含义的翻译 章 杜哈 - 库尔德语翻译-萨拉赫丁 - 《古兰经》合辑

سورەتی الضحی

段: 1

وَٱلضُّحَىٰ

سوورەتی (زوحا) (واتە: چێشتەنگاو) پێناسەیەكى ئەم سورەتە: ١- سورەتى (زوحا) سورەتێكى مەككى یە. ٢- ژمارەى ئایەتەكانى سورەتى (زوحا) (١١) ئایەتە. ٣- سورەتى (زوحا) زنجیرەى نەوەدو سێیەمە لە ریزبەندی لەناو سورەتەكانى قورئانى پیرۆزدا. ٤- سورەتى (زوحا) لە دواى سورەتى (فەجر) دابەزیوە. ٥- لەو سورەتانەیە كە خواى گەورە بە سوێند خواردن دەستى پێكردووە. تەوەرەكانى ئەم سورەتە: تەوەرەكانى ئەم سورەتە باسى كەسایەتى پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم دەكات، وە ئەو فەزڵ و بەخششە زۆرانەى كە خواى گەورە پێى بەخشیوە لە دونیاو دوارۆژدا تا سوپاسى خوا بكات لەسەر ئەو بەخششانە. هۆى دابەزینى ئەم سوورەتە: پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم شەوێك یان دوو شەو نەخۆش بوو هەڵنەسا بۆ شەونوێژو شەونوێژی نەكردو قورئانی نەخوێند لە شەونوێژەكەیدا, ئافرەتێك لە موشریكان هات بۆ لای و وتی: ئەی محمد صلى الله علیه وسلم دوو شەوە گوێم لە دەنگت نییە هەستی شەونوێژ بكەیت و قورئان بخوێنی وا ئەبینم كە شەیتانەكەت وازی لێ هێناویت، كە ئەیانووت: محمد صلى الله علیه وسلم تێكچووەو شەیتان دەستی لێ وەشاندووە، خوای گەورە سەرەتای ئەم سوورەتەی دابەزاند (الصحيح المُسنَد): بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ [ وَالضُّحَى (١) ] سوێند بێت بە چێشتەنگاو كاتێك كە خۆر بەقەدەر ڕمێك بەرز ئەبێتەوە .

段: 2

وَٱلَّيۡلِ إِذَا سَجَىٰ

[ وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَى (٢) ] وە سوێند بێت بەشەو كاتێك كە هێمن و ئارام و تاریك ئەبێ و بەتاریكییەكەی ڕووناكی ڕۆژ دائەپۆشێ .

段: 3

مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَىٰ

[ مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ ] ئەمە وەڵامی سوێند خواردنەكەیە: ئەی محمد صلى الله علیه وسلم پەروەردگارت وازی لێ نەهێناویت و دەستبەردارت نەبووەو وەحی لە تۆ نەپچڕاندوووەو كۆتایی بە وەحی نەهاتووە [ وَمَا قَلَى (٣) ] وە ڕقی لێت نییە بەڵكو پەروەردگار خۆشى ئەوێیت ئەوپەڕی خۆشوویستن .

段: 4

وَلَلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لَّكَ مِنَ ٱلۡأُولَىٰ

[ وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولَى (٤) ] وە قیامەت بۆ تۆ باشترە لە دونیا لەگەڵ ئەوەی كە خوای گەورە لە دونیادا پێغەمبەرایەتی و قورئانی پێ بەخشیوویت هێشتا قیامەت بۆ تۆ باشترە لە دونیا، بۆیە پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم لە دونیادا زۆر زاهیدو دونیا نەوویست بووە، وە كاتێكیش كە سەرپشك كرا لەوەی كە تەمەنت بۆ درێژ بكرێتەوەو لە دونیادا بمێنی یاخود لای خوای گەورە هەڵئەبژێری، لای خوای گەورەی هەڵبژارد، وە لە دونیادا وەكو ڕێبوارێك ژیاوە كە لە ژێر سێبەری دارێكدا بێت و دواتر بڕوات و بەجێى بێڵێت .

段: 5

وَلَسَوۡفَ يُعۡطِيكَ رَبُّكَ فَتَرۡضَىٰٓ

[ وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَى (٥) ] وە پەروەردگارت لە قیامەتدا ئەوەندەت پێ ئەبەخشێ تا ڕازیت ئەكات لە نازو نیعمەت و لە شەفاعەتی هەرە گەورەو لە حەوزی كەوسەرو لەو پاداشتانەی كە بۆی داناویت ئەوەندەت پێ ئەبەخشێ تا ڕازیت ئەكات, (عبداللەی كوڕی عەباس) ئەفەرمووێ: ئەو كەنزانەی كە بە ئوممەتەكەی دەدرێت لە پاش خۆی كە وڵاتان فەتح ئەكرێ و ئەبێ بە موڵكی موسڵمانان ئەوانە نیشان پێغەمبەری خوا درا صلى الله علیه وسلم پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم زۆر بەوە دڵخۆش بوو كە دینەكەی و موڵكی ئوممەتەكەی بەم شێوازە بڵاو ئەبێتەوەو ئەگاتە هەموو شوێنێك, خوای گەورە ئەم ئایەتەی دابەزاند: (وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَى) نەك هەر ئەمەندە بەڵكو لە بەهەشتدا خوای گەورە هەزار هەزار كۆشكی بە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم بەخشیووە كە ئەكاتە یەك ملیۆن كۆشك لە هەر كۆشكێكدا ئەوەندەی كە پێویست بێ لە حۆرى و خێزان و خزمەتكار بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم دانراوە (الصحيح المُسنَد) .

段: 6

أَلَمۡ يَجِدۡكَ يَتِيمٗا فَـَٔاوَىٰ

[ أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى (٦) ] پاشان خوای گەورە نیعمەتەكانی خۆی بەسەر پێغەمبەری خوادا صلى الله علیه وسلم باس ئەكات: ئایا خوای گەورە تۆی نەبینی كە هەتیو و بێ باوك بووی كەس نەبوو پەنات بدا خوای گەورە پەنای دایت, لەبەر ئەوەی پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم لە سكی دایكیدا بوو باوكی وەفاتی كرد, وە تەمەنی شەش ساڵ بوو دایكیشی وەفاتی كرد, (عبدالمطلب)ى باپیری گرتییە خۆی تەمەنی هەشت ساڵ بوو ئەویش وەفاتی كرد، دواتر (ئەبو تاڵیب) ى مامى گرتییە خۆی كە زۆر هەژارو نەدار بوو .

段: 7

وَوَجَدَكَ ضَآلّٗا فَهَدَىٰ

[ وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدَى (٧) ] ئایا خوای گەورە تۆی نەبینی كە وێڵ بووی خوای گەورە ڕێنمایی كردیت, وتراوە: مەبەست بە وێڵی پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم ئەوە بووە لە دۆڵەكانی مەككەدا بە منداڵی ڕێی ون كردووە دواتر گەڕاوەتەوە, یاخود لە ڕێگای شامدا كە لەگەڵ (ئەبو تاڵیبی) مامیدا چوو بۆ بازرگانى كە تەمەنی دوانزە ساڵ بووە لەسەر حوشترێك بووە بەشەو ئیبلیس ڕێیەكەی لێ ون كردووە جبریل هاتووە ڕێگەكەی نیشان داوەتەوە، یاخود تۆ بێئاگا بوویتە لە ئیمان هێنان پێش ئەوەی كە وەحیت بۆ بێت نەتزانیوە ئیمان چییەو قورئان چییەو قیامەت چییەو شەریعەت چییە, خوای گەورە بەهۆی ناردنی وەحییەوە هەموو ئەم شتانەی پێ ناساندوویت و ڕێنمایی كردوویت بۆ هەموو ئەم شتانە .

段: 8

وَوَجَدَكَ عَآئِلٗا فَأَغۡنَىٰ

[ وَوَجَدَكَ عَائِلًا فَأَغْنَى (٨) ] وە خوای گەورە تۆی بینی كە خاوەن منداڵ و فەقیرو هەژار بووی خوای گەورە دەوڵەمەندی كردیت و ڕزق و ڕۆزی خۆی ڕژاند بەسەرتدا, كە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم سەرەتا فەقیرو هەژار بووە بەڵام فەقیرێكی ئارامگر بووە، دواتریش كە خوای گەورە دەوڵەمەندی كردووە دەوڵەمەندێكی سوپاسگوزار بووە، واتە: هەردوو مەقامی فەقیری ئارامگرو دەوڵەمەندی سوپاسگوزاری كۆكردۆتەوە كە مرۆڤی موسڵمان ئەبێ بەو شێوازە بێ لە كاتی فەقیریدا ئارامگر بێ، وە لە كاتێك كە دەوڵەمەند بوو سوپاسگوزار بێ, وە دەوڵەمەندیش بە زۆری شتومەك نییە بەڵكو دەوڵەمەندی دڵ و دەروونە.

段: 9

فَأَمَّا ٱلۡيَتِيمَ فَلَا تَقۡهَرۡ

چەند رەوشتێكى جوان [ فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ (٩) ] ئەی محمد صلى الله علیه وسلم تۆ یادی بێ باوكی خۆت لەبیر بێ خۆت بێ باوكیت بینیوە, كەسێك كە هەتیو و بێ باوكە تۆ بەسەریدا زاڵ مەبەو زەلیلی مەكەو زوڵم و ستەمی لێ مەكەو لێی تووڕە مەبەو سەرزەنشتی مەكە بەڵكو چاكەكار بە لەگەڵیدا، (هەرچەندە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم دوور بووە لە زوڵم و ستەم بەڵام ئەوە ئامۆژگاریە بۆ ئێمە) یاخود وتراوە: وەكو باوكێكی بەڕەحم و سۆزو بەزەیی وابە بەرامبەر هەتیوان، (بێگومان پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم بەم شێوازە بووە) .

段: 10

وَأَمَّا ٱلسَّآئِلَ فَلَا تَنۡهَرۡ

[ وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ (١٠) ] وە كەسێكیش كە فەقیرو هەژارەو داوات لێ ئەكات بەڕوویدا هەڵمەشاخێ بەڵكو ئەگەر نەیشت بوو بیدەیتێ بە نەرمی و بە جوانی ڕەتی بكەوە, یاخود (السَّائِلَ) كەسێك كە پرسیاری دینت لێ ئەكات تۆ بەجوانترین شێواز وەڵامی بدەوەو لەوەی خوای گەورە پێی بەخشیوویت فێرى بكە، چۆن خۆت پێشتر هیچت نەزانیوە خوای گەورە لە ڕێی وەحییەوە فێری كردوویت تۆیش ئەو وەحییە بە خەڵكی بگەیەنە بەجوانترین شێوازو لە خەڵكی تووڕە مەبەو ڕێنمایی خەڵكى بكە بە زانیاری .

段: 11

وَأَمَّا بِنِعۡمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثۡ

[ وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ (١١) ] وە ئەو نیعمەتانەی كە خوای گەورە پێی بەخشیوویت تۆ باسی بكەو با پێتەوە دیار بێت, نیعمەتەكان مەبەست پێی وەحی و قورئان و سەرجەم ئەو نیعمەتانەی ترە كە خوای گەورە پێی بەخشیووە: تۆ هەتیو و بێ باوك بوویت خوای گەورە پەنای دایت, وە فەقیرو هەژار بووی خوای گەورە دەوڵەمەندی كردیت, وە وێڵ و بێئاگا بووی هیچت نەئەزانی خوای گەورە فێری كردیت, تۆ با ئەم نیعمەتانەت پێوە دیار بێ و باسی بكە, پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم دەفەرمێت: (وە هەر كەسێك سوپاسی كەم نەكات ئەوە سوپاسی زۆریش ناكات, وە هەر كەسێك سوپاسی خەڵكى نەكات سوپاسی خوای گەورەشی نەكردووە, وە باسكردنی نیعمەتی خوای گەورە شوكرانەبژێرییە، وە باس نەكردنی كوفرانەی نیعمەتە)، كە خوای گەورە نیعمەتێكى پێ بەخشیت باسی بكەو با پێتەوە دیار بێت، والله أعلم. بەم شێوازە هاتینە كۆتایی تەفسیرى سوورەتى (زوحا) والحمد لله.