ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫ ߢߊߞߘߐߛߘߌ - ߏߗ߭ߑߓߊߞߌߞߊ߲

Абаса

ߝߐߘߊ ߟߊߢߌߣߌ߲ ߘߏ߫:

تذكير الكافرين المستغنين عن ربهم ببراهين البعث.

Парвардигоридан ўзини беҳожат биладиган кофирларга қайта тирилиш ҳужжатлари билан эслатма бериш.

---

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 1

عَبَسَ وَتَوَلَّىٰٓ

Пайғамбар алайҳиссалом унга қовоқ солди ва юз ўгирди.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 2

أَن جَآءَهُ ٱلۡأَعۡمَىٰ

Пайғамбар алайҳиссалом мушрикларнинг зодагонларини зора ҳидоятга кириб қолса, деган умидда даъват қилаётган пайтида кўзи ожиз Абдуллоҳ ибн Умму Мактум у зотнинг олдига келиб, ҳидоятга бошлашини сўради. Зоти муборак унинг халақит қилганини оғир олиб, унга қовоқ солди ва ундан юз ўгирди.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 3

وَمَا يُدۡرِيكَ لَعَلَّهُۥ يَزَّكَّىٰٓ

Эй Пайғамбар, сиз қаердан биласиз? Балки мана шу кўр киши гуноҳларидан покланар?

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 4

أَوۡ يَذَّكَّرُ فَتَنفَعَهُ ٱلذِّكۡرَىٰٓ

Ёки сиздан эшитган панд-насиҳатлардан сабоқ олиб, ундан фойдаланар?

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 5

أَمَّا مَنِ ٱسۡتَغۡنَىٰ

Бироқ мол-дунёси туфайли ўзини иймондан беҳожат тутган кимсага эса

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 6

فَأَنتَ لَهُۥ تَصَدَّىٰ

Сиз унга юзланиб, пешвоз чиқяпсиз.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 7

وَمَا عَلَيۡكَ أَلَّا يَزَّكَّىٰ

Агар у Аллоҳга тавба қилиб, гуноҳларидан покланмаса, сизга нима зиён етарди?

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 8

وَأَمَّا مَن جَآءَكَ يَسۡعَىٰ

Энди олдингизга яхшилик умидида елиб-югуриб келган кишига келсак,

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 9

وَهُوَ يَخۡشَىٰ

Аллоҳдан қўрқиб.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 10

فَأَنتَ عَنۡهُ تَلَهَّىٰ

У одамни қўйиб, мушрикларнинг зодагонлари билан овора бўлмоқдасиз.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 11

كَلَّآ إِنَّهَا تَذۡكِرَةٞ

Бу ишингиз тўғри эмас. Қуръон оятлари уларни қабул қиладиган кишилар учун панд-насиҳат ва эслатма, холос.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 12

فَمَن شَآءَ ذَكَرَهُۥ

Ким хоҳласа, Аллоҳни зикр қилади ва Қуръон оятларидан сабоқ олади.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 13

فِي صُحُفٖ مُّكَرَّمَةٖ

Бу Қуръон фаришталар ҳузуридаги азизу мукаррам саҳифалардадир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 14

مَّرۡفُوعَةٖ مُّطَهَّرَةِۭ

Юксак даражага кўтарилган, покиза, булғанмайдиган, кирланмайдиган

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 15

بِأَيۡدِي سَفَرَةٖ

Улар элчи фаришталарнинг қўлларидадир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 16

كِرَامِۭ بَرَرَةٖ

Улар Парвардигорларининг наздида улуғ, ибодат ва яхшиликларни кўп қилувчи фаришталардир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 17

قُتِلَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَآ أَكۡفَرَهُۥ

Кофирга лаънат бўлсин! Бунчалар Аллоҳга кофирлик қилмаса!

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 18

مِنۡ أَيِّ شَيۡءٍ خَلَقَهُۥ

Аллоҳ уни нимадан яратдики, ерда бунчалар кибрланиб, У Зотга куфр келтиради?!

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 19

مِن نُّطۡفَةٍ خَلَقَهُۥ فَقَدَّرَهُۥ

Уни арзимас сувдан яратди ҳамда унинг яралишини кетма-кет босқичларга бўлди.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 20

ثُمَّ ٱلسَّبِيلَ يَسَّرَهُۥ

Мана шу босқичлардан сўнг онасининг қорнидан чиқишини осон қилди.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 21

ثُمَّ أَمَاتَهُۥ فَأَقۡبَرَهُۥ

Дунё ҳаётида белгилаб қўйилган умри тугагач, уни вафот топдирди ва то қайта тирилгунича қабрда қолдирди.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 22

ثُمَّ إِذَا شَآءَ أَنشَرَهُۥ

Сўнгра Ўзи хоҳлаган пайтда уни ҳисоб-китоб қилиш учун қайта тирилтиради.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 23

كَلَّا لَمَّا يَقۡضِ مَآ أَمَرَهُۥ

Гўёки, зиммасидаги Аллоҳнинг ҳаққини адо қилиб қўйганмиш. Асло! Иш у ўйлаганидек эмас. У Аллоҳ унга фарз қилган вазифаларни бажармади.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 24

فَلۡيَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ إِلَىٰ طَعَامِهِۦٓ

Аллоҳга куфр келтираётган инсон тановул қилаётган таоми қандай пайдо бўлганига бир боқсин-чи!

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 25

أَنَّا صَبَبۡنَا ٱلۡمَآءَ صَبّٗا

Озуқасининг асли самодан сел бўлиб қуйилаётган ёмғирдандир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 26

ثُمَّ شَقَقۡنَا ٱلۡأَرۡضَ شَقّٗا

Сўнгра ўсимликлар униб чиқиши учун ерни ёрдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 27

فَأَنۢبَتۡنَا فِيهَا حَبّٗا

Бас, биз унда буғдой, маккажўхори ва бошқа дон-дунларни ўстириб қўйдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 28

وَعِنَبٗا وَقَضۡبٗا

Унда узум ва ҳайвонларига ем бўлиши учун янги беда – ўт-ўланларни ундирдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 29

وَزَيۡتُونٗا وَنَخۡلٗا

Яна зайтун ва хурмоларни ўстирдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 30

وَحَدَآئِقَ غُلۡبٗا

Дарахтлари сероб боғу-бўстонларни ўстирдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 31

وَفَٰكِهَةٗ وَأَبّٗا

У ерда мева-чеваларни ўстирдик, ҳайвонларингиз ўтлаб юриши учун ўтлоқларни кўкартирдик.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 32

مَّتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِأَنۡعَٰمِكُمۡ

Ўзларингиз ва ҳайвонларингизга фойдали бўлиши учун.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 33

فَإِذَا جَآءَتِ ٱلصَّآخَّةُ

Бас, қачонки, қулоқларни батанг қилувчи даҳшатли қичқириқ келса, яъни, Сур карнайи иккинчи марта чалинса,

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 34

يَوۡمَ يَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِيهِ

У кунда киши ўзининг ака-укасидан тонади.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 35

وَأُمِّهِۦ وَأَبِيهِ

Ўзининг ота-онасидан юз ўгиради.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 36

وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِيهِ

Хотин, бола-чақасидан қочади.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 37

لِكُلِّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ يَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ يُغۡنِيهِ

У куннинг шиддатли ғам-алами туфайли ҳар бир кимса ўз дарди билан овора бўлиб, бошқаларга эътибор беролмайди.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 38

وُجُوهٞ يَوۡمَئِذٖ مُّسۡفِرَةٞ

У кунда саодатли кишиларнинг юзлари нурафшондир.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 39

ضَاحِكَةٞ مُّسۡتَبۡشِرَةٞ

Аллоҳ Ўз раҳмати ила уларга тайёрлаб қўйган мукофотдан кулиб, қувнаб кетадилар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 40

وَوُجُوهٞ يَوۡمَئِذٍ عَلَيۡهَا غَبَرَةٞ

У кунда бадбахтларнинг юзларида чанг-ғубор бўлур - юзи тунд кўринур.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• عتاب الله نبيَّه في شأن عبد الله بن أم مكتوم دل على أن القرآن من عند الله.

Аллоҳ Таолонинг Абдуллоҳ ибн умми Мактум туфайли ўз пайғамбарини маломат қилиши Қуръони Каримнинг Аллоҳдан эканлигига далилдир.

• الاهتمام بطالب العلم والمُسْتَرْشِد.

Толиби илм ва тўғри йўл изловчиларга алоҳида эътибор қаратиш.

• شدة أهوال يوم القيامة حيث لا ينشغل المرء إلا بنفسه، حتى الأنبياء يقولون: نفسي نفسي.

Қиёмат кунининг даҳшатлари туфайли кишининг фақат ўзи билангина овора бўлиб қолиши. Ҳатто пайғамбарлар: ”Ўзим, ўзим”, деб қоладилар.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 41

تَرۡهَقُهَا قَتَرَةٌ

У юзларни зулмат қоплайди ва улар қораяди.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 42

أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَفَرَةُ ٱلۡفَجَرَةُ

Ана ўшалар куфру фужурни ўзида жамлаган бадбахтлардир.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• حَشْر المرء مع من يماثله في الخير أو الشرّ.

Ҳамма ўзига муносиб одам билан бирга тирилади. Яхшилар яхшилар билан. Ёмонлар ёмонлар билан.

• إذا كانت الموءُودة تُسأل فما بالك بالوائد؟ وهذا دليل على عظم الموقف.

Тириклайин кўмилган қизча сўроққа тутилганда уни кўмганларнинг ҳоли не кечишини бир тасаввур қилиб кўринг! Бу маҳшар кунининг нақадар даҳшатли бўлишидан даракдир.

• مشيئة العبد تابعة لمشيئة الله.

Банданинг хоҳиши Аллоҳнинг хоҳишига тобедир.