対訳 章 信者章 - الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - クルアーン百科事典

Муbминyн

本章の趣旨:

بيان فلاح المؤمنين وخسران الكافرين.

Ыймандуу мусулмандардын ийгилиги жана каапырлардын өкүнүчү тууралуу (баян кылынган).

---

節: 1

قَدۡ أَفۡلَحَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ

Аллахка ыйман келтиргендер, Анын шариятын аткаргандар көздөгөн максаттарына жетип жана корккон нерселеринен кутулуп жеңишке жетишти.

節: 2

ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي صَلَاتِهِمۡ خَٰشِعُونَ

Алар намаз окушканда өздөрүн төмөн тутушат жана намазда дене-мүчөлөрү тынч алып, жүрөктөрүн эч бир нерсе алаксытпайт.

節: 3

وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَنِ ٱللَّغۡوِ مُعۡرِضُونَ

Алар жалгандан, пайдасыз нерселерден жана күнөө сөздөр менен күнөө иштерден баш тарткандар.

節: 4

وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِلزَّكَوٰةِ فَٰعِلُونَ

Алар өздөрүн ыплас иштерден таза туткандар жана зекет берип мал-мүлктөрүн тазалагандар.

節: 5

وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِفُرُوجِهِمۡ حَٰفِظُونَ

Алар жыныс мүчөлөрүн зынадан, бачабаздыктан жана бузукулуктан сакташкандар. Алар абийирдүү, таза адамдар.

節: 6

إِلَّا عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَإِنَّهُمۡ غَيۡرُ مَلُومِينَ

Бирок никелүү аялдары жана кол астындагы күңдөрү менен жыныстык жана башка жолдор менен ырахат алышканы үчүн айыпталышпайт.

節: 7

فَمَنِ ٱبۡتَغَىٰ وَرَآءَ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡعَادُونَ

Ал эми ким никелүү аялдарынан жана кол астындагы күңдөрүнөн башкалар менен ырахат алууну издесе, анда ал адал жолду таштап арам жолго өтүп Аллахтын чектеринен чыкты.

節: 8

وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِأَمَٰنَٰتِهِمۡ وَعَهۡدِهِمۡ رَٰعُونَ

Алар Аллахтын жана Анын пенделеринин алдындагы аманаттарын жана убадаларын бузбастан толук аткарышат.

節: 9

وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَوَٰتِهِمۡ يُحَافِظُونَ

Алар намаздарын дайым өз убагында парздары, важиптери жана мустахабдары менен кошо толук окушат.

節: 10

أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡوَٰرِثُونَ

Мына ушул сыпаттарга ээ адамдар — ошолор мурас алуучулар.

節: 11

ٱلَّذِينَ يَرِثُونَ ٱلۡفِرۡدَوۡسَ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ

Алар бейиштин эң бийик жерин мураска алышкандар. Алар ал жакта түбөлүк калышат жана алардын жыргалчылыктары түгөбөйт.

節: 12

وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن سُلَٰلَةٖ مِّن طِينٖ

Биз адамзаттын түпкү атасы Адамды ылайдан жараттык. Ал жаратылган топурак жердин топурагы менен суунун аралашмасынан тандалып алынды.

節: 13

ثُمَّ جَعَلۡنَٰهُ نُطۡفَةٗ فِي قَرَارٖ مَّكِينٖ

Кийин Биз анын урпактарын төрөт убагына чейин жатында жайланышкан бел суудан жаратып көбөйттүк.

節: 14

ثُمَّ خَلَقۡنَا ٱلنُّطۡفَةَ عَلَقَةٗ فَخَلَقۡنَا ٱلۡعَلَقَةَ مُضۡغَةٗ فَخَلَقۡنَا ٱلۡمُضۡغَةَ عِظَٰمٗا فَكَسَوۡنَا ٱلۡعِظَٰمَ لَحۡمٗا ثُمَّ أَنشَأۡنَٰهُ خَلۡقًا ءَاخَرَۚ فَتَبَارَكَ ٱللَّهُ أَحۡسَنُ ٱلۡخَٰلِقِينَ

Андан соң ал жатындагы жайгашкан бел суудан кочкул коюу канды жараттык. Кийин ал кочкул коюу канды тиштелген бир кесим эт кылдык. Кийин ал бир кесим эттен катуу сөөктөрдү жараттык. Кийин ал сөөктөргө эт каптадык. Андан соң Биз ага жан салып, башка жаратылышта өстүрө баштап, жашоого чыгардык. Жаратуучулардын эң мыктысы ыйык болгон Аллах.

節: 15

ثُمَّ إِنَّكُم بَعۡدَ ذَٰلِكَ لَمَيِّتُونَ

Эй, адамдар! Андан соң силер ушул жошоонун баскычтарынан өткөндөн кийин ажалыңар жеткенде өлөсүңөр.

節: 16

ثُمَّ إِنَّكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ تُبۡعَثُونَ

Андан соң силер өлгөндөн кийин кылган иштериңерге сурак бериш үчүн кыямат күнү кабырларыңардан кайрадан тирилесиңер.

節: 17

وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا فَوۡقَكُمۡ سَبۡعَ طَرَآئِقَ وَمَا كُنَّا عَنِ ٱلۡخَلۡقِ غَٰفِلِينَ

Эй, адамдар! Биз силердин үстүңөргө кабат-кабат жети асманды жараттык. Биз Өзүбүз жараткан нерселерден бейкапар эмеспиз жана аларды унуткан да жокпуз.

本諸節の功徳:

• للفلاح أسباب متنوعة يحسن معرفتها والحرص عليها.

Ийгиликтин түрдүү себептери бар. Андыктан аларды билүүгө жана аларга жетүүгө аракет кылуу зарыл.

• التدرج في الخلق والشرع سُنَّة إلهية.

Жаратуунун жана шарияттын баскыч-баскыч менен ишке ашуусу –Аллахтын жолу.

• إحاطة علم الله بمخلوقاته.

Аллахтын илими бүткүл ааламды өзүнө камтып турат.

節: 18

وَأَنزَلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءَۢ بِقَدَرٖ فَأَسۡكَنَّٰهُ فِي ٱلۡأَرۡضِۖ وَإِنَّا عَلَىٰ ذَهَابِۭ بِهِۦ لَقَٰدِرُونَ

Биз асмандан керектүү өлчөмдө жамгыр суусун түшүрдүк, ал көп болуп зыян бербейт жана аз болуп жетишсиз болбойт. Жана аны адамдар менен жан-жаныбарлар пайдаланышы үчүн жер бетинде тура турган кылдык. Чындыгында Биз аны алар пайдалана албай тургандай кылып кетирип коюуга да кудуретибиз жетет.

節: 19

فَأَنشَأۡنَا لَكُم بِهِۦ جَنَّٰتٖ مِّن نَّخِيلٖ وَأَعۡنَٰبٖ لَّكُمۡ فِيهَا فَوَٰكِهُ كَثِيرَةٞ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ

Биз ал суу менен курма жана жүзүм ж.б. бактарды өстүрөбүз. Ал бактарда силер үчүн анжир, анар жана алма сыяктуу ар кандай түрдөгү жана түстөгү мөмө-жемиштер бар. Силер андан жейсиңер.

節: 20

وَشَجَرَةٗ تَخۡرُجُ مِن طُورِ سَيۡنَآءَ تَنۢبُتُ بِٱلدُّهۡنِ وَصِبۡغٖ لِّلۡأٓكِلِينَ

Жана Биз силерге ал суу менен Синай тоосунун аймагында өскөн Зайтун дарагын өстүрдүк. Анын мөмөсүнөн май чыгарылып, аны сыйпанышат жана андан нан малып жечү татымал алынат.

節: 21

وَإِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهَا وَلَكُمۡ فِيهَا مَنَٰفِعُ كَثِيرَةٞ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ

Эй, адамдар! Чындыгында силер үчүн (төө, уй, кой сыяктуу) үй жаныбарларында ибарат-өрнөктөр бар. Силер аларды Аллахтын кудуреттүүлүгүнө жана силерге кылган мээримине далил кыласыңар. Биз силерге алардын ичинен чыккан ичкенге жагымдуу таза сүттү ичиребиз. Силер үчүн аларда көптөгөн пайдалар бар. Силер аларды минесиңер, жүнүн жана тыбытын пайдаланасыңар жана эттеринен жейсиңер.

節: 22

وَعَلَيۡهَا وَعَلَى ٱلۡفُلۡكِ تُحۡمَلُونَ

Кургактыкта үй жаныбарларынан төөлөрдүн үстүндө, ал эми деңизде кемелердин үстүндө жүрөсүңөр.

節: 23

وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ فَقَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۚ أَفَلَا تَتَّقُونَ

Биз Нухту Аллах жолуна чакыруу үчүн өз элине жибердик. Ал аларга айтты: «Оо, элим! Жалгыз Аллахка сыйынгыла! Силер үчүн Андан башка сыйынууга татыктуу кудай жок. Аллахтын буйруктарын аткарып жана тыйгандарын таштап Андан коркпойсуңарбы?!».

節: 24

فَقَالَ ٱلۡمَلَؤُاْ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ مَا هَٰذَآ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُكُمۡ يُرِيدُ أَن يَتَفَضَّلَ عَلَيۡكُمۡ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَأَنزَلَ مَلَٰٓئِكَةٗ مَّا سَمِعۡنَا بِهَٰذَا فِيٓ ءَابَآئِنَا ٱلۡأَوَّلِينَ

Ошондо анын элинен Аллахка каапырлык кылган кадырлуу адамдар менен башчылары өз тарапташтарына жана жалпы элге айтышты: «Мына бу өзүн пайгамбармын деп ойлоп жаткан адам силерге окшогон эле адам. Ал силердин үстүңөрдөн бийлик кылып, башчы болгусу келип жатат. Эгерде Аллах бизге пайгамбар жиберүүнү кааласа, анда адамзаттан эмес, периштелерден жибермек. Биз мунун айткандарын бизден мурун жашап өткөн ата-бабаларыбыздан уккан эмеспиз.

節: 25

إِنۡ هُوَ إِلَّا رَجُلُۢ بِهِۦ جِنَّةٞ فَتَرَبَّصُواْ بِهِۦ حَتَّىٰ حِينٖ

Ал өзү айтканын өзү түшүнбөгөн жин тийген адам. Анын иши адамдарга ачык болгонго чейин аны күтүп тургула!».

節: 26

قَالَ رَبِّ ٱنصُرۡنِي بِمَا كَذَّبُونِ

Нух (ага Аллахтын саламттыгы-тынчтыгы болсун) айтты: «Оо, Раббим! Алар мени жалганга чыгарганы себептүү алардан өч алып, мага аларга каршы жардам бер!».

節: 27

فَأَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡهِ أَنِ ٱصۡنَعِ ٱلۡفُلۡكَ بِأَعۡيُنِنَا وَوَحۡيِنَا فَإِذَا جَآءَ أَمۡرُنَا وَفَارَ ٱلتَّنُّورُ فَٱسۡلُكۡ فِيهَا مِن كُلّٖ زَوۡجَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِ وَأَهۡلَكَ إِلَّا مَن سَبَقَ عَلَيۡهِ ٱلۡقَوۡلُ مِنۡهُمۡۖ وَلَا تُخَٰطِبۡنِي فِي ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ إِنَّهُم مُّغۡرَقُونَ

Ошондо Биз ага вахий кылдык: «Биздин көз алдыбызда жана Биз сага кантип жасашты үйрөткөндөй кылып кеме кур! Качан аларды жок кылуу тууралуу буйругубуз келгенде тандыр кайнап, жерден күч менен суу атырылып чыкканда, кемеге ар бир тирүү жандыктан андан тукум улаш үчүн эркек-ургаачысынан сал. Ошондой эле үй-бүлөңдү сал, бирок аялың жана балаң сыяктуу Аллах тараптан кыйроого учурайт деп алдын ала жазылгандарды салба. Каапырлыгы менен зулумдук кылышкандарды куткар же кыйроого учуратпа деп Мага кайрылба! Чындыгында алар топон сууга чөктүрүлүп сөзсүз кыйроого учурашат».

本諸節の功徳:

• لطف الله بعباده ظاهر بإنزال المطر وتيسير الانتفاع به.

Жамгырдын жаашы жана аны пайдалануунун жеңилдиги – Аллахтын пенделерине болгон мээримин ачык көрсөтүп турат.

• التنويه بمنزلة شجرة الزيتون.

Зайтун дарагынын орду тууралуу айтып өтүү.

• اعتقاد المشركين ألوهية الحجر، وتكذيبهم بنبوة البشر، دليل على سخف عقولهم.

Мушриктердин таштарды кудай деп ишенгендери жана адамзаттагы пайгамбарлыкты жалганга чыгаргандары алардын кем акылдыгына далил болот.

• نصر الله لرسله ثابت عندما تكذبهم أممهم.

Пайгамбарларды өз элдери жалганга чыгарышканда Аллахтын аларга жардамы келип, жеңишке жеткизген.

節: 28

فَإِذَا ٱسۡتَوَيۡتَ أَنتَ وَمَن مَّعَكَ عَلَى ٱلۡفُلۡكِ فَقُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي نَجَّىٰنَا مِنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ

Качан сен жана сени менен аман кала турган ыймандуулар кемеге түшкөндө мындай деп айткын: «Каапыр коомду кыйратып, бизди алардан куткарган Аллахка чексиз мактоолор болсун».

節: 29

وَقُل رَّبِّ أَنزِلۡنِي مُنزَلٗا مُّبَارَكٗا وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلۡمُنزِلِينَ

Жана айткын: «Оо, Раббим! Мени жер бетиндеги берекелүү жайга түшүр. Сен эң жакшы жайгаштыруучусуң!».

節: 30

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ وَإِن كُنَّا لَمُبۡتَلِينَ

Чындыгында бул айтылгандарда, тагыраак айтканда Нухту жана аны менен бирге болгон ыймандууларды куткарып, каапырларды жок кылууда – Биз пайгамбарларыбызга жардам берүүгө жана аларды жалганга чыгаргандарды жок кылууга кудуреттүү экенибизге ачык-айкын белгилер бар. Чындыгында Биз Нухту элине аны пайгамбар кылып жиберип, ыймандууну каапырдан жана моюн сунганды күнөөкөрдөн айырмалаш үчүн анын коомун сынадык.

節: 31

ثُمَّ أَنشَأۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِمۡ قَرۡنًا ءَاخَرِينَ

Андан соң Нухтун коомун жок кылгандан кийин башка коомду пайда кылдык.

節: 32

فَأَرۡسَلۡنَا فِيهِمۡ رَسُولٗا مِّنۡهُمۡ أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۚ أَفَلَا تَتَّقُونَ

Аларды Аллахка чакырыш үчүн өздөрүнүн арасынан пайгамбар жибердик. Ал аларга айтты: «Жалгыз Аллахка сыйынгыла! Силер үчүн Андан башка сыйынууга татыктуу кудай жок. Аллахтын тыйгандарын таштап жана буйруктарын аткарып Андан коркпойсуңарбы?!».

節: 33

وَقَالَ ٱلۡمَلَأُ مِن قَوۡمِهِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِلِقَآءِ ٱلۡأٓخِرَةِ وَأَتۡرَفۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا مَا هَٰذَآ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُكُمۡ يَأۡكُلُ مِمَّا تَأۡكُلُونَ مِنۡهُ وَيَشۡرَبُ مِمَّا تَشۡرَبُونَ

Анын элинен Аллахка каапырлык кылган, акыретти жана андагы боло турган сыйлык же жазаны жалганга чыгарган, бул дүйнө жашоосунда Биз аларга кең кылып берген жакшылыктарда аша чапкан кадырлуу адамдар менен башчылары өз тарапташтарына жана жалпы элге айтышты: «Мына бу силерге окшогон эле адам. Ал силер жегенди жейт, силер ичкенди ичет. Ал силерге пайгамбар болуп жиберилгидей эч кандай артыкчылыкка ээ эмес.

節: 34

وَلَئِنۡ أَطَعۡتُم بَشَرٗا مِّثۡلَكُمۡ إِنَّكُمۡ إِذٗا لَّخَٰسِرُونَ

Эгерде өзүңөгө окшогон, силерден эч кандай артыкчылыкка ээ болбогон адамга ээрчип, ага баш ийип, кудайларыңарды таштасаңар, анда силер анык зыянга учурап жана да ага баш ийгениңерден эч бир пайда таппайсыңар.

節: 35

أَيَعِدُكُمۡ أَنَّكُمۡ إِذَا مِتُّمۡ وَكُنتُمۡ تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَنَّكُم مُّخۡرَجُونَ

Мына бу өзүн пайгамбармын деп ойлоп жаткан адам: «Силер өлүп топуракка жана чириген сөөккө айлангандан кийин кабырларыңардан тирилип чыгасыңар» – деп силерге убада кылып жатабы? Мунун акылы жайындабы?

節: 36

۞ هَيۡهَاتَ هَيۡهَاتَ لِمَا تُوعَدُونَ

Силер өлүп топуракка жана чириген сөөккө айлангандан кийин кабырларыңардан тирилип чыгасыңар деп айткан убадасы өтө алыс!

節: 37

إِنۡ هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا ٱلدُّنۡيَا نَمُوتُ وَنَحۡيَا وَمَا نَحۡنُ بِمَبۡعُوثِينَ

Бул дүйнө жашоосунан башка жашоо жок! Акырет жашоосу да жок! Бизден тирүүлөр өлөт, алар кайра тирилишпейт. Башкалар төрөлүп, алар жашашат. Биз өлгөндөн кийин кыямат күнү сурак үчүн кайра тирилип чыкпайбыз.

節: 38

إِنۡ هُوَ إِلَّا رَجُلٌ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبٗا وَمَا نَحۡنُ لَهُۥ بِمُؤۡمِنِينَ

Мына бу өзүн силерге пайгамбармын деп айтып жаткан адам жөнөкөй эле адам. Ал бул сөзү менен Аллахка жалган жалаа жаап жатат. Биз буга ыйман келтирбейбиз.

節: 39

قَالَ رَبِّ ٱنصُرۡنِي بِمَا كَذَّبُونِ

Пайгамбар айтты: «Оо, Раббим! Булар мени жалганга чыгарганы себептүү алардан өч алып аларга каршы мага жардам бер».

節: 40

قَالَ عَمَّا قَلِيلٖ لَّيُصۡبِحُنَّ نَٰدِمِينَ

Аллах ага жооп кылып: «Сен алып келген нерсени жалганга чыгарган ал жалганчылар бир аз убакыттан кийин жалганга чыгаргандарына өкүнүшөт» – деп айтты.

節: 41

فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّيۡحَةُ بِٱلۡحَقِّ فَجَعَلۡنَٰهُمۡ غُثَآءٗۚ فَبُعۡدٗا لِّلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ

Алар баш ийбестиктери үчүн азапка татыктуу болушканы себептүү аларды кыйратуучу ач кыйкырык алып, селдин суусунун үстүндө калкыган, алсыз чырпыктардай жансыз өлүмтүктөргө айландырды. Заалым коомдорго кыйроо болсун!

節: 42

ثُمَّ أَنشَأۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِمۡ قُرُونًا ءَاخَرِينَ

Кийин Биз аларды кыйратып жок кылган соң Луттун, Шуайбдын, Юнустун коомдору сыяктуу башка коомдорду жана үммөттөрдү пайда кылдык.

本諸節の功徳:

• وجوب حمد الله على النعم.

Жакшылыктар үчүн Аллахка шүгүр кылуунун милдеттиги.

• الترف في الدنيا من أسباب الغفلة أو الاستكبار عن الحق.

Бул дүйнөдө ашкере барчылыкта, ысырапчылыкта жашоо – бейкапарчылыктын жана акыйкаттан баш тартып текеберленүүнүн себептеринен.

• عاقبة الكافر الندامة والخسران.

Каапырдын акыбети өкүнүч жана кыйроо.

• الظلم سبب في البعد عن رحمة الله.

Зулумдук Аллахтын ырайымынан алыстоонун себеби.

節: 43

مَا تَسۡبِقُ مِنۡ أُمَّةٍ أَجَلَهَا وَمَا يَسۡتَـٔۡخِرُونَ

Бул жалганчы коомдордун кайсынысы болбосун, аларда кандай каражаттар болсо дагы кыйроосу белгиленген мөөнөтүнөн ашпайт жана кечикпейт.

節: 44

ثُمَّ أَرۡسَلۡنَا رُسُلَنَا تَتۡرَاۖ كُلَّ مَا جَآءَ أُمَّةٗ رَّسُولُهَا كَذَّبُوهُۖ فَأَتۡبَعۡنَا بَعۡضَهُم بَعۡضٗا وَجَعَلۡنَٰهُمۡ أَحَادِيثَۚ فَبُعۡدٗا لِّقَوۡمٖ لَّا يُؤۡمِنُونَ

Кийин Биз пайгамбарларыбызды биринин артынан бирин жибердик. Качандыр ошол коомдордун ар бирине жөнөтүлгөн пайгамбарлары келгенде аларды жалганга чыгарышты. Ошондо Биз дагы аларды биринин артынан бирин кыйраттык жана алар тууралуу эл оозунда айтылган сөздөрдөн башка эч нерсе калбады. Пайгамбарлары Раббиси тараптан алып келген нерсеге ыйман келтирбеген коомдорго кыйроо болсун!

節: 45

ثُمَّ أَرۡسَلۡنَا مُوسَىٰ وَأَخَاهُ هَٰرُونَ بِـَٔايَٰتِنَا وَسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٍ

Андан соң Биз Муса менен бир тууганы Харунду тогуз керемет-белгилерибиз (таяк, кол, саранчалар, биттер, бакалар, кан, суу каптоо, кургакчылык, түшүмдүн жоктугу) жана ачык-айкын далилдер менен жибердик.

節: 46

إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَكَانُواْ قَوۡمًا عَالِينَ

Ал экөөсүн Фараонго жана элиндеги кадырлуу адамдарга жибергенибизде алар текеберленишти, ал экөөсүнө ыйман келтирип баш ийишкен жок. Алар адамдарды басмырлап, зулумдук кылып өздөрүн алардан жогору койгон адамдар эле.

節: 47

فَقَالُوٓاْ أَنُؤۡمِنُ لِبَشَرَيۡنِ مِثۡلِنَا وَقَوۡمُهُمَا لَنَا عَٰبِدُونَ

Алар айтышты: «Бизге эле окшогон, эч кандай артыкчылыгы болбогон бул эки адамга ыйман келтиребизби? Бул экөөнүн эли (Исраил урпактары) бизге баш ийишкендер го?».

節: 48

فَكَذَّبُوهُمَا فَكَانُواْ مِنَ ٱلۡمُهۡلَكِينَ

Ошондо ал экөөсү Раббиси тараптан алып келген нерсени жалганга чыгарышты. Алар жалганга чыгаргандары себептүү сууга чөктүрүлүп кыйроого учурашты.

節: 49

وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ لَعَلَّهُمۡ يَهۡتَدُونَ

Биз Мусага Тооратты эли акыйкат жолго түшсүн жана аны иш жүзүндө аткарсын деген үмүттө бердик.

節: 50

وَجَعَلۡنَا ٱبۡنَ مَرۡيَمَ وَأُمَّهُۥٓ ءَايَةٗ وَءَاوَيۡنَٰهُمَآ إِلَىٰ رَبۡوَةٖ ذَاتِ قَرَارٖ وَمَعِينٖ

Жана Биз Ыйса менен анын энеси Мариямды кудуретибизди билдирген белги кылдык. Ал атасыз боюнда болду жана Биз ал экөөсүн жердин отурукташууга ылайыктуу, суу агып турган бийик жеринде калкаладык.

節: 51

يَٰٓأَيُّهَا ٱلرُّسُلُ كُلُواْ مِنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَٱعۡمَلُواْ صَٰلِحًاۖ إِنِّي بِمَا تَعۡمَلُونَ عَلِيمٞ

Оо, пайгамбарлар! Мен силерге адал кылган, жегенге жагымдуу нерселерден жегиле жана шариятка туура келген жакшы иштерди кылгыла. Чындыгында Мен силердин ар бир кылган ишиңерди билемин. Мага силердин иштериңердин эч бири жашыруун эмес.

節: 52

وَإِنَّ هَٰذِهِۦٓ أُمَّتُكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَأَنَا۠ رَبُّكُمۡ فَٱتَّقُونِ

Оо, пайгамбарлар! Чындыгында силердин диниңер – бир дин. Ал Ислам дини. А Мен силердин Раббиңермин, силердин Менден башка Раббиңер жок. Андыктан Менден гана корккула, буйруктарымды аткаркыла жана тыйгандарымды таштагыла!

節: 53

فَتَقَطَّعُوٓاْ أَمۡرَهُم بَيۡنَهُمۡ زُبُرٗاۖ كُلُّ حِزۡبِۭ بِمَا لَدَيۡهِمۡ فَرِحُونَ

Бирок аларды ээрчигендер алардан кийин динде топторго бөлүнүп кетишти. Ар бир топ өзү ишенгенин гана туура деп ошону Аллахтын алдында кабыл кылына турган дин деп калышты. Ал эми башкалардыкына көңүл да бурушкан жок.

節: 54

فَذَرۡهُمۡ فِي غَمۡرَتِهِمۡ حَتَّىٰ حِينٍ

Оо, пайгамбар! Сен аларды өз наадандыгында жана адашуусунда азап түшө турган убакка чейин тим кой.

節: 55

أَيَحۡسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُم بِهِۦ مِن مَّالٖ وَبَنِينَ

55-56- Алдындагы нерселерге кубанган ал топтор Биз аларга бул дүйнө жашоосунда берген байлыктарды жана бала-чаканы алар татыктуу болгон жакшылыктын тездеши деп ойлоп жатышабы?! Алар ойлогондой эмес! Чындыгында Биз аны аларга мөөнөт берип, акырындык менен азапташ үчүн берип жатабыз. Алар аны сезишпейт.

節: 56

نُسَارِعُ لَهُمۡ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِۚ بَل لَّا يَشۡعُرُونَ

55-56- Алдындагы нерселерге кубанган ал топтор Биз аларга бул дүйнө жашоосунда берген байлыктарды жана бала-чаканы алар татыктуу болгон жакшылыктын тездеши деп ойлоп жатышабы?! Алар ойлогондой эмес! Чындыгында Биз аны аларга мөөнөт берип, акырындык менен азапташ үчүн берип жатабыз. Алар аны сезишпейт.

節: 57

إِنَّ ٱلَّذِينَ هُم مِّنۡ خَشۡيَةِ رَبِّهِم مُّشۡفِقُونَ

Ал эми ыйман келтирип, жакшылыктарды кылуу менен бирге Раббисинен коркушкандар,

節: 58

وَٱلَّذِينَ هُم بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ يُؤۡمِنُونَ

Анын Китебиндеги аяттарга ыйман келтиришкендер,

節: 59

وَٱلَّذِينَ هُم بِرَبِّهِمۡ لَا يُشۡرِكُونَ

Раббисин жалгыздап Ага эч бир нерсени шерик кылбагандар,

本諸節の功徳:

• الاستكبار مانع من التوفيق للحق.

Текеберленүү – акыйкатка карай ийгиликти тосот.

• إطابة المأكل له أثر في صلاح القلب وصلاح العمل.

Адал тамак жеш – жүрөктүн тазалыгына жана иш-аракеттердин тууралыгына таасир берет.

• التوحيد ملة جميع الأنبياء ودعوتهم.

Аллахты жалгыздоо – бардык пайгамбарлардын дини жана чакырыгы.

• الإنعام على الفاجر ليس إكرامًا له، وإنما هو استدراج.

Бузуку адамга берилген жакшылык – бул ага көрсөтүлгөн урмат эмес, бул аны акырындык менен жазалоо.

節: 60

وَٱلَّذِينَ يُؤۡتُونَ مَآ ءَاتَواْ وَّقُلُوبُهُمۡ وَجِلَةٌ أَنَّهُمۡ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ رَٰجِعُونَ

Жакшылыктарды кылууда тырышчаак болгондор, жакшы иш-аракеттер менен Аллахка жакындагандар. Алар кыямат күнү Аллахка кайтканда садакалары жана жакшы иш-аракеттери Аллахтын алдында кабыл кылынбай калуусунан корккондор.

節: 61

أُوْلَٰٓئِكَ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِ وَهُمۡ لَهَا سَٰبِقُونَ

Мына ушундай асыл сыпаттарга ээ адамдар жакшылык иштерди алгачкылардан болуп кылууга умтулушат. Алар ага карай жарышкандар, ал үчүн башкалардан озуп кеткендер.

節: 62

وَلَا نُكَلِّفُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَاۚ وَلَدَيۡنَا كِتَٰبٞ يَنطِقُ بِٱلۡحَقِّ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ

Биз эч бир жанга анын кудурети жетпеген ишти милдет кылбайбыз. Биздин алдыбызда ар бир адамдын иш-аракети жазылган Китеп бар, ал эч кандай шек-күмөнү жок акыйкатты гана сүйлөйт. Аларга сооптору азайтылып же күнөөлөрү көбөйтүлүп зулумдук кылынбайт.

節: 63

بَلۡ قُلُوبُهُمۡ فِي غَمۡرَةٖ مِّنۡ هَٰذَا وَلَهُمۡ أَعۡمَٰلٞ مِّن دُونِ ذَٰلِكَ هُمۡ لَهَا عَٰمِلُونَ

Тескерисинче, каапырлардын жүрөктөрү акыйкатты сүйлөгөн бул Китептен (Лавхул-Махфуз) жана аларга түшкөн Китептен (Курандан) бейкапар. Алардын каапырлыктан башка дагы кылган иш-аракеттери бар. Алар ошолорду кылышат.

節: 64

حَتَّىٰٓ إِذَآ أَخَذۡنَا مُتۡرَفِيهِم بِٱلۡعَذَابِ إِذَا هُمۡ يَجۡـَٔرُونَ

Качан Биз алардын бул дүйнөдө жыргап жашагандарын (күнөөгө баткандарын) кыямат күнү азаптап жазалаганыбызда алар үндөрүн бийик чыгарып жардам сурашат.

節: 65

لَا تَجۡـَٔرُواْ ٱلۡيَوۡمَۖ إِنَّكُم مِّنَّا لَا تُنصَرُونَ

Ошондо Аллахтын ырайымына болгон үмүттөрүн үзүп аларга мындай деп айтылат: «Силер бүгүн кыйкырбагыла жана жардам да сурабагыла! Чындыгында силерди Аллахтын азабынан куткара турган эч бир колдоочу жок».

節: 66

قَدۡ كَانَتۡ ءَايَٰتِي تُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ فَكُنتُمۡ عَلَىٰٓ أَعۡقَٰبِكُمۡ تَنكِصُونَ

Дүйнө жашоосунда силерге Аллахтын Китебиндеги аяттар окулганда аны угарыңар менен жактырбай жүз буруп качат элеңер.

節: 67

مُسۡتَكۡبِرِينَ بِهِۦ سَٰمِرٗا تَهۡجُرُونَ

Силер муну аль-Харамдын ээси бизбиз деген ойдо адамдарга текеберленип кылат элеңер. Силер анын ээси эмессиңер! Анын ээси – такыбалар. Ошондой эле силер анын тегерегинде түнү бою жаман сөздөрдү сүйлөшүп отурчусуңар. Силер аны ыйык туткан жоксуңар.

節: 68

أَفَلَمۡ يَدَّبَّرُواْ ٱلۡقَوۡلَ أَمۡ جَآءَهُم مَّا لَمۡ يَأۡتِ ءَابَآءَهُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ

Аллах Курандагы аяттарды ыйман келтирип, андагы айтылгандарды аткаруу үчүн түшүргөн. Мушриктер бул нерселерге ой жүгүртүшпөйбү же аларга мурунку ата-бабаларына келбеген жаңы нерсе келиптирби?! Бирок алар андан жүз бурушту жана жалганга чыгарышты.

節: 69

أَمۡ لَمۡ يَعۡرِفُواْ رَسُولَهُمۡ فَهُمۡ لَهُۥ مُنكِرُونَ

Же алар Аллах пайгамбар кылып жиберген Мухаммадды (ага Аллахтын саламттыгы-тынчтыгы болсун) билишпейби?! Алар аны жакшы таанышат жана анын чынчылдыгын, аманаткөйлүгүн да жакшы билишет. Бирок алар аны четке кагышты.

節: 70

أَمۡ يَقُولُونَ بِهِۦ جِنَّةُۢۚ بَلۡ جَآءَهُم بِٱلۡحَقِّ وَأَكۡثَرُهُمۡ لِلۡحَقِّ كَٰرِهُونَ

Алар аны жинди деп жатышат. Алардын сөзү жалган. Тескерисинче, ал аларга Аллах тараптан келгендигинде эч кандай шек жок акыйкат менен келди. Бирок алардын көпчүлүгү акыйкатты жаман көрүшөт, өздөрүндөгү көрө албастыктан жана жалганга катуу берилгендиктен улам аны жек көрүшөт.

節: 71

وَلَوِ ٱتَّبَعَ ٱلۡحَقُّ أَهۡوَآءَهُمۡ لَفَسَدَتِ ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ وَمَن فِيهِنَّۚ بَلۡ أَتَيۡنَٰهُم بِذِكۡرِهِمۡ فَهُمۡ عَن ذِكۡرِهِم مُّعۡرِضُونَ

Эгер Аллах иштерди алардын напсилери каалагандай кылганда, асмандар менен жер жана андагылар иштердин акыбетин, туура же туура эместигин билбегендиктен кыйрап калмак. А Биз болсо, алардын ызаттуулугун жана кадыр баркын камтыган нерсени: Куранды алып келдик. Алар болсо, андан жүз буруп жатышат.

節: 72

أَمۡ تَسۡـَٔلُهُمۡ خَرۡجٗا فَخَرَاجُ رَبِّكَ خَيۡرٞۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ

Оо, пайгамбар! Сен алып келген нерсең үчүн алардан акы сурап жатасыңбы, алар ошон үчүн ыйманга чакырыгыңдан баш тартып жатышабы? Сен андай кылган жоксуң. Раббиңдин сыйлыгы – алардын же башкалардын сыйлыгынан жакшыраак. Ал эң жакшы ырыскы берүүчү.

節: 73

وَإِنَّكَ لَتَدۡعُوهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ

Оо, пайгамбар! Сен аларды жана башкаларды эч кандай бурмалоосу жок туура жолго чакырып жатасың. Ал Ислам жолу.

節: 74

وَإِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ عَنِ ٱلصِّرَٰطِ لَنَٰكِبُونَ

Ал эми акыретке жана андагы боло турган суракка, жазага, сыйлыкка ишенбегендер Ислам жолунан чыгып, тозокко алып баруучу бурмаланган жолдорго түшкөндөр.

本諸節の功徳:

• خوف المؤمن من عدم قبول عمله الصالح.

Ыймандуу адам кылган жакшы иш-аракеттинин кабыл болбой калуусунан коркот.

• سقوط التكليف بما لا يُسْتطاع رحمة بالعباد.

Кудурети жетпеген ишти аткаруу милдетинен кутулуу – Аллахтын пенделерине кылган ырайымдуулугу.

• الترف مانع من موانع الاستقامة وسبب في الهلاك.

Ашкере барчылыкта, ысрапчылыкта жашоо – туура жолго түшүүдөн тосуучу жана кыйроого учуратуучу бирден-бир себептерден.

• قصور عقول البشر عن إدراك كثير من المصالح.

Адамдын акылы пайдалуу нерселердин көпчүлүгүн толук түшүнүүгө алсыздык кылат.

節: 75

۞ وَلَوۡ رَحِمۡنَٰهُمۡ وَكَشَفۡنَا مَا بِهِم مِّن ضُرّٖ لَّلَجُّواْ فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ

Эгер Биз аларга ырайым кылып, алардын башына түшкөн кургакчылыкты, ачкачылыкты кетирген болсок да алар акыйкат жолдон адашуусунан баш тартпай темселеп жүрө беришет.

節: 76

وَلَقَدۡ أَخَذۡنَٰهُم بِٱلۡعَذَابِ فَمَا ٱسۡتَكَانُواْ لِرَبِّهِمۡ وَمَا يَتَضَرَّعُونَ

Биз аларды ар кандай кыйынчылыктар менен сынадык. Бирок алар Раббисине моюн сунушкан жок жана аларга түшкөн кыйынчылыктардан куткар деп жалынып дуба да кылышкан жок.

節: 77

حَتَّىٰٓ إِذَا فَتَحۡنَا عَلَيۡهِم بَابٗا ذَا عَذَابٖ شَدِيدٍ إِذَا هُمۡ فِيهِ مُبۡلِسُونَ

Качан Биз аларга катуу азаптын эшигин ачканда алар бардык жакшылыктан жана кутулуудан үмүттөрүн үзүшөт.

節: 78

وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنشَأَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡـِٔدَةَۚ قَلِيلٗا مَّا تَشۡكُرُونَ

Эй, кайра тирилүүнү жалган дегендер! Аллах силерге угуу үчүн кулакты, көрүү үчүн көздү, түшүнүү үчүн жүрөктү жаратты. Буга карабастан силер бул жакшылыктар үчүн аз гана шүгүр кыласыңар.

節: 79

وَهُوَ ٱلَّذِي ذَرَأَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَإِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ

Эй, адамдар! Ал силерди жер бетинде жаратты. Жана силер сурак берип, жаза же сыйлык алыш үчүн кыямат күнү жалгыз Ага гана чогултуласыңар.

節: 80

وَهُوَ ٱلَّذِي يُحۡيِۦ وَيُمِيتُ وَلَهُ ٱخۡتِلَٰفُ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ

Ал жалгыз Өзү гана тирилтет, Андан башка тирилтүүчү жок. Ал жалгыз Өзү гана өлтүрөт, Андан башка өлтүрүүчү жок. Ал жалгыз Өзү түн менен күндүн алмашуусундагы караңгылыкты, жарыкты, алардын узундугу менен кыскалыгын белгилейт. Силер Анын кудуреттүүлүгүнө акыл жүгүртпөйсүңөрбү жана жаратуу менен башкаруу Ага гана таандык дебейсиңерби?!

節: 81

بَلۡ قَالُواْ مِثۡلَ مَا قَالَ ٱلۡأَوَّلُونَ

Бирок алар каапырлыкта мурунку ата-бабалары айткан сөздөрдү айтышты.

節: 82

قَالُوٓاْ أَءِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ

Мүмкүн эмес дегендей четке кагып мындай дешти: «Биз өлүп топуракка жана чириген сөөккө айлангандан кийин сурак бериш үчүн кайрадан тирилет бекенбиз?!

節: 83

لَقَدۡ وُعِدۡنَا نَحۡنُ وَءَابَآؤُنَا هَٰذَا مِن قَبۡلُ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ

Өлгөндөн кийин кайра тирилүү тууралуу айтылган бул удада бизге жана бизге чейинки ата-бабаларыбызга да убада кылынган. Биз бул убаданы ишке ашпайт деп ойлойбуз. Бул байыркылардын жомоктору менен уламыштарынан башка эч нерсе эмес.

節: 84

قُل لِّمَنِ ٱلۡأَرۡضُ وَمَن فِيهَآ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ

Оо, пайгамбар! Кайра тирилүүнү четке каккан ал каапырлардан сурачы: «Эгер билсеңер айткылачы, бул Жер жана андагы нерселер кимге таандык?».

節: 85

سَيَقُولُونَ لِلَّهِۚ قُلۡ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ

Алар: «Жер жана андагы нерселер Аллахка таандык»,– деп жооп беришет. Аларга айт: «Эстебейсиңерби, ошол Жерге жана андагыларга ээлик кылган Аллах силерди өлгөндөн кийин кайра тирилтүүгө кудуреттүү эмеспи?».

節: 86

قُلۡ مَن رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ ٱلسَّبۡعِ وَرَبُّ ٱلۡعَرۡشِ ٱلۡعَظِيمِ

Аларга айт: «Жети асмандын Раббиси ким? Аллах жараткандардын эң чоңу болгон улуу Арштын Раббиси ким?».

節: 87

سَيَقُولُونَ لِلَّهِۚ قُلۡ أَفَلَا تَتَّقُونَ

Алар: «Жети асман жана улуу Арш Аллахтын мүлкү»,– деп жооп беришет. Аларга айт: «Аллахтын азабынан кутулуу үчүн Анын буйруктарын аткарып, тыйгандарын таштап Андан коркпойсуңарбы?».

節: 88

قُلۡ مَنۢ بِيَدِهِۦ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيۡءٖ وَهُوَ يُجِيرُ وَلَا يُجَارُ عَلَيۡهِ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ

Аларга айт: «Бүткүл нерсенин бийлиги кимдин колунда? Анын бийлигинен эч бир нерсе чыгып кетпейт. Ал Өзү каалаган пендесине жардам берет. Ал кимге жамандыкты кааласа, эч ким аны азаптан куткарып, коргоп кала албайт. Эгер (башка бирөө болсо) билсеңер айткылачы?».

節: 89

سَيَقُولُونَ لِلَّهِۚ قُلۡ فَأَنَّىٰ تُسۡحَرُونَ

Алар: «Бүткүл нерсенин бийлиги Аллахтын гана колунда»,– дешет. Аларга айт: «Муну мойнуңарга алган болсоңор, анда эмнеге акылыңардан адашып, Андан башка нерселерге сыйынып жатасыңар?»

本諸節の功徳:

• عدم اعتبار الكفار بالنعم أو النقم التي تقع عليهم دليل على فساد فطرهم.

Каапырлардын жакшылыктар менен кыйынчылыктардан сабак албаганы алардын түпкү табияты бузук экендигине далил болот.

• كفران النعم صفة من صفات الكفار.

Жакшылыкты танып кетүү – каапырлардын сыпаттарынан.

• التمسك بالتقليد الأعمى يمنع من الوصول للحق.

Сокур ээрчүү – акыйкатка жетүүгө тоскоол болот.

• الإقرار بالربوبية ما لم يصحبه إقرار بالألوهية لا ينجي صاحبه.

Аллахтын жалгыз Жаратуучу, бүткүл мүлктүн Ээси, жалгыз Башкаруучу, жалгыз Ырыскы берүүчү экендигин моюнга алып, бирок сыйынуу Ага гана болуусу керектигин моюнга албаса, анда ал азаптан кутулбайт.

節: 90

بَلۡ أَتَيۡنَٰهُم بِٱلۡحَقِّ وَإِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ

Алар ойлогондой эмес! Тескерисинче, Биз аларга эч кандай шек-күмөнү болбогон акыйкатты алып келдик. Ал эми алардын Аллахтын шериги жана баласы бар деген ойлору анык жалган. Аллах алардын айткан сөздөрүнөн аруу жана бийик.

節: 91

مَا ٱتَّخَذَ ٱللَّهُ مِن وَلَدٖ وَمَا كَانَ مَعَهُۥ مِنۡ إِلَٰهٍۚ إِذٗا لَّذَهَبَ كُلُّ إِلَٰهِۭ بِمَا خَلَقَ وَلَعَلَا بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ

Каапырлар ойлогондой Аллах эч кимди Өзүнө бала кылган эмес жана Аны менен катар сыйынууга татыктуу кудай жок. Эгерде Аны менен катар сыйынууга татыктуу кудай болгондо, анда алардын ар бири өзү жараткан нерселерин бөлүп кетмек жана бири-бирине үстөмдүк кылмак, анан ааламдын тартиби бузулмак. Акыйкатта андай нерсе болгон жок. Демек, бул нерсе сыйынууга татыктуу жалгыз кудай – Аллах экендигине далил болот. Аллах мушриктер Ага таңуулап баласы бар жана шериги бар деген сыяктуу Ага туура келбеген сыпаттардан аруу жана ыйык.

節: 92

عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ

Ал инсандарга жана башка жаратылгандарга билинбеген ар бир нерсени Билүүчү. Ошондой эле көрүнгөн, көрүнбөгөн же сезилбеген болсун ар бир нерсени Билүүчү. Алардын эч бири Ага жашыруун эмес. Аллах шериктерден аруу.

節: 93

قُل رَّبِّ إِمَّا تُرِيَنِّي مَا يُوعَدُونَ

Оо, пайгамбар! Айткын: «Оо, Раббим! Эгер мага мушриктерге убада кылган азапты көргөзө турган болсоң.

節: 94

رَبِّ فَلَا تَجۡعَلۡنِي فِي ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ

Оо, Раббим! Эгер Сен аларды жазалай турган болсоң жана мен аны көргөн болсом, анда мени алардын арасында калтырба. Аларга түшкөн азап мага да тийип калбасын».

節: 95

وَإِنَّا عَلَىٰٓ أَن نُّرِيَكَ مَا نَعِدُهُمۡ لَقَٰدِرُونَ

Чындыгында Биз аларга убада кылган азапты сага да көргөзүүгө кудуретибиз жетет. Биз аны да, башкасын да кылууга алсыз эмеспиз.

節: 96

ٱدۡفَعۡ بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ ٱلسَّيِّئَةَۚ نَحۡنُ أَعۡلَمُ بِمَا يَصِفُونَ

Оо, пайгамбар! Сага жамандык кылган адамга эң жакшы сыпатта, кечирим менен жооп бер. Анын берген зыянына сабыр кыл. Биз алар сыпаттап жаткан ширк, жалганга чыгарууну, ошондой эле жинди, сыйкырчы деп сага ылайык келбеген сыпаттарды айтып жаткандарын жакшы билебиз.

節: 97

وَقُل رَّبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنۡ هَمَزَٰتِ ٱلشَّيَٰطِينِ

Айткын: «Оо, Раббим! Мен Өзүң менен жин-шайтандардын азгырыктарынан жана жаман ойлорунан, куулуулуктарынан коргономун.

節: 98

وَأَعُوذُ بِكَ رَبِّ أَن يَحۡضُرُونِ

Оо, Раббим! Алар менин иштериме аралашуусунан Сенден коргоо сураймын».

節: 99

حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَحَدَهُمُ ٱلۡمَوۡتُ قَالَ رَبِّ ٱرۡجِعُونِ

Качан ал мушриктердин бирине өлүм келип, аны өз көзү менен көргөн кезде ал өткөргөн өмүрүнө жана Аллахтын алдындагы милдеттерин аткарбаганга өкүнүп мындай деп айтат: «Оо, Раббим! Мени дүйнөгө кайтара көр!

節: 100

لَعَلِّيٓ أَعۡمَلُ صَٰلِحٗا فِيمَا تَرَكۡتُۚ كَلَّآۚ إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَآئِلُهَاۖ وَمِن وَرَآئِهِم بَرۡزَخٌ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ

"Аттиң, эгер кайра жаралсам, жакшы иштерди кылмакмын" (дейт). Жок, иш ал талап кылгандай болбойт! Чынында, бул жөн эле айтылган сөз. Эгер ал дүйнө жашоосуна кайра кайтарылса да айткан убадасын аткарбайт. Ал өлгөн адамдар кайра тирилүү күнүнө чейин дүйнө менен акыреттин ортосун бөлгөн жайда болот. Алар өткөрүп жиберген ишин кайра аткаруу жана бузуку иштерин кайра оңдоо үчүн дүйнө жашоосуна кайтып келбейт.

節: 101

فَإِذَا نُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَلَآ أَنسَابَ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَئِذٖ وَلَا يَتَسَآءَلُونَ

Сурнай тартууга жоопкер болгон периште кыяматтын башталганын жар салып экинчи жолу сурнайды тарткан кезде алардын ортосундагы сыймыктанышкан тууганчылыгы да жок болот. Анткени алар акыреттеги коркунучтар менен алек болуп калышат. Ошондой эле аларга түшкөн чоң мүшкүл убайымга салган себептүү алар бири-бирин да сурашпай калат.

節: 102

فَمَن ثَقُلَتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ

Кимдин сооптору күнөөлөрүнөн көптүк кылып таразасы оор болсо, мына ошолор көздөгөнүнө жетип жана коркунучтардан кутулуп ийгиликке жеткендер.

節: 103

وَمَنۡ خَفَّتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فِي جَهَنَّمَ خَٰلِدُونَ

Ал эми кимдин күнөөлөрү соопторунан көптүк кылып таразасы жеңил болсо, мына ошолор зыян иштерди кылып жана пайда берген ыйман менен жакшылык иштерди таштап өздөрүнө зыян кылгандар. Алар тозок отунда болушат, ал жактан чыгышпайт.

節: 104

تَلۡفَحُ وُجُوهَهُمُ ٱلنَّارُ وَهُمۡ فِيهَا كَٰلِحُونَ

Алардын жүздөрү тозокко куйкаланат. Ал жайда алардын беттери катуу тырышканы үчүн алдыңкы жана үстүңкү эриндери тартылып, тиштери көрүнүп калат.

本諸節の功徳:

• الاستدلال باستقرار نظام الكون على وحدانية الله.

Аалам тартибинин бузулбай сакталып турушу Аллахтын жалгыздыгына далил болот.

• إحاطة علم الله بكل شيء.

Аллахтын илими бүткүл нерсени өзүнө камтыйт.

• معاملة المسيء بالإحسان أدب إسلامي رفيع له تأثيره البالغ في الخصم.

Жамандык кылган адамга жакшы мамиле кылуу – Исламдын улуу адептеринен. Бул сыпаттын душмандык кылган адамга тийгизген таасири чоң.

• ضرورة الاستعاذة بالله من وساوس الشيطان وإغراءاته.

Шайтандын азгырыктарынан Аллахтан коргоо суроонун зарылдыгы.

節: 105

أَلَمۡ تَكُنۡ ءَايَٰتِي تُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ فَكُنتُم بِهَا تُكَذِّبُونَ

Аларга айптоо менен мындай деп айтылат: «Силерге дүйнө жашоосунда Куран аяттары окулбады беле, а силер болсо аны жалганга чыгаргансыңар?!».

節: 106

قَالُواْ رَبَّنَا غَلَبَتۡ عَلَيۡنَا شِقۡوَتُنَا وَكُنَّا قَوۡمٗا ضَآلِّينَ

Алар айтышат: «Оо, Раббибиз! Сенин абалкы илимиңде бизге жазылган бактысыздык үстөмдүк кылып, биз акыйкаттан адашкан коом болдук.

節: 107

رَبَّنَآ أَخۡرِجۡنَا مِنۡهَا فَإِنۡ عُدۡنَا فَإِنَّا ظَٰلِمُونَ

Оо, Раббибиз! Бизди тозоктон чыгара көр! Эгер биз кайра каапырлыкка жана адашууга кайта турган болсок, анда өзүбүзгө зулум кылгандардан болобуз. Мына ошондо бизге кечирим болбойт».

節: 108

قَالَ ٱخۡسَـُٔواْ فِيهَا وَلَا تُكَلِّمُونِ

Аллах айтат: «Тозокто кор болуп жашагыла жана Мага сүйлөбөгүлө!».

節: 109

إِنَّهُۥ كَانَ فَرِيقٞ مِّنۡ عِبَادِي يَقُولُونَ رَبَّنَآ ءَامَنَّا فَٱغۡفِرۡ لَنَا وَٱرۡحَمۡنَا وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلرَّٰحِمِينَ

Чындыгында Мага ыйман келтирген пенделеримдин бир тайпасы айтышат: «Оо, Раббибиз! Биз Сага ыйман келтирдик, биздин күнөөлөрүбүздү кечир жана бизге Өзүң ырайым кыл. Сен ырайымдуулардын эң жакшысысың».

節: 110

فَٱتَّخَذۡتُمُوهُمۡ سِخۡرِيًّا حَتَّىٰٓ أَنسَوۡكُمۡ ذِكۡرِي وَكُنتُم مِّنۡهُمۡ تَضۡحَكُونَ

Силер болсо Раббисине дуба кылган ал ыймандууларды маскаралап шылдыңдай берип, аларды шылдыңдоо менен алек болгонуңар акыры силерге Аллахты эстөөнү унуттуруп койду. Силер болбой эле алардын үстүнөн күлүп шылдыңдап маскаралай бердиңер.

節: 111

إِنِّي جَزَيۡتُهُمُ ٱلۡيَوۡمَ بِمَا صَبَرُوٓاْ أَنَّهُمۡ هُمُ ٱلۡفَآئِزُونَ

Кыямат күнү Мен ал ыймандууларды бейишке жеткирип сыйлык беремин. Анткени алар Аллахка моюн сунууга жана силерден көргөн зыяндарга сабыр кылышты.

節: 112

قَٰلَ كَمۡ لَبِثۡتُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ عَدَدَ سِنِينَ

Ал айтты: «Жер бетинде канча жыл жашадыңар? Ал жакта канча убактыңарды текке кетирдиңер?».

節: 113

قَالُواْ لَبِثۡنَا يَوۡمًا أَوۡ بَعۡضَ يَوۡمٖ فَسۡـَٔلِ ٱلۡعَآدِّينَ

Алар: «Бир күн же күндүн бир бөлүгүнчө жашадык. Жакшысы күндөрдү жана айларды эсептегендерден сура»,– деп жооп беришет.

節: 114

قَٰلَ إِن لَّبِثۡتُمۡ إِلَّا قَلِيلٗاۖ لَّوۡ أَنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ

Ал айтты: «Силер дүйнөдө аз гана убакыт болдуңар. Эгер силер канча болгонуңардын ченин билгениңерде, анда Аллахка моюн сунууга сабыр кылуу жеңил болмок.

節: 115

أَفَحَسِبۡتُمۡ أَنَّمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ عَبَثٗا وَأَنَّكُمۡ إِلَيۡنَا لَا تُرۡجَعُونَ

Эй, адамдар! Биз силерди жаныбарлар сыяктуу сыйлык-жазасы жок максатсыз жаратып жана кыямат күнү сурак бериш үчүн Бизге кайтпайбыз деп ойлоп жатасыңарбы?!».

節: 116

فَتَعَٰلَى ٱللَّهُ ٱلۡمَلِكُ ٱلۡحَقُّۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ ٱلۡعَرۡشِ ٱلۡكَرِيمِ

Жараткандарын Өзү каалагандай башкарган Падыша Аллах аруу. Ал – Өзү акыйкат, убадасы акыйкат, сөзү акыйкат жана Андан башка сыйынууга татыктуу кудай жок. Ал – жаратылгандардын эң чоңу болгон улуу Арштын Ээси. Эгер ким жаратылгандардын эң чоңунун Раббиси болсо, анда Ал бүткүл жаратылгандардын Раббиси.

節: 117

وَمَن يَدۡعُ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ لَا بُرۡهَٰنَ لَهُۥ بِهِۦ فَإِنَّمَا حِسَابُهُۥ عِندَ رَبِّهِۦٓۚ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلۡكَٰفِرُونَ

Кимде-ким Аллах менен катар сыйынууга татыктуу экенине эч кандай далили жок башка бир кудайга дуба кылса (бул Аллахтан башка бардык кудайчаларга тийиштүү), анда анын бул кылган күнөө ишинин жазасы Раббисинин алдында. Ал Өзү аны азап менен жазалайт. Чындыгында каапырлар көздөгөнүнө жетишпейт жана корккон нерселеринен да кутулушпайт.

節: 118

وَقُل رَّبِّ ٱغۡفِرۡ وَٱرۡحَمۡ وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلرَّٰحِمِينَ

Оо, пайгамбар! Айткын: «Оо, Раббим! Күнөөлөрүмдү кечир жана мага Өзүң ырайым кыл! Сен – күнөөкөргө ырайым кылып, тообосун кабыл кылгандардын эң жакшысысың».

本諸節の功徳:

• الكافر حقير مهان عند الله.

Каапыр адам – Аллахтын алдында кор жана төмөн адам.

• الاستهزاء بالصالحين ذنب عظيم يستحق صاحبه العذاب.

Жакшы адамдарды шылдыңдоо чоң күнөө. Ал адам азапка татыктуу болот.

• تضييع العمر لازم من لوازم الكفر.

Өмүрдү пайдасыз өткөрүү каапырлыкты коштогон нерселерден.

• الثناء على الله مظهر من مظاهر الأدب في الدعاء.

Аллахка мактоолорду айтуу – дуба кылуунун адептеринен.

• لما افتتح الله سبحانه السورة بذكر صفات فلاح المؤمنين ناسب أن تختم السورة بذكر خسارة الكافرين وعدم فلاحهم.

Аллах таала бул сүрөөнү ыймандуулардын ийлигикке жетүүсү менен баштады. Ошого ылайык сүрөөнүн акырында каапырлардын кыйроого учуроосун жана ийгиликке жетпестигин айтты.