Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Translations’ Index


Translation of the meanings Surah: Hūd   Ayah:

Simoore Huud

Purposes of the Surah:
تثبيت النبي والمؤمنين بقصص الأنبياء السابقين، وتشديد الوعيد للمكذبين.
Tabatinirde Annabi e juulɓe daari Annabaaɓe adiiɓe e hulɓinde fennuɓe ɓe.

الٓرۚ كِتَٰبٌ أُحۡكِمَتۡ ءَايَٰتُهُۥ ثُمَّ فُصِّلَتۡ مِن لَّدُنۡ حَكِيمٍ خَبِيرٍ
Alif, Laam, Raa: Yewtere fii sugu ɗee karfe yawtiino ka cortewol Baqarah. Deftere Alqur'aana nden ko ɗigginaande Aayeeje mun ka njuɓɓudi e ka maanaa. A hawrataa e ella maa ko ɗuytal e mayre. Refti ɗen ɓannginiraa janntagol harmi e ko dagii, yamira haɗa, foda kammba, fillaayeeji ekn. Ko nde immorde ka Ñeeñuɗo e toppitagol Mun e saria Mun, Humpitiiɗo fiyakuuji jeyaaɓe Makko ɓen e kon ko moƴƴani ɓe.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّا ٱللَّهَۚ إِنَّنِي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ وَبَشِيرٞ
Coomdi ɗee Aayeeje jippinaaɗe e Muhammadu (yo o his) : Ko haɗugol jeyaaɓe ɓen nde ɓe rewida- ta goɗɗum goo e Alla. Min on, wonannde on onon ɓee yimɓe, ko mi hulɓiniroowo on e lepte Alla ɗen si on yeddii Mo, e wewliniroowo on mbarjaari Makko ndin si on gomɗinii Mo, on gollitirii sari'a Makko on.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأَنِ ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِ يُمَتِّعۡكُم مَّتَٰعًا حَسَنًا إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى وَيُؤۡتِ كُلَّ ذِي فَضۡلٖ فَضۡلَهُۥۖ وَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٖ كَبِيرٍ
Onon ɓee yimɓe, ɗaɓɓiree Joomi mon haforaneede junuubi, ruttoron e Makko ninsugol e kon ko fantinɗon e Makko. O dakmitiray on ka nguurndam aduna dakamme labaaɗo haa e waqtu lannugol laje mon happaaɗe ɗen, O jonna kala jom ɓural ka ɗoftaare e ka golle, njoɓdi ɓural Makko ngal no timmiri hara ɗuytaaki. Si on ɗuurnike gomɗingol ko mi addi kon immorde ka Joomi am, haray min mi hulanii on lepte ñalaande kulol sattunde, nden woni Ñalaande Darngal.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ
Ko ka Alla tun woni ruttorde mon nden Ñalnde Darngal, onon ɓee yiimɓe, Kanko Seniiɗo On, ko O hattanɗo kala huunde, huunde ronkintaa Mo, wanaa wuurnugol on maa wuurnita on hasba on ɓaawo maayde mon.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَلَآ إِنَّهُمۡ يَثۡنُونَ صُدُورَهُمۡ لِيَسۡتَخۡفُواْ مِنۡهُۚ أَلَا حِينَ يَسۡتَغۡشُونَ ثِيَابَهُمۡ يَعۡلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعۡلِنُونَۚ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
Anndee ɓee sirkooɓe hino sowa ɓerɗe maɓɓe ɗen fii suuɗugol ko woni e majje kon e sikkitoragol Alla sabu ko ɓe majjaa Mo. Anndee tuma ɓe suumirta ko'e maɓɓe ɗen comci maɓɓe ɗin, Alla no anndi ko ɓe suuɗata e ko ɓe feññinta. Pellet ko O annduɗo ko ɓerɗe maɓɓe ɗen suuɗata.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• إن الخير والشر والنفع والضر بيد الله دون ما سواه.
Moƴƴere e bone, nafa e lorra fow ko juuɗe Alla woni, wanaa goɗɗo goo.

• وجوب اتباع الكتاب والسُّنَّة والصبر على الأذى وانتظار الفرج من الله.
Hino waɗɗii jokkugol Deftere nden e sunna on, muññoo kala lorra, habbitora Alla ballal.

• آيات القرآن محكمة لا يوجد فيها خلل ولا باطل، وقد فُصِّلت الأحكام فيها تفصيلًا تامَّا.
Aayeeje Alqur'aana ɗen ko ñeñaaɗe, ella alaa e majje wanaa meere. Ñaawooje majje ɗen fensitiraama no timmiri.

• وجوب المسارعة إلى التوبة والندم على الذنوب لنيل المطلوب والنجاة من المرهوب.
Hino waɗɗii yaccagol e tuubuubuyee, ninsa e junuubi ɗin fii fandinde ko sokla ko e daɗugol ko hulaa kon.

۞ وَمَا مِن دَآبَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِ رِزۡقُهَا وَيَعۡلَمُ مُسۡتَقَرَّهَا وَمُسۡتَوۡدَعَهَاۚ كُلّٞ فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ
Alaa e tagaangel ruugayngel ka hoore leydi, no ngel foti e waade, si wanaa Alla no fawtorii arsike maggel ɓural Makko ngal. Kanko Seniiɗo on Himo anndi ñiiɓirde maggel ka leydi, Himo anndi kadi nokku ka ngel maayata. Ruugayɗi ɗin fow e arsike majji on, e nokku ñiiɓirde majji on e ka ɗi maayata ɗon, hino e Deftere ɓanngunde; nden woni Alluwal Reenaanagl ngal.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَهُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ وَكَانَ عَرۡشُهُۥ عَلَى ٱلۡمَآءِ لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۗ وَلَئِن قُلۡتَ إِنَّكُم مَّبۡعُوثُونَ مِنۢ بَعۡدِ ٱلۡمَوۡتِ لَيَقُولَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ
Ko Kanko Seniiɗo On tagi kammuuli ɗin e leydi ndin no ɗi mawniri. O tagi kon ko woni e majji nder balɗe jeegoo, hari arsi Makko kin ado ɗin ɗiɗi tageede no ka hoore ndiyam. O tagiri on onon ɓee yimɓe, fii ndaarndagol on ko hommbo e mo'on ɓurata moƴƴinnde gollal welayngal Alla, O annda ko hommbo ɓurata bonude gollal tikkinayngal Mo, O yoɓita kala ko haandi kon. Pellet an Nulaaɗo, si a wi'anii ɓe: Onon ɓee yimɓe, ko on immintinoyteeɓe ɓaawo maayde fii ñaawoore, maa ɓen yedduɓe Alla e immital wi'ane: Ndee Alqur'aanaare nde janngataa wonaali si wanaa mbilewu ɓanngungu, ko nde meere feeñunde ɓanngunde meere-mun.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَئِنۡ أَخَّرۡنَا عَنۡهُمُ ٱلۡعَذَابَ إِلَىٰٓ أُمَّةٖ مَّعۡدُودَةٖ لَّيَقُولُنَّ مَا يَحۡبِسُهُۥٓۗ أَلَا يَوۡمَ يَأۡتِيهِمۡ لَيۡسَ مَصۡرُوفًا عَنۡهُمۡ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
Pellet si Men nennitanii sirkooɓe ɓen ko ɓe haandi kon e lepte ka nguurndam adun haa e dumunna lintaaɗo, maa ɓe wi'ir hawjere e jalkitugol ɗum: Ko honɗum tonngi lepte ɗen e amen? Anndee lepte ɗen ɗe hannduɗon, hiɗe happaa ka Alla. Ñalnde ɗe arat e maɓɓe, ɓe heɓatah fes suroowo ɓe e majje, ko maa ɗe yana e maɓɓe. Lepte ɗen ɗe hawjirnoo jalkitugol na fiiltiiɓe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَئِنۡ أَذَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِنَّا رَحۡمَةٗ ثُمَّ نَزَعۡنَٰهَا مِنۡهُ إِنَّهُۥ لَيَـُٔوسٞ كَفُورٞ
Si tawii Men yeɗii neɗɗanke on neema immorde ka Amen; wano neema cellal e ngalu, refti men ɓoori ɗin neemaaji e makko, pellet kanko ko o heewuɗo taƴaade e yurmeende Alla, mawnuɗo yeddugol neemaaji Makko. O yejjita ɗi si Alla ɓoorii ɗi e Makko.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَئِنۡ أَذَقۡنَٰهُ نَعۡمَآءَ بَعۡدَ ضَرَّآءَ مَسَّتۡهُ لَيَقُولَنَّ ذَهَبَ ٱلسَّيِّـَٔاتُ عَنِّيٓۚ إِنَّهُۥ لَفَرِحٞ فَخُورٌ
Si tawii Men meminirii mo arsike e cellal, ɓaawo baasal e ñawu ko heɓunoo mo, ko maa o wi'oy: Bone on iwii e am, lorra kan yehii. O ronka yettude Alla e ɗum. On ɗon ko heewuɗo weltaare, ɗuuɗuɗo ñaañagol e yimɓe ɓen ko Alla neemini kon e makko.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِلَّا ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٞ كَبِيرٞ
Si wanaa ɓen muññiiɓe e waawneede, e tottugol dewe ɗen, ɓe muññii e faggagol goopi, ɓe golli golle moƴƴe. Hino woodani ɓen ɗon alhaali goo, tawde taƴaare heɓataaɓe, wanah yeddugol neema Alla, wanaa kadi ñaaƴagol e yimɓe. Ɓen siforiiɓe ɗin sifaaji, hino woodani ɓe immorde ka Joomi maɓɓe, haforaneede junuubi, hino woodani ɓe kadi njoɓdi mawnundi ka laakara.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَعَلَّكَ تَارِكُۢ بَعۡضَ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيۡكَ وَضَآئِقُۢ بِهِۦ صَدۡرُكَ أَن يَقُولُواْ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ كَنزٌ أَوۡ جَآءَ مَعَهُۥ مَلَكٌۚ إِنَّمَآ أَنتَ نَذِيرٞۚ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ وَكِيلٌ
Belajo'o an Nulaaɗo, sabu ko hawruɗaa kon e keeferaaku maɓɓe e sattere feere maɓɓe e Aayee-je ɗeɓe lanndii ɗen, haawnaaki accaa yottingol yoga e ko Alla yamiru maa kon, fii ko ɗum sattanta ɓe gllugol kon, e ko ɓernde maa nden ɓiɗtorta kon yottingol ɗum, fii wata ɓe wi'oy: Ko haɗno ngalu jippinee e makko ko o yonndinora? maa Malaa'ikaajo arda e makko ko goongina mo? Wata a accu yottingol yoga e ko wahayinaa e maaɗa fii ɗum. Aan a wonaali si wanaa jertinoowo ko Alla yamiru-maa yottingol kon. Fawaaki ma addugol ko ɓe lanndotoo e Aayeeje. Alla ko reenuɗo kala huunde.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• سعة علم الله تعالى وتكفله بأرزاق مخلوقاته من إنسان وحيوان وغيرهما.
Aayeeje ɗen hino ɓanngina yaajugol ganndal Alla ngal, holla ko O fawtiiɗo arsike tagu Makko ngun, immorde e neɗɗanko e kulle ekw.

• بيان علة الخلق؛ وهي اختبار العباد بامتثال أوامر الله واجتناب نواهيه.
Hollirde sabu ko Neɗɗanke on tagira, ko jariboree- de ɗoftagol yamirooje Alla ɗen, woɗɗitoo haɗaaɗi Makko ɗin.

• لا ينبغي الاغترار بإمهال الله تعالى لأهل معصيته، فإنه قد يأخذهم فجأة وهم لا يشعرون.
Haanah hoomtorgol ko Alla nennitanta yedduɓe ɓen kon, tawde hino hasii ka O nanngitiraɓe juhal, hara ɓe so'aa anndude.

• بيان حال الإنسان في حالتي السعة والشدة، ومدح موقف المؤمن المتمثل في الصبر والشكر.
Aayeeje ɗen hino ɓanngina fiyaaku neɗɗo hakkunde yaajireede mo e sattireede mo, ɗe manti darnde gomɗinɗo on ka muñal e ka yettugol makko.

أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُۖ قُلۡ فَأۡتُواْ بِعَشۡرِ سُوَرٖ مِّثۡلِهِۦ مُفۡتَرَيَٰتٖ وَٱدۡعُواْ مَنِ ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
Kaa hara sirkooɓe ɓen wi'ay: Muhammadu fefindi Alqur'aana, hara wanaa nde wayahu immorde ka Alla? Maakiran ɓe an Nulaaɗo teeragol: Addee Corteeji(cimooje) sappo yeru ndee Alqur'aanaare, cincaande, hara on hatonjina e ko goonngina ɗi sifa Alqur'aana nde aaƴiɗon nden ko fefindaande, noddon kala mo haɗtanɗon ko wallitoron e ɗum, si on laatike goonguɓe e nodditagol wonnde Alqur'aana ko fefindaande.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَإِلَّمۡ يَسۡتَجِيبُواْ لَكُمۡ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَآ أُنزِلَ بِعِلۡمِ ٱللَّهِ وَأَن لَّآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّسۡلِمُونَ
Si ɓe addaali ko lanndiɗon ɓe kon -tawde ɓe hatta- naani ɗum-, haray onon ɓee gomɗimɓe, anndiree pellital wonnde Alqur'aana ko Alla jippininde e ganndal Makko dow Nulaaɗo Makko on, wanah nde fefindaande. Anndon kadi alah rewe- teeɗo e goonga si wanaa Alla. Hara onon ko on jebbilora- niiɓe Mo e ɗii hujjaaji taƴoral ɗoo?
Arabic explanations of the Qur’an:
مَن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيۡهِمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فِيهَا وَهُمۡ فِيهَا لَا يُبۡخَسُونَ
Kala on tawɗo ko o faandorii golle makko ɗen ko nguurnadam aduna e cuɗaari majjam lannoojam, wanah laakara on faandori ɗe, Men hunnanay ɓe baraaji golle maɓɓe ɗen aduna, Men yeɗaɓe cellal, e hoolaare, e yaajireede arsike ko aldaa e ɗuytaneede huunde e baraaji golle maɓɓe ɗin.
Arabic explanations of the Qur’an:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَيۡسَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا ٱلنَّارُۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِيهَا وَبَٰطِلٞ مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Ɓen siforiiɓe nden faandaare ŋiñaande, alanaaɓe e baraaji Ñalnde Darngal, si wanah naadeede Yiite. Baraaji golle maɓɓe ɗen sooya, golle maɓɓe ɗen wona meere; tawde ɗe ardiniranooka gomɗinal, wanaa faandaare sellunde. Ɓe faandoranooki golle maɓɓe ɗen fii Alla e galle laakara ɗen.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَفَمَن كَانَ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّهِۦ وَيَتۡلُوهُ شَاهِدٞ مِّنۡهُ وَمِن قَبۡلِهِۦ كِتَٰبُ مُوسَىٰٓ إِمَامٗا وَرَحۡمَةًۚ أُوْلَٰٓئِكَ يُؤۡمِنُونَ بِهِۦۚ وَمَن يَكۡفُرۡ بِهِۦ مِنَ ٱلۡأَحۡزَابِ فَٱلنَّارُ مَوۡعِدُهُۥۚ فَلَا تَكُ فِي مِرۡيَةٖ مِّنۡهُۚ إِنَّهُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يُؤۡمِنُونَ
Fototah Annabiijo Muhammadu (yo o his) hino wondi e burhaanu immorde ka Joomi makko, hino jokkiti mo seediiɗo immorde ka Joomi makko, on woni Jibriilu. Hino seedanoo mo kadi e Annabaaku makko ngun ko adii, Tawreeta jippinanoonde nden e Muusaa (yo o his), nden ɗoworde yimɓe yurmeende maɓɓe. Kanko e ɓen gomɗimɓe wonnduɓe e makko ɓe fotatah e ɓen heeferɓe yooliiɓe e majjere; tawde ɓeya kan hino gomɗini Alqur'aana e Muhammadu on mo nde jippinaa e muuɗum. Kala yedduɗo mo e ɗiya diinaaji, haray ko Yiite ngen woni fodoore makko nden Ñalnde Darngal. Wata a laato an Nulaaɗo, e sikkitagol Alqur'aana e kon ko ɓe fadaa. Pellet ɗum ko goonga ka sikke alah e mu'un, ko woni tun, ko ɓuri ɗuuɗude e yimɓe ɓen gomɗintaa, e hoore kon ko ɗuɗɗinaa e dalilaaji ɓannguɗi.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ يُعۡرَضُونَ عَلَىٰ رَبِّهِمۡ وَيَقُولُ ٱلۡأَشۡهَٰدُ هَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَىٰ رَبِّهِمۡۚ أَلَا لَعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ
Alah ɓurɗo tooñude haa hewta on fefindiiɗo fenaande e hoore Alla, o dammbira Mo sirku maa ɓiɗɗo. Ɓen faggitotooɓe ɗen penaale e hoore Alla, ɓe weeɓitoyte ka Joomi maɓɓe Ñalnde Darangal, fii yo O lanndito ɓe golle maɓɓe ɗen. Malaa'ikaaɓe e Nulaaɓe seedinooɓe ɓen wi'a: "Ko ɓee ɗoo woni fenunooɓe baKki e Alla ɓen, ɓe dammbi e Makko sirku e ɗiɓɓo. Hey, kuddi Alla ndin wonii e ɓen tooñirɓe ko'e mun fenugol e Alla.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ كَٰفِرُونَ
Ɓen sakkotooɓe yimɓe ɓen gaay e laawol Ala focciingol ngol, hiɓe ɗaɓɓana ngol ooñaare gaay e foccagol ngol fii wata gooto jokku ngol. Kamɓe kadi hiɓe yedda immital ɓaawo maayde.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• تحدي الله تعالى للمشركين بالإتيان بعشر سور من مثل القرآن، وبيان عجزهم عن الإتيان بذلك.
Alla teeɗorike(dikkiima) sirkooɓe ɓen addugol corteeji(cimooje) sappo yeru Alqur'aana, O ɓanngini ronkere maɓɓe addugol ɗum.

• إذا أُعْطِي الكافر مبتغاه من الدنيا فليس له في الآخرة إلّا النار.
Si keefeero okkaama faale makko on aduna, haray alanaa mo laakara si wanaa Yiite.

• عظم ظلم من يفتري على الله الكذب وعظم عقابه يوم القيامة.
Fefindagol fenaande e hoore Alla ko ko mawni, lepte mun kadi hino mawni Ñalnde Darngal.

أُوْلَٰٓئِكَ لَمۡ يَكُونُواْ مُعۡجِزِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا كَانَ لَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِنۡ أَوۡلِيَآءَۘ يُضَٰعَفُ لَهُمُ ٱلۡعَذَابُۚ مَا كَانُواْ يَسۡتَطِيعُونَ ٱلسَّمۡعَ وَمَا كَانُواْ يُبۡصِرُونَ
Ɓen siforiiɓe ɗin sifaaji, ɓe laatanooki hattanɓe laa- wagol lepte Alla ɗen ka leydi si ɗe jippike e maɓɓe. Alanaaɓe kadi yiɗɓe wallondirteeɓe gaanin Alla ko duñana ɓe Makko ɗen. Lepte ɗen sowoyte ɓe Ñal- Ñalnde Darngal sabu ko ɓe woɗɗitori ɓe laatanoo-ki woɗɗintini woɗɓe goo e laawol Alla ngol. Ɓe laa- tanooki hattanɓe nanooɓe jaɓa goonga e peewal, ɓewa wonaano kadi yi'ooɓe taskoo Aayeeje Alla ɗen ka Winndere, tawde ko ɓe lunndorinooɓe goonga kan ko tiiɗi.
Arabic explanations of the Qur’an:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
Ko ɓen siforiiɓe ɗin sifaaji woni sooyimɓe ko'e mun naadugol ɗe e halkaare sabu ko ɓe kafidi(renndini) kon e Alla. Kon ko ɓe luurunoo e kafideteeɗi e tefooji majjiri ɓe.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَا جَرَمَ أَنَّهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ هُمُ ٱلۡأَخۡسَرُونَ
Sikke alaa wonnde ɓen ɗon Ñalnde Darngal, ko kamɓe ɓuroyta sooyude, tawde ɓe waɗtitirii liimanaaku ngun keeferaaku, laakara on aduna, yurmeende nden lepte.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَأَخۡبَتُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
Ɓen gomɗimɓe Alla e Nulaaɗo Makko on, ɓe golli golle moƴƴe, ɓe yankinanni Alla, ko ɓen woni yimɓe Aljanna ɓen, kamɓe koɓe duumotooɓe ton poomaa.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ مَثَلُ ٱلۡفَرِيقَيۡنِ كَٱلۡأَعۡمَىٰ وَٱلۡأَصَمِّ وَٱلۡبَصِيرِ وَٱلسَّمِيعِۚ هَلۡ يَسۡتَوِيَانِ مَثَلًاۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
Misal feddeji ɗiɗi ɗin ka heefereɓe e ka gomɗimɓe: ko wano bunɗo mo yi'ataa, e faaɗuɗo mo nanataa, ɗum ko misal heeferɓe ɓen ɓe nanatah jaɓa goonga, ɓe yi'atah ɓe taskoo ko nafata ɓe. Misal goo ko nanoowo e yi'oowo, ko ɓen woni misal fedde gomɗimɓe ɓen hawtuɓe nanugol yi'a. E nee, ɗin feddeeji ɗiɗi no fata sifa e fiyaaku? Ɓe fotatah. E on waajitotaako e kon ko ɓe fotatah?
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوۡمِهِۦٓ إِنِّي لَكُمۡ نَذِيرٞ مُّبِينٌ
Gomɗii Men Nulii Nuuhu e yimɓe makko ɓen, o maakani ɓe: ko onon yo yimɓe, min komi jertinoowo on e lepte Alla, ɓannginanɗo on komi Nulaa kon e mooɗon.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَن لَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّا ٱللَّهَۖ إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ أَلِيمٖ
Miɗo nodda on e rewugol Alla tun, hara on rewaali si wanaa Kanko. Min miɗo hulani on lepte ñalaande muusunde.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَقَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ مَا نَرَىٰكَ إِلَّا بَشَرٗا مِّثۡلَنَا وَمَا نَرَىٰكَ ٱتَّبَعَكَ إِلَّا ٱلَّذِينَ هُمۡ أَرَاذِلُنَا بَادِيَ ٱلرَّأۡيِ وَمَا نَرَىٰ لَكُمۡ عَلَيۡنَا مِن فَضۡلِۭ بَلۡ نَظُنُّكُمۡ كَٰذِبِينَ
Mbatu tedduɓe e hooreeɓe yedduɓe ɓen ka yimɓe makko wi'i: Men noototaako noddaandu maa; tawde a hanndaa e huunde, an ko a ɓanndinke sifa amen, e tawde kadi men yi'aali ɓen jokkuɓe ma si wanaa jaasuɓe amen e ko feeñani men e giiɗe, tawde kadi on ɓeydoraa teddungal e jawdi e jaahu ko men jokkira on. Worin meɗen sikki on fenooɓe e ko noddoton e mun.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ يَٰقَوۡمِ أَرَءَيۡتُمۡ إِن كُنتُ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّي وَءَاتَىٰنِي رَحۡمَةٗ مِّنۡ عِندِهِۦ فَعُمِّيَتۡ عَلَيۡكُمۡ أَنُلۡزِمُكُمُوهَا وَأَنتُمۡ لَهَا كَٰرِهُونَ
Nuuhu maakani ɓe: Ko onon yo yimɓe am, yeetee lam si tawii miɗo e ɓanngannduyee immorde ka Joomi am ko seeditoo e goonga am; waɗɗina on googingol lam, O yeɗii lam yurmeende Annabaaku e Nuleede immorde ka Makko, ɗum wirniraa e mon majjeede mon ɗum, e men waawnay on e gomɗingol nde naada e ɓerɗe mon? Men hattanaaka ɗum. Ko Alla tun hawrindinta e gomɗinal.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• الكافر لا ينتفع بسمعه وبصره انتفاعًا يقود للإيمان، فهما كالمُنْتَفِيَين عنه بخلاف المؤمن.
Keefeero naftortah nanɗe mun e giiɗe mun haa ɗi ɗowa mo e gomɗinal. Hiɓe wa'i wa si ɓe alaa ɗen terde, ɓe seedi e gomɗimɓe ɓen.

• سُنَّة الله في أتباع الرسل أنهم الفقراء والضعفاء لخلوِّهم من الكِبْر، وخُصُومهم الأشراف والرؤساء.
Sunna Alla on e jokkooɓe Nulaaɓe ɓen, ko waasuɓe ɓen e lo'uɓe ɓen; tawde ɓe jillah e townitaare. Hara ko teddinaaɓe ɓen e hooreeɓe ɓen ɓe pooɗondirta.

• تكبُّر الأشراف والرؤساء واحتقارهم لمن دونهم في غالب الأحيان.
Ko ɓuri kon heewde, ko townitaare tedduɓe ɓen e hooreeɓe ɓen, e dow ɓe jaasina kala wonɗo ley maɓɓe.

وَيَٰقَوۡمِ لَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مَالًاۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِۚ وَمَآ أَنَا۠ بِطَارِدِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْۚ إِنَّهُم مُّلَٰقُواْ رَبِّهِمۡ وَلَٰكِنِّيٓ أَرَىٰكُمۡ قَوۡمٗا تَجۡهَلُونَ
Ko onon yo yimɓe am, mi ɗaɓɓirah on njoɓdi e yottingol Nulal ngal, njoɓdi am ndin ko Alla fawtii. Minmi raɗotaako waasuɓe gomɗimɓe ɓen e jonnde am fii on ɗaɓɓirii lam ɗum. Kamɓe ko ɓe hawrayoo- ɓe e Joomi maɓɓe Ñalnde Darngal, O yoɓita ɓe njoɓdi gomɗinal maɓɓe. Ko woni tun, min miɗo yi'ii on yimɓe ɓe faamataa haqiiqa noddaandu am ndun, tawde hiɗon ɗaɓɓira lam raɗagol lo'uɓe gomɗimɓe ɓen.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَٰقَوۡمِ مَن يَنصُرُنِي مِنَ ٱللَّهِ إِن طَرَدتُّهُمۡۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
Ko onon yo yimɓe am, ko hommbo duñanoyta lam lepte Alla ɗen si mi raɗorike ɓee gomɗimɓe tooñe ko aldaa e bakkaatu? E on waajitotaako, etoɗon huuwude ko nafata on?
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَآ أَقُولُ لَكُمۡ عِندِي خَزَآئِنُ ٱللَّهِ وَلَآ أَعۡلَمُ ٱلۡغَيۡبَ وَلَآ أَقُولُ إِنِّي مَلَكٞ وَلَآ أَقُولُ لِلَّذِينَ تَزۡدَرِيٓ أَعۡيُنُكُمۡ لَن يُؤۡتِيَهُمُ ٱللَّهُ خَيۡرًاۖ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا فِيٓ أَنفُسِهِمۡ إِنِّيٓ إِذٗا لَّمِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Mi wi'antaa on, onon ɓee yimɓe am, miɗo mari ngaluuji Alla ɗi arsike Makko on woni e mun, fii ko mi jonna on si on gomɗinii. Mi wi'atah on kadi: miɗo anndi ko wirinii, mi wi'ataa on kadi: ko mi mayko. Si ko woni, min ko mi ɓanndinke sifa mon. Mi wi'atah waasuɓe ɓen ɓe gite mon yawitii haa fanɗinɗon fii maɓɓe: Alla yeɗataa ɓe hawrineede maa peewal. Ko Alla ɓuri anndude annuyeeji maɓɓe e fiyakuuji maɓe. Min ontuma si mi waɗii ɗum, haray mi jeyaama e tooñuɓe jojjuuɓe e lepte Alla ɓen.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ يَٰنُوحُ قَدۡ جَٰدَلۡتَنَا فَأَكۡثَرۡتَ جِدَٰلَنَا فَأۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Ɓe wi'i: ƴaggugol e townitagol an Nuuhu, gomɗii a wenjondirii e amen, a ɗuɗɗinii wenjondiral ngal e amen. Addan men kon ko fodu-ɗaa men e lepte, si a laatke jeyaaɗo e goonguɓe e ko nodditto-ɗaa ko.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ إِنَّمَا يَأۡتِيكُم بِهِ ٱللَّهُ إِن شَآءَ وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ
Nuuhu maakani ɓe: Min mi addantah on lepte, ko Alla addanta on ɗum -si O muuyii- on wonaali hattanayɓe laawagol lepte Alla ɗen si O faandike leptugol on.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا يَنفَعُكُمۡ نُصۡحِيٓ إِنۡ أَرَدتُّ أَنۡ أَنصَحَ لَكُمۡ إِن كَانَ ٱللَّهُ يُرِيدُ أَن يُغۡوِيَكُمۡۚ هُوَ رَبُّكُمۡ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
Laaɓalam reedu e waaju am nafataa on, si tawii Alla no faandii majjingol on e laawol focciingol ngol, o woɗɗina on e peewal ngal sabu ƴaggere mon nden. Ko Kanko woni Joomi mon, ko Kanko anndi fii mon: Himo majjina on si O muuyii, ko ka Makko tun woni ruttorde mon Ñalnde Darngal, O yoɓita on njoɓdi golle mon.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُۖ قُلۡ إِنِ ٱفۡتَرَيۡتُهُۥ فَعَلَيَّ إِجۡرَامِي وَأَنَا۠ بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُجۡرِمُونَ
Ko yimɓe Nuuhu ɓen yeddiri kon, ko sabu ko ɓe aaƴƴii kon wonnde Alla o fefidni diina ka o addi kan o fawi e Alla. Maakan ɓe an Nulaaɗo: "Si mi fefindi nde, ko min tun lepte bonnere am nden fawii, mi fawtotaako huunde e bakkaatu bonnere fennugol mon ngol. Min ko daɗndiiɗo e ɗum.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأُوحِيَ إِلَىٰ نُوحٍ أَنَّهُۥ لَن يُؤۡمِنَ مِن قَوۡمِكَ إِلَّا مَن قَدۡ ءَامَنَ فَلَا تَبۡتَئِسۡ بِمَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ
Alla wahayini e Nuuhu wonnde: Gomɗintah e yimɓe maa ɓen an Nuuhu, si wanaa ɓen gomɗin- nooɓe ko adii. Wata a sunor yo Nuuhu, e ko ɓe gollaynoo e fennugol jalkita on dumunna juutuɗo.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱصۡنَعِ ٱلۡفُلۡكَ بِأَعۡيُنِنَا وَوَحۡيِنَا وَلَا تُخَٰطِبۡنِي فِي ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ إِنَّهُم مُّغۡرَقُونَ
Moƴƴinir laana kan e dankata Amen, e yamiroore Amen tinndingol ma no moƴƴiniraa ka. Wata a yewtidoy e Am ɗaɓɓirgol Lam nennangol tooñirɓe wonkiiji mun ɗin keeferaaku. Pellet, ko ɓe yooliroy- teeɓe Ilam Tuufaan on -feere mun alaa-; ɗum ko lepte maɓɓe ko ɓe haɓɓitii kon e keeferaaku.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• عفة الداعية إلى الله وأنه يرجو منه الثواب وحده.
Noddoowo e diina Alla hino haani ruuɗaade, o jortora Mo Kanko tun njoɓdi.

• حرمة طرد فقراء المؤمنين، ووجوب إكرامهم واحترامهم.
Raɗagol miskineeɓe gomɗimɓe ɓen ko ko harmi, ko teddingol ɓe ngol waɗɗii.

• استئثار الله تعالى وحده بعلم الغيب.
Ko Alla tun heerori anndugol ko wirnii.

• مشروعية جدال الكفار ومناظرتهم.
Hino sar'inaa wenjondirgol e heeferɓe ɓen e wittandirde e maɓɓe.

وَيَصۡنَعُ ٱلۡفُلۡكَ وَكُلَّمَا مَرَّ عَلَيۡهِ مَلَأٞ مِّن قَوۡمِهِۦ سَخِرُواْ مِنۡهُۚ قَالَ إِن تَسۡخَرُواْ مِنَّا فَإِنَّا نَسۡخَرُ مِنكُمۡ كَمَا تَسۡخَرُونَ
Nuuhu waɗi yamiroore Joomi mun, o woni e lesugol laana kan. Tuma kala nde dental hoorewal yimɓe makko ɓen rewi ɗon, ɓe jalkita mo ko o lesirta laana kan ka leydi ndi alah ndiyam e canɗi. Nde jalkitugol ngol filli-fillini, o maaki: Ko onon yo dental hooreeɓe, si on jalkitii men ka men lesata kaa laana ɗoo, menen kadi men jalkitoyay on majjere mon nden tuma nde yooloyteɗon.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ مَن يَأۡتِيهِ عَذَابٞ يُخۡزِيهِ وَيَحِلُّ عَلَيۡهِ عَذَابٞ مُّقِيمٌ
Aray nde anndon ko hommbo lepte aduna hoynayɗe aroyta e muuɗum, lepte duumiiɗe jippoyoo e makko Ñalnde Darngal.
Arabic explanations of the Qur’an:
حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَمۡرُنَا وَفَارَ ٱلتَّنُّورُ قُلۡنَا ٱحۡمِلۡ فِيهَا مِن كُلّٖ زَوۡجَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِ وَأَهۡلَكَ إِلَّا مَن سَبَقَ عَلَيۡهِ ٱلۡقَوۡلُ وَمَنۡ ءَامَنَۚ وَمَآ ءَامَنَ مَعَهُۥٓ إِلَّا قَلِيلٞ
Annabi Nuuhu gayni lesude laana kan ka Alla yamiri mo lesugol, haa nde yamiroore Amen halkugol ɓe ngol ari, ndiyaɗam ka huɓɓinirde maɓɓe bireedi fatii, fii no ɓe anndira haacaango ngon, Men daalani Nuuhu: Ronndo ka laana e kala nooneeji ɗiɗi immorde e kulle leydi ɗen resindirayɗi, ronndoɗaa kadi ɓeynguure maa nden -si wanaa ɓen ɓe ñaawoore yoolagol ngol aditii e mun; tawde ɓe daɗataa- ronndoɗaa kadi ɓen gomɗinɓe e yimɓe maaɗa ɓen. Gomɗinaano mo si wanaa seeɗaaɓe nii, e hoore ko dumunna ñiiɓugol e maɓɓe ngol juutiri mo kon fow, himo nodda ɓe e gomɗingol Alla.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَقَالَ ٱرۡكَبُواْ فِيهَا بِسۡمِ ٱللَّهِ مَجۡر۪ىٰهَا وَمُرۡسَىٰهَآۚ إِنَّ رَبِّي لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Nuuhu maakani gomɗimɓe mo ɓen e yimɓe makko ɓen: Waɗɗoree ka laana. ko Innde Alla ka dogirta, ko Innde Makko ka teerata. Pellet, Joomi am ko Haforoowo junuubi kala tuubuɗo e jeyaaɓe Makko ɓen, Hinnotooɗo ɓe. Hino jeyaa e ko O yumertee gomɗimɓe ɓen, ko O daɗndiri ɓe kon halkagol.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَهِيَ تَجۡرِي بِهِمۡ فِي مَوۡجٖ كَٱلۡجِبَالِ وَنَادَىٰ نُوحٌ ٱبۡنَهُۥ وَكَانَ فِي مَعۡزِلٖ يَٰبُنَيَّ ٱرۡكَب مَّعَنَا وَلَا تَكُن مَّعَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Laana kan no dogina yimɓe e kala ko woni e makka e nder mollooɗe mawnuɗe waaɗe wa pelle. Sabu yurmeende baaba nden, Nuuhu noddi ɓiɗɗo makko yeddunooɗo on, hari on selindii e ben-mun e yimɓe mun: Ko an yo ɓinngel am, waɗɗida e amen ka laana fii yo a daɗu yoolagol, wata a wonndu e yedduɓe ɓen haa halkide-ɗaa e maɓɓe yoolagol.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ سَـَٔاوِيٓ إِلَىٰ جَبَلٖ يَعۡصِمُنِي مِنَ ٱلۡمَآءِۚ قَالَ لَا عَاصِمَ ٱلۡيَوۡمَ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِ إِلَّا مَن رَّحِمَۚ وَحَالَ بَيۡنَهُمَا ٱلۡمَوۡجُ فَكَانَ مِنَ ٱلۡمُغۡرَقِينَ
Ɓinngel Nuuhu ngel wi'i: Mi ƴawoyay e fello toowungo fii no mi daɗira ndiyam ɗam. Nuuhu maakani ɓinngel makko ngel: Alah ko daɗndata lepte Alla ɗen yoolirgol Tuufaan si wanaa Alla yurmirteeɗo yurmeende Makko nden on Mo O muuyi. Mollooɗe ɗen heedini hakkunde Nuuhu e ɓiɗɗo makko yedduɗo on, on laatodii e yooliraaɓe haacango ngon keeferaaku maɓɓe ngun.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقِيلَ يَٰٓأَرۡضُ ٱبۡلَعِي مَآءَكِ وَيَٰسَمَآءُ أَقۡلِعِي وَغِيضَ ٱلۡمَآءُ وَقُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ وَٱسۡتَوَتۡ عَلَى ٱلۡجُودِيِّۖ وَقِيلَ بُعۡدٗا لِّلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
Alla daalani leydi ndin ɓaawo tuufaana on gasude: Ko an yo leydi, moɗu ndiyam maa tuufaana ɗam. O daalani kadi kammu ngu: Ko an yo kammu, ɗoofu, wata a saaƴin ndiyam. Ndiyam ɗam ɗuytii haa leydi ndin yoori, Alla halki yedduɓe ɓen. Laana kan daroyii ka dow fello juudiiy. Wi'a: Goɗɗal e halakuyee woodanii yimɓe yawtirɓe keeri Alla ɗin keeferaaku.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَنَادَىٰ نُوحٞ رَّبَّهُۥ فَقَالَ رَبِّ إِنَّ ٱبۡنِي مِنۡ أَهۡلِي وَإِنَّ وَعۡدَكَ ٱلۡحَقُّ وَأَنتَ أَحۡكَمُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
Annabi Nuuhu noddi Joomi makko himo faabinoo Mo, o maaki: Joomi am, pellet ɓiɗɗo am on ko e ɓeynguure am nde foduɗaa lam nden jeyaa, pellet fodoore Maa nden ko goonga nde tultatah. Ko An ɓuri nunɗude ñaawooɓe ɓen, ɓuri ɓe anndude.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• بيان عادة المشركين في الاستهزاء والسخرية بالأنبياء وأتباعهم.
Aayeeje ɗen hino ɓanngini jikku sirkooɓe ɓen ka jalkitugol Annabaaɓe ɓen e jokkuɓe ɓen.

• بيان سُنَّة الله في الناس وهي أن أكثرهم لا يؤمنون.
Hiɗe ɓanngini kadi sunna Alla on e yimɓe ɓen, wonnde ɗuuɗuɓe e maɓɓe gomɗintaa.

• لا ملجأ من الله إلا إليه، ولا عاصم من أمره إلا هو سبحانه.
Baggoral alaa ka Alla si wanaa ka Makko, daɗndoowo fiyaaku Makko kadi alah si wonah Kanko Seniiɗo On.

قَالَ يَٰنُوحُ إِنَّهُۥ لَيۡسَ مِنۡ أَهۡلِكَۖ إِنَّهُۥ عَمَلٌ غَيۡرُ صَٰلِحٖۖ فَلَا تَسۡـَٔلۡنِ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌۖ إِنِّيٓ أَعِظُكَ أَن تَكُونَ مِنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ
Alla daalani Nuuhu: Ko an yo Nuuhu, pellet ɓiɗɗo maa mo tori-ɗaa Lam daɗndugol on, o jeyaaka e ɓeynguure maa nde Mi fodu maa nden; tawde ko o keefeero. Pellet ndee toraare maa yo Nuuhu, ko gollal ngal moƴƴah, ngal yaadah e jogitiiɗo martaba maaɗa. Wata a toro Lam ko a alanaa ɗum ganndal. Min Miɗo rentina maa nde jeyete-ɗaa e majjuɓe ɓen, haa toro-ɗaa Lam ko lunndii ganndal Am e hikma Am.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ رَبِّ إِنِّيٓ أَعُوذُ بِكَ أَنۡ أَسۡـَٔلَكَ مَا لَيۡسَ لِي بِهِۦ عِلۡمٞۖ وَإِلَّا تَغۡفِرۡ لِي وَتَرۡحَمۡنِيٓ أَكُن مِّنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Annabi Nuuhu maaki: Joomi am, miɗo moolora Maa, daɗndinora Maa nde mi lanndoto Maa ko mi alanaa ɗum ganndal. Si wanah A hafranam goopol am ngol, yurme-Ɗaa mi yurmeende Maa nden, mi jeyete e ɓen hayruɓe laakara.
Arabic explanations of the Qur’an:
قِيلَ يَٰنُوحُ ٱهۡبِطۡ بِسَلَٰمٖ مِّنَّا وَبَرَكَٰتٍ عَلَيۡكَ وَعَلَىٰٓ أُمَمٖ مِّمَّن مَّعَكَۚ وَأُمَمٞ سَنُمَتِّعُهُمۡ ثُمَّ يَمَسُّهُم مِّنَّا عَذَابٌ أَلِيمٞ
Alla daalani Nuuhu (yo o his): Ko an yo Nuuhu, jippor e laana kan ka leydi wonndude e kisal e hoolaare, e neemaaji ɗuuɗuɗi hoore-maaɗa immorde ka Alla -e hoore jurriiyaaji ɓen gomɗimɓe wonndunooɓe e maaɗa ka laana aroyooɓe ɓaawo maaɗa. Mofte goo e ɓiɗɓe maɓɓe yedduɓe ɓen, aray Men dakmita ɓe e ɗam nguurndam aduna, Men newinana ɓe ko ɓe wuurira; refti memoya ɓe ka laakara immorde e Amen, lepte muusuɗe.
Arabic explanations of the Qur’an:
تِلۡكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡغَيۡبِ نُوحِيهَآ إِلَيۡكَۖ مَا كُنتَ تَعۡلَمُهَآ أَنتَ وَلَا قَوۡمُكَ مِن قَبۡلِ هَٰذَاۖ فَٱصۡبِرۡۖ إِنَّ ٱلۡعَٰقِبَةَ لِلۡمُتَّقِينَ
Qissa Nuuhu on ko jeyaaɗo e kumpite wirniiɗe. An Nulaaɗo, a anndaano ɗe an, yimɓe maa ɓen kadi anndaano ɗe ado oo wahayu mo Men wahayini e maaɗa. Muññor lorra yimɓe maa ɓen e ko ɓe fennata kon, wano Annabi Nuuhu muññornoo. Pellet ballal ngal e poolal ngal, wonanii ɗoftotooɓe yamirooje Alla ɗen ɓe woɗɗitoo haɗaaɗi Makko ɗin.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِلَىٰ عَادٍ أَخَاهُمۡ هُودٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۖ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا مُفۡتَرُونَ
Men Nuli kadi faade e Aadinkooɓe ɓen, musiɗɗo maɓɓe on Huudi (yo o his). O maakani ɓe: Ko onon yo yimɓe, rewee Alla tun, wata on kafidu Mo e gooto. Reweteeɗo e goonga alanah on ko woori Mo. On wonaali e ngol nodditagol mon wonnde himo mari kafidiiɗo, si wanaa ko on fenooɓe.
Arabic explanations of the Qur’an:
يَٰقَوۡمِ لَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ أَجۡرًاۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱلَّذِي فَطَرَنِيٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
Ko onon yo yimɓe am, mi ɗaɓɓiraa on njoɓdi e ko mi yottinta e mon kon, mi noddira on ɗum immorde ka Joomi am. Njoɓdi am wonaali si wanah ka Alla taguɗo lam on. E on haqqiltah ɗum? Nootoɗon noddaandu am ndun?
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَٰقَوۡمِ ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِ يُرۡسِلِ ٱلسَّمَآءَ عَلَيۡكُم مِّدۡرَارٗا وَيَزِدۡكُمۡ قُوَّةً إِلَىٰ قُوَّتِكُمۡ وَلَا تَتَوَلَّوۡاْ مُجۡرِمِينَ
Ko onon yo yimɓe am, ɗaɓɓiree Alla haforanal, refti tuubanon Mo junuubi mon ɗin, ɓuri mawnude e majji ko sirku. O yoɓitiray on ɗum jippingol toɓo ɗuuɗungo, O ɓeyda on teddungal e hoore teddungal mon ngal ɗuuɗireede ɓiɗɓe e jawle. Wata on ɗuurno e ko mi noddata on kon, laatoron ngol ɗuurngal mon ɗon bomɓe e yedduɓe Alla fennuɓe ko mi addi kon.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ يَٰهُودُ مَا جِئۡتَنَا بِبَيِّنَةٖ وَمَا نَحۡنُ بِتَارِكِيٓ ءَالِهَتِنَا عَن قَوۡلِكَ وَمَا نَحۡنُ لَكَ بِمُؤۡمِنِينَ
Yimɓe makko ɓen wi'i: "Ko an yo Huudu, a adda-ranaali men hujja ɓannguɗo fii no men gomɗinire. Men wonaali kadi accitirooɓe reweteeɗi amen ɗin fii konngol maa ko aldah hujja. Men wonaali gomɗi- nooɓe ma e kon ko noddataa e mun wonnde ko a Nulaaɗo.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• لا يملك الأنبياء الشفاعة لمن كفر بالله حتى لو كانوا أبناءهم.
Annabaaɓe ɓen alah feere tefangol yedduɓe Alla ɓen, hay si ɓe wonii ɓiɗɓe maɓɓe.

• عفة الداعية وتنزهه عما في أيدي الناس أقرب للقبول منه.
Reentaade noddoowo faade e diina e runtaade we o woɗɗitoo e ko yimɓe ɓen jeyi kon, hino wona sabu ɓe nootoo mo.

• فضل الاستغفار والتوبة، وأنهما سبب إنزال المطر وزيادة الذرية والأموال.
Aayaaje ɗen hino ɓanngini ɓure insinagol e tuubugol, e wonnde ɗin ɗiɗi no wona sabu saaƴugol toɓo e ɓeydagol ɓiɗɓe e jawle.

إِن نَّقُولُ إِلَّا ٱعۡتَرَىٰكَ بَعۡضُ ءَالِهَتِنَا بِسُوٓءٖۗ قَالَ إِنِّيٓ أُشۡهِدُ ٱللَّهَ وَٱشۡهَدُوٓاْ أَنِّي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُشۡرِكُونَ
Men wi'atah si wanaa yoga e reweteeɗi amen ɗin meminirii ma bone feetere, tawde hiɗa haɗude men e rewugol ɗi. Huudu maaki: "Min miɗo seedina Alla -seeditee onon kadi- wonnde min, ko mi daɗndiiɗo e rewugol reweteɗi mon ɗin gaanin Alla. Fewjanee lam onon e reweteeɗi mon ɗi aaƴotoɗon ɗin wonde ɗi memirii lam feetere, refti wata on nennitanam.
Arabic explanations of the Qur’an:
مِن دُونِهِۦۖ فَكِيدُونِي جَمِيعٗا ثُمَّ لَا تُنظِرُونِ
Men wi'atah si wanaa yoga e reweteeɗi amen ɗin meminirii ma bone feetere, tawde hiɗa haɗude men e rewugol ɗi. Huudu maaki: "Min miɗo seedina Alla -seeditee onon kadi- wonnde min, ko mi daɗndiiɗo e rewugol reweteɗi mon ɗin gaanin Alla. Fewjanee lam onon e reweteeɗi mon ɗi aaƴotoɗon ɗin wonnde ɗi memirii lam feetere, refti wata on nennitanam.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنِّي تَوَكَّلۡتُ عَلَى ٱللَّهِ رَبِّي وَرَبِّكُمۚ مَّا مِن دَآبَّةٍ إِلَّا هُوَ ءَاخِذُۢ بِنَاصِيَتِهَآۚ إِنَّ رَبِّي عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
Min mi fawike e Alla tun, Mo mi yowi fiyaake am e Mun. Ko Kanko woni Joomi am e Joomi mon. Alaa e ruugayngel ka hoore leydi, si wanaa ko yannkiniingel senngo Laamu Makko ngun. Himo firlita ɗum no O muuyiri. Pellet, Joomi am ko e goonga e nunɗal woni: O wurtatah on e hoore-am; tawde ko e goonga mi woni, onon kan hiɗon e meere.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُم مَّآ أُرۡسِلۡتُ بِهِۦٓ إِلَيۡكُمۡۚ وَيَسۡتَخۡلِفُ رَبِّي قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ وَلَا تَضُرُّونَهُۥ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ رَبِّي عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٍ حَفِيظٞ
Si on ɗuurnike on huccitii e ko mi addi kon, haray fawaaki lam si wanaa yottingol e mooɗon. Gomɗii non mi yottinanii on kala Alla Nulimmi kon O yamiri- mi yottingol. Hujja on ñiiɓii e mon, aray nde Joomi am halkata on, O adda yimɓe goo ko lontoo on. On lorrirtaa Alla ngol fennugol ɗuurnoo mon mawni fanɗi; tawde ko O yondiniiɗo e jeyaaɓe Makko ɓen. Pellet, Joomi am ko reenuɗo kala huunde, ko Kanko reenata lam e bone mo fewjanton lam on.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا نَجَّيۡنَا هُودٗا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَنَجَّيۡنَٰهُم مِّنۡ عَذَابٍ غَلِيظٖ
Tuma nde yamiroore Amen halkugol ɓe ngol arno, Men hisiniri Huudu e ɓen gomɗimɓe wonnduɓe e makko yurmeende Amen. Men hisini ɓe e lepte tiiɗuɗe ɗe Men leptirnoo yimɓe makko yedduɓe ɓen.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَتِلۡكَ عَادٞۖ جَحَدُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ وَعَصَوۡاْ رُسُلَهُۥ وَٱتَّبَعُوٓاْ أَمۡرَ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِيدٖ
Ɓen Aadinkooɓe, ɓe yedduno Aayeeje Alla Joomi maɓɓe on, ɓe yeddi Nulaaɗo maɓɓe on Huudu, ɓe ɗoftii yamiroore kala townitaniiɗo goonga, bewɗo mo jaɓataa goonga.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأُتۡبِعُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا لَعۡنَةٗ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ أَلَآ إِنَّ عَادٗا كَفَرُواْ رَبَّهُمۡۗ أَلَا بُعۡدٗا لِّعَادٖ قَوۡمِ هُودٖ
Ɓe jokkintinaa ka nguurndam aduna ɗoo, jaasere e kuddi Alla. Ko wano non Ñalnde Darngal, ko ɓe woɗɗintinoyteeɓe e yurmeende Alla, sabu ko ɓe yeddi Mo kon. Anndee Alla woɗɗintinii ɓe e kala moƴƴere, O ɓaɗnirii ɓe e kala bone.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمۡ صَٰلِحٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ هُوَ أَنشَأَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ وَٱسۡتَعۡمَرَكُمۡ فِيهَا فَٱسۡتَغۡفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِۚ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٞ مُّجِيبٞ
Men Nulii kadi e Samuuda'en, musiɗɗo maɓɓe on Saalih, on maaki: Ko onon yo yimɓe am, rewee Alla tun. Reweteeɗo hannduɗo e dewal alanah on ko woori Mo. Ko Kanko woni taguɗo on immorde e mbullaari leydi ndin tagugol ben mon Aadama e mayri, O waɗi on wuurnoo ɓe ndi. Ɗaɓɓiree Mo haforanal, refti tuubiron ka Makko ɗoftagol tertoo geddi. Pellet, Joomi am ko ɓadiiɗo kala laɓɓinanɗo Mo dewal, jaabotooɗo kala toriiɗo Mo.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ يَٰصَٰلِحُ قَدۡ كُنتَ فِينَا مَرۡجُوّٗا قَبۡلَ هَٰذَآۖ أَتَنۡهَىٰنَآ أَن نَّعۡبُدَ مَا يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا وَإِنَّنَا لَفِي شَكّٖ مِّمَّا تَدۡعُونَآ إِلَيۡهِ مُرِيبٖ
Yimɓe makko ɓen wi'ani mo: Ko an yo Saalihu, gomɗii a woniino hakkunde amen yaakoraaɗo ado nduu noddaandu maa. Hari meɗen sikku maa haqqilɗo laaɓa-reedu diisondirteeɗo. E a haɗay men an Saalih, rewugol ko baabiraaɓe amen rewaynoo? Menen non, men wonii e sikke e kon ko noddataa men e muuɗum fii rewugol Alla tun, ɗum waɗii meɗen tuumire bakugol fenaande e Alla.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• من وسائل المشركين في التنفير من الرسل الاتهام بخفة العقل والجنون.
Hino jeyaa e ko sirkooɓe ɓen dognirta yimɓe ɓe Nulaaɓe ɓen,tuumirgol ɓe faaɗere haqqil e feetere.

• ضعف المشركين في كيدهم وعدائهم، فهم خاضعون لله مقهورون تحت أمره وسلطانه.
Aayeeje ɗen hino ɓanngina lo'ugol sirkooɓe ɓen ka pewje e ka ngayngu maɓɓe. Ko ɓe yankinanii ɓe Alla, wonuɓe e ley laamu Makko.

• أدلة الربوبية من الخلق والإنشاء مقتضية لتوحيد الألوهية وترك ما سوى الله.
Aayeeje ɗen hino ɓanngini Joomiraaku Alla ngun gila ka tagu haa ka fuɗɗugol, e waɗɗagol bannjinde Alla, tertoo ko wonaa ɗum.

قَالَ يَٰقَوۡمِ أَرَءَيۡتُمۡ إِن كُنتُ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّي وَءَاتَىٰنِي مِنۡهُ رَحۡمَةٗ فَمَن يَنصُرُنِي مِنَ ٱللَّهِ إِنۡ عَصَيۡتُهُۥۖ فَمَا تَزِيدُونَنِي غَيۡرَ تَخۡسِيرٖ
Saalihu jaabii yimɓe makko ɓen o maaki: Ko onon yo yimɓe! Yeetee lam si mi woni e hujja ɓannguɗo ɓannguɗo immorde ka Joomi am, O okkii lam yur- meende Annabaaku immorde ka Makko, ko hombo daɗndata lam e lepte Makko ɗen si tawii mi yeddirii Mo ronnkude yottingol ko O Nuli lam kon e mon? On ɓeydatah lam si wanah majjere e woɗɗitagol welu Makko.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَٰقَوۡمِ هَٰذِهِۦ نَاقَةُ ٱللَّهِ لَكُمۡ ءَايَةٗۖ فَذَرُوهَا تَأۡكُلۡ فِيٓ أَرۡضِ ٱللَّهِۖ وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوٓءٖ فَيَأۡخُذَكُمۡ عَذَابٞ قَرِيبٞ
Ko onon yo yimɓe am, mbaa ɗoo ko ngelooba Alla maande goongugol am. Accee mba ñaama ka leydi Alla. Wata on memir-mba bone, sakko lepte ɓaɗiide heɓa on fewndo sodoton mba.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَعَقَرُوهَا فَقَالَ تَمَتَّعُواْ فِي دَارِكُمۡ ثَلَٰثَةَ أَيَّامٖۖ ذَٰلِكَ وَعۡدٌ غَيۡرُ مَكۡذُوبٖ
Ɓe sodi mba ka fantingol fennude. Saalihu maaka-niɓe: Dakmitoree nguurdam ka leyɗe mon yeru balɗe tati gila sodu-ɗon mba, refti lepte Alla ɗen aray e mon. Arugol ɗen lepte ko fodoore nde fenne- taake, si ko woni, ko nde fodoore goonga.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا نَجَّيۡنَا صَٰلِحٗا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَمِنۡ خِزۡيِ يَوۡمِئِذٍۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ ٱلۡقَوِيُّ ٱلۡعَزِيزُ
Nde yamiroore Amen halkugol ɓe ngol arunoo, Men daɗndiri Saalihu e ɓen gomɗimɓe wonnduɓe e makko -yurmeende immorde ka Amen-, Men dandi- riɓe koyeera e jaasere nden ñalnde. Pellet, Joomi maa, an Nulaaɗo, ko Kanko woni Doolnuɗo, Fooluɗo Mo fooletaake. Ko ɗum waɗi O halki mofte fennooɓe ɓen.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأَخَذَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ ٱلصَّيۡحَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دِيَٰرِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Haacaango tiiɗngo ngon halki Samuuda'en ɓe maayiri tiiɗere maggo. Ɓe waɗtini yanirɓe geece mun, leydi ndin notii e geece maɓɓe.
Arabic explanations of the Qur’an:
كَأَن لَّمۡ يَغۡنَوۡاْ فِيهَآۗ أَلَآ إِنَّ ثَمُودَاْ كَفَرُواْ رَبَّهُمۡۗ أَلَا بُعۡدٗا لِّثَمُودَ
A sikkay ɓe meeɗaano ñiiɓude e ndin leydi maɓɓe hiɓe neeminora nguuree e yaajireede. Anndee pellet Samuuda'en yedduno Alla Joomi maɓɓe on, haa jooni ko ɓe woɗɗintinaaɓe e yurmeende Alla.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُنَآ إِبۡرَٰهِيمَ بِٱلۡبُشۡرَىٰ قَالُواْ سَلَٰمٗاۖ قَالَ سَلَٰمٞۖ فَمَا لَبِثَ أَن جَآءَ بِعِجۡلٍ حَنِيذٖ
Gomɗii Malaa'ikaaɓe ɓen ardanii Ibraahiima e mbaadi worɓe, hiɓe wewlinira mo kanko e ɓeyngu makko Ishaaqa refi Yaaquube. Maalaa'ikaaɓe ɓen wi'i: "Kisal e mon". Ibraahiima ruttii jaabii: "Kisal e mon". O yaccii o addani ɓe ngaari juɗaandi fii ko ɓe nafoo, sikkude mo ko ɓe worɓe.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا رَءَآ أَيۡدِيَهُمۡ لَا تَصِلُ إِلَيۡهِ نَكِرَهُمۡ وَأَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ خِيفَةٗۚ قَالُواْ لَا تَخَفۡ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمِ لُوطٖ
Nde Ibraahiima yi'unoo juuɗe maɓɓe ɗen alaa hewtude ngaari ndin, o anndi ɓe ñaamatah ndi, o faytinii ɗum e maɓɓe, o soomi e makko kulol maɓ- ɓe. Nde Malaa'ikaaɓe ɓen yi'unoo o hulii ɓe, ɓe wi'ani mo: Wata a hulu men, ko Alla Nuli men e yimɓe Luuti ɓen fii leptugol ɓe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱمۡرَأَتُهُۥ قَآئِمَةٞ فَضَحِكَتۡ فَبَشَّرۡنَٰهَا بِإِسۡحَٰقَ وَمِن وَرَآءِ إِسۡحَٰقَ يَعۡقُوبَ
Tawi suddiiɗo Ibraahiima on "Saarah" hino darii, Men humpiti mo ko welata mo, ɗum woni jibingol Ishaaqa, Ishaaqa kadi jibinoya Yaaquuba. O jali, o weltorii ko o nani kon.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• عناد واستكبار المشركين حيث لم يؤمنوا بآية صالح عليه السلام وهي من أعظم الآيات.
Aayeeje ɗen hino ɓanngina sattere fii e townitaare sirkooɓe ɓen. Tawde ɓe gomɗinaali Maande Saalihu nden, e wonnde ko nde jeyaande e ɓurɗe mawnude mandeeji.

• استحباب تبشير المؤمن بما هو خير له.
Hino yiɗaa weltinirgol gomɗimɓe ɓen ko buri moƴƴude e maɓɓe.

• مشروعية السلام لمن دخل على غيره، ووجوب الرد.
Hino sar'inaa e kala naatoowo e goɗɗo salmingol, on kadi rutta.

• وجوب إكرام الضيف.
Hino waɗɗii teddingol koɗo.

قَالَتۡ يَٰوَيۡلَتَىٰٓ ءَأَلِدُ وَأَنَا۠ عَجُوزٞ وَهَٰذَا بَعۡلِي شَيۡخًاۖ إِنَّ هَٰذَا لَشَيۡءٌ عَجِيبٞ
Yumma Saarah wi'i -ɓaawo nde Malaa'ika'en welti- nirnoo mo kon ko haawnii-: Ko honno mi jibinirta e hoore ko mi yummiraawo taƴiiɗo ɓiɗɗo, e hino gor-ko am on kadi nawyii? Pellet ngol jibingol biɗɗo e oo fiyaaku, ko huunde haawniinde, wanaa woowaande.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوٓاْ أَتَعۡجَبِينَ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِۖ رَحۡمَتُ ٱللَّهِ وَبَرَكَٰتُهُۥ عَلَيۡكُمۡ أَهۡلَ ٱلۡبَيۡتِۚ إِنَّهُۥ حَمِيدٞ مَّجِيدٞ
Malaai'ka'en wi'ani Saarah ɓaawo nde o haawnii welo-welo ngon: E a haawete muyɗe Alla e kattal Makko ngal? Sugu maa hulanaaka nde hooloto wonnde Alla ko hattanɗo sugu ɗum. Yurmeende Alla e barkiiji Makko ɗin wonii e mon, onon yimɓe suudu Ibraahiima ɓen. Pellet Alla ko Yettiniiɗo e sifaaji Makko e golle Makko, Jom- Teddungal toowungal.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا ذَهَبَ عَنۡ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلرَّوۡعُ وَجَآءَتۡهُ ٱلۡبُشۡرَىٰ يُجَٰدِلُنَا فِي قَوۡمِ لُوطٍ
Nde kulol hoɓɓe ɓen iwunoo e Annabi Ibraahiima, ɓaawo nde o anndude ɓe ñaamatah ko ɓe Malaaka enwelo-welo jibingol Ishaaqa refti Yaaquuba ngol ari e makko, o wattini himo wennjida e Nulaaɓe Amen ɓen fii yimɓe Luuti ɓen, fii no ɓe tonngiranee lepte ɗen, belajo'o ɓe daɗnda Luuti e yimɓe makko ɓen.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ لَحَلِيمٌ أَوَّٰهٞ مُّنِيبٞ
Pellet, Ibraahiima ko muññiiɗo, yiɗuɗo nennude lebte, ɗuuɗuɗo yankinangol Joomi mun, ɗuuɗuɗo du'agol, tuubanoowo Mo.
Arabic explanations of the Qur’an:
يَٰٓإِبۡرَٰهِيمُ أَعۡرِضۡ عَنۡ هَٰذَآۖ إِنَّهُۥ قَدۡ جَآءَ أَمۡرُ رَبِّكَۖ وَإِنَّهُمۡ ءَاتِيهِمۡ عَذَابٌ غَيۡرُ مَرۡدُودٖ
Makaai'kaaɓe ɓen wi'i: Ko an yo Ibraahiima, ɗuurno e ngol wennjondirgol fii yimɓe Luuti ɓen. Gomɗii yamiroore Joomi maa nden e liɓugol lepte ɗen e maɓɓe arii, e pellet, yimɓe Luuti ɓen, lepte mawɗe aray e maɓɓe, wennjugol maa du'agol ruttatah ɗe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا جَآءَتۡ رُسُلُنَا لُوطٗا سِيٓءَ بِهِمۡ وَضَاقَ بِهِمۡ ذَرۡعٗا وَقَالَ هَٰذَا يَوۡمٌ عَصِيبٞ
Nde Malaa'ikaaɓe ɓen arunoo ka Luuti e mbaadi worɓe, ardu maɓɓe ndun sunini mo, o ɓiɗtori fon-ndo makko ngon hulangol yimɓe makko yanayɓe e worɓe ɓen itta tuuyo acca ɗon rewɓe ɓen, o maaki: Ndee ɗoo ko ñalaande saɗtunde, sikkugol mo ɓe foolay mo e hoɓɓe makko ɓen.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَجَآءَهُۥ قَوۡمُهُۥ يُهۡرَعُونَ إِلَيۡهِ وَمِن قَبۡلُ كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ٱلسَّيِّـَٔاتِۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ هَٰٓؤُلَآءِ بَنَاتِي هُنَّ أَطۡهَرُ لَكُمۡۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُخۡزُونِ فِي ضَيۡفِيٓۖ أَلَيۡسَ مِنكُمۡ رَجُلٞ رَّشِيدٞ
Yimɓe Luuti ɓen ari e makko hiɓe yaccanoo huuwugol pankare e hoɓɓe makko ɓen. Ado ɗum non, hari ko ɓe ittaynooɓe tuuyo e worɓe ɓen ɓe acca rewɓe ɓen. Luutu maakani ɓe himo ngantinoo yeeso hoɓɓe makko ɓen: Ɓee ɗoo ko jiwɓe am jeyaaɓe e rewɓe mon, resee ɓe; ko kamɓe ɓuri laaɓannde on diini faahishaaku ngun. Hulee Alla, wata on hersinam e hoɓɓe am. Hara gorko alaa e mon, onon yimɓe am, haqqiloowo haɗa on e ɗee kuuɗe ñidduɗe?
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ لَقَدۡ عَلِمۡتَ مَا لَنَا فِي بَنَاتِكَ مِنۡ حَقّٖ وَإِنَّكَ لَتَعۡلَمُ مَا نُرِيدُ
Yimɓe makko ɓen wi'ani mo: "Pellet hiɗa anndi, an Luuti, wonnde haaju alanah men e jiwɓe maa ɓen wanaa kadi rewɓe yimɓe maa ɓen, men alah tuuyo ɗum. Pellet hiɗa anndi ko men faalaa. Ko worɓe tun men faalaa.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ لَوۡ أَنَّ لِي بِكُمۡ قُوَّةً أَوۡ ءَاوِيٓ إِلَىٰ رُكۡنٖ شَدِيدٖ
Luutu maakani ɓe: Sinno miɗo marunoo doole ko mi duñira on, maa gorol daɗndayngol lam, mi sakkoo on e hoɓɓe am ɓen.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ يَٰلُوطُ إِنَّا رُسُلُ رَبِّكَ لَن يَصِلُوٓاْ إِلَيۡكَۖ فَأَسۡرِ بِأَهۡلِكَ بِقِطۡعٖ مِّنَ ٱلَّيۡلِ وَلَا يَلۡتَفِتۡ مِنكُمۡ أَحَدٌ إِلَّا ٱمۡرَأَتَكَۖ إِنَّهُۥ مُصِيبُهَا مَآ أَصَابَهُمۡۚ إِنَّ مَوۡعِدَهُمُ ٱلصُّبۡحُۚ أَلَيۡسَ ٱلصُّبۡحُ بِقَرِيبٖ
Malaa'ikaaɓe ɓen wi'ani Luutu (yo o his): Ko an yo Luutu, pellet ko men Nulaaɓe Alla. Yimɓe maa ɓen hewtirtaa-ma bone. Yaltinir ɓeynguure maa nden e ngoo hoɗo jemma teɗɗam. Wata gooto e mo'on yeƴƴitor caggal mum, si wanaa ɓeyngu maa lunndotooɗo ɗum; ko fii heɓay mo ko yanata yimɓe maa ɓen kon e lepte. Anndon fodoore maɓɓe halkeede nden ko subaka, nden le ko fodoore ɓadiinde.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• بيان فضل ومنزلة خليل الله إبراهيم عليه السلام، وأهل بيته.
Aayeeje ɗen hino ɓanngini ɓural e martaba Annabi Ibraahiima e yimɓe suudu makko ndun.

• مشروعية الجدال عمن يُرجى له الإيمان قبل الرفع إلى الحاكم.
Hino sar'inaa wennjondirgol e on jortoraaɗo gomɗingol ado yaheede e ñaawoowo.

• بيان فظاعة وقبح عمل قوم لوط.
Na ɓanngi kadi ñiddugol golle yimɓe Luuti ɓen.

فَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا جَعَلۡنَا عَٰلِيَهَا سَافِلَهَا وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهَا حِجَارَةٗ مِّن سِجِّيلٖ مَّنضُودٖ
Nde yamiroore Amen halkugol yimɓe Luutu ɓen arunoo, Men waɗtiri dow saare maɓɓe nden ley mayre e hoore maɓɓe. Men saaƴini e maɓɓe kaaƴe iwruɗe e loope joorɗe fawondire.
Arabic explanations of the Qur’an:
مُّسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَۖ وَمَا هِيَ مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ بِبَعِيدٖ
Ɗe kaaƴe no maandiniraa ka Joomi maaɗa maande heeriinde. Ɗen kaaƴe wonaali woɗɗuɗe e tooñooɓe qurayshi ɓen e woɗɓe goo. Ɗen no hebilii tuma kala Alla hoddiri jippingol ɗe e maɓɓe, ɗe jippoo.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَإِلَىٰ مَدۡيَنَ أَخَاهُمۡ شُعَيۡبٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ وَلَا تَنقُصُواْ ٱلۡمِكۡيَالَ وَٱلۡمِيزَانَۖ إِنِّيٓ أَرَىٰكُم بِخَيۡرٖ وَإِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٖ مُّحِيطٖ
Men Nulii kadi e Madyana'en musiɗɗo makko on Shu'aybu, o m maaki: Ko onon yo yimɓe am, rewee Alla tun. Reweteeɗo haanduɗo e dewal alanaa on ko woori Mo. Wata on ɗuytu ɓetu ngun e manndake ɗen tuma etanton yimɓe ɓen. Min on miɗo yi'i on e yaajraaɓe arsike e neema. Wata on waɗtitir neema Alla on e mooɗon geddi. Min non miɗo hulani on lepte ñalaande fiiltotoonde kala gooto e mo'on, on heɓataa ka dogiri wanaa ka faaboɗon.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَٰقَوۡمِ أَوۡفُواْ ٱلۡمِكۡيَالَ وَٱلۡمِيزَانَ بِٱلۡقِسۡطِۖ وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
Ko onon yo yimɓe am, hunniree ɓetu ngun e manndake ɗen nunɗal tuma etanton woɗɓe goo. Wata on ɗuytiran yimɓe ɓen huunde e haqqeeji maɓɓe ɗin hodo e janfa, wata on bonnir ka leydi warugol e geddi ko wonaa ɗum.
Arabic explanations of the Qur’an:
بَقِيَّتُ ٱللَّهِ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَۚ وَمَآ أَنَا۠ عَلَيۡكُم بِحَفِيظٖ
Ko keddiide Alla ɗe O accani on ɗen e kon ko daganii on ɓaawo jonnitirgol yimɓe ɓen haqqeeji maɓɓe ɗin, ɓuri wondannde on e nafa diini ɓeydaari heɓorayndi ndin ɗuytugol ɓetu maa bonnugol ka leydi. Si on laatike gomɗimɓe ka goonga. Si on laatike gomɗimɓe, yarlitoree ɗen kedde Alla ɗon. Min on mi wonaali reenoowo on e golle mon, sakko mi hasba on e majje. Reenoowo on e ɗum, ko O annduɗo ko suuɗii e ko .
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ يَٰشُعَيۡبُ أَصَلَوٰتُكَ تَأۡمُرُكَ أَن نَّتۡرُكَ مَا يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَآ أَوۡ أَن نَّفۡعَلَ فِيٓ أَمۡوَٰلِنَا مَا نَشَٰٓؤُاْۖ إِنَّكَ لَأَنتَ ٱلۡحَلِيمُ ٱلرَّشِيدُ
Yimɓe Shu'aybu ɓen wi'ani mo: Ko an yo Shuaybu! E ko julde maa nde juulataa nden fii Alla yamir-maa nde men accata rewugol ko baabiraaɓe amen ɓen rewaynoo kon e sanamu, maa nde men accata waɗugol e jawle amen ɗen ko men yiɗi, men ɓeydira ɗen no men yiɗiri? Pellet an ko a muññiiɗo feewuɗo. An oo haqqilɗo ñeeño no men anndirno-maa ado nduu noddaandu maa, ko heɓu-maa?
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ يَٰقَوۡمِ أَرَءَيۡتُمۡ إِن كُنتُ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّي وَرَزَقَنِي مِنۡهُ رِزۡقًا حَسَنٗاۚ وَمَآ أُرِيدُ أَنۡ أُخَالِفَكُمۡ إِلَىٰ مَآ أَنۡهَىٰكُمۡ عَنۡهُۚ إِنۡ أُرِيدُ إِلَّا ٱلۡإِصۡلَٰحَ مَا ٱسۡتَطَعۡتُۚ وَمَا تَوۡفِيقِيٓ إِلَّا بِٱللَّهِۚ عَلَيۡهِ تَوَكَّلۡتُ وَإِلَيۡهِ أُنِيبُ
Shu'aybu maakani yimɓe makko ɓen: Ko onon yo yimɓe am, yeetee lam: si tawii ko e ɓanngannduyee immorde ka Joomi am won-mi, O arsikii lam immorde ka Makko arsike dagiiɗo, wano Annabaaku ngun?... Mi faandaaki haɗugol on huunde, mi lunndoo on e waɗugol nde. Mi faandaaki e noddaandu am ndun si wanaa moƴƴingol bajjinnde Joomi mon ɗoftoo Mo yeru ko waaw-mi. Hawrinneede am e ɗum ko ka Alla Seniiɗo On. Ko e Makko tun mi fawi denndaangal fiyakuuji am, ko ka Makko kadi woni ruttorde am.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• من سنن الله إهلاك الظالمين بأشد العقوبات وأفظعها.
Hino jeyaa e sunnaji Alla ɗin, halkirgol tooñooɓe ɓen ko ɓuri tiiɗude hulɓinii e lepte.

• حرمة نقص الكيل والوزن وبخس الناس حقوقهم.
Hino harmi ɗuytugol ɓetu ngun e manndake ɗen raɓɓindinoo e haqqeeji yimɓe ɓen.

• وجوب الرضا بالحلال وإن قل.
Hino waɗɗii weleede dagiiɗi ɗin ko ɗi fanɗi woo.

• فضل الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر، ووجوب العمل بما يأمر الله به، والانتهاء عما ينهى عنه.
Aayeeje ɗen hino joopii ɓural yamirugol ko moƴƴi haɗa ko boni. E wonnde hino waɗɗii gollirde ko Alla yamiri kon, haɗitoo e ko O haɗi kon.

وَيَٰقَوۡمِ لَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شِقَاقِيٓ أَن يُصِيبَكُم مِّثۡلُ مَآ أَصَابَ قَوۡمَ نُوحٍ أَوۡ قَوۡمَ هُودٍ أَوۡ قَوۡمَ صَٰلِحٖۚ وَمَا قَوۡمُ لُوطٖ مِّنكُم بِبَعِيدٖ
Ko onon yo yimɓe am, wata ngayngu am defu on e fennugol ko mi addi kon, tawde miɗo huli wata lepte heɓu on sugu ɗen heɓunooɗe yimɓe Nuuhu ɓen maa yimɓe Huudi ɓen maa yimɓe Saalih ɓen. Yimɓe Luuti ɓen kan wonaali woɗɗiiɓe on e jamaa-nu maa e nokku. Hiɗon anndi tigi ko heɓunooɓe kon, Waajitee.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِۚ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٞ وَدُودٞ
Ɗaɓɓiree Joomi mon haforanal, refti tuubanon Mo junuubi mon. Pellet Joomi am ko Hinnotooɗo tuu- booɓe ɓen, tiiɗuɗo yiɗude tuuboobanooɓe Mo ɓen.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ يَٰشُعَيۡبُ مَا نَفۡقَهُ كَثِيرٗا مِّمَّا تَقُولُ وَإِنَّا لَنَرَىٰكَ فِينَا ضَعِيفٗاۖ وَلَوۡلَا رَهۡطُكَ لَرَجَمۡنَٰكَۖ وَمَآ أَنتَ عَلَيۡنَا بِعَزِيزٖ
Yimɓe Shu'aybu ɓen wi'ani mo: Men alah faamude ko ɗuuɗi e ko addu-ɗaa kon; menen meɗen yi'e hakkunde amen lo'uɗo sabu ko heɓu-maa e gite kon. Si wanaano tawde gorol maa ngol e diina amen woni, men fiɗirteno kaaƴe haa maayaa. An a wonaali tedduɗo e amen sakko men ronka warde ma. Ko men accir-maa, ko teddungal gorol maa ngol.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ يَٰقَوۡمِ أَرَهۡطِيٓ أَعَزُّ عَلَيۡكُم مِّنَ ٱللَّهِ وَٱتَّخَذۡتُمُوهُ وَرَآءَكُمۡ ظِهۡرِيًّاۖ إِنَّ رَبِّي بِمَا تَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ
Shu'aybu maakani yimɓe makko ɓen: Ko onon yo yimɓe am, e ko gorol am ngol ɓuri teddude e mo'on diini Alla? On waɗtirii Alla ɓaawo mon hawkaaɗo tuma salinoɗon gomɗinnde Annabaajo Makko on Mo O Nuli e mooɗon? Pellet Joomi am ko huɓindii- ɗo ko golloton kon. Huunde suuɗaaki Mo e kuuɗe mon. O yoɓitiray on ɗum aduna ɗoo halkaare, ka laakara too lepte.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَٰقَوۡمِ ٱعۡمَلُواْ عَلَىٰ مَكَانَتِكُمۡ إِنِّي عَٰمِلٞۖ سَوۡفَ تَعۡلَمُونَ مَن يَأۡتِيهِ عَذَابٞ يُخۡزِيهِ وَمَنۡ هُوَ كَٰذِبٞۖ وَٱرۡتَقِبُوٓاْ إِنِّي مَعَكُمۡ رَقِيبٞ
Ko onon yo yimɓe am, gollee ko hattanɗon e laa- wol ngol faaliraɗon. Min kadi mi golla ko mi gaynata e no mi gaynirta. Aray nde anndoton ko hommbo e meeɗen lepte hoynooje arata e mu'un, e ko hombo e meeɗen woni fenoowo e ko nodditotoo kon. Habbitee ñaawoore Alla nden! Min kadi miɗo wonndi e mo'on habbitiiɗo.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا نَجَّيۡنَا شُعَيۡبٗا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَأَخَذَتِ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ ٱلصَّيۡحَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دِيَٰرِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Nde yamiroore Amen halkugol yimɓe Shu'aybu ɓen arunoo, Men daɗndiri Shu'aybu e ɓen gomɗimɓe wonnduɓe e makko yurmeende Amen. Haacaango tiiɗungo nanngi ɓen tooñuɓe e yimɓe makko ɓen ɓe halkii, ɓe yaniri geece maɓɓe ɗen, ɗe notii(takki) e leydi ndin.
Arabic explanations of the Qur’an:
كَأَن لَّمۡ يَغۡنَوۡاْ فِيهَآۗ أَلَا بُعۡدٗا لِّمَدۡيَنَ كَمَا بَعِدَتۡ ثَمُودُ
A wi'ay ɓe ñiiɓaano ɗon. Anndee Madayana'en woɗɗiniraama e yurmeende Alla nden yanugol tikkere Makko nden e maɓɓe, wano Samuuda'en woɗɗiniranoo e mayre yanugol tikkere Makko nden e maɓɓe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مُوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَا وَسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٍ
Gomɗii Men Nulirii Muusaa Aayeeje Amen tinndinɗe bajjinɗingol Alla, e hujjaaji Amen ɓannguɗi tinnɗinɗi e goongugol ko o addi kon.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ فَٱتَّبَعُوٓاْ أَمۡرَ فِرۡعَوۡنَۖ وَمَآ أَمۡرُ فِرۡعَوۡنَ بِرَشِيدٖ
Men Nuli mo haa e Fir'awna e dental yimɓe makko ɓen. Ngal dental jokki yamiroore Fir'awna e yeddu- gol Alla. Yamiroore Fir'awna non wonaali hawrunde e sawaaba haa ka nde jokkee.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• ذمّ الجهلة الذين لا يفقهون عن الأنبياء ما جاؤوا به من الآيات.
Aayeeje ɗen hino ŋiñi majjuɓe ɓe faamatah e ko Annabaaɓe ɓen addata kon e Aayeeje.

• ذمّ وتسفيه من اشتغل بأوامر الناس، وأعرض عن أوامر الله.
ŋiñde e fuuynude kadi kala sokolirɗo fiyakuuji yimɓe, o ɗuurnii e yamirooje Alla ɗen.

• بيان دور العشيرة في نصرة الدعوة والدعاة.
Hiɗe ɓanngini darnde gorol ka wallugol noddaandu ndu e noddooɓe diina ɓen.

• طرد المشركين من رحمة الله تعالى.
Sirkooɓe ɓen woɗɗinaama e yurmeende Alla.

يَقۡدُمُ قَوۡمَهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فَأَوۡرَدَهُمُ ٱلنَّارَۖ وَبِئۡسَ ٱلۡوِرۡدُ ٱلۡمَوۡرُودُ
Fir'awna ardoyto yimɓe makko ɓen Ñalnde Darngal haa o naatida e maɓɓe ka Yiite. Nge bonii jolirde ka o jolnata ɓe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأُتۡبِعُواْ فِي هَٰذِهِۦ لَعۡنَةٗ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ بِئۡسَ ٱلرِّفۡدُ ٱلۡمَرۡفُودُ
Alla jokkiniɓe kuddi e ɗam nguurndam aduna, o woɗɗindini ɓe e yurmeende Makko nden halkugol ɓe yoola. O jokkiniɓe ɗum kadi Ñalnde Darngal. Ndin kuddi e lepte ko heɓi ɓe aduna e laakara ɗon bonii.
Arabic explanations of the Qur’an:
ذَٰلِكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡقُرَىٰ نَقُصُّهُۥ عَلَيۡكَۖ مِنۡهَا قَآئِمٞ وَحَصِيدٞ
Ko jantaa koo e ngol cortewol(simoore), immorde e kumpite ca'e, Meɗen humpite ɗum an Nulaaɗo: no e majje ñiiɓuɗe heddii, hino e majje muncaaɗe mulaa fii mun(hay batte heddaaki).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا ظَلَمۡنَٰهُمۡ وَلَٰكِن ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡۖ فَمَآ أَغۡنَتۡ عَنۡهُمۡ ءَالِهَتُهُمُ ٱلَّتِي يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٖ لَّمَّا جَآءَ أَمۡرُ رَبِّكَۖ وَمَا زَادُوهُمۡ غَيۡرَ تَتۡبِيبٖ
Men tooñiraali ɓe kon ko heɓiɓe e halkaare. Siko woni, ko kamɓe tooñiri ko'e maɓɓe ɗen halkaare yeddugol maɓɓe Alla. Ɗin reweteeɗi maɓɓe ɗi ɓe rewaynoo gaanin Alla duncanaali ɓe huunde e lepte Alla ɗen, tuma nde yamiroore Joomi maa nden -an Nulaaɗo- arunoo fii halkugol ɓe. Ɗin reweteeɗi maɓɓe ɓeydaali ɓe si wanaa hayrugol e halkagol.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكَذَٰلِكَ أَخۡذُ رَبِّكَ إِذَآ أَخَذَ ٱلۡقُرَىٰ وَهِيَ ظَٰلِمَةٌۚ إِنَّ أَخۡذَهُۥٓ أَلِيمٞ شَدِيدٌ
Ko wano nii nangal ittude asli ngal Joomi maa O nanngirta ca'e fennooɓe ɓe e kala jamaanu e nok-ku. Pellet nanngal Makko ngal ko muusungal saɗtungal.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّمَنۡ خَافَ عَذَابَ ٱلۡأٓخِرَةِۚ ذَٰلِكَ يَوۡمٞ مَّجۡمُوعٞ لَّهُ ٱلنَّاسُ وَذَٰلِكَ يَوۡمٞ مَّشۡهُودٞ
Pellet wonii e nanngal Alla ngal e ɗen ca'e tooñuɗe, tasakuyee e waaju wonannde on hulɗo lepte Ñalnde Darngal. Nden ñalnde nde Alla mooɓoyta yimɓe ɓen fii hasbugol ɓe; nden ko ñalaande seedoyteende wonande yimɓe mooɓoyteeɓe ɓen.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا نُؤَخِّرُهُۥٓ إِلَّا لِأَجَلٖ مَّعۡدُودٖ
Men neɓnataa nden ñalaande seedoyteende, si wanah haa e lajal ganndangal limoore.
Arabic explanations of the Qur’an:
يَوۡمَ يَأۡتِ لَا تَكَلَّمُ نَفۡسٌ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ فَمِنۡهُمۡ شَقِيّٞ وَسَعِيدٞ
Ñalnde nden ñalaande arata, wonkii woo wowlataa fii dallinagol maa defugol si wanaa e duŋayee Makko. Yimɓe ɓen nden ñalnde ko noone ɗiɗi: malkisaaɗo naatoowo Yiite, e malaaɗo naatoowo Aljanna.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَأَمَّا ٱلَّذِينَ شَقُواْ فَفِي ٱلنَّارِ لَهُمۡ فِيهَا زَفِيرٞ وَشَهِيقٌ
Si ɓe malkisiraaɓe keeferaagu ɓen e bonnere golle, ɓe naatoyay ka Yiite, ɓe towniroya hitooji maɓɓe nder ton hiikaango e ookaango; hakkee ko ɓe sonjorta lewlewndu magge.
Arabic explanations of the Qur’an:
خَٰلِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ إِلَّا مَا شَآءَ رَبُّكَۚ إِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٞ لِّمَا يُرِيدُ
Ko ɓe luttooɓe nder magge poomaa. Ɓe yaltataa ton fotde kammuuli ɗin e leydi ndin hino duumii, si wanaa ɓen ɓe Alla muuyu yaltingol e yedduɓe bajjimɓe Mo ɓen. Pellet Joomi maa an Nulaaɗo, ko waɗoowo kala ko O faandii. Alah doolnoowo Mo.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَأَمَّا ٱلَّذِينَ سُعِدُواْ فَفِي ٱلۡجَنَّةِ خَٰلِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ إِلَّا مَا شَآءَ رَبُّكَۖ عَطَآءً غَيۡرَ مَجۡذُوذٖ
Si tawii non ko malaaɓe ɓen ɓe Alla ardinani maloore sabu gomɗinal maɓɓe e golle maɓɓe moƴƴe, ko ka Aljanna woni ko ɓe duumintee poomaa, fotde kammuuli ɗin e leydi ndin hino duumii, si wanah si Joomi maa muuyu naadugol gomɗimɓe yeddaynooɓe ɓen Yiite ado naadeede Aljanna. Pellet neema Alla on e yimɓe Aljanna ɓen wanaa ko taƴondiranta ɓe.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• التحذير من اتّباع رؤساء الشر والفساد، وبيان شؤم اتباعهم في الدارين.
Aayeeje ɗen hino rentina e jokkugol hooreeɓe bomɓe ɓen, ɗe ɓanngini bone jokkugol ɓe ngol aduna e laakara.

• تنزه الله تعالى عن الظلم في إهلاك أهل الشرك والمعاصي.
Alla na senii e tooñugol halkude yimɓe sirkuɓe ɓen e yeddooɓe ɓen.

• لا تنفع آلهة المشركين عابديها يوم القيامة، ولا تدفع عنهم العذاب.
Sirkooɓe rewa sanamu ɓen nafitoroytah ɗi Ñalnde Darngal, ɗi duncanoytah ɓe huunde e lepte Alla ɗen.

• انقسام الناس يوم القيامة إلى: سعيد خالد في الجنان، وشقي خالد في النيران.
Yimɓe ɓen feccoyto ɗiɗi Ñande Darngal: ko malaaɗo duumotooɓe ka Aljannaaji, e malkisaaɗo luttoowo ka yiite.

فَلَا تَكُ فِي مِرۡيَةٖ مِّمَّا يَعۡبُدُ هَٰٓؤُلَآءِۚ مَا يَعۡبُدُونَ إِلَّا كَمَا يَعۡبُدُ ءَابَآؤُهُم مِّن قَبۡلُۚ وَإِنَّا لَمُوَفُّوهُمۡ نَصِيبَهُمۡ غَيۡرَ مَنقُوصٖ
Wata a wonu, an Nulaaɗo, e sikke fii bonugol ko ɓee sirkooɓe rewata. Ɓe ala dalil sari'a wanaa dalil haqqil ko sellinanta ɓe ɗum. Ko defi ɓe e rewugol ko woori Alla, ko ñemmbugol baabiraaɓe maɓɓe ɓen. Menen non, Men hunniranay ɓe geɓal maɓɓe ngal ka lepte ko aldaa e ɗuytugol.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ فَٱخۡتُلِفَ فِيهِۚ وَلَوۡلَا كَلِمَةٞ سَبَقَتۡ مِن رَّبِّكَ لَقُضِيَ بَيۡنَهُمۡۚ وَإِنَّهُمۡ لَفِي شَكّٖ مِّنۡهُ مُرِيبٖ
Gomɗii Men okkii Muusaa Tawreeta, yimɓe ɓen luutondiri e mayre: woɗɓe e maɓɓe gomɗini ɓe, woɗɓe goo yeddi. Si wanaano ñaawoore Alla ardinoonde wonnde O yaccintah lepte ɗen, ko O nennitoowo ɗe haa Ñalnde Darngal e hikma Makko, pellet, ɗe yanayno e maɓɓe ka aduna yeru maɓɓe. Pellet heeferɓe yahuudaaɓe ɓen e sirkooɓe ɓen wonii e sikke sikkitiiɗo Alqur'aana.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِنَّ كُلّٗا لَّمَّا لَيُوَفِّيَنَّهُمۡ رَبُّكَ أَعۡمَٰلَهُمۡۚ إِنَّهُۥ بِمَا يَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
Wonaali kala e ɓee jantaaɓe luutondirɓe, si wanaa Joomi maa an Nulaaɗo, hunnanany ɓe njoɓdi kuuɗe maɓɓe ɗen: ko moƴƴi kon yoɓiree ko moƴƴi, ko boni kon yoɓiree ko boni. Pellet Alla ko humpitiiɗo ko ɓe gollata kon. Huunde suuɗaaki Mo e golle maɓɓe ɗen.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَٱسۡتَقِمۡ كَمَآ أُمِرۡتَ وَمَن تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطۡغَوۡاْۚ إِنَّهُۥ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
Duumor ñiiɓude e laawol focciingol ngol an Nulaaɗo, wano Alla yamir-maa non.golla yamirooje Makko, woɗɗito-ɗaa haɗaaɗi Makko. Yo ɓen tuubuɓe e gomɗimɓe wonnduɓe e maaɗa kadi ñiiɓu. Wata on yawtu keeri ɗin faggitagol goopi. Pellet ko O reenuɗo ko golloton kon. Huunde suuɗaaki Mo e golle mon ɗen. O yoɓitoyay on e ɗum.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا تَرۡكَنُوٓاْ إِلَى ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ فَتَمَسَّكُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِنۡ أَوۡلِيَآءَ ثُمَّ لَا تُنصَرُونَ
Wata on ooñor e heeferɓe tooñuɓe ɓen yiɗugol e weldugol haa Yiite ngen memira on sabu ɗum. Alanah on gaaini Alla weldiiɓe daɗndooɓe on e magge. Refti on heɓoytaa ko walla on.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ طَرَفَيِ ٱلنَّهَارِ وَزُلَفٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِۚ إِنَّ ٱلۡحَسَنَٰتِ يُذۡهِبۡنَ ٱلسَّيِّـَٔاتِۚ ذَٰلِكَ ذِكۡرَىٰ لِلذَّٰكِرِينَ
Ñinnu julde nden an Nulaaɗo, no moƴƴiri ka seraaji ɗiɗi ñalorma; ɗin woni: bimmbi e kiikiiɗe. Ñinniraande kadi saa'iiji jemma. Pellet golle moƴƴe ɗen hino monta junuubi tokoosi ɗin. Ko jantaa koo, ko waaju wonannde ɓen waajitotooɓe, e tasakuyee ɓen taskotooɓe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱصۡبِرۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Muñño e kon ko yamiraɗaa ñiiɓude e focciingol ngol e ko wonaa ɗum, e tertagol ka haɗa-ɗaa e bewugl e ooñorgol ka tooñuɓe ɓen. Pellet Alla bonnataa njoɓdi moƴƴinooɓe ɓen. Ko woni, O jaɓanay ɓe ko ɓuri moƴƴude e ko ɓe golli kon, O yoɓitira ɓe njoɓdi maɓɓe ndin ko ɓuri moƴƴude e ko ɓe gollaynoo kon.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَوۡلَا كَانَ مِنَ ٱلۡقُرُونِ مِن قَبۡلِكُمۡ أُوْلُواْ بَقِيَّةٖ يَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡفَسَادِ فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا قَلِيلٗا مِّمَّنۡ أَنجَيۡنَا مِنۡهُمۡۗ وَٱتَّبَعَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مَآ أُتۡرِفُواْ فِيهِ وَكَانُواْ مُجۡرِمِينَ
Ko haɗnoo wona e gire leptanooɓe adiiɓe on ɓen, immorde e joomiraaɓe ɓural e moƴƴere, ɓe no haɗa ɗen gire e keeferaaku e bonnirgol geddi ka leydi! Heɓanooki e ɓen heddinooɓe, si wanaa seeɗaaɓe e ɓen e maɓɓe ɓe no haɗa e bonnugol. Men daɗndiɓe tuma Men halkunoo yimɓe maɓɓe tooñuɓe ɓen. Yimɓe maɓɓe tooñuɓe ɓen jokki e ko ɓe neeminaa kon e mun, ɓe laatii tooñirɓe jokkugol ɗum.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا كَانَ رَبُّكَ لِيُهۡلِكَ ٱلۡقُرَىٰ بِظُلۡمٖ وَأَهۡلُهَا مُصۡلِحُونَ
Joomi maa an Muhammadu, siforaali halkiroowo yimɓe saare, si tawii yimɓe mayre ko moƴƴinooɓe ka leydi. Ko O halkirta ɓe, ko si yimɓe mayre wonii bonnirooɓe keeferaaku e tooñe e geddi.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• وجوب الاستقامة على دين الله تعالى.
Aayeeje ɗen ɓannginii waɗɗagol ñiiɓude e diina Alla kan.

• التحذير من الركون إلى الكفار الظالمين بمداهنة أو مودة.
Hiɗe reentina e ooñoragol e heeferɓe tooñooɓe ɓen giggol e weldigal.

• بيان سُنَّة الله تعالى في أن الحسنة تمحو السيئة.
Hiɗe ɓanngini kadi wonnde sunna Alla on, moƴƴere nden montay bone on.

• الحث على إيجاد جماعة من أولي الفضل يأمرون بالمعروف، وينهون عن الفساد والشر، وأنهم عصمة من عذاب الله.
Hiɗe rerɗina e jokkondirgol e yimɓe moƴƴuɓe yamirooɓe moƴƴere haɗooɓe bonnere ɓen, e wonnde ɓen ko daɗooɓe lepte Alla.

وَلَوۡ شَآءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ ٱلنَّاسَ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗۖ وَلَا يَزَالُونَ مُخۡتَلِفِينَ
Sinno Joomi maa an Nulaaɗo muuyuno waɗugol yimɓe ɓen mofte goote e hoore-goonga, Owaɗat. Ko woni tun, O muuyaali ɗum. Ɓe seeratah hiɓe luutondira sabu jokkugol mbeleeɗe e bewre.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِلَّا مَن رَّحِمَ رَبُّكَۚ وَلِذَٰلِكَ خَلَقَهُمۡۗ وَتَمَّتۡ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمۡلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ ٱلۡجِنَّةِ وَٱلنَّاسِ أَجۡمَعِينَ
Si wanaa ɓen ɓe Joomi maa yurmiri hawrineede e peewal. Ɓen ɗon, ɓe luutondirtaa e fii bajjinɗingol Mo ngol. Ko sabu ngol luutondiro O tagiri ɓe: hino e maɓɓe malkisaaɗo e malaaɗo. Konngol Joomi maa an Nulaaɗo -ngol O ñaawunoo ngol ka sakkital- jojjirii hebbinirgol Jahannama kala jokkuɗo seytaane, immorde e jinna e yimɓe.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكُلّٗا نَّقُصُّ عَلَيۡكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِهِۦ فُؤَادَكَۚ وَجَآءَكَ فِي هَٰذِهِ ٱلۡحَقُّ وَمَوۡعِظَةٞ وَذِكۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ
Kala e kabaruuji ɗin Men fillani maa an Nulaaɗo, immorde e kabaruuji Nulaaɓe adinooɓe ma ɓen, ko fii no Men tabintinra ɗi fonndo maa ngon e hoore-goonga, ɓe tiiɗina ɗum. Aranii ma e ngol cortewol goonga mo sikke alah e mu'un, e waaju fii heeferɓe ɓen, e janntoore wonannde gomɗimɓe ɓen nafitorayɓe waaju.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقُل لِّلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ ٱعۡمَلُواْ عَلَىٰ مَكَانَتِكُمۡ إِنَّا عَٰمِلُونَ
An Nulaaɗo, maakan ɓen ɓe gomɗinaa Alla ɓe bajjinaa Mo: Golliree noone mo'on e ɗuurnagol gaayi e goonga kan faloo ka. Menen kadi, men gollira noone amen e tabitugol e ɗum, nodda e ɗum, muññoo e mun.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱنتَظِرُوٓاْ إِنَّا مُنتَظِرُونَ
Habbitee kadi ko yanata kon e mon. Menen ko men habbitiiɓe ɗum.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلِلَّهِ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَإِلَيۡهِ يُرۡجَعُ ٱلۡأَمۡرُ كُلُّهُۥ فَٱعۡبُدۡهُ وَتَوَكَّلۡ عَلَيۡهِۚ وَمَا رَبُّكَ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
Ko Alla tun heeranii anndugol ko wirnii kon ka kammuuli e ka leydi. Huunde e ɗum suuɗaaki Mo. Ko ka Makko Kanko tun woni ko fiyaaku on fow ruttetee Ñalnde Darngal. Awa rewu Mo an Nulaaɗo, Kanko tun, fawo-ɗaa e Makko e fiyaaku maa kala. Joomi maa wonaali welsindiiɗo e kon ko golloton. Himo anndi ɗum, O yoɓitoyay kala e mon ko golli kon.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• بيان الحكمة من القصص القرآني، وهي تثبيت قلب النبي صلى الله عليه وسلم وموعظة المؤمنين.
Aayeeje ɗen hino ɓanngini hikma fillayeeji Alqur'aana ɗin; wonnde ko fii tabintingol fonndo Annabiijo on mo jam e kisiyee woni e mun on, e waajitorgol gomɗimɓe ɓen.

• انفراد الله تعالى بعلم الغيب لا يشركه فيه أحد.
Wonnde ko Alla heerori anndugol ko wirnii, gooto kafidaa Mo e ɗum.

• الحكمة من نزول القرآن عربيًّا أن يعقله العرب؛ ليبلغوه إلى غيرهم.
Hiɗe ɓanngini kadi hikma jippinirgol Alqur'aanaare nden e ɗemngal Aarabu; ko fii no ɓe yottinira nde e woɗɓe goo.

• اشتمال القرآن على أحسن القصص.
Aayeeje ɗen hino holli wonnde Alqur'aana hino mofti ko ɓuri moƴƴude e fillayeeji.

 
Translation of the meanings Surah: Hūd
Surahs’ Index Page Number
 
Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Translations’ Index

الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

close