د هغه د ملګرو وه، د الله په لار کې یې جنګ کاوه ددې لپاره چې د الله کلمه لوړه وي، او د هغو کسانو کلمه ښکته وي چې کفر یې کړی، او بله ډله کافره وه چې د مکې کافران دي، هغه کسان چې په لویۍ او ځان ښودنې او تعصب سره راوتلي وو، مؤمنانو دوی لره د ځانو دوه برابره لیدل د سترګو په حقیقي لیدلو سره، نو الله تعالی د خپلو دوستانو مرسته وکړه، او الله تعالی ټینګوي په خپله مرسته چاته چې وغواړي، بېشکه په دغه کې د سترګو خاوندانو ته لوی عبرت او پند دی، چې پوه شي چې مرسته یوازې د ایمان والاو په برخه ده، اګر که شمېر یې کم وي، او ماتې د باطل والاو په برخه ده اګر که شمېر یې ډېر وي.
التفاسير العربية:
زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوٰتِ مِنَ النِّسَآءِ وَالْبَنِیْنَ وَالْقَنَاطِیْرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْاَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ؕ— ذٰلِكَ مَتَاعُ الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا ۚ— وَاللّٰهُ عِنْدَهٗ حُسْنُ الْمَاٰبِ ۟
الله تعالی خبر ورکوي چې ده ښایسته کړي خلکو ته -ازمیښت لپاره- مینه د دنیوي خوندورو شیانو: لکه ښځې، زامن، او د سرو او سپینو زرو ډېر راټول شوي مالونه، او تربیه شوي ښایسته آسونه، او د اوښانو، غوایانو او پسونو څاروي، او د ځمکې کرهنه، دا ټول د دنیا د ژوند ګټه ده چې لږ وخت به ترې ګټه پورته کړي بیا ختمه شي، نو مومن ته نه ښایي چې دې شیانو پسې ځان وتړي، او الله سره د ورتګ ښه ځای دی، چې هغه جنت دی کوم چې د آسمانونو او ځمکې په څېر پراخه دی.
التفاسير العربية:
قُلْ اَؤُنَبِّئُكُمْ بِخَیْرٍ مِّنْ ذٰلِكُمْ ؕ— لِلَّذِیْنَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنّٰتٌ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِیْنَ فِیْهَا وَاَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَّرِضْوَانٌ مِّنَ اللّٰهِ ؕ— وَاللّٰهُ بَصِیْرٌ بِالْعِبَادِ ۟ۚ
ورته ووایه- ای پېغمبره-: آیا خبر درکړم په غوره د دې خوندونو څخه؟ د هغو کسانو لپاره چې د الله تعالی څخه د نېکو کارونو په کولو او بدو کارونو په پرېښودلو سره وېرېږي، باغونه دي چې لاندې د ماڼیو او ونو څخه یې ویالې بهېږي، تل به پکې وي چې نه به ورته مرګ رسي او نه به فنا کېږي، او دوی لپاره په دې باغونو کې جوړې دي چې په پېدایښت او خوی کې د هر ډول بدیو څخه پاکې دي، او دوی لره د دې سره د الله تعالی لخوا رضامندي ده چې پرې را غوړېږي، او هېڅکله به پرې غصه نشي، او الله تعالی لېدونکی دی د بندګانو په حالاتو، هېڅ ترې پټ ندي، او زر دی چې بدله به پرې ورکړي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• أن غرور الكفار بأموالهم وأولادهم لن يغنيهم يوم القيامة من عذاب الله تعالى إذا نزل بهم.
بېشکه په مالونو او اولادونو د کافرانو دوکه کېدل دوی ته د قیامت په ورځ هېڅ ګټه نه رسوي کله چې د الله عذاب پرې نازل شي.
• النصر حقيقة لا يتعلق بمجرد العدد والعُدة، وانما بتأييد الله تعالى وعونه.
حقیقي بریا یوازې شمېر او د جنګ سامان پورې نده تړل شوې، بلکه د الله تعالی مرستې او ټینګونې پورې تړل شوې.
اَلَّذِیْنَ یَقُوْلُوْنَ رَبَّنَاۤ اِنَّنَاۤ اٰمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوْبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ۟ۚ
د جنت خاوندان همدا خلک دي چې په خپلو دعاګانو کې خپل رب ته وایي: ای زمونږه ربه بېشکه مونږ پر تا ایمان راوړی، او په هغه څه چې تا نازل کړي دي په خپلو پېغمبرانو، او مونږ ستا د شریعت پېروي کړې ده، نو وبخښه مونږ ته هغه ګناهونه چې مونږ کړې دي، او د اور د عذاب څخه مو وساته.
التفاسير العربية:
اَلصّٰبِرِیْنَ وَالصّٰدِقِیْنَ وَالْقٰنِتِیْنَ وَالْمُنْفِقِیْنَ وَالْمُسْتَغْفِرِیْنَ بِالْاَسْحَارِ ۟
او همدوی صبر کوونکي دي د طاعاتو په کولو او د بدیو په پرېښودلو، او په هغه ازمیښتونو چې دوی ته رسي، او همدوی ريښتیني دي په ویناګانو او کړنو خپلو کې، او همدوی منونکي دي د الله تعالی په بشپړ منلو سره، او همدوی د الله په لار کې د خپلو مالونو خیراتوونکي دي، او همدوی بخښنه غوښتونکي دي په آخره برخه د شپې کې؛ ځکه په دغه وخت کې دعا منلو ته ډېره نږدې ده، او زړه هم د مشغولتیا څخه خالي وي.
التفاسير العربية:
شَهِدَ اللّٰهُ اَنَّهٗ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۙ— وَالْمَلٰٓىِٕكَةُ وَاُولُوا الْعِلْمِ قَآىِٕمًا بِالْقِسْطِ ؕ— لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ الْعَزِیْزُ الْحَكِیْمُ ۟ؕ
الله تعالی ګواهي ورکړې چې هماغه یوازې په حق سره لمانځل شوی دی پرته له بل چا، ځکه چې شرعي او کوني نښې د الله تعالی په الوهیت دلالت کوي، او پر دې ملائکو هم ګواهي ورکړې ده، او د علم خاوندانو هم پدې ګواهي ورکړې چې توحید خلکو ته بیانوي او ورته بلنه ورکوي، نو په لویه ګواهۍ سره ګواهي ورکوي چې د الله توحید (یووالی) دی او هغه په مخلوقاتو او شریعت کې په عدل او انصاف ولاړ دی، نشته لائق د عبادت پرته لده چې برلاسی دی او هېڅوک پرې برلاسه کیدلای نشي، د حکمت خاوند دی په پېدایښت د مخلوق تدبیر او شریعت کې.
التفاسير العربية:
اِنَّ الدِّیْنَ عِنْدَ اللّٰهِ الْاِسْلَامُ ۫— وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ اِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَآءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ ؕ— وَمَنْ یَّكْفُرْ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ فَاِنَّ اللّٰهَ سَرِیْعُ الْحِسَابِ ۟
بېشکه د الله تعالی په نزد منل شوی دین اسلام دی، چې یوازې یو الله ته د بندګۍ او تسلیمېدلو غاړه ایښودل دي. او په ټولو پېغمبرانو ایمان لرل دي تر محمد صلی الله علیه وسلم پورې، چې پرې د پېغمبرۍ سلسله ختمه شوې ده، او د هغه د شریعت پرته بل شریعت د منلو وړ ندی، او یهودو او نصاراو په دین کې اختلاف ونکړ او ګڼې ډلې او فرقې نه شوې مګر وروسته له هغه چې پر دوی د علم راتللو په وجه پرې حجت قائم شو، د کینې او په دنیا د حرص له کبله، او څوک چې د الله تعالی په هغو آیتونو کافر شو چې په خپل پېغمبر یې نازل کړي، نو بېشکه الله تعالی زر حساب والا دی له هغه چا څخه چې کفر یې کړی او د ده پېغمبران یې دروغجن ګڼلي دي.
التفاسير العربية:
فَاِنْ حَآجُّوْكَ فَقُلْ اَسْلَمْتُ وَجْهِیَ لِلّٰهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ ؕ— وَقُلْ لِّلَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ وَالْاُمِّیّٖنَ ءَاَسْلَمْتُمْ ؕ— فَاِنْ اَسْلَمُوْا فَقَدِ اهْتَدَوْا ۚ— وَاِنْ تَوَلَّوْا فَاِنَّمَا عَلَیْكَ الْبَلٰغُ ؕ— وَاللّٰهُ بَصِیْرٌ بِالْعِبَادِ ۟۠
که چېرې دوی تا سره شخړه کوي -ای پېغمبره- د هغه حق په اړه چې پر تا نازل شوی، نو ته په ځواب کې ورته ووایه: ما او هغو کسانو چې زما تابعداري کړې ده الله ته مو غاړه ایښودې ده، او ووایه ته -ای پېغمبره- د کتاب خاوندانو او مشرکانو ته: آیا تاسو هم الله تعالی ته غاړه ايښودې ده په اخلاص او د هغه څه تابعدارۍ سره چې ما راوړي؟ نو که غاړه یې کیښودله او ستا د شریعت تابعداري یې وکړه نو د هدایت لار یې ونیوله، او که له اسلام څخه يې مخ واړاوه نو نشته پر تا مګر دا چې ته ورسوې دوی ته هغه څه چې ته پرې رالېږل شوی یې، او نور کار یې د الله سره دی، او هغه ښه لېدونکی دی د بندګانو، او زر دی چې هر کارمن ته به د هغه د کړنې بدله ورکړي.
التفاسير العربية:
اِنَّ الَّذِیْنَ یَكْفُرُوْنَ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ وَیَقْتُلُوْنَ النَّبِیّٖنَ بِغَیْرِ حَقٍّ ۙ— وَّیَقْتُلُوْنَ الَّذِیْنَ یَاْمُرُوْنَ بِالْقِسْطِ مِنَ النَّاسِ ۙ— فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ اَلِیْمٍ ۟
بېشکه هغه کسان چې د الله تعالی په هغو دلایلو چې پر دوی یې نازل کړي کفر کوي، او د هغه پېغمبران په نا حقه وژني، په ظلم او زیاتۍ سره، او هغه کسان هم وژني چې د انصاف کولو امر کوي، او همدوی امر کوونکي دي په نیکیو سره منع کوونکي دي له بدیو، زېری ورکړه دې وژونکو کافرانو ته په دردناک عذاب.
التفاسير العربية:
اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ حَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْ فِی الدُّنْیَا وَالْاٰخِرَةِ ؗ— وَمَا لَهُمْ مِّنْ نّٰصِرِیْنَ ۟
دا په دې صفتونو د ستایل شوي خلکو عملونه برباد شوي نو دوی ترې ګټه نشي پورته کولی نه په دنیا او نه په آخرت کې، ځکه دوی په الله ایمان نه لري، او نه دوی لره څوک مرستندویان شته چې دوی له عذاب څخه بچ کړي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من أعظم ما يُكفِّر الذنوب ويقي عذاب النار الإيمان بالله تعالى واتباع ما جاء به الرسول صلى الله عليه وسلم.
هغه ستر کار چې ګناهونه رژوي او د اور له عذاب څخه ساتنه کوي په الله تعالی ایمان راوړل او د هغه څه چې پېغمبر صلی الله علیه وسلم راوړي تابعداري کول دي.
اَلَمْ تَرَ اِلَی الَّذِیْنَ اُوْتُوْا نَصِیْبًا مِّنَ الْكِتٰبِ یُدْعَوْنَ اِلٰی كِتٰبِ اللّٰهِ لِیَحْكُمَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ یَتَوَلّٰی فَرِیْقٌ مِّنْهُمْ وَهُمْ مُّعْرِضُوْنَ ۟
آیا ته نه وینې -ای پېغمبره- د هغو یهودو حال ته چې الله تعالی دوی ته یو برخه د تورات د علم او هغه څه ورکړې وه چې ستا پر پېغمبرۍ يې دلالت کاوه، دوی د الله تعالی کتاب (تورات) ته د بېرته راګرځېدو لپاره بلل کېږي څو پرېکړه وکړي د دوی تر منځ په هغه څه کې چې دوی پکې اختلاف درلود، بیا یوه ډله د دوی د عالمانو او مشرانو څخه مخ اړوي په داسې حال کې دوی مخ اړونکي وي د حکم د هغه څخه؛ کله چې د دوی د هوسونو سره سم نه وي، او د دوی لپاره غوره دا وه -په داسې حال کې چې دوی د دې د تابعدارۍ دعوه هم لري- چې دوی د خلکو په نسبت په بیړه خپلې پرېکړې راوړي دې ته.
التفاسير العربية:
ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَالُوْا لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ اِلَّاۤ اَیَّامًا مَّعْدُوْدٰتٍ ۪— وَّغَرَّهُمْ فِیْ دِیْنِهِمْ مَّا كَانُوْا یَفْتَرُوْنَ ۟
دا اوختل او مخ اړول له حق څخه ځکه دي چې دوی به دعوه لرله چې دوی ته به د قیامت په ورځ اور نه رسي پرته له لږو ورځو، بیا به جنت ته داخل شي، نو همدې له ځان څخه جوړ شوي ګومان او دروغو او باطلو خبرو په دوکه کې واچول نو په الله تعالی او د هغه پر دین زړور شول.
التفاسير العربية:
فَكَیْفَ اِذَا جَمَعْنٰهُمْ لِیَوْمٍ لَّا رَیْبَ فِیْهِ ۫— وَوُفِّیَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُوْنَ ۟
نو څرنګه به وي حال او پښیمانتیا د دوی؟ زر دی چې ډېره بده به وي، کله چې مونږ دوی لره را غونډ کړو د حساب لپاره په هغه ورځ چې هېڅ شک پکې نشته چې د قیامت ورځ ده، او ور به کړل شي هر نفس ته بدله د عمل د ده څومره چې وړ وي، پرته له ظلم او نیکیو کمولو، یا ګناهونو زیاتولو.
التفاسير العربية:
قُلِ اللّٰهُمَّ مٰلِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِی الْمُلْكَ مَنْ تَشَآءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشَآءُ ؗ— وَتُعِزُّ مَنْ تَشَآءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَآءُ ؕ— بِیَدِكَ الْخَیْرُ ؕ— اِنَّكَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
ته ووایه -ای پېغمبره- پداسې حال کې چې ستایونکی او لویي کوونکی اوسې د خپل رب: ای الله ته په دنیا او آخرت کې د ټولې پاچاهۍ واکمن یې، پاچاهي ورکوې چاته چې دې خوښه شي له بندګانو څخه، او اخلې یې چانه چې دې خوښه شي، او عزت ورکوې چاته چې دې خوښه شي له دوی څخه، او خواروې چاته چې وغواړې، دا ټول کارونه ستا په پرېکړه او انصاف ولاړ دي، او یوازې ستا په لاس کې ټول خیر دی، او ته په هر څه واکمن یې.
التفاسير العربية:
تُوْلِجُ الَّیْلَ فِی النَّهَارِ وَتُوْلِجُ النَّهَارَ فِی الَّیْلِ ؗ— وَتُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَتُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ ؗ— وَتَرْزُقُ مَنْ تَشَآءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ ۟
او ستا د قدرت له ځینو نښو څخه دا دي چې بېشکه ته شپه په ورځ کې ننباسې نو د ورځې وخت اوږد شي، او ورځ په شپه کې ننباسې نو د شپې وخت اوږد شي، او ژوندی له مړي څخه را وباسې، په شان د راویستلو د مومن له کافر څخه، او فصل له تخم (دانې) څخه، او مړی له ژوندي را وباسې؛ لکه کافر له مومن څخه، او هګۍ له چرګې څخه، او پراخه روزي ورکوې چاته چې وغواړې پرته له حساب او شمېر.
التفاسير العربية:
لَا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُوْنَ الْكٰفِرِیْنَ اَوْلِیَآءَ مِنْ دُوْنِ الْمُؤْمِنِیْنَ ۚ— وَمَنْ یَّفْعَلْ ذٰلِكَ فَلَیْسَ مِنَ اللّٰهِ فِیْ شَیْءٍ اِلَّاۤ اَنْ تَتَّقُوْا مِنْهُمْ تُقٰىةً ؕ— وَیُحَذِّرُكُمُ اللّٰهُ نَفْسَهٗ ؕ— وَاِلَی اللّٰهِ الْمَصِیْرُ ۟
مه نیسئ تاسو - ای مومنانو- کافرانو لره په دوستۍ چې مینه ورسره ولرئ او مرسته یې وکړئ پرته له مؤمنانو، او که چا دا کار وکړ نو د الله څخه بېزاره شوی او الله تعالی هم ترې بېزاره شو، مګر دا چې تاسو د هغوی د زور او پاچاهۍ لاندې اوسئ پس په خپلو ځانونو ووېرېږئ، نو باک نشته چې ځان ترې په دې توګه وساتئ چې په خبرو او کړنو کې ورسره نرمي وکړئ او په زړونو کې مو د دوی دښمني پټه کړې وي، او الله تعالی مو له خپل ځان څخه ویروي نو ترې وویرېږئ، او د هغه غضب ته ځان مه ورمخ کوئ چې ګناهونه وکړئ، او یوازې الله تعالی ته د بندګانو ورګرځېدل دي د قیامت په ورځ څو د کړنو بدله وکړي.
التفاسير العربية:
قُلْ اِنْ تُخْفُوْا مَا فِیْ صُدُوْرِكُمْ اَوْ تُبْدُوْهُ یَعْلَمْهُ اللّٰهُ ؕ— وَیَعْلَمُ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ ؕ— وَاللّٰهُ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
ورته ووایه -ای پېغمبره-: که چېرې تاسو پټ کړئ هغه څه چې ستاسو په سینو کې دي له هغه څه څخه چې تاسو ترې منع شوي یاست لکه د کافرانو سره دوستي کول، او یا یې ښکاره کړئ، الله پرې پوهېږي، او هېڅ شی ترې نشي پټېدلای، او پوهېږي په هغه څه چې په آسمانونو کې دي او ځمکه کې دي، او الله تعالی په هر څه واکمن دی، هېڅ یې نه شي عاجز کولی.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• أن التوفيق والهداية من الله تعالى، والعلم - وإن كثر وبلغ صاحبه أعلى المراتب - إن لم يصاحبه توفيق الله لم ينتفع به المرء.
بېشکه توفیق او هدایت د الله لخوا دی، او علم -که هر څومره ډېر هم شي او خاوند یې لوړو مرتبو ته ورسي- خو چې د الله تعالی توفیق ورسره نه وي سړی ترې هېڅ ګټه نشي اخیستلای.
• أن الملك لله تعالى، فهو المعطي المانع، المعز المذل، بيده الخير كله، وإليه يرجع الأمر كله، فلا يُسأل أحد سواه.
بېشکه پاچاهي د الله تعالی ده، هماغه ورکوونکی او منع کوونکی دی، عزت ورکوونکی او ذلت ورکوونکی، د ده په لاس کې ټول خیر دی، او همده ته ټول کارونه ورګرځي، نو له ده پرته له بل چا غوښتنه نه کېږي.
یَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُّحْضَرًا ۖۚۛ— وَّمَا عَمِلَتْ مِنْ سُوْٓءٍ ۛۚ— تَوَدُّ لَوْ اَنَّ بَیْنَهَا وَبَیْنَهٗۤ اَمَدًاۢ بَعِیْدًا ؕ— وَیُحَذِّرُكُمُ اللّٰهُ نَفْسَهٗ ؕ— وَاللّٰهُ رَءُوْفٌۢ بِالْعِبَادِ ۟۠
د قیامت په ورځ به هر کس د خپل نیک عمل سره مخ شي چې ټول به ورته راوړل شي کمی به پکې نه وي، او چا چې بد عمل کړی وي ارمان به کوي چې کاشکې د ده او د هغه تر منځ لرې زمانه وای، خو څرنګه دا ارمان د ده پوره کېدلای شي! او الله تعالی تاسو له خپل ځان څخه ویروي، نو د هغه غوصې ته په ګناهونو کولو سره مه مخ کېږئ، او الله پر بندګانو ډېر مهربانه دی، ځکه دوی ویروي او ډاروي.
التفاسير العربية:
قُلْ اِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّوْنَ اللّٰهَ فَاتَّبِعُوْنِیْ یُحْبِبْكُمُ اللّٰهُ وَیَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوْبَكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
ورته ووایه -ای پیغمبره- که په ریښتیا د الله تعالی سره مینه کوئ نو د هغه څه په ښکاره او پټه تابعداري وکړئ چې ما راوړي، نو د الله تعالی مینه به ترلاسه کړئ، او ګناهونه به درته وبخښي او الله تعالی بخښونکی دی خپلو هغو بنده ګانو ته چې توبه وباسي، او پر دوی رحم کوونکی دی.
التفاسير العربية:
قُلْ اَطِیْعُوا اللّٰهَ وَالرَّسُوْلَ ۚ— فَاِنْ تَوَلَّوْا فَاِنَّ اللّٰهَ لَا یُحِبُّ الْكٰفِرِیْنَ ۟
ورته ووایه -ای پېغمبره- د الله تابعداري وکړئ، او د هغه د پېغمبر تابعداري د اوامرو په منلو او له نواهیو څخه ځان ساتلو باندې وکړئ، که چېرې له دې وګرځېدل نو الله تعالی هغه کافران چې د ده او د ده د پېغمبر د امر مخالفت کوونکي وي نه خوښوي.
التفاسير العربية:
اِنَّ اللّٰهَ اصْطَفٰۤی اٰدَمَ وَنُوْحًا وَّاٰلَ اِبْرٰهِیْمَ وَاٰلَ عِمْرٰنَ عَلَی الْعٰلَمِیْنَ ۟ۙ
بېشکه الله تعالی غوره کړی دی آدم علیه السلام نو ملائکې یې ورته په سجده کړې، او نوح یې غوره کړی دی نو لومړی رسول یې وګرځاوه د ځمکې والاو ته، او ابراهیم یې غوره کړی دی نو نبوت یې د ده په اولاده کې پرېښود، او د عمران اولاده یې غوره کړې؛ دا ټول الله غوره کړي او فضیلت یې ورکړی دوی ته د خپلې زمانې په خلکو.
التفاسير العربية:
ذُرِّیَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ ؕ— وَاللّٰهُ سَمِیْعٌ عَلِیْمٌ ۟ۚ
همدا یاد شوي پېغمبران او د هغوی اولادونه چې د دوی د لارو تابعداري یې کړې، همدوی نسلونه دي چې یو بل څخه را ښکته شوي د الله په یووالي او نیکو عملونو سره، یو له بل څخه د ښو اخلاقو او غوره کړنو میراث اخیستی، او الله تعالی اورېدونکی دی د بندګانو د ویناوو، پوه دی د دوی په کړنو، ځکه خو غوره کوي له دوی څخه څوک چې وغواړي، او خوښوي له دوی څخه څوک چې وغواړي.
التفاسير العربية:
اِذْ قَالَتِ امْرَاَتُ عِمْرٰنَ رَبِّ اِنِّیْ نَذَرْتُ لَكَ مَا فِیْ بَطْنِیْ مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّیْ ۚ— اِنَّكَ اَنْتَ السَّمِیْعُ الْعَلِیْمُ ۟
یاد کړه -ای پیغمبره- کله چې وویلې د عمران ښځې چې د مریم-علیهاالسلام- مور وه: ای زما ربه! بېشکه ما پر ځان لازمه کړې وه چې کوم حمل چې زما په ګېډه دی یوازې ستا د رضا لپاره وګرځوم، چې د هر کار څخه ازاد وي څو ستا او ستا د کور خدمت وکړي، نو له ما څخه دا ومنه، بېشکه همدا ته اورېدونکی یې زما د دعاء، زما په نیت پوهه یې.
التفاسير العربية:
فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ اِنِّیْ وَضَعْتُهَاۤ اُ ؕ— وَاللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ ؕ— وَلَیْسَ الذَّكَرُ كَالْاُ ۚ— وَاِنِّیْ سَمَّیْتُهَا مَرْیَمَ وَاِنِّیْۤ اُعِیْذُهَا بِكَ وَذُرِّیَّتَهَا مِنَ الشَّیْطٰنِ الرَّجِیْمِ ۟
نو کله چې حمل پوره شو او هغه څه یې وزېږول چې دده په ګېډه کې وو، په معذرت سره یې وویل -او بېشکه دې هیله لرله چې حمل به نارینه وي-: ای ربه! ما خو ښځینه وزېږوله، او الله ښه پوهه دی په هغه څه چې زېږولی یې دی، او هغه نارینه چې دې یې هیله لرله خو په قوت او پېدایښت کې د هغې ښځېنه په څېر نه دی چې دې ته ورکړل شوه، او ما ورته د مریم نوم ورکړ، او ما دا پر تا وساتله او د دې اولاده هم د شیطان (له شر څخه)؛ چې ستا د رحمت څخه شړل شوی دی.
التفاسير العربية:
فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُوْلٍ حَسَنٍ وَّاَنْۢبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا ۙ— وَّكَفَّلَهَا زَكَرِیَّا ؕ— كُلَّمَا دَخَلَ عَلَیْهَا زَكَرِیَّا الْمِحْرَابَ ۙ— وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا ۚ— قَالَ یٰمَرْیَمُ اَنّٰی لَكِ هٰذَا ؕ— قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یَرْزُقُ مَنْ یَّشَآءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ ۟
پس قبوله کړه الله تعالی د هغې منخته په ښائسته قبلیدو، او ستره یې کړه په ښائسته سترېدو، او د نېکانو بندګانو زړونه یې پرې نرم کړل، او پالنه یې زکریا علیه السلام ته وسپارله، او زکریا علیه السلام به چې کله د عبادت ځای ته ورننوته نو دې سره به یې پاکه او آسانه روزي موندله، نو ورته یې وویل: ای مریمې! دا روزي له کومه کوې؟ په ځواب کې یې ورته وویل: دا روزي د الله لخوا ده، بېشکه الله پراخه او بې حسابه روزي ورکوي چاته چې وغواړي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• عظم مقام الله وشدة عقوبته تجعل العاقل على حذر من مخالفة أمره تعالى.
د الله تعالی د مقام (هغه ته وړاندې کېدلو) لوی والی، او د هغه د سزا سختوالی چې هوښیار سړی د هغه د امر له مخالفت څخه وېروي.
هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِیَّا رَبَّهٗ ۚ— قَالَ رَبِّ هَبْ لِیْ مِنْ لَّدُنْكَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً ۚ— اِنَّكَ سَمِیْعُ الدُّعَآءِ ۟
دغه مهال چې زکریا علیه السلام د عمران لور مریمې سره د الله تعالی لخوا ورکړل شوې روزي ولېده چې په روزۍ کې د الله تعالی د عادت او قوانینو خلاف وه؛ هیله یې پېدا شوه چې الله ورته یو زوی ورکړي په همدې حال چې عمر یې زیات دی او میرمن یې شنډه ده، نو ویې ویل: ای ربه! ما ته پاک زوی راکړه، بېشکه ته د هغه چا د دعا اورېدونکی یې چې له تا یې وغواړي، او د هغه قبلوونکی یې.
التفاسير العربية:
فَنَادَتْهُ الْمَلٰٓىِٕكَةُ وَهُوَ قَآىِٕمٌ یُّصَلِّیْ فِی الْمِحْرَابِ ۙ— اَنَّ اللّٰهَ یُبَشِّرُكَ بِیَحْیٰی مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِّنَ اللّٰهِ وَسَیِّدًا وَّحَصُوْرًا وَّنَبِیًّا مِّنَ الصّٰلِحِیْنَ ۟
پرېښتو هغه ته آواز وکړ چې هغه لمانځه ته د پورته کېدو په حالت کې و، په دې ويلو سره چې پرته له شکه الله د يو زوی زيری در کوي چې نوم به يې يحيی وي، صفت به يې دا وي چې د الله د هغې کلمې تصديق به کوي چې هغه عیسی د مريم زوی دی، دا چې هغه په ځانګړي پيدايښت سره د الله په يوه کلمه سره پيدا کړل شوی دی او دغه بچی به پر قوم يې په پوهه او عبادت کې سردار وي، له نفسي غوښتنو به ځان راګرځوونکی او بندوونکی وي چې له هغو څخه ښځو ته نېږدې کېدل هم دي او هغه به يوازې د خپل پالونکي عبادت ته فارغ وي او له نېکانو به يو نبي هم وي.
التفاسير العربية:
قَالَ رَبِّ اَنّٰی یَكُوْنُ لِیْ غُلٰمٌ وَّقَدْ بَلَغَنِیَ الْكِبَرُ وَامْرَاَتِیْ عَاقِرٌ ؕ— قَالَ كَذٰلِكَ اللّٰهُ یَفْعَلُ مَا یَشَآءُ ۟
کله چې ملائکې پر زکریا د یحیی زېری وکړ هغه مهال یې وویل : ای ربه! څرنګه به زما بچې وي پس له دې چې زه بوډا شوم، او میرمن مې شنډه ده بچی نه راوړي! الله تعالی د ده د وینا په ځواب کې وویل: د یحیی علیه السلام د پېدایښت مثال ستا د زیات عمر او ستا د مېرمنې د شنډوالي سره داسې دی لکه د الله تعالی پېدایښت هر شي لره چې وغواړي د عادت خلاف پېدا کړي؛ ځکه چې الله تعالی په هر شي واکمن دی، څه چې وغواړي په خپله ځېرکتیا او پوهه یې کوي.
التفاسير العربية:
قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِّیْۤ اٰیَةً ؕ— قَالَ اٰیَتُكَ اَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلٰثَةَ اَیَّامٍ اِلَّا رَمْزًا ؕ— وَاذْكُرْ رَّبَّكَ كَثِیْرًا وَّسَبِّحْ بِالْعَشِیِّ وَالْاِبْكَارِ ۟۠
وویل زکریا: ای ربه! ما لپاره یو نښه وټاکه چې زما مېرمنې له ما څخه حمل اخیستی وي، الله تعالی ورته وویل: هغه نښه چې تا غوښتې داده چې: ته به د خلکو سره درې ورځې او درې شپې خبرې نشې کولای مګر په اشارې او داسې نورو لارو، پرته له دې چې تاته څه زیان رسېدلی وي، نو د الله یاد زیات کوه او پاکي یې وایه په آخر د ورځې او پېل کې یې.
التفاسير العربية:
وَاِذْ قَالَتِ الْمَلٰٓىِٕكَةُ یٰمَرْیَمُ اِنَّ اللّٰهَ اصْطَفٰىكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفٰىكِ عَلٰی نِسَآءِ الْعٰلَمِیْنَ ۟
یاد کړه -ای پېغمبره- کله چې ملائکې وویل مریمې علیها السلام ته: بېشکه الله تعالی ته غوره کړې یې له دې کبله چې ته ستایل شوي صفتونه لرې، او ته یې له زیانونو څخه پاکه کړې یې، او غوره کړې یې ستا د زمانې پر ښځو.
التفاسير العربية:
ذٰلِكَ مِنْ اَنْۢبَآءِ الْغَیْبِ نُوْحِیْهِ اِلَیْكَ ؕ— وَمَا كُنْتَ لَدَیْهِمْ اِذْ یُلْقُوْنَ اَقْلَامَهُمْ اَیُّهُمْ یَكْفُلُ مَرْیَمَ ۪— وَمَا كُنْتَ لَدَیْهِمْ اِذْ یَخْتَصِمُوْنَ ۟
د ایاد شوي د زکریا علیه السلام خبرونه د غیبو څخه وو چې تا ته مو وحي کړل -ای پېغمبره- او ته د هغو عالمانو او نیکانو سره نه وې کله چې دوی جګړه کوله چې څوک د مریمې د پالنې ډېر حقدار دی، تر دې چې پچې اچولو ته اړ شول نو قلمونه یې واچول، نو د زکریا علیه السلام قلم بریا وموندله.
التفاسير العربية:
اِذْ قَالَتِ الْمَلٰٓىِٕكَةُ یٰمَرْیَمُ اِنَّ اللّٰهَ یُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ ۙۗ— اسْمُهُ الْمَسِیْحُ عِیْسَی ابْنُ مَرْیَمَ وَجِیْهًا فِی الدُّنْیَا وَالْاٰخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِیْنَ ۟ۙ
یاد کړه -ای پېغمبره- کله چې ملائکې وویل: ای مریمې! بېشکه الله تعالی تاته زېری درکوي د یو بچې چې پېدایښت به یې پرته له پلار څخه وي، د الله تعالی په کلمه (وینا) به وي چې ورته ووایي: (وشه) نو د الله په اجازه به بچی وي، او نوم د دې بچې به: مسیح عیسی زوی د مریمې وي، په دنیا او آخرت کې به یې ستره منزله وي، او الله تعالی ته به له نږدې خلکو وي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• عناية الله تعالى بأوليائه، فإنه سبحانه يجنبهم السوء، ويستجيب دعاءهم.
• فَضْل مريم عليها السلام حيث اختارها الله على نساء العالمين، وطهَّرها من النقائص، وجعلها مباركة.
د مریمې -علیها السلام- فضیلت چې الله تعالی د خپلې زمانې په ښځو کې غوره کړې وه، او د عیبونو څخه یې پاکه کړې وه، او برکت ناکه یې ګرځولې وه.
وَیُكَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَّمِنَ الصّٰلِحِیْنَ ۟
او هغه به خلکو سره خبرې کوي په داسې حال کې چې وړوکی به وي د خبرو کولو مهال ته به نه وي رسېدلی، او خبرې به ورسره هم کوي چې ستر وي پوره ځواک او سړیتوب ته رسېدلی وي، د هغه څه په اړه به ورسره خبرې کوي چې د دوی د دین او دنیا رغونه پکې وي، او دی به په وینا او کړنو کې له نېکانو وي.
التفاسير العربية:
قَالَتْ رَبِّ اَنّٰی یَكُوْنُ لِیْ وَلَدٌ وَّلَمْ یَمْسَسْنِیْ بَشَرٌ ؕ— قَالَ كَذٰلِكِ اللّٰهُ یَخْلُقُ مَا یَشَآءُ ؕ— اِذَا قَضٰۤی اَمْرًا فَاِنَّمَا یَقُوْلُ لَهٗ كُنْ فَیَكُوْنُ ۟
مريم په حيرانتيا سره وويل: آيا هغې لره به پرته له مېړه زوی وي، څنګه به ما لره زوی وي، سره له دې چې هيڅوک نه دي را نېږدې شوي، نه په روا او نه په ناروا ډول، پرېښتې ورته وويل لکه څنګه الله ستا بچی پرته له پلاره پيداکوي، هغه هر څه چې وغواړي د عادت او عامې کړنلارې خلاف يې پيداکوي، کله چې هغه د يو څه اراده وکړي، ورته وايي: شه؛ نو هغه شي، هيڅ شی يې هم نشي بې وسې کولای.
التفاسير العربية:
وَرَسُوْلًا اِلٰی بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۙ۬— اَنِّیْ قَدْ جِئْتُكُمْ بِاٰیَةٍ مِّنْ رَّبِّكُمْ ۙۚ— اَنِّیْۤ اَخْلُقُ لَكُمْ مِّنَ الطِّیْنِ كَهَیْـَٔةِ الطَّیْرِ فَاَنْفُخُ فِیْهِ فَیَكُوْنُ طَیْرًا بِاِذْنِ اللّٰهِ ۚ— وَاُبْرِئُ الْاَكْمَهَ وَالْاَبْرَصَ وَاُحْیِ الْمَوْتٰی بِاِذْنِ اللّٰهِ ۚ— وَاُنَبِّئُكُمْ بِمَا تَاْكُلُوْنَ وَمَا تَدَّخِرُوْنَ ۙ— فِیْ بُیُوْتِكُمْ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً لَّكُمْ اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟ۚ
او وبه یې ګرځوي -همدا راز- بني اسرائیلو ته پېغمبر، چې ورته به وایي: زه تاسو ته د الله پېغمبر یم، تاسو ته د نښې سره راغلی یم چې زما په پېغمبرۍ دلالت کوي هغه دا چې: زه تاسو ته د خټې څخه د مرغه څېره انځوروم، بیا پکې پوکی کوم نو د الله په حکم سره ژوندی مرغه ګرځي، او مور زاده ړوند روغوم نو بینا کېږي، او چاته چې برګي ناروغي رسېدلې وي نو پوستکی یې روغ ګرځي، او مړی ژوندی کوم، دا ټول کارونه د الله په حکم سره تر سره کوم، او تاسو ته د هغه څه خبر درکوم چې تاسو په خپلو کورونو کې کوم خوراک کوئ او کوم پټوئ، بېشکه کومو شیانو کې چې تاسو ته مې یاد کړل چې د بشر وس پرې نه رسي؛ خامخا ښکاره نښه ده چې زه د الله پېغمبر یم تاسو ته، که چېرې تاسو ایمان لرئ، او په دلائلو باور لرئ.
التفاسير العربية:
وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْرٰىةِ وَلِاُحِلَّ لَكُمْ بَعْضَ الَّذِیْ حُرِّمَ عَلَیْكُمْ وَجِئْتُكُمْ بِاٰیَةٍ مِّنْ رَّبِّكُمْ ۫— فَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاَطِیْعُوْنِ ۟
او -همدا راز- تاسو ته مې زما څخه مخکې نازل شوی تورات راوړ، او راغلم چې تاسو ته ځینې هغه څه چې مخکې پر تاسو حرام شوي وو حلال وګرځوم، پر تاسو د اسانتیا او کمي له کبله، او تاسو ته مې ښکاره دلیل راوړی زما د ویناوو په صحت سره، نو د الله څخه ووېرېږئ د اوامرو په منلو او نواهیو څخه ځان ساتلو باندې، او زما تابعداري وکړئ په هغه څه کې چې زه مو ورته رابلم.
التفاسير العربية:
اِنَّ اللّٰهَ رَبِّیْ وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوْهُ ؕ— هٰذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِیْمٌ ۟
دا ځکه چې بېشکه الله زما او ستاسو پالونکی دی، نو هماغه یوازې د تابعدارۍ او وېرې وړ دی، یوازې د هغه عبادت وکړئ، همدا څه چې مې تاسو ته پرې امر وکړ چې د الله عبادت او تقوی ده همدا نېغه لار ده چې کوږوالی پکې نشته.
التفاسير العربية:
فَلَمَّاۤ اَحَسَّ عِیْسٰی مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ اَنْصَارِیْۤ اِلَی اللّٰهِ ؕ— قَالَ الْحَوَارِیُّوْنَ نَحْنُ اَنْصَارُ اللّٰهِ ۚ— اٰمَنَّا بِاللّٰهِ ۚ— وَاشْهَدْ بِاَنَّا مُسْلِمُوْنَ ۟
کله چې عیسی علیه السلام د دوی په کفر پاتې کېدلو پوه شو، نو بني اسرائیلو ته یې وویل: څوک به الله ته په رابللو کې راسره مرسته وکړي؟ غوره شوو تابعدارانو یې وویل: مونږ د الله د دین مرستندوی یو، مونږ پر الله باور لرو او ستا تابعداري کوو، او -ای عیسی- شاهد اوسه چې مونږ الله ته په توحید او تابعدارۍ غاړه ایښودونکي یو.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• شرف الكتابة والخط وعلو منزلتهما، حيث بدأ الله تعالى بذكرهما قبل غيرهما.
دلیکلو او خط فضیلت او مرتبه او د هغې لوړه درجه، پدې وجه چې الله د دې دواړو یادونه له نورو مخکې وکړه.
رَبَّنَاۤ اٰمَنَّا بِمَاۤ اَنْزَلْتَ وَاتَّبَعْنَا الرَّسُوْلَ فَاكْتُبْنَا مَعَ الشّٰهِدِیْنَ ۟
او حواریینو همدا راز وویل: اې ربه! مونږ په هغه څه باور لرو کوم انجیل چې تا نازل کړی، او د عیسی علیه السلام تابعداري کوو، نو مونږ پر حق باندې له شاهدانو وګرځوې کوم چې پر تا او ستا په استازو ایمان لري.
التفاسير العربية:
وَمَكَرُوْا وَمَكَرَ اللّٰهُ ؕ— وَاللّٰهُ خَیْرُ الْمٰكِرِیْنَ ۟۠
او د بني اسرائیلو کافرانو چل وکړ کله چې دوی د عیسی علیه السلام د وژلو هڅې وکړې، نو الله تعالی دوی ته تدبیر جوړ کړ چې په بې لارېتوب کې یې پرېښودل، او عیسی علیه السلام ته ورته څېره یې په یو بل سړي واچوله، او الله ښه تدبیر جوړوونکی دی؛ ځکه چې د هغه نه سخت تدبیر نیوونکی نشته پر دښمنانو د هغه.
التفاسير العربية:
اِذْ قَالَ اللّٰهُ یٰعِیْسٰۤی اِنِّیْ مُتَوَفِّیْكَ وَرَافِعُكَ اِلَیَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا وَجَاعِلُ الَّذِیْنَ اتَّبَعُوْكَ فَوْقَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْۤا اِلٰی یَوْمِ الْقِیٰمَةِ ۚ— ثُمَّ اِلَیَّ مَرْجِعُكُمْ فَاَحْكُمُ بَیْنَكُمْ فِیْمَا كُنْتُمْ فِیْهِ تَخْتَلِفُوْنَ ۟
او الله تعالی -همداسې- تدبیر ونیو دوی ته چې کله یې عیسی علیه السلام ته وویل: ای عیسی، زه ستا اخیستونکی یم پرته له مرګه، او ستا تنې او روح لره ځانته پورته کوونکی یم، او د کافرانو د پلیتیو څخه ستا پاکوونکی یم او لرې کوونکی یم ستا له دوی څخه، او ګرځوونکی یم د هغو کسانو چې پر حق دین سره یې ستا تابعداري کړې ده -چې د هغې څخه پر محمد صلی الله علیه وسلم ایمان راوړل هم دي- پورته پر کافرانو د قیامت تر ورځې پورې په دلیل او عزت سره، بیا یوازې ما ته ستا ستېدل دي د قیامت په ورځ، چې پرېکړه وکړم ستاسو تر منځ په هغه څه کې چې تاسو پکې اختلاف کولو.
التفاسير العربية:
فَاَمَّا الَّذِیْنَ كَفَرُوْا فَاُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِیْدًا فِی الدُّنْیَا وَالْاٰخِرَةِ ؗ— وَمَا لَهُمْ مِّنْ نّٰصِرِیْنَ ۟
پس هغه کسان چې کافر دي پر تا او په هغه حق چې تا ورته راوړی دی نو زه به ورته په دنیا کې دردناک عذاب ورکړم په وژلو، بندي کولو، خوارولو او داسې نور، او په آخرت کې په عذاب د اور سره، او نشته دوی لره مرستندوی چې له دوی عذاب لرې کړي.
التفاسير العربية:
وَاَمَّا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ فَیُوَفِّیْهِمْ اُجُوْرَهُمْ ؕ— وَاللّٰهُ لَا یُحِبُّ الظّٰلِمِیْنَ ۟
او هغه کسانو چې پر تا او پر هغه حق چې تا ورته راوړی ایمان لري، او مونځ او روژه او خپلولي پالل او داسې نورې ښې کړنې یې کړي؛ نو بېشکه الله تعالی به دوی ته د عملونو ثواب پوره ورکړي چې هېڅ هم ترې کم نکړي، او دا خبره د مسیح (عیسی) د هغو تابعدارانو په اړه ده چې د محمد صلی الله علیه وسلم د رالېږلو څخه مخکې وو د کوم پېغمبر په اړه چې مسیح خپله زېری ورکړی و، او الله ظالمان نه خوښوي، او د سترو ظلمونو څخه د الله سره شریک جوړول او د هغه پېغمبران دروغجن ګڼل دي.
التفاسير العربية:
اِنَّ مَثَلَ عِیْسٰی عِنْدَ اللّٰهِ كَمَثَلِ اٰدَمَ ؕ— خَلَقَهٗ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهٗ كُنْ فَیَكُوْنُ ۟
د عیسی علیه السلام د پېدایښت مثال د الله تعالی په نزد د آدم علیه السلام له خاورې څخه د پېدایښت په څېر دی، پرته له پلار او مور، بلکه الله تعالی ورته وویل: بشر شه، پس هماغسې شو څرنګه چې یې غوښتل، پس څرنګه دعوه لري چې هغه معبود دی ځکه چې پرته له پلار څخه پېدا شوی دی، په داسې حال کې چې دوی مني چې آدم بشر دی، سره له دې چې هغه هم پرته له مور او پلار څخه پېدا شوی دی؟!
التفاسير العربية:
فَمَنْ حَآجَّكَ فِیْهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَآءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ اَبْنَآءَنَا وَاَبْنَآءَكُمْ وَنِسَآءَنَا وَنِسَآءَكُمْ وَاَنْفُسَنَا وَاَنْفُسَكُمْ ۫— ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَّعْنَتَ اللّٰهِ عَلَی الْكٰذِبِیْنَ ۟
ای پېغمبره! که څوک د نجران د نصاراو څخه درسره د عیسی علیه السلام په اړه جګړه کوي په دې دعوه چې هغه د الله بنده ندی پس له دې چې تاته د هغه په اړه سم علم راغلی، نو ته ورته ووایه: راشئ خپل بچي او ستاسو بچي، خپلې ښځې او ستاسو ښځې، خپل ځانونه او تاسو، حاضرېدو ته راوبلو، او ټول سره راټول شو، بیا الله تعالی ته عاجزي وکړو په دعا سره چې له مونږ او تاسي څخه په دروغجنو خپل لعنت راولېږي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من كمال قدرته تعالى أنه يعاقب من يمكر بدينه وبأوليائه، فيمكر بهم كما يمكرون.
د الله تعالی د ځواک د بشپړتیا څخه دا دي چې سزا ورکوي هغه چا ته د ده دین او دوستانو سره چل کوي، نو الله ورته تدبیر جوړوي څرنګه چې دوی چل کوي.
• بيان المعتقد الصحيح الواجب في شأن عيسى عليه السلام، وبيان موافقته للعقل فهو ليس بدعًا في الخلقة، فآدم المخلوق من غير أب ولا أم أشد غرابة والجميع يؤمن ببشريته.
د عیسی علیه السلام په اړه د سمې او واجبې عقیدې بیان او د دې بیان چې هغه د عقل سره سمون خورې او په پېدایښت کې څه نوي نه دي، پس آدم چې پرته له پلار او مور څخه پېدا شوی و له ده سخت د حېرانتیا وړ دی خو ټول یې په بشریت باور لري.
اِنَّ هٰذَا لَهُوَ الْقَصَصُ الْحَقُّ ۚ— وَمَا مِنْ اِلٰهٍ اِلَّا اللّٰهُ ؕ— وَاِنَّ اللّٰهَ لَهُوَ الْعَزِیْزُ الْحَكِیْمُ ۟
بېشکه دا څه چې مونږ تا ته ذکر کړل د عیسی علیه السلام په اړه همدا حق خبره ده چې نه پکې دروغ شته او نه شک، او په حق سره بل معبود نشته مګر یوازې الله دی، او همدا الله په خپله پاچاهۍ کې برلاسی دی، او په خپل تدبیر او کار او پېدایښت کې ځېرک دی.
التفاسير العربية:
قُلْ یٰۤاَهْلَ الْكِتٰبِ تَعَالَوْا اِلٰی كَلِمَةٍ سَوَآءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَكُمْ اَلَّا نَعْبُدَ اِلَّا اللّٰهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهٖ شَیْـًٔا وَّلَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا اَرْبَابًا مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ ؕ— فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقُوْلُوا اشْهَدُوْا بِاَنَّا مُسْلِمُوْنَ ۟
ورته ووایه -ای پېغمبره- راشئ ای اهل کتابو له یهودو او نصاراو څخه، راټول به شو د انصاف په یوه خبره چې ټول پکې برابر یو: الله تعالی به یوازې کړو په عبادت سره، نو هغه سره به د بل چا عبادت نه کوو که هر څه هم د لوړې مرتبې څښتن وي، او مکانت یې پورته وي، او نه یو بل په الوهیت نیسو چې له الله پرته یې اطاعت او بندګي کېږي، نو که چېرې له دې حق او انصاف وګرځېدل چې ته یې ورته رابلې نو ورته ووایئ ای مومنانو: تاسو ګواه اوسئ چې مونږ الله ته تسلیم یو او هغه ته په طاعت کولو غاړه ایښودونکي یو.
التفاسير العربية:
یٰۤاَهْلَ الْكِتٰبِ لِمَ تُحَآجُّوْنَ فِیْۤ اِبْرٰهِیْمَ وَمَاۤ اُنْزِلَتِ التَّوْرٰىةُ وَالْاِنْجِیْلُ اِلَّا مِنْ بَعْدِهٖ ؕ— اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ۟
ای اهل کتابو! ولې ناندرۍ وهئ د ابراهیم علیه السلام د ملت په اړه؟ یهودی دعوه لري چې ابراهیم یهودي و، نصراني دعوه لري چې نصراني و، او تاسو پوهېږئ چې یهودیت او نصرانیت د هغه د مرګ څخه ډېر وخت وروسته را ښکاره شوي دي، آیا تاسو په خپلو عقلونو سره د خپلو ویناوو ناسم والی او د خپلې دعوې غلطي نه مومئ؟!.
التفاسير العربية:
هٰۤاَنْتُمْ هٰۤؤُلَآءِ حَاجَجْتُمْ فِیْمَا لَكُمْ بِهٖ عِلْمٌ فَلِمَ تُحَآجُّوْنَ فِیْمَا لَیْسَ لَكُمْ بِهٖ عِلْمٌ ؕ— وَاللّٰهُ یَعْلَمُ وَاَنْتُمْ لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
تاسو خبردار -ای اهل کتابو- شخړه مو وکړه د پېغمبر علیه السلام سره ستاسو د دین اړوند او هغه څه چې تاسو ته نازل شوي چې په اړه مو یو څه پوهه درلوده، نو ولې په هغه څه کې شخړه کوئ چې تاسو یې په اړه پوهه نلرئ چې د ابراهیم علیه السلام دین دی، او ستاسو په کتابونو کې نشته او نه ستاسو پېغمبرانو څه راوړي دي؟! او الله د کارونو په حقائقو او پټو پوهېږي، او تاسو نه پوهېږئ.
التفاسير العربية:
مَا كَانَ اِبْرٰهِیْمُ یَهُوْدِیًّا وَّلَا نَصْرَانِیًّا وَّلٰكِنْ كَانَ حَنِیْفًا مُّسْلِمًا ؕ— وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِیْنَ ۟
ابراهیم علیه السلام نه په یهودی ملت وو او نه په نصراني ملت دی، بلکه د باطلو دینونو څخه کوږ شوی و، او الله تعالی ته غاړه ایښودونکی په دې حال کې چې الله لره یو ګڼونکی و، او له هغه سره شریک کوونکی نه وو لکه څرنګه چې د عربو مشرکان دعوه کوي چې دوی د ده په ملت دي.
التفاسير العربية:
اِنَّ اَوْلَی النَّاسِ بِاِبْرٰهِیْمَ لَلَّذِیْنَ اتَّبَعُوْهُ وَهٰذَا النَّبِیُّ وَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا ؕ— وَاللّٰهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
بېشکه ابراهیم علیه السلام ته په نسبت کې تر ټولو وړ خلک هغه دي چې د ده په زمانه کې یې په هغه څه کې د ده تابعداري کړې چې ده راوړي، او وړ خلک همدا راز په دې سره دا پېغمبر محمد صلی الله علیه وسلم دی، او هغه کسان چې ایمان یې پرې راوړی له دې امت څخه، او الله د مومنانو مرستندوی او ساتونکی دی.
التفاسير العربية:
وَدَّتْ طَّآىِٕفَةٌ مِّنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ لَوْ یُضِلُّوْنَكُمْ ؕ— وَمَا یُضِلُّوْنَ اِلَّاۤ اَنْفُسَهُمْ وَمَا یَشْعُرُوْنَ ۟
د اهل کتابو یهودو او نصاراوو عالمان هیله لري چې تاسو -ای مومنانو- له هغه حق څخه بې لارې کړي چې الله تعالی یې درته ښوونه کړې ده، او نه بې لارې کوي دوی مګر خپل ځانونه؛ ځکه د خلکو په بې لارې کولو کې د دوی کوښښ د همدوی بې لارېتوب زیاتوي، او د خپلو کړنو پایله باندې نه پوهېږي.
التفاسير العربية:
یٰۤاَهْلَ الْكِتٰبِ لِمَ تَكْفُرُوْنَ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ وَاَنْتُمْ تَشْهَدُوْنَ ۟
ای د یهودو او نصاراوو اهل کتابو ولې د الله په هغو آیاتونو کافران کېږئ چې پر تاسو نازل شوي دي او په هغې کې د محمد صلی الله علیه وسلم د پېغمبرۍ دلالت دی، په داسې حال کې چې تاسو شاهدي وایئ چې همدا حق دی چې ستاسو کتابونو پرې دلالت کړی؟!.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• أن الرسالات الإلهية كلها اتفقت على كلمة عدل واحدة، وهي: توحيد الله تعالى والنهي عن الشرك.
بېشکه ټول الهي پېغامونه د انصاف په یوې کلیمې سره یوه خوله دي چې: د الله یو والی او د شرک څخه منع کول دي.
• أهمية العلم بالتاريخ؛ لأنه قد يكون من الحجج القوية التي تُرَدُّ بها دعوى المبطلين.
یٰۤاَهْلَ الْكِتٰبِ لِمَ تَلْبِسُوْنَ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُوْنَ الْحَقَّ وَاَنْتُمْ تَعْلَمُوْنَ ۟۠
ای اهل کتابو ولې هغه حق چې تاسو ته نازل شوی په خپلو کتابونو کې د خپل ځانونو څخه جوړ شوي باطل سره ګډوئ، او کوم حق او هدایت چې پکې دی هغه پټوئ، چې له هغې څخه د محمد صلی الله علیه وسلم د نبوت صحت دی، او تاسو حق له باطل څخه او هدایت له بې لارېتوب څخه پېژنئ؟!.
التفاسير العربية:
وَقَالَتْ طَّآىِٕفَةٌ مِّنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ اٰمِنُوْا بِالَّذِیْۤ اُنْزِلَ عَلَی الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَجْهَ النَّهَارِ وَاكْفُرُوْۤا اٰخِرَهٗ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُوْنَ ۟ۚۖ
او وویلې یوې ډلې د یهودو د علماوو څخه: تاسو د ورځې په پېل کې ښکاره په هغه قرآن باور ولرئ چې پر مومنانو نازل شوی دی، او په آخر د ورځ کې پرې کفر وکړئ، ښایي دوی په خپل دین کې ستاسو د ایمان راوړلو وروسته بېرته کافر کېدلو له کبله په شک کې پرېوځي نو له دین نه به وګرځي او وایي به: دوی خو د الله په کتابونو له مونږ ښه پوهېږي او بېشکه دوی ترې وګرځېدل.
التفاسير العربية:
وَلَا تُؤْمِنُوْۤا اِلَّا لِمَنْ تَبِعَ دِیْنَكُمْ ؕ— قُلْ اِنَّ الْهُدٰی هُدَی اللّٰهِ ۙ— اَنْ یُّؤْتٰۤی اَحَدٌ مِّثْلَ مَاۤ اُوْتِیْتُمْ اَوْ یُحَآجُّوْكُمْ عِنْدَ رَبِّكُمْ ؕ— قُلْ اِنَّ الْفَضْلَ بِیَدِ اللّٰهِ ۚ— یُؤْتِیْهِ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَاللّٰهُ وَاسِعٌ عَلِیْمٌ ۟ۚۙ
هغوی دا هم ويل: يوازې د هغه چا تصديق کوئ چې ستاسې د دين پيرو وي، اې رسوله ووايه: پرته له شکه حق ته لارښوونه هغه د الله تعالی لارښوونه ده، نه هغه چې تاسو پر کوم درواغ ګڼلو او ضد ياست، له دې وېرې چې ستاسې غوندې به بل چا ته هم پېرزوينه ورکړل شي او يا له دې وېرې چې که تاسو پر هغوی نازل شوی کتاب ومنئ؛ نو هغوی به ستاسو د پالونکي په وړاندې ستاسو سره دليل ووايي، ووايه ای رسوله! پرته له شکه پېرزوينه د الله په واک کې ده له بندګانو يې چې چاته وغواړي ورکوي يې، د هغه پېرزوينه له بل امت پرته يوازې يو امت ته نه ده، الله د پراخې پېرزوينې څښتن دی او څوک يې چې وړ دي پر هغو ښه پوه دی.
التفاسير العربية:
وَمِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ مَنْ اِنْ تَاْمَنْهُ بِقِنْطَارٍ یُّؤَدِّهٖۤ اِلَیْكَ ۚ— وَمِنْهُمْ مَّنْ اِنْ تَاْمَنْهُ بِدِیْنَارٍ لَّا یُؤَدِّهٖۤ اِلَیْكَ اِلَّا مَا دُمْتَ عَلَیْهِ قَآىِٕمًا ؕ— ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَالُوْا لَیْسَ عَلَیْنَا فِی الْاُمِّیّٖنَ سَبِیْلٌ ۚ— وَیَقُوْلُوْنَ عَلَی اللّٰهِ الْكَذِبَ وَهُمْ یَعْلَمُوْنَ ۟
او له اهل کتابو ځینې هغه دي چې که چېرې په ډېره شتمنۍ یې امین کړې هم به درته بېرته هغه څه درکړي چې تا پرې امین کړی و، او له دوی څخه ځینې دي چې په لږې شتمنۍ یې هم امین کړې نو هغه څه به در ونه سپاري چې تا پرې امین کړی و، مګر دا که تل یې ترې په کلکه غوښتنه وکړې، دا د دوی د بدې وینا او ګومان له کبله چې وایي: پر مونږ د عربو او د هغوی مال خوړلو باندې ګناه نشته؛ ځکه الله مونږ ته روا کړي دي، دوی دا دروغ وایي او پوهېږي چې دوی په الله پورې تړلې دي.
التفاسير العربية:
بَلٰی مَنْ اَوْفٰی بِعَهْدِهٖ وَاتَّقٰی فَاِنَّ اللّٰهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِیْنَ ۟
داسې نده څرنګه چې دوی دعوه کوي، بلکې پر دوی ګناه شته، لیکن که چا د الله تعالی سره په ژمنه وفا وکړه چې په ده او د ده په پېغمبرانو باور لرل دي، او د خلکو سره په ژمنو یې هم وفا وکړه چې امانت وسپاري، او له الله څخه د هغه د اوامرو په پلي کولو او نواهیو څخه په ځان ژغورلو ووېرده، نو بېشکه الله تعالی پرهېزګاران خوښوي او زر دی چې دوی ته په دې سره عزتمنده بدله ورکړي.
التفاسير العربية:
اِنَّ الَّذِیْنَ یَشْتَرُوْنَ بِعَهْدِ اللّٰهِ وَاَیْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِیْلًا اُولٰٓىِٕكَ لَا خَلَاقَ لَهُمْ فِی الْاٰخِرَةِ وَلَا یُكَلِّمُهُمُ اللّٰهُ وَلَا یَنْظُرُ اِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ وَلَا یُزَكِّیْهِمْ ۪— وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟
پرته له شکه هغه کسان چې هغوی د الله کړې سپارښتنه بدلوي، کوم څه يې چې په خپل کتاب کې د پيروۍ په اړه نازل کړي او خپل رسولان يې ورسره لېږلي دي او د هغو قسمونو په اړه چې هغوی د الله پر ژمنه د وفا لپاره پورته کړي وو، هغوی د دنيا په لږ توکي سره بدلوي، په آخرت کې به هغوی لره د بدلې هيڅ برخه نه وي، نه به الله له هغوی سره د خوشحالۍ خبره کوي، نه به د قيامت په ورځ د رحمت په نظر ورته ګوري او نه به يې د ګناهونو او کفر له چټليو پاک کړي او هغوی لره به دردوونکی عذاب وي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من علماء أهل الكتاب من يخدع أتباع ملتهم، ولا يبين لهم الحق الذي دلت عليه كتبهم، وجاءت به رسلهم.
د اهل کتابو د علماوو څخه ځینې هغه دي چې د خپل ملت تابعداران دوکه کوي، او هغه حق ورته نه بیانوي کوم باندې چې د دوی کتابونه دلالت کوي، او پېغمبران یې پرې راغلي دي.
• من وسائل الكفار الدخول في الدين والتشكيك فيه من الداخل.
وَاِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِیْقًا یَّلْوٗنَ اَلْسِنَتَهُمْ بِالْكِتٰبِ لِتَحْسَبُوْهُ مِنَ الْكِتٰبِ وَمَا هُوَ مِنَ الْكِتٰبِ ۚ— وَیَقُوْلُوْنَ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ وَمَا هُوَ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ ۚ— وَیَقُوْلُوْنَ عَلَی اللّٰهِ الْكَذِبَ وَهُمْ یَعْلَمُوْنَ ۟
او بېشکه له یهودو څخه یو ډله ده چې خپلې ژبې اړوي پر هغه څه چې د الله له لوري نازل شوي تورات څخه نه دي، څو تاسو ګومان کوئ چې دوی تورات وایي، خو هغه تورات نه دی، بلکې هغه د دوی له دروغو څخه دي چې په الله یې تړلي، او دوی وایي: هغه څه چې مونږ لولو د الله لخوا نازل شوي، خو هغه د الله لخوا نه دي، او په الله دروغ وایي په داسې حال چې دوی په الله او د هغه په پېغمبرانو خپل دروغ پېژني.
التفاسير العربية:
مَا كَانَ لِبَشَرٍ اَنْ یُّؤْتِیَهُ اللّٰهُ الْكِتٰبَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ ثُمَّ یَقُوْلَ لِلنَّاسِ كُوْنُوْا عِبَادًا لِّیْ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَلٰكِنْ كُوْنُوْا رَبّٰنِیّٖنَ بِمَا كُنْتُمْ تُعَلِّمُوْنَ الْكِتٰبَ وَبِمَا كُنْتُمْ تَدْرُسُوْنَ ۟ۙ
هېڅ بشر ته نه ښایي چې الله تعالی ده ته له خپل لوري څخه نازل شوی کتاب ورکړی وي، او پوهه یې ورکړې وي، او پېغمبر یې غوره کړی وي؛ بیا خلکو ته ووایي: تاسو له الله پرته زما بندګان شئ، بلکې دوی ته وایي: تاسو عمل کوونکي عالمان شئ، د خلکو پالونکي شئ، د دوی د کارونو سموونکي شئ ځکه چې تاسو هغه کتاب زده دی چې خلکو ته نازل شوی، او لدې کبله چې تاسو له دې درس کاوه په یادو او په پوهه یې.
التفاسير العربية:
وَلَا یَاْمُرَكُمْ اَنْ تَتَّخِذُوا الْمَلٰٓىِٕكَةَ وَالنَّبِیّٖنَ اَرْبَابًا ؕ— اَیَاْمُرُكُمْ بِالْكُفْرِ بَعْدَ اِذْ اَنْتُمْ مُّسْلِمُوْنَ ۟۠
او -همدا راز- نه ښایي ده ته چې تاسو ته امر وکړي په دې چې ملائکې او پېغمبران په الوهیت ونیسئ چې له الله پرته یې عبادت کوئ، آیا روا دي د ده څخه چې تاسو ته امر وکړي په الله باندې د کفر کولو پس له غاړې ایښودلو او تسلیمېدلو ستاسو ده ته؟!
التفاسير العربية:
وَاِذْ اَخَذَ اللّٰهُ مِیْثَاقَ النَّبِیّٖنَ لَمَاۤ اٰتَیْتُكُمْ مِّنْ كِتٰبٍ وَّحِكْمَةٍ ثُمَّ جَآءَكُمْ رَسُوْلٌ مُّصَدِّقٌ لِّمَا مَعَكُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهٖ وَلَتَنْصُرُنَّهٗ ؕ— قَالَ ءَاَقْرَرْتُمْ وَاَخَذْتُمْ عَلٰی ذٰلِكُمْ اِصْرِیْ ؕ— قَالُوْۤا اَقْرَرْنَا ؕ— قَالَ فَاشْهَدُوْا وَاَنَا مَعَكُمْ مِّنَ الشّٰهِدِیْنَ ۟
او یاد کړه -ای پېغمبره- کله چې الله کلکه ژمنه له پېغمبرانو څخه واخیستله او ورته یې وویل: کله مې چې هم کوم کتاب تاسو ته درکړ چې پر تاسو یې نازل کړم، او کوم حکمت چې مې تاسو ته وښودلو، او که تاسو څخه یو کس هر څومره لوړې مرتبې ته ورسېده، او بیا تاسو ته زما لخوا پېغمبر راشي چې محمد صلی الله علیه وسلم دی باورونکی وي د هغه کتاب او حکمت چې تاسو سره دي؛ نو خامخا به تاسو په هغه څه باور لرئ چې هغه راوړي وي، او خامخا به یې مرسته کوئ په تابعداري کولو سره، نو آیا تاسو پدې اقرار کوئ -ای پېغمبرانو-، او زما کلکه ژمنه مو پرې واخیسته؟ نو په ځواب کې یې وویل: مونږ اقرار پرې کوو، الله تعالی وویل: په خپلو ځانونو او خپلو امتونو شاهدان اوسئ، او زه هم تاسو سره پر تاسو او هغوی له شاهدانو څخه یم.
التفاسير العربية:
اَفَغَیْرَ دِیْنِ اللّٰهِ یَبْغُوْنَ وَلَهٗۤ اَسْلَمَ مَنْ فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ طَوْعًا وَّكَرْهًا وَّاِلَیْهِ یُرْجَعُوْنَ ۟
آیا د الله له هغه دین څخه پرته چې د بندګانو لپاره یې غوره کړی -چې اسلام دی- نور څه غواړي دا د الله له دین او تابعدارۍ څخه وتلي خلک؟! او ده لره غاړه ایښودلې او تسلیم شوي هغه څوک چې په آسمانونو او ځمکه کې دي له مخلوقاتو څخه، په خوښه ده ته د مومنانو د حال په څېر، او په نا خوښه د کافرانو د حال په څېر، بیا ده ته ټول مخلوقات د قیامت په ورځ د حساب او بدلې لپاره ورګرځي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• ضلال علماء اليهود ومكرهم في تحريفهم كلام الله، وكذبهم على الناس بنسبة تحريفهم إليه تعالى.
د یهودو د علماوو بې لارېتوب او د دوی چل د الله د کلام په اړولو کې، او په خلکو د دوی دروغ ویل په منسوبولو د تحریف د دوی الله تعالی ته.
• كل من يدعي أنه على دين نبي من أنبياء الله إذا لم يؤمن بمحمد عليه الصلاة والسلام فهو ناقض لعهده مع الله تعالى.
هر هغه څوک چې دعوه لري چې زه د الله د پېغمبرانو څخه د یو پېغمبر په دین یم، کله چې په محمد صلی الله علیه وسلم باور نلري نو دا د الله سره ژمنه ماتوونکی دی.
• أعظم الناس منزلةً العلماءُ الربانيون الذين يجمعون بين العلم والعمل، ويربُّون الناس على ذلك.
قُلْ اٰمَنَّا بِاللّٰهِ وَمَاۤ اُنْزِلَ عَلَیْنَا وَمَاۤ اُنْزِلَ عَلٰۤی اِبْرٰهِیْمَ وَاِسْمٰعِیْلَ وَاِسْحٰقَ وَیَعْقُوْبَ وَالْاَسْبَاطِ وَمَاۤ اُوْتِیَ مُوْسٰی وَعِیْسٰی وَالنَّبِیُّوْنَ مِنْ رَّبِّهِمْ ۪— لَا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِّنْهُمْ ؗ— وَنَحْنُ لَهٗ مُسْلِمُوْنَ ۟
ته ورته ووایه -ای پېغمبره- مونږ د الله په الوهیت باور لرو، او د هغه تابعداري مو کړې په څه چې یې راته امر کړی، او په هغې وحې باور لرو چې پر مونږ یې نازله کړې، او په هغې چې په ابراهیم او اسماعیل او اسحاق او یعقوب یې نازله کړې، او په هغې چې د یعقوب د اولادې په پېغمبرانو یې نازله کړې، او په هغه څه چې موسی او عیسی او نورو پېغمبرانو ته کوم کتابونه او آیتونه د خپل رب لخوا ورکړل شوي وو، هېڅ توپير نه کوو د دوی تر منځ چې په ځینو یې باور ولرو او په ځینو یې کافران شو، او مونږ یوازې الله ته غاړه ایښودونکي یو هغه ته تسلیمېدونکي یو.
التفاسير العربية:
وَمَنْ یَّبْتَغِ غَیْرَ الْاِسْلَامِ دِیْنًا فَلَنْ یُّقْبَلَ مِنْهُ ۚ— وَهُوَ فِی الْاٰخِرَةِ مِنَ الْخٰسِرِیْنَ ۟
او څوک چې بل دین غواړي د هغه دین پرته کوم چې الله تعالی غوره کړی چې اسلام دی؛ نو هېڅکله به ترې ونه منل شي، او دوی به په آخرت کې اور ته په ننویستلو خپلو ځانونو لره زیانونکي وي.
التفاسير العربية:
كَیْفَ یَهْدِی اللّٰهُ قَوْمًا كَفَرُوْا بَعْدَ اِیْمَانِهِمْ وَشَهِدُوْۤا اَنَّ الرَّسُوْلَ حَقٌّ وَّجَآءَهُمُ الْبَیِّنٰتُ ؕ— وَاللّٰهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظّٰلِمِیْنَ ۟
څرنګه به الله پر ده او د ده پر پېغمبر د ایمان راوړلو وس ورکړي هغه قوم ته چې پس په الله له ایمان راوړلو او په دې خبره شاهدي ورکولو چې هغه څه چې پېغمبر محمد صلی الله علیه وسلم راوړي حق دي، او ښکاره دلیلونه د دې په صحت ورته راغلي؟! او الله پر ده د ایمان وس نه ورکوي هغه ظالم قوم ته چې د هدایت په بدل کې بې لارېتوب غوره کوي.
التفاسير العربية:
اِنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا بَعْدَ اِیْمَانِهِمْ ثُمَّ ازْدَادُوْا كُفْرًا لَّنْ تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ ۚ— وَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الضَّآلُّوْنَ ۟
پرته له شکه هغه کسان چې وروسته له ايمانه يې کفر کړی او پر کفر يې تر هغه دوام کړی چې مرګ يې وليد؛ نو هېڅلکه به له هغوی د مرګ د ليدلو پرمهال توبه ونه منل شي، د وخت د تېرېدلو له امله، او همدوی الله ته له رسوونکې نېغې لارې څخه لار ورکي دي.
التفاسير العربية:
اِنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا وَمَاتُوْا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَنْ یُّقْبَلَ مِنْ اَحَدِهِمْ مِّلْءُ الْاَرْضِ ذَهَبًا وَّلَوِ افْتَدٰی بِهٖ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ لَهُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌۙ— وَّمَا لَهُمْ مِّنْ نّٰصِرِیْنَ ۟۠
بېشکه هغه کسان چې کافران دي او په کفر کې مړه شوي دي، هېڅکله به د یو هم له دوی څخه د ځمکې د وزن په اندازه سره زر ونه منل شي که چېرې یې له اور څخه د ځان خلاصولو لپاره وړاندې کړي، دا هغه کسان دي چې دوی لره دردناک عذاب دی، او د قیامت په ورځ د دوی مرستندوی نشته چې له دوی څخه عذاب لرې کړي
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• يجب الإيمان بجميع الأنبياء الذين أرسلهم الله تعالى، وجميع ما أنزل عليهم من الكتب، دون تفريق بينهم.
په ټولو هغو پېغمبرانو ایمان راوړل واجب دي چې الله تعالی رالېږلې وي، او په ټولو هغو کتابونو چې پر دوی نازل شوي دي، پرته له توپېر کولو د دوی تر منځ.
• لا يقبل الله تعالى من أحد دينًا أيًّا كان بعد بعثة النبي محمد صلى الله عليه وسلم إلا الإسلام الذي جاء به.
الله تعالی له هېچا څخه هېڅ دین د محمد صلی الله علیه وسلم د رالېږلو وروسته نه مني مګر یوازې اسلام کوم چې ده راوړی.
• مَنْ أصر على الضلال، واستمر عليه، فقد يعاقبه الله بعدم توفيقه إلى التوبة والهداية.
څوک چې په بې لارېتوب ټینګار کوي، او پرې روان وي، نو خامخا به الله د توبې او هدایت وس نه ورکولو سزا ورکوي.
لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتّٰی تُنْفِقُوْا مِمَّا تُحِبُّوْنَ ؕ۬— وَمَا تُنْفِقُوْا مِنْ شَیْءٍ فَاِنَّ اللّٰهَ بِهٖ عَلِیْمٌ ۟
وبه نه رسېږئ -ای مومنانو- د نېکانو ثواب او د هغوی مرتبې ته څو د الله په لار کې هغه مالونه خیرات نکړئ چې تاسو یې خوښوئ، او هغه څه چې تاسو خیرات کوئ لږ وي یا ډېر وي نو بېشکه الله تعالی ستاسو په نیتونو او کړنو پوهه دی، او زر دی چې هر چا ته د هغه د عمل بدله ورکړي.
التفاسير العربية:
كُلُّ الطَّعَامِ كَانَ حِلًّا لِّبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اِلَّا مَا حَرَّمَ اِسْرَآءِیْلُ عَلٰی نَفْسِهٖ مِنْ قَبْلِ اَنْ تُنَزَّلَ التَّوْرٰىةُ ؕ— قُلْ فَاْتُوْا بِالتَّوْرٰىةِ فَاتْلُوْهَاۤ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
ټول پاک خوراکونه د بني اسرائیلو لپاره حلال وو او له هغو خوړو پرته چې یعقوب علیه السلام د تورات له نازلېدو وړاندې پر ځان حرام کړي وو، نور څه هغوی ته نه ؤ حرام شوي او داسې نه ده لکه یهودیان چې ګمان کوي چې دا حرمت په تورات کې ؤ. ته ورته ووایه -اې پیغمبره- چې تاسو تورات راوړئ او ویې لولئ که چېرې تاسو په خپله دعوه کې رښتیني یئ، نو هغوی حیران شول، او تورات یې رانه وړ، او دا مثال دلالت کوي په دروغو د یهودو په تورات باندې او د هغه د مضمون په تحریف باندې.
التفاسير العربية:
فَمَنِ افْتَرٰی عَلَی اللّٰهِ الْكَذِبَ مِنْ بَعْدِ ذٰلِكَ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ ۟ؔ
نو چاچې د دلیل له ښکاره کېدلو وروسته پر الله تعالی دروغ وتړل، چې یقینا هغه څه چې یعقوب علیه السلام پر ځان حرام کړي وو د الله تعالی له لوري نه ؤ حرام شوي؛ نو پس همدغه خلک پر خپلو ځانونو ظلم کوونکي دي، چې د دلیل له ښکاره کېدو وروسته هم حق پرېږدي.
التفاسير العربية:
قُلْ صَدَقَ اللّٰهُ ۫— فَاتَّبِعُوْا مِلَّةَ اِبْرٰهِیْمَ حَنِیْفًا ؕ— وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِیْنَ ۟
ووایه -ای پیغمبره- الله تعالی په هغه څه کې چې د یعقوب علیه السلام په اړه یې بیان کړي، رښتیا ویلي دي، او په هغه څه کې چې الله تعالی رالیږلی او روا کړی یې دي، نو تاسې د ابراهیم علیه السلام د دین تابعداري وکړئ، ځکه چې هغه د ټولو دینونو نه اسلام ته مایل ؤ، او له الله تعالی سره یې هیڅوک په عبادت کې نه وو شریک کړي.
التفاسير العربية:
اِنَّ اَوَّلَ بَیْتٍ وُّضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِیْ بِبَكَّةَ مُبٰرَكًا وَّهُدًی لِّلْعٰلَمِیْنَ ۟ۚ
یقینا لومړنی کور چې پر زمکه د الله د عبادت له پاره خلکو ته جوړ شو، هغه په مکه مکرمه کې بیت الله الحرام دی، هغه یو مبارک کور دی، چې بېسارې دیني او دنیوي ګټې لري او د ټولو خلکو لپاره پکې هدایت دی.
التفاسير العربية:
فِیْهِ اٰیٰتٌۢ بَیِّنٰتٌ مَّقَامُ اِبْرٰهِیْمَ ۚ۬— وَمَنْ دَخَلَهٗ كَانَ اٰمِنًا ؕ— وَلِلّٰهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ اِلَیْهِ سَبِیْلًا ؕ— وَمَنْ كَفَرَ فَاِنَّ اللّٰهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعٰلَمِیْنَ ۟
په دې کور کې د دې د شرف او فضیلت ښکاره نښې دي؛ لکه د عبادت ځایونه او نور مقدس ځایونه او له دې نښو څخه هغه ګټه (تېږه هم) ده چې ابراهیم علیه السلام پرې ودریدلی ؤ، هغه مهال چې د کعبی دیوالونه یې اوچتول، او له دې نه دا هم ده چې څوک (دې کور ته) ننوځي نو د هغه وېره ختمیږي او هیڅ تکلیف هم ورته نه رسېږي. او د الله تعالی له طرفه په خلکو باندې قصد د دې کور واجب دی، د حج د مناسکو د ادا کولو لپاره، په هغه چا باندې چې قدرت لرې مکې ته د رسیدلو، او چا چې کفر وکړ د حج په فرضیت باندې، نو بېشکه چې الله تعالی غنی دې له دې کافر او ټولو خلکو نه.
التفاسير العربية:
قُلْ یٰۤاَهْلَ الْكِتٰبِ لِمَ تَكْفُرُوْنَ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ ۖۗ— وَاللّٰهُ شَهِیْدٌ عَلٰی مَا تَعْمَلُوْنَ ۟
ته ورته ووایه -اې پیغمبره- چې اې اهل کتابو (یهودو او نصاراوو) تاسو ولې د پیغمبر صلی الله علیه وسلم د ریښتنولې له دلیلونو څخه انکار کوئ؟ حال دا چې ځنې داسی دلیلونه دي چې هغه په تورات او انجیل کې هم راغلي دي. او الله تعالی ستاسو په ټولو چارو احاطه کوونکی او شاهد دی او هرو مرو به د هغو بدله درکوي.
التفاسير العربية:
قُلْ یٰۤاَهْلَ الْكِتٰبِ لِمَ تَصُدُّوْنَ عَنْ سَبِیْلِ اللّٰهِ مَنْ اٰمَنَ تَبْغُوْنَهَا عِوَجًا وَّاَنْتُمْ شُهَدَآءُ ؕ— وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُوْنَ ۟
ته ورته ووایه -اې پیغمبره-: چې اې اهل کتابو (یهودو او نصاروو) تاسو ولې د الله تعالی له دین څخه هغه څوک منع کوئ چې ایمان یې پرې راوړی وي، چې په دې سره تاسو د الله دین ته له حق نه د باطل په طرف کوږوالی غواړئ او پر حق ولاړ خلک له هدایت نه ګمراهۍ ته اړوئ او تاسې پر دې ګواه یئ چې همدا حق دین دی، تصدیق کوونکی د هغه څه دی چې ستاسو په کتابونو کې دي؟! او الله تعالی نه دی بی خبره له هغه کفر نه چې تاسو یې کوئ او د هغه له لارې نه خلک بندوئ او خامخا به پرې جزا درکوي.
التفاسير العربية:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا اِنْ تُطِیْعُوْا فَرِیْقًا مِّنَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ یَرُدُّوْكُمْ بَعْدَ اِیْمَانِكُمْ كٰفِرِیْنَ ۟
اې هغو کسانو چې په الله تعالی مو ایمان راوړی او د هغه د رسول تابعداري مو کړې ده، که چېرې تاسو د یوې ډلې د اهل کتابو (یهودو او نصارو) تابعداري وکړئ په هغه څه کې چې دوی یې وايي او تاسو د هغوی رایه چې پرې باور لري، ومنئ؛ تاسې به له ایمان څخه وروسته بېرته کفر ته ستانه کړي، ځکه چې په دوی کې کېنه او ګمراهي ده.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• كَذِبُ اليهود على الله تعالى وأنبيائه، ومن كذبهم زعمهم أن تحريم يعقوب عليه السلام لبعض الأطعمة نزلت به التوراة.
پر الله او د هغه پر پیغمبرانو د یهودیانو دروغ تړل، چې له هغو دروغو څخه: د دوی ګمان چې یعقوب -علیه السلام- چې کوم خواړه پر ځان حرام کړي وو، هغه په تورات کې وو.
• أعظم أماكن العبادة وأشرفها البيت الحرام، فهو أول بيت وضع لعبادة الله، وفيه من الخصائص ما ليس في سواه.
د عبادت په ځایونو کې غوره او عزتمند ځای بیت الله دی، هغه لومړنی کور دی چې د الله د عبادت له پاره پر زمکه جوړ شوی دی، په هغه کې داسې ځانګړتیاوې (خاصیتونه) دي چې له هغه پرته په نورو ځایونو کې نه شته.
وَكَیْفَ تَكْفُرُوْنَ وَاَنْتُمْ تُتْلٰی عَلَیْكُمْ اٰیٰتُ اللّٰهِ وَفِیْكُمْ رَسُوْلُهٗ ؕ— وَمَنْ یَّعْتَصِمْ بِاللّٰهِ فَقَدْ هُدِیَ اِلٰی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیْمٍ ۟۠
نو څنګه تاسو په الله تعالی باندې کفر کوئ، وروسته له هغه چې ایمان پرې راوړ، په داسې حال کې چې له تاسې سره پر ایمان د ټینګ پاتې کېدو لوی سبب شته دی. پر تاسې د الله آیاتونه لوستل کېږي، او د هغه پیغمبر محمد صلی الله علیه وسلم یې تاسو ته بیانوي او چا چې د الله تعالی پر کتاب او د هغه د رسول پر سنتو (طریقو) منګولې ولګولې، نو په تحقیق سره الله تعالی دا انسان (هغې) سمې لارې ته برابر کړي دی چې کوږوالی په کې نشته.
التفاسير العربية:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ حَقَّ تُقٰتِهٖ وَلَا تَمُوْتُنَّ اِلَّا وَاَنْتُمْ مُّسْلِمُوْنَ ۟
ای هغه کسانو چې په الله تعالی مو ایمان راوړی او د هغه د رسول تابعداري مو کړې ده، له خپل رب څخه په حقه ووېرېږئ، او هغه داسې چې د هغه د حکمونو تابعداري وکړئ او د هغه له نواهیو څخه ځان وساتئ، او د هغه د نعمتونو شکر پرځای کړئ، او په خپل دین باندې ټینګې منګولې ولګوئ، تر دې چې تاسو ته مرګ راشي او تاسې په دې باندې (ټینګ) یئ.
التفاسير العربية:
وَاعْتَصِمُوْا بِحَبْلِ اللّٰهِ جَمِیْعًا وَّلَا تَفَرَّقُوْا ۪— وَاذْكُرُوْا نِعْمَتَ اللّٰهِ عَلَیْكُمْ اِذْ كُنْتُمْ اَعْدَآءً فَاَلَّفَ بَیْنَ قُلُوْبِكُمْ فَاَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهٖۤ اِخْوَانًا ۚ— وَكُنْتُمْ عَلٰی شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَاَنْقَذَكُمْ مِّنْهَا ؕ— كَذٰلِكَ یُبَیِّنُ اللّٰهُ لَكُمْ اٰیٰتِهٖ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُوْنَ ۟
او مضبوطې منګولې ولګوئ -اې مومنانو- په قرآن او سنت باندې، او مه کوئ هغه څه چې تاسو په اختلاف کې اچوي، او یاد کړئ نعمت د الله تعالی پر تاسو باندې هر کله چې تاسو دښمنان وئ، له اسلام نه مخکې په وړو وړو خبرو به مو له یو بل سره جګړې کولې، نو د اسلام په وجه الله تعالی ستاسو زړونه سره یوځای کړل، او تاسو د اسلام په وجه یو بل سره وروڼه شوئ، په یو بل باندې مهرباني کوونکې د یو بل خیرخواهان شوئ، او له دې نه مخکې تاسو نږدې وئ چې د کفر په وجه د جهنم اور ته ننوځئ، نو پس الله تعالی تاسو ته د اسلام په وجه د هغه نه نجات درکړ او تاسو ته یې ایمان دروښود، او لکه څنګه چې الله تعالی تاسو ته دا بیان کړل همداسې تاسو ته بیانوي هغه څه چې په هغه سره ستاسو د دنیا او آخرت حالات برابرېږي، ددې لپاره چې تاسو سمې لارې ته برابر شئ، او د استقامت په لاره لاړ شئ.
التفاسير العربية:
وَلْتَكُنْ مِّنْكُمْ اُمَّةٌ یَّدْعُوْنَ اِلَی الْخَیْرِ وَیَاْمُرُوْنَ بِالْمَعْرُوْفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ؕ— وَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَ ۟
او باید له تاسو څخه -اې مومنانو- یوه ډله وي، چې ټولو هغو ښېګڼو ته بلنه کوي، چې الله تعالی یې خوښوي، او امر کوي پر هغو نیکیو چې اسلام یې ښودنه کړې او عقل یې غوره ګڼي، او له هغو بديو څخه خلک منع کوي چي اسلام ترې منع کړې او عقل یې هم بد ګڼي، او د همدې صفتونو لروونکي په دنیا او آخرت کې هراړخیزه کامیاب دي.
التفاسير العربية:
وَلَا تَكُوْنُوْا كَالَّذِیْنَ تَفَرَّقُوْا وَاخْتَلَفُوْا مِنْ بَعْدِ مَا جَآءَهُمُ الْبَیِّنٰتُ ؕ— وَاُولٰٓىِٕكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیْمٌ ۟ۙ
او مه کیږئ تاسو -ای مومنانو- د هغو اهل کتابو په شان چې جدا شوی وو نو پس ځان له ځان له ډلې شوي وو، او په خپل دین کې ئې اختلاف پیداکړی وو وروسته ددې نه چې دوئ ته د الله تعالی له طرفه ښکاره ښکاره دلیلونه راغلی وو، او دغه ذکر شوي کسان د دوئ لپاره د الله تعالی له طرفه غټ عذاب دی.
التفاسير العربية:
یَّوْمَ تَبْیَضُّ وُجُوْهٌ وَّتَسْوَدُّ وُجُوْهٌ ۚ— فَاَمَّا الَّذِیْنَ اسْوَدَّتْ وُجُوْهُهُمْ ۫— اَكَفَرْتُمْ بَعْدَ اِیْمَانِكُمْ فَذُوْقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُوْنَ ۟
دا غټ عذاب به په دوئ باندې د قیامت په ورځ وي، هر کله چې سپین شي مخونه د مومنانو د خوشحالۍ او نیکبختۍ له امله، او تور شي مخونه د کافرانو د غم او مصیبت له امله، نو پس هغه کسان چې په دغه لویه ورځ يې مخونه تور شوي وي د رټنې په شکل به ورته وویل شي: آیا تاسو کفر کړی و د الله په توحید او په هغه اقرار چې ستاسو څخه يې اخیستی و چې د هغه سره به په عبادت کې هیڅ شی نه شریکوئ، ستاسو د تصدیق او اقرار څخه وروسته؟! نو پس وڅکئ د الله تعالی هغه عذاب چې تاسو ته يې ستاسو د کفر له امله تیار کړی دی.
التفاسير العربية:
تِلْكَ اٰیٰتُ اللّٰهِ نَتْلُوْهَا عَلَیْكَ بِالْحَقِّ ؕ— وَمَا اللّٰهُ یُرِیْدُ ظُلْمًا لِّلْعٰلَمِیْنَ ۟
دا آیتونه چې د الله تعالی وعدې او ګواښونه پکې دی مونږ يې په تاباندې لولو -ای پیغمبره- چې ریښتیا دي په خبرونه کې، او انصاف والا دي په حکمونو کې، او نه دی الله تعالی چې وغواړي ظلم هیڅ یو کس لره د مخلوقاتو څخه، بلکه هیچا لره سزا نه ورکوي مګر په هغه څه چې د هغوی لاسونو کړي وي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• متابعة أهل الكتاب في أهوائهم تقود إلى الضلال والبعد عن دين الله تعالى.
په خواهشاتو کې د اهل کتابو (یهودو او نصاراو) تابعداري کول انسان لاروکۍ ته راکاږي او د الله له دین څخه یي لرې کوي.
• الاعتصام بالكتاب والسُّنَّة والاستمساك بهديهما أعظم وسيلة للثبات على الحق، والعصمة من الضلال والافتراق.
په قران او سنت باندې منګولې لګول او ځان کلکول د هغې په ارشاداتو په حق باندې د ثابت پاتي کیدو غټه وسیله او له ګمراهۍ او اختلاف څخه د ځان ژغورل دي.
وَلِلّٰهِ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ ؕ— وَاِلَی اللّٰهِ تُرْجَعُ الْاُمُوْرُ ۟۠
او خاص الله تعالی لره دی اختیار او بادشاهي د هغه څه چې په ځمکه او اسمانونو کې دي، پيدایش او واک دواړه د الله په اختیار کې دي، او خاص الله تعالی ته ورګرځیدل د ټولو مخلوقاتو دي، نو هر یو ته به د خپل حق په اندازه بدله ورکړي.
التفاسير العربية:
كُنْتُمْ خَیْرَ اُمَّةٍ اُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَاْمُرُوْنَ بِالْمَعْرُوْفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُوْنَ بِاللّٰهِ ؕ— وَلَوْ اٰمَنَ اَهْلُ الْكِتٰبِ لَكَانَ خَیْرًا لَّهُمْ ؕ— مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُوْنَ وَاَكْثَرُهُمُ الْفٰسِقُوْنَ ۟
تاسو -ای د محمد صلی الله علیه وسلم امته- په ایمان او عمل کې د ټولو هغو امتونو څخه غوره امت یاست چې الله تعالی د خلکو لپاره راایستلي دي، او د ټولو خلکو نه تاسو خلکو لره ډیره فایده ورکوونکی یاست، تاسو امر کوئ په هغو نیکو چې شرع پرې دلالت کوي او عقل یې ښه ګڼي، او له هغو بدیو څخه خلک منع کوئ چې شرعې ترې نهې کړې ده او عقل يې هم بد ګڼي، او تاسو په الله تعالی باندې کلک ایمان لرئ داسې ایمان چې عمل ورسره هم وي. او که چیرته اهل کتابو (یهودو او نصاراو ) په محمد -صلی الله علیه وسلم- باندې ایمان راوړی وی نو دا به د دوی لپاره په دنیا او آخرت دواړو کې ډيره بهتره وه. د اهل کتابو څخه ډیر لږ خلک د -محمد صلی الله علیه وسلم- په راوړونکي شریعت ایمان راوړي، او ډیری له دوی څخه د الله تعالی له دین څخه وتلي دي.
التفاسير العربية:
لَنْ یَّضُرُّوْكُمْ اِلَّاۤ اَذًی ؕ— وَاِنْ یُّقَاتِلُوْكُمْ یُوَلُّوْكُمُ الْاَدْبَارَ ۫— ثُمَّ لَا یُنْصَرُوْنَ ۟
-ای مومنانو- او چې هغوئ ستاسو سره څومره دښمني کوي نو تاسو ته او ستاسو دین ته هیڅ ضرر نشي دررسولی مګر په ژبه تکلیف دررسوي، چې ستاسو په دین پسې خبرې کوي، او تاسو پوري مسخرې کوي او داسی نور، او که چیرته تاسو سره جنګ وکړي نو ستاسو له مخې نه به ناکام تښتي، او په تاسو به هیڅکله بریالي نشي.
التفاسير العربية:
ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ اَیْنَ مَا ثُقِفُوْۤا اِلَّا بِحَبْلٍ مِّنَ اللّٰهِ وَحَبْلٍ مِّنَ النَّاسِ وَبَآءُوْ بِغَضَبٍ مِّنَ اللّٰهِ وَضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الْمَسْكَنَةُ ؕ— ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ كَانُوْا یَكْفُرُوْنَ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ وَیَقْتُلُوْنَ الْاَنْۢبِیَآءَ بِغَیْرِ حَقٍّ ؕ— ذٰلِكَ بِمَا عَصَوْا وَّكَانُوْا یَعْتَدُوْنَ ۟ۗ
بی عزتي او ټیټوالی په یهودو پسی نښتی دی، چې هر ځای کې وي دوی به ذلیله او خوار وي، نو پس دوی نه شي بچ کیدی مګر په لوظ یا امن د الله تعالی له طرفه او یا د خلکو له طرفه، او اخته شول دوی په غضب د الله تعالی، او کېښودل شوه لوږه او غربت ګردچاپیره په دوی باندې، دا هر څه چې په دوی باندې وشو دا دوی د کفر له وجی نه د الله تعالی په آیتونو، او په سبب د قتلولو د دوی خپلو پیغمبرانو لره په ظلم سره، او همدارنګه په سبب د نافرمانۍ د دوی او په سبب د تجاوز د دوی د الله تعالی له پولو څخه.
التفاسير العربية:
لَیْسُوْا سَوَآءً ؕ— مِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ اُمَّةٌ قَآىِٕمَةٌ یَّتْلُوْنَ اٰیٰتِ اللّٰهِ اٰنَآءَ الَّیْلِ وَهُمْ یَسْجُدُوْنَ ۟
ټول اهل کتاب ندي برابر پدې بد حال کې، بلکه له دوی څخه یوه ډله شته چې د الله تعالی په دین برابره ده، عمل کوونکې ده د الله تعالی په حکمونو او ځان ساتونکې ده د هغه له منهیاتو څخه، د الله تعالی آیتونه د شپې په څه حصه کې لولي او حال دا چې هغوئ لمونځ کوونکي وي الله تعالی ته، دا ډله د محمد صلی الله علیه وسلم د پېغمبر کیدو څخه مخکې وه، او کومو چې يې د محمد صلی الله علیه وسلم پیغمبري راګیره کړې وه نو ایمان يې راوړی وو.
التفاسير العربية:
یُؤْمِنُوْنَ بِاللّٰهِ وَالْیَوْمِ الْاٰخِرِ وَیَاْمُرُوْنَ بِالْمَعْرُوْفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَیُسَارِعُوْنَ فِی الْخَیْرٰتِ ؕ— وَاُولٰٓىِٕكَ مِنَ الصّٰلِحِیْنَ ۟
ایمان لري په الله تعالی او په ورځ د اخرت کلک ایمان، او امر کوي په نیکو او د خیر په کارونو، او منع کوي خلک له بدو او د شر له کارونو څخه، او وړاندي والی کوي د خیر کارونو ته، او د نیکیو وختونه غنیمت ګڼي، دغه کسان چې دا صفتونه لري د الله تعالی له بندګانو څخه هغه کسان دي چې نیتونه یې هم برابر دي او عملونه هم.
التفاسير العربية:
وَمَا یَفْعَلُوْا مِنْ خَیْرٍ فَلَنْ یُّكْفَرُوْهُ ؕ— وَاللّٰهُ عَلِیْمٌۢ بِالْمُتَّقِیْنَ ۟
او هغه چې کوي يې دا خلک څه د خیر کار نه؛ که لږ وي او که ډیر، نو بس د دوی ثواب به نه ضایع کیږی، او د دوی اجر به هم نه کمیږي، او الله تعالی ښه پوهه دې په متقیانو باندې هغه کسان چې د الله تعالی اوامر عملي کوي، او له منهیاتو څخه یې ځان ساتي، نشي پټیدلی په هغه باندې د دوی له اعمالو څخه هیڅ شی، او خامخا به ورله پرې بدله ورکوي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• أعظم ما يميز هذه الأمة وبه كانت خيريتها - بعد الإيمان بالله - الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر.
هغه غټ صفت چې دا امت پرې له نورو څخه ځانګړی کیږی او د غوروالي سبب یې دی - په الله تعالی له ایمان څخه وروسته- هغه په نیکیو باندې امر کول او له بدیو څخه منع کول دي.
• قضى الله تعالى بالذل على أهل الكتاب لفسقهم وإعراضهم عن دين الله، وعدم وفائهم بما أُخذ عليهم من العهد.
الله تعالی په اهل کتابو باندې د ذلت فیصله کړې د هغوی د نافرمانۍ او د الله تعالی له دین څخه د مخ اړولو په وجه، او د دوی د بې وفايۍ له امله د دوی په هغه لوظ چې له دوی څخه اخیستل شوی و.
• أهل الكتاب ليسوا على حال واحدة؛ فمنهم القائم بأمر الله، المتبع لدينه، الواقف عند حدوده، وهؤلاء لهم أعظم الأجر والثواب. وهذا قبل بعثة النبي محمد صلى الله عليه وسلم.
ټول اهل کتاب په یو حال ندي؛ ځینې له دوی څخه د الله تعالی په حکم ولاړ دي، د الله تعالی د دین تابعدار دي، د هغه له پولو څخه نه اوړي، او د دې کسانو لپاره لوی اجر او ثواب دي. او دا د محمد صلی الله علیه وسلم د پیغمبر کیدو څخه مخکي وو.
اِنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا لَنْ تُغْنِیَ عَنْهُمْ اَمْوَالُهُمْ وَلَاۤ اَوْلَادُهُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَیْـًٔا ؕ— وَاُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ النَّارِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
بیشکه هغه کسان چې کفر یې کړی په الله تعالی او د هغه په پیغمبرانو هیڅ کله به دفع نه کړي د هغوی نه مالونه د هغوی او اولادونه د هغوی د الله تعالی د عذاب نه هیڅ شی، د هغوی نه به عذاب دفع نه کړي، او نه به هغوی ته د الله تعالی رحمت راجلب کړي، بلکه نور به ورله هم عذاب او پښیمانتیا زیاته کړي، او دغه کسان خاص هم دوی د جهنم د اور والا دي چې تل به پکې وي.
التفاسير العربية:
مَثَلُ مَا یُنْفِقُوْنَ فِیْ هٰذِهِ الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا كَمَثَلِ رِیْحٍ فِیْهَا صِرٌّ اَصَابَتْ حَرْثَ قَوْمٍ ظَلَمُوْۤا اَنْفُسَهُمْ فَاَهْلَكَتْهُ ؕ— وَمَا ظَلَمَهُمُ اللّٰهُ وَلٰكِنْ اَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُوْنَ ۟
مثال د هغه څه چې دا کافران یې خرچ کوي د نیکیو په لارو کې، او هغه چې دوی یې د ثواب انتظار کوي؛ د هغه باد په شان دي چې هغه کې سخته یخني وي او د داسي یو قوم فصل او کښت ته ورسیږي چې د ګناهونو او نورو نافرمانیو له امله یې په خپلو ځانونو ظلم کړی وي، نو پس د هغوی فصل تباه شي، او حال دا چې هغوی ترې د ډیر خیر طمع لرله، نو لکه څرنګه چې دې باد دا فصل تباه او هلاک کړ او هیڅ فایده يې ترې وانه خسته، همدا رنګه کفر د دوی د هغو نیکو اعمالو ثواب بربادوي چې دوی یې امید لري، او الله تعالی په دوی ظلم ندی کړی -الله تعالی ډیر لوی دی لدې کار څخه- بلکه دوی په خپلو ځانونو ظلم کړی په سبب د کفر کولو د دوی په الله تعالی باندې او په سبب د تکذیب د دوی د الله تعالی د پیغمبرانو.
التفاسير العربية:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا لَا تَتَّخِذُوْا بِطَانَةً مِّنْ دُوْنِكُمْ لَا یَاْلُوْنَكُمْ خَبَالًا ؕ— وَدُّوْا مَا عَنِتُّمْ ۚ— قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَآءُ مِنْ اَفْوَاهِهِمْ ۖۚ— وَمَا تُخْفِیْ صُدُوْرُهُمْ اَكْبَرُ ؕ— قَدْ بَیَّنَّا لَكُمُ الْاٰیٰتِ اِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُوْنَ ۟
ای هغه کسانو چې په الله تعالی مو ایمان راوړی او د هغه د پیغمبر تابعداري مو کړې! تاسو له مومنانو پرته بل څوک ملګری او رازدار مه نیسئ، چې تاسو ورته خپل رازونه وايئ او خپل خاص احوال ورته ورښایئ، نو پس هغوی چې دي تاسو ته په ضرر در اړولو کې کمی نه کوي او ستاسو د حالاتو په خرابولو کې هم کمی نه کوي، ارزو لري د هغه څه چې تاسو ته ضرر دررسوي او په تاسو باندې مشقت کیږی، په تحقیق سره بدي او د ښمني د هغوئ په ژبو راښکاره شوي، چې ستاسو په دین پسې خبرې کوي، او ستاسو تر منځ دښمني اچوي، او ستاسو رازونه ښکاره کوي، او هغه کینه چې هغوی یې په سینو کې پټه ساتي ډیره زیاته ده، مونږ بیان کړل -ای مومنانو- تاسو ته ښکاره دلیلونه په هغه څه باندې چې ستاسو پکې خیر او مصلحت دی په دنیا او اخرت کې، که چیرته تاسو پوهیږئ په هغه څه چې تاسو ته د خپل رب له طرف نه نازل شوي.
التفاسير العربية:
هٰۤاَنْتُمْ اُولَآءِ تُحِبُّوْنَهُمْ وَلَا یُحِبُّوْنَكُمْ وَتُؤْمِنُوْنَ بِالْكِتٰبِ كُلِّهٖ ۚ— وَاِذَا لَقُوْكُمْ قَالُوْۤا اٰمَنَّا ۖۗۚ— وَاِذَا خَلَوْا عَضُّوْا عَلَیْكُمُ الْاَنَامِلَ مِنَ الْغَیْظِ ؕ— قُلْ مُوْتُوْا بِغَیْظِكُمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلِیْمٌۢ بِذَاتِ الصُّدُوْرِ ۟
خبردار شئ تاسو -ای مومنانو- تاسو مینه کوئ د دغه قوم سره، او د هغوی لپاره خیر غواړئ، حال داچې هغوی ستاسو سره مینه نه کوي، او ستاسو لپاره خیر هم نه غواړي، بلکه ستاسو سره بغض او کینه کوي، او تاسو په ټولو اسماني کتابونو ایمان لرئ، چی په هغه کې د هغوی اسماني کتابونه هم دي، او حال دا چې هغوی په هغه کتاب ایمان نه لري کوم چې ستاسو په پیغمبر باندې نازل شوی دی، او کله چې ستاسو سره مخ شي نو هغوی په خپلو ژبو باندې وایې: مونږ تصدیق کوو ستاسو د دین، او کله چې د یو بل سره ځان له شی نو چیچي د خپلو نوکانو سرونه د غم او د غصې له امله، په سبب د هغه یووالي چې تاسو پرې یاست، او ستاسو د کلمې د یووالي له امله، او په سبب د عزت د اسلام، او د هغه ذلیل حالت په وجه چې هغوی پکې دي. ته ووایه -ای پیغمبره- دغه قوم ته: پاتې شئ په هغه حالت کې چې تاسو پرې یاست، تر دې چې مړه شئ د غم او غصی له وجې، بیشکه الله تعالی پوهه دی په هغه څه چې په سینو کې دي د ایمان او کفر نه، او د خیر او شر نه.
التفاسير العربية:
اِنْ تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ ؗ— وَاِنْ تُصِبْكُمْ سَیِّئَةٌ یَّفْرَحُوْا بِهَا ؕ— وَاِنْ تَصْبِرُوْا وَتَتَّقُوْا لَا یَضُرُّكُمْ كَیْدُهُمْ شَیْـًٔا ؕ— اِنَّ اللّٰهَ بِمَا یَعْمَلُوْنَ مُحِیْطٌ ۟۠
-ای مومنانو- که چیرته تاسو ته څه نعمت درورسیږي پر دښمن برلاسی او یا په مال او اولاد کې ډیروالی، نو دوی ته پرې غم او خفګان رسیږي، او که چیرته تاسوته څه تکلیف درورسیږی لکه د دښمن غلبه په تاسو باندې او یا په مال او اولاد کې کمي، نو هغوی پدې باندې خوشحالیږی، او ستاسو په هر مصیبت باندې خوشحالیږی، او که چیرې تاسو د الله تعالی په اوامرو او د هغه په تقدیر باندې صبر وکړئ، او د هغه له غصې نه ځان وساتئ؛ نو تاسو ته د هغوی چلونه او تکلیفونه هیڅ ضرر نه شی دررسولی، بیشکه الله تعالی په هغو چلونو ښه پوهیږی چې دوی یې کوي، او دوی به ناهیلي وګرځوي.
التفاسير العربية:
وَاِذْ غَدَوْتَ مِنْ اَهْلِكَ تُبَوِّئُ الْمُؤْمِنِیْنَ مَقَاعِدَ لِلْقِتَالِ ؕ— وَاللّٰهُ سَمِیْعٌ عَلِیْمٌ ۟ۙ
او یاد کړه -ای پیغمبره- کله چې ته د ورځې په اول کې د مدینې منورې څخه احد ته د کافرانو د جنګ لپاره ووتلې، کله چې تا تیارول مومنان په خپلو ځایونو کې د جنګ لپاره، نو پس هر یو کس ته دې خپل ځای ورښوده، او الله تعالی اوریدونکی دی ستاسو د ویناګانو، پوهه دی ستاسو په کارونو.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• نَهْي المؤمنين عن موالاة الكافرين وجَعْلهم أَخِلّاء وأصفياء يُفْضَى إليهم بأحوال المؤمنين وأسرارهم.
د مسلمانانو منع کول د کافرانو له دوستئ څخه او د هغوی نه خاص ملګري او رازداران جوړول چی د مسلمانانو ټول احوال او رازونه ورته بیانوي.
اِذْ هَمَّتْ طَّآىِٕفَتٰنِ مِنْكُمْ اَنْ تَفْشَلَا ۙ— وَاللّٰهُ وَلِیُّهُمَا ؕ— وَعَلَی اللّٰهِ فَلْیَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُوْنَ ۟
یاد کړه -ای پیغمبره- هغه څه چې واقع شوي و دوو ډلو مومنانو ته د -بني سلمه او بني حارثه- څخه کله چې هغوی کمزوري ښکاره کړه، او د بیرته واپس کیدو هوډ یې وکړ، کله چې منافقان بیرته وګرځیدل، او الله تعالی مرسته وکړه د دوی سره چې کلک یې کړل په جنګ کولو او راویې ګرځول د هغه څه نه چې دوی یې قصد کړی و، او په ټولو حالاتو کې دې مؤمنان یواځې په الله تعالی باور وکړي.
التفاسير العربية:
وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللّٰهُ بِبَدْرٍ وَّاَنْتُمْ اَذِلَّةٌ ۚ— فَاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ ۟
او یقینا الله تعالی ستاسو مرسته کړې وه د مشرکینو پر خلاف د بدر په جنګ کې؛ حال دا چې تاسو کمزوري ګڼل کیدلئ او دا ځکه چې ستاسو عدد او د جنګ آلات کم وو، نو بس تاسو د الله تعالی څخه وویریږئ ددې لپاره چې تاسو د هغه د نعمتونو شکر ادا کړئ.
التفاسير العربية:
اِذْ تَقُوْلُ لِلْمُؤْمِنِیْنَ اَلَنْ یَّكْفِیَكُمْ اَنْ یُّمِدَّكُمْ رَبُّكُمْ بِثَلٰثَةِ اٰلٰفٍ مِّنَ الْمَلٰٓىِٕكَةِ مُنْزَلِیْنَ ۟ؕ
یاد کړه -ای پیغمبره- کله چې تا مومنانو ته ویل پداسې حال کې چې تا هغوی د جنګ بدر په میدان کې مضبوطول وروسته د هغه نه چې هغوی اوریدلی وو چې مشرکانو ته به مرسته راځي. آیا تاسو لره دا بس ندي چې الله تعالی ستاسو مرسته وکړي په درې زره ملایکو سره چې له اسمان څخه رالیږلی شوې وې د الله تعالی له طرفه د دې لپاره چې تاسو د جنګ په میدان کې مضبوط شئ.
التفاسير العربية:
بَلٰۤی ۙ— اِنْ تَصْبِرُوْا وَتَتَّقُوْا وَیَاْتُوْكُمْ مِّنْ فَوْرِهِمْ هٰذَا یُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ اٰلٰفٍ مِّنَ الْمَلٰٓىِٕكَةِ مُسَوِّمِیْنَ ۟
ولی نه! دا ستاسو لپاره بس کیږی. او ستاسو لپاره د الله تعالی له طرفه د مرستې یو بل زیری دی: که چیرته تاسو په جنګ باندې صبر وکړ او د الله تعالی څخه وویریدئ، او ستاسو دښمنانو ته مرسته راشي په همدغه وخت کې چې ستاسو طرف ته په تلوار سره راروان وي، که چیرته دا کار وشو ستاسو رب به ستاسو مرسته په پنځه زره ملایکو وکړي چې په خپلو ځانونو او آسونو به یې د جنګ ښکاره نښې لګولې وي.
التفاسير العربية:
وَمَا جَعَلَهُ اللّٰهُ اِلَّا بُشْرٰی لَكُمْ وَلِتَطْمَىِٕنَّ قُلُوْبُكُمْ بِهٖ ؕ— وَمَا النَّصْرُ اِلَّا مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ الْعَزِیْزِ الْحَكِیْمِ ۟ۙ
او الله تعالی ندی ګرځولی دا کومک او مرسته د ملایکو په واسطه مګر ستاسو لپاره د خوشحالۍ خبر، چې ستاسو زړونه پرې مطمئن شي، او که دا نه وي نو بیشکه حقیقي غلبه یواځې په ظاهري اسبابو سره نه ده، بلکه یقینا حقیقي غلبه د الله تعالی له طرفه ده چې زورور دی هیڅوک پري نه شې غالبه کیدلی، حکمت والا دی په خپل تقدیر او خپل شریعت کې.
التفاسير العربية:
لِیَقْطَعَ طَرَفًا مِّنَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْۤا اَوْ یَكْبِتَهُمْ فَیَنْقَلِبُوْا خَآىِٕبِیْنَ ۟
دا غلبه چې د بدر په غزا کې تاسو ته الله تعالی درکړه پدې سره الله تعالی غوښتل چې هلاکه کړي یوه ډله د هغو کسانو څخه چې کفر یې کړی؛ په قتل سره، او ذلیله کړي بله ډله د کافرانو، او غوصه کړي دوی په ناکامۍ د دوی سره، نو پس واپس به شي مکې ته په ناکامۍ او ذلت سره.
التفاسير العربية:
لَیْسَ لَكَ مِنَ الْاَمْرِ شَیْءٌ اَوْ یَتُوْبَ عَلَیْهِمْ اَوْ یُعَذِّبَهُمْ فَاِنَّهُمْ ظٰلِمُوْنَ ۟
هر کله چې پیغمبر صلی الله علیه وسلم د مشرکانو مشرانو ته د هلاکت دعا وکړه وروسته د هغه حالت نه چې په احد جنګ کې رامنځ ته شو؛ الله رب العزت ورته وویل: تا لره د دوی د اختیار نه هیڅ شی نشته، بلکه ټول اختیار خاص الله تعالی لره دی، نو پس ته صبر وکړه تر دې چې الله تعالی ستاسو تر منځ فیصله وکړي، او یا الله تعالی هغوی ته د توبې توفیق ورکړي نو پس اسلام به قبول کړي، او یا به په خپل کفر باندې همیشوالی وکړي نو الله تعالی به ورته عذاب ورکړي، بیشکه چې دوی په دغه وخت کې ظالمان دي د عذاب مستحق (وړ) دي.
التفاسير العربية:
وَلِلّٰهِ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ ؕ— یَغْفِرُ لِمَنْ یَّشَآءُ وَیُعَذِّبُ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟۠
او خاص د الله تعالی په اختیار کې دي هر هغه څه چې په اسمانونو کې دي او هر هغه څه چې په ځمکه کې دي؛ که پیدایښت دی او که تدبیر د دوی د کارونو، بخښی ګناهونه چاته چې وغواړي د خپلو بندګانو څخه په خپل رحمت سره، او عذاب ورکوي چاته چې وغواړي په خپل عدل سره، او الله تعالی بخښنه کوونکی دی هغه چاته چې توبه وباسي د خپلو بندګانو څخه، رحم کوونکی دی په هغوی باندې.
التفاسير العربية:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا لَا تَاْكُلُوا الرِّبٰۤوا اَضْعَافًا مُّضٰعَفَةً ۪— وَّاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُوْنَ ۟ۚ
ای هغه کسانو چې ایمان مو راوړی په الله تعالی باندې او د هغه د رسول تابعداري مو کړې ده، د سود اخیستلو څخه ځان وساتئ چې زیات چندونه اخلئ د خپل هغه رأس المال څخه چې تاسو قرض ورکړی وي، لکه څرنګه به چې د جاهلیت والاو کول، او وویریږئ له الله تعالی څخه د هغه د حکمونو په عملي کولو سره او د هغه د منهیاتو څخه په ځان ساتلو سره، د دې لپاره چې تاسو حاصل کړئ هغه خیر چې تاسو يې په دنیا او اخرت کې غواړئ.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• مشروعية التذكير بالنعم والنقم التي تنزل بالناس حتى يعتبر بها المرء.
مشروعیت او جواز د پند ورکولو په یادولو د نعمتونو او هغو عذابونو چې په خلکو باندې راځي د دې لپاره چې انسان ترې عبرت واخلي.
• من أعظم أسباب تَنَزُّل نصر الله على عباده ورحمته ولطفه بهم: التزامُ التقوى، والصبر على شدائد القتال.
په خپلو بندګانو باندې د الله تعالی د نصرت نازلیدلو او په هغوی باندې د رحم او مهربانۍ کولو د غټو سببونو څخه دا دي: همیشه د الله تعالی څخه ویره کول، او د جنګ په سختیو باندې صبر کول دي.
• الأمر كله لله تعالى، فيحكم بما يشاء، ويقضي بما أراد، والمؤمن الحق يُسَلم لله تعالى أمره، وينقاد لحكمه.
اختیار د ټولو کارونو خاص الله تعالی لره دی، نو بس حکم کوي په څه چې يې وغواړي، او کوي څه چې وغواړي، او ریښتونی مومن د الله تعالی امر ته غاړه ږدي، او د هغه فیصلې ته تسلمیږي.
• الذنوب - ومنها الربا - من أعظم أسباب خِذلان العبد، ولا سيما في مواطن الشدائد والصعاب.
ګناهونه -او د هغې څخه سود دی- د انسان د شرمندګۍ او د ذلت له لویو لاملونو څخه دي، او خاصکر د سختیو او تکلیفونو په ځایونو کې.
• مجيء النهي عن الربا بين آيات غزوة أُحد يشعر بشمول الإسلام في شرائعه وترابطها بحيث يشير إلى بعضها في وسط الحديث عن بعض.
له سود څخه د نهي راتګ د احد د غزا د آیتونو په منځ کې دې خبرې ته اشاره کوي چې اسلام په خپلو حکمونو او د هغو - آيتونو - په تړاو کې بشپړ دی، په داسې ډول چې د خبرې په منځ کې ځينې يې ځينو ته اشاره کوي.
وَسَارِعُوْۤا اِلٰی مَغْفِرَةٍ مِّنْ رَّبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمٰوٰتُ وَالْاَرْضُ ۙ— اُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِیْنَ ۟ۙ
او تلوار وکړئ او د یو بل نه مخکې والی وکړئ نیکو کارونو کولو ته، او په ځان نږدې کولو سره الله تعالی ته په مختلفو طاعتونو سره؛ د دې لپاره چې تاسو د الله تعالی له طرفه لوی مغفرت حاصل کړئ، او ننوځئ داسې جنتونو ته چې پراخوالی یې د اسمانونو او ځمکو په شان دی، دغه جنت الله تعالی د خپلو پرهیزګارانو بندګانو لپاره تیار کړی دی.
التفاسير العربية:
الَّذِیْنَ یُنْفِقُوْنَ فِی السَّرَّآءِ وَالضَّرَّآءِ وَالْكٰظِمِیْنَ الْغَیْظَ وَالْعَافِیْنَ عَنِ النَّاسِ ؕ— وَاللّٰهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِیْنَ ۟ۚ
پرهیزګاران هغه کسان دي چې خپل مالونه د الله تعالی په لاره کې خرچ کوي، د اسانتیا (مالدارۍ) او تنګستیا (غریبۍ) په حالاتو کې، او کنټرولونکي دي خپلې غصی لره؛ سره لدې نه چې د انتقام وسه او طاقت هم لري، او تیریږی (معافی کوي) د هغه چا نه چې ظلم یې پری کړې وي، او الله تعالی خوښوي نیکان خلک چې په دې صفتونو باندې خپل اخلاق برابروي.
التفاسير العربية:
وَالَّذِیْنَ اِذَا فَعَلُوْا فَاحِشَةً اَوْ ظَلَمُوْۤا اَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللّٰهَ فَاسْتَغْفَرُوْا لِذُنُوْبِهِمْ۫— وَمَنْ یَّغْفِرُ الذُّنُوْبَ اِلَّا اللّٰهُ ۪۫— وَلَمْ یُصِرُّوْا عَلٰی مَا فَعَلُوْا وَهُمْ یَعْلَمُوْنَ ۟
او دا متقیان هغه کسان دي چې کله غټه ګناه وکړي، او یا کم کړي خپل ثواب په کولو د وړو ګناهونو، نو الله تعالی یاد کړي، او د الله تعالی وعید (اخطار) نافرمانو خلکو ته راپه یادکړي، او پرهیزګارانو سره د هغه وعدې هم راپه یادې کړي، نو بس غواړي د خپل رب څخه -داسې حال کې چې پښیمانه وي په خپلو ګناهونو- پټول د دوی د ګناهونو او نه رانیول د هغوی په دغو ګناهونو سره؛ ځکه چې ګناهونه نه بخښی مګر یواځې الله تعالی، او په خپلو ګناهونو همیشوالی نه کوي، او پدې هم پوهیږي چې دوی ګناهکار دي، او یقینا الله تعالی ټول ګناهونه بخښي.
التفاسير العربية:
اُولٰٓىِٕكَ جَزَآؤُهُمْ مَّغْفِرَةٌ مِّنْ رَّبِّهِمْ وَجَنّٰتٌ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِیْنَ فِیْهَا ؕ— وَنِعْمَ اَجْرُ الْعٰمِلِیْنَ ۟ؕ
دغه کسان چې د دې خایسته صفتونو والا دي، او د دې خایسته خصلتونو والا دي، ثواب د دوئ دا دی چې الله تعالی د دوی ګناهونه پټ کړي، او ورته ترې تېر شي، او دوی لره په اخرت کې جنتونه دي چې بهیږی به لاندې د ماڼیو د هغې نه ویالې، اوسیږي به دوی په دې کې تل، او ډیره خایسته ده دا بدله د هغه چا چې د الله تعالی په طاعت باندې عمل کوي.
التفاسير العربية:
قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ سُنَنٌ ۙ— فَسِیْرُوْا فِی الْاَرْضِ فَانْظُرُوْا كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِیْنَ ۟
او هر کله چې مومنان وازمایل شو په هغه څه چې دوی ته د احد په ورځ رسیدلي و، الله تعالی دوی ته د تعزیې په شکل وویل: یقینا تیرې شوې دي مخکي ستاسو نه د الله تعالی مختلفې طریقې په هلاکولو د کافرانو کې، او ګرځولی یې دی ښه انجام مومنانو لره وروسته د ازمایښت (امتحان) څخه، نو بس تاسو په ځمکه کې وګرځئ او د عبرت په نظر وګورئ چې الله تعالی او د هغه رسول صلی الله علیه وسلم ته د دروغو نسبت کوونکو خلکو انجام څرنګه و؟ کورونه یې ړنګ شول، او بادشاهي يې هم ختمه شوه.
التفاسير العربية:
وَلَا تَهِنُوْا وَلَا تَحْزَنُوْا وَاَنْتُمُ الْاَعْلَوْنَ اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟
او تاسو مه کمزوي کیږئ -ای مومنانو- او غم مه کوئ په هغه څه چې تاسو ته د د احد د جنګ په ورځ درورسیدل؛ او دا ستاسو لپاره مناسب هم نه ده، ځکه چې تاسو د ایمان په وجه غالب او اوچت یاست، او د الله تعالی د مرستې، او د هغه د مدد د امید ساتلو په وجه تاسو غالب یاست، که چیرته تاسې په الله تعالی ایمان لرونکي یاست، او یقین کوونکي یاست د هغه په وعدو د خپلو پرهیزګارانو بندګانو سره.
التفاسير العربية:
اِنْ یَّمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِّثْلُهٗ ؕ— وَتِلْكَ الْاَیَّامُ نُدَاوِلُهَا بَیْنَ النَّاسِ ۚ— وَلِیَعْلَمَ اللّٰهُ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَیَتَّخِذَ مِنْكُمْ شُهَدَآءَ ؕ— وَاللّٰهُ لَا یُحِبُّ الظّٰلِمِیْنَ ۟ۙ
که چیری تاسو ته دررسیدلي وو -ای مومنانو- زخمونه او مرګ د جنګ احد په ورځ، نو یقینا کافرانو ته هم ستاسو په شان زخمونه او مرګ وررسیدلی و، او ورځې چې دي الله تعالی یې اړوي را اړوي د خلکو ترمنځ که مسلمان وي او که کافر څرنګه چې د الله تعالی خوښه وي د کامیابۍ او ناکامۍ نه؛ د غټو حکمتونو له وجی نه؛ چی ځینې يې دا دي: چې حقیقي مسلمانان پکې د منافقانو څخه ښکاره شي، او ځینې يې دا دي: چې ونازوي چا لره چې وغواړي په شهادت سره په خپله لاره کې، او الله تعالی نه خوښوي تیری کوونکي په خپلو ځانونو چې د الله تعالی په لاره کې یې جهاد پریښودی وي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الترغيب في المسارعة إلى عمل الصالحات اغتنامًا للأوقات، ومبادرة للطاعات قبل فواتها.
تیزي ورکول په تلوار کولو سره د نیکو کارونو ته لپاره د ګټی اخیستلو د وختونو څخه، او وړاندی والی کول نیکیو ته مخکی له فوت کیدو څخه.
اَمْ حَسِبْتُمْ اَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا یَعْلَمِ اللّٰهُ الَّذِیْنَ جٰهَدُوْا مِنْكُمْ وَیَعْلَمَ الصّٰبِرِیْنَ ۟
آیا ګمان کوئ تاسو -ای مومنانو- چې جنت ته به ننوځئ پرته له امتحان او صبر نه چې پدې سره د الله تعالی په لاره کې حقیقي مجاهدین ښکاره شي، او ښکاره شي هغه صبر کوونکي په هغو تکلیفونو چې دوی ته په جهاد کې رسیږي؟!
التفاسير العربية:
وَلَقَدْ كُنْتُمْ تَمَنَّوْنَ الْمَوْتَ مِنْ قَبْلِ اَنْ تَلْقَوْهُ ۪— فَقَدْ رَاَیْتُمُوْهُ وَاَنْتُمْ تَنْظُرُوْنَ ۟۠
او یقینا وئ تاسو ای -مومنانو- چې کافرانو سره مو د مخامخ جنګ هیله او ارزو د دې لپاره کوله چې د الله تعالی په لاره کې شهادت حاصل کړئ، لکه څرنګه چې ستاسو وروڼو د جنګ بدر په ورځ حاصل کړی و مخکې لدې نه چې تاسو د مرګ د اسبابو او سختیو سره مخامخ شئ، نو بس دا دی تاسو ولیده د احد په ورځ هغه څه چې تاسو یې تمنا کوله، او تاسو ورته مخامخ کتل.
التفاسير العربية:
وَمَا مُحَمَّدٌ اِلَّا رَسُوْلٌ ۚ— قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ ؕ— اَفَاۡىِٕنْ مَّاتَ اَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلٰۤی اَعْقَابِكُمْ ؕ— وَمَنْ یَّنْقَلِبْ عَلٰی عَقِبَیْهِ فَلَنْ یَّضُرَّ اللّٰهَ شَیْـًٔا ؕ— وَسَیَجْزِی اللّٰهُ الشّٰكِرِیْنَ ۟
او نه و محمد -صلی الله علیه وسلم- مګر یو پیغمبر و د ډلی د هغو پیغمبرانو څخه چې مخکې د ده نه تیر شوي دي، مړه شوي او یا وژل شوي (شهیدان شوی) دي، نو آیا که محمد -صلی الله علیه وسلم- مړ شو او یا ووژل شو (شهید شو) نو تاسو به د خپل دین څخه واوړئ، او جهاد به پریږدئ؟! او څوک چې ستاسې څخه د خپل دین نه واوړي یقینا الله تعالی ته هیڅ ضرر نشي رسولی؛ ځکه چې هغه قوي او زورور ذات دي، بلکه دا مرتد انسان خپل ځان ته ضرر رسوي چې د دنیا او اخرت د تاوان سره يې مخ کوي، او خامخا بدله به ورکړي الله تعالی شکر کذارو ته خایسته بدله د وجی د ثابت پاتې کیدلو د دوی په خپل دین باندې، او د وجی د جهاد کولو د دوی د هغه په لاره کې.
التفاسير العربية:
وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ اَنْ تَمُوْتَ اِلَّا بِاِذْنِ اللّٰهِ كِتٰبًا مُّؤَجَّلًا ؕ— وَمَنْ یُّرِدْ ثَوَابَ الدُّنْیَا نُؤْتِهٖ مِنْهَا ۚ— وَمَنْ یُّرِدْ ثَوَابَ الْاٰخِرَةِ نُؤْتِهٖ مِنْهَا ؕ— وَسَنَجْزِی الشّٰكِرِیْنَ ۟
او نشته هیڅ یو نفس لره چې مړ شي مګر په قضا او حکم د الله تعالی، وروسته له هغه نه چې پوره شي هغه موده چې الله تعالی ورله لیکلي وي او هغه لره یې د مرګ وخت ګرځولی وي، چې نه د هغه څخه زیاتیږی او نه کمیږی. او هر هغه څوک چې غواړي په خپل عمل سره بدله د دنیا ورکوو مونږ هغه ته په هغه اندازه چې دې ته د دنیا څخه لیکل شوي وي، او په آخرت کې به د هغه لپاره هيڅ بدله نه وي، او څوک چې په خپل عمل سره په آخرت کې د الله تعالی ثواب او بدله غواړي مونږ به یې ورته د هغه څخه ورکړو، او خامخا بدله ورکوو مونږ هغه چاته چې شکر ګذار وي بدله لویه.
التفاسير العربية:
وَكَاَیِّنْ مِّنْ نَّبِیٍّ قٰتَلَ ۙ— مَعَهٗ رِبِّیُّوْنَ كَثِیْرٌ ۚ— فَمَا وَهَنُوْا لِمَاۤ اَصَابَهُمْ فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ وَمَا ضَعُفُوْا وَمَا اسْتَكَانُوْا ؕ— وَاللّٰهُ یُحِبُّ الصّٰبِرِیْنَ ۟
او څومره ډیر له انبیاو څخه جنګ کړی و د هغه په ملګرتیا ډیرو ډلو د هغو له ملګرو څخه، نو پس هغوی بزدله شوي نه وو د جهاد نه د هغو زخمونو او مرګونو له امله چې دوی ته د الله تعالی په لاره کې رسیدلي وو، او د دښمن د جنګ څخه هم نه وو سست شوي، او دښمن ته یې غاړه هم نه وه کېښودلې، بلکه صبر یې کړی و او مضبوط پاتي شوي وو، او الله تعالی مینه کوي له هغه چا سره چې د الله تعالی په لاره کې په سختیو او تکلیفونو صبر کوي.
التفاسير العربية:
وَمَا كَانَ قَوْلَهُمْ اِلَّاۤ اَنْ قَالُوْا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوْبَنَا وَاِسْرَافَنَا فِیْۤ اَمْرِنَا وَثَبِّتْ اَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْكٰفِرِیْنَ ۟
او نه وه دعا د دې صبر کوونکو خلکو کله چې په هغوی باندې مصیبتونه راغلل مګر دا چې ویل به یې: ای ربه زمونږه! وبخښه مونږ ته ګناهونه زمونږ او زیاتی زمونږ په دین خپل کې، او مضبوط کړه قدمونه زمونږ د دښمن سره د مخامخ کیدو په وخت کې، او غالب کړه مونږ په هغه قوم چې په تا یې کفر کړی دی.
التفاسير العربية:
فَاٰتٰىهُمُ اللّٰهُ ثَوَابَ الدُّنْیَا وَحُسْنَ ثَوَابِ الْاٰخِرَةِ ؕ— وَاللّٰهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِیْنَ ۟۠
نو پس ورکړه الله تعالی دوی ته بدله د دنیا؛ په غلبې او قدرت سره، او وریې کړه دوی ته ښایسته بدله په آخرت کې چې راضي شو له دوي نه او د نعمتونو په جنتونو کې یې نه ختمیدونکي نعمتونه ورکړل، او الله تعالی خاص مینه کوي د هغه چا سره چې په ښایسته طریقې سره خپل عبادتونه او معاملات کوي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الابتلاء سُنَّة إلهية يتميز بها المجاهدون الصادقون الصابرون من غيرهم.
• يجب ألا يرتبط الجهاد في سبيل الله والدعوة إليه بأحد من البشر مهما علا قدره ومقامه.
باید د الله تعالی په لاره کې جهاد او هغه ته دعوت کول په هیڅ یو کس پوري ونه تړل شي څومره چې د هغه قدر او مقام اوچت شي.
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا اِنْ تُطِیْعُوا الَّذِیْنَ كَفَرُوْا یَرُدُّوْكُمْ عَلٰۤی اَعْقَابِكُمْ فَتَنْقَلِبُوْا خٰسِرِیْنَ ۟
ای هغه کسانو چې په الله تعالی باندې مو ایمان راوړی او د هغه د رسول تابعداري مو کړې، که چیرته تاسو تابعداري وکړئ د هغه کسانو چې کفر يې کړی دی له یهودو او نصاراو او مشرکانو څخه، په هغه څه کې چې تاسو ته پرې امر کوي له ګمراهۍ نه، بېرته به وګرځوي تاسو وروسته له ایمان ستاسو نه -هغه څه ته چې هغوی پکې دی- کافران، نو بس تاسو به وګرځئ تاوانیان په دنیا او اخرت کې.
التفاسير العربية:
بَلِ اللّٰهُ مَوْلٰىكُمْ ۚ— وَهُوَ خَیْرُ النّٰصِرِیْنَ ۟
دا کافران ستاسو مرسته نه کوي که تاسو د هغوی تابعداري وکړئ، بلکه الله تعالی یوازې ستاسې مرسته کوي ستاسو د دښمن په مقابل کې، نو پس تاسو د الله تعالی تابعداري وکړئ، او هغه پاک ذات له غوره مرسته کوونکو څخه دی، نو بس تاسو له هغه څخه وروسته هیچاته اړتیا نه لرئ.
التفاسير العربية:
سَنُلْقِیْ فِیْ قُلُوْبِ الَّذِیْنَ كَفَرُوا الرُّعْبَ بِمَاۤ اَشْرَكُوْا بِاللّٰهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهٖ سُلْطٰنًا ۚ— وَمَاْوٰىهُمُ النَّارُ ؕ— وَبِئْسَ مَثْوَی الظّٰلِمِیْنَ ۟
زر دی چې مونږ به د هغه کسانو په زړونو کې سخته ویره وغورځوو چې په الله تعالی باندې یې کفر کړی، تر دې چې هغوي به ستاسو سره د جنګ کولو مقاومت ونلري په سبب د شریک جوړولو د دوی له الله تعالی سره نور معبودان؛ چې هغوی یې په خپلو خواهشاتو بندګي کړې وه، په دوی باندې د الله تعالی له طرفه د هغوی د بندګۍ کولو څه دلیل نه و راغلی، او ځای د اوسیدلو د دوی چې دوی به ورته ورګرځي په آخرت کې اور د جهنم دی، او د جهنم اور ډیر بد ځای د اوسیدو دی د ظالمانو لپاره.
التفاسير العربية:
وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّٰهُ وَعْدَهٗۤ اِذْ تَحُسُّوْنَهُمْ بِاِذْنِهٖ ۚ— حَتّٰۤی اِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِی الْاَمْرِ وَعَصَیْتُمْ مِّنْ بَعْدِ مَاۤ اَرٰىكُمْ مَّا تُحِبُّوْنَ ؕ— مِنْكُمْ مَّنْ یُّرِیْدُ الدُّنْیَا وَمِنْكُمْ مَّنْ یُّرِیْدُ الْاٰخِرَةَ ۚ— ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِیَبْتَلِیَكُمْ ۚ— وَلَقَدْ عَفَا عَنْكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ ذُوْ فَضْلٍ عَلَی الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
او الله ستاسو سره د احد په ورځ ستاسو د دښمن پر وړاندې د مرستې کړې ژمنه پوره کړه، کله چې تاسې هغوی د الله په امر سخت وژل آن تردې چې کله تاسې وډار شوئ او له هغه څه کمزوري شوئ چې رسول درته پرې امر کړی و او په خپلو ځايونو کې پر پاتې کېدو يا پرېښودو او ولجو په را ټولولو کې مو اختلاف وکړ او له رسول مو د هغه په دغه امر کې سرغړونه وکړه چې په خپلو ځایونو کې په هر حال د پاتې کېدو په اړه يې درته کړی و، دغه څه وروسته له هغه له تاسو واقع شول چې الله تاسو ته پر دښمن مو هغه بريا در وښودله چې خوښوله مو، له تاسو ځينې مو د دنيا ولجې خوښوي او دوی هغه کسان دي چې خپل ځايونه يې پرېښودل، او ځينې مو د آخرت ثواب غواړي او هغوی هغه کسان دي چې پر خپلو ځايونو پاتې شول چې د رسول د امر منونکي وو، بيا الله تاسو له هغوی وګرځولاست او هغوی يې پر تاسو مسلط کړل، ترڅو مو وازمويي، چې کړاو زغمونکی مؤمن له هغه چا بېل کړي چې پښې يې ښويدلې دي او نفس يې کمزوری شوی دی، او پرته له شکه الله د رسول له امره د سړونې په اړه هغوی ته بخښنه وکړه چې ترسره کړې يې وه او الله پر مؤمنانو د لوی فضل والا دی، دا چې ايمان ته يې د هغوی لارښوونه وکړه، له ګناهونو يې بخښنه ورته وکړه او پر کړاوونو يې ثواب ورکړ.
التفاسير العربية:
اِذْ تُصْعِدُوْنَ وَلَا تَلْوٗنَ عَلٰۤی اَحَدٍ وَّالرَّسُوْلُ یَدْعُوْكُمْ فِیْۤ اُخْرٰىكُمْ فَاَثَابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِّكَیْلَا تَحْزَنُوْا عَلٰی مَا فَاتَكُمْ وَلَا مَاۤ اَصَابَكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ خَبِیْرٌ بِمَا تَعْمَلُوْنَ ۟
یاد کړئ -ای مومنانو- هغه وخت کله چې تاسو لرې کیدلئ په ځمکه کې تښتیدونکي د احد د جنګ په ورځ، کله چې تاسو ته د رسول الله صلی الله علیه وسلم د حکم د مخالفت له امله ناکامي درورسیدله، او ستاسو څخه هیڅ یو کس بل ته نه کتل، او رسول -صلی الله علیه وسلم- درته د شا طرف نه اوازونه کول چې ستاسو او د مشرکینو تر منځ وو او دا یې ویل: زما طرف ته راشئ د الله تعالی بندګانو! زما طرف ته راشئ د الله تعالی بندګانو! نو بس الله تعالی تاسو ته د غنیمت او غلبې د لاسه ورکولو په وجه درد او غم درکړ، چې ورپسی وو نور دردونه او غمونه، او هغه اوازه چې ستاسو په منځ کې خپره شوه چې پیغمبر -صلی الله علیه وسلم- وژل شوی (شهید) شوی دی، او الله تعالی دا په تاسو باندې ځکه راوستل چې تاسو خفه نه شئ په هغه غنیمت او غلبې چې ستاسو څخه پاتې شوي وو، او نه په هغه مرګ او زخمونو چې تاسو ته دررسیدلی وو، وروسته له هغه نه چې تاسو ته ښکاره شوه چې پیغمبر -صلی الله علیه وسلم- نه دی وژل شوی، نو پر تاسو باندې دغه مصیبت او درد سپک شو، او الله تعالی خبردار دی په هغه کارونو چې تاسو یې کوئ، په هغه باندې ستاسو د زړونو هیڅ حال پټ نه پاتې کیږي، او نه ستاسو د اندامونو کوم عمل په هغه باندې پټ پاتی کیږي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• التحذير من طاعة الكفار والسير في أهوائهم، فعاقبة ذلك الخسران في الدنيا والآخرة.
د کافرانو له پیروۍ او د هغوی د خواهشاتو پسې له تلو څخه ویرول، ځکه پایله یې په دنیا او اخرت کې تاوان دی.
• إلقاء الرعب في قلوب أعداء الله صورةٌ من صور نصر الله لأوليائه المؤمنين.
د دښمنانو په زړونو کې ویره اچول د الله تعالی له طرفه د خپلو دوستانو مومنانو سره د کامیابۍ یو ډول دی.
ثُمَّ اَنْزَلَ عَلَیْكُمْ مِّنْ بَعْدِ الْغَمِّ اَمَنَةً نُّعَاسًا یَّغْشٰی طَآىِٕفَةً مِّنْكُمْ ۙ— وَطَآىِٕفَةٌ قَدْ اَهَمَّتْهُمْ اَنْفُسُهُمْ یَظُنُّوْنَ بِاللّٰهِ غَیْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِیَّةِ ؕ— یَقُوْلُوْنَ هَلْ لَّنَا مِنَ الْاَمْرِ مِنْ شَیْءٍ ؕ— قُلْ اِنَّ الْاَمْرَ كُلَّهٗ لِلّٰهِ ؕ— یُخْفُوْنَ فِیْۤ اَنْفُسِهِمْ مَّا لَا یُبْدُوْنَ لَكَ ؕ— یَقُوْلُوْنَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الْاَمْرِ شَیْءٌ مَّا قُتِلْنَا هٰهُنَا ؕ— قُلْ لَّوْ كُنْتُمْ فِیْ بُیُوْتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِیْنَ كُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقَتْلُ اِلٰی مَضَاجِعِهِمْ ۚ— وَلِیَبْتَلِیَ اللّٰهُ مَا فِیْ صُدُوْرِكُمْ وَلِیُمَحِّصَ مَا فِیْ قُلُوْبِكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ عَلِیْمٌۢ بِذَاتِ الصُّدُوْرِ ۟
بیا يې راولیږله پر تاسې- وروسته له درد او تنګستیا څخه -د زړه سکون او باور، پدې سره یې ستاسو پر یوه ډله چې- هغوی هغه کسان وو چې د الله تعالی په وعدو یې باور و- پرکالي راوسته؛ د هغه امن او سکون له امله چې د دوی په زړونو کې و، او بله داسې یوه ډله وه چې هغوی ته امن او پرکالي نه وه رسیدلې، او دا هغه منافقان و چې یواځې د خپل ځان د ژغورلو سوچ او فکر ورسره و، نو بس د دوی په زړونو کې بې ثباتي او ویره وه، ګمانونه یې کول په الله تعالی بد ګمانونه، چې یقینا الله تعالی د خپل پیغمبر مرسته نه کوي او د خپلو خاصو بندګانو ملاتړ هم نه کوي، په شان د ګمان د جاهلیت والاو هغوی چې د الله عزت یې نه و کړی څرنګه چې د هغه له شان سره مناسب و، د خپلی ناپوهۍ له وجی، دا منافقان وایې مونږ لره جنګ ته د وتلو باره کې څه واک او اختیار نشته، او که چیرته وی نو مونږ به نه وی وتلي، ته جواب ورکړه دوی ته -ای پیغمبره-: بیشکه واک او اختیار د نصرت او غلبې ټول د الله تعالی سره دی، هغه چې څه وغواړي کوی يې، او فیصله کوي څرنګه چې وغواړي، او الله تعالی هغه ذات دی چې ستاسو د وتلو تقدیر یې لیکلی و. او دا منافقان په خپلو سینو کې پټوي د شک او بد ګمان نه هغه څه چې تاته یې نه ښکاره کوي، کله چې وایې دوی: که چیرته مونږ لره جنګ ته په وتلو کې څه واک وی مونږ به پدې ځاې کې نه و مړه شوي، ته ورته ووایه -ای پیغمبره- که چیرته تاسو په خپلو کورونو کې وئ او د جنګ او مرګ له ځایونو څخه لرې هم وئ؛ نو خامخا راوتلي به و ستاسو څخه هغه څوک چې الله تعالی ورته مرګ لیکلی و د خپل مرګ ځای ته، او دا کار الله تعالی نه و مقرر کړی مګر د دې لپاره چې وازموي هغه نیتونه او مقصدونه چې ستاسو په سینو کې دي، او پدې سره هغه څه جلا کړي چې په دې زړونو کې کوم ایمان او نفاق دی، او الله تعالی ښه پوه دی په هغه څه چې د خپلو بندګانو په سینو کې دي، په هغه باندې لده څخه هیڅ شی پټ نه پاتی کیږی.
التفاسير العربية:
اِنَّ الَّذِیْنَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ یَوْمَ الْتَقَی الْجَمْعٰنِ ۙ— اِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّیْطٰنُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُوْا ۚ— وَلَقَدْ عَفَا اللّٰهُ عَنْهُمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ حَلِیْمٌ ۟۠
بیشکه ستاسو څخه هغه کسان چې ماته یې خوړلې وه - ای د محمد صلی الله علیه وسلم ملګرو- په هغه ورځ چې د مسلمانانو لښکر په احد کې د کافرانو د لښکر سره مخامخ شو، بیشکه شیطان دوی په لړزان کړې و د ځینې هغه ګناهونو له امله چې دوی کړې و ، او بیشکه چې الله تعالی دوی ته عفوه کړې نو بس دوی يې په دې نه دي رانیولي؛ د خپل فضل او رحمت په وجه، بیشکه الله تعالی بخښنه کوونکی دی هغه چاته چې توبه وباسي، صبرناک دی په سزا ورکولو کې تلوار نه کوي.
التفاسير العربية:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا لَا تَكُوْنُوْا كَالَّذِیْنَ كَفَرُوْا وَقَالُوْا لِاِخْوَانِهِمْ اِذَا ضَرَبُوْا فِی الْاَرْضِ اَوْ كَانُوْا غُزًّی لَّوْ كَانُوْا عِنْدَنَا مَا مَاتُوْا وَمَا قُتِلُوْا ۚ— لِیَجْعَلَ اللّٰهُ ذٰلِكَ حَسْرَةً فِیْ قُلُوْبِهِمْ ؕ— وَاللّٰهُ یُحْیٖ وَیُمِیْتُ ؕ— وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِیْرٌ ۟
ای هغه کسانو چې په الله تعالی مو ایمان راوړی او د هغه د پیغمبر تابعداري مو کړې، تاسو مه کیږئ په شان د کافرانو له منافقانو څخه، کله چې هغوی د روزۍ د لاسته راوړلو او یا د جهاد لپاره سفر وکړي بیا مړه شي او یا ووژل(شهیدان) شي نو وایي : که چیرته دوی زمونږ سره و او وتلې نه وو، او جهاد یې نه و کړی، نو دوی به نه مړه شوي و او نه به وژل شوي (شهیدان شوي) وو، الله تعالی د دوی په زړونو کې دا عقیده اچولې وه چې په زړونو کې یې نوره هم پښیمانتیا او خفګان زیات شي او یوازې الله تعالی مړه کول او ژوندي کول کوي په خپلې خوښې سره، د هغه تقدیر د چا کیناستل (پاتی کیدل د سفر یا غزا نه) بندولی نه شي او د چا وتل (سفر کول د تجارت یا وتل غزا ته) یې رامخکې کولی نه شي، او الله تعالی په هغو کارونو چې تاسو یې کوئ لیدونکی دی، ستاسو د عملونو څخه هیڅ شی په هغه باندې پټ نشي پاتې کیدلی، او خامخا به درله پري بدله درکړي.
التفاسير العربية:
وَلَىِٕنْ قُتِلْتُمْ فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ اَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِّنَ اللّٰهِ وَرَحْمَةٌ خَیْرٌ مِّمَّا یَجْمَعُوْنَ ۟
او که چیرته ووژل شئ تاسو د الله تعالی په لار کې او یا په خپل مرګ مړه شئ -ای مومنانو- بخښنه به وکړي الله تعالی تاسو ته بخښنه لویه، او په تاسو به د خپل طرف نه خاص رحمت وکړي، چې هغه رحمت ډیر غوره دی لدې دنیا څخه او د هغو ختمیدونکو نعمتونو څخه چې دا خلک یې په دې دنیا کې راټولوي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الجهل بالله تعالى وصفاته يُورث سوء الاعتقاد وفساد الأعمال.
د الله تعالی په اړه ناخبري او د هغه په صفتونو ناپوهې انسان ته ناوړه عقیده او غلطې کړنې ورپه برخه کوي.
• آجال العباد مضروبة محدودة، لا يُعجلها الإقدام والشجاعة، ولايؤخرها الجبن والحرص.
د بندګانو د مرګ نیټی ټاکل شوي او په اندازه دي، په جنګ کې مخکې والی او زړورتیا یې نشي رامخکې کولی، او همدارنګه بزدلی او د دنیا حرص یې نشي وروسته کولی.
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّٰهِ لِنْتَ لَهُمْ ۚ— وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِیْظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوْا مِنْ حَوْلِكَ ۪— فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِی الْاَمْرِ ۚ— فَاِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَی اللّٰهِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِیْنَ ۟
په تا باندې د الله تعالی د لوی رحمت له وجی نه -ای پیغمبره- ستا اخلاق د خپلو ملګرو سره نرم و، او که چیرته ته سخت وی په خپله وینا او کارونو کې، سخت زړی وې نو خامخا به هغوی ستا څخه خواره شوي وی، نو پس د هغوی نه ستا په حق کې د کمي کولو په صورت کې تیریږه، او د هغوی لپاره له الله تعالی څخه بخښنه وغواړه، او د هغوی څخه د مشورې په کارونو کې رایه وغواړه، او کله چې د مشورې څخه وروسته په یو کار کولو باندې عزم وکړې نو بس بیا یې کوه، او خاص په الله تعالی توکل کوه، بیشکه الله تعالی توکل کوونکي خلک خوښوي نو بس هغوی لره توفیق ورکوي او د هغوی مدد او مرسته کوي.
التفاسير العربية:
اِنْ یَّنْصُرْكُمُ اللّٰهُ فَلَا غَالِبَ لَكُمْ ۚ— وَاِنْ یَّخْذُلْكُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِیْ یَنْصُرُكُمْ مِّنْ بَعْدِهٖ ؕ— وَعَلَی اللّٰهِ فَلْیَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُوْنَ ۟
که چیرته الله تعالی ستاسو مرسته وکړي په خپل نصرت او اعانت سره نو هیڅوک په تاسې باندې نشې غالبه کیدلی، اګر که ستاسو خلاف د ځمکې ټول اوسیدونکي سره یوځائ شي، او که چیرته ستاسو مرسته او مدد پریږدي او خپلو ځانونو ته مو وسپاري نو بیا د هغه څخه وروسته هیڅوک ستاسو سره مرسته او مدد نشي کولی، نو پس غلبه خاص د هغه په لاس کې ده، او خاص په هغه باندې دې مومنان اعتماد او توکل وکړي نه په بل هیچا باندې.
التفاسير العربية:
وَمَا كَانَ لِنَبِیٍّ اَنْ یَّغُلَّ ؕ— وَمَنْ یَّغْلُلْ یَاْتِ بِمَا غَلَّ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ۚ— ثُمَّ تُوَفّٰی كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُوْنَ ۟
نه ښايې هیڅ پیغمبر لره چې خیانت وکړي دغنیمت له مال څخه د څه شي په اخیستلو سره پرته له هغه څه نه چې الله تعالی هغه ته ځانګړی کړی وي، او هغه څوک چې خیانت وکړئ ستاسو څخه په اخیستلو د څه شي د غنیمت له څخه، نو سزا به ورته ورکړل شي داسې چې د قیامت په ورځ به وشرمولی شي، نو دا به راشي په داسې حال کې چې د خلکو مخکې به يې هغه څه بار کړي وي چې ده اخیستي وي د غنیمت له مال څخه، بیا به ورکړل شي هر یو کس ته بدله د هغه عمل چې کړی يې وي په پوره ډول چې هیڅ کمی به پکې نه وي، او په دوی به ظلم نشي کیدلی چې ګناهوته ورته زیات شي، او نه به لدوئ څخه نیکیانې کمی کړی شي.
التفاسير العربية:
اَفَمَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَ اللّٰهِ كَمَنْ بَآءَ بِسَخَطٍ مِّنَ اللّٰهِ وَمَاْوٰىهُ جَهَنَّمُ ؕ— وَبِئْسَ الْمَصِیْرُ ۟
ندی برابر د الله تعالی په نیز هغه څوک چې روان وي په هغه څه پسې چې په هغه باندې د الله تعالی رضا حاصلیږی د ایمان او نیک عمل څخه، او هغه څوک چې کفر يې کړی وي په الله تعالی باندې او ګناهونه یې کړي وي، نو پس اخته شوی وي په سخت غضب د الله تعالی له طرفه، او ځای د اوسیدو د دې جهنم وي، او ډیر بد دی دا جهنم ځای د ورګرځیدو او ځای د اوسیدلو.
التفاسير العربية:
لَقَدْ مَنَّ اللّٰهُ عَلَی الْمُؤْمِنِیْنَ اِذْ بَعَثَ فِیْهِمْ رَسُوْلًا مِّنْ اَنْفُسِهِمْ یَتْلُوْا عَلَیْهِمْ اٰیٰتِهٖ وَیُزَكِّیْهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْكِتٰبَ وَالْحِكْمَةَ ۚ— وَاِنْ كَانُوْا مِنْ قَبْلُ لَفِیْ ضَلٰلٍ مُّبِیْنٍ ۟
بیشکه لورېنه کړې ده الله تعالی پر مومنانو او احسان یې کړی د دوی سره کله چې یې راولیږه په دوی کې رسول د دوی له جنس څخه، لولي په دوی باندې قران کریم، او پاکوي دوی لره له شرک او بدو اخلاقو څخه، او ورښایې دوی ته قران اوسنت، او یقینا وو دوی مخکې د رالیږل کېدو د دې پیغمبر (محمد صلی الله علیه وسلم) څخه په ګمراهۍ ښکاره کې له هدایت او نیکې لارې څخه.
التفاسير العربية:
اَوَلَمَّاۤ اَصَابَتْكُمْ مُّصِیْبَةٌ قَدْ اَصَبْتُمْ مِّثْلَیْهَا ۙ— قُلْتُمْ اَنّٰی هٰذَا ؕ— قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اَنْفُسِكُمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
آیا هر کله چې درورسیده تاسې ته -ای مومنانو- یو مصیبت کله چې تاسو په اُحد کې ناکام شوئ، او شهیدان شول ستاسو څخه هغه څوک چې مرګ ورته لیکل شوی و، یقینا تاسو خپل دښمن ته د هغه دوه چنده مرګ او بند وررسولی و د بدر د جنګ په ورځ، نو تاسو وویل: د کوم طرف نه مونږ ته دا مصیبت (مرګ، ژوبلیدل) راورسیده حال دا چې مونږ خو په الله تعالی باندې ایمان لرونکي یو، او د الله تعالی پیغمبر هم په مونږ کې شته؟! ته ورته ووایه -ای پیغمبره-: کوم مصیبت چې تاسو ته درورسیده دا ستاسو د عمل په سبب کله چې تاسو اختلاف وکړ، او د پیغمبر صلی الله علیه وسلم نافرماني مو وکړه، بیشکه الله تعالی پر هر شي باندې قدرت لري؛ نو پس غلبه ورکوي چاته چې وغواړي، او ناکاموي چا لره چې وغواړي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• النصر الحقيقي من الله تعالى، فهو القوي الذي لا يحارب، والعزيز الذي لا يغالب.
حقیقي بریا د الله تعالی له طرفه ده، پس نو الله تعالی هغه ځواکمن ذات دی چې جنګ ورسره نشې کیدلی، او هغه زورور ذات دی هیڅ څوک پرې نشې برلاسی کیدلی.
• لا تستوي في الدنيا حال من اتبع هدى الله وعمل به وحال من أعرض وكذب به، كما لا تستوي منازلهم في الآخرة.
هیڅکله په دنیا کې ندی برابر حال د هغه چا چې د الله تعالی په هدایت پسې روان وي او په هغه عمل کوي، د هغه چا د حال سره چې د الله تعالی د هدایت نه یې مخ اړولی وي او د دروغو نسبت یې ورته کړی وي، لکه څرنګه چې په اخرت کې د دوی مرتبې ندي برابري.
• ما ينزل بالعبد من البلاء والمحن هو بسبب ذنوبه، وقد يكون ابتلاء ورفع درجات، والله يعفو ويتجاوز عن كثير منها.
انسان ته چې کوم مصیبت او تکلیفونه رسیږی د هغه د ګناهونو په وجه ورته رسیږي، او کله کله پدې باندې امتحان وي او د دې د درجو د لوړوالي سبب وي، او الله رب العزت عفوه کوي او انسان ته د هغه له ډیرو ګناهونو تیریږي.
وَمَاۤ اَصَابَكُمْ یَوْمَ الْتَقَی الْجَمْعٰنِ فَبِاِذْنِ اللّٰهِ وَلِیَعْلَمَ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟ۙ
او هغه څه چې درورسیدل تاسو ته له مرګ (شهادت) زخمي کېدو او ناکامۍ څخه د اُحد د جنګ په ورځ؛ کله چې ستاسو ډله او د کافرانو ډله سره یوځای شوې، نو بس دا د الله تعالی په اذن او تقدیر سره وو؛ د غټو حکمتونو له وجې نه چې په دې سره ریښتوني مومنان ښکاره کړي.
التفاسير العربية:
وَلِیَعْلَمَ الَّذِیْنَ نَافَقُوْا ۖۚ— وَقِیْلَ لَهُمْ تَعَالَوْا قَاتِلُوْا فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ اَوِ ادْفَعُوْا ؕ— قَالُوْا لَوْ نَعْلَمُ قِتَالًا لَّاتَّبَعْنٰكُمْ ؕ— هُمْ لِلْكُفْرِ یَوْمَىِٕذٍ اَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلْاِیْمَانِ ۚ— یَقُوْلُوْنَ بِاَفْوَاهِهِمْ مَّا لَیْسَ فِیْ قُلُوْبِهِمْ ؕ— وَاللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا یَكْتُمُوْنَ ۟ۚ
او ترڅو هغه منافقان څرګند شي چې کله ورته ويل کيږي د الله په لار کې وجنګېږئ او يا د مسلمانانو د لښکر په زياتولو سره دفاع وکړئ، هغوی وايي: که موږ پوهېدلئ چې هلته به جګړه وي؛ نو هرومرو به مو ستاسو پيروي کړې وای، خو موږ پوهېږو چې ستاسو او د هغوی ترمنځ به جګړه نه وي، هغوی په داسې حال کې کفر ته ډېر نېږدې دي تر هغه څه چې د هغوی پر ايمان دې دلالت وکړي، هغوی په ژبو هغه څه وايي چې په زړونو کې يې نه دي، او الله پر هغه څه ډېر پوه دی چې هغوی يې په سينو کې پټوي او پر هغو به سزا ورکړي.
التفاسير العربية:
اَلَّذِیْنَ قَالُوْا لِاِخْوَانِهِمْ وَقَعَدُوْا لَوْ اَطَاعُوْنَا مَا قُتِلُوْا ؕ— قُلْ فَادْرَءُوْا عَنْ اَنْفُسِكُمُ الْمَوْتَ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
دا هغه کسان دي چې د جنګ څخه وروسته پاتې شوي وو، او ویل یې د خپلو هغو خپلوانو باره کې چې د احد په ورځ مړه شوي وو: که چیرته دوی زمونږ خبره منلې وای او جنګ ته نه وی وتلې نو یقینا دوی به نه و مړه شوي، -ای پیغمبره- ته رد وکړه په دوی باندې او ورته ووایه: تاسو د خپلو ځانونو څخه مرګ لرې کړئ کله چې په تاسو مرګ راشي که چیرته تاسو رښتوني یاست په خپله دعوه کې چې که چیرته هغوی ستاسو خبره منلی وی نه به وو مړه شوي، او یقینا چې ستاسو د مرګ نه د ژغورل کیدو سبب د الله تعالی په لاره کې د جهاد نه پاتې کېدل وو.
التفاسير العربية:
وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِیْنَ قُتِلُوْا فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ اَمْوَاتًا ؕ— بَلْ اَحْیَآءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُوْنَ ۟ۙ
او ته ګمان مه کوه -ای پیغمبره- چې یقینا هغه کسان چې د الله تعالی په لاره کې شهیدان شوي دي چې هغوي مړه دي، بلکه هغوئ ژوندي دي په خاص ژوند سره د الله تعالی په نیز په کور د عزت کې، خوراک ورکول کیږي هغوی ته د بېلابیل ډول نعمتونو څخه؛ چې د الله تعالی څخه پرته پرې بل څوک نه پوهیږي.
التفاسير العربية:
فَرِحِیْنَ بِمَاۤ اٰتٰىهُمُ اللّٰهُ مِنْ فَضْلِهٖ ۙ— وَیَسْتَبْشِرُوْنَ بِالَّذِیْنَ لَمْ یَلْحَقُوْا بِهِمْ مِّنْ خَلْفِهِمْ ۙ— اَلَّا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟ۘ
بیشکه پټ کړي دوی لره نیک بختیو، او راګیر کړي دوی لره خوشحالیو، په سبب د هغه احسان چې الله تعالی په دوی کړی د خپل فضل نه، او دوی تمنا او انتظار کوي چې یوځاي به شي د دوی سره وروڼه د دوی هغه چې په دنیا کې پاتې شوي، که چیرته دوی په جهاد کې شهیدان شي نو دوی به هم خامخا د هغوی په شان فضیلت حاصل کړي، او په دوی به هیڅ قسم ویره نه وي په هغو حالاتو د آخرت کې چې دوی ورسره مخامخ کیږي، او نه به دوی خفه وي په هغه برخه چې لدوی څخه په دنیا کې پاتې شوي وي.
التفاسير العربية:
یَسْتَبْشِرُوْنَ بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللّٰهِ وَفَضْلٍ ۙ— وَّاَنَّ اللّٰهَ لَا یُضِیْعُ اَجْرَ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
او خوشحالیږی به دوی د دې سره په ډیر لوی ثواب چې د الله تعالی له طرفه یې دوی انتظار کوي، او د ثواب نه علاوه به هم دا خوشحالي ډیره لویه وي، او بیشکه الله تعالی نه بربادوي ثواب د مومنانو، بلکه پوره پوره بدلې ورله پرې ورکوي، او د هغې نه زیاتې هم ورکوي.
التفاسير العربية:
اَلَّذِیْنَ اسْتَجَابُوْا لِلّٰهِ وَالرَّسُوْلِ مِنْ بَعْدِ مَاۤ اَصَابَهُمُ الْقَرْحُ ۛؕ— لِلَّذِیْنَ اَحْسَنُوْا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا اَجْرٌ عَظِیْمٌ ۟ۚ
هغه کسان چې منلی يې دی د الله تعالی او د هغه د رسول حکم؛ کله چې هغوی ته د الله -تعالی- په لاره کې د جهاد لپاره د وتلو بلنه ورکړل شوه، او د مشرکانو سره د مخامخ کیدو لپاره د حمراء الاسد په جنګ کې هغه چې د احد د جنګ څخه وروسته وشو کله چې مومنانو ته د احد په ورځ زخمونه وررسیدلي وو، نو پس دغو زخمونو دوی د الله -تعالی- او د هغه د رسول د بلنې له قبلولو څخه ایسار نه کړل. د هغه چا لپاره چې احسان یې کړی وي په خپلو عملونو کې، او د الله تعالی څخه ویریدلی وي د هغه د حکمونو په عملی کولو او د هغه له منهیاتو څخه په ځان ساتلو سره، ډیر لوی اجر دی د الله تعالی له طرفه، او هغه جنت دی.
التفاسير العربية:
اَلَّذِیْنَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ اِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوْا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ اِیْمَانًا ۖۗ— وَّقَالُوْا حَسْبُنَا اللّٰهُ وَنِعْمَ الْوَكِیْلُ ۟
هغه کسان چې ځینې مشرکانو ورته وویل: بیشکه قریشو د ابو سفیان په مشرۍ ستاسو خلاف خلک راټول کړي ستاسو د جنګ لپاره او ستاسو د ختمولو لپاره، نو تاسو له هغوی څخه وویریږئ او د هغوی سره د مخامخ کیدو څخه ځان وساتئ، نو بس زیات کړو دوی لره دې خبرې او ویرې ورکولو په الله تعالی تصدیق او د هغه په وعدو باندې یقین، نو بس د هغوی ملاقات ته ورووتل او ویل یې: الله تعالی مونږ لره کافي دی، او هغه غوره د هغه چا نه دی چې مونږ ورته خپل کارونه وسپارو.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من سنن الله تعالى أن يبتلي عباده؛ ليتميز المؤمن الحق من المنافق، وليعلم الصادق من الكاذب.
د الله تعالی له طریقو څخه دا دي چې په خپلو بندګانو امتحان کوي؛ د دې لپاره چې ریښتوني مؤمنان له منافقانو څخه جلا کړي، او د دې لپاره چې ريښتیا ویونکی له دروغجنو څخه ښکاره کړي.
فَانْقَلَبُوْا بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللّٰهِ وَفَضْلٍ لَّمْ یَمْسَسْهُمْ سُوْٓءٌ ۙ— وَّاتَّبَعُوْا رِضْوَانَ اللّٰهِ ؕ— وَاللّٰهُ ذُوْ فَضْلٍ عَظِیْمٍ ۟
نو پس راوګرځیدل دا مومنان وروسته د وتلو د دوی نه حمراء الاسد ته په لوی ثواب سره د الله تعالی له طرفه، او په زیاتوالي د درجو کې، او په بچ کېدلو د دوی د دښمن څخه چې هیڅ قسم مرګ او زخم ورته ونه رسیده، او دوی تابعداري وکړه د هغه څه چې الله تعالی پرې د دوی نه خوشحالیږي چې د هغه په تابعدارۍ باندې لزوم کول او د نافرمانۍ څخه يې ځان ساتل دي، او الله تعالی د لوی فضل خاوند دی په خپلو مؤمنو بندګانو باندې.
التفاسير العربية:
اِنَّمَا ذٰلِكُمُ الشَّیْطٰنُ یُخَوِّفُ اَوْلِیَآءَهٗ ۪— فَلَا تَخَافُوْهُمْ وَخَافُوْنِ اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟
بیشکه ستاسو ویروونکی شیطان و، چې تاسو په خپلو ملګرو او دوستانو سره ویروي، نو بس تاسو د هغوی څخه مه کمزوري کیږئ، ځکه چې د هغوی د ګناه نه په اړولو او یا په نیکیو باندې قوت ورکولو کې څه واک نشته، او یوازې د الله تعالی څخه وویریږئ په همیشوالي د هغه د تابعدارۍ، که چیرته تاسو په هغه باندې رښتیا ایمان لرونکي یاست.
التفاسير العربية:
وَلَا یَحْزُنْكَ الَّذِیْنَ یُسَارِعُوْنَ فِی الْكُفْرِ ۚ— اِنَّهُمْ لَنْ یَّضُرُّوا اللّٰهَ شَیْـًٔا ؕ— یُرِیْدُ اللّٰهُ اَلَّا یَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِی الْاٰخِرَةِ ۚ— وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیْمٌ ۟
او غمجن دې نه کړي تالره -ای پیغمبره- هغه کسان چې منډي وهي په کارونو د کفر کې؛ اوړیدونکي په خپلو پوندو باندې د نفاق والاو څخه، بیشکه دوی چې دي هیڅکله نشي رسولی الله تعالی ته هیڅ قسم ضرر، بلکه دوی خپلو ځانونو ته ضرر رسوي چې لرې کوی يې په الله تعالی باندې له ایمان څخه او لرې کوي یې د هغه د تابعدارۍ څخه، غواړی الله تعالی د دوی په شرمولو سره او په نه ورکولو د توفیق سره دا خبره چې نه وي د دوی لپاره هیڅ برخه د اخرت په نعمتونو کې، او د دوی لپاره به په آخرت کې غټ عذاب وي په اور د جهنم کې.
التفاسير العربية:
اِنَّ الَّذِیْنَ اشْتَرَوُا الْكُفْرَ بِالْاِیْمَانِ لَنْ یَّضُرُّوا اللّٰهَ شَیْـًٔا ۚ— وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟
بیشکه هغه کسان چې اخیستی یې دی کفر په مقابل ایمان کې هیڅکله ضرر نشي رسولی الله تعالی ته هیڅ قسم ضرر، بلکه دوی خپلو ځانونو ته ضرر رسوي، او د دوی لپاره په آخرت کې دردناک عذاب دی.
التفاسير العربية:
وَلَا یَحْسَبَنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْۤا اَنَّمَا نُمْلِیْ لَهُمْ خَیْرٌ لِّاَنْفُسِهِمْ ؕ— اِنَّمَا نُمْلِیْ لَهُمْ لِیَزْدَادُوْۤا اِثْمًا ۚ— وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّهِیْنٌ ۟
او ګمان دې نه کوي هغه کسان چې کفر یې کړی دی په خپل رب، او ضد یې کړی د هغه د شریعت سره، چې بیشکه دوی ته مهلت ورکول او اوږدول د عمر د دوی سره د هغه کفر نه چې دوی پکې دي غوره دی د دوی لپاره، خبره داسې نده لکه څرنګه چې دوی ګمان کوي، بلکه مونږ مهلت ورکوو دوی لره د دې لپاره چې زیات کړي دوی ګناه لره په ډیروالي د نافرمانیو د پاسه د ګناهونو د دوی، او د دوی لپاره ذلیلوونکی عذاب دی.
التفاسير العربية:
مَا كَانَ اللّٰهُ لِیَذَرَ الْمُؤْمِنِیْنَ عَلٰی مَاۤ اَنْتُمْ عَلَیْهِ حَتّٰی یَمِیْزَ الْخَبِیْثَ مِنَ الطَّیِّبِ ؕ— وَمَا كَانَ اللّٰهُ لِیُطْلِعَكُمْ عَلَی الْغَیْبِ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ یَجْتَبِیْ مِنْ رُّسُلِهٖ مَنْ یَّشَآءُ ۪— فَاٰمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرُسُلِهٖ ۚ— وَاِنْ تُؤْمِنُوْا وَتَتَّقُوْا فَلَكُمْ اَجْرٌ عَظِیْمٌ ۟
د الله تعالی د حکمت څخه دا ندي چې تاسو پریږدي -ای مومنانو- په هغه حال کې چې تاسو پکې یاست د ګډوډوالي نه د منافقانو سره او فرق دی نه وي ستاسو تر منځ، او ښکاره دې نه وي ریښتوني مومنان، تر دې پوري چې جدا کړي تاسو په مختلف قسم تکلیفونو او ازمیښتونو، چې ښکاره کړي پاک مومن د خبیث منافق څخه. او د الله تعالی له حکمت څخه دا ندي چې تاسو ټول په غیبو باندې خبر کړي نو بس تاسو به د مومن او منافق ترمنځ فرق وکړئ، بلکه الله تعالی غوره کوي د خپلو پیغمبرانو څخه چالره چې وغواړي، نو پس خبروي يې په ځینو غیبو باندې؛ لکه څرنګه چې خبر کړی و الله تعالی محمد -صلی الله علیه وسلم- د منافقانو په حال باندې، نو بس تاسو ریښتوني کړئ خپل ایمانونه په الله تعالی او د هغه په رسول باندې، او که تاسو رښتیا ایمان راوړئ او د الله تعالی څخه وویریږئ د هغه د اوامرو په عملی کولو سره او د هغه له منهیاتو څخه په ځان ساتلو سره نو ستاسو لپاره به د الله تعالی په نیز ډیر لوی ثواب وی.
التفاسير العربية:
وَلَا یَحْسَبَنَّ الَّذِیْنَ یَبْخَلُوْنَ بِمَاۤ اٰتٰىهُمُ اللّٰهُ مِنْ فَضْلِهٖ هُوَ خَیْرًا لَّهُمْ ؕ— بَلْ هُوَ شَرٌّ لَّهُمْ ؕ— سَیُطَوَّقُوْنَ مَا بَخِلُوْا بِهٖ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— وَلِلّٰهِ مِیْرَاثُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِیْرٌ ۟۠
او ګمان دې نه کوي هغه کسان چې بخل کوي په هغه څه کې چې الله تعالی دوی ته کوم نعمتونه د خپلې مهربانۍ له مخې ورکړي دي، نو پس دوی بندوي پدې کې حق د الله تعالی، دوی دې دا ګمان نه کوي چې دا به د دوی لپاره خیر وي، بلکه دا د دوی لپاره شر دی؛ ځکه هغه څه چې دوی پکې بخل کوي شي به غاړکۍ؛ اچول کیږی به د قیامت په ورځ د دوی په غاړو کې عذاب، به ورته پري ورکول کیږي، او یوازې الله تعالی ته به ورګرځول کیږي ټول هغه څه چې په اسمانونو او ځمکو کې دي، او همدغه الله تعالی همیشه ژوندی ذات دی وروسته د ختمیدلو د ټولو مخلوقاتو څخه، او الله تعالی پوهه دی په هغو باریکو کارونو چې تاسو یې کوئ، او خامخا به درله پرې بدله درکړي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• ينبغي للمؤمن ألا يلتفت إلى تخويف الشيطان له بأعوانه وأنصاره من الكافرين، فإن الأمر كله لله تعالى.
مومن لره پکار دي چې د شیطان ویرې ورکولو ته ونه ګوري چې هغه یې په خپلو کافرانو دوستانو او مددګارانو سره ویروي، ځکه چې ټول کارونه د الله تعالی په واک کې دي.
• لا ينبغي للعبد أن يغتر بإمهال الله له، بل عليه المبادرة إلى التوبة، ما دام في زمن المهلة قبل فواتها.
بنده لره مناسب ندي چې دې ته د الله تعالی په مهلت ورکولو سره مغرور شي، بلکه دا باید په بیړه سره توبه وباسي، تر څو چې دا د مهلت په وخت کې وي مخکې لدې نه چې وخت ترې تیر شي.
• البخيل الذي يمنع فضل الله عليه إنما يضر نفسه بحرمانها المتاجرة مع الله الكريم الوهاب، وتعريضها للعقوبة يوم القيامة.
هغه بخیل چې منع کوي هغه فضل چې دې باندې الله تعالی کړی دی یقینا دا پدې سره خپل ځان ته ضرر رسوي په محرمولو د خپل ځان له تجارت کولو د الله تعالی سره، چې ډیر سخي ذات دی او ډیر مال ورکوونکی ذات دی، او په مخامخ کولو د ځان خپل د قیامت په ورځ د عذاب سره.
لَقَدْ سَمِعَ اللّٰهُ قَوْلَ الَّذِیْنَ قَالُوْۤا اِنَّ اللّٰهَ فَقِیْرٌ وَّنَحْنُ اَغْنِیَآءُ ۘ— سَنَكْتُبُ مَا قَالُوْا وَقَتْلَهُمُ الْاَنْۢبِیَآءَ بِغَیْرِ حَقٍّ ۙۚ— وَّنَقُوْلُ ذُوْقُوْا عَذَابَ الْحَرِیْقِ ۟
بیشکه واوریدله الله تعالی وینا د یهودو کله چې هغوی ویلي وو: «چې بیشکه الله تعالی محتاج دی کله چې یې زمونږ نه قرض وغوښت، او مونږه بی حاجته یو د هغه مال په وجه چې مونږ سره دی»، خامخا مونږ لیکو هغه چې دوی کوم دروغ او افتراء په خپل رب باندې ویلې وه او لیکو مونږ وژل د دوی انبیاو لره په ناحقه، او وایو مونږ دوی ته (وروسته د مرګ نه): وڅکئ عذاب سوځونکی په اور کې.
التفاسير العربية:
اَلَّذِیْنَ قَالُوْۤا اِنَّ اللّٰهَ عَهِدَ اِلَیْنَاۤ اَلَّا نُؤْمِنَ لِرَسُوْلٍ حَتّٰی یَاْتِیَنَا بِقُرْبَانٍ تَاْكُلُهُ النَّارُ ؕ— قُلْ قَدْ جَآءَكُمْ رُسُلٌ مِّنْ قَبْلِیْ بِالْبَیِّنٰتِ وَبِالَّذِیْ قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوْهُمْ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
او دا هغه کسان دي چې ویلي وو په دروغو او افتراء باندې: چی بیشکه الله تعالی مونږ ته حکم کړی په خپلو کتابونو کې او د خپلو پیغمبرانو په ژبو باندې چې مونږ به ایمان نه راوړو په هیڅ یو پیغمبر تر څو چې راوړي مونږ ته هغه څه چې د هغه د وینا تصدیق وکړي، او هغه دا چې الله تعالی ته به ځان نزدې کړي په یوې صدقی سره چې سوځوي به دی لره اور چې د اسمان نه به راکوزیږي، نو بس دروغ يې وتړل په الله تعالی باندې په نسبت د وصیت (حکم) کې هغه ته، او په راګیرولو د دلیلونو د ريښتینولۍ د پیغمبرانو په هغه څه کې چې دوی يې ذکر کوي، او لدې وجې نه الله تعالی امر کړی خپل پیغمبر محمد صلی الله علیه وسلم ته چې ووايې دوی ته: چې بیشکه راتګ کړی و تاسو ته پیغمبرانو مخکې زما نه په ښکاره دلیلونو د هغوی په ريښتینولۍ، او په هغه چې تاسو ذکر کړی وه د هغې قربانۍ نه چې د اسمان څخه راتلونکې اور به يې سوځوي، نو پس تاسو ولې هغوی ته د دروغو نسبت وکړ او هغوی مو ووژل که چیرته تاسو ريښتوني یاست په هغه څه کې چې تاسو یې وائې!.
التفاسير العربية:
فَاِنْ كَذَّبُوْكَ فَقَدْ كُذِّبَ رُسُلٌ مِّنْ قَبْلِكَ جَآءُوْ بِالْبَیِّنٰتِ وَالزُّبُرِ وَالْكِتٰبِ الْمُنِیْرِ ۟
پس که دوی تاته نسبت د دروغو وکړي -ای پیغمبره- نو ته مه خفه کیږه، بس دا عادت د کافرانو دی، په تحقیق سره نسبت د دروغو شوی و ستا نه مخکې ډیرو پیغمبرانو ته، چې هغوی راتګ کړی وو په ښکاره ښکاره دلیلونو سره، او په هغو کتابونو سره چې د پند خبری او زړه نرموونکي خبرې پکې وي، او راوړی یې وو هغه کتاب ښودونکی وو هغه څه لره چې پدې کې وو د احکامو او شریعت نه.
التفاسير العربية:
كُلُّ نَفْسٍ ذَآىِٕقَةُ الْمَوْتِ ؕ— وَاِنَّمَا تُوَفَّوْنَ اُجُوْرَكُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَاُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ ؕ— وَمَا الْحَیٰوةُ الدُّنْیَاۤ اِلَّا مَتَاعُ الْغُرُوْرِ ۟
هر یو نفس چې هر څنګه وي خامخا به مرګ څکي، نو پس نه دې مغرور کیږی یو مخلوق په دې دنیا باندې، او په ورځ د قیامت به درکول کیږی تاسو ته ثوابونه ستاسو د عملونو پوره پوره چې هیڅ کمی به پکې نه وي، نو پس هغه څوک چې الله تعالی د اور څخه لری کړو، او جنت ئې داخل کړو؛ نو په تحقیق سره دی حاصل کړو هغه څه چې دی ئې امید لرو د خیر نه، او بچ شو د هغه څه نه چې دا ترې ویریده د شر نه، او نه دی ژوند د دنیا مګر سامان د فایدې چې زر ختمیدونکی دی، او ځان نه نښلوي په دی پوری مګر هغه څوک چې دوکه شوی وی.
التفاسير العربية:
لَتُبْلَوُنَّ فِیْۤ اَمْوَالِكُمْ وَاَنْفُسِكُمْ ۫— وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِیْنَ اَشْرَكُوْۤا اَذًی كَثِیْرًا ؕ— وَاِنْ تَصْبِرُوْا وَتَتَّقُوْا فَاِنَّ ذٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْاُمُوْرِ ۟
ای مؤمنانو! تاسو به ستاسو په مالونو کې وازمویل شئ؛ چې واجب حقونه پکې اداء کړئ، او کوم مصیبتونه چې پرې راځي، همدا رنګه خامخا به تاسو په خپلو ځانونو کې هم و ازمویل شئ د شرعي تکالیفو په تر سره کولو سره، او هغه چې نازلیږی په تاسو باندې له بیلابیلو مصیبتونو څخه، او تاسو به واورئ خامخا له هغو کسانو څخه چې ستاسو څخه مخکې کتابونه ورکړل شوي وو او له مشرکانو څخه (ډیرې داسې خبرې )چې له مخې یې تاسو ته او ستاسو د دین د سپکاوي له امله زیان دررسیږي، او که تاسو صبر وکړئ په هغه څه چې تاسو ته دررسیږی د بېلابیلو مصیبتونو او ازمیښتونو څخه، او وویریږئ له الله تعالی څخه د هغه څه په کولو چې هغه پرې امر کړی، او په پریښودولو د هغه څه چې هغه ترې منع کړې یاست، نو بیشکه دا له هغو پخو کارونو څخه دي چې پياوړي عزم او ارادې ته اړتیا لري، او په دې کې سیالي کوونکي یو له بل سره سیالي کوي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من سوء فعال اليهود وقبيح أخلاقهم اعتداؤهم على أنبياء الله بالتكذيب والقتل.
د یهودو له بدو کارونو او خرابو عادتونو څخه د الله تعالی پر پیغمبرانو تیری کول دي (د هغوی) په دروغ ګڼلو (او یا یې) په وژلو سره.
• كل فوز في الدنيا فهو ناقص، وإنما الفوز التام في الآخرة، بالنجاة من النار ودخول الجنة.
هره بریا په دنیا کې نیمګړې ده، بلکه پوره بریا په اخرت کې له اور څخه په ژغورل کېدو او جنت په داخلیدلو کې ده.
• من أنواع الابتلاء الأذى الذي ينال المؤمنين في دينهم وأنفسهم من قِبَل أهل الكتاب والمشركين، والواجب حينئذ الصبر وتقوى الله تعالى.
د ازموینې له ډولونو څخه یې یو ډول دا دی چې کوم مصیبتونه چې مؤمنانو ته د دوی په دین او نفسونو کې د اهل کتابو او مشرکانو لخوا رسیږي، پر دوی واجب دي چې صبر پرې وکړي او له الله تعالی څخه وویریږي.
وَاِذْ اَخَذَ اللّٰهُ مِیْثَاقَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ لَتُبَیِّنُنَّهٗ لِلنَّاسِ وَلَا تَكْتُمُوْنَهٗ ؗۗ— فَنَبَذُوْهُ وَرَآءَ ظُهُوْرِهِمْ وَاشْتَرَوْا بِهٖ ثَمَنًا قَلِیْلًا ؕ— فَبِئْسَ مَا یَشْتَرُوْنَ ۟
او یاد کړه -ای پیغمبره- کله چې الله تعالی مضبوط لوظ واخیست د اهل کتابو له علماو نه چی یهود او نصاری دي؛ خامخا به تاسو بیانوئ خلکو ته د الله تعالی کتاب، او نه به پټوئ کوم هدایت چې په دې کې وي، او نه به پټوي هغه څه چې دلالت کوي په پیغمبرۍ د محمد -صلی الله علیه وسلم- ، نو نه و ( د دوی جواب) مګر دا چې لوظ یې مات کړ، او هیڅ نظر یې ورته ونه کړ، نو بس دوی حق پټ کړ او باطل یې ښکاره کړ، او د الله تعالی لوظ یې په ډیر ناڅیزه قیمت باندې بدل کړ، لکه شهرت او مال چې کیدای شی دوی یې حاصل کړي، نو بس ډیر بد دی دا قیمت چې دوی یې بدلوي د الله تعالی په لوظونو.
التفاسير العربية:
لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِیْنَ یَفْرَحُوْنَ بِمَاۤ اَتَوْا وَّیُحِبُّوْنَ اَنْ یُّحْمَدُوْا بِمَا لَمْ یَفْعَلُوْا فَلَا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفَازَةٍ مِّنَ الْعَذَابِ ۚ— وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟
ته ګمان مه کوه -ای پیغمبره- بیشکه هغه کسان چې خوشحالیږي په هغو بدو کارونو چې دوی کړي، او دوی دا خوښوي چې خلک یې صفت وکړي په هغه خیر چې دوی نه وي کړی، ته ګمان مه کوه په دوی باندې په خلاصیدو د عذاب نه او په بچ پاتی کیدلو، بلکه ځاې د دوی جهنم دی، او د دوی لپاره پکې دردناک عذاب دی.
التفاسير العربية:
اِنَّ فِیْ خَلْقِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَاخْتِلَافِ الَّیْلِ وَالنَّهَارِ لَاٰیٰتٍ لِّاُولِی الْاَلْبَابِ ۟ۚۖ
یقینا له نشت نه د اسمانونو او ځمکو په پیدا کولو کې پرته له مخکنۍ بیلګې څخه او یو بل پسې د شپې او ورځې تګ راتګ او په هغه توپير چې د دوی په اوږدوالی او لنډوالي کې دی؛ خامخا ښکاره دلیلونه دي د سالم عقل خاوندانو لپاره، ښودنه کوي دوی ته د دنیا په پیداکوونکي چې یواځې د عبادت مستحق دی.
التفاسير العربية:
الَّذِیْنَ یَذْكُرُوْنَ اللّٰهَ قِیٰمًا وَّقُعُوْدًا وَّعَلٰی جُنُوْبِهِمْ وَیَتَفَكَّرُوْنَ فِیْ خَلْقِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۚ— رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هٰذَا بَاطِلًا ۚ— سُبْحٰنَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ۟
او دا هغه کسان دی چې یادوي الله تعالی په هر حال کې، د ودریدو په حال کې، د کیناستلو په حال کې، او د څملاستلو په حال کې، او خپل سوچ د اسمانونو او ځمکو په پیدایښت کې په کار اچوي؛ او وایې: ای ربه! تا ندي پیداکړي دا لوی مخلوق بې فایدي، ته له عبث کار نه پاک یې، نو بس مونږ وساته د جهنم له اور نه په توفیق راکولو د نیکو کارونو او په ځان ساتلو له ګناهونو څخه.
التفاسير العربية:
رَبَّنَاۤ اِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ اَخْزَیْتَهٗ ؕ— وَمَا لِلظّٰلِمِیْنَ مِنْ اَنْصَارٍ ۟
نو پس ته چې څوک داخل کړې اور ته -ای ربه- له خپلو بندګانو څخه نو یقینا هغه تا سپک کړ او رسوا دې کړ، او نشته ظالمانو لره د قیامت په ورځ څوک مرستندوی چې د الله تعالی له عذاب او سزا څخه یې وژغوري.
التفاسير العربية:
رَبَّنَاۤ اِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِیًا یُّنَادِیْ لِلْاِیْمَانِ اَنْ اٰمِنُوْا بِرَبِّكُمْ فَاٰمَنَّا ۖۗ— رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوْبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَیِّاٰتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْاَبْرَارِ ۟ۚ
ای ربه زمونږه! بیشکه مونږ واوریده اواز کوونکی د ایمان طرف ته -چې هغه ستا پیغمبر محمد صلی الله علیه وسلم وو- چې اواز یې کاوه ویل یې: ایمان راوړئ په الله تعالی چې ستاسو رب دی یوازې هماغه د بندګۍ لایق، نو بس مونږ ایمان راوړ په هغه څه چې هغه ورته بلنه ورکوله او مونږ د هغه د شریعت تابعداري وکړه، نو بس زمونږ ګناهونه پټ کړه او مونږه مه رسوا کوه، او زمونږ له ګناهونو څخه تیر شه نو پس مونږ پرې مه رانیسه، او وفات کړه مونږ د نیکانو خلکو سره په توفیق راکولو د نیک کار او په پريښودلو د ګناهونو.
التفاسير العربية:
رَبَّنَا وَاٰتِنَا مَا وَعَدْتَّنَا عَلٰی رُسُلِكَ وَلَا تُخْزِنَا یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— اِنَّكَ لَا تُخْلِفُ الْمِیْعَادَ ۟
ای ربه زمونږه! او راکړې مونږ ته هغه چې وعده دې کړې مونږ سره ستا د پیغمبرانو په ژبه، له هدایت او کامیابۍ څخه په دنیا کې، او ته مونږ مه رسوا کوه د قیامت په ورځ په ننویستلو د جهنم اور ته، ته کریم يې -ای ربه- د وعدې خلاف نه کوې.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من صفات علماء السوء من أهل الكتاب: كتم العلم، واتباع الهوى، والفرح بمدح الناس مع سوء سرائرهم وأفعالهم.
د اهل کتابو د بدو عالمانو له ځانګړتیاوو څخه ځنې یې عبارت دي له: د علم پټول، د خواهشاتو پیروي کول او د خپلو ناوړه رازونو او کړنو سره سره د خلکو په ستاینه خوشحاله کیدل.
فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ اَنِّیْ لَاۤ اُضِیْعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنْكُمْ مِّنْ ذَكَرٍ اَوْ اُ ۚ— بَعْضُكُمْ مِّنْ بَعْضٍ ۚ— فَالَّذِیْنَ هَاجَرُوْا وَاُخْرِجُوْا مِنْ دِیَارِهِمْ وَاُوْذُوْا فِیْ سَبِیْلِیْ وَقٰتَلُوْا وَقُتِلُوْا لَاُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّاٰتِهِمْ وَلَاُدْخِلَنَّهُمْ جَنّٰتٍ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ۚ— ثَوَابًا مِّنْ عِنْدِ اللّٰهِ ؕ— وَاللّٰهُ عِنْدَهٗ حُسْنُ الثَّوَابِ ۟
نو بس د دوی رب د دوی دعا قبوله کړه : چې زه نه ضایع کوم ستاسو د عملونو ثواب لږ وي او که ډیر، برابره خبره ده که دا عمل کوونکی نر وي او که ښځه، نو بس حکم د ځینو ستاسو د ځینو نورو په څېر په دین کې یو دی، د نر لپاره ثواب نشي زیاتیدلی، او د ښځې نه کمیدلی نشي، پس هغه کسان چې د الله تعالی په لاره کې یې هجرت کړی، او کافرانو د خپلو کورونو څخه ویستلي وي، او د خپل رب د طاعت په وجه ورته ضرر رسیدلی وي، او د الله تعالی په لاره کې یې جهاد کړی وي او وژل شوي وي د هغه د کلمې د اوچتوالي لپاره، خامخا زه به دوی ته د قیامت په ورځ د دوی د ګناهونو بخښنه وکړم ، او دوی ته به د دوی له ګناهونو څخه تېر به شم، او خامخا به دوی جنتونو ته ننباسم چې له بنګلو نه لاندې به یې ویالې (نهرونه) بهېږي ، دا بدلې دي د الله تعالی له طرفه، او الله تعالی چې دی خاص د هغه سره خایسته بدلي دي چې څه مثال يې نشته.
التفاسير العربية:
لٰكِنِ الَّذِیْنَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنّٰتٌ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِیْنَ فِیْهَا نُزُلًا مِّنْ عِنْدِ اللّٰهِ ؕ— وَمَا عِنْدَ اللّٰهِ خَیْرٌ لِّلْاَبْرَارِ ۟
مګر هغه کسان چې ویریدلي د خپل رب څخه په عملي کولو د اوامرو د هغه او په ځان ساتلو د هغه له نواهیو څخه، د دوی لپاره جنتونه دي چې بهیږی لاندې د قصرونو د هغې نه ویالې (نهرونه)، وي به دوی په دې جنتونو کې همیشه، دا بدله تیاره کړای شوې دوی ته د الله تعالی له طرفه، او کومې بدلې چې الله تعالی د خپلو نیکانو بندګانو لپاره تیارې کړي، ډیرې غوره او بهتره دي د هغه خوندونو او مزو نه چې کافران پکې پدې دنیا کې اوړي راوړي.
التفاسير العربية:
وَاِنَّ مِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ لَمَنْ یُّؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَمَاۤ اُنْزِلَ اِلَیْكُمْ وَمَاۤ اُنْزِلَ اِلَیْهِمْ خٰشِعِیْنَ لِلّٰهِ ۙ— لَا یَشْتَرُوْنَ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ ثَمَنًا قَلِیْلًا ؕ— اُولٰٓىِٕكَ لَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ سَرِیْعُ الْحِسَابِ ۟
ټول اهل کتاب (یهود او نصارا) نه دي برابر، پس یوه ډله د دوی نه ایمان لري په الله تعالی او په هغه حق او هدایت چې تاسو ته رالیږل شوی دی، او ایمان لري په هغه څه چې هغوی ته رالیږل شوي د هغوی په کتابونو کې، فرق نه کوي په ایمان راوړلو کې د الله تعالی په پیغمبرانو باندې، عاجزي کوونکي غاړه کیښودونکي دي الله تعالی ته، لپاره د حاصلولو د هغه څه چې د هغه سره دي، دوی د الله تعالی آیتونه د نیا له آرامیو څخه په لږ قیمت نه بدلوي، څوک چې په دا ډول صفتونو سره یاد شي، نو د خپل رب سره به د دوی لوی اجر وي، بیشکه الله تعالی زر حساب کوونکی دی په عملونو باندې، او زر بدله ورکوونکی دی په هغو باندې.
التفاسير العربية:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوا اصْبِرُوْا وَصَابِرُوْا وَرَابِطُوْا ۫— وَاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُوْنَ ۟۠
ای هغو کسانو چې ایمان مو راوړی دی په الله تعالی او د هغه د رسول تابعداري مو کړې ده، صبر وکړئ د شریعت په تکلیفونو باندې، او په هغه څه باندې چې تاسو ته رسیږی د د نیا له مصیبتونو څخه، او غالب شئ په کافرانو باندې په صبر کې نو داسې دې نه وي چې کافران ستاسو څخه دیر صبرناک وي، او همیشوالی وکړئ د الله تعالی په لاره کې په جهاد باندې، او وویریږئ د الله تعالی څخه په عملي کولو د هغه د اوامرو او د هغه له نواهیو څخه په ځان ساتلو باندې، د دې لپاره چې تاسو خپل مطلوب حاصل کړئ چې د اور نه بچ کېدل او جنت ته ننوتل دي.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الأذى الذي ينال المؤمن في سبيل الله فيضطره إلى الهجرة والخروج والجهاد من أعظم أسباب تكفير الذنوب ومضاعفة الأجور.
هغه ضرر چې مؤمن ته د الله په لار کې رسېږي او له امله یې هجرت کولو، له کوره وتلو او جهاد ته اړ کېږي، (دا کارونه )د ګناهونو د ورانولو او د اجر دوه چنده کولو له سترو لاملونو څخه دي.
• ليست العبرة بما قد ينعم به الكافر في الدنيا من المال والمتاع وإن عظم؛ لأن الدنيا زائلة، وإنما العبرة بحقيقة مصيره في الآخرة في دار الخلود.
دې ته اعتبار نشته چې کافر په دې دنیا کې د مال او متاع څخه خوند واخلي که څه هم دا هر څه ډیر پراښه وي. ځكه چې دنيا له منځه تلونکې ده، بلکه عبرت خو آخرت ته دی چې په رښتیا هلته ابدي کور ته پکې ورتلونکی دی.
• من أهل الكتاب من يشهدون بالحق الذي في كتبهم، فيؤمنون بما أنزل إليهم وبما أنزل على المؤمنين، فهؤلاء لهم أجرهم مرتين.
په اهل كتابو كې داسې خلک شته چې د حق شاهدي وركوي په هغه اساس چې د دوى په كتابونو كې دي، نو په هغه څه ايمان راوړي چې پر دوى نازل شوى دى او هغه څه چې پر مؤمنانو نازل شوي دي، نو د دوى لپاره دوه چنده اجر دى.
ترجمة معاني سورة: آل عمران
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم
الترجمة البشتوية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.