د قرآن کریم د معناګانو ژباړه - سنهالي ژبې ته د المختصر في تفسیر القرآن الکریم ژباړه. * - د ژباړو فهرست (لړلیک)
අස් සුමර්
د سورت د مقصدونو څخه:
الدعوة للتوحيد والإخلاص، ونبذ الشرك.
تَنْزِیْلُ الْكِتٰبِ مِنَ اللّٰهِ الْعَزِیْزِ الْحَكِیْمِ ۟
අල් කුර්ආනය පහළ කිරීම කිසිවෙකු විසින් පරාජය කළ නොහැකි සර්වබලධාරියාණන් වූ ද ඔහුගේ මැවීම්හි සැලසුම් කිරීම්හි හා ආගමානුගත කිරීම්හි මහා ප්රඥාවන්තයාණන් වූ අල්ලාහ්ගෙන් වූවකි. සුවිශුද්ධයාණන් අල්ලාහ් විසින් මිස එය වෙනත් පහළ කිරීමක් ලෙස නැත.
عربي تفسیرونه:
اِنَّاۤ اَنْزَلْنَاۤ اِلَیْكَ الْكِتٰبَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللّٰهَ مُخْلِصًا لَّهُ الدِّیْنَ ۟ؕ
අහෝ දූතයිනි! සත්යය අන්තර්ගත ව ඇති කුර්ආනය සැබවින්ම අපි නුඹ වෙත පහළ කළෙමු. එහි ඇති සියලු තොරතුරු සත්යයකි. එහි ඇති සියලු නීතිරීතී සාධාරනණීයය. එහෙයින් අල්ලාහ්ට ආදේශ කිරීමෙන් ඉවත් ව ඔහුට ඒකීයත්වය අවංක ලෙස පුද කරමින් ඔහුට පමණක් නමදිනු.
عربي تفسیرونه:
اَلَا لِلّٰهِ الدِّیْنُ الْخَالِصُ ؕ— وَالَّذِیْنَ اتَّخَذُوْا مِنْ دُوْنِهٖۤ اَوْلِیَآءَ ۘ— مَا نَعْبُدُهُمْ اِلَّا لِیُقَرِّبُوْنَاۤ اِلَی اللّٰهِ زُلْفٰی ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یَحْكُمُ بَیْنَهُمْ فِیْ مَا هُمْ فِیْهِ یَخْتَلِفُوْنَ ؕ۬— اِنَّ اللّٰهَ لَا یَهْدِیْ مَنْ هُوَ كٰذِبٌ كَفَّارٌ ۟
දැනගනු! සියලු ආදේශයන්ගෙන් තොර වූ දහම අල්ලාහ් සතුය. අල්ලාහ් අතහැර ඔවුන් නමදින පිළිම හා වෙනත් ව්යාජ බලවේග අතරින් ඔහු හැර භාරකරුවන් ලෙස තෝරා ගත් අය වනාහි, ඔවුන් ඒවා නැමදීම ගැන නිදහසට කරුණු දක්වමින් මෙසේ ප්රකාශ කරති. ‘නිලයෙන් අල්ලාහ් වෙත ඔවුන් අප සමීප කරනු පිණිසත් අපගේ අවශ්යතා ඔහු වෙත ඔවුන් ඉදිරිපත් කරනු පිණිසත් ඔහු අබියස අප වෙනුවෙන් ඔවුන් මැදිහත්වී කතා කරනු පිණිසත් මිස අපි ඔවුන් නමදින්නේ නැත.’ නියත වශයෙන්ම අල්ලාහ් මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ ඔහුගේ ඒකීයත්වය විශ්වාස කළවුන් හා ඔහුට ආදේශ තැබූ ප්රතික්ෂේපකයින් අතර වෙන් කරනු ඇත. එය ඔවුන් ඒකදේවත්වය පිළිබඳ කවර මතභේදයක සිටියේ ද එහි තීන්දුව අනුවය. කවරෙකු අල්ලාහ්ට හවුල් කරුවකු ආරෝපණය කොට බොරු පවසන්නේ ද එමෙන්ම ඔහු වෙත අල්ලාහ් පිරිනැමූ ආශිර්වාදවලට ගුණමකු වන්නේ ද සැබවින්ම අල්ලාහ් ඔහුට සත්යය වෙත මග ලබන්නට ආශිර්වාද කරන්නේ නැත.
عربي تفسیرونه:
لَوْ اَرَادَ اللّٰهُ اَنْ یَّتَّخِذَ وَلَدًا لَّاصْطَفٰی مِمَّا یَخْلُقُ مَا یَشَآءُ ۙ— سُبْحٰنَهٗ ؕ— هُوَ اللّٰهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ ۟
අල්ලාහ් දරුවකු ගැනීමට අභිමත කළේ නම් ඔහුගේ මැවීම් අතරින් ඔහු අභිමත කරන අයකු තෝරා ඔහු ව දරුවාගේ නිලයෙහි ඔහු පත් කරන්නට තිබුණි. මෙම දේව ආදේශකයින් පවසන දැයින් අල්ලාහ් පිවිතුරුය. සුවි ශුද්ධය. ඔහුගේ පැවත්ම, ඔහුගේ ගුණාංග හා ඔහුගේ ක්රියාවන්හි ඔහු ඒකීයය. එහි ඔහු සමග කිසිදු හවුල්කරුවකු නැත. ඔහුගේ සියලු මැවීම් වෙනුවෙන් ආධිපත්යය දරනුයේ ඔහුය.
عربي تفسیرونه:
خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ بِالْحَقِّ ۚ— یُكَوِّرُ الَّیْلَ عَلَی النَّهَارِ وَیُكَوِّرُ النَّهَارَ عَلَی الَّیْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ؕ— كُلٌّ یَّجْرِیْ لِاَجَلٍ مُّسَمًّی ؕ— اَلَا هُوَ الْعَزِیْزُ الْغَفَّارُ ۟
ඔහු අහස් හා මහපොළොව මවා ඇත්තේ ගැඹුරු ප්රඥාවක් සඳහාය. අපරාධකරුවන් පවසන පරිදි ඒවා නිකරුණේ මවා නැත. රාත්රිය දහවල මත ප්රවේශ වෙයි. දහවල රාත්රිය මත ප්රවේශ වෙයි. ඒ දෙකින් එකක් පැමිණෙන විට අනෙක සැඟවී යයි. තවද ඔහු හිරු වසඟ කළේය. සඳු ද වසඟ කළේය. ඒ දෙකින් සෑම එකක්ම නියම කරන වේලාවක් වෙනුවෙන් ගමන් කරනු ඇත. එය මෙම ජීවිතයේ අවසානයයි. දැනගනු! ඔහු වනාහි ඔහුගේ සතුරන්ට සමප්රතිචාර දක්වන කිසිවකු විසින් ඔහු අභිබවා යා නොහැකි සර්වබලධාරී සුවිශුද්ධයාණන්ය. තම ගැත්තන් අතරින් පාපක්ෂමාව අයැද සිටින්නන්ගෙන් පාපකම් මකන අති ක්ෂමාශීලීය.
عربي تفسیرونه:
خَلَقَكُمْ مِّنْ نَّفْسٍ وَّاحِدَةٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَاَنْزَلَ لَكُمْ مِّنَ الْاَنْعَامِ ثَمٰنِیَةَ اَزْوَاجٍ ؕ— یَخْلُقُكُمْ فِیْ بُطُوْنِ اُمَّهٰتِكُمْ خَلْقًا مِّنْ بَعْدِ خَلْقٍ فِیْ ظُلُمٰتٍ ثَلٰثٍ ؕ— ذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ ؕ— لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۚ— فَاَنّٰی تُصْرَفُوْنَ ۟
අහෝ ජනයිනි! නුඹලාගේ පරමාධිපති නුඹලා ව එක් ආත්මයකින් මැව්වේය. ඔහු ආදම්ය. පසු ව ආදම්ගෙන් ඔහුගේ සහකාරිය වූ හව්වා මැව්වේය. තවද ඔටු, ගව, බැටලු හා එළු වර්ග අටක් මැව්වේය. සෑම මැවීමක් අතරම පිරිමි හා ගැහැණු වර්ග මැව්වේය. සුවිශුද්ධයාණන් නුඹලා ව නුඹලාගේ මව් කුසවල් තුළ අදියරින් අදියර කුසෙහි අන්ධකාරයන්හි ද, ගර්භාෂයෙහි ද වැදෑමහෙහි ද ඔහු නුඹලා බිහි කළේය. මේ සියල්ල මැව්වා වූ ඔහු නුඹලාගේ පරමාධිපතියාණන් වූ අල්ලාහ්ය. සියලු රාජ්යය ඔහුට පමණක් සතුය. ඔහු හැර සැබෑ ලෙස නැමදුම් ලබන්නට වෙනත් කිසිවෙක් නැත. එසේ නම් ඔහු නැමදීම අතහැර දමා කිසිවක් නොමැ වූ ඔවුන් පවා මවනු ලැබූ තත්ත්වයේ තිබියදී එවැන්නන් නැමදීමට ඔවුන් යොමු වනුයේ කෙසේ ද?
عربي تفسیرونه:
اِنْ تَكْفُرُوْا فَاِنَّ اللّٰهَ غَنِیٌّ عَنْكُمْ ۫— وَلَا یَرْضٰی لِعِبَادِهِ الْكُفْرَ ۚ— وَاِنْ تَشْكُرُوْا یَرْضَهُ لَكُمْ ؕ— وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰی ؕ— ثُمَّ اِلٰی رَبِّكُمْ مَّرْجِعُكُمْ فَیُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ؕ— اِنَّهٗ عَلِیْمٌۢ بِذَاتِ الصُّدُوْرِ ۟
අහෝ ජනයිනි! නුඹලා නුඹලාගේ පරමාධිපති ව ප්රතික්ෂේප කළේ නම්, සැබැවින්ම අල්ලාහ් නුඹලාගේ විශ්වාසය ගැන අවශ්යතාවෙන් තොර බව දැනගත යුතුය. නුඹලාගේ ප්රතික්ෂේපය ඔහුට හානියක් සිදු නොකරයි. සැබවින්ම නුඹලාගේ ප්රතික්ෂේපයේ හානිය නුඹලා වෙතම නැවත හැරී එනු ඇත. ඔහුගේ ගැත්තන් ඔහු ව ප්රතික්ෂ්ප කිරීම ඔහු පිළිගන්නේ නැත. දේව ප්රතික්ෂේපය ඔහු ඔවුනට නියෝග කරන්නේ ද නැත. ඊට හේතුව අල්ලාහ් අශීලාචාර හා පිළිකුල්සහගත දෑ නියෝග නොකරන බැවිණි. නුඹලා අල්ලාහ්ගේ ආශිර්වාද සඳහා ඔහුට කෘතඥ වී ඔහු ව විශ්වාස කරන්නේ නම් නුඹලාගේ කෘතඥතා ව ඔහු පිළිගනී. ඒ සඳහා ඔහු නුඹලාට කුසල් පිරිනමයි. කිසිදු ආත්මයක් තවත් කෙනෙකුගේ පව් බර නොඋසුලයි. සෑම ආත්මයක්ම එය උපයන දෑ සඳහා ඇපකරුවෙකි. පසු ව මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ නුඹලා නැවත යොමු කරනු ලබන ස්ථානය ඇත්තේ නුඹලාගේ පරමාධිපති වෙත පමණය. එවිට නුඹලා මෙලොවෙහි සිදු කරමින් සිටි දෑ ගැන ඔහු නුඹලාට දන්වයි. නුඹලාගේ ක්රියාවන් සඳහා ඔහු නුඹලාට ප්රතිඵල පිරිනමයි. සැබැවින්ම සුවිශුද්ධයාණන් වන ඔහු තම ගැත්තන්ගේ හදවත් තුළ ඇති දෑ ගැන සර්ව ඥානීය. එහි ඇති කිසිවක් ඔහුට සැඟවෙන්නේ නැත.
عربي تفسیرونه:
وَاِذَا مَسَّ الْاِنْسَانَ ضُرٌّ دَعَا رَبَّهٗ مُنِیْبًا اِلَیْهِ ثُمَّ اِذَا خَوَّلَهٗ نِعْمَةً مِّنْهُ نَسِیَ مَا كَانَ یَدْعُوْۤا اِلَیْهِ مِنْ قَبْلُ وَجَعَلَ لِلّٰهِ اَنْدَادًا لِّیُضِلَّ عَنْ سَبِیْلِهٖ ؕ— قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِیْلًا ۖۗ— اِنَّكَ مِنْ اَصْحٰبِ النَّارِ ۟
දේව ප්රතික්ෂේපකයාට යම් රෝගයකින් යම් පීඩාවක් ඇති වූ විට ඔහු සැලෙයි. බියවෙයි. තම පරමාධිපති වෙත පමණක් යොමු වී පීඩාවෙන් තමන් ගලවා ගන්නා මෙන් ඔහුට කන්නලව් කර එහි ගිලී යයි. පසු ව ඔහුට අත් වූ එම පීඩාව ඔහුගෙන් ඉවත් කොට ඔහුට ආශිර්වාදයක් පිරිනැමූ විට මීට පෙර ඔහු යටත් වෙමින් සිටි අල්ලාහ්ව අතහැර දමයි. අල්ලාහ්ගේ මාර්ගය අතහැර ඔහු වෙත සේන්දු විය හැකි වෙනත් අයකු අතරමැදියකු බවට පත් කිරීම පිණිස ඔහුට හවුල්කරුවන් පත් කොට ඔහු හැර දමා ඔවුනට නමදියි. අහෝ දූතය! මෙම තත්ත්වයේ සිටින්නන්හට නුඹ මෙසේ පවසනු. ‘නුඹේ ඉතිරි ආයු කාලය ද නුඹ නුඹේ ප්රතික්ෂේපය සමගම භුක්ති විඳිනු. එය සුළු කාලයකි. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ සැබැවින්ම නුඹ අපා ගින්නට බැඳී සිටින පුද්ගලයින් අතරින් කෙනෙකි. එම නිරාවාසියා ඔහුගේ මිතුරා සමග එහි බැඳී සිටියි.
عربي تفسیرونه:
اَمَّنْ هُوَ قَانِتٌ اٰنَآءَ الَّیْلِ سَاجِدًا وَّقَآىِٕمًا یَّحْذَرُ الْاٰخِرَةَ وَیَرْجُوْا رَحْمَةَ رَبِّهٖ ؕ— قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِیْنَ یَعْلَمُوْنَ وَالَّذِیْنَ لَا یَعْلَمُوْنَ ؕ— اِنَّمَا یَتَذَكَّرُ اُولُوا الْاَلْبَابِ ۟۠
තම පරමාධිපතිට සුජූද් කරමින් ඔහුට නැමදුම් කරමින් රාත්රී කාලය ගත කර මතුලොව දඬුවම ගැන බිය වී තම පරමාධිපතිගේ ආශිර්වාදයන් ගැන සිතා ඔහුට අවනත වන්නා උතුම් ද එසේ නැතහොත් දුෂ්කර අවස්ථාවන්හි අල්ලාහ්ව නැමද ප්රීතිමත් අවස්ථාවන්හි ඔහු ව ප්රතික්ෂේප කොට ඔහු සමග හවුල්කරුවන් පත් කරන එම දේව ප්රතික්ෂේපකයා ද? අහෝ දූතය! නුඹ මෙසේ පවසනු. ‘අල්ලාහ් ව ඔවුන් හඳුනා ගත් හේතුවෙන් ඔවුන් මත අල්ලාහ් අනිවාර්යය කළ දෑ ගැන වටහා ගන්නන් හා ඒ ගැන කිසිවක් නොදන්නා මොවුන් එක සමාන වන්නේ ද? මෙම කණ්ඩයම් දෙක අතර වූ වෙනස හඳුනා ගනුයේ මනා බුද්ධියක් ඇති පුද්ගලයෝය.
عربي تفسیرونه:
قُلْ یٰعِبَادِ الَّذِیْنَ اٰمَنُوا اتَّقُوْا رَبَّكُمْ ؕ— لِلَّذِیْنَ اَحْسَنُوْا فِیْ هٰذِهِ الدُّنْیَا حَسَنَةٌ ؕ— وَاَرْضُ اللّٰهِ وَاسِعَةٌ ؕ— اِنَّمَا یُوَفَّی الصّٰبِرُوْنَ اَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسَابٍ ۟
අහෝ දූතය! මා හා මාගේ දූතයා විශ්වාස කළ මාගේ ගැත්තන් හට නුඹ මෙසේ පවසනු. ‘නුඹලාගේ පරමාධිපතිගේ නියෝග පිළිපදිමින් හා ඔහු තහනම් කළ දැයින් වැළකෙමින් නුඹලා ඔහුට භක්තිමත්ව කටයුතු කරනු. මෙලොවෙහි නුඹලා අතරින් යහපත් ක්රියාවන් දැහැමි ලෙස සිදු කළවුනට මෙලොවෙහි යහපත් උපකාරය නිරෝගිකම හා සම්පත් ඇත. මතුලොවෙහි ද ස්වර්ගය ඇත. අල්ලාහ්ගේ භූමිය විශාලය. නුඹලා අල්ලාහ්ට නැමදුම් කරන ස්ථානයක් ලබන තුරු නුඹලා එහි සංක්රමණය කරනු. නුඹලාව වළක්වන කිසිවෙකු නැත. සැබැවින්ම ඉවසිලිවන්තයින්ට මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ ඔවුන්ගේ කුසල් පිරිනමනුයේ කිසිදු ගණනයකින් තොරවය. එහි අධිකත්වයටත් විවිධත්වයටත් සීමාවක් නැත.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• ثبوت صفة الغنى وصفة الرضا لله.
وَاُمِرْتُ لِاَنْ اَكُوْنَ اَوَّلَ الْمُسْلِمِیْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
فَاعْبُدُوْا مَا شِئْتُمْ مِّنْ دُوْنِهٖ ؕ— قُلْ اِنَّ الْخٰسِرِیْنَ الَّذِیْنَ خَسِرُوْۤا اَنْفُسَهُمْ وَاَهْلِیْهِمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— اَلَا ذٰلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِیْنُ ۟
එහෙයින් අහෝ ආදේශ තබන්නනි! නුඹලා ද ඔහු හැර නුඹලා අභිමත කරන පිළිම වලට නමිදිනු. (මෙය අවවාදයේ නියෝගයකි.) අහෝ! නුඹ ඔවුනට මෙසේ පවසනු: ‘සැබෑ ලෙස පරාජිතයින් වනුයේ තමන්ටම අලාභහානි සිදු කොට, තමන්ගේ පවුලට ද අලාභහානි සිදු කරගත් පුද්ගලයෝය. ඔවුහු ඔවුන්ගෙන් වෙන් වී ගොස් ස්වර්ගයට ඔවුන් තනි ව ප්රවේශවීමෙන් හෝ ඔවුන් සමගම නිරා ගින්නට ඔවුන් ඇතුළුවීමෙන් ඔවුහු ඔවුන් මුණගැසුනේ නැත. කිසිවිටෙක මුණගැසෙන්නේද නැත. එය කිසිදු සැකයක් නැති පැහැදිළි අලාභයක් බව සැබෑ ලෙස දැන ගත යුතු නොවේ ද?
عربي تفسیرونه:
لَهُمْ مِّنْ فَوْقِهِمْ ظُلَلٌ مِّنَ النَّارِ وَمِنْ تَحْتِهِمْ ظُلَلٌ ؕ— ذٰلِكَ یُخَوِّفُ اللّٰهُ بِهٖ عِبَادَهٗ ؕ— یٰعِبَادِ فَاتَّقُوْنِ ۟
ඔවුනට ඉහළින් දුමක්, ගිනි දළු හා දැඩි උණුසුමක් පිහිටනු ඇත. එමෙන්ම ඔවුනට පහළින් ද දුමක්, ගිනි දළු හා දැඩි උණුසුමක් පිහිටනු ඇත. සඳහන් කරන ලද මෙම දඬුවම අල්ලාහ් තම ගැත්තන්හට දන්වා අවවාද කරමින් ‘මාගේ ගැත්තනි! මාගේ නියෝග පිළිපදිමින් හා තහනම් කළ දැයින් වැළකෙමින් නුඹ මට භක්තිමත් ව කටයුතු කරනු.’ යැයි පවසා සිටීයි.
عربي تفسیرونه:
وَالَّذِیْنَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوْتَ اَنْ یَّعْبُدُوْهَا وَاَنَابُوْۤا اِلَی اللّٰهِ لَهُمُ الْبُشْرٰی ۚ— فَبَشِّرْ عِبَادِ ۟ۙ
පිළිම වන්දනාවෙන් හා අල්ලාහ් හැර නැමදුම් ලබන සියලු දැයින් වැළකී, පාප ක්ෂමාවෙහි නිරත ව, අල්ලාහ් වෙත හැරුණු අයවලුන් වනාහි, ඔවුනට මරණ අවස්ථාවේ ද මිනීවළ තුළ ද මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ දී ස්වර්ගය පිළිබඳ සුබ පැතුම් ඇත. එහෙයින් අහෝ දූතය! මාගේ ගැත්තන්ට සුභාරංචි දන්වා සිටිනු.
عربي تفسیرونه:
الَّذِیْنَ یَسْتَمِعُوْنَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُوْنَ اَحْسَنَهٗ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ هَدٰىهُمُ اللّٰهُ وَاُولٰٓىِٕكَ هُمْ اُولُوا الْاَلْبَابِ ۟
ප්රකාශයට සවන් දී එහි ඇති යහපත හා පිළිකුල් සහඟත දෑ අතර වෙන් කොට එහි ප්රයෝජන ඇති වඩාත් අලංකාර දෑ පිළිපදින්නන් වනාහි, මෙම ගුණාංග වලින් වර්ණනා කරනු ලැබූ ඔවුහුමය යහ මග වෙත අල්ලාහ් ආශිර්වාද කළවුන් වන්නෝ. එමෙන්ම මනා බුද්ධියක් ඇත්තෝ ද ඔවුහුමය.
عربي تفسیرونه:
اَفَمَنْ حَقَّ عَلَیْهِ كَلِمَةُ الْعَذَابِ ؕ— اَفَاَنْتَ تُنْقِذُ مَنْ فِی النَّارِ ۟ۚ
කවරෙකු දේව ප්රතික්ෂේපයේ හා මුළාවෙහි රැඳී සිටියේ ද ඔහු එසේ රැඳී සිටීම හේතුවෙන් ඔහු මත දඬුවමේ වදන නියම විය. එහෙයින් අහෝ දූතය! ඔහුට මග පෙන්වීමෙහි හා ඔහුට ආශිර්වාද කිරීමෙහි නුඹට කිසිදු උපක්රමයක් නැත. අහෝ දූතය! මෙවන් ගුණාංග ඇත්තන් අපා ගින්නෙන් ආරක්ෂා කරන්නට නුඹට හැකි වන්නෙහි ද?
عربي تفسیرونه:
لٰكِنِ الَّذِیْنَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ غُرَفٌ مِّنْ فَوْقِهَا غُرَفٌ مَّبْنِیَّةٌ ۙ— تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ؕ۬— وَعْدَ اللّٰهِ ؕ— لَا یُخْلِفُ اللّٰهُ الْمِیْعَادَ ۟
නමුත් තම පරමාධිපතිගේ නියෝග පිළිපදිමින් හා ඔහු තහනම් කළ දැයින් වැළකෙමින් ඔහුට භක්තිමත් ව කටයුතු කළවුන් වනාහි, එකිනෙකට ඉහළින් පිහිටන උසස් මන්දිර ඔවුනට ඇත. ඒවාට යටින් ගංගාවෝ ගලා බසිනු ඇත. අල්ලාහ් මෙම ප්රතිඥා ව ඔවුනට පොරොන්දු විය. අල්ලාහ් එම ප්රතිඥාව කඩ කරන්නේ නැත.
عربي تفسیرونه:
اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ اَنْزَلَ مِنَ السَّمَآءِ مَآءً فَسَلَكَهٗ یَنَابِیْعَ فِی الْاَرْضِ ثُمَّ یُخْرِجُ بِهٖ زَرْعًا مُّخْتَلِفًا اَلْوَانُهٗ ثُمَّ یَهِیْجُ فَتَرٰىهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ یَجْعَلُهٗ حُطَامًا ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَذِكْرٰی لِاُولِی الْاَلْبَابِ ۟۠
සැබවින්ම අල්ලාහ් අහසින් වැසි ජලය පහළ කොට එය උල්පත් හා ගලා යන තැන් වලට ප්රවේශ කොට පසු ව එම ජලයෙන් විවිධ වර්ගයේ බෝග හට ගන්වා පසු ව එම භෝග වියළී යෑම නුඹලා දෑසින් දැක වටහා ගන්නෙහු ය. අහෝ අධීක්ෂණය කරන්නනි! අනතුරු ව එය සරුවට තිබීමෙන් පසු ව කහ පැහැ ගැන්වී එය වියළී ගිය පසු කැබලි වලට පත් වන කොළ රොඩු බවට ඔහු පත් කරයි. සඳහන් කරනු ලැබූ දෑ හි ජීවමාන බුද්ධියක් ඇත්තවුන්හට උපදෙසක් ඇත.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• إخلاص العبادة لله شرط في قبولها.
• المعاصي من أسباب عذاب الله وغضبه.
اَفَمَنْ شَرَحَ اللّٰهُ صَدْرَهٗ لِلْاِسْلَامِ فَهُوَ عَلٰی نُوْرٍ مِّنْ رَّبِّهٖ ؕ— فَوَیْلٌ لِّلْقٰسِیَةِ قُلُوْبُهُمْ مِّنْ ذِكْرِ اللّٰهِ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ فِیْ ضَلٰلٍ مُّبِیْنٍ ۟
අල්ලාහ් කවරෙකුගේ හදවත ඉස්ලාමය වෙත විවෘත කොට, ඒ වෙත ඔහු මග ලබා ඔහු ඔහුගේ පරමාධිපතිගේ පැහැදිලි පදනම මත සිටින්නෙකි. එවැන්නෙකු අල්ලාහ් ව මෙනෙහි නොකිරීමෙන් තම හදවත රළු කර ගත් අයකු මෙන් ද? කිසිවිටෙක ඔවුන් දෙදෙනා සමාන වන්නේ නැත. ජයග්රහණය ඇත්තේ යහ මග ගියවුන්ටය. පරාජය ඇත්තේ අල්ලාහ්ව මෙනෙහි නොකිරීමෙන් තම හදවත් රළු කර ගත්තවුන්ටය. ඔවුන් සත්යයෙන් දුරස් ව පැහැදිලි මුළාවෙහි සිටිති.
عربي تفسیرونه:
اَللّٰهُ نَزَّلَ اَحْسَنَ الْحَدِیْثِ كِتٰبًا مُّتَشَابِهًا مَّثَانِیَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُوْدُ الَّذِیْنَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ۚ— ثُمَّ تَلِیْنُ جُلُوْدُهُمْ وَقُلُوْبُهُمْ اِلٰی ذِكْرِ اللّٰهِ ؕ— ذٰلِكَ هُدَی اللّٰهِ یَهْدِیْ بِهٖ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَمَنْ یُّضْلِلِ اللّٰهُ فَمَا لَهٗ مِنْ هَادٍ ۟
අල්ලාහ් තම දූත මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමා වෙත අල් කුර්ආනය පහළ කළේය. එය කතාවෙන් වඩාත් අලංකාරය. සත්යය, අලංකාරය හා බැඳීම් හි එකිනෙකට ගැළපෙන පරස්පර නොවන කතා, නීති, ප්රතිඥා, අවවාද, සත්යවාදීන්ගේ ගුණාංග, අසත්යවාදීන්ගේ ගුණාංග හා වෙනත් දෑ වාර ගණනාවක් සඳහන් වන අයුරින් අල්ලාහ් එය පහළ කළේය. එහි ඇති අවවාද හා තර්ජන වලට ඔවුන් සවන් දෙන විට ඔවුන්ගේ පරමාධිපතිට බියෙන් ඔවුන්ගේ හම් කිළිපොළා යනු ඇත. පසු ව යහපත් බලාපොරොත්තු, ශුභාරංචි ඇති දෑ ට ඔවුන් සවන් දුන් විට ඔවුන්ගේ හම් හා ඔවුන්ගේ හදවත් අල්ලාහ් ව මෙනෙහි කිරීම සඳහා යටත් වී සැහැල්ලු වනු ඇත. අල් කුර්ආනයේ සඳහන් කරනු ලැබූ ඒවා හා ඒවායෙහි බලපෑම් අල්ලාහ් තමන් අභිමත කරන අයට පෙන්වා දෙන මග පෙන්වීම් වෙයි. අල්ලාහ් කවරෙකු අවමානයට පත් කළේ ද, ඔහුට යහ මග සඳහා ඔහු ආශිර්වාද කරන්නේ නැත. ඉන්පසු ඔහුට මග පෙන්වන කිසිදු මගපෙන්වන්නෙකු ද නොවනු ඇත.
عربي تفسیرونه:
اَفَمَنْ یَّتَّقِیْ بِوَجْهِهٖ سُوْٓءَ الْعَذَابِ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— وَقِیْلَ لِلظّٰلِمِیْنَ ذُوْقُوْا مَا كُنْتُمْ تَكْسِبُوْنَ ۟
අල්ලාහ් යමෙකුට යහ මග පෙන්වා මෙලොවෙහි ඔහුට ආශිර්වාද කොට මතු ලොවෙහි ඔහු ව ස්වර්ගයට ප්රවේශ කළ පුද්ගලයෙකු, දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කොට දේව ප්රතික්ෂේපය මත ම මිය ගොස් අවසානයේ අත් දෙක හා පාද දෙක බැඳ දමා නිරා ගින්නට ප්රවේශ කොට අපා ගින්නට මුණින් අතට වැටීමෙන් මිස ආරක්ෂාව ලැබිය හැකි පුද්ගලයකු හා සමාන වන්නේ ද? දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කරමින් හා පාපකම් සිදු කරමින් තමන්ටම අපරාධකරගත්තවුන් හෙළා දකිමින් ‘නුඹලා දේව ප්රතික්ෂේපය හා පාපකම් තුළින් උපයමින් සිටි දෑ විඳවනු. මෙය නුඹලාගේ ප්රතිවිපාකය වේ’ යැයි කියනු ලැබේ.
عربي تفسیرونه:
فَاَذَاقَهُمُ اللّٰهُ الْخِزْیَ فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا ۚ— وَلَعَذَابُ الْاٰخِرَةِ اَكْبَرُ ۘ— لَوْ كَانُوْا یَعْلَمُوْنَ ۟
මෙලොව ජීවිතයේ දී අපකීර්තිමත්, අවමන් ලැජ්ජා සහගත මෙම දඬුවම අල්ලාහ් ඔවුනට විඳවන්නට සැලසීය. ඔවුන් ව බලාපාරොත්තු වෙමින් සිටින මතු ලොව දඬුවම ද අති බිහිසුණු දැඩි දඬුවමකි. ඔවුහු ඒ ගැන දැන සිටියාහු නම් කෙතරම් අගනේ ද!?
عربي تفسیرونه:
وَلَقَدْ ضَرَبْنَا لِلنَّاسِ فِیْ هٰذَا الْقُرْاٰنِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ لَّعَلَّهُمْ یَتَذَكَّرُوْنَ ۟ۚ
මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) වෙත පහළ කරනු ලැබූ අල් කුර්ආනයෙහි යහපත හා අයහපත සත්යය හා අසත්යයට දේව විශ්වාසය හා දේව ප්රතික්ෂේපයට මෙන්ම ඒ හැර වෙනත් දෑට ද විවිධ උදාහරණය සැබවින්ම අපි ගෙන හැර පා ඇත්තෙමු. එය අප කවර උදාහරණයක් ඔවුන් වෙත ගෙන ආවේ ද ඒ ගැන ඔවුන් පාඩම් ලබා, සත්යය හඳුනා, ව්යාජ දෑ අතහැර දැමීමේ යහපත් අපෙක්ෂාවෙනි.
عربي تفسیرونه:
ضَرَبَ اللّٰهُ مَثَلًا رَّجُلًا فِیْهِ شُرَكَآءُ مُتَشٰكِسُوْنَ وَرَجُلًا سَلَمًا لِّرَجُلٍ ؕ— هَلْ یَسْتَوِیٰنِ مَثَلًا ؕ— اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ ۚ— بَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
බහුදේවවාදියා හා ඒකදේවවාදියාට අල්ලාහ් උපමාවක් ගෙන හැර පෑවේය. එකිනෙකට පරස්පර හවුල්කාර දෙපාර්ශවයකට වහල් වූ මිනිසෙකි. ඔහු ඔවුන්ගෙන් පිරිසක් පිළිගත් විට තවත් පිරිසකට කෝපය ඇති කරනු ඇත. එහෙයින් ඔහු සිටිනුයේ කුතුහලයෙහි හා කලබලකාරී තත්ත්වයකය. අනෙකා තමන්ට පමණක් පාලනය සතු පුද්ගලයකුට අවංක වූ මිනිසෙකි. ඔහු සාමයෙන් හා තැන්පත් කමින් සිටින බැවින් ඔහුගේ අපේක්ෂාවන් ගැන ඔහු දනී. මෙම මිනිසුන් දෙදෙනා එක සමාන වන්නේ නැත. සියලු ප්රශංසා අල්ලාහ් සතුය. නමුත් ඔවුන්ගෙන් බහුතරයක් දෙනා නොදනිති. එහෙයින් ඔවුහු අල්ලාහ් සමග ඔහු හැර වෙනත් අය ව ද හවුලේ තබති.
عربي تفسیرونه:
اِنَّكَ مَیِّتٌ وَّاِنَّهُمْ مَّیِّتُوْنَ ۟ؗ
عربي تفسیرونه:
ثُمَّ اِنَّكُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ عِنْدَ رَبِّكُمْ تَخْتَصِمُوْنَ ۟۠
පසු ව අහෝ ජනයිනි! නුඹලා කවර කරුණක් සම්බන්ධයෙන් මත ගැටුම් ඇති කර ගත්තේ ද සැබවින්ම නුඹලා මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ නුඹලාගේ පරමාධිපති අබියස ඒ ගැන තර්ක කරන්නෙහුය. එවිට සත්යවාදියා අසත්යවාදියාගෙන් පැහැදිලි වනු ඇත.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• أهل الإيمان والتقوى هم الذين يخشعون لسماع القرآن، وأهل المعاصي والخذلان هم الذين لا ينتفعون به.
•දේව විශ්වාසය හා භක්තිය ඇත්තවුන් වනාහි ඔවුහුමය අල් කුර්ආනයට සවන් දීමෙන් බියට පත්වන්නෝ. පාපතරයින් හා නීචයින් වනාහි ඔවුහු එමගින් ප්රයෝජන නොලබති.
• التكذيب بما جاءت به الرسل سبب نزول العذاب إما في الدنيا أو الآخرة أو فيهما معًا.
فَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنْ كَذَبَ عَلَی اللّٰهِ وَكَذَّبَ بِالصِّدْقِ اِذْ جَآءَهٗ ؕ— اَلَیْسَ فِیْ جَهَنَّمَ مَثْوًی لِّلْكٰفِرِیْنَ ۟
අල්ලාහ්ට හවුල්කරුවෙක් බිරියක් හා දරුවෙක් සිටින බව පවසා ඔහුට සුදුසු නොවන දෙයක් ඔහු වෙත ආරෝපණය කරන්නාට වඩා මහත් අපරාධකරුවකු වෙනත් නැත. එමෙන්ම දූතයාණන් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමා කවර කරුණක් ගෙන ආවේ ද එම දිව්ය පණිවිඩ බොරු කරන්නාට වඩා මහත් අපරාධකරුවකු වෙනත් නැත. අල්ලාහ් හා ඔහුගේ දූතයාණන් ගෙන ආ දෑ ප්රතික්ෂේප කරන්නන්හට නිරයේ නවාතැනක් හා ලැඟුම් ගන්නා ස්ථානයක් ඇත.
عربي تفسیرونه:
وَالَّذِیْ جَآءَ بِالصِّدْقِ وَصَدَّقَ بِهٖۤ اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْمُتَّقُوْنَ ۟
නබිවරුන් හා වෙනත් අය පිළිබඳ තම ප්රකාශයන්හි හා තම ක්රියාවන්හි සත්යය රැගෙනවිත් එය විශ්වාස කරන්නෙකු ලෙස ස්ථීර කොට ඒ අනුව කටයුතු කළ පුද්ගලයින් වනාහි සැබෑ ලෙසින්ම තම පරමාධිපතිගේ නියෝග පිළිපදිමින් ඔහු තහනම් කළ දැයින් වැළකෙමින් භක්තිමත් ව කටයුතු කළවුන් ඔවුහුමය.
عربي تفسیرونه:
لِیُكَفِّرَ اللّٰهُ عَنْهُمْ اَسْوَاَ الَّذِیْ عَمِلُوْا وَیَجْزِیَهُمْ اَجْرَهُمْ بِاَحْسَنِ الَّذِیْ كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟
මෙලොවෙහි ඔවුන් සිදු කරමින් ආ දරුණු පාපකම් වෙනුවෙන් ඔවුන් පාප ක්ෂමාවෙහි නිරත වී ඔවුන්ගේ පරමාධිපති වෙත ඔවුන් යොමු වීම නිසාවෙන් අල්ලාහ් ඔවුන්ගෙන් එම පාපකම් මකා දමා ඔවුන් සිදු කරමින් ආ දැහැමි ක්රියාවන්ට වඩා අලංකාර කුසල් ඔවුනට පිරිනමනු පිණිසය.
عربي تفسیرونه:
اَلَیْسَ اللّٰهُ بِكَافٍ عَبْدَهٗ ؕ— وَیُخَوِّفُوْنَكَ بِالَّذِیْنَ مِنْ دُوْنِهٖ ؕ— وَمَنْ یُّضْلِلِ اللّٰهُ فَمَا لَهٗ مِنْ هَادٍ ۟ۚ
අල්ලාහ්ගේ ගැත්තා වන මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාට තම ආගමික කටයුතු හා ලෞකික කටයුතු වලදී අල්ලාහ් ප්රමාණවත් නොවන්නේ ද? ඔහු ඔහුගේ සතුරන්ගෙන් ඔහු ව වළක්වාලන්නෙකු නොවේ ද? එසේය. සැබවින්ම ඔහු ප්රමාණවත්ය. අහෝ දූතය! ඔවුන්ගේ මෝඩකම හා අඥානකම හේතුවෙන් අල්ලාහ් හැර ඔවුන් නමදින පිළිම නුඹට නපුරක් කරනු ඇතැයි ඔවුහු නුඹ ව බියගන්වති. කවරෙකු අල්ලාහ්ට අවමන් කරන්නේ ද අල්ලාහ් ඔහුට යහ මග වෙත ආශිර්වාද කරන්නේ නැත. පසු ව ඔහුට මග පෙන්වන ඔහුට ආශිර්වාද කරන කිසිදු මග පෙන්වන්නෙකු ඔහුට නොවනු ඇත.
عربي تفسیرونه:
وَمَنْ یَّهْدِ اللّٰهُ فَمَا لَهٗ مِنْ مُّضِلٍّ ؕ— اَلَیْسَ اللّٰهُ بِعَزِیْزٍ ذِی انْتِقَامٍ ۟
අල්ලාහ් කවරෙකුට යහ මග වෙත ආශිර්වාද කරන්නේ ද ඔහු ව නොමග යවන්නට කිසිවකුට හැකියාවක් නැත. අල්ලාහ් කිසිවකු විසින් පරාජය කළ නොහැකි සර්ව බලධාරියාණන් නොවේ ද? තමන් ප්රතික්ෂේප කොට පාපකම් කළවුනට සම ප්රතිචාර දක්වන්නෙකු නොවේ ද? එසේය. සැබවින්ම ඔහු සර්ව බලධාරීය. සම ප්රතිචාර දක්වන්නාය.
عربي تفسیرونه:
وَلَىِٕنْ سَاَلْتَهُمْ مَّنْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ لَیَقُوْلُنَّ اللّٰهُ ؕ— قُلْ اَفَرَءَیْتُمْ مَّا تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ اِنْ اَرَادَنِیَ اللّٰهُ بِضُرٍّ هَلْ هُنَّ كٰشِفٰتُ ضُرِّهٖۤ اَوْ اَرَادَنِیْ بِرَحْمَةٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِكٰتُ رَحْمَتِهٖ ؕ— قُلْ حَسْبِیَ اللّٰهُ ؕ— عَلَیْهِ یَتَوَكَّلُ الْمُتَوَكِّلُوْنَ ۟
අහෝ දූතය! මෙම ආදේශකයින්ගෙන්, "අහස් හා මහ පොළොව මැව්වේ කවුරුන්දැ?"යි නුඹ විමසා සිටියෙහි නම්, ඔවුන්, ‘සැබවින්ම ඒවා මැව්වේ අල්ලාහ් වේ.’ යැයි පවසනු ඇත. ඔවුන්ගේ දෙවිවරුන්ගේ නොහැකියා ව හෙළිදරව් කරනු පිණිස නුඹ ඔවුන්ගෙන් මෙසේ විමසනු. "අල්ලාහ් හැර නුඹලා නමදිමින් සිටින එම පිළිම පිළිබඳ නුඹලා මට දන්වනු. අල්ලාහ් මට නපුරක් සිදු කරන්නට අපේක්ෂා කළේ නම් එම නපුර මගෙන් ඉවත් කරන්නට ඒවාට හැකි ද? එසේ නැතහොත් මාගේ පරමාධිපති ඔහුගෙන් වූ ආශිර්වාදයක් මට පිරිනැමීමට අපේක්ෂා කළේ නම් ඔහුගේ ආශිර්වාදය මගෙන් වළක්වන්නට ඔවුනට හැකි ද?" ඔවුනට මෙසේ පවසනු. ‘මට අල්ලාහ් පමණක් ප්රමාණවත්ය. මාගේ සියලුම කටයුතු වලදී මම අල්ලාහ් මත පමණක් භාරකර විශ්වාසය තබමි. භාර කරන්නන් ඔහු මත ම සියල්ල භාර කරති."
عربي تفسیرونه:
قُلْ یٰقَوْمِ اعْمَلُوْا عَلٰی مَكَانَتِكُمْ اِنِّیْ عَامِلٌ ۚ— فَسَوْفَ تَعْلَمُوْنَ ۟ۙ
අහෝ දූතය! නුඹ මෙසේ පවසනු. ‘මාගේ ජනයිනි! අල්ලාහ්ට ආදේශ තැබීමෙන් නුඹලා තෝරා ගත් ස්ථාවරය මත පදනම් ව නුඹලා කටයුතු කරනු. සැබැවින්ම මම මාගේ පරමාධිපතිගේ ඒකීයත්වය වෙත ඇරයුම් කිරීම, ඔහුට පමණක් අවංක ව නැමදුම් කිරීම යනාදී ලෙස ඔහු මට කවර කරුණක් නියෝග කර ඇත්තේ ද ඒ මත සිට කටයුතු කරන්නෙකු වෙමි. එහෙයින් සෑම ගමනකම විපාකය නුඹලා මතු දැන ගනු ඇත.'
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• عظم خطورة الافتراء على الله ونسبة ما لا يليق به أو بشرعه له سبحانه.
اِنَّاۤ اَنْزَلْنَا عَلَیْكَ الْكِتٰبَ لِلنَّاسِ بِالْحَقِّ ۚ— فَمَنِ اهْتَدٰی فَلِنَفْسِهٖ ۚ— وَمَنْ ضَلَّ فَاِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیْهَا ۚ— وَمَاۤ اَنْتَ عَلَیْهِمْ بِوَكِیْلٍ ۟۠
අහෝ දූතය! සැබවින්ම නුඹ ජනයාට අවවාද කරනු පිණිස නුඹ වෙත අපි අල් කුර්ආනය සත්යයෙන් යුතු ව පහළ කළෙමු. එහෙයින් කවරෙකු මග ලබන්නේ ද සැබවින්ම එම මග ලැබීම ඔහුටම ප්රයෝජනවත් වනු ඇත. ඔහුගේ මග ලැබීම අල්ලාහ්ට ප්රයෝජනවත් වන්නේ නැත. සැබවින්ම ඔහු එහි අවශ්යතාවක් නොමැත්තාය. එමෙන්ම කවරෙකු නොමග ගියේද ඔහු නොමග යෑමේ හානිය ඔහුට එරෙහිව ම පිහිටනු ඇත. ඔහුගේ නොමග යෑම අල්ලාහ්ට කිසිදු හානියක් නොකරයි. යහ මග වෙත ඔවුනට බල කිරීමට ඔවුන් වෙත භාරකරුවකු ලෙස නුඹ නැත. නුඹ වෙත පැවරෙනුයේ දන්වා සිටින්නට කවර කරුණක් නියෝග කරනු ලැබුවේ ද එය ඔවුන් වෙත දන්වා සිටීම පමණය.
عربي تفسیرونه:
اَللّٰهُ یَتَوَفَّی الْاَنْفُسَ حِیْنَ مَوْتِهَا وَالَّتِیْ لَمْ تَمُتْ فِیْ مَنَامِهَا ۚ— فَیُمْسِكُ الَّتِیْ قَضٰی عَلَیْهَا الْمَوْتَ وَیُرْسِلُ الْاُخْرٰۤی اِلٰۤی اَجَلٍ مُّسَمًّی ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیٰتٍ لِّقَوْمٍ یَّتَفَكَّرُوْنَ ۟
ජීවිත වල ආයු කාලය අවසන් වන විට ඒවා අත්පත් කර ගන්නා අල්ලාහ්ය. ඒවායෙහි අයු කාලය අවසන් නොවූ ප්රාණ ද නින්දේදී ඔහු අත්පත් කර ගනියි. මරණය තීන්දු වූ ප්රාණ රඳවා ගනියි. ඒ ගැන තීන්දු නොකළ දෑ ඔහුගේ දැනුම තුළ නිශ්චිත කාලයක් දක්වා අතහැර දමයි. එසේ ජීවිත අත්පත් කර ගැනීම, අතහැර දැමීම මරණයට පත් කිරීම, ජීවය ලබා දීම යනාදිය වටහා ගන්නා ජනයාට සැබවින්ම එසේ සිදු කරන්නා විනිශ්චය හා ප්රතිඵල සඳහා ඔවුන්ගේ මරණයෙන් පසු ව ඔවුන් යළි අවදි කරවන බලාධිකාරියා බවට සාධක ඇත.
عربي تفسیرونه:
اَمِ اتَّخَذُوْا مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ شُفَعَآءَ ؕ— قُلْ اَوَلَوْ كَانُوْا لَا یَمْلِكُوْنَ شَیْـًٔا وَّلَا یَعْقِلُوْنَ ۟
සැබැවින්ම දේව ආදේශකයෝ ඔවුන්ගේ පිළිම අල්ලාහ්ගෙන් තොර ව ඔවුන් අබියස ප්රයෝජනය අපේක්ෂා කරනු ලබන ඔවුන් වෙනුවෙන් මැදිහත් වන්නන් ලෙස සලකති. අහෝ දූතය! නුඹ ඔවුනට මෙසේ පවසනු. නුඹලාට හෝ ඔවුනට හෝ යමක් කිරීමට බලයක් නැති වැටහීමක් නැති තත්ත්වයක ඔවුන් සිටිය දී, ඔවුන් මැදිහත්කරුවන් ලෙස නුඹලා ගන්නෙහු ද? ඒවා කතා නොකරන ගොළු, එමෙන්ම සවන් නොදෙන නොබලන සෙත නොසලසන හානි නොපමුණුවන භෞතික වස්තූන් වෙති.
عربي تفسیرونه:
قُلْ لِّلّٰهِ الشَّفَاعَةُ جَمِیْعًا ؕ— لَهٗ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— ثُمَّ اِلَیْهِ تُرْجَعُوْنَ ۟
අහෝ දූතය! එම දේව ආදේශකයින්හට නුඹ මෙසේ පවසනු. ‘සියලු දෑ වෙනුවෙන් වූ මැදිහත්වීමේ අයිතිය ඇත්තේ අල්ලාහ්ට පමණය. ඔහුගේ අනුමැතියෙන් තොර ව ඔහු ඉදිරියේ කිසිවකු මැදිහත් වන්නේ නැත. ඔහු පිළිගත් අය හැර වෙනත් කිසිවකු මැදිහත් වන්නේ ද නැත. අහස්හි ආධිපත්යය හා මහ පොළොවේ ආධිපත්යය ඔහුට පමණක් සතුය. පසු ව මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ විනිශ්චය හා ප්රතිඵල සඳහා නුඹලා යොමු කරනු ලබනුයේ ඔහු වෙත පමණය. පසු ව නුඹලාගේ ක්රියාවන් සඳහා ඔහු නුඹලාට ප්රතිඵල පිරිනමනු ඇත.’
عربي تفسیرونه:
وَاِذَا ذُكِرَ اللّٰهُ وَحْدَهُ اشْمَاَزَّتْ قُلُوْبُ الَّذِیْنَ لَا یُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ ۚ— وَاِذَا ذُكِرَ الَّذِیْنَ مِنْ دُوْنِهٖۤ اِذَا هُمْ یَسْتَبْشِرُوْنَ ۟
මතු ලොව හා එහි පවතින නැවත නැගිටුවනු ලැබීම, විනිශ්චය හා ප්රතිඵල යනාදිය විශ්වාස නොකරන දේව ආදේශකයින් වෙත අල්ලාහ් ගැන පමණක් මෙනෙහි කරනු ලැබූ විට ඔවුන්ගේ හදවත් හැකිළී යනු ඇත. අල්ලාහ් හැර ඔවුන් නමදින පිළිම ගැන මෙනෙහි කරනු ලැබූ විට ඔවුන් සතුටින් ඉපිලී යති.
عربي تفسیرونه:
قُلِ اللّٰهُمَّ فَاطِرَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ عٰلِمَ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ اَنْتَ تَحْكُمُ بَیْنَ عِبَادِكَ فِیْ مَا كَانُوْا فِیْهِ یَخْتَلِفُوْنَ ۟
කිසිදු පූර්ව ආදර්ශයකින් තොර ව අහස් හා මහ පොළොව මැවූ දෙවිඳුනි! ගුප්ත ව පවතින දෑ හා ඉදිරියේ ඇති දෑ පිළිබඳ මැනවින් දන්නා දෙවිඳුනි! ඒ කිසිවක් ඔබට සැඟවෙන්නේ නැත. සැබැවින්ම නුඹ ඒකීයය. මෙලොවෙහිදී ඔබේ ගැත්තන් කවර කරුණක මත භේද ඇති කර ගනිමින් සිටියේද ඒ ගැන මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ ඔබේ ගැත්තන් අතර වෙන් කරන්නෙහිය. එවිට සත්යවාදියා හා අසත්යවාදියා කවුරුන්දැ යි ද භාග්යවන්තයා හා අභාග්යවන්තයා කවරුන් දැ යි ද පැහැදිලි වනු ඇත.
عربي تفسیرونه:
وَلَوْ اَنَّ لِلَّذِیْنَ ظَلَمُوْا مَا فِی الْاَرْضِ جَمِیْعًا وَّمِثْلَهٗ مَعَهٗ لَافْتَدَوْا بِهٖ مِنْ سُوْٓءِ الْعَذَابِ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— وَبَدَا لَهُمْ مِّنَ اللّٰهِ مَا لَمْ یَكُوْنُوْا یَحْتَسِبُوْنَ ۟
දේව ආදේශය හා පාපකම් හේතුවෙන් තමන්ටම අපරාධ කරගත්තවුන්හට මහපොළොවේ ඇති වටිනා වස්තු, දේපළ සියල්ල හා ඒවා හැර වෙනත් දෑ ද තිබුණ ද ඒ සමගම ඒ හා සමාන තවත් බොහෝ ගුණයක් තිබුණ ද මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලැබීමෙන් පසු ඔවුන් දකින දරුණු දඬුවමින් මිදීම සඳහා ඒවා සියල්ල වන්දි වශයෙන් පිරිනමන්නට බලති. නමුත් ඔවුනට එය සතු නොවීය. එය ඔවුනට හැකි යැයි සිතුව ද ඔවුන්ගෙන් එය පිළිගනු නොලැබේ. එමෙන් ම ඔවුන් කිසිවිටෙක බලාපොරොත්තු නොවූ අල්ලාහ්ගෙන් වූ විවිධ දඩුවම් ඔවුනට හෙළි වනු ඇත.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• النوم والاستيقاظ درسان يوميان للتعريف بالموت والبعث.
• إذا ذُكِر الله وحده عند الكفار أصابهم ضيق وهمّ؛ لأنهم يتذكرون ما أمر به وما نهى عنه وهم معرضون عن هذا كله.
•දේව ප්රතික්ෂේපකයින් ඉදිරියේ අල්ලාහ් ගැන පමණක් මෙනෙහි කරනු ලැබූ විට ඔවුනට පීඩනයක් හා දුකක් ඇති වන්නේය. ඊට හේතුව සැබවින්ම කවර දෙයක් නියෝග කර ඇත්තේ ද, එමෙන්ම කවර දෙයක් තහනම් කර ඇත්තේ ද, එය ඔවුනට මෙනෙහි කරනු ලබන විට ඒ සියල්ල ඔවුන් ප්රතික්ෂේප කරන්නන් වන බැවිණි.
فَاِذَا مَسَّ الْاِنْسَانَ ضُرٌّ دَعَانَا ؗ— ثُمَّ اِذَا خَوَّلْنٰهُ نِعْمَةً مِّنَّا ۙ— قَالَ اِنَّمَاۤ اُوْتِیْتُهٗ عَلٰی عِلْمٍ ؕ— بَلْ هِیَ فِتْنَةٌ وَّلٰكِنَّ اَكْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කරන මිනිසාට යම් රෝගයක් හෝ දරිද්රතාවක් හෝ එවැනි යම් විපතක් ඇති වූ විට ඔහුට අත් වූ එම විපත ඉවත් කරන මෙන් ඔහු අපගෙන් ප්රාර්ථනා කර සිටි. පසු ව ඔහුට සුවය හෝ ධනයෙහි යම් ආශිර්වාදයක් අප පිරිනැමූ විට දේව ප්රතික්ෂේපකයා, ‘සැබවින්ම අල්ලාහ් මට එය ලබා දී ඇත්තේ මම උරුම කර ගත් දැනුම වන බැවිණි' යැයි පවසයු. නිවැරදි කරුණ වනුයේ සැබවින් ඔහු පරීක්ෂාවට ලක් වී ඇත. පොළඹවනු ලැබ ඇත. නමුත් දේව ප්රතික්ෂේපකයින් බහුතරයක් දෙනා ඒ ගැන නොහඳුනිති. අල්ලාහ් ඔවුනට පිරිනමා ඇති ආශිර්වාදයන් ගැන ඔවුහු රැවටී සිටිති.
عربي تفسیرونه:
فَاَصَابَهُمْ سَیِّاٰتُ مَا كَسَبُوْا ؕ— وَالَّذِیْنَ ظَلَمُوْا مِنْ هٰۤؤُلَآءِ سَیُصِیْبُهُمْ سَیِّاٰتُ مَا كَسَبُوْا ۙ— وَمَا هُمْ بِمُعْجِزِیْنَ ۟
ඔවුන් උපයා ගත් දේව ආදේශය හා පාපකම්හි නපුරු ප්රතිවිපාක ඔවුනට අත් විය. මෙසේ ඉදිරිපත් ව සිටියවුන් අතරින් දේව ආදේශය හා පාපකම් තුළින් තමන්ටම අපරාධකරගත්තවුන් වනාහි, ඔවුන් අතීතයේ ඔවුන් උපයා ගත් පාපකම්හි විපාක ඔවුනට අත්වනු ඇත. කිසිවිටෙක අල්ලාහ්ගෙන් මිදී ඔහු ව අබිබවා යන්නට ඔවුනට නොහැක්කේමය.
عربي تفسیرونه:
اَوَلَمْ یَعْلَمُوْۤا اَنَّ اللّٰهَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَّشَآءُ وَیَقْدِرُ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیٰتٍ لِّقَوْمٍ یُّؤْمِنُوْنَ ۟۠
දේව ප්රතික්ෂේපකයෝ සැබවින්ම අල්ලාහ්, ඔහු අභිමත කරන අයට පරීක්ෂණයක් ලෙස පෝෂණ සම්පත් ව්යාප්ත කර දී ඔහු ඔහුට කෘතඥ වන්නේ ද, එසේ නැතහොත් ගුණමකු වන්නේ දැයි ද, එමෙන්ම ඔහු අභිමත කර අයට පරීක්ෂණයක් ලෙසින් එය සීමා කොට ඔහු ඉවසීමෙන් කටයුතු කරන්නේ ද එසේ නැතහොත් අල්ලාහ් ගේ නියමය මත කෝප වන්නේදැ?යි පරීක්ෂා කරන බව ඔවුන් නොදැන ඔවුන් පවසා සිටි දෑ පමණක් පවසා සිටියෝ ද? පෝෂණ සම්පත් විස්තීරණ කිරීම හා එය සීමා කිරීම ගැන සඳහන් කරනු ලැබූ කරුණෙහි දෙවියන් විශ්වාස කරන ජනයාට අල්ලාහ්ගේ සැලසුම් කිරීම පිළිබඳ සාධක ඇත. සැබවින්ම එම සාධක වලින් ප්රයෝජනය ලබනුයේ ඔවුන්මය. දේව ප්රතික්ෂේපකයෝ වනාහි ඔවුන් ඒ අසලින් ගමන් ගන්නා නමුත් එය ඔවුන් ප්රතික්ෂේප කරති.
عربي تفسیرونه:
قُلْ یٰعِبَادِیَ الَّذِیْنَ اَسْرَفُوْا عَلٰۤی اَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوْا مِنْ رَّحْمَةِ اللّٰهِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یَغْفِرُ الذُّنُوْبَ جَمِیْعًا ؕ— اِنَّهٗ هُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِیْمُ ۟
අහෝ දූතය! අල්ලාහ්ට ආදේශ තබමින් හා පාපකම් සිදු කරමින්, සීමාව ඉක්මවා ගිය මාගේ ගැත්තන්හට නුඹ මෙසේ පවසනු. අල්ලාහ්ගේ කරුණා ව පිළිබඳ හා නුඹලාගේ පාපයන් වලට ඔහුගේ සමාව පිළිබඳ නුඹලා බලාපොරොත්තු සුන් කර නොගනු. සැබවින්ම අල්ලාහ් ඔහු වෙත පශ්චාත්තාප වී යොමු වන්නන්ගේ සියලු පාපකම් කමා කරයි. සැබවින්ම ඔහු පාප ක්ෂමාවෙහි නිරත වන්නන්ගේ පාපකම් සඳහා අති ක්ෂමාශීලීය. ඔවුන් කෙරෙහි මහා කාරුණිකය.
عربي تفسیرونه:
وَاَنِیْبُوْۤا اِلٰی رَبِّكُمْ وَاَسْلِمُوْا لَهٗ مِنْ قَبْلِ اَنْ یَّاْتِیَكُمُ الْعَذَابُ ثُمَّ لَا تُنْصَرُوْنَ ۟
මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ දඬුවම නුඹලා වෙත පැමිණීමට පෙර පාප ක්ෂමාව හා දැහැමි ක්රියාවන් තුළින් නුඹලා නුඹලාගේ පරමාධිපති වෙත යොමු වනු. ඔහුට යටහත් වනු. පසු ව නුඹලාගේ පිළිම හෝ නුඹලාගේ පවුලේ ඥාතීන් අතරින් කිසිවෙකු හෝ එම දඬුවමින් නුඹලා ව මුදවා නුඹලාට පිහිට වන කිසිවකු නුඹලා නොදකිනු ඇත.
عربي تفسیرونه:
وَاتَّبِعُوْۤا اَحْسَنَ مَاۤ اُنْزِلَ اِلَیْكُمْ مِّنْ رَّبِّكُمْ مِّنْ قَبْلِ اَنْ یَّاْتِیَكُمُ الْعَذَابُ بَغْتَةً وَّاَنْتُمْ لَا تَشْعُرُوْنَ ۟ۙ
නුඹලාගේ පරමාධිපති ඔහුගේ දූතයාණන් වෙත පහළ කළ වඩාත් අලංකාරවත් අල් කුර්ආනය නුඹලා පිළිපදිනු. එහෙයින් පාප ක්ෂමාව තුළින් ඒ සඳහා සූදානම් වීමට පවා නොහැකි, නුඹලා නොසිතූ මොහොතක එකවර නුඹලා වෙත දඬුවම පැමිණීමට පෙර එහි ඇති නියෝග ක්රියාත්මක කරනු. එහි තහනම් කළ දැයින් වැළකී සිටිනු.
عربي تفسیرونه:
اَنْ تَقُوْلَ نَفْسٌ یّٰحَسْرَتٰی عَلٰی مَا فَرَّطْتُ فِیْ جَنْۢبِ اللّٰهِ وَاِنْ كُنْتُ لَمِنَ السّٰخِرِیْنَ ۟ۙ
මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ දැඩි කනස්සල්ලෙන් යුතු ව: “අහෝ ඛේදය! දේව ප්රතික්ෂේපය හා පාපකම් මත හිඳිමින් අල්ලාහ්ගේ පැත්තෙන් ඇති කරුණු ගැන ද දේව විශ්වාසී හා අවනත වූ ජනයා වසඟ වී සිටි දෑ ගැන ද නොසැලකිලිමත් වීමේ ඛේදය!’ යැයි නුඹ පැවසීමෙන් ප්රවේශම්වීමට එසේ සිදු කරනු.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• النعمة على الكافر استدراج.
اَوْ تَقُوْلَ لَوْ اَنَّ اللّٰهَ هَدٰىنِیْ لَكُنْتُ مِنَ الْمُتَّقِیْنَ ۟ۙ
එසේ නැතහොත් පෙර නියමය ගැන වාද කරමින්, ‘සැබවින්ම අල්ලාහ් මට ආශිර්වාද කර තිබුණේ නම් මම ඔහුට බැතිමත් ව කටයුතු කරන්නන් අතුරින් වී, ඔහුගේ නියෝග පිළිපැද, ඔහු තහනම් කළ දැයින් වැළකී සිටින්නට තිබුණි’ යැයි නුඹ පවසා සිටීමෙන් ප්රවේශම් වනු පිණිස.
عربي تفسیرونه:
اَوْ تَقُوْلَ حِیْنَ تَرَی الْعَذَابَ لَوْ اَنَّ لِیْ كَرَّةً فَاَكُوْنَ مِنَ الْمُحْسِنِیْنَ ۟
එසේ නැතහොත් දඬුවම දෑසින් දකින මොහොතේ, ‘මෙලොවට නැවත හැරීමක් මට ඇත් නම් මම අල්ලාහ් වෙත පාප ක්ෂමාවෙහි නිරත වී, ඔහු වෙත යොමු වෙමි. දැහැමියන්ගේ කටයුතු සිදු කරමින් ඔවුන් අතරින් කෙනෙකු වෙමි’ යැයි කැමැත්තෙන් යුතු ව නුඹ පැවසීමෙන් ප්රවේශම් වනු පිණිස.
عربي تفسیرونه:
بَلٰی قَدْ جَآءَتْكَ اٰیٰتِیْ فَكَذَّبْتَ بِهَا وَاسْتَكْبَرْتَ وَكُنْتَ مِنَ الْكٰفِرِیْنَ ۟
යහ මග ආශා කිරීම ගැන නුඹ විශ්වාස කරන්නාක් මෙන් කරුණ නැත. සැබවින්ම මාගේ වදන් නුඹ වෙත පැමිණියේය. නමුත් නුඹ ඒවා බොරු කොට උඩඟු වූයෙහිය. අල්ලාහ් හා ඔහුගේ වදන් ප්රතික්ෂේප කරන්නන් අතරට නුඹ ද පත් වූයෙහිය.
عربي تفسیرونه:
وَیَوْمَ الْقِیٰمَةِ تَرَی الَّذِیْنَ كَذَبُوْا عَلَی اللّٰهِ وُجُوْهُهُمْ مُّسْوَدَّةٌ ؕ— اَلَیْسَ فِیْ جَهَنَّمَ مَثْوًی لِّلْمُتَكَبِّرِیْنَ ۟
මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ අල්ලාහ්ට හවුල්කරුවන් හා දරුවන් ආරෝපණය කරමින් ඔහු කෙරෙහි බොරු ගෙතූවන්ගේ මුහුණු කළු පැහැ ගැන්වී තිබෙනු නුඹ දකිනු ඇත. එය ඔවුන්ගේ අභාග්යවන්තකමෙහි සළකුණයි. අල්ලාහ් හා ඔහුගේ දූතවරුන් විශ්වාස කිරීමට උඩඟුවූවන්හට නිරයෙහි නවාතැනක් නොමැත්තේ ද? එසේය, සැබවින්ම එහි ඔවුනට නවාතැනක් ඇත.
عربي تفسیرونه:
وَیُنَجِّی اللّٰهُ الَّذِیْنَ اتَّقَوْا بِمَفَازَتِهِمْ ؗ— لَا یَمَسُّهُمُ السُّوْٓءُ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟
අල්ලාහ්ගේ නියෝග පිළිපදිමින් හා ඔහු තහනම් කළ දැයින් වැළකෙමින් ඔහුට බැතිමත් ව කටයුතු කළවුන් වනාහි ඔවුන්ගේ ජයග්රාහී ස්ථානය වන ස්වර්ග උයනට ඔවුන් ප්රවේශ කරමින් අල්ලාහ් ඔවුන් දඬුවමින් මුදවාලයි. ඔවුනට දඬුවම ස්පර්ශ වන්නේ නැත. මෙලොවෙහි ඔවුනට මග හැරුණු ලෞකික කටයුතු සම්බන්ධයෙන් ඔවුන් දුකට පත් වන්නේ ද නැත.
عربي تفسیرونه:
لَهٗ مَقَالِیْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَالَّذِیْنَ كَفَرُوْا بِاٰیٰتِ اللّٰهِ اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ ۟۠
අහස්හි හා මහ පොළොවේ යහපත් දෑ හි භාණ්ඩාගාරයේ යතුරු ඔහු සතුය. ඔහු අභිමත කරන අයට ඒවා පිරිනමයි. ඔහු අභිමත කරන අයගෙන් ඒවා වළක්වාලයි. අල්ලාහ්ගේ වදන් ප්රතික්ෂේප කළවුන් වනාහි, ඔවුන්ගේ මෙලොව ජීවිතයේ ඔවුන් දේව විශ්වාසය තහනම් කර ගැනීම හේතුවෙන් හා මතු ලොවෙහි සදාතනිකයින් ලෙස අපා ගින්නට පිවිසීම හේතුවෙන් ඔවුහුමය පරාජිතයෝ වන්නෝ.
عربي تفسیرونه:
قُلْ اَفَغَیْرَ اللّٰهِ تَاْمُرُوْٓنِّیْۤ اَعْبُدُ اَیُّهَا الْجٰهِلُوْنَ ۟
අහෝ දූතය! ඔවුන්ගේ පිළිම වලට නුඹ නැමදිය යුතු යැයි නුඹට බලකරමින් සිටින මෙම දේව ආදේශකයින්ට නුඹ මෙසේ පවසනු. ‘නුඹලාගේ පරමාධිපති පිළිබඳ නොදැනුවත් ජනයිනි! අල්ලාහ් හැර වෙනත් දෑට නමදින ලෙස නුඹලා මට අණ කරන්නෙහු ද? නැමදුමට සුදුස්සා අල්ලාහ් හැර වෙනත් කිසිවෙකු නැත. එහෙයින් ඔහු හැර වෙනත් කිසිවෙකු කිසිවිටෙක මම නොනමදිමි.’ යැයි පවසනු.
عربي تفسیرونه:
وَلَقَدْ اُوْحِیَ اِلَیْكَ وَاِلَی الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِكَ ۚ— لَىِٕنْ اَشْرَكْتَ لَیَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُوْنَنَّ مِنَ الْخٰسِرِیْنَ ۟
අහෝ දූතය! සැබවින්ම අල්ලාහ් නුඹ වෙත දිව්ය පණිවිඩ පහළ කළේය. නුඹට පෙර සිටි දූතවරුන් වෙතත් දිව්ය පණිවිඩ පහළ කළේය. නුඹ අල්ලාහ් සමග වෙනත් දෑ ට නැමදුම් කළෙහි නම් නුඹගේ යහපත් ක්රියාවන්හි ප්රතිඵල නිෂ්ඵල වී යනු ඇත. මෙලොවෙහි නුඹ නුඹේ දහම අතහැරීම හේතුවෙන් හා මතු ලොවෙහි දඬුවමට භාජනය වන හේතුවෙන් අලාභවන්තයින් අතරට නුඹ වනු ඇත.
عربي تفسیرونه:
وَمَا قَدَرُوا اللّٰهَ حَقَّ قَدْرِهٖ ۖۗ— وَالْاَرْضُ جَمِیْعًا قَبْضَتُهٗ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ وَالسَّمٰوٰتُ مَطْوِیّٰتٌ بِیَمِیْنِهٖ ؕ— سُبْحٰنَهٗ وَتَعٰلٰی عَمَّا یُشْرِكُوْنَ ۟
දේව ආදේශකයින් අල්ලාහ්ට ගරු බුහුමන් කළ යුතු නිසි අයුරින් ගරු බුහුමන් කළේ නැත. මෙය, දුර්වල හා දුබල මැවීම් අල්ලාහ්ට ආදේශ කරමින්, මහ පොළොවේ පවතින කඳු ගස් ගංගා සාගර යනාදියෙන් විද්යාමාන වන ඔහුගේ බලය ගැන නොසැලකිලිමත් වෙමින් හා ඒවා මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ දී ඔහුගේ ග්රහණය තුළ පවතින බවත්, සැබවින්ම අහස් හත ඔහුගේ දකුණතෙහි වෙළී පවතින බවත් නොසැලකිලිමත් ව කටයුතු කළ බැවිණි. දේව ආදේශකයින් පවසන දැයින් හා ඔවුන් විශ්වාසය තබන දැයින් ඔහු සුවිශුද්ධය පිවිතුරුය.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• الكِبْر خلق ذميم مشؤوم يمنع من الوصول إلى الحق.
• سواد الوجوه يوم القيامة علامة شقاء أصحابها.
وَنُفِخَ فِی الصُّوْرِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّمٰوٰتِ وَمَنْ فِی الْاَرْضِ اِلَّا مَنْ شَآءَ اللّٰهُ ؕ— ثُمَّ نُفِخَ فِیْهِ اُخْرٰی فَاِذَا هُمْ قِیَامٌ یَّنْظُرُوْنَ ۟
හොරණෑවෙහි පිඹීම සඳහා පවරනු ලැබූ මලක්වරයා එහි පිඹින දින මරණය නොවිය යුතු යැයි අල්ලාහ් අභිමත කළ අය හැර අහස්හි හා මහපොළොවේ ඇති සෙසු සියලු දෑ මරණයට පත් වෙයි. පසු ව එම මලක්වරයා යළි අවදි වීම සඳහා දෙවන වරට එහි පිඹියි. එවිට සියලු දෙනා අල්ලාහ් ඔවුනට සිදු කරන දෑ නරඹමින් ජීවමාන ව නැගී සිටිති.
عربي تفسیرونه:
وَاَشْرَقَتِ الْاَرْضُ بِنُوْرِ رَبِّهَا وَوُضِعَ الْكِتٰبُ وَجِایْٓءَ بِالنَّبِیّٖنَ وَالشُّهَدَآءِ وَقُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْحَقِّ وَهُمْ لَا یُظْلَمُوْنَ ۟
ගැත්තන් අතර තීන්දු දීම සඳහා සර්වබල හිමිපාණන් සම්ප්රාප්ත වන මොහොතේ මහ පොළොව ආලෝකමත් වෙයි. මිනිසුන්ගේ ක්රියා ලේඛන දිගු හරිනු ලැබේ. නබිවරුන් ගෙන එනු ලැබේ. එම නබිවරුන් වෙනුවෙන් ඔවුන්ගේ ජනයාට එරෙහි ව සාක්ෂි දැරීම සඳහා මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාගේ සමූහයා ගෙන එනු ලැබේ. ඔවුන් සියලු දෙනා අතර සාධාරණීය ලෙස අල්ලාහ් තීන්දු පිරිනමයි. එදින ඔවුන් අසාධාරණයට ලක් නොවෙති. එහෙයින් මිනිසාට යම් පාපයක් වැඩි කරන්නේ හෝ යම් කුසලක් අඩු කරන්නේ හෝ නැත.
عربي تفسیرونه:
وَوُفِّیَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ وَهُوَ اَعْلَمُ بِمَا یَفْعَلُوْنَ ۟۠
සෑම ආත්මයකට එහි ක්රියාව යහපත් වුව ද අයහපත් වුව ද එහි ප්රතිඵල අල්ලාහ් පූර්ණ ව පිරිනමයි. ඔවුන් සිදු කරන දෑ පිළිබඳ අල්ලාහ් මැනවින් දන්නාය. ඔවුන්ගේ යහපත් හෝ අයහපත් ක්රියාවන් කිසිවක් ඔහුට සැඟවෙන්නේ නැත. එදින ඔවුන්ගේ ක්රියාවන් සඳහා ඔහු ඔවුනට ප්රතිඵල පිරිනමනු ඇත.
عربي تفسیرونه:
وَسِیْقَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْۤا اِلٰی جَهَنَّمَ زُمَرًا ؕ— حَتّٰۤی اِذَا جَآءُوْهَا فُتِحَتْ اَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَاۤ اَلَمْ یَاْتِكُمْ رُسُلٌ مِّنْكُمْ یَتْلُوْنَ عَلَیْكُمْ اٰیٰتِ رَبِّكُمْ وَیُنْذِرُوْنَكُمْ لِقَآءَ یَوْمِكُمْ هٰذَا ؕ— قَالُوْا بَلٰی وَلٰكِنْ حَقَّتْ كَلِمَةُ الْعَذَابِ عَلَی الْكٰفِرِیْنَ ۟
අල්ලාහ් ව ප්රතික්ෂේපකළවුන් ව නින්දිත කණ්ඩායමක් ලෙස මලක්වරු විසින් නිරය වෙත ඇද ගෙන යති. ඔවුන් අපා ගින්නට පැමිණි විට එහි දොරටු අසල නියම කරනු ලැබූ එහි දොරටු පාලක මලක්වරුන් දොරටු විවෘත කොට ඔවුන් හෙළා දැක, මෙසේ පවසා ඔවුන් ව පිළිගනිති. ‘නුඹලා වෙත පහළ කරනු ලැබූ නුඹලාගේ පරමාධිපතිගේ වදන් නුඹලා මත කියවා පෙන්වන, මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ එහි ඇති බිහිසුණු දඬුවම නිසාවෙන් එහි හමු ව ගැන, නුඹලාට අවවාද කරන නුඹලාගේ ම වර්ගයා අතරින් දූතවරුන් නුඹලා වෙත නොපැමිණියේ ද?' දේව ප්රතික්ෂේපකයෝ තම වරද පිළිගනිමින්, ‘එසේය. ඒ සියල්ල සිදු විය. නමුත් (දැන්) දේව ප්රතික්ෂේපකයින් මත දඬුවමේ ප්රකාශය නියම වී ඇත. අප ද දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කරන්නන් ලෙස සිටියෙමු.’ යැයි පවසති.
عربي تفسیرونه:
قِیْلَ ادْخُلُوْۤا اَبْوَابَ جَهَنَّمَ خٰلِدِیْنَ فِیْهَا ۚ— فَبِئْسَ مَثْوَی الْمُتَكَبِّرِیْنَ ۟
ඔවුන් නින්දාවට පත් කරමින්, එමෙන්ම අල්ලාහ්ගේ කරුණාව ගැන හා අපා ගින්නෙන් බැහැර කරනු ලැබීම ගැන බලාපොරොත්තු සුන් කරවමින්, ‘අපා ගින්නේ දොරටු ඔස්සේ සදාකාලිකයින් ලෙස පිවිසෙනු. සත්ය පිළිගැනීමට උඩඟු වූ අහංකාරයින්ගේ නවාතැන ඉතා නපුරු හා නින්දිත විය.’ යැයි පවසනු ලැබේ.
عربي تفسیرونه:
وَسِیْقَ الَّذِیْنَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ اِلَی الْجَنَّةِ زُمَرًا ؕ— حَتّٰۤی اِذَا جَآءُوْهَا وَفُتِحَتْ اَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلٰمٌ عَلَیْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوْهَا خٰلِدِیْنَ ۟
තම පරමාධිපතිගේ නියෝග පිළිපදිමින් හා ඔහු තහනම් කළ දැයින් වැළකෙමින් ඔහුට බැතිමත් ව කටයුතු කළ දේව විශ්වාසීන් ගෞරවනීය කණ්ඩායමක් ලෙස ඉතා කාරුණික ව මලක්වරුන් විසින් ස්වර්ගය වෙත කැටුවා ගෙන යනු ලබති. ඔවුන් ස්වර්ගය අබියසට පැමිණි විට ඔවුන් වෙනුවෙන් එහි දොරටු විවෘත කරනු ලැබේ. ඒ සඳහා භාරකාර්තවය දරන මලක්වරුන් ඔවුනට, "සියලු උවදුරු වලින් හා නුඹලා පිළිකුල් කරන සියලු දැයින් ආරක්ෂාව හා ශාන්තිය නුඹලාට අත් වේවා! නුඹලාගේ සිත් හා නුඹලාගේ ක්රියාවන් යහපත් වේවා! එහෙයින් නුඹලා සදාතනිකයින් ලෙසින් ස්වර්ග උයනට පිවිසෙනු." පවසති.
عربي تفسیرونه:
وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِیْ صَدَقَنَا وَعْدَهٗ وَاَوْرَثَنَا الْاَرْضَ نَتَبَوَّاُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیْثُ نَشَآءُ ۚ— فَنِعْمَ اَجْرُ الْعٰمِلِیْنَ ۟
දේව විශ්වාසීන් ස්වර්ගයට පිවිසුණු කල්හි ‘තම දූතවරුන්ගේ දිවවල් හරහා අපට ප්රතිඥා දුන් ඔහුගේ ප්රතිඥාව අපට සැබෑවක් බවට පත් කළ අල්ලාහ්ටම සියලු ප්රශංසා. සැබවින්ම අප ස්වර්ගයට ඇතුළත් කරන බවත් ස්වර්ග භූමිය උරුම කර දෙන බවත් ඔහු අපට ප්රතිඥා දුන්නේය. අපි පහළ වීමට ප්රිය කළ ස්ථානයට අපි ගොඩ බසින්නෙමු. තම පරමාධිපතිගේ තෘප්තිය උදෙසා දැහැමි ක්රියාවන් කළ ක්රියාකාරීන්ගේ ප්රතිඵල යහපත් විය.
عربي تفسیرونه:
وَتَرَی الْمَلٰٓىِٕكَةَ حَآفِّیْنَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ یُسَبِّحُوْنَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ ۚ— وَقُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْحَقِّ وَقِیْلَ الْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟۠
සාක්ෂි ඉදිරිපත් කරනු ලබන මෙම දිනයේ මලක්වරුන් අර්ෂය වටා සිටිති. දේව ප්රතික්ෂේපකයින් අල්ලාහ් පිළිබඳ පවසන නුසුදුසු දැයින් අල්ලාහ් නිදහස් කරයි. සියලු මැවීම් අතර අල්ලාහ් සාධාරණීය ලෙස තීන්දු ලබා දෙයි. ගෞරව කළ යුත්තන් ගෞරවයට පත් කරයි. දඬුවම් කළ යුත්තන් දඬුවමට ලක් කරයි. ‘තම දේව විශ්වාසී ගැත්තන්හට කරුණාවෙන් ද, ප්රතික්ෂේප කළ තම ගැත්තන්ට හට දඬුවම් පමුණුවමින් ද තීන්දූ ලබා දෙමින් ඔහුගේ තීන්දුව මත සියලු මැවීම් පාලනය කරවන අල්ලාහ්ටම සියලු ප්රශංසා යැයි කියනු ලැබේ.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• الجمع بين الترغيب في رحمة الله، والترهيب من شدة عقابه: مسلك حسن.
•අල්ලාහ්ගේ කරුණාව ගැන කැමැත්ත ඇති කිරීම හා ඔහුගේ දඬුවමෙහි බිහිසුණුකම ගැන බිය වැද්දීම අතර ඒකාබද්ධ කිරීම යහපත් හසුරුවීමකි.
د قرآن کریم د معناګانو ژباړه - سنهالي ژبې ته د المختصر في تفسیر القرآن الکریم ژباړه. - د ژباړو فهرست (لړلیک)
د مرکز تفسیر للدراسات القرآنیة لخوا خپور شوی.