ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߞߊ߬ߡߙߌ߬ߦߊ߬ߞߊ߲ ߘߐ߫. * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
សូរ៉ោះអាន់ណះល៍
ߝߐߘߊ ߟߊߢߌߣߌ߲ ߘߏ߫:
التذكير بالنعم الدالة على المنعم سبحانه وتعالى.
أَتَىٰٓ أَمۡرُ ٱللَّهِ فَلَا تَسۡتَعۡجِلُوهُۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
អ្វីដែលអល់ឡោះទ្រង់បានកំណត់នៃការដាក់ទណ្ឌកម្មលើពួកអ្នក(ឱពួកប្រឆាំង)នោះ គឺជិតមកដល់(ពួកអ្នក)ហើយ។ ហេតុនេះ ចូរពួកអ្នកកុំទាមទារឲ្យវាឆាប់មកដល់មុនពេលកំណត់របស់វាពេក។ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មហាបរិសុទ្ធជ្រះស្អាតពីអ្វីដែលពួកមុស្ហរីគីនបានធ្វើស្ហ៊ីរិកចំពោះទ្រង់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يُنَزِّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ بِٱلرُّوحِ مِنۡ أَمۡرِهِۦ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦٓ أَنۡ أَنذِرُوٓاْ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱتَّقُونِ
អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានបញ្ចុះម៉ាឡាអ៊ីកាត់ដោយនាំនូវវ៉ាហ៊ីតាមបទបញ្ជារបស់ទ្រង់ទៅកាន់ជនណាដែលទ្រង់មានចេតនាក្នុងចំណោមបណ្តាអ្នកនាំសាររបស់ទ្រង់(ដោយទ្រង់មានបន្ទូល)ថាៈ ចូរពួកអ្នក(ឱបណ្តាអ្នកនាំសារទាំងឡាយ)ព្រមានបន្លាចមនុស្សលោកពីការធ្វើស្ហ៊ីរិកចំពោះអល់ឡោះ ពីព្រោះគ្មានទេម្ចាស់ផ្សេងដែលត្រូវគោរពសក្ការៈដ៏ពិតប្រាកដក្រៅពីយើងនោះឡើយ។ ហេតុនេះ ចូរពួកអ្នក(ឱមនុស្សលោក)គោរពកោតខ្លាចមកចំពោះយើងដោយអនុវត្តតាមបទបញ្ជាទាំងឡាយរបស់យើង និងចៀងវាងពីប្រការទាំងឡាយដែលយើងបានហាមឃាត់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۚ تَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានបង្កើតមេឃជាច្រើនជាន់ និងបានបង្កើតផែនដីដោយគ្មានគំរូពីមុនមកដោយពិតប្រាកដ។ ជាការពិតណាស់ ទ្រង់មិនបានបង្កើតវាទាំងពីរមកដោយឥតប្រយោជន៍នោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ ទ្រង់បានបង្កើតវាទាំងពីរនេះ(មេឃនិងផែនដី)ដើម្បីជាភស្តុតាងបង្ហាញទៅលើភាពធំធេងរបស់ទ្រង់។ ទ្រង់មហាស្អាតស្អំបំផុតចាកផុតពីអ្វីដែលពួកគេធ្វើស្ហ៊ីរិកចំពោះទ្រង់នូវអ្វីផ្សេងក្រៅពីទ្រង់នោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِن نُّطۡفَةٖ فَإِذَا هُوَ خَصِيمٞ مُّبِينٞ
ទ្រង់បានបង្កើតមនុស្សចេញពីទឹកកាមដែលគ្មានតម្លៃ ដោយវាលូតលាស់ពីមួយដំណាក់កាលទៅមួយដំណាក់កាល(ក្នុងស្បូនស្ត្រី) តែគេបែរជាក្លាយទៅជាអ្នកដែលជជែកដេញដោលដោយមិនត្រឹមត្រូវដើម្បីបំផ្លាញការពិតទៅវិញ ហើយគេគឺជាអ្នកដែលជជែកដេញចោលចំពោះការពិតយ៉ាងច្បាស់បំផុត។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلۡأَنۡعَٰمَ خَلَقَهَاۖ لَكُمۡ فِيهَا دِفۡءٞ وَمَنَٰفِعُ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ
ហើយសត្វពាហនៈជាច្រើន ដូចជាសត្វអូដ្ឋ សត្វគោ និងសត្វពពែនោះ ទ្រង់បានបង្កើតវាសម្រាប់ផ្តល់ជាប្រយោជន៍ដល់ពួកអ្នក(ឱមនុស្សលោក)។ ហើយក្នុងចំណោមអត្ថប្រយោជន៍ទាំងនោះ គឺការទទួលបានភាពកក់ក្តៅតាមរយៈ(ការយក)រោមសត្វទាំងនោះ(មកធ្វើជាសម្លៀកបំពាក់)។ ហើយអត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងទៀតរបស់វា(ដែលពួកអ្នកអាចទទួលបាន)គឺ ទឹកដោះរបស់វា ស្បែករបស់វា និងខ្នងរបស់វា(សម្រាប់ជិះ) ហើយសត្វមួយចំនួនទៀត ពួកអ្នកអាចទទួលទានវាបានផងដែរ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• عناية الله ورعايته بصَوْن النبي صلى الله عليه وسلم وحمايته من أذى المشركين.
• ការយកចិត្តទុកដាក់ និងការថែរក្សាការពារបស់អល់ឡោះចំពោះព្យាការីមូហាំម៉ាត់ពីការធ្វើបាបពីសំណាក់ពួកមុស្ហរីគីន។
• التسبيح والتحميد والصلاة علاج الهموم والأحزان، وطريق الخروج من الأزمات والمآزق والكروب.
• ការលើកតម្កើង ការកោតសរសើរ និងការប្រតិបត្តិសឡាត គឺជាឱសថព្យាបាលទុក្ខព្រួយនិងទុក្ខកង្វល់ផ្សេងៗ ហើយក៏ជាផ្លូវចាកចេញពីវិបត្តិ ភាពតានតឹង និងទុក្ខលំបាកផ្សេងៗផងដែរ។
• المسلم مطالب على سبيل الفرضية بالعبادة التي هي الصلاة على الدوام حتى يأتيه الموت، ما لم يغلب الغشيان أو فقد الذاكرة على عقله.
• ជនមូស្លីមទាមទារឲ្យស្ថិតនៅលើការគោរពប្រតិបត្តិចំពោះអល់ឡោះជានិច្ចដែលជាកាតព្វកិច្ចទៅលើពួកគេ នោះគឺការប្រតិបត្តិសឡាតជាប់ជាប្រចាំរហូតដល់សេចក្តីស្លាប់មកដល់ ដរាបណាគេមិនបានសន្លប់បាត់ស្មារតី(ក្នុងរយៈពេលយូរ) ឬបាត់បង់ប្រាជ្ញាស្មារតីទេនោះ។
• سمى الله الوحي روحًا؛ لأنه تحيا به النفوس.
• مَلَّكَنا الله تعالى الأنعام والدواب وذَلَّلها لنا، وأباح لنا تسخيرها والانتفاع بها؛ رحمة منه تعالى بنا.
• ការដែលអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ប្រទាននូវសត្វពាហនៈ និងសត្វផ្សេងៗទៀតដល់ពួកយើង និងបានបង្កើតវាសម្រាប់ពួកយើង ហើយទ្រង់អនុញ្ញាតឲ្យពួកយើងប្រើប្រាស់និងទាញយកផលប្រយោជន៍ពីវានោះ គឺជាក្តីមេត្តាករុណារបស់ទ្រង់ចំពោះពួកយើង។
وَتَحۡمِلُ أَثۡقَالَكُمۡ إِلَىٰ بَلَدٖ لَّمۡ تَكُونُواْ بَٰلِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ ٱلۡأَنفُسِۚ إِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ
ហើយសត្វពាហនៈដែលយើងបានបង្កើតវាសម្រាប់ពួកអ្នកទាំងនេះ ថែមទាំងអាចដឹកជញ្ជូនទំនិញធ្ងន់ៗរបស់ពួកអ្នកនៅក្នុងពេលធ្វើដំណើររបស់ពួកអ្នកឆ្ពោះទៅកាន់ទឹកដីមួយដែលពួកអ្នកមិនអាចធ្វើដំណើរទៅដល់វាឡើយ លើកលែងតែ(ទៅដល់)ទាំងលំបាកខ្លួនប៉ុណ្ណោះ។ ជាការពិតណាស់ ម្ចាស់របស់ពួកអ្នក(ឱមនុស្សលោក) ទ្រង់មហាករុណា និងមហាអាណិតស្រឡាញ់បំផុតចំពោះពួកអ្នកដោយទ្រង់បានជួយសម្រួលដល់ពួកអ្នកតាមរយៈសត្វពាហនៈទាំងនេះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلۡخَيۡلَ وَٱلۡبِغَالَ وَٱلۡحَمِيرَ لِتَرۡكَبُوهَا وَزِينَةٗۚ وَيَخۡلُقُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
ហើយអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានបង្កើតសម្រាប់ពួកអ្នកនូវសត្វសេះ សត្វសេះទេស និងសត្វលាដើម្បីឲ្យពួកអ្នកជិះ និងដឹកជញ្ជូនទំនិញរបស់ពួកអ្នក ហើយក៏ដើម្បីជាការលម្អសម្រាប់ពួកអ្នកផងដែរ ដោយពួកអ្នកអាចយកវាមកលម្អក្នុងចំណោមមនុស្សលោក។ ហើយទ្រង់បានបង្កើតអ្វីៗផ្សេងទៀតដែលពួកអ្នកមិនដឹងក្នុងចំណោមអ្វីៗទាំងឡាយដែលទ្រង់មានចេតនាចង់បង្កើតវា។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَعَلَى ٱللَّهِ قَصۡدُ ٱلسَّبِيلِ وَمِنۡهَا جَآئِرٞۚ وَلَوۡ شَآءَ لَهَدَىٰكُمۡ أَجۡمَعِينَ
ហើយតួនាទីរបស់អល់ឡោះ គឺការបញ្ជាក់ពីមាគ៌ាដែលត្រឹមត្រូវដែលនាំទៅរកការពេញចិត្តពីទ្រង់ នោះគឺសាសនាឥស្លាម។ តែមានមាគ៌ាខ្លះទៀត គឺជាមាគ៌ារបស់ស្ហៃតនដែលមានភាពវៀចវេរ ងាករេរចេញពីសេចក្តីពិត។ ហើយរាល់មាគ៌ាទាំងឡាយក្រៅពីមាគ៌ាឥស្លាមនោះ គឺជាមាគ៌ាដែលវៀចវេរ។ ហើយប្រសិនបើទ្រង់មានចេតនាចង្អុលបង្ហាញពួកអ្នកទៅកាន់ការមានជំនឿទាំងអស់គ្នានោះ ទ្រង់ពិតនឹងចង្អុលបង្ហាញពួកអ្នកទៅកាន់វាជាមិនខាន។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗۖ لَّكُم مِّنۡهُ شَرَابٞ وَمِنۡهُ شَجَرٞ فِيهِ تُسِيمُونَ
ហើយអល់ឡោះជាម្ចាស់ជាអ្នកដែលបញ្ចុះចេញពីដុំពពកនោះនូវទឹកភ្លៀងសម្រាប់ពួកអ្នក។ តាមរយៈទឹកភ្លៀងនេះ ពួកអ្នកអាចផឹកវា ហើយសត្វពាហនៈរបស់ពួកអ្នកក៏ផឹកវាផងដែរ។ ហើយអំពីទឹកនោះដែរ គឺសម្រាប់រុក្ខជាតិ(ស្រូបយក) ដែលនៅកន្លែងរុក្ខជាតិដុះនោះ ពួកអ្នកក៏អាចឃ្វាលសត្វរបស់ពួកអ្នកបានផងដែរ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يُنۢبِتُ لَكُم بِهِ ٱلزَّرۡعَ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلنَّخِيلَ وَٱلۡأَعۡنَٰبَ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
ហើយតាមរយៈទឹកភ្លៀងនោះដែរ ទ្រង់ធ្វើឲ្យរុក្ខជាតិដុះចេញមកដែលពួកអ្នកអាចបរិភោគពីវាបាន។ ហើយដោយសារទឹកនោះដែរ ទ្រង់បានធ្វើឲ្យដុះចេញនូវដើមអូលីវ ដើមល្មើ ដើមទំពាំងបាយជូរ និងគ្រប់ប្រភេទរុក្ខជាតិជាច្រើនទៀតសម្រាប់ពួកអ្នក។ ពិតប្រាកដណាស់ នៅក្នុងរឿងទឹកភ្លៀង ហើយនិងអ្វីដែលកើតចេញ(ឬដុះចេញ)អំពីទឹកនោះ គឺជាភស្តុតាងដែលបង្ហាញពីសមត្ថភាពរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់សម្រាប់ក្រុមដែលចេះគិតពិចារណានៅក្នុងការបង្កើតរបស់ទ្រង់ ដោយពួកគេយកវាធ្វើជាភស្តុតាងបង្ហាញពីភាពធំធេងរបស់ទ្រង់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ وَٱلنُّجُومُ مُسَخَّرَٰتُۢ بِأَمۡرِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
ហើយទ្រង់បានបង្កើតពេលយប់សម្រាប់ពួកអ្នកដើម្បីឲ្យពួកអ្នកស្នាក់នៅក្នុងវា និងដើម្បីឲ្យពួកអ្នកអាចសម្រាក(ពីភាពនឿយហត់នៅពេលថ្ងៃ)។ ទ្រង់បានបង្កើតពេលថ្ងៃដើម្បីឲ្យពួកអ្នកអាចស្វែងរកនូវអ្វីដែលពួកអ្នកត្រូវការសម្រាប់ការរស់នៅ។ ទ្រង់បានបង្កើតសម្រាប់ពួកអ្នកនូវព្រះអាទិត្យ និងបានធ្វើឲ្យវាមានរស្មី ហើយទ្រង់បានបង្កើតព្រះចន្ទ និងធ្វើឲ្យវាមានពន្លឺ ព្រមទាំងបង្កើតហ្វូងតារាជាច្រើនសម្រាប់ពួកអ្នកដោយពួកវាគោរពទៅតាមបទបញ្ជារបស់ទ្រង់ដែលបានកំណត់។ តាមរយៈវា(ហ្វូងតារា) ពួកអ្នកអាចយកវា(ធ្វើជាត្រីវិស័យ)បង្ហាញផ្លូវដល់ពួកអ្នកនៅក្នុងពេលងងឹតទាំងលើគោក និងនៅលើផ្ទៃសមុទ្រ ហើយពួកអ្នកអាចដឹងពីពេលវេលា និងអ្វីផ្សេងទៀតផងដែរ។ ពិតប្រាកដណាស់ នៅក្នុងការបង្កើតទាំងអស់នេះ គឺជាសញ្ញាភស្តុតាងយ៉ាងច្បាស់លាស់ដែលបង្ហាញទៅលើសមត្ថភាពរបស់អល់ឡោះសម្រាប់ក្រុមដែលស្វែងយល់ ពីព្រោះពួកគេគឺជាអ្នកដែលយល់ពីមូលហេតុនៃការបង្កើតរបស់ទាំងអស់នោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا ذَرَأَ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَذَّكَّرُونَ
ហើយអ្វីដែលទ្រង់បានបង្កើតសម្រាប់ពួកអ្នកនៅលើផែនដីនេះ គឺមានពណ៌សម្បុររបស់វាខុសៗគ្នា មិនថាលោហធាតុ សត្វពាហនៈ រុក្ខជាតិ ឬដើមឈើនោះទេ។ ពិតប្រាកដណាស់ នៅក្នុងរឿងដែលបានលើកឡើងទាក់ទងនឹងការបង្កើតទាំងអស់នោះ គឺជាភស្តុតាងយ៉ាងច្បាស់លាស់ដែលបង្ហាញពីសមត្ថភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់អល់ឡោះជាម្ចាស់សម្រាប់ក្រុមដែលយកវាជាមេរៀន ហើយពួកគេដឹងថា ពិតណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់គឺជាអ្នកដែលមានសមត្ថភាព និងជាអ្នកដែលផ្តល់នូវឧបការគុណ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَهُوَ ٱلَّذِي سَخَّرَ ٱلۡبَحۡرَ لِتَأۡكُلُواْ مِنۡهُ لَحۡمٗا طَرِيّٗا وَتَسۡتَخۡرِجُواْ مِنۡهُ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَاۖ وَتَرَى ٱلۡفُلۡكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
ហើយអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់គឺជាអ្នកដែលបានបង្កើតសមុទ្រសម្រាប់ពួកអ្នកដោយពួកអ្នកអាចធ្វើដំណើរលើវា និងអាចយកចេញនូវអ្វីដែលមាននៅក្នុងវាបាន ដើម្បីឲ្យពួកអ្នកអាចទទួលទានអំពីត្រីដែលពួកអ្នកនេសាទបាននោះនូវសាច់ដែលស្រស់ៗ។ ហើយពួកអ្នកអាចយកចេញពីវា(សមុទ្រ)នូវគ្រឿងលម្អដែលពួកអ្នកពាក់ និងឲ្យភរិយារបស់ពួកអ្នកពាក់វា ដូចជាគជ់ខ្យងជាដើម។ ហើយពួកអ្នកបានឃើញសំពៅអណ្តែតនៅលើផ្ទៃសមុទ្រ ហើយពួកអ្នកជិះលើសំពៅនោះដើម្បីស្វែងរកការប្រោសប្រទានពីអល់ឡោះដែលទទួលបានអំពីផលចំណេញនៃការជួញដូរ និងសង្ឃឹមថា ពួកអ្នកនឹងថ្លែងអំណរគុណអល់ឡោះចំពោះឧបការគុណទាំងឡាយដែលទ្រង់បានប្រទានដល់ពួកអ្នក ហើយគោរពសក្ការៈចំពោះទ្រង់តែមួយគត់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• من عظمة الله أنه يخلق ما لا يعلمه جميع البشر في كل حين يريد سبحانه.
• ក្នុងចំណោមភាពធំធេងរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់នោះ គឺទ្រង់បង្កើតនូវអ្វីដែលមនុស្សទាំងអស់មិនអាចដឹងបាន គ្រប់ពេលណាដែលទ្រង់មានចេតនាចង់បង្កើត។
• خلق الله النجوم لزينة السماء، والهداية في ظلمات البر والبحر، ومعرفة الأوقات وحساب الأزمنة.
• អល់ឡោះបានបង្កើតផ្កាយដើម្បីលម្អផ្ទៃមេឃ និងដើម្បីជាការបង្ហាញផ្លូវនៅក្នុងពេលងងឹតទាំងការធ្វើដំណើរនៅលើដីគោក និងនៅលើផ្ទៃសមុទ្រ ព្រមទាំងដើម្បីដឹងពីពេលវេលា និងដើម្បីគណនារយៈពេល។
• الثناء والشكر على الله الذي أنعم علينا بما يصلح حياتنا ويعيننا على أفضل معيشة.
• កោតសរសើរ និងថ្លែងអំណរគុណចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់ដែលទ្រង់បានប្រទាននូវឧបការគុណរបស់ទ្រង់យ៉ាងច្រើនដល់ពួកយើងនូវអ្វីដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ជីវិតរស់នៅរបស់ពួកយើង និងជួយឲ្យការរស់នៅរបស់ពួកយើងកាន់តែមានភាពល្អប្រសើរ។
• الله سبحانه أنعم علينا بتسخير البحر لتناول اللحوم (الأسماك)، واستخراج اللؤلؤ والمرجان، وللركوب، والتجارة، وغير ذلك من المصالح والمنافع.
អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ប្រទាននូវឧបការគុណរបស់ទ្រង់ដល់ពួកយើងតាមរយៈការបង្កើតឱ្យមាននូវសមុទ្រដើម្បីឱ្យពួកយើងអាចទទួលទានសាច់(ត្រី) ហើយទាញយកនូវគជ់ខ្យងនិងត្បូង សម្រាប់ឱ្យពួកយើងធ្វើដំណើរលើវា និងសម្រាប់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ក៏ដូចជាផលប្រយោជន៍ជាច្រើនផ្សេងទៀត។
وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَأَنۡهَٰرٗا وَسُبُلٗا لَّعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
ហើយទ្រង់បានបោះភ្ជាប់នៅលើផែនដីនូវភ្នំជាច្រើនដើម្បីទប់លំនឹងវាកុំឲ្យវាញ័ររញ្ជួយដល់ពួកអ្នក ហើយទ្រង់បានបង្កើតឲ្យមាននូវទន្លេជាច្រើននៅលើវា(ផែនដី)សម្រាប់ពួកអ្នកផឹក ព្រមទាំងផ្តល់វាដល់សត្វពាហនៈ ហើយនិងស្រោចស្រពដំណាំរបស់ពួកអ្នក។ ហើយទ្រង់បានបង្កើតនៅលើផែនដីនេះផងដែរនូវផ្លូវជាច្រើនសម្រាប់ឲ្យពួកអ្នកធ្វើដំណើរ ហើយនាំពួកអ្នកទៅកាន់គោលដៅរបស់ពួកអ្នកដោយមិនមានការវង្វេង។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَعَلَٰمَٰتٖۚ وَبِٱلنَّجۡمِ هُمۡ يَهۡتَدُونَ
ហើយទ្រង់បានបង្កើតសម្រាប់ពួកអ្នកនៅលើផែនដីនេះនូវសញ្ញាសម្គាល់ជាច្រើនដែលពួកអ្នកអាចប្រើសម្រាប់បង្ហាញផ្លូវនៅក្នុងការធ្វើដំណើរនាពេលថ្ងៃ ហើយទ្រង់បានបង្កើតនូវផ្កាយជាច្រើននៅលើមេឃសម្រាប់ពួកអ្នក សង្ឃឹមថាវាអាចឲ្យពួកអ្នកយកធ្វើជាត្រីវិស័យ(សម្រាប់បង្ហាញទិស)នៅពេលយប់បាន។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَفَمَن يَخۡلُقُ كَمَن لَّا يَخۡلُقُۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
ដូច្នេះ តើ(អល់ឡោះ)អ្នកដែលបានបង្កើតអ្វីៗទាំងអស់នេះហើយនិងអ្វីៗផ្សេងពីនេះទៀតនោះ ដូចនឹងអ្នកដែលមិនបានបង្កើតអ្វីសោះឬ? តើពួកអ្នកមិនចងចាំនូវភាពធំធេងរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់ដែលបានបង្កើតអ្វីៗទាំងអស់ ហើយពួកអ្នកគោរពសក្ការៈចំពោះទ្រង់តែមួយគត់ដោយមិនធ្វើស្ហ៊ីករិកនឹងទ្រង់នូវអ្នកដែលមិនបានបង្កើតអ្វីសោះនោះទេឬ?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِن تَعُدُّواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
ហើយប្រសិនបើពួកអ្នក(ឱមនុស្សលោក)ព្យាយាមរាប់ចំនួនឧបការគុណរបស់អល់ឡោះដ៏ច្រើនលើសលប់ដែលទ្រង់បានប្រទានដល់ពួកអ្នកនោះ ពួកអ្នកពិតជាមិនអាចមានសមត្ថភាពរាប់វាអស់នោះឡើយដោយសារវាមានចំនួនច្រើនលើសលប់បំផុត ហើយមានច្រើនប្រភេទថែមទៀត។ ពិតប្រាកដណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មហាអភ័យទោសបំផុតដោយទ្រង់មិនបានដាក់ទណ្ឌកម្មពួកអ្នកដោយសារតែការធ្វេសប្រហែស(របស់ពួកអ្នក)ពីការថ្លែងអំណរគុណចំពោះឧបការគុណរបស់ទ្រង់ឡើយ ហើយទ្រង់មហាអាណិតស្រឡាញ់បំផុតដោយទ្រង់មិនបានកាត់ផ្តាច់ឧបការគុណទាំងនោះពីពួកអ្នក(ឈប់ផ្តល់ឲ្យ)ដោយសារតែការប្រព្រឹត្តល្មើស និងការធ្វេសប្រហែសពីការដឹងគុណអល់ឡោះចំពោះឧបការគុណទាំងនោះនោះទេ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعۡلِنُونَ
ហើយអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ដឹងបំផុតចំពោះទង្វើរបស់ពួកអ្នក(ឱខ្ញុំបម្រើរបស់អល់ឡោះ)ដែលពួកអ្នកលាក់បាំង ហើយទ្រង់ដឹងបំផុតនូវអ្វីដែលពួកអ្នកលាតត្រដាងអំពីវា។ គ្មានអ្វីមួយអំពីវាដែលអាចលាក់បាំងពីទ្រង់បាននោះឡើយ ហើយទ្រង់នឹងតបស្នងដល់ពួកអ្នកវិញនូវទង្វើដែលពួកអ្នកបានសាង។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَخۡلُقُونَ شَيۡـٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ
ហើយព្រះនានាដែលពួកមុស្ហរីគីនគោរពសក្ការៈផ្សេងពីអល់ឡោះជាម្ចាស់នោះ ពួកវាមិនបានបង្កើតអ្វីសោះសូម្បីតែបន្តិច តែអ្នកដែលគោរពសក្ការៈចំពោះពួកវា(ព្រះនានា)ក្រៅពីអល់ឡោះទៅវិញទេ ដែលជាអ្នកដែលបង្កើតព្រះទាំងនោះដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់។ ដូចនេះ តើពួកគេគោរពសក្ការៈចំពោះរូបបដិមានានាដែលពួកគេជាអ្នកបង្កើតឡើង(សាងវាឡើង)ដោយដៃរបស់ពួកគេផ្ទាល់យ៉ាងដូចម្តេច?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَمۡوَٰتٌ غَيۡرُ أَحۡيَآءٖۖ وَمَا يَشۡعُرُونَ أَيَّانَ يُبۡعَثُونَ
ជាមួយនឹងការដែលព្រះនានារបស់ពួកគេ(ដែលពួកគេគោរពសក្ការៈនោះ)ត្រូវបានបង្កើតដោយដៃរបស់ពួកគេផ្ទាល់នោះ ពួកវា(ព្រះ)ទាំងនោះ គឺគ្រាន់តែជារបស់ដែលគ្មានវិញ្ញាណ គ្មានជីវិត និងគ្មានដឹងអ្វីសោះប៉ុណ្ណោះ។ ពិតប្រាកដណាស់ ពួកវាក៏មិនដឹងដែរថា តើពេលណាពួកវាត្រូវបានគេពង្រស់ឲ្យរស់ឡើងវិញជាមួយពួកដែលគោរពសក្ការៈចំពោះពួកវានាថ្ងៃបរលោក ដើម្បីគេនឹងបោះពួកវា(ព្រះនានា)រួមជាមួយនឹងពួកគេ(ពួកដែលគោរពសក្ការៈចំពោះព្រះទាំងនោះ)ទៅក្នុងនរកជើហាន់ណាំនោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ فَٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ قُلُوبُهُم مُّنكِرَةٞ وَهُم مُّسۡتَكۡبِرُونَ
ម្ចាស់របស់ពួកអ្នកដែលត្រូវគោរពសក្ការដ៏ពិតប្រាកដនោះ គឺជាម្ចាស់តែមួយគត់ដោយទ្រង់គ្មានដៃគូឡើយ នោះគឺអល់ឡោះជាម្ចាស់។ ហើយពួកដែលគ្មានជំនឿនឹងការពង្រស់ឲ្យរស់ឡើងវិញដើម្បីទទួលការតបស្នងនោះ ចិត្តរបស់ពួកគេបដិសេធពីភាពជាម្ចាស់តែមួយគត់របស់អល់ឡោះ ដោយសារតែពួកគេមិនខ្លាចថ្ងៃបរលោកឡើយ។ ដូចនេះ ដួងចិត្តនោះមិនមានជំនឿចំពោះការជំនុំជម្រះ និងទណ្ឌកម្មនោះទេ។ ហើយពួកគេ គឺជាពួកដែលក្រអើតក្រទមមិនទទួលយកការពិតឡើយ ហើយក៏មិនឱនលំទោនចំពោះវានោះដែរ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَا جَرَمَ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعۡلِنُونَۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡتَكۡبِرِينَ
គ្មានការសង្ស័យអ្វីឡើយ ពិតប្រាកដណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ដឹងបំផុតនូវទង្វើដែលពួកទាំងនោះលាក់បាំង ហើយទ្រង់ដឹងបំផុតនូវទង្វើរបស់ពួកគេដែលពួកគេលាតត្រដាង។ គ្មានអ្វីមួយអាចលាក់បាំងពីទ្រង់បានឡើយ ហើយទ្រង់នឹងតបស្នងដល់ពួកគេចំពោះទង្វើទាំងនោះ។ ពិតប្រាកដណាស់ ទ្រង់មិនចូលចិត្តពួកដែលក្រអឺតក្រទមមិនព្រមគោរពសក្ការៈចំពោះទ្រង់ និងមិនឱនលំទោនចំពោះទ្រង់នោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ទ្រង់ស្អប់ខ្ពើមពួកគេបំផុត។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذَا قِيلَ لَهُم مَّاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡ قَالُوٓاْ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
ហើយនៅពេលដែលមានគេសួរទៅកាន់ពួកដែលបដិសេធពីភាពជាម្ចាស់តែមួយគត់នៃអ្នកដែលបង្កើត និងពួកដែលបដិសេធពីការពង្រស់ឡើងវិញថាៈ តើអល់ឡោះបានបញ្ចុះអ្វីទៅឲ្យព្យាការីមូហាំម៉ាត់នោះ? ពួកគេឆ្លើយថាៈ ទ្រង់មិនបានបញ្ចុះអ្វីទៅកាន់គាត់(ព្យាការីមូហាំម៉ាត់)នោះទេ។ តាមពិត គាត់គ្រាន់នាំមកដោយខ្លួនឯងនូវរឿងព្រងរបស់មនុស្សជំនាន់មុន និងការភូតកុហករបស់ពួកគេតែប៉ុណ្ណោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِيَحۡمِلُوٓاْ أَوۡزَارَهُمۡ كَامِلَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَمِنۡ أَوۡزَارِ ٱلَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٍۗ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ
(តាមរយៈពាក្យសម្តីរបស់ពួកគេបែបនេះ)លទ្ធផលចុងក្រោយរបស់ពួកគេនោះ គឺពួកគេនឹងរែកពុននូវបាបកម្មរបស់ពួកគេដោយគ្មានខ្វះ(បាត់)បន្តិចនោះឡើយ ហើយពួកគេក៏នឹងរែកពុននូវបាបកម្មរបស់ពួកដែលពួកគេបានធ្វើឲ្យវង្វេងចេញពីសាសនាឥស្លាមដោយល្ងង់ខ្លៅ និងការធ្វើតាមដោយល្ងិតល្ងង់ផងដែរ។ ពិតប្រាកដណាស់ ការដែលពួកគេត្រូវរែកពុននូវបាបកម្មរបស់ពួកគេខ្លួនឯងផង ព្រមទាំងរែកពុននូវបាបកម្មរបស់ពួកដែលដើរតាមពួកគេទៀតនោះ គឺជាប្រការដែលអាក្រក់ជាទីបំផុត។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَدۡ مَكَرَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَأَتَى ٱللَّهُ بُنۡيَٰنَهُم مِّنَ ٱلۡقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيۡهِمُ ٱلسَّقۡفُ مِن فَوۡقِهِمۡ وَأَتَىٰهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ
ជាការពិតណាស់ ពួកប្រឆាំងជំនាន់មុននោះ បានប្រើល្បិចកលបោកប្រាស់ចំពោះបណ្តាអ្នកនាំសាររបស់ពួកគេមុននឹងពួកគេ(ពួកមុស្ហរីគីនម៉ាក្កះ)ទាំងនោះទៅទៀត តែអល់ឡោះបានកម្ទេចគ្រឹះនៃផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគេ ហើយដំបូលរបស់វាក៏បានធ្លាក់សង្កត់លើពួកគេ ហើយនៅពេលនោះ ទណ្ឌកម្មក៏បានមកដល់ពួកគេខណៈដែលពួកគេមិនរំពឹងទុកមុន។ ពិតប្រាកដណាស់ ពួកគេធ្លាប់រំពឹងថា ផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគេអាចការពារពួកគេបាន តែ(ចុងក្រោយ)ពួកគេត្រូវបានគេ(អល់ឡោះ)បំផ្លាញដោយផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគេទៅវិញ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• في الآيات من أصناف نعم الله على العباد شيء عظيم، مجمل ومفصل، يدعو الله به العباد إلى القيام بشكره وذكره ودعائه.
• នៅក្នុងបណ្តាវាក្យខណ្ឌទាំងនេះ គឺបានបង្ហាញពីឧបការគុណរបស់អល់ឡោះជាច្រើនប្រភេទដែលទ្រង់បានប្រទានឲ្យខ្ញុំបម្រើរបស់ទ្រង់ ទាំងជាលក្ខណៈរួម និងជាលក្ខណៈពិស្តា។ តាមរយៈឧបការគុណទាំងនេះ ទ្រង់បានអំពាវនាវខ្ញុំបម្រើរបស់ទ្រង់ឲ្យថ្លែងអំណរគុណចំពោះទ្រង់ រំលឹកចំពោះទ្រង់ និងបួងសួងសុំពីទ្រង់។
• طبيعة الإنسان الظلم والتجرُّؤ على المعاصي والتقصير في حقوق ربه، كَفَّار لنعم الله، لا يشكرها ولا يعترف بها إلا من هداه الله.
• ធម្មជាតិរបស់មនុស្ស គឺបំពាន និងមិនខ្លាចញញើតក្នុងការប្រព្រឹត្តអំពើល្មើសនោះទេ ព្រមទាំងធ្វេសប្រហែសចំពោះសិទ្ធិនៃម្ចាស់របស់គេ រមិគុណនឹងឧបការគុណទាំងឡាយរបស់អល់ឡោះ ដោយមិនថ្លែងអំណរគុណចំពោះឧបការគុណទាំងនោះ និងមិនទទួលស្គាល់វានោះទេ លើកលែងតែជនណាដែលអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ចង្អុលបង្ហាញដល់គេតែប៉ុណ្ណោះ។
• مساواة المُضِلِّ للضال في جريمة الضلال؛ إذ لولا إضلاله إياه لاهتدى بنظره أو بسؤال الناصحين.
• ភាពស្មើគ្នារវាងអ្នកដែលធ្វើឲ្យគេវង្វេង និងអ្នកដែលត្រូវគេធ្វើឲ្យវង្វេងក្នុងការទទទួលទោសទណ្ឌចំពោះបទល្មើសនៃការវង្វេងនេះ ហើយទោះបីជាគេមិនធ្វើឲ្យពួកគេវង្វេង ក៏ពួកគេមិនទទួលបានការចង្អុលបង្ហាញនោះដែរ ដោយសារតែពួកគេមិនគិតពិចារណា និងមិនសួរអ្នកដែលផ្តល់ដំបូន្មាន។
ثُمَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يُخۡزِيهِمۡ وَيَقُولُ أَيۡنَ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ كُنتُمۡ تُشَٰٓقُّونَ فِيهِمۡۚ قَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ إِنَّ ٱلۡخِزۡيَ ٱلۡيَوۡمَ وَٱلسُّوٓءَ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
ក្រោយមកនៅថ្ងៃបរលោក អល់ឡោះជាម្ចាស់នឹងធ្វើឲ្យពួកគេអាម៉ាស់ និងអាប់ឱនដោយទណ្ឌកម្មរបស់ទ្រង់ ហើយទ្រង់នឹងមានបន្ទូលទៅកាន់ពួកគេថាៈ តើឯណាទៅដៃគូរបស់យើងដែលពួកអ្នកធ្លាប់បានយកពួកគេធ្វើជាដៃគូរួមនឹងយើងក្នុងការគោរពសក្ការៈ ព្រមទាំងពួកអ្នកធ្លាប់បានប្រឆាំងនឹងបណ្តាព្យាការីរបស់យើងនិងបណ្តាអ្នកមានជំនឿដោយសារតែពួកវានោះ? បណ្តាអ្នកដែលមានចំណេះដឹងខាងសាសនាបាននិយាយថាៈ ជាការពិតណាស់ ភាពអាម៉ាស់និងទណ្ឌកម្មនៅថ្ងៃបរលោកនេះ គឺធ្លាក់ទៅលើពួកដែលប្រឆាំង។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِيٓ أَنفُسِهِمۡۖ فَأَلۡقَوُاْ ٱلسَّلَمَ مَا كُنَّا نَعۡمَلُ مِن سُوٓءِۭۚ بَلَىٰٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
ពួកដែលម៉ាលីគុលម៉ោត(ម៉ាឡាអ៊ីកាត់ដកព្រលឹង) ហើយនិងម៉ាឡាអ៊ីកាត់ជាបរិវារបស់គេ បានដកយកជីវិតពួកគេ ខណៈដែលពួកគេជាអ្នកដែលបំពានលើខ្លួនឯងដោយការប្រឆាំងចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់នោះ ពួកគេបានគោរពតាមដោយប្រគល់ខ្លួន(ចំពោះអល់ឡោះ)នៅពេលដែលសេចក្តីស្លាប់បានមកដល់ពួកគេ ហើយពួកគេបដិសេធនូវអ្វីដែលពួកគេធ្លាប់បានប្រឆាំង និងការប្រព្រឹត្តល្មើសពីមុនមក ដោយពួកគេគិតស្មានថា ការបដិសេធ(ពីអ្វីដែលពួកគេធ្លាប់បានប្រព្រឹត្តពីមុនមក)នោះ នឹងបានផលដល់ពួកគេ។ ពេលនោះ មានគេនិយាយទៅកាន់ពួកគេថាៈ ពួកឯងកុហក! តាមពិតពួកឯងគឺជាពួកប្រឆាំង ដែលសាងនូវទង្វើបាបកម្ម។ ពិតប្រាកដណាស់ អល់ឡោះមហាដឹងបំផុតនូវអ្វីដែលពួកអ្នកធ្លាប់បានប្រព្រឹត្តនៅក្នុងលោកិយនេះដោយគ្មានអ្វីមួយអាចលាក់បាំងនឹងទ្រង់បាននោះឡើយ ហើយទ្រង់នឹងតបស្នងដល់ពួកអ្នកលើទង្វើដែលពួកអ្នកបានសាង។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَٱدۡخُلُوٓاْ أَبۡوَٰبَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ فَلَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ
ហើយមានគេនិយាយទៅកាន់ពួកគេថាៈ ចូរពួកអ្នកចូលតាមទ្វារនានានៃនរកជើហាន់ណាំអាស្រ័យទៅតាមទង្វើរបស់ពួកអ្នកចុះ ដោយពួកអ្នកត្រូវរស់នៅទីនោះជាអមតៈ។ ពិតណាស់ កន្លែងរបស់ពួកដែលក្រអឺតក្រទមមិនព្រមមានជំនឿចំពោះអល់ឡោះ និង(មិនព្រម)គោរពសក្ការៈចំពោះទ្រង់តែមួយគត់ត្រូវស្នាក់អាស្រ័យនោះ គឺអាក្រក់បំផុត។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ وَقِيلَ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ مَاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡۚ قَالُواْ خَيۡرٗاۗ لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞۚ وَلَدَارُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞۚ وَلَنِعۡمَ دَارُ ٱلۡمُتَّقِينَ
ហើយមានគេនិយាយទៅកាន់បណ្តាអ្នកដែលគោរពកោតខ្លាចម្ចាស់របស់គេដោយអនុវត្តតាមបទបញ្ជាទាំងឡាយរបស់ទ្រង់ និងចៀសវាងពីប្រការទាំងឡាយដែលទ្រង់បានហាមឃាត់ថាៈ តើម្ចាស់របស់ពួកអ្នកបានបញ្ចុះអ្វីទៅកាន់ព្យាការីរបស់ពួកអ្នក មូហាំម៉ាត់ នោះ? ពួកគេបានឆ្លើយថាៈ អល់ឡោះជាម្ចាស់បានបញ្ចុះទៅកាន់គាត់នូវប្រការល្អដ៏ធំធេងបំផុត។ សម្រាប់បណ្តាអ្នកដែលធ្វើបានល្អនៅក្នុងការគោរពសក្ការៈ(របស់ពួកគេ)ចំពោះអល់ឡោះ និងធ្វើបានល្អនៅក្នុងការទំនាក់ទំនង(របស់ពួកគេ)ជាមួយនឹងម៉ាខ្លូកទាំងឡាយរបស់ទ្រង់នៅក្នុងលោកិយនេះ គឺនឹងទទួលបាននូវផលល្អ ក្នុងនោះមានដូចជា ការទទួលបាននូវការជួយ និងការទទួលបាននូវលាភសក្ការៈទូលំទូលាយជាដើម។ ចំណែកឯអ្វីដែលអល់ឡោះទ្រង់បានសន្យាថានឹងផ្តល់វាឲ្យពួកគេនៃផលតបស្នងនៅថ្ងៃបរលោកនោះ គឺល្អប្រសើរសម្រាប់ពួកគេជាងអ្វីដែលអល់ឡោះផ្តល់ឲ្យពួកគេភ្លាមៗនៅក្នុងលោកិយនេះទៅទៀត។ ហើយលំនៅឋានរបស់អ្នកដែលគោរពកោតខ្លាចម្ចាស់របស់ពួកគេដោយអនុវត្តនូវរាល់បទបញ្ជាទាំងឡាយរបស់ទ្រង់ និងចៀសវាងពីបម្រាមទាំងឡាយដែលទ្រង់បានហាមឃាត់នោះ គឺល្អប្រសើរបំផុត នោះគឺលំនៅដ្ឋាននាថ្ងៃបរលោក(ឋានសួគ៌)។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
جَنَّٰتُ عَدۡنٖ يَدۡخُلُونَهَا تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ لَهُمۡ فِيهَا مَا يَشَآءُونَۚ كَذَٰلِكَ يَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلۡمُتَّقِينَ
ពួកគេនឹងបានចូលទៅក្នុងឋានសួគ៌អាត់និន ដែលមានទន្លេជាច្រើនហូរកាត់ពីក្រោមវិមាន និងដើមឈើរបស់វា។ នៅក្នុងឋានសួគ៌នោះ ពួកគេនឹងទទួលបាននូវអ្វីៗគ្រប់បែបយ៉ាងដែលពួកគេប្រាថ្នាមិនថាចំណីអាហារ ឬភេសជ្ជៈ ឬអ្វីផ្សេងពីនេះឡើយ។ ដូចជាការតបស្នងដែលគេបានតបស្នងទៅចំពោះបណ្តាអ្នកដែលគោរពកោតខ្លាចក្នុងចំណោមប្រជាជាតិរបស់ព្យាការីមូហាំម៉ាត់នេះដែរ គេក៏នឹងតបស្នងបែបនេះចំពោះបណ្តាប្រជាជាតិជំនាន់មុនៗដូចគ្នាដែរ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمُ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
បណ្តាអ្នកដែលម៉ាលីគុលម៉ោត(ម៉ាឡាអ៊ីកាត់ដកព្រលឹង) ហើយនិងម៉ាឡាអ៊ីកាត់ជាបរិវារបស់គេបានដកយកជីវិតពួកគេក្នុងស្ថានភាពដែលដួងចិត្តរបស់ពួកគេជ្រះស្អាតពីភាពគ្មានជំនឿនោះ ម៉ាឡាអ៊ីកាត់បានពោលទៅកាន់ពួកគេថាៈ សូមសន្តិភាពកើតមានដល់ពួកអ្នក។ ពួកអ្នកមានសុវត្ថិភាពពីគ្រោះទាំងឡាយហើយ។ ដូចនេះ ចូរពួកអ្នកចូលទៅក្នុងឋានសួគ៌ដោយសារតែអ្វីដែលពួកអ្នកធ្លាប់បានសាងនៅក្នុងលោកិយនៃការមានគោលជំនឿដ៏ត្រឹមត្រូវ និងការសាងនូវទង្វើកុសលចុះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَوۡ يَأۡتِيَ أَمۡرُ رَبِّكَۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
តើពួកមុស្ហរីគីនដែលបដិសធទាំងនោះ គ្មានរង់ចាំអ្វីក្រៅពីម៉ាលីគុលម៉ោត ហើយនិងម៉ាឡាអ៊ីកាត់ជាបរិវារបស់គេមកដល់ពួកគេដើម្បីដកយកជីវិតពួកគេ ព្រមទាំងវាយមុខនិងខ្នងរបស់ពួកគេ ឬក៏បទបញ្ជារបស់អល់ឡោះដោយការដាក់ទណ្ឌកម្មពួកគេឲ្យស្លាប់ផុតពូជនៅក្នុងលោកិយនេះបានដល់ឬ? ទង្វើដែលពួកមុស្ហរីគីនបានធ្វើនៅទឹកដីម៉ាក្កះនេះ ពួកមុស្ហរីគីនជំនាន់មុនពួកគេក៏ធ្លាប់បានធ្វើដូច្នោះដែរ។ ពេលនោះ អល់ឡោះជាម្ចាស់ក៏បានបំផ្លាញពួកគេ។ ហើយអល់ឡោះមិនបានបំពានលើពួកគេទេខណៈដែលទ្រង់បំផ្លាញពួកគេនោះ ក៏ប៉ុន្តែពួកគេទៅវិញទេដែលបានបំពានលើខ្លួនឯងដោយបានបណ្តោយខ្លួនឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងភាពអន្តរាយតាមរយៈការប្រឆាំងចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់នោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• فضيلة أهل العلم، وأنهم الناطقون بالحق في الدنيا ويوم يقوم الأشهاد، وأن لقولهم اعتبارًا عند الله وعند خلقه.
• ឧត្តមភាពនៃអ្នកដែលមានចំណេះដឹង។ ជាការពិតណាស់ ពួកគេគឺជាអ្នកដែលនិយាយការពិតនៅក្នុងលោកិយនេះនិងនៅថ្ងៃបរលោក ហើយពាក្យសម្តីរបស់ពួកគេត្រូវបានការទទួលស្គាល់ពីអល់ឡោះជាម្ចាស់ និងពីម៉ាខ្លូករបស់ទ្រង់។
• من أدب الملائكة مع الله أنهم أسندوا العلم إلى الله دون أن يقولوا: إنا نعلم ما كنتم تعملون، وإشعارًا بأنهم ما علموا ذلك إلا بتعليم من الله تعالى.
• ក្នុងចំណោមសុជីវធម៌របស់ម៉ាឡាអ៊ីកាត់ជាមួយនឹងអល់ឡោះជាម្ចាស់នោះ គឺពួកគេតែងតែភ្ជាប់ចំណេះដឹងទៅកាន់អល់ឡោះជាម្ចាស់ជានិច្ច ដោយពួកគេមិនបាននិយាយថាៈ “ពិតណាស់ ពួកយើងដឹងនូវអ្វីដែលពួកអ្នកធ្លាប់បានសាង”នោះទេ ហើយពួកគេប្រកាសថា តាមពិតពួកគេមិនបានដឹងដូច្នោះឡើយ លើកលែងតែអ្វីដែលអល់ឡោះបានប្រាប់ពួកគេប៉ុណ្ណោះ។
• من كرم الله وجوده أنه يعطي أهل الجنة كل ما تمنوه عليه، حتى إنه يُذَكِّرهم أشياء من النعيم لم تخطر على قلوبهم.
• ក្នុងចំណោមភាពថ្កើថ្កើង និងភាពសប្បុរសរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់នោះ គឺទ្រង់ប្រទានដល់អ្នកដែលបានចូលឋានសួគ៌នូវរាល់អ្វីដែលពួកគេប្រាថ្នាចង់បាន រហូតដល់ទ្រង់រំលឹកពួកគេពីឧបការគុណជាច្រើនដែលចិត្តរបស់ពួកគេមិនអាចគិតដល់។
• العمل هو السبب والأصل في دخول الجنة والنجاة من النار، وذلك يحصل برحمة الله ومنَّته على المؤمنين لا بحولهم وقوتهم.
• ការសាងទង្វើកុសល គឺជាមូលហេតុ និងជាមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងការចូលឋានសួគ៌ និងរួចផុតពីឋាននរក តែការទទួលបានដូចនេះ(ចូលឋានសួគ៌និងរួចផុតពីឋាននរក) គឺដោយសារក្តីមេត្តាករុណារបស់អល់ឡោះ និងការប្រោសប្រណីរបស់ទ្រង់ចំពោះអ្នកមានជំនឿប៉ុណ្ណោះ ពុំមែនដោយសារតែអានុភាព និងកម្លាំងរបស់ពួកគេនោះទេ។
وَقَالَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا عَبَدۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖ نَّحۡنُ وَلَآ ءَابَآؤُنَا وَلَا حَرَّمۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ فَهَلۡ عَلَى ٱلرُّسُلِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
ហើយពួកដែលគោរពសក្ការៈព្រះផ្សេងរួមជាមួយអល់ឡោះនោះបាននិយាយថាៈ ប្រសិនបើអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មានចេតនាឲ្យពួកយើងគោរពសក្ការៈចំពោះទ្រង់តែមួយគត់ និងមិនចង់ឲ្យពួកយើងធ្វើស្ហ៊ីរិកចំពោះទ្រង់ទេនោះ ពួកយើង និងជីដូនជីតារបស់ពួកយើងពីមុនមកនោះក៏នឹងមិនគោរពសក្ការៈចំពោះនរណាមួយផ្សេងពីទ្រង់នោះឡើយ។ ហើយប្រសិនបើទ្រង់មានចេតនាមិនចង់ពួកយើងដាក់បម្រាមលើអ្វីមួយ(ដែលទ្រង់អនុញ្ញាត)នោះ ពួកយើងក៏មិនដាក់បម្រាមចំពោះវានោះដែរ។ អំណះអំណាងដែលមិនត្រឹមត្រូវទាំងនេះ ពួកប្រឆាំងជំនាន់មុនៗក៏បាននិយាយដូចគ្នានេះដែរ។ ហើយតួនាទីរបស់បណ្តាអ្នកនាំសារទាំងឡាយ គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីការផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងច្បាស់លាស់នូវអ្វីដែលគេ(អល់ឡោះ)ប្រើពួកគេឲ្យផ្សព្វផ្សាយនោះទេ។ ជាការពិតណាស់ ពួកគេ(អ្នកនាំសារ)បានផ្សព្វផ្សាយរួចហើយ ហើយពួកប្រឆាំងក៏គ្មានអ្វីដោះសារដោយយកការកំណត់ព្រេងវាសនា(របស់អល់ឡោះ)មកធ្វើជាលេសដោះសារនោះដែរ ក្រោយពីអល់ឡោះបានផ្តល់ឲ្យពួកគេនូវចេតនា និងជម្រើស ព្រមទាំងបានបញ្ជូនអ្នកនាំសារជាច្រើនទៅកាន់ពួកគេហើយនោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدۡ بَعَثۡنَا فِي كُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجۡتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَۖ فَمِنۡهُم مَّنۡ هَدَى ٱللَّهُ وَمِنۡهُم مَّنۡ حَقَّتۡ عَلَيۡهِ ٱلضَّلَٰلَةُۚ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
ហើយជាការពិតណាស់ រាល់ប្រជាជាតិជំនាន់មុនៗទាំងនោះ យើងបានតែងតាំងនូវអ្នកនាំសារម្នាក់ ដោយគេបង្គាប់ប្រើប្រជាជាតិរបស់ខ្លួនឲ្យគោរពសក្ការៈចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់តែមួយគត់ និងបោះបង់ចោលការគោរពសក្ការៈចំពោះអ្នកផ្សេងពីទ្រង់ ដូចជារូបបដិមា ពពួកស្ហៃតន ហើយនិងអ្វីផ្សេងៗទៀត។ ពេលនោះក្នុងចំណោមពួកគេ មានអ្នកដែលអល់ឡោះចង្អុលបង្ហាញដល់គេ។ ដូច្នេះ គេក៏មានជំនឿនិងដើរតាមអ្វីដែលអ្នកនាំសាររបស់ទ្រង់បាននាំមក។ ហើយក្នុងចំណោមពួកគេទៀត មានអ្នកដែលប្រឆាំងនឹងអល់ឡោះ និងប្រឆាំងនឹងអ្នកនាំសាររបស់ទ្រង់។ ដូចនេះ ទ្រង់មិនចង្អុលបង្ហាញដល់គេឡើយ។ ដូចនេះ ភាពវង្វេងចាំបាច់ត្រូវតែកើតឡើងចំពោះពួកគេ។ ហេតុនេះ ចូរពួកអ្នកធ្វើដំណើរនៅលើផែនដីនេះដើម្បីអាចមើលឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែករបស់ពួកអ្នក ថាតើកន្លែងវិលត្រឡប់របស់ពួកដែលបដិសេធ ក្រោយពីទណ្ឌកម្មនិងការបំផ្លិចបំផ្លាញកើតមានចំពោះពួកគេហើយនោះយ៉ាងដូចម្តេចទៅ?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِن تَحۡرِصۡ عَلَىٰ هُدَىٰهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي مَن يُضِلُّۖ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
ទោះបីជាអ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)ព្យាយាមអស់ពីលទ្ធភាពរបស់អ្នកក្នុងការអំពាវនាវពួកគេ និងព្យាយាមក្នុងការចង្អុលបង្ហាញពួកគេ ព្រមទាំងយកហេតុជាបច្ឆ័យទៀតក៏ដោយ ក៏អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ពិតជានឹងមិនផ្តល់ការចង្អុលបង្ហាញចំពោះពួកដែលទ្រង់ធ្វើឲ្យគេវង្វេងនោះដែរ។ ហើយសម្រាប់ពួកគេ គ្មាននរណាម្នាក់ដែលជួយការពារពួកគេពីទណ្ឌកម្មក្រៅពីអល់ឡោះឡើយ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَا يَبۡعَثُ ٱللَّهُ مَن يَمُوتُۚ بَلَىٰ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
ហើយពួកដែលបដិសេធនឹងការពង្រស់ឡើងវិញទាំងនោះបានធ្វើការស្បថស្បែយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ចំពោះវាថាៈ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មិនពង្រស់អ្នកដែលស្លាប់ឲ្យរស់ឡើងវិញឡើយ ខណៈដែលពួកគេពុំមានអំណះអំណាងអ្វីដែលបញ្ជាក់ដូច្នោះសោះនោះ។ ផ្ទុយទៅវិញគឺមិនដូច្នោះឡើយ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់នឹងពង្រស់រាល់អ្នកដែលស្លាប់ទាំងអស់ឲ្យរស់ឡើងវិញ ហើយវាគឺជាការសន្យាមួយដែលពិតប្រាកដ។ ក៏ប៉ុន្តែ មនុស្សលោកភាគច្រើនមិនដឹងថា អល់ឡោះជាម្ចាស់នឹងពង្រស់មនុស្សស្លាប់ឲ្យរស់ឡើងវិញនោះទេ។ ដូច្នេះ ពួកគេក៏បដិសេធនឹងការពង្រស់ឡើងវិញនេះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِيُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي يَخۡتَلِفُونَ فِيهِ وَلِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰذِبِينَ
អល់ឡោះជាម្ចាស់នឹងពង្រស់ពួកគេទាំងអស់គ្នានៅថ្ងៃបរលោក ដើម្បីបញ្ជាក់ពីការពិតដល់ពួកគេនូវអ្វីដែលពួកគេធ្លាប់បានខ្វែងគំនិតគ្នាទាក់ទងនឹងភាពជាម្ចាស់តែមួយគត់របស់អល់ឡោះ ការពង្រស់ឲ្យរស់ឡើងវិញ និងភាពជាព្យាការី និងដើម្បីឲ្យពួកដែលប្រឆាំងដឹងថា ពិតប្រាកដណាស់ពួកគេ គឺជាពួកដែលធ្លាប់បានភូតកុហកបោកប្រាស់ចំពោះការអះអាងរបស់ពួកគេដែលថា អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មានដៃគូ ហើយនិងការបដិសេធរបស់ពួកគេចំពោះការពង្រស់ឡើងវិញនោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّمَا قَوۡلُنَا لِشَيۡءٍ إِذَآ أَرَدۡنَٰهُ أَن نَّقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
ពិតប្រាកដណាស់ នៅពេលដែលយើងមានបំណងចង់ឲ្យអ្នកដែលស្លាប់រស់ឡើងវិញ និងពង្រស់ពួកគេឡើងវិញនោះ គឺគ្មាននរណាម្នាក់អាចហាមឃាត់ឬរារាំងយើងពីការធ្វើដូច្នោះបានឡើយ។ តាមពិត ប្រសិនបើយើងមានបំណងឲ្យវាកើតឡើងនោះ យើងគ្រាន់តែមានបន្ទូលទៅកាន់វាថា “ចូរកើតចុះ” នោះវាក៏កើតឡើងភ្លាមជាមិនខាន។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُواْ لَنُبَوِّئَنَّهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗۖ وَلَأَجۡرُ ٱلۡأٓخِرَةِ أَكۡبَرُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ
ហើយបណ្តាអ្នកដែលបានបោះបង់ផ្ទះសម្បែង ក្រុមគ្រួសារ ហើយនិងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ពួកគេដោយធ្វើការភៀសខ្លួនពីប្រទេសដែលគ្មានជំនឿទៅកាន់ប្រទេសឥស្លាម ដើម្បីស្វែងរកការពេញចិត្តពីអល់ឡោះ ក្រោយពីពួកប្រឆាំងបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពួកគេ និងរឹតត្បិតចំពោះពួកគេនោះ យើងពិតជានឹងផ្តល់ឲ្យពួកគេនៅក្នុងលោកិយនេះនូវកន្លែងស្នាក់នៅមួយដែលពួកគេអាចសាងនូវភាពខ្លាំងក្លា(រឹងមាំ)របស់ពួកគេបាន។ ហើយសម្រាប់ផលបុណ្យនៅថ្ងៃបរលោកវិញ គឺធំធេងជាងនេះទៅទៀត ព្រោះក្នុងចំណោមនោះ គឺមានឋានសួគ៌។ ប្រសិនបើអ្នកដែលមិនបានធ្វើការភៀសខ្លួនទាំងនោះបានដឹងពីផលបុណ្យរបស់អ្នកដែលភៀសខ្លួននោះ ពួកគេនឹងមិនបោះបង់ការភៀសខ្លួននោះទេ(ពួកគេប្រាកដជានឹងភៀសខ្លួនដែរជាមិនខាន)។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ
បណ្តាអ្នកដែលភៀសខ្លួនក្នុងមាគ៌ារបស់អល់ឡោះទាំងនោះ ពួកគេគឺជាបណ្តាអ្នកដែលអត់ធ្មត់ចំពោះការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់ក្រុមរបស់ពួកគេ ការបែកពីក្រុមគ្រួសារនិងប្រទេសជាតិរបស់ពួកគេ ហើយពួកគេអត់ធ្មត់លើការគោរពប្រតិបត្តិអល់ឡោះ ព្រមទាំងប្រគល់ការទុកចិត្តរាល់កិច្ចការទាំងឡាយរបស់ពួកគេចំពោះម្ចាស់របស់ពួកគេតែមួយគត់។ ហេតុនេះហើយទើបអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ប្រទានដល់ពួកគេនូវការតបស្នងដ៏ធំធេងបែបនេះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• العاقل من يعتبر ويتعظ بما حل بالضالين المكذبين كيف آل أمرهم إلى الدمار والخراب والعذاب والهلاك.
• អ្នកដែលមានបញ្ញាញណ គឺអ្នកដែលយកជាមេរៀន និងយកជាបទពិសោធន៍ពីអ្វីដែលបានកើតឡើងចំពោះពួកវង្វេងដែលបដិសេធ ថាតើពួកគេទទួលរងនូវការកម្ទេច ការបំផ្លាញ ទណ្ឌកម្ម និងភាពវិនាសកម្មយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ។
• الحكمة من البعث والمعاد إظهار الله الحقَّ فيما يختلف فيه الناس من أمر البعث وكل شيء.
• បុព្វហេតុនៃការពង្រស់មនុស្សឲ្យរស់ឡើងវិញ គឺអល់ឡោះទ្រង់ចង់បង្ហាញការពិតចំពោះអ្វីដែលមនុស្សលោកនៅខ្វែងគំនិតគ្នាទាក់ទងនឹងការពង្រស់មនុស្សឡើងវិញ និងអ្វីផ្សេងទៀតដែលពួកគេធ្លាប់បានខ្វែងគំនិតគ្នា។
• فضيلة الصّبر والتّوكل: أما الصّبر: فلما فيه من قهر النّفس، وأما التّوكل: فلأن فيه الثقة بالله تعالى والتعلق به.
ឧត្តមភាពនៃការអត់ធ្មត់ និងការប្រគល់ការទុកចិត្តចំពោះអល់ឡោះ ៖ ចំពោះការអត់ធ្មត់ នៅក្នុងវានោះ គឺអំណាចនៃការគ្រប់គ្រងចិត្ត។ រីឯការប្រគល់ការទុកចិត្ត គឺការជឿជាក់ចំពោះអល់ឡោះ និងផ្សាភ្ជាប់នឹងទ្រង់។
• جزاء المهاجرين الذين تركوا ديارهم وأموالهم وصبروا على الأذى وتوكّلوا على ربّهم، هو الموطن الأفضل، والمنزلة الحسنة، والعيشة الرّضية، والرّزق الطّيّب الوفير، والنّصر على الأعداء، والسّيادة على البلاد والعباد.
• ការតបស្នងចំពោះអ្នកភៀសខ្លួនដែលបានបោះបង់ផ្ទះសម្បែង និងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ពួកគេ ហើយអត់ធ្មត់លើការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ព្រមទាំងប្រគល់ការទុកចិត្តចំពោះម្ចាស់របស់ពួកគេនោះ គឺនឹងទទួលបាននូវទឹកដី(កន្លែងរស់នៅ)មួយដ៏ល្អប្រសើរ លំនៅឋានមួយដ៏ល្អប្រពៃ ការរស់នៅដោយភាពពេញចិត្ត លាភសក្ការៈល្អប្រពៃ និងសម្បូរហូរហៀរ ទទួលបានជោគជ័យលើសត្រូវ និងភាពជាចៅហ្វាយនាយគ្រប់គ្រងទឹកដី និងខ្ញុំបម្រើ។
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ إِلَّا رِجَالٗا نُّوحِيٓ إِلَيۡهِمۡۖ فَسۡـَٔلُوٓاْ أَهۡلَ ٱلذِّكۡرِ إِن كُنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
ហើយយើងមិនបានបញ្ជូនអ្នកនាំសារណាម្នាក់មុនអ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)ក្រៅពីបុរសៗដែលជាមនុស្សលោកធម្មតាដែលយើងបានផ្តល់វ៉ាហ៊ីទៅកាន់ពួកគេនោះឡើយ ហើយយើងក៏មិនបានបញ្ជូននូវអ្នកនាំសារណាម្នាក់អំពីពពួកម៉ាឡាអ៊ីកាត់នោះដែរ។ នេះហើយគឺជាមាគ៌ារបស់យើងដែលមានពីមុនមក។ ហើយប្រសិនបើពួកអ្នកបដិសេធចំពោះរឿងនោះ ចូរពួកអ្នកសួរទៅកាន់ពួកដែលគេផ្តល់គម្ពីរឲ្យពីមុន(ពួកយូដា និងពួកណាសរ៉នី) នោះពួកគេនឹងប្រាប់ពួកអ្នកថា ពិតណាស់បណ្តាអ្នកនាំសារទាំងអស់គឺជាមនុស្សលោក ពុំមែនជាម៉ាឡាអ៊ីកាត់នោះទេ ប្រសិនបើពួកអ្នកមិនដឹងថា ពួកគេ(បណ្តាអ្នកនាំសារដែលយើងបានបញ្ជូនមក) គឺជាមនុស្សលោកទេនោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَٱلزُّبُرِۗ وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلذِّكۡرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ
យើងបានបញ្ជូនអ្នកនាំសារទាំងនោះក្នុងចំណោមមនុស្សលោកដោយនាំមកជាមួយនូវភស្តុតាងដ៏ច្បាស់លាស់ និងជាមួយនឹងគម្ពីរជាច្រើនដែលត្រូវបានគេបញ្ចុះមក។ ហើយយើងបានបញ្ចុះទៅកាន់អ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)នូវគម្ពីរគួរអានដើម្បីបកស្រាយបញ្ជាក់ដល់មនុស្សនូវអ្វីដែលពួកគេត្រូវការការបញ្ជាក់បកស្រាយអំពីវា សង្ឃឹមថាពួកគេចេះត្រិះរិះពិចារណា ហើយយកវាជាមេរៀននូវអ្វីដែលមាននៅក្នុងវា(គម្ពីរគួរអាន)។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَفَأَمِنَ ٱلَّذِينَ مَكَرُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ أَن يَخۡسِفَ ٱللَّهُ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضَ أَوۡ يَأۡتِيَهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ
តើពួកដែលរៀបចំផែនការអាក្រក់នានាដើម្បីរារាំងមនុស្សពីមាគ៌ារបស់អល់ឡោះនោះមានសុវត្ថិភាពដែរឬទេ ប្រសិនបើអល់ឡោះជាម្ចាស់ឲ្យពួកគេលិចចូលទៅក្នុងដី(ធរណីស្រូប) ដូចដែលបានកើតឡើងចំពោះករូន ឬក៏ទណ្ឌកម្មមកដល់ពួកគេដោយពួកគេមិនដឹងខ្លួននោះ?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَوۡ يَأۡخُذَهُمۡ عَلَىٰ تَخَوُّفٖ فَإِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٌ
ហើយតើពួកគេមានសុវត្ថិភាពដែរឬទេប្រសិនបើទណ្ឌកម្មរបស់អល់ឡោះមកដល់ពួកគេខណៈដែលពួកគេភ័យខ្លាចអំពីវានោះ? ជាការពិតណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មានសមត្ថភាពលើការដាក់ទណ្ឌកម្មពួកគេគ្រប់ស្ថានភាពទាំងអស់។ ពិតប្រាកដណាស់ ម្ចាស់របស់ពួកអ្នក គឺមហាមេត្តាករុណា មហាអាណិតស្រឡាញ់បំផុតដោយទ្រង់មិនដាក់ទណ្ឌកម្មភ្លាមៗនោះទេ ដោយសង្ឃឹមថា ខ្ញុំបម្រើរបស់ទ្រង់ ពួកគេនឹងសារភាពកំហុសចំពោះទ្រង់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَىٰ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ يَتَفَيَّؤُاْ ظِلَٰلُهُۥ عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَٱلشَّمَآئِلِ سُجَّدٗا لِّلَّهِ وَهُمۡ دَٰخِرُونَ
តើពួកដែលបដិសេធទាំងនោះមិនបានមើលដោយត្រិះរិះពិចារណាទៅកាន់ម៉ាខ្លូករបស់ទ្រង់ទេឬ? ស្រមោលរបស់វាម្តងរេទៅខាងស្តាំ ម្តងទៅខាងឆ្វេង អាស្រ័យទៅតាមចលនានិងការធ្វើដំណើររបស់ព្រះអាទិត្យនៅក្នុងពេលថ្ងៃ និង(អាស្រ័យទៅតាមចលនា)ព្រះចន្ទនៅពេលយប់ ដោយវា(ស្រមោល)ឱនលំទោនចំពោះម្ចាស់របស់វា ព្រមទាំងស៊ូជោតចំពោះទ្រង់នូវការស៊ូជោតមួយយ៉ាងពិតប្រាកដ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلِلَّهِۤ يَسۡجُدُۤ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن دَآبَّةٖ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ
ហើយអ្វីៗទាំងអស់ដែលនៅលើមេឃជាច្រើនជាន់ និងអ្វីៗទាំងអស់ដែលមាននៅលើផែនដីនៃពពួកសត្វ ព្រមទាំងបណ្តាម៉ាឡាអ៊ីកាត់ទាំងឡាយ ពួកគេទាំងនោះក្រាបស៊ូជោតចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់តែមួយគត់ ហើយពួកគេមិនក្រអឺតក្រទមក្នុងការគោរពសក្ការៈ និងគោរពប្រតិបត្តិចំពោះទ្រង់នោះឡើយ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَخَافُونَ رَبَّهُم مِّن فَوۡقِهِمۡ وَيَفۡعَلُونَ مَا يُؤۡمَرُونَ۩
(ទោះបីពួកគេស្ថិតនៅលើការគោរពសក្ការៈ និងគោរពប្រតិបត្តិចំពោះអល់ឡោះជាប់ជានិច្ចក៏ដោយ) ពួកគេ(នៅតែ)កោតខ្លាចម្ចាស់របស់ពួកគេដែលទ្រង់នៅពីលើពួកគេដោយខ្លួនទ្រង់ផ្ទាល់ ទាំងអំណាច និងការគ្រប់គ្រងរបស់ទ្រង់ ហើយពួកគេគោរពប្រត្តិតាមនូវបទបញ្ជាទាំងឡាយដែលម្ចាស់របស់ពួកគេបានបង្គាប់ប្រើ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ وَقَالَ ٱللَّهُ لَا تَتَّخِذُوٓاْ إِلَٰهَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِۖ إِنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ فَإِيَّٰيَ فَٱرۡهَبُونِ
ហើយអល់ឡោះជាម្ចាស់បានមានបន្ទូលទៅកាន់ខ្ញុំបម្រើរបស់ទ្រង់ទាំងអស់ថាៈ ចូរពួកអ្នកកុំយកព្រះពីរមកគោរពសក្ការៈឲ្យសោះ។ តាមពិត ទ្រង់(អល់ឡោះ)គឺជាព្រះជាម្ចាស់តែមួយគត់ដែលត្រូវគេគោរពសក្ការៈដ៏ពិតប្រាកដ ដោយគ្មានអ្នកទីពីរនោះទេ ហើយទ្រង់ក៏គ្មានដៃគូនោះដែរ។ ហេតុនេះ ចូរពួកអ្នកកោតខ្លាចមកចំពោះយើង(តែមួយគត់) ហើយចូរកុំកោតខ្លាចអ្នកផ្សេងក្រៅពីយើងឲ្យសោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَهُ ٱلدِّينُ وَاصِبًاۚ أَفَغَيۡرَ ٱللَّهِ تَتَّقُونَ
ហើយអ្វីៗដែលមាននៅលើមេឃជាច្រើនជាន់ និងអ្វីដែលមាននៅលើផែនដី ទាំងការបង្កើត ការគ្រប់គ្រង និងការចាត់ចែង គឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់ទ្រង់តែមួយគត់។ ហើយចំពោះទ្រង់តែមួយគត់ដែលត្រូវគោរពប្រតិបត្តិ ឱនលំទោន និងមានចិត្តស្មោះសជាប់ជានិច្ចនោះ។ ដូចនេះ តើពួកអ្នកកោតខ្លាចអ្នកផ្សេងក្រៅពីអល់ឡោះឬ? ទេ! ផ្ទុយទៅវិញ ពួកអ្នកត្រូវកោតខ្លាចចំពោះទ្រង់តែមួយគត់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا بِكُم مِّن نِّعۡمَةٖ فَمِنَ ٱللَّهِۖ ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمُ ٱلضُّرُّ فَإِلَيۡهِ تَجۡـَٔرُونَ
ហើយអ្វីដែលពួកអ្នក(ឱមនុស្សលោក)មាន ទាំងឧបការគុណខាងសាសនា ឬឧបការគុណខាងលោកិយ គឺបានមកពីអល់ឡោះតែមួយគត់ មិនមែនបានមកពីអ្នកផ្សេងនោះឡើយ។ បន្ទាប់មក នៅពេលគ្រោះថ្នាក់ ឬជំងឺ ឬភាពក្រីក្របានកើតឡើងចំពោះពួកអ្នក គឺពួកអ្នកបួងសួងដោយអង្វរកសុំពីទ្រង់តែមួយគត់ដើម្បីឲ្យទ្រង់រំដោះពួកអ្នកចេញពីគ្រោះថ្នាក់ដែលពួកអ្នកកំពុងជួប។ ដូច្នេះ អ្នកដែលអាចផ្តល់នូវឧបការគុណ និងអាចរំដោះ(ពួកអ្នក)ពីគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗនោះ គឺជាអ្នកដែលគេចាំបាច់ត្រូវតែគោរពសក្ការៈតែមួយគត់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ إِذَا كَشَفَ ٱلضُّرَّ عَنكُمۡ إِذَا فَرِيقٞ مِّنكُم بِرَبِّهِمۡ يُشۡرِكُونَ
ក្រោយមក នៅពេលដែលទ្រង់ទទួលយកការបួងសួងរបស់ពួកអ្នក និងបានបង្វែរគ្រោះទាំងនោះចេញពីពួកអ្នក ស្រាប់តែមានមួយក្រុមក្នុងចំណោមពួកអ្នកបែរជាធ្វើស្ហ៊ីរិកនឹងម្ចាស់របស់ពួកគេ ដោយពួកគេយកអ្នកផ្សេងមកគោរពសក្ការៈរួមនឹងទ្រង់ទៅវិញ។ តើទង្វើអ្វីក៏ថោកទាបម្លេះ?!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• على المجرم أن يستحي من ربه أن تكون نعم الله عليه نازلة في جميع اللحظات ومعاصيه صاعدة إلى ربه في كل الأوقات.
• អ្នកដែលធ្វើទង្វើអាក្រក់ត្រូវមានការខ្មាសអៀនចំពោះម្ចាស់របស់ពួកគេដែលឧបការគុណរបស់ទ្រង់បានធ្លាក់ចុះមកកាន់ពួកគេគ្រប់ស្ថានភាពទាំងអស់ តែអំពើល្មើសរបស់ពួកគេបែរជាឡើងទៅកាន់ម្ចាស់របស់ពួកគេគ្រប់ពេលទៅវិញ។
• ينبغي لأهل الكفر والتكذيب وأنواع المعاصي الخوف من الله تعالى أن يأخذهم بالعذاب على غِرَّة وهم لا يشعرون.
• គប្បីលើពួកដែលប្រឆាំង ពួកដែលបដិសេធ និងពួកដែលប្រព្រឹត្តអំពើល្មើសគ្រប់ប្រភេទត្រូវមានការភ័យខ្លាចចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់ដែលទ្រង់អាចដាក់ទណ្ឌកម្មពួកគេគ្រប់ពេលដោយពួកគេមិនដឹងខ្លួន។
• جميع النعم من الله تعالى، سواء المادية كالرّزق والسّلامة والصّحة، أو المعنوية كالأمان والجاه والمنصب ونحوها.
• គ្រប់ឧបការគុណទាំងអស់ គឺបានមកពីអល់ឡោះជាម្ចាស់ ទោះបីជារូបី ដូចជាលាភសក្ការៈ សេចក្តីសុខ សុខភាពល្អ ឬអរូបី ដូចជា សន្តិភាព និងឋានៈសក្តិខ្ពង់ខ្ពស់ និងអ្វីផ្សេងពីនេះទៀតក៏ដោយ។
• لا يجد الإنسان ملجأً لكشف الضُّرِّ عنه في وقت الشدائد إلا الله تعالى فيضجّ بالدّعاء إليه؛ لعلمه أنه لا يقدر أحد على إزالة الكرب سواه.
• មនុស្សលោកគ្មានកន្លែងជ្រកកោនណាដែលអាចការពារគេពីគ្រោះថ្នាក់នៅពេលដែលជួបទុក្ខលំបាក ក្រៅពីអល់ឡោះឡើយ។ ដូចនេះ គេមានតែអង្វករដោយការបួងសួងចំពោះទ្រង់ ដោយសារតែគេដឹងថា ពិតប្រាកដណាស់ គ្មាននរណាម្នាក់អាចដកយកទុក្ខព្រួយ និងទុក្ខលំបាកចេញពីរូបគេក្រៅពីទ្រង់នោះឡើយ។
لِيَكۡفُرُواْ بِمَآ ءَاتَيۡنَٰهُمۡۚ فَتَمَتَّعُواْ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ
ការធ្វើស្ហ៊ីរិករបស់ពួកគេចំពោះអល់ឡោះធ្វើឲ្យពួកគេរមិលគុណចំពោះឧបការគុណទាំងឡាយរបស់អល់ឡោះដែលទ្រង់ប្រទានដល់ពួកគេ ដែលក្នុងនោះ គឺការដកយកនូវគ្រោះថ្នាក់(ចេញពីពួកគេ)។ ហេតុនេះហើយទើបមានគេនិយាយទៅកាន់ពួកគេថាៈ ចូរពួកអ្នកសោយសុខនឹងឧបការគុណដែលពួកអ្នកមាន(មួយរយៈពេលខ្លី)សិនចុះ រហូតដល់ទណ្ឌកម្មរបស់អល់ឡោះបានមកដល់ពួកអ្នក។ ពិតណាស់ ពួកអ្នកគង់តែនឹងដឹងជាមិនខាន។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَيَجۡعَلُونَ لِمَا لَا يَعۡلَمُونَ نَصِيبٗا مِّمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡۗ تَٱللَّهِ لَتُسۡـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَفۡتَرُونَ
ហើយពួកមុស្ហរីគីនបានរៀបចំសម្រាប់រូបបដិមារបស់ពួកគេដែលពួកវាទាំងនោះមិនដឹងអ្វីសោះ(ដោយសារតែវាជារបស់គ្មានវិញ្ញាណ មិនអាចផ្តល់ប្រយោជន៍ ហើយក៏មិនអាចផ្តល់គ្រោះថ្នាក់ដែរនោះ)នូវមួយចំណែកនៃទ្រព្យសម្បត្តិតបស់ពួកគេដែលយើងបានប្រទានដល់ពួកគេ ហើយពួកគេបញ្ជិតខ្លួនទៅកាន់ពួកវា(ព្រះនានា)តាមរយៈវា(ចំណែកដែលពួកគេរៀបចំ)។ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានស្បថបានថាៈ នៅថ្ងៃបរលោក ពួកអ្នក(នែពួកមុស្ហរីគីន)ប្រាកដជានឹងត្រូវគេសួរអំពីអ្វីដែលពួកអ្នកអះអាងថា រូបបដិមាទាំងនោះគឺជាព្រះ ហើយនិងការដែលពួកអ្នករៀបចំនូវមួយចំណែកនៃទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ពួកសម្រាប់ពួកវានោះជាមិនខាន។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَيَجۡعَلُونَ لِلَّهِ ٱلۡبَنَٰتِ سُبۡحَٰنَهُۥ وَلَهُم مَّا يَشۡتَهُونَ
ហើយពួកមុស្ហរីគីនបានចាត់ទុកកូនស្រី ថាជាបុត្រីរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់ ហើយពួកគេមានជំនឿទៀតថាៈ ពួកគេ(បុត្រីរបស់អល់ឡោះ)នោះ គឺពួកម៉ាឡាអ៊ីកាត់។ ពិតប្រាកដណាស់ ពួកគេបានចោទប្រកាន់ទៅលើអល់ឡោះថាទ្រង់មានបុត្រី ហើយពួកគេបានជ្រើសរើសសម្រាប់អល់ឡោះនូវអ្វីដែលពួកគេមិនពេញចិត្តសម្រាប់ខ្លួនឯង(ពួកគេមិនពេញចិត្តកូនស្រី តែពួកគេនិយាយថាអល់ឡោះមានបុត្រី)។ អល់ឡោះមហាស្អាតស្អំពីអ្វីដែលពួកគេចាត់ទុកសម្រាប់ទ្រង់ដែលថាទ្រង់មានបុត្រីនោះ។ ហើយពួកគេចាត់ទុកកូនប្រុសដែលពួកគេទោរទន់ទៅរក(ចង់បាន)សម្រាប់ខ្លួនពួកគេ។ ដូច្នេះ តើមានបទល្មើសអ្វីដែលធំធេងជាងនេះទៀតនោះ?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِٱلۡأُنثَىٰ ظَلَّ وَجۡهُهُۥ مُسۡوَدّٗا وَهُوَ كَظِيمٞ
ហើយនៅពេលដែលមាននរណាម្នាក់ប្រាប់ដំណឹងដល់ពួកមុស្ហរីគីនទាំងនោះពីកំណើតកូនស្រី មុខរបស់គេប្រែទៅជាខ្មៅដោយការមិនពេញចិត្តចំពោះដំណឹងដែលគេប្រាប់(ដែលថាពួកគេទទួលបានកូនស្រីនោះ) ហើយដួងចិត្តរបស់គេពោរពេញទៅដោយទុក្ខសោក និងទុក្ខព្រួយ។ ក្រោយមក រូបគេបែរជាភ្ជាប់ទៅកាន់អល់ឡោះនូវអ្វីដែលពួកគេមិនពេញចិត្តសម្រាប់ខ្លួនឯងទៅវិញ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَتَوَٰرَىٰ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ مِن سُوٓءِ مَا بُشِّرَ بِهِۦٓۚ أَيُمۡسِكُهُۥ عَلَىٰ هُونٍ أَمۡ يَدُسُّهُۥ فِي ٱلتُّرَابِۗ أَلَا سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ
គេលាក់ខ្លួន(គេចមុខ)អំពីក្រុមរបស់ខ្លួនព្រោះតែដំណឹងអាក្រក់ដែលគេទទួលបានពីកំណើតកូនស្រីនេះ ហើយគេគិតក្នុងចិត្តថាៈ តើគេគួររក្សាទុកកូនស្រីនេះឲ្យអាប់ឱនដល់កិត្តិយស ឬក៏យកគេ(កូនស្រីនោះ)ទៅកប់ក្នុងដីទាំងរស់? អ្វីដែលពួកមុស្ហរីគីនកំណត់នោះ គឺអាក្រក់បំផុត ដោយពួកគេកំណត់សម្រាប់ម្ចាស់របស់ពួកគេ(អល់ឡោះ)នូវអ្វីដែលពួកគេមិនពេញចិត្តសម្រាប់ខ្លួនឯង។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ مَثَلُ ٱلسَّوۡءِۖ وَلِلَّهِ ٱلۡمَثَلُ ٱلۡأَعۡلَىٰۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
សម្រាប់ពួកប្រឆាំងដែលគ្មានជំនឿចំពោះថ្ងៃបរលោកនោះ គឺមានលក្ខណៈអាក្រក់បំផុត ដូចជា ចង់បានតែកូនប្រុស ភាពល្ងង់ខ្លៅ និងការប្រឆាំង។ ប៉ុន្តែសម្រាប់អល់ឡោះជាម្ចាស់វិញ ទ្រង់មានលក្ខណៈដ៏គួរឲ្យកោតសរសើរ ខ្ពង់ខ្ពស់ ដូចជាភាពឧត្តុង្គឧត្តម ភាពពេញលេញ ភាពមានលើសលប់(មិនត្រូវការអ្នកដទៃ) និងចំណេះដឹង។ ហើយទ្រង់គឺជាម្ចាស់ដែលមហាខ្លាំងពូកែបំផុតនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់ទ្រង់ដែលគ្មាននរណាម្នាក់អាចយកឈ្នះទ្រង់បានឡើយ ហើយទ្រង់មហាគតិបណ្ឌិនៅក្នុងការបង្កើត ការចាត់ចែង និងការដាក់បញ្ញត្តិច្បាប់របស់ទ្រង់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَوۡ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِظُلۡمِهِم مَّا تَرَكَ عَلَيۡهَا مِن دَآبَّةٖ وَلَٰكِن يُؤَخِّرُهُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ لَا يَسۡتَـٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ
ហើយប្រសិនបើអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ដាក់ទណ្ឌកម្មមនុស្សលោកដោយសារតែការបំពាន និងការប្រឆាំងរបស់ពួកគេចំពោះទ្រង់នោះ ទ្រង់នឹងមិនទុកឲ្យមនុស្ស ឬសត្វណាមួយមានជីវិតរស់នៅលើផែនដីឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ ទ្រង់ពន្យារពេលដល់ពួកគេរហូតដល់ពេលមួយដែលត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងចំណេះដឹងរបស់ទ្រង់។ ដូច្នេះ នៅពេលដែលពេលមួយដែលត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងចំណេះដឹងរបស់ទ្រង់បានមកដល់ហើយនោះ ពួកគេមិនអាចសុំពន្យារពេលបានឡើយ ហើយក៏មិនអាចសុំឲ្យមកដល់មុនពេលកំណត់បានដែរសូម្បីមួយវិនាទីក៏ដោយ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَيَجۡعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكۡرَهُونَۚ وَتَصِفُ أَلۡسِنَتُهُمُ ٱلۡكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ ٱلنَّارَ وَأَنَّهُم مُّفۡرَطُونَ
ហើយពួកគេចាត់ទុកកូនស្រីដែលពួកគេស្អប់(មិនចង់បាន)នោះ ថាជារបស់អល់ឡោះទៅវិញ ហើយអណ្តាតរបស់ពួកគេបាននិយាយដោយកុហកថាៈ ពិតណាស់ ពួកគេមានឋានៈខ្ពង់ខ្ពស់ល្អប្រសើរនៅឯអល់ឡោះជាម្ចាស់។ ប្រសិនបើវាជាការពិតនោះ ពិតណាស់ពួកគេនឹងត្រូវគេពង្រស់ឡើងវិញដូចអ្វីដែលពួកគេនិយាយមិនខាន។ គ្មានអ្វីគួរឲ្យសង្ស័យឡើយ ពិតប្រាកដណាស់ សម្រាប់ពួកគេគឺភ្លើងនរក ហើយពិតណាស់ ពួកគេត្រូវបានគេបោះបង់ចោលនៅក្នុងនោះ ដោយពួកគេមិនអាចចាកចេញពីវា(ឋាននរក)បានជារៀងរហូត។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
تَٱللَّهِ لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ ٱلۡيَوۡمَ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានស្បថថាៈ ជាការពិតណាស់ យើងបានតែងតាំងអ្នកនាំសារជាច្រើនទៅកាន់បណ្តាប្រជាជាតិជំនាន់មុនអ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់) ហើយស្ហៃតនបានតុបតែងលម្អសម្រាប់ពួកគេនូវទង្វើដែលអាក្រក់ៗរបស់ពួកគេ ដូចជាការធ្វើស្ហ៊ីរិក ការប្រឆាំង និងការប្រព្រឹត្ត ហើយពួកគេអះអាងថា វា(ស្ហៃតន)គឺជាអ្នកជួយពួកគេនាថ្ងៃបរលោក។ ហេតុនេះ ចូរឲ្យពួកគេសុំការជួយពីវាចុះ។ ហើយនៅថ្ងៃបរលោក ពួកគេនឹងទទួលនូវទណ្ឌកម្មដ៏សែនឈឺចាប់បំផុត។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
ហើយយើងមិនបានបញ្ចុះគម្ពីរគួរអានទៅកាន់អ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)ឡើយ លើកលែងតែដើម្បីបញ្ជាក់ដល់មនុស្សទាំងអស់ចំពោះអ្វីដែលពួកគេបានខ្វែងគំនិតគ្នានៅក្នុងវា ដូចជាការមានជំនឿចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់តែមួយគត់ ការពង្រស់មនុស្សឲ្យរស់ឡើងវិញ និងច្បាប់បញ្ញត្តិផ្សេងៗរបស់សាសនា និងដើម្បីឲ្យគម្ពីរគួរអាននោះក្លាយជាអ្នកចង្អុលបង្ហាញ និងជាក្តីមេត្តាករុណាសម្រាប់បណ្តាអ្នកដែលមានជំនឿចំពោះអល់ឡោះនិងបណ្តាអ្នកនាំសាររបស់ទ្រង់ និងចំពោះអ្វីដែលគម្ពីរគួរអានបាននាំមកប៉ុណ្ណោះ ពីព្រោះពួកគេ គឺជាអ្នកដែលទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីការពិត។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• من جهالات المشركين: نسبة البنات إلى الله تعالى، ونسبة البنين لأنفسهم، وأَنفَتُهم من البنات، وتغيّر وجوههم حزنًا وغمَّا بالبنت، واستخفاء الواحد منهم وتغيبه عن مواجهة القوم من شدّة الحزن وسوء الخزي والعار والحياء الذي يلحقه بسبب البنت.
• ក្នុងចំណោមភាពល្ងង់ខ្លៅរបស់ពួកមុស្ហរីគីននោះគឺ ៖ ពួកគេភ្ជាប់កូនស្រីទៅកាន់អល់ឡោះជាម្ចាស់ ហើយភ្ជាប់កូនប្រុសសម្រាប់ខ្លួនពួកគេផ្ទាល់ ការទទួលបានកូនស្រីធ្វើឲ្យពួកគេមានទុក្ខធ្ងន់ ទឹកមុខរបស់ពួកគេប្រែជាខ្មៅដោយសារតែទុក្ខព្រួយនៃការទទួលបានកូនស្រី ពួកគេលាក់ខ្លួន និងគេចមុខពីក្រុមមនុស្សដោយសារតែទុក្ខព្រួយដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ ភាពអាប់ឱនដ៏អាក្រក់ និងការអៀនខ្មាសដោយសារតែពួកគេទទួលបានកូនស្រី។
• من سنن الله إمهال الكفار وعدم معاجلتهم بالعقوبة ليترك الفرصة لهم للإيمان والتوبة.
• ក្នុងចំណោមមាគ៌ារបស់អល់ឡោះនោះ គឺទ្រង់ពន្យារពេលដល់ពួកប្រឆាំង និងមិនដាក់ទណ្ឌកម្មលើពួកគេភ្លាមៗនោះទេដោយទ្រង់ទុកឱកាសឲ្យពួកគេមានជំនឿ និងសារភាពកំហុស(កែខ្លួន)។
• مهمة النبي صلى الله عليه وسلم الكبرى هي تبيان ما جاء في القرآن، وبيان ما اختلف فيه أهل الملل والأهواء من الدين والأحكام، فتقوم الحجة عليهم ببيانه.
• តួនាទីចម្បងរបស់ព្យាការីមូហាំម៉ាត់ គឺបកស្រាយបញ្ជាក់នូវអ្វីដែលមាននៅក្នុងគម្ពីរគួរអាន បញ្ជាក់អំពីអ្វីដែលពួកអ្នកកាន់សាសនា និងពួកដែលតាមទំនើងចិត្តខ្លួនឯងមានការមានការខ្វែងយោបល់គ្នាពាក់ព័ន្ធនឹងសាសនា និងច្បាប់នានា។ ដូចនេះ ការបកស្រាយបញ្ជាក់របស់គាត់ គឺជាអំណះអំណាងដែលដាក់បន្ទុកទៅលើពួកគេ។
وَٱللَّهُ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ
ហើយអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានបញ្ចុះទឹកភ្លៀងពីលើមេឃមក។ បន្ទាប់មក តាមរយៈទឹកភ្លៀងនេះ ទ្រង់បានធ្វើឲ្យដីរស់ឡើងវិញដោយការបញ្ចេញនូវរុក្ខជាតិជាច្រើនចេញពីដីនោះក្រោយពីវាមានភាពស្ងួតហួតហែង។ ពិតប្រាកដណាស់ នៅក្នុងការបញ្ចុះទឹកភ្លៀងពីលើមេឃមក និងការបញ្ចេញនូវរុក្ខជាតិជាច្រើនចេញពីដីដោយសារទឹកភ្លៀងនោះ គឺជាភស្តុតាងយ៉ាងច្បាស់លាស់មួយដែលបង្ហាញទៅលើសមត្ថភាពរបស់អល់ឡោះសម្រាប់ក្រុមដែលស្តាប់បន្ទូលរបស់អល់ឡោះ និងយកវាមកត្រិះរិះពិចារណា។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِۦ مِنۢ بَيۡنِ فَرۡثٖ وَدَمٖ لَّبَنًا خَالِصٗا سَآئِغٗا لِّلشَّٰرِبِينَ
ហើយពិតប្រាកដណាស់ នៅក្នុងរឿងសត្វពាហនៈ ដូចជាសត្វអូដ្ឋ សត្វគោ និងសត្វពពែ គឺជាមេរៀនមួយសម្រាប់ពួកអ្នក(ឱមនុស្សលោក)ដែលពួកអ្នកអាចយកវាជាមេរៀនបាន ខណៈដែលយើងបានផ្តល់ឲ្យពួកអ្នកទទួលទាននូវទឹកដោះដែលចេញមកពីចន្លោះរវាងពោះដែលផ្ទុកទៅដោយលាមក និងឈាមដែលនៅក្នុងខ្លួន។ ព្រមជាមួយគ្នានេះ វាបានបញ្ចេញនូវទឹកដោះដ៏បរិសុទ្ធ និងមានរសជាតិឆ្ងាញ់សម្រាប់អ្នកដែលទទួលទាន។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمِن ثَمَرَٰتِ ٱلنَّخِيلِ وَٱلۡأَعۡنَٰبِ تَتَّخِذُونَ مِنۡهُ سَكَرٗا وَرِزۡقًا حَسَنًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
ហើយចំពោះផលានុផលដែលយើងបានប្រទានដល់ពួកអ្នក ដូចជាផ្លែល្មើ និងផ្លែទំពាំងបាយជូរនោះ ក៏ជាមេរៀនសម្រាប់ពួកអ្នកផងដែរ។ ពិតប្រាកដណាស់ ពួកអ្នកអាចយកវាធ្វើជាគ្រៀងស្រវឹងដែលធ្វើឲ្យបាត់បង់ប្រាជ្ញាស្មារតី(ស្រវឹង)ដែលវាមិនល្អនោះទេ ហើយពួកអ្នកក៏អាចយកវាមកធ្វើជាចំណីដ៏ល្អប្រសើរផងដែរដែលពួកអ្នកអាចទាញយកផលប្រយោជន៍ពីវាបាន ដូចជាធ្វើជាផ្លែល្មើក្រៀម ទំពាំងបាយជូរក្រៀម និងទឹកខ្មេះជាដើម។ ជាការពិតណាស់ នៅក្នុងរឿងដែលបានលើកឡើងទាំងនេះ គឺជាភស្តុតាងដែលបង្ហាញពីសមត្ថភាពរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់និងការប្រោសប្រទានរបស់ទ្រង់ចំពោះខ្ញុំបម្រើរបស់ទ្រង់សម្រាប់ក្រុមដែលចេះគិតពិចារណា ពីព្រោះពួកគេ គឺជាអ្នកដែលយកវាធ្វើជាមេរៀន។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَوۡحَىٰ رَبُّكَ إِلَى ٱلنَّحۡلِ أَنِ ٱتَّخِذِي مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتٗا وَمِنَ ٱلشَّجَرِ وَمِمَّا يَعۡرِشُونَ
ហើយម្ចាស់របស់អ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)បានបញ្ជា និងណែនាំទៅកាន់សត្វឃ្មុំថាៈ ចូរឯងតាំងសំបុកនានានៅតាមភ្នំ និងតាំងសំបុកនានានៅតាមដើមឈើទាំងឡាយ ហើយនិងនៅតាមដំបូលដែលមនុស្សបានសាងសង់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ فَٱسۡلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلٗاۚ يَخۡرُجُ مِنۢ بُطُونِهَا شَرَابٞ مُّخۡتَلِفٌ أَلۡوَٰنُهُۥ فِيهِ شِفَآءٞ لِّلنَّاسِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
ក្រោយមក ចូរឯងស៊ីនូវរាល់ភោគផលទាំងឡាយតាមដែលឯងប្រាថ្នា ហើយចូរឯងហោះហើរតាមផ្លូវដែលម្ចាស់របស់ឯងបានបញ្ជាដោយងាយស្រួលចុះ។ ទឹកឃ្មុំដែលចេញពីពោះសត្វឃ្មុំនោះ គឺមានពណ៌ផ្សេងៗគ្នា ក្នុងនោះមានពណ៌ស ពណ៌លឿង និងពណ៌ផ្សេងទៀតក្រៅពីពណ៌ទាំងពីរនេះ ដែលនៅក្នុងនោះ គឺជាឱសថព្យាបាលសម្រាប់មនុស្សលោក ដោយពួកគេអាចយកវា(ទឹកឃ្មុំ)មកព្យាបាលជំងឺផ្សេងៗបាន។ ហើយនៅក្នុងការបញ្ជាសត្វឃ្មុំឲ្យធ្វើដូច្នោះ ហើយនិងទឹកឃ្មុំដែលចេញពីពោះរបស់វានោះ គឺជាភស្តុតាងដែលបង្ហាញពីសមត្ថភាពរបស់អល់ឡោះ និងការចាត់ចែងកិច្ចការទាំងឡាយនៃម៉ាខ្លូករបស់ទ្រង់សម្រាប់ក្រុមដែលចេះគិតពិចារណា ពីព្រោះពួកគេ គឺជាអ្នកដែលយកវាធ្វើជាមេរៀន។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ ثُمَّ يَتَوَفَّىٰكُمۡۚ وَمِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَىٰٓ أَرۡذَلِ ٱلۡعُمُرِ لِكَيۡ لَا يَعۡلَمَ بَعۡدَ عِلۡمٖ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٞ قَدِيرٞ
ហើយអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានបង្កើតពួកអ្នកដោយគ្មានគំរូពីមុនមកសោះ។ ក្រោយមក ទ្រង់ធ្វើឲ្យពួកអ្នកស្លាប់នៅពេលដែលកាលកំណត់នៃអាយុជីវិតរបស់ពួកអ្នកមកដល់។ ហើយក្នុងចំណោមពួកអ្នក មានអ្នកដែលគេទុកអាយុជីវិតរបស់គេរហូតដល់ដំណាក់កាលអាក្រក់បំផុតនៃជីវិត នោះគឺវ័យចាស់ជរា។ ពេលនោះ គេមិនដឹងនូវអ្វីដែលគេធ្លាប់បានដឹងពីមុននោះទេ(ដោយសារតែភាពវង្វេងវង្វាន់)។ ពិតប្រាកដណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មហាដឹងបំផុតដោយគ្មានទង្វើណាមួយរបស់ខ្ញុំបម្រើទ្រង់អាចលាក់បាំងពីទ្រង់បានឡើយ ហើយទ្រង់មហាមានអានុភាពដោយគ្មានអ្វីមួយដែលទ្រង់អសមត្ថភាពនោះឡើយ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱللَّهُ فَضَّلَ بَعۡضَكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ فِي ٱلرِّزۡقِۚ فَمَا ٱلَّذِينَ فُضِّلُواْ بِرَآدِّي رِزۡقِهِمۡ عَلَىٰ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَهُمۡ فِيهِ سَوَآءٌۚ أَفَبِنِعۡمَةِ ٱللَّهِ يَجۡحَدُونَ
ហើយអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានលើកតម្កើងពួកអ្នកមួយចំនួនឲ្យប្រសើរជាងគ្នាចំពោះលាភសក្ការៈដែលយើងប្រទានឲ្យពួកអ្នក ដោយទ្រង់ធ្វើឲ្យក្នុងចំណោមពួកអ្នក មានអ្នកមាន មានអ្នកក្រ មានចៅហ្វាយ និងមានអ្នកដែលត្រូវគេធ្វើជាចៅហ្វាយ(កូនចៅ)។ ប៉ុន្តែអ្នកដែលអល់ឡោះបានលើកតម្កើងពួកគេក្នុងការផ្តល់លាភសក្ការៈរបស់ទ្រង់នោះ ពួកគេមិនចង់ផ្តល់នូវអ្វីដែលអល់ឡោះបានប្រទាន ដល់ពួកគេនោះឲ្យទៅខ្ញុំបម្រើដាច់ថ្លៃរបស់ពួកគេឡើយ ដើម្បីឲ្យពួកគេ(ខ្ញុំបម្រើដាច់ថ្លៃ)មានកម្មសិទ្ធិស្មើគ្នាជាមួយនឹងពួកគេ(ដែលជាចៅហ្វាយ)។ ដូច្នេះ ហេតុអ្វីបានជាពួកគេពេញចិត្តឲ្យអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មានដៃគូជាមួយនឹងខ្ញុំបម្រើរបស់ទ្រង់ ខណៈដែលពួកគេផ្ទាល់មិនពេញចិត្តឲ្យខ្លួនឯងមានដៃគូជាមួយខ្ញុំបម្រើដាច់ថ្លៃរបស់ពួកគេ និងមានភាពស្មើគ្នាជាមួយពួកគេសោះនោះទៅវិញ? តើនេះជាការបំពានអ្វីដែរទៅ? ហើយតើមានការរមិលគុណនឹងឧបការគុណរបស់អល់ឡោះមួយណាទៅដែលធំធេងជាងនេះទៀតនោះ?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُم بَنِينَ وَحَفَدَةٗ وَرَزَقَكُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِۚ أَفَبِٱلۡبَٰطِلِ يُؤۡمِنُونَ وَبِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ هُمۡ يَكۡفُرُونَ
ហើយអល់ឡោះទ្រង់បានបង្កើតភរិយាចេញពីរាងកាយរបស់ពួកអ្នកផ្ទាល់សម្រាប់ពួកអ្នកដែលពួកអ្នកមានភាពរីករាយជាមួយនឹងពួកនាង(ភរិយា) ហើយទ្រង់បានបង្កើតចេញពីភរិយារបស់ពួកអ្នកនោះនូវកូនចៅជាច្រើនសម្រាប់ពួកអ្នក ហើយទ្រង់បានប្រទានលាភសក្ការៈដល់ពួកអ្នកនូវចំណីអាហារជាច្រើនដ៏ល្អប្រពៃ ដូចជាសាច់ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងផ្លែឈើ។ ដូច្នេះ តើចំពោះរូបបដិមា និងព្រះនានាដែលមិនត្រឹមត្រូវទាំងនោះពួកគេនាំគ្នាមានជំនឿ តែចំពោះឧបការគុណដ៏ច្រើនរបស់អល់ឡោះដែលពួកគេគ្មានលទ្ធភាពរាប់អស់ផងនោះ ពួកគេបែរជារមិលគុណនិងមិនដឹងគុណអល់ឡោះតាមរយៈការមានជំនឿចំពោះទ្រង់តែមួយគត់នោះឬ?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• جعل تعالى لعباده من ثمرات النخيل والأعناب منافع للعباد، ومصالح من أنواع الرزق الحسن الذي يأكله العباد طريًّا ونضيجًا وحاضرًا ومُدَّخَرًا وطعامًا وشرابًا.
• អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានបង្កើតសម្រាប់ខ្ញុំបម្រើរបស់ទ្រង់នូវផ្លែល្មើនិងផ្លែទំពាំងបាយជូរ គឺដើម្បីផ្តល់ជាផលប្រយោជន៍ដល់ពួកគេដែលគេអាចហូបវាបានទាំងស្រស់ៗ ទាំងទុំ ហូបភ្លាមៗ ឬរក្សាទុកយូរ ជាចំណីអាហារ ឬជាភេសជ្ជៈ។
• في خلق النحلة الصغيرة وما يخرج من بطونها من عسل لذيذ مختلف الألوان بحسب اختلاف أرضها ومراعيها، دليل على كمال عناية الله تعالى، وتمام لطفه بعباده، وأنه الذي لا ينبغي أن يوحَّد غيره ويُدْعى سواه.
ចំពោះការបង្កើតសត្វឃ្មុំដ៏តូច និងទឹកឃ្មុំដែលចេញពីពោះរបស់វាដែលមានរសជាតិឆ្ងាញ់ មានពណ៌ខុសៗគ្នាដោយអាស្រ័យទៅតាមទឹកដី និងការរក្សាទុករបស់វានោះ គឺជាភស្តុតាងបង្ហាញទៅលើការថែរក្សាដ៏ពេញលេញរបស់អល់ឡោះ និងភាពទន់ភ្លន់ដ៏ពេញលេញរបស់ទ្រង់ចំពោះខ្ញុំបម្រើរបស់ទ្រង់។ ដូចនេះ មិនគប្បីឡើយក្នុងការដែលគេគោរពសក្ការៈអ្នកផ្សេង និងបួងសួងសុំពីអ្នកផ្សេងក្រៅពីទ្រង់នោះ។
• من منن الله العظيمة على عباده أن جعل لهم أزواجًا ليسكنوا إليها، وجعل لهم من أزواجهم أولادًا تقرُّ بهم أعينهم، ويخدمونهم ويقضون حوائجهم، وينتفعون بهم من وجوه كثيرة.
• ក្នុងចំណោមការប្រោសប្រណីដ៏ធំធេងរបស់អល់ឡោះចំពោះខ្ញុំបម្រើរបស់ទ្រង់នោះ គឺទ្រង់បានបង្កើតសម្រាប់ពួកគេនូវភរិយាដើម្បីឲ្យពួកគេរួមរស់ជាមួយនាង ហើយទ្រង់បង្កើតចេញពីភរិយារបស់ពួកគេនោះទៀតនូវកូនចៅជាច្រើនដែលធ្វើឲ្យពួកគេមានភាពរីករាយ បម្រើពួកគេ និងជួយបំពេញសេចក្តីត្រូវការរបស់ពួកគេ ព្រមទាំងអាចទាញយកផលប្រយោជន៍ពីពួកគេ(កូនចៅ)តាមផ្នែកផ្សេងៗជាច្រើនទៀត។
وَيَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَهُمۡ رِزۡقٗا مِّنَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ شَيۡـٔٗا وَلَا يَسۡتَطِيعُونَ
ហើយពួកមុស្ហរីគីនទាំងនោះបានគោរពសក្ការៈចំពោះរូបបដិមានានាក្រៅពីអល់ឡោះដែលពួកវាមិនអាចផ្តល់លាភសក្ការៈដល់ពួកគេនូវលាភសក្ការៈណាមួយ មិនថា(លាភសក្ការៈ)មកពីលើមេឃជាច្រើនជាន់ និងនៅលើផែនដីឲ្យពួកគេនោះឡើយ ហើយពួកវាក៏គ្មានសមត្ថភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងលាភសក្ការៈទាំងនោះដែរ ពីព្រោះរូបបដិមាទាំងនោះ គឺជារបស់ដែលគ្មានជីវិត ហើយក៏គ្មានចំណេះដឹងអ្វីនោះដែរ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَلَا تَضۡرِبُواْ لِلَّهِ ٱلۡأَمۡثَالَۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
ហេតុនេះ ចូរពួកអ្នក(ឱមនុស្សលោក)កុំយកអល់ឡោះជាម្ចាស់ទៅប្រៀបប្រដូចនឹងរូបបដិមាទាំងនោះ ដែលពួកវាមិនអាចផ្តល់ផលប្រយោជន៍ និងមិនអាចផ្តល់គ្រោះថ្នាក់អ្វីសោះនោះឲ្យសោះ។ ជាការពិតណាស់ ទ្រង់គ្មានអ្វីដែលអាចប្រៀបប្រដូច រហូតពួកអ្នកគោរពសក្ការៈអ្នកផ្សេងរួមជាមួយនឹងទ្រង់នោះឡើយ។ ពិតប្រាកដណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ដឹងនូវអ្វីដែលជាកម្មសិទ្ធិបស់ទ្រង់នៃលក្ខណៈសម្បត្តិខ្ពង់ខ្ពស់ និងពេញលេញ តែពួកអ្នកវិញមិនដឹងពីរឿងនេះឡើយ។ ហេតុនេះទើបពួកអ្នកធ្លាក់ចូលទៅក្នុងទង្វើស្ហ៊ីរិកចំពោះទ្រង់ និងអះអាងថា ទ្រង់មានលក្ខណៈដូចបដិមានានារបស់ពួកអ្នកនោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلًا عَبۡدٗا مَّمۡلُوكٗا لَّا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَمَن رَّزَقۡنَٰهُ مِنَّا رِزۡقًا حَسَنٗا فَهُوَ يُنفِقُ مِنۡهُ سِرّٗا وَجَهۡرًاۖ هَلۡ يَسۡتَوُۥنَۚ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់លើកយកនូវឧទាហរណ៍មួយដើម្បីឆ្លើយតបទៅកាន់ពួកមុស្ហរីគីន ៖ គឺខ្ញុំបម្រើដាច់ថ្លៃម្នាក់ដែលនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់គេ ដែលរូបគេ(ខ្ញុំបម្រើ)គ្មានលទ្ធភាពក្នុងការចំណាយនោះទេ ហើយគេក៏គ្មានអ្វីដើម្បីចំណាយសម្រាប់ខ្លួនគេនោះដែរ ហើយម្នាក់ទៀត គឺជាអ្នកដែលមានសេរីភាពពេញលេញដែលយើងប្រទានដល់គេនូវទ្រព្យសម្បត្តិដែលស្របច្បាប់ ដែលគេអាចចាត់ចែងចំពោះវា(ទ្រព្យសម្បត្តិនោះ)តាមដែលគេប្រាថ្នា ដោយគេបរិច្ចាគវាដោយអាថ៌កំបាំង និងដោយបើកចំហតាមដែលគេចង់។ ជាការពិតណាស់ បុរសទាំងពីរនេះ គឺមិនស្មើគ្នាឡើយ។ ដូចនេះ តើពួកអ្នកផ្តល់ភាពស្មើគ្នារវាងអល់ឡោះជាម្ចាស់ដែលជាអ្នកមានកម្មសិទ្ធិដែលអាចចាត់ចែងនូវអ្វីដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ទ្រង់ទៅតាមអ្វីដែលទ្រង់មានចេតនា និងរវាងរូបបដិមានានារបស់ពួកអ្នកដែលគ្មានមត្ថភាពអ្វីសោះនោះយ៉ាងដូចម្តេច? ការសរសើរទាំងឡាយ គឺសម្រាប់អល់ឡោះជាម្ចាស់ដែលសាកសមបំផុតចំពោះការកោតសរសើរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ពួកមុស្ហរីគីនភាគច្រើនមិនដឹងពីភាពជាម្ចាស់តែមួយរបស់អល់ឡោះដែលត្រូវគោរពសក្ការៈ និងជាអ្នកដែលសាកសមត្រូវគេគោរពសក្ការៈចំពោះទ្រង់តែមួយគត់នោះទេ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا رَّجُلَيۡنِ أَحَدُهُمَآ أَبۡكَمُ لَا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَهُوَ كَلٌّ عَلَىٰ مَوۡلَىٰهُ أَيۡنَمَا يُوَجِّههُّ لَا يَأۡتِ بِخَيۡرٍ هَلۡ يَسۡتَوِي هُوَ وَمَن يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَهُوَ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
ហើយអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានលើកយកនូវឧទាហរណ៍មួយផ្សេងទៀតដើម្បីឆ្លើយតបទៅកាន់ពួកគេ នោះគឺឧទាហរណ៍នៃបុរសពីរនាក់ ៖ ម្នាក់ក្នុងចំណោមគេទាំងពីរ គឺជាមនុស្សគដែលស្តាប់មិនឮ និងមិនអាចនិយាយបាន ហើយក៏មិនអាចយល់អ្វីបានដែរដោយសារតែភាពថ្លង់ និងគរបស់គេ។ គេគ្មានសមត្ថភាពក្នុងការផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ខ្លួនឯងនិងអ្នកដទៃនោះឡើយ ហើយរូបគេគឺជាបន្ទុកដ៏ធ្ងន់ធ្ងរចំពោះអាណាព្យាបាលរបស់គេនិងអ្នកដែលគាំពារចំពោះកិច្ចការរបស់គេ។ ទោះបីជាគេ(អាណាព្យាបាល)ប្រើឲ្យជននោះទៅទីណាក៏ដោយ ក៏គេមិនដែលនាំមកវិញនូវប្រការល្អនោះទេ ហើយក៏មិនអាចនាំមកនូវអ្វីដែលគេចង់បាននោះដែរ។ តើអ្នកដែលមានស្ថានភាពបែបនេះមានភាពស្មើគ្នាជាមួយនឹងអ្នកដែលអាចស្តាប់បាន និងអាចនិយាយបានដែលអាចផ្តល់នូវផលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើន ដោយគេប្រើមនុស្សឲ្យប្រកាន់ខ្ជាប់នឹងភាពយុត្តិធម៌ ហើយរូបគេខ្លួនឯងក៏ស្ថិតនៅលើមាគ៌ាត្រឹមត្រូវដោយស្ថិតនៅលើមាគ៌ាដ៏ច្បាស់លាស់ដោយគ្មានភាពមន្ទិលសង្ស័យនៅក្នុងវា និងគ្មានភាពវៀចវេរនោះដែរឬទេ? ដូច្នេះ តើពួកអ្នក(ឱពួកមុស្ហរីគីន)ផ្តល់ភាពស្មើគ្នារវាងអល់ឡោះជាម្ចាស់ដែលត្រូវបានពិពណ៌នាដោយលក្ខណៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ និងពេញលេញជាមួយនឹងរូបបដិមាទាំងឡាយរបស់ពួកអ្នកដែលស្តាប់មិនលឺ និងមិនចេះនិយាយ មិនអាចផ្តល់នូវផលប្រយោជន៍ ហើយក៏មិនអាចការពារពីគ្រោះថ្នាក់នោះយ៉ាងដូចម្តេចទៅ?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلِلَّهِ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَمَآ أَمۡرُ ٱلسَّاعَةِ إِلَّا كَلَمۡحِ ٱلۡبَصَرِ أَوۡ هُوَ أَقۡرَبُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
ហើយប្រការអាថ៌កំបាំងដែលមាននៅលើមេឃជាច្រើនជាន់ និងប្រការអាថ៌កំបាំងដែលមាននៅលើផែនដី គឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់តែមួយគត់ ហើយចំណេះដឹងអំពីប្រការទាំងនោះ គឺសម្រាប់តែទ្រង់ប៉ុណ្ណោះ ពុំមែនសម្រាប់នរណាម្នាក់នៃម៉ាខ្លូករបស់ទ្រង់ឡើយ។ ហើយកិច្ចការនៃថ្ងៃបរលោកដែលវាស្ថិតក្នុងចំណោមប្រការអាថ៌កំបាំង និងសម្រាប់តែទ្រង់(ដែលដឹង)ដែរនោះ គឺនឹងមកដល់យ៉ាងលឿនបំផុតនៅពេលណាដែលទ្រង់មានចេតនាប្រៀបបាននឹងមួយប៉ព្រិចភ្នែកប៉ុណ្ណោះ។ ផ្ទុយទៅវិញគឺវាឆាប់ជាងនេះទៅទៀត។ ជាការពិតណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មានអានុភាពលើអ្វីៗទាំងអស់ ដោយគ្មានអ្វីមួយដែលទ្រង់អសមត្ថភាពនោះឡើយ។ នៅពេលណាដែលទ្រង់មានចេតនាចង់ឲ្យកិច្ចការអ្វីមួយកើតឡើងនោះ ទ្រង់គ្រាន់តែមានបន្ទូលទៅកាន់វាថា “ចូរកើតចុះ” វានឹងកើតឡើងភ្លាម។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱللَّهُ أَخۡرَجَكُم مِّنۢ بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ شَيۡـٔٗا وَجَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡـِٔدَةَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
ហើយអល់ឡោះទ្រង់បានបញ្ចេញពួកអ្នក(ឱមនុស្សលោកទាំងឡាយ)ពីផ្ទៃមាតារបស់ពួកអ្នកក្រោយពីដល់ពេលកំណត់ដែលត្រូវសម្រាលមកជាទារកដោយពួកអ្នកមិនដឹងអ្វីទាល់តែសោះ។ ហើយទ្រង់បានធ្វើឲ្យពួកអ្នកមានត្រចៀកដើម្បីអាចស្តាប់លឺ និងមានភ្នែកដើម្បីឲ្យពួកអ្នកអាចប្រើវាដើម្បីមើល និងមានបេះដូងដើម្បីឲ្យពួកអ្នកចេះគិតពិចារណា សង្ឃឹមថាពួកអ្នកនឹងដឹងគុណអល់ឡោះចំពោះឧបការគុណដែលទ្រង់ប្រទានឲ្យពួកអ្នកអំពីវា។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ مُسَخَّرَٰتٖ فِي جَوِّ ٱلسَّمَآءِ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱللَّهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
តើពួកមុស្ហរីគីនមិនបានសម្លឹងមើលទៅកាន់សត្វស្លាបដែលហោះហើរយ៉ាងងាយស្រួលនៅលើអាកាសដោយប្រើស្លាបរបស់វាដែលអល់ឡោះបានផ្តល់ដល់វា ហើយទ្រង់បានប្រើវាឲ្យបង្រួម និងត្រដាងស្លាបរបស់វាទេឬ? គ្មាននរណាម្មាក់អាចទប់វាឲ្យនៅលើអាកាសមិនឲ្យធ្លាក់ ក្រៅពីអល់ឡោះដែលជាអ្នកមានសមត្ថភាពបំផុតនោះឡើយ។ ជាការពិតណាស់ នៅក្នុងរឿងដែលសត្វស្លាបអាចត្រដាងស្លាបរបស់វាចុះឡើង និងការទប់វាមិនឲ្យធ្លាក់នោះ គឺជាភស្តុតាងសម្រាប់ក្រុមដែលមានជំនឿចំពោះអល់ឡោះ ដោយសារតែពួកគេគឺជាអ្នកដែលទទួលបានផលប្រយោជន៍តាមរយៈភស្តុតាង និងមេរៀនទាំងនោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• لله تعالى الحكمة البالغة في قسمة الأرزاق بين العباد، إذ جعل منهم الغني والفقير والمتوسط؛ ليتكامل الكون، ويتعايش الناس، ويخدم بعضهم بعضًا.
• សម្រាប់អល់ឡោះជាម្ចាស់ ទ្រង់មានបុព្វហេតុជាក់លាក់របស់ទ្រង់ចំពោះការបែងចែងលាភសក្ការៈរវាងខ្ញុំបម្រើទាំងឡាយ ដោយទ្រង់បានធ្វើឲ្យក្នុងចំណោមពួកគេមានអ្នកមាន មានអ្នកក្រ និងមានអ្នកដែលមានជីវភាពមធ្យម ដែលអាចជួយបម្រើគ្នា និងបំពេញសេចក្តីត្រូវការគ្នាទៅវិញទៅមក។
• دَلَّ المثلان في الآيات على ضلالة المشركين وبطلان عبادة الأصنام؛ لأن شأن الإله المعبود أن يكون مالكًا قادرًا على التصرف في الأشياء، وعلى نفع غيره ممن يعبدونه، وعلى الأمر بالخير والعدل.
• ឧទាហរណ៍ទាំងពីរនៅក្នុងវាក្យខណ្ឌខាងលើបានបង្ហាញទៅលើភាពវង្វេងរបស់ពួកមុស្ហរីគីន និងភាពមិនត្រឹមត្រូវនៃការគោរពសក្ការៈចំពោះរូបបដិមា ដោយសារតែអ្នកដែលត្រូវគេគោរពសក្ការៈនោះត្រូវតែជាអ្នកដែលមានកម្មសិទ្ធិ មានសមត្ថភាពក្នុងការចាត់ចែងអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង ហើយមានសមត្ថភាពអាចផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់អ្នកដែលគោរពសក្ការៈចំពោះគេបាន និងស្ថិតនៅលើការប្រើឲ្យធ្វើល្អ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នឹងភាពយុត្តិធម៌។
• من نعمه تعالى ومن مظاهر قدرته خلق الناس من بطون أمهاتهم لا علم لهم بشيء، ثم تزويدهم بوسائل المعرفة والعلم، وهي السمع والأبصار والأفئدة، فبها يعلمون ويدركون.
• ក្នុងចំណោមឧបការគុណរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់ និងការស្តែងពីសមត្ថភាពរបស់ទ្រង់នោះ គឺទ្រង់បានបង្កើតមនុស្សចេញពីផ្ទៃមាតារបស់ពួកគេដោយពួកគេគ្មានដឹងអ្វីសោះ។ ក្រោយមក ទ្រង់បានបន្ថែមដល់ពួកគេនូវមធ្យោបាយនៃការស្គាល់ និងការដឹង ដូចជាការស្តាប់ ការមើល និងដួងចិត្ត ដែលតាមរយៈវាទាំងនេះពួកគេអាចយល់ និងដឹងបាន។
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۢ بُيُوتِكُمۡ سَكَنٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّن جُلُودِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ بُيُوتٗا تَسۡتَخِفُّونَهَا يَوۡمَ ظَعۡنِكُمۡ وَيَوۡمَ إِقَامَتِكُمۡ وَمِنۡ أَصۡوَافِهَا وَأَوۡبَارِهَا وَأَشۡعَارِهَآ أَثَٰثٗا وَمَتَٰعًا إِلَىٰ حِينٖ
ហើយអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានបង្កើតនូវគេហដ្ឋានផ្សេងៗដែលពួកអ្នកសាងសង់វាពីថ្ម និងពីអ្វីផ្សេងទៀតជាកន្លែងស្នាក់នៅនិងសម្រាកសម្រាប់ពួកអ្នក។ ហើយទ្រង់បានបង្កើតចេញពីស្បែកសត្វអូដ្ឋ សត្វគោ និសត្វពពែនោះនូវតង់នៅតាមទីជនបទសម្រាប់ពួកអ្នកប្រៀបដូចជាផ្ទះអ្នកស្រុក(ដែលមិនធ្វើដំណើ)ដែលធ្វើឲ្យពួកអ្នកមានភាពធូរស្រាលក្នុងការយកវាតាមខ្លួនក្នុងពេលធ្វើដំណើររបស់ពួកអ្នកពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយ និងមានភាពងាយស្រួលក្នុងការរៀបចំ(តម្លើង)នៅពេលដែលពួកអ្នកបោះទីតាំង។ ហើយទ្រង់ក៏បានបង្កើតសម្រាប់ពួកអ្នកផងដែរនូវរោមចៀម ស្បែកសត្វអូដ្ឋ និងរោមសត្វពពែទាំងឡាយធ្វើជាគ្រឿងតុបតែងលម្អផ្ទះរបស់ពួកអ្នក និងជាកម្រាល និងជារបស់សម្រាប់គ្របឥវ៉ាន់ ដែលពួកគេអាចប្រើប្រាស់វារហូតដល់ពេលកំណត់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّمَّا خَلَقَ ظِلَٰلٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡجِبَالِ أَكۡنَٰنٗا وَجَعَلَ لَكُمۡ سَرَٰبِيلَ تَقِيكُمُ ٱلۡحَرَّ وَسَرَٰبِيلَ تَقِيكُم بَأۡسَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ يُتِمُّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تُسۡلِمُونَ
ហើយអល់ឡោះបានបង្កើតសម្រាប់ពួកអ្នកនូវដើមឈើ និងសំណង់អគារជាច្រើនដែលពួកអ្នកអាចជ្រកកោន(ជ្រកម្លប់)ពីកម្តៅ ហើយទ្រង់បានបង្កើតសម្រាប់ពួកអ្នកអំពីភ្នំទាំងឡាយនោះ គឺមានរូងក្រោមដី រូងភ្នំ និងគុហាភ្នំ ដើម្បីឲ្យពួកអ្នកអាចលាក់ខ្លួននៅក្នុងវានោះពីអាកាសធាតុត្រជាក់ ក្តៅ និងពីសត្រូវ។ ទ្រង់បានបង្កើតសម្រាប់ពួកអ្នកនូវក្រណាត់ និងសម្លៀកបំពាក់ពីកប្បាសដែលអាចការពារពួកអ្នកអំពីកម្តៅ និងភាពត្រជាក់។ ទ្រង់បានបង្កើតសម្រាប់ពួកអ្នកនូវអាវក្រោះដែលអាចការពារពួកអ្នកពីគ្រោះថ្នាក់នៅក្នុងសមរភូមិ។ ដូច្នេះ អាវុធមិនអាចចាក់ចូលដល់ខ្លួនប្រាណរបស់ពួកអ្នកនោះទេ។ ដូចដែលអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានប្រទាននូវឧបការគុណពីមុនមកដល់ពួកអ្នក ទ្រង់នឹងបំពេញឧបការគុណរបស់ទ្រង់ដល់ពួកអ្នកទៀត សង្ឃឹមថាពួកអ្នកប្រគល់ខ្លួនចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់តែមួយគត់ និងមិនធ្វើស្ហ៊ីរិកចំពោះទ្រង់នូវអ្វីមួយឡើយ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّمَا عَلَيۡكَ ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
តែប្រសិនបើពួកគេងាកចេញពីសេចក្តីជំនឿ និងការជឿជាក់ចំពោះអ្វីដែលអ្នកបាននាំមកនោះ ពិតប្រាកដណាស់ តួនាទីរបស់អ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីការផ្សព្វផ្សាយនូវអ្វីដែលគេប្រើអ្នកឲ្យផ្សព្វផ្សាយវានូវការផ្សព្វផ្សាយមួយដ៏ច្បាស់លាស់នោះឡើយ ហើយអ្នកពុំមែនជាអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងការផ្តល់ការចង្អុលបង្ហាញពួកគេឡើយ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَعۡرِفُونَ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ ثُمَّ يُنكِرُونَهَا وَأَكۡثَرُهُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ
ពួកមុស្ហរីគីនបានទទួលស្គាល់នូវឧបការគុណទាំងឡាយរបស់អល់ឡោះដែលទ្រង់បានប្រទានវាដល់ពួកគេ ហើយក្នុងចំណោម(ឧបការគុណ)នោះ គឺការបញ្ជូនព្យាការីមូហាំម៉ាត់ទៅកាន់ពួកគេ។ ក្រោយមក ពួកគេបែរជារមិលគុណចំពោះឧបការគុណទាំងឡាយរបស់ទ្រង់ដោយពួកគេមិនថ្លែងអំណរគុណចំពោះវា ព្រមទាំងបដិសេធចំពោះអ្នកនាំសាររបស់ទ្រង់ទៅវិញ។ ហើយពួកគេភាគច្រើន គឺប្រឆាំង(រមិលគុណ)ចំពោះឧបការគុណរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدٗا ثُمَّ لَا يُؤۡذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ
ហើយចូរអ្នកចងចាំ(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់) នៅថ្ងៃដែលអល់ឡោះជាម្ចាស់នឹងតែងតាំងពីរាល់ប្រជាជាតិនីមួយៗនូវអ្នកនាំសារដែលយើងបានបញ្ជូនទៅកាន់ប្រជាជាតិទាំងនោះដើម្បីធ្វើជាសាក្សីលើការមានជំនឿរបស់អ្នកដែលមានជំនឿក្នុងចំណោមពួកគេ និង(ធ្វើជាសាក្សី)លើការគ្មានជំនឿរបស់ពួកដែលគ្មានជំនឿក្នុងចំណោមពួកគេ។ បន្ទាប់ពីនោះមក គេមិនអនុញ្ញាតឲ្យពួកគ្មានជំនឿនិយាយដោះសារចំពោះអ្វីដែលពួកគេធ្លាប់បានប្រឆាំងនោះទេ ហើយពួកគេក៏មិនត្រូវបានគេឲ្យត្រឡប់ទៅកាន់លោកិយវិញម្តងទៀតដើម្បីសាងនូវទង្វើដែលម្ចាស់របស់ពួកគេពេញចិត្តនោះដែរ ពីព្រោះថ្ងៃបរលោកគឺជាកន្លែងសម្រាប់ជំនុំជម្រះ ពុំមែនជាកន្លែងសម្រាប់សាងអំពើល្អនោះទេ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ ٱلۡعَذَابَ فَلَا يُخَفَّفُ عَنۡهُمۡ وَلَا هُمۡ يُنظَرُونَ
ហើយនៅពេលដែលពួកបំពានដែលជាពួកមុស្ហរីគីនទាំងនោះបានឃើញទណ្ឌកម្មផ្ទាល់នឹងភ្នែកហើយនោះ ពេលនោះគេមិនបន្ធូរបន្ថយទណ្ឌកម្មចំពោះពួកគេឡើយ ហើយពួកគេក៏មិនត្រូវបានគេពន្យារពេលដាក់ទណ្ឌកម្មនោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញពួកគេនឹងចូលក្នុងវា(ទណ្ឌកម្ម)ជាអមតៈ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ شُرَكَآءَهُمۡ قَالُواْ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ شُرَكَآؤُنَا ٱلَّذِينَ كُنَّا نَدۡعُواْ مِن دُونِكَۖ فَأَلۡقَوۡاْ إِلَيۡهِمُ ٱلۡقَوۡلَ إِنَّكُمۡ لَكَٰذِبُونَ
ហើយនៅថ្ងៃបរលោក នៅពេលដែលពួកមុស្ហរីគីនបានឃើញព្រះនានារបស់ពួកគេដែលពួកគេធ្លាប់គោរពសក្ការៈចំពោះពួកវាក្រៅពីអល់ឡោះនោះ ពួកគេនឹងនិយាយថាៈ ឱម្ចាស់របស់ពួកយើង! ពួកទាំងនោះហើយគឺជាព្រះនានារបស់ពួកយើងដែលពួកយើងធ្លាប់គោរពសក្ការៈចំពោះពួកវាក្រៅពីទ្រង់នោះ។ ពួកគេនិយាយដូច្នោះ គឺដើម្បីឲ្យពួកវា(ព្រះនានា)ទទួលខុសត្រូវចំពោះបាបកម្មរបស់ពួកគេប៉ុណ្ណោះ។ ពេលនោះ អល់ឡោះជាម្ចាស់បានឲ្យព្រះទាំងឡាយរបស់ពួកគេចេះនិយាយ ហើយពួកវាក៏បានឆ្លើយតបទៅកាន់ពួកគេវិញថាៈ ពិតប្រាកដណាស់ ពួកអ្នក(នែពួកមុស្ហរីគីន) គឺជាពួកដែលភូតកុហកចំពោះការគោរពសក្ការៈរបស់ពួកអ្នកនឹងអ្នកផ្សេងរួមនឹងអល់ឡោះនោះ ពីព្រោះ ទ្រង់គ្មានដៃគូដែលគេត្រូវគោរពសក្ការៈរួមជាមួយទ្រង់ឡើយ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَلۡقَوۡاْ إِلَى ٱللَّهِ يَوۡمَئِذٍ ٱلسَّلَمَۖ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
ហើយពួកមុស្ហរីគីនបានប្រគល់ខ្លួនចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់តែមួយគត់ ហើយអ្វីដែលពួកគេធ្លាប់បានប្រឌិតឡើងនៃការអះអាងថា ពិតណាស់ព្រះនានារបស់ពួកគេអាចជួយអន្តរាគមន៍ដល់ពួកគេនៅចំពោះមុខអល់ឡោះជាម្ចាស់បាននោះ បានបាត់បង់ពីពួកគេ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• دلت الآيات على جواز الانتفاع بالأصواف والأوبار والأشعار على كل حال، ومنها استخدامها في البيوت والأثاث.
• បណ្តាវាក្យខណ្ឌខាងលើបង្ហាញថា គេអនុញ្ញាតក្នុងការទាញយកប្រយោជន៍អំពីរោមចៀម ស្បែកសត្វអូដ្ឋ និងរោមសត្វពពែទាំងឡាយលើគ្រប់សា្ថនភាពទាំងអស់ ហើយក្នុងនោះ គេអាចប្រើប្រាស់វានៅក្នុងផ្ទះ និងធ្វើជាគ្រឿងតុបតែងលម្អ។
• كثرة النعم من الأسباب الجالبة من العباد مزيد الشكر، والثناء بها على الله تعالى.
• ការទទួលបានឧបការគុណច្រើនពីអល់ឡោះ គឺជាមូលហេតុដែលខ្ញុំបម្រើអល់ឡោះត្រូវតែបន្ថែមនូវការថ្លែងអំណរគុណចំពោះអល់ឡោះ និងកោតសរសើរចំពោះទ្រង់។
• الشهيد الذي يشهد على كل أمة هو أزكى الشهداء وأعدلهم، وهم الرسل الذين إذا شهدوا تمّ الحكم على أقوامهم.
• សាក្សីដែលនឹងត្រូវធ្វើជាសាក្សីទៅលើរាល់ប្រជាជាតិនោះ គឺជាសាក្សីដែលស្អាតស្អំ និងយុត្តិធម៌បំផុតក្នុងចំណោមពួកគេ ហើយពួកគេ គឺជាបណ្តាអ្នកនាំសារទាំងឡាយ ដែលនៅពេលណាដែលពួកគាត់ធ្វើសាក្សីហើយនោះ ការកាត់សេចក្តីត្រូវបានបញ្ចប់(បិទការតវ៉ា)។
• في قوله تعالى: ﴿وَسَرَابِيلَ تَقِيكُم بِأْسَكُمْ﴾ دليل على اتخاذ العباد عدّة الجهاد؛ ليستعينوا بها على قتال الأعداء.
• នៅក្នុងបន្ទូលរបស់អល់ឡោះ ﴿ وَسَرَابِيلَ تَقِيكُمْ بَأْسَكُمْ ﴾ “និងសំលៀកបំពាក់(អាវក្រោះ)ដើម្បីការពារពួកអ្នកក្នុងពេលសង្គ្រាម” ជាភស្តុតាងបង្ហាញថា ខ្ញុំបម្រើអល់ឡោះត្រូវត្រៀមនូវសម្ភារៈសឹកផ្សេងៗក្នុងពេលធ្វើសង្គ្រាមដើម្បីជាជំនួយក្នុងការច្បាំងតទល់នឹងសត្រូវ។
ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ زِدۡنَٰهُمۡ عَذَابٗا فَوۡقَ ٱلۡعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يُفۡسِدُونَ
ពួកដែលប្រឆាំងនឹងអល់ឡោះ និងបានបង្វែរអ្នកដទៃពីមាគ៌ារបស់អល់ឡោះនោះ យើងនឹងបន្ថែមដល់ពួកគេនូវទណ្ឌកម្មពីលើទណ្ឌកម្មដែលពួកគេសមនឹងទទួលវាថែមទៀត(ដោយសារតែការបង្កវិនាសកម្មរបស់ពួកគេ និងការបង្កវិនាសកម្មដល់អ្នកដទៃថែមទៀតតាមរយៈការធ្វើឲ្យអ្នកដទៃវង្វេង)ព្រោះតែការប្រឆាំងរបស់ពួកគេ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدًا عَلَيۡهِم مِّنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَجِئۡنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِۚ وَنَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ تِبۡيَٰنٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ
ហើយចូរអ្នកចងចាំ(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)នៅថ្ងៃដែលយើងនឹងតែងតាំងពីគ្រប់ប្រជាជាតិនីមួយៗនូវអ្នកនាំសារម្នាក់ដើម្បីធ្វើជាសាក្សីទៅលើពួកគេនូវអ្វីដែលពួកគេធ្លាប់បានប្រព្រឹត្តនៃការមានជំនឿ ឬគ្មានជំនឿ។ អ្នកនាំសារម្នាក់នោះ គឺមកពីពូជសាសន៍របស់ពួកគេផ្ទាល់ និងនិយាយាភាសារបស់ពួកគេ។ ហើយយើងក៏នឹងនាំអ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)មកធ្វើជាសាក្សីទៅលើប្រជាជាតិទាំងអស់នោះផងដែរ។ ហើយយើងបានបញ្ចុះគម្ពីរគួរអានទៅកាន់អ្នកដើម្បីបញ្ជាក់រាល់អ្វីដែលត្រូវការការបញ្ជាក់ ដូចជាប្រការដែលគេអនុញ្ញាត ប្រការដែលគេហាមឃាត់ ផលបុណ្យ និងបាបកម្ម និងប្រការផ្សេងៗទៀត។ ហើយយើងបានបញ្ចុះវា(គម្ពីរគួរអាន)ជាការចង្អុលបង្ហាញដល់មនុស្សលោកទៅកាន់ការពិត និងជាក្តីមេត្តាករុណាដល់អ្នកដែលមានជំនឿចំពោះវា ហើយអនុវត្តតាមនូវអ្វីដែលមាននៅក្នុងវា ហើយក៏ជាការផ្តល់ដំណឹងរីករាយចំពោះបណ្តាអ្នកដែលមានជំនឿចំពោះអល់ឡោះនូវការសើយសុខជានិរន្តន៍ដែលពួកគេកំពុងតែរង់ចាំផងដែរ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَٱلۡإِحۡسَٰنِ وَإِيتَآيِٕ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَيَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡبَغۡيِۚ يَعِظُكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
ពិតប្រាកដណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បង្គាប់ប្រើខ្ញុំបម្រើរបស់ទ្រង់ឲ្យប្រកាន់ខ្ជាប់នូវភាពយុត្តិធម៌ ដោយត្រូវបំពេញនូវបណ្តាសិទ្ធិទាំងឡាយរបស់អល់ឡោះនិងសិទ្ធិទាំងឡាយរបស់ខ្ញុំបម្រើ(របស់ទ្រង់) ហើយមិនត្រូវលើកតម្កើងនរណាម្នាក់លើសម្នាក់ទៀតនៅក្នុងការកាត់សេចក្តីនោះទេ លើកលែងតែស្ថិតនៅលើការពិតដែលចាំបាច់ត្រូវតែលើកតម្កើងឲ្យខ្ពស់ជាងដូចនេះ។ ហើយទ្រង់ប្រើឲ្យមានគុណធម៌ ដោយគេត្រូវពេញចិត្តធ្វើនូវទង្វើដែលមិនមែនជាកាតព្វកិច្ចលើរូបគេ ដូចជាការបរិច្ចាគទានដោយស្ម័គ្រចិត្ត និងការអធ្យាស្រ័យដល់អ្នកដែលបំពាន(មកលើខ្លួន)។ ហើយទ្រង់ក៏បានបង្គាប់ប្រើឲ្យផ្តល់ដល់ញាតិសណ្តាននូវអ្វីដែលពួកគេត្រូវការចំពោះវា ហើយទ្រង់ហាមឃាត់នូវរាល់ប្រការដែលមិនល្អទាំងឡាយ មិនថាជាពាក្យសម្តី ដូចជានិយាយពាក្យអាសគ្រាម ឬជាទង្វើ ដូចជាការប្រព្រឹត្តហ្ស៊ីណាជាដើម។ ហើយទ្រង់បានបានហាមឃាត់នូវប្រការទាំងឡាយដែលច្បាប់ហាមប្រាម នោះគឺរាល់អំពើល្មើសទាំងឡាយ។ ទ្រង់ក៏បានហាមឃាត់ពីការបំពាន និងក្រអឺតក្រទមទៅលើមនុស្សលោកផងដែរ។ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ក្រើនរំលឹកពួកអ្នកនូវអ្វីដែលទ្រង់បានប្រើពួកអ្នកឲ្យធ្វើវា និងហាមឃាត់ពួកអ្នកអំពីវានៅក្នុងវាក្យខណ្ឌនេះ សង្ឃឹមថាពួកអ្នកនឹងយកជាមេរៀននូវអ្វីដែលទ្រង់បានណែនាំពួកអ្នកចំពោះវានោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَوۡفُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ إِذَا عَٰهَدتُّمۡ وَلَا تَنقُضُواْ ٱلۡأَيۡمَٰنَ بَعۡدَ تَوۡكِيدِهَا وَقَدۡ جَعَلۡتُمُ ٱللَّهَ عَلَيۡكُمۡ كَفِيلًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ
ហើយចូរពួកអ្នកគោរពតាមកិច្ចសន្យានានាដែលពួកអ្នកបានចុះកិច្ចសន្យាជាមួយអល់ឡោះ ឬបានចុះកិច្ចសន្យាជាមួយនឹងមនុស្សលោកទៅលើវា ហើយចូរពួកអ្នកកុំក្បត់ពាក្យសម្បថទាំងឡាយក្រោយពីពួកអ្នកបានបញ្ជាក់ចំពោះវាដោយការស្បថនឹងអល់ឡោះហើយនោះឲ្យសោះ ពីព្រោះពួកអ្នកបានយកអល់ឡោះធ្វើជាសាក្សីទៅលើពួកអ្នកលើការគោរពតាមកិច្ចសន្យានូវអ្វីដែលពួកអ្នកបានស្បថទៅលើវាហើយ។ ពិតប្រាកដណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់ដឹងបំផុតនូវអ្វីដែលពួកអ្នកប្រព្រឹត្ត ដោយគ្មានអ្វីមួយអាចលាក់បាំងពីទ្រង់បានឡើយ ហើយទ្រង់នឹងតបស្នងពួកអ្នកចំពោះវាវិញ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّتِي نَقَضَتۡ غَزۡلَهَا مِنۢ بَعۡدِ قُوَّةٍ أَنكَٰثٗا تَتَّخِذُونَ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرۡبَىٰ مِنۡ أُمَّةٍۚ إِنَّمَا يَبۡلُوكُمُ ٱللَّهُ بِهِۦۚ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
ហើយចូរពួកអ្នកកុំក្បត់កិច្ចសន្យា(ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យពួកអ្នក)ដូចអ្នកដែលមានសតិមិនគ្រប់ឲ្យសោះ គឺដូចជាស្ត្រីឆោតល្ងង់ម្នាក់ដែលនឿយហត់ក្នុងការរុំអំបោះហុងរបស់នាង ហើយនាងបានរុំវាយ៉ាងល្អ(រួចរាល់)។ ក្រោយមក នាងក៏បានធ្វើឲ្យវាលាទៅវិញដូចជាមុនពេលដែលបានរុំវា។ ដូចនេះ នាងមានភាពហត់នឿយក្នុងការរុំវា និងលាវាវិញ ហើយនាងមិនទទួលបាននូវអ្វីដែលនាងចង់បាននោះទេ។ ពួកអ្នកបានធ្វើឲ្យពាក្យសម្បថរបស់ពួកអ្នកក្លាយជាការបោកប្រាស់ ដោយពួកអ្នកយកវា(ពាក្យសម្បថ)មកបោកប្រាស់គ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បីឲ្យក្រុមរបស់ពួកអ្នកមានចំនួនច្រើន និងមានភាពខ្លាំងក្លាជាងក្រុមសត្រូវរបស់ពួកអ្នក។ តាមពិត អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់គ្រាន់តែសាកល្បងពួកអ្នកតាមរយៈការ(ឲ្យពួកអ្នក)គោរពតាមកិច្ចសន្យាប៉ុណ្ណោះ ថាតើពួកអ្នកនឹងគោរពតាមកិច្ចសន្យា ឬក៏ពួកអ្នកក្បត់កិច្ចសន្យានោះ? ហើយក៏ដើម្បីអល់ឡោះទ្រង់នឹងបញ្ជាក់ដល់ពួកអ្នកទាំងអស់គ្នានៅថ្ងៃបរលោកនូវអ្វីដែលពួកអ្នកខ្វែងគំនិតគ្នាចំពោះវានៅក្នុងលោកិយនេះ។ ពេលនោះ ទ្រង់នឹងបញ្ជាក់ច្បាស់ថា តើអ្នកណាត្រូវ អ្នកណាខុស អ្នកណានិយាយពិត និងអ្នកណាដែលនិយាយភូតកុហកនោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰكِن يُضِلُّ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَلَتُسۡـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
ហើយប្រសិនបើអល់ឡោះទ្រង់មានចេតនា ទ្រង់ពិតជានឹងធ្វើឲ្យពួកអ្នកក្លាយជាប្រជាជាតិតែមួយដែលស្ថិតនៅលើការពិតជាមិនខាន។ ក៏ប៉ុន្តែទ្រង់ធ្វើឲ្យវង្វេងចំពោះជនណាដែលទ្រង់មានចេតនា(ចង់ឲ្យគេវង្វេង) ដោយធ្វើឲ្យគេងាកចេញពីការពិត និង(ដើរចេញ)ពីការគោរពតាមកិច្ចសន្យា ដោយភាពយុត្តិធម៌របស់ទ្រង់។ ហើយទ្រង់ចង្អុលបង្ហាញដល់ជនណាដែលទ្រង់មានចេតនាដោយភាពសប្បុរសរបស់ទ្រង់។ ហើយនៅថ្ងៃបរលោក ពួកអ្នកពិតជានឹងត្រូវគេសួរអំពីអ្វីដែលពួកអ្នកធ្លាប់បានសាងនៅក្នុងលោកិយនេះជាមិនខាន។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• للكفار الذين يصدون عن سبيل الله عذاب مضاعف بسبب إفسادهم في الدنيا بالكفر والمعصية.
• សម្រាប់ពួកប្រឆាំងដែលរារាំងអ្នកដទៃពីមាគ៌ារបស់អល់ឡោះនោះ គឺនឹងទទួលនូវទណ្ឌកម្មទ្វេដងដោយសារតែការបង្កវិនាសកម្មរបស់ពួកគេដល់អ្នកដទៃនៅក្នុងលោកិយនេះតាមរយៈការប្រឆាំង និងការប្រព្រឹត្តល្មើស។
• لا تخلو الأرض من أهل الصلاح والعلم، وهم أئمة الهدى خلفاء الأنبياء، والعلماء حفظة شرائع الأنبياء.
• ភពផែនដីនេះ នៅតែមានមនុស្សល្អនិងអ្នកដែលមានចំណេះដឹងជានិច្ច ហើយពួកគេ គឺជាមេដឹកនាំនៃការចង្អុលបង្ហាញដែលជាខលីហ្វះ(អ្នកស្នង)របស់បណ្តាព្យាការីទាំងឡាយ។ ហើយអ្នកមានចំណេះដឹងទាំងឡាយ គឺជាអ្នកថែរក្សាក្បួនច្បាប់របស់បណ្តាព្យាការី។
وَلَا تَتَّخِذُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ فَتَزِلَّ قَدَمُۢ بَعۡدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُواْ ٱلسُّوٓءَ بِمَا صَدَدتُّمۡ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَكُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
ហើយចូរពួកអ្នកកុំយកពាក្យសម្បថរបស់ពួកអ្នកមកបោកប្រាស់រវាងពួកអ្នកទៅវិញទៅមក ដោយពួកអ្នកគោរពតាមអ្វីដែលមាននៅក្នុងវាតាមទំនើងចិត្តរបស់ពួកអ្នក ហើយពួកអ្នករំលាយកិច្ចសន្យានោះពេលណាដែលអ្នកចង់ និងគោរពតាមវានៅពេលណាដែលណាអ្នកចង់ឲ្យសោះ។ ប្រសិនបើពួកអ្នកធ្វើដូច្នោះនោះ នឹងធ្វើឲ្យជើងរបស់ពួកអ្នករអិលចេញពីមាគ៌ាដែលត្រឹមត្រូវបន្ទាប់ពីមានលំនឹងនៅលើវាហើយនោះមិនខានឡើយ។ ហើយពួកអ្នកនឹងភ្លក្សនូវរសជាតិទណ្ឌកម្មដោយសារតែការវង្វេងរបស់ពួកអ្នកពីមាគ៌ារបស់អល់ឡោះ និងធ្វើឲ្យអ្នកដទៃទៀតវង្វេងចេញអំពីវាថែមទៀត។ ហើយសម្រាប់ពួកអ្នក គឺនឹងត្រូវទទួលនូវទណ្ឌកម្មទ្វេដង។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا تَشۡتَرُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ ثَمَنٗا قَلِيلًاۚ إِنَّمَا عِندَ ٱللَّهِ هُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
ហើយចូរពួកអ្នកកុំយកកិច្ចសន្យារបស់អល់ឡោះប្តូរជាមួយនឹងកម្រៃបន្តិចបន្តួចទៅលើការរំលាយនូវកិច្ចសន្យា និងមិនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវអ្វីដែលមានចែងក្នុងវាឲ្យសោះ។ ជាការពិតណាស់ អ្វីដែលមាននៅជាមួយអល់ឡោះ ដូចជាការជួយ និងទ្រព្យជ័យភណ្ឌនៅក្នុងលោកិយ ព្រមទាំងអ្វីដែលមាននៅជាមួយទ្រង់នៃការសើយសុខដ៏អមតៈនាថ្ងៃបរលោកនោះ គឺប្រសើរជាងកម្រៃដ៏តិចតួច(ដែលពួកអ្នកអាចទទួលបាន)ចំពោះការរំលាយនូវកិច្ចសន្យារបស់ពួកអ្នកដែលពួកអ្នកទោរទន់ទៅរកវា(ចង់បាន)នេះទៅទៀត ប្រសិនបើពួកអ្នកបានដឹងដូច្នោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَا عِندَكُمۡ يَنفَدُ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ بَاقٖۗ وَلَنَجۡزِيَنَّ ٱلَّذِينَ صَبَرُوٓاْ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
អ្វីដែលមាននៅជាមួយពួកអ្នក(ឱមនុស្សលោកទាំងឡាយ) ដូចជាទ្រព្យសម្បត្តិ ការត្រេកត្រអាល និងឧបការគុណទាំងឡាយនោះ គឺនឹងត្រូវរលាយសាបសូន្យវិញ បើទោះបីជាវាមានចំនួនច្រើនក៏ដោយ។ តែអ្វីដែលនៅជាមួយអល់ឡោះនៃការតបស្នង(ផលបុណ្យ)នោះ គឺនៅគង់វង្សជានិច្ច។ ដូច្នេះ តើពួកអ្នកឲ្យតម្លៃលើរបស់ដែលនឹងសាបសូន្យជាងរបស់ដែលនៅគង់វង្សជាអមតៈនោះយ៉ាងដូចម្តេច? ហើយយើងពិតជានឹងតបស្នងដល់បណ្តាអ្នកដែលអត់ធ្មត់លើ(ការអនុវត្តតាម)កិច្ចសន្យារបស់ពួកគេ ហើយមិនក្បត់កិច្ចសន្យានោះនូវផលបុណ្យដែលល្អប្រសើរជាងការគោរពប្រតិបត្តិដែលពួកគេបានធ្វើទៅទៀត ដោយយើងតបស្នងដល់ពួកគេចំពោះផលបុណ្យមួយទ្វេទៅជាដប់ និងទៅដល់ប្រាំពីររយ ហើយនឹងកើនទ្វេកាន់តែច្រើនថែមទៀត។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَلَنُحۡيِيَنَّهُۥ حَيَوٰةٗ طَيِّبَةٗۖ وَلَنَجۡزِيَنَّهُمۡ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
បុគ្គលណាហើយដែលបានសាងទង្វើកុសលដែលស្របនឹងច្បាប់ឥស្លាម មិនថាបុរសឬស្រ្តី ហើយគេជាអ្នកដែលមានជំនឿចំពោះអល់ឡោះទៀតនោះ យើងពិតជានឹងធ្វើឲ្យជីវិតរស់នៅរបស់គេនៅក្នុងលោកិយនេះមានភាពល្អប្រសើរ ដោយឲ្យគេពេញចិត្តនឹងអ្វីដែលអល់ឡោះបានកំណត់ ព្រមទាំងចង្អុលបង្ហាញរូបគេឲ្យគោរពប្រតិបត្តិ(ចំពោះអល់ឡោះ)។ ហើយយើងនឹងតបស្នងដល់ពួកគេនូវផលបុណ្យរបស់ពួកគេនៅថ្ងៃបរលោកនោះ (នូវការតបស្នងដែល)ល្អប្រសើរជាងទង្វើកុសលដែលពួកគេធ្លាប់បានសាងនៅក្នុងលោកិយនេះទៅទៀត។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّمَا سُلۡطَٰنُهُۥ عَلَى ٱلَّذِينَ يَتَوَلَّوۡنَهُۥ وَٱلَّذِينَ هُم بِهِۦ مُشۡرِكُونَ
តាមពិត អំណាចរបស់វានោះ គឺអាចញុះញង់តែទៅលើពួកដែលយកវាធ្វើជាអ្នកគាំពារ ហើយដើរតាមការពង្វក់របស់វា ហើយនិងពួកមុស្ហរីគីនដែលទទួលការពង្វក់ពីវាដែលពួកគេធ្វើស្ហ៊ីរិកនឹងអល់ឡោះជាម្ចាស់ដោយពួកគេគោរពសក្ការៈអ្នកផ្សេងរួមនឹងទ្រង់ប៉ុណ្ណោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذَا بَدَّلۡنَآ ءَايَةٗ مَّكَانَ ءَايَةٖ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مُفۡتَرِۭۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
ហើយនៅពេលដែលយើងបានផ្លាស់ប្តូរច្បាប់របស់វាក្យខណ្ឌណាមួយនៃគម្ពីរគួរអាននឹងវាក្យខណ្ឌមួយផ្សេងទៀត(ហើយអល់ឡោះមហាដឹងបំផុតនូវអ្វីដែលទ្រង់ផ្លាស់ប្តូរនៃគម្ពីរគូរអានគឺដោយមានបុព្វហេតុរបស់វា ហើយទ្រង់មហាដឹងបំផុតនូវអ្វីដែលទ្រង់មិនផ្លាស់ប្តូរវា) ពួកគេ(ពួកប្រឆាំង)បែរជានិយាយថាៈ ពិតណាស់ អ្នក(ឱមូហាំម៉ាត់)គឺជាអ្នកភូតកុហកប្រឌិតទៅលើអល់ឡោះជាម្ចាស់ទៅវិញ។ ផ្ទុយទៅវិញ ភាគច្រើននៃពួកគេមិនដឹងទេថា តាមពិតការផ្លាស់ប្តូរនោះ គឺដោយសារមានបុព្វហេតុច្បាស់លាស់(ដែលមានតែអល់ឡោះប៉ុណ្ណោះដែលដឹង)។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلۡ نَزَّلَهُۥ رُوحُ ٱلۡقُدُسِ مِن رَّبِّكَ بِٱلۡحَقِّ لِيُثَبِّتَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهُدٗى وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ
ចូរអ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)ពោលទៅកាន់ពួកគេថាៈ ម៉ាឡាអ៊ីកាត់ជីព្រីលបានចុះមកដោយនាំមកនូវគម្ពីរគួរអាននេះមកពីអល់ឡោះជាម្ចាស់ដោយពិតប្រាកដដែលគ្មានកំហុសឆ្គងអ្វីនៅក្នុងវា(គម្ពីរគួរអាន) គ្មានការកែប្រែ និងផ្លាស់ប្តូរអ្វីនោះឡើយ ដើម្បីពង្រឹងដល់បណ្តាអ្នកដែលមានជំនឿចំពោះអល់ឡោះទៅលើការមានជំនឿរបស់ពួកគេនៅពេលដែលវាក្យខណ្ឌថ្មីៗបានបញ្ចុះមកទៀត ហើយគេផ្លាស់ប្តូរមួយចំនួនអំពីវា(វាក្យខណ្ឌនៃគម្ពីរគួរអាន) និងដើម្បីជាការចង្អុលបង្ហាញពួកគេទៅកាន់សេចក្តីពិត ហើយក៏ជាការផ្តល់ដំណឹងរីករាយដល់អ្នកមូស្លីមនូវអ្វីដែលគេទទួលបានអំពីផលបុណ្យដ៏ប្រពៃផងដែរ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• العمل الصالح المقرون بالإيمان يجعل الحياة طيبة.
• الطريق إلى السلامة من شر الشيطان هو الالتجاء إلى الله، والاستعاذة به من شره.
• មាគ៌ាទៅកាន់ភាពសុខសាន្តអំពីប្រការអាក្រក់របស់ស្ហៃតននោះ គឹសុំការជ្រកកោនពីអល់ឡោះ និងសុំឲ្យទ្រង់បញ្ចៀសពីប្រការអាក្រក់របស់វា។
• على المؤمنين أن يجعلوا القرآن إمامهم، فيتربوا بعلومه، ويتخلقوا بأخلاقه، ويستضيئوا بنوره، فبذلك تستقيم أمورهم الدينية والدنيوية.
• ចាំបាច់លើអ្នកមានជំនឿត្រូវចាត់ទុកគម្ពីរគួរអានគឺមេដឹកនាំរបស់ពួកគេ ដោយត្រូវរៀនសូត្រពីចំណេះដឹងរបស់វា ប្រកាន់យកនូវសីលធម៌របស់វា និងបំភ្លឺដោយពន្លឺរបស់វា។ ទាំងនោះ គឺធ្វើឲ្យកិច្ចការទាំងឡាយររបស់គេមានភាពត្រឹមត្រូវទាំងកិច្ចការសាសនា និងកិច្ចការលោកិយ។
• نسخ الأحكام واقع في القرآن زمن الوحي لحكمة، وهي مراعاة المصالح والحوادث، وتبدل الأحوال البشرية.
• ការផ្លាស់ប្តូរនូវបណ្តាក្បួនច្បាប់ទាំងឡាយដែលកើតមានឡើងនៅក្នុងគម្ពីរគួរអាននៅក្នុងពេលដែលវ៉ាហ៊ីបញ្ចុះនោះ គឺមានបុព្វេហេតុរបស់វា ពោលគឺអាស្រ័យទៅលើតម្រូវការ និងហេតុការណ៍នានាដែលបានកើតឡើង និងការផ្លាស់ប្តូរស្ថានភាពរបស់មនុស្សជាតិ។
وَلَقَدۡ نَعۡلَمُ أَنَّهُمۡ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُۥ بَشَرٞۗ لِّسَانُ ٱلَّذِي يُلۡحِدُونَ إِلَيۡهِ أَعۡجَمِيّٞ وَهَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيّٞ مُّبِينٌ
ហើយយើង(អល់ឡោះ)ដឹងថា ពិតណាស់ពួកមុស្ហរីគីននឹងនិយាយថាៈ “តាមពិត អ្នកដែលបង្រៀនគម្ពីរគួរអានដល់មូហាំម៉ាត់នោះ គ្រាន់តែជាមនុស្សធម្មតាម្នាក់បុណ្ណោះ” ហើយពួកគេ គឺជាអ្នកដែលភូតកុហកបោកប្រាស់ចំពោះការអះអាងរបស់ពួកគេនេះ។ ពិតណាស់ ភាសាដែលពួកគេចោទប្រកាន់ថា មានមនុស្សបង្រៀនដល់គេ(ព្យាការីមូហាំម៉ាត់)នោះ គឺជាភាសាផ្សេង(ក្រៅពីភាសាអារ៉ាប់) តែនេះ គឺជាគម្ពីរគួរអានដែលបានបញ្ចុះជាភាសាអារ៉ាប់យ៉ាងច្បាស់លាស់ដែលប្រកបដោយវោហារសព្ទយ៉ាងខ្ពង់ខ្ពស់។ ដូច្នេះ តើពួកគេចោទប្រកាន់ថា ពិតណាស់អ្នកដែលបង្រៀនគេ(ព្យាការីមូហាំម៉ាត់)នោះ គឺជាអ្នកដែលមិននិយាយភាសាអារ៉ាប់យ៉ាងដូចម្តេចទៅ?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ لَا يَهۡدِيهِمُ ٱللَّهُ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ
ពិតប្រាកដណាស់ ពួកដែលគ្មានជំនឿនឹងបណ្តាវាក្យខណ្ឌទាំងឡាយរបស់អល់ឡោះដែលថាវាមកអំពីទ្រង់ទេនោះ គឺអល់ឡោះជាម្ចាស់នឹងមិនចង្អុលបង្ហាញពួកគេនោះទេដរាបណាពួកគេស្ថិតនៅលើភាពគ្មានជំនឿដូចនេះ។ ហើយសម្រាប់ពួកគេនឹងទទួលនូវទណ្ឌកម្មដ៏ឈឺចាប់បំផុតដោយសារតែពួកគេស្ថិតនៅលើភាពគ្មានជំនឿចំពោះអល់ឡោះ ហើយបដិសេធនឹងបណ្តាវាក្យខណ្ឌទាំងឡាយរបស់ទ្រង់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّمَا يَفۡتَرِي ٱلۡكَذِبَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰذِبُونَ
ព្យាការីមូហាំម៉ាត់មិនមែនជាអ្នកភូតកុហកចំពោះអ្វីដែលគាត់បាននាំមកពីម្ចាស់របស់គាត់នោះទេ។ តាមពិត អ្នកដែលប្រឌិតនូវការភូតកុហកនោះ គឺពួកដែលមិនជឿជាក់ចំពោះបណ្តាវាក្យខណ្ឌរបស់អល់ឡោះនោះឯង ពីព្រោះពួកគេមិនខ្លាចទណ្ឌកម្ម(របស់អល់ឡោះ)ឡើយ ហើយពួកគេក៏មិនរំពឹងផលបុណ្យ(អំពីទ្រង់)នោះដែរ។ ពួកដែលមានលក្ខណៈប្រឆាំងដូចបានរៀបរាប់នេះហើយ គឺជាពួកដែលភូតកុហក ដោយសារតែការភូតកុហកនោះ គឺជាទម្លាប់របស់ពួកគេដែលពួកគេតែងតែធ្វើ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَقَلۡبُهُۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِٱلۡإِيمَٰنِ وَلَٰكِن مَّن شَرَحَ بِٱلۡكُفۡرِ صَدۡرٗا فَعَلَيۡهِمۡ غَضَبٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
ជនណាហើយដែលបានប្រឆាំងនឹងអល់ឡោះក្រោយពីគេមានជំនឿហើយនោះ (គេនឹងទទួលការខឹងសម្បារពីអល់ឡោះ) លើកលែងតែអ្នកដែលត្រូវបានគេគាបសង្កត់ឲ្យប្រឆាំង(នឹងអល់ឡោះ)ប៉ុណ្ណោះ ដោយគេនិយាយចេញមកនូវពាក្យពេចន៍ដែលបង្ហាញពីការប្រឆាំងតែលើអណ្តាតរបស់គេ ប៉ុន្តែចិត្តរបស់គេវិញ គឺនៅនឹងនរស្ថិតនៅលើជំនឿ ដោយគេជឿជាក់ចំពោះភាពពិតរបស់វា។ ក៏ប៉ុន្តែ ជនណាដែលពេញចិត្តទទួលយកភាពគ្មានជំនឿ ដោយគេជ្រើសរើសយកវា(ភាពគ្មានជំនឿ)ដោយបោះបង់សេចក្តីជំនឿ ហើយនិយាយពាក្យពេចន៍ដែលបង្ហាញពីភាពគ្មានជំនឿចេញមកដោយគ្មានការបង្ខិតបង្ខំ(ពីអ្នកដទៃ)ទេនោះ ពិតណាស់គេគឺជាអ្នកដែលរបូតចេញពីសាសនាឥស្លាមហើយ។ ដូចនេះ ការខឹងសម្បាពីអល់ឡោះនឹងធ្លាក់ទៅលើពួកគេ ហើយសម្រាប់ពួកគេ គឺនឹងទទួលនូវទណ្ឌកម្មដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុត។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱسۡتَحَبُّواْ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
ការរបូតចេញពីសាសនាឥស្លាម(របស់ពួកគេ)នោះ គឺដោយសារតែពួកគេឲ្យតម្លៃលើទ្រព្យសម្បត្តិលោកិយជាងថ្ងៃបរលោក ជាថ្នូរនឹងការប្រឆាំងរបស់ពួកគេ។ ហើយពិតប្រាកដណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មិនចង្អុលបង្ហាញក្រុមដែលប្រឆាំងទៅកាន់ការមានជំនឿឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ទ្រង់នឹងបោះបង់ពួកគេចោល។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَسَمۡعِهِمۡ وَأَبۡصَٰرِهِمۡۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ
ពួកដែលបោះបង់ជំនឿក្រោយពីគេមានជំនឿដូចដែលបានលើកឡើងមកនេះ ពួកទាំងនោះហើយ គឺជាពួកដែលអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បោះត្រាភ្ជិតលើចិត្តរបស់ពួកគេ។ ដូចនេះ ពួកគេមិនយល់ពីការទូន្មាននោះទេ។ ហើយទ្រង់បោះត្រាភ្ជិតទៅលើត្រចៀករបស់ពួកគេ។ ដូចនេះ ពួកគេមិនអាចស្តាប់លឺដោយការស្តាប់ដែលគេអាចទាញយកផលប្រយោជន៍អំពីវានោះទេ។ ហើយទ្រង់ក៏បោះត្រាភ្ជិតទៅលើភ្នែករបស់ពួកគេផងដែរ។ ដូចនេះ ពួកគេមិនអាចមើលឃើញវាក្យខណ្ឌទាំងឡាយដែលបង្ហាញទៅលើជំនឿនោះទេ។ ហើយពួកទាំងនោះ គឺជាពួកដែលព្រងើយកន្តើយចំពោះមូលហេតុទាំងឡាយដែលនាំឲ្យទទួលបាននូវសុភមង្គល និងអពមង្គល និង(ព្រងើយកន្តើយ)អំពីអ្វីដែលអល់ឡោះបានត្រៀមទុកសម្រាប់ពួកគេនៃទណ្ឌកម្មនោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا فُتِنُواْ ثُمَّ جَٰهَدُواْ وَصَبَرُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
ក្រោយមក ពិតប្រាកដណាស់ម្ចាស់របស់អ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់) គឺមហាអភ័យទោស និងមហាអាណិតស្រឡាញ់បំផុតចំពោះអ្នកដែលទន់ខ្សោយក្នុងចំណោមបណ្តាអ្នកមានជំនឿដែលបានភៀសខ្លួនពីក្រុងម៉ាក្កះឆ្ពោះទៅកាន់ក្រុងម៉ាទីណះក្រោយពីពួកមុស្ហរីគីនបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពួកគេ និងបានសាកល្បងពួកគេនៅក្នុងសាសនារបស់ពួកគេ រហូតទាល់តែពូកគេនិយាយនូវពាក្យសម្តីដែលបង្ហាញពីការប្រឆាំង(គ្មានជំនឿ) ប៉ុន្តែដួងចិត្តរបស់ពួកគេវិញនៅនឹងនរលើសេចក្តីជំនឿដដែល។ ក្រោយមក ពួកគេបានតស៊ូក្នុងមាគ៌ាអល់ឡោះដើម្បីឲ្យបន្ទូលរបស់អល់ឡោះខ្ពង់ខ្ពស់ឡើង ហើយពាក្យសម្តីរបស់ពួកប្រឆាំងវិញធ្លាក់ទាបថោក ហើយពួកគេអត់ធ្មត់លើការលំបាកនានា។ ជាការពិតណាស់ ម្ចាស់របស់អ្នក ក្រោយពីភាពវឹកវរដែលពួកគេត្រូវបានគេសាកល្បង និង(ក្រោយពីទទួលរង)ទារុណកម្មដែលពួកគេត្រូវបានគេធ្វើទារុណកម្មនឹងវារហូតដល់ពួកគេនិយាយនូវពាក្យសម្តីដែលបង្ហាញពីការប្រឆាំងនោះរួចមក គឺទ្រង់មហាអភ័យទោសបំផុតដល់ពួកគេ និងមហាអាណិតស្រឡាញ់បំផុតចំពោះពួកគេ ដោយសារតែពួកគេនិយាយនូវពាក្យសម្តីដែលបង្ហាញពីការប្រឆាំងនោះ គឺដោយសារតែពួកគេត្រូវបានគេគាបសង្កត់(បង្ខំឲ្យនិយាយ)ប៉ុណ្ណោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• الترخيص للمُكرَه بالنطق بالكفر ظاهرًا مع اطمئنان القلب بالإيمان.
• គេអនុញ្ញាតចំពោះអ្នកដែលត្រូវបានគេបង្ខិតបង្ខំគាបសង្កត់នោះ អាចនិយាយចេញនូវពាក្យសម្តីដែលបង្ហាញពីការប្រឆាំងបាន ជាមួយនឹងដួងចិត្តរបស់ពួកគេត្រូវតែនឹងនរលើសេចក្តីជំនឿដដែល។
• المرتدون استوجبوا غضب الله وعذابه؛ لأنهم استحبوا الحياة الدنيا على الآخرة، وحرموا من هداية الله، وطبع الله على قلوبهم وسمعهم وأبصارهم، وجعلوا من الغافلين عما يراد بهم من العذاب الشديد يوم القيامة.
• ពួកដែលរបូតចេញពីសាសនាឥស្លាម សាកសមបំផុតចំពោះពួកគេក្នុងការទទួលនូវការខឹងសម្បាពីអល់ឡោះនិងទណ្ឌកម្មអំពីទ្រង់ ដោយសារតែពួកគេស្រឡាញ់ពេញចិត្តជីវិតលោកិយជាងថ្ងៃបរលោក ហើយពួកគេត្រូវបានរារាំងអំពីការទទួលបាននូវការចង្អុលបង្ហាញពីអល់ឡោះ។ ហើយអល់ឡោះបានបោះត្រាភ្ជិតទៅលើដួងចិត្ត ត្រចៀក និងភ្នែករបស់ពួកគេ ហើយទ្រង់ធ្វើឲ្យពួកគេស្ថិតក្នុងចំណោមពួកដែលព្រងើយកន្តើយអំពីទណ្ឌកម្មយ៉ាងខ្លាំងក្លានាថ្ងៃបរលោកដែលគេនឹងដាក់លើពួកគេ។
۞ يَوۡمَ تَأۡتِي كُلُّ نَفۡسٖ تُجَٰدِلُ عَن نَّفۡسِهَا وَتُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
ហើយចូរចងចាំ(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់) នៅថ្ងៃ(បរលោក)ដែលរាល់បុគ្គលគ្រប់រូបដេញដោលចំពោះខ្លួនឯងដោយមិនដេញដោលអំពីអ្នកដទៃឡើយ ព្រោះតែស្ថានភាពដ៏រន្ធត់(នៅថ្ងៃនោះ) ហើយបុគ្គលគ្រប់រូបនឹងត្រូវបានគេតបស្នងនូវអ្វីដែលគេបានប្រព្រឹត្តទាំងល្អ និងអាក្រក់ ហើយពួកគេមិនត្រូវបានគេបំពានដោយការកាត់បន្ថយនូវផលបុណ្យ ឬក៏បន្ថែមនូវផលបាបដល់គេនោះទេ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا قَرۡيَةٗ كَانَتۡ ءَامِنَةٗ مُّطۡمَئِنَّةٗ يَأۡتِيهَا رِزۡقُهَا رَغَدٗا مِّن كُلِّ مَكَانٖ فَكَفَرَتۡ بِأَنۡعُمِ ٱللَّهِ فَأَذَٰقَهَا ٱللَّهُ لِبَاسَ ٱلۡجُوعِ وَٱلۡخَوۡفِ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ
ហើយអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានលើកយកឧទាហរណ៍ភូមិស្រុកមួយ (គឺក្រុងម៉ាក្កះ) ដែលធ្លាប់មានសុខសន្តិភាព ដោយពួកគេរស់នៅដោយគ្មានការភ័យខ្លាចឡើយ ខណៈដែលមនុស្សដែលនៅជុំវិញទីនោះត្រូវបានគេឆក់ប្លន់ និងកាប់សម្លាប់ ហើយលាភសក្ការៈផ្សេងៗបានមកដល់វា(ក្រុងម៉ាក្កះ)យ៉ាងងាយស្រួលពីគ្រប់ទីកន្លែង។ ក្រោយមក អ្នកស្រុកនេះបានរមិលគុណចំពោះឧបការគុណរបស់អល់ឡោះដែលទ្រង់បានប្រទានដល់ពួកគេ ហើយពួកគេមិនដឹងគុណទ្រង់នោះទេ។ ដូច្នេះ អល់ឡោះជាម្ចាស់ក៏បានឲ្យពួកគេភ្លក្សរសជាតិនៃភាពអត់ឃ្លាន និងភាពភ័យខ្លាចយ៉ាងខ្លាំងដែលស្តែងចេញលើខ្លួនរបស់ពួកគេនូវភាពភ័យរន្ធត់ និងញាប់ញ័រ រហូតដល់វា(ភាពភ័យខ្លាចនោះ)ប្រៀបដូចជាសម្លៀកបំពាក់សម្រាប់ពួកគេដូច្នោះឯង ដោយសារតែអ្វីដែលពួកគេធ្លាប់បានប្រព្រឹត្តនៃការរមិលគុណ និងការបដិសេធ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدۡ جَآءَهُمۡ رَسُولٞ مِّنۡهُمۡ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ ٱلۡعَذَابُ وَهُمۡ ظَٰلِمُونَ
ហើយពិតប្រាកដណាស់ អ្នកនាំសារម្នាក់ដែលចេញពីចំណោមពួកគេ(អ្នកស្រុកម៉ាក្កះ)ដែលពួកគេស្គាល់គាត់តាមរយៈភាពស្មោះត្រង់និងភាពទៀងត្រង់របស់គាត់នោះ បានមកដល់អ្នកស្រុកម៉ាក្កះ នោះគឺព្យាការីមូហាំម៉ាត់ ក៏ប៉ុន្តែពួកគេបានបដិសេធគាត់ចំពោះអ្វីដែលម្ចាស់របស់គាត់បានបញ្ចុះទៅលើគាត់។ ហេតុនេះ អល់ឡោះជាម្ចាស់ក៏បានទម្លាក់នូវទណ្ឌកម្ម(របស់ទ្រង់)ទៅលើពួកគេ ដោយឲ្យពួកគេទទួលរងនូវគ្រោះអត់ឃ្លាន និងភាពភ័យខ្លាច។ ហើយពួកគេ គឺជាពួកដែលបំពានលើខ្លួនឯង ដោយការបណ្តោយខ្លួនឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងភាពវិនាសអន្តរាយ ខណៈដែលពួកគេធ្វើស្ហ៊ីរិកចំពោះអល់ឡោះ ហើយបដិសេធនឹងអ្នកនាំសាររបស់ទ្រង់នោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ حَلَٰلٗا طَيِّبٗا وَٱشۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ إِيَّاهُ تَعۡبُدُونَ
ដូច្នេះ ចូរពួកអ្នក(ឱខ្ញុំបម្រើរបស់អល់ឡោះ)ទទួលទានចុះអំពីអ្វីដែលអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានប្រទានជាលាភសក្ការៈដល់ពួកអ្នកនូវអ្វីដែលគេអនុញ្ញាតនៃប្រភេទចំណីអាហារដែលល្អៗដែលគេទទួលទាន។ ហើយចូរពួកអ្នកដឹងគុណចំពោះឧបការគុណរបស់អល់ឡោះដែលទ្រង់បានប្រទានវាឲ្យពួកអ្នក តាមរយៈការទទួលស្គាល់ឧបការគុណទាំងនោះ និងចំណាយវាទៅលើប្រការដែលទ្រង់ពេញចិត្ត ប្រសិនបើពួកអ្នកគោរពសក្ការៈចំពោះទ្រង់តែមួយគត់ ហើយមិនធ្វើស្ហ៊ីរិកនឹងទ្រង់នោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦۖ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَلَا عَادٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានហាមឃាត់ពួកអ្នកមិនឲ្យទទួលទានសត្វដែលស្លាប់ដោយមិនបានសម្លេះត្រឹមត្រូវចំពោះសត្វដែលត្រូវសម្លេះ ឈាមដែលហូរ សត្វជ្រូកគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់របស់វា និងអ្វីដែលគេសម្លេះសម្រាប់បូជាចំពោះអ្នកផ្សេងក្រៅពីអល់ឡោះ ហើយការហាមឃាត់នេះគឺក្នុងស្ថានភាពដែលអាចជ្រើសរើសបាន(គ្មានការបង្ខិតបង្ខំ)។ ដូច្នេះ ជនណាហើយដែលភាពចាំបាច់បង្ខំឲ្យគេត្រូវទទួលទានរបស់ទាំងអស់នេះ ហើយគេទទួលទានវាដោយមិនមែនជាការពេញចិត្ត(ស្ម័គ្រចិត្ត)ដោយខ្លួនឯង ហើយក៏មិនលើសពីកម្រិតនៃភាពចាំបាច់ទេនោះ ពិតណាស់ គ្មានបាបកម្មអ្វីទៅលើគេនោះទេ(ប្រសិនបើគេទទួលទានវាក្នុងករណីនេះ)។ ជាការពិតណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់មហាអភ័យទោសបំផុត ដោយទ្រង់អភ័យទោសដល់គេនូវអ្វីដែលគេបានទទួលទាន(ដោយការបង្ខំ) ហើយទ្រង់មហាអាណិតស្រឡាញ់បំផុតចំពោះគេ ខណៈដែលទ្រង់អនុញ្ញាតដល់គេ(ឲ្យទទួលទានវា)ក្នុងករណីដែលចាំបាច់នោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلۡسِنَتُكُمُ ٱلۡكَذِبَ هَٰذَا حَلَٰلٞ وَهَٰذَا حَرَامٞ لِّتَفۡتَرُواْ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ
ហើយចូរពួកអ្នក(ឱពួកមុស្ហរីគីន)កុំនិយាយនូវពាក្យភូតកុហកចំពោះអ្វីដែលអណ្តាតរបស់ពួកអ្នកពិពណ៌នាដោយបោកប្រាស់ទៅកាន់អល់ឡោះថាៈ នេះជារបស់ដែលគេអនុញ្ញាត(ឲ្យទទួលទាន) ហើយនោះជារបស់ដែលគេមិនអនុញ្ញាត(ឲ្យទទួលទាន) ក្នុងគោលបំណងប្រឌិតឡើងនូវពាក្យភូតកុហកទៅលើអល់ឡោះ តាមរយៈការដាក់បម្រាមនូវរបស់ដែលអល់ឡោះមិនបានដាក់បម្រាម ឬអនុញ្ញាតនូវរបស់ដែលអល់ឡោះមិនអនុញ្ញាតឲ្យសោះ។ ពិតប្រាកដណាស់ ពួកដែលប្រឌិតនូវពាក្យភូតកុហកទៅលើអល់ឡោះនោះ ពួកគេមិនទទួលជោគជ័យ(ទទួលបាន)នូវអ្វីដែលគេប៉ងប្រាថ្នានោះទេ ហើយពួកគេក៏មិនរួចផុតពីអ្វីដែលពួកគេរត់គេចអំពីវានោះដែរ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَعَلَى ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا مَا قَصَصۡنَا عَلَيۡكَ مِن قَبۡلُۖ وَمَا ظَلَمۡنَٰهُمۡ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
ដោយឡែកចំពោះពួកយូដា យើងបានហាមឃាត់ពួកគេចំពោះអ្វីដែលយើងបាននិទានប្រាប់អ្នកពីមុន(គឺដូចមាននៅក្នុងវាក្យខណ្ឌទី១៤៦ នៃជំពូកអាល់អាន់អាម) ហើយយើងមិនបានបំពានពួកគេចំពោះការដាក់បម្រាមយ៉ាងដូច្នោះនោះឡើយ ក៏ប៉ុន្តែពួកគេទៅវិញទេដែលបានបំពានលើខ្លួនឯង ខណៈដែលពួកគេបានប្រព្រឹត្ត(នូវទង្វើដែលជា)មូលហេតុនាំឲ្យទទួលនូវទណ្ឌកម្មនោះ។ ហេតុនេះ យើងក៏បានតបស្នងដល់ពួកគេព្រោះតែការបំពានរបស់ពួកគេ ដោយយើងបានដាក់បម្រាមហាមឃាត់ដូច្នោះទៅលើពួកគេ ជាទណ្ឌកម្មចំពោះពួកគេ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• الجزاء من جنس العمل؛ فإن أهل القرية لما بطروا النعمة بُدِّلوا بنقيضها، وهو مَحْقُها وسَلْبُها ووقعوا في شدة الجوع بعد الشبع، وفي الخوف والهلع بعد الأمن والاطمئنان، وفي قلة موارد العيش بعد الكفاية.
• ការតបស្នង គឺទៅតាមប្រភេទនៃទង្វើដែលគេបានសាង។ ដូច្នេះ អ្នកស្រុកភូមិនោះ នៅពេលដែលពួកគេរមិលគុណនឹងឧបការគុណ ពួកគេក៏ត្រូវបានគេផ្លាស់ប្តូរនឹងអ្វីដែលផ្ទុយពីវាវិញ នោះគឺការទទួលរងនូវការបំផ្លិចបំផ្លាញ ការឆក់ប្លន់ ការធ្លាក់ចូលទៅក្នុងភាពស្រេកឃ្លានក្រោយពីគេទទួលបានលាភសក្ការៈសម្បូរហូរហៀរ ត្រូវទទួលនូវភាពភ័យខ្លាចក្រោយពីពួកគេរស់នៅដោយសុខសុវត្ថិភាពនិងភាពសុខសាន្ត និងរស់នៅប្រកបដោយភាពចង្អៀតចង្អល់(ខ្វះមុខខ្វះក្រោយ)ក្រោយពីពួកគេរស់នៅប្រកបដោយភាពសម្បូរសប្បាយ។
• وجوب الإيمان بالله وبالرسل، وعبادة الله وحده، وشكره على نعمه وآلائه الكثيرة، وأن العذاب الإلهي لاحقٌ بكل من كفر بالله وعصاه، وجحد نعمة الله عليه.
• ចាំបាច់ត្រូវមានជំនឿចំពោះអល់ឡោះ និងមានជំនឿចំពោះបណ្តាអ្នកនាំសារទាំងឡាយរបស់ទ្រង់ ត្រូវគោរពសក្ការៈចំពោះអល់ឡោះតែមួយគត់ ហើយត្រូវថ្លែងអំណរគុណទ្រង់ចំពោះឧបការគុណទាំងឡាយរបស់ទ្រង់ និងការប្រោសប្រទានដ៏ច្រើនលើសលប់របស់ទ្រង់។ ជាការពិតណាស់ ទណ្ឌកម្មរបស់ព្រះជាម្ចាស់ គឺត្រូវតែកើតឡើងជាដាច់ខាតទៅលើរាល់ពួកដែលគ្មានជំនឿចំពោះអល់ឡោះ ហើយប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងទ្រង់ ព្រមទាំងរមិលគុណចំពោះឧបការគុណទាំងឡាយរបស់អល់ឡោះដែលទ្រង់បានប្រទានដល់ពួកគេ។
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسُّوٓءَ بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ وَأَصۡلَحُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٌ
បន្ទាប់មក ពិតប្រាកដណាស់ម្ចាស់របស់អ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)ជាអ្នកអភ័យទោសបំផុតចំពោះបណ្តាអ្នកដែលបានសាងអំពើអាក្រក់ដោយភាពល្ងង់ខ្លៅមិនដឹងពីលទ្ធផលចុងក្រោយរបស់វា ក្រោយមក ពួកគេសារភាពទោសកំហុសចំពោះអល់ឡោះក្រោយពីពួកគេបានសាងនូវទង្វើអាក្រក់រួច ហើយបានកែប្រែទង្វើអាក្រក់ដែលពួកគេធ្លាប់បានធ្វើពីមុនវិញ។ ជាការពិតណាស់ ម្ចាស់របស់អ្នក មហាអភ័យទោសបំផុតចំពោះបាបកម្មរបស់ពួកគេ និងមហាអាណិតស្រឡាញ់បំផុតចំពោះពួកគេបន្ទាប់ពីការសារភាពកំហុសនោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ كَانَ أُمَّةٗ قَانِتٗا لِّلَّهِ حَنِيفٗا وَلَمۡ يَكُ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
ជាការពិតណាស់ ព្យាការីអ៊ីព្រហ៊ីម គឺជាអ្នកដែលចូលចិត្តធ្វើអំពើល្អ ជាអ្នកដែលប្រតិបត្តិចំពោះម្ចាស់របស់គាត់ជាប្រចាំ ជាអ្នកដែលងាកចេញពីសាសនាទាំងឡាយទៅកាន់សាសនាឥស្លាម(តែមួយគត់) ហើយគាត់មិនស្ថិតក្នុងចំណោមពួកមុស្ហរីគីននោះឡើយ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَءَاتَيۡنَٰهُ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗۖ وَإِنَّهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ لَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
ហើយយើងបានប្រទានដល់គេនៅក្នុងលោកិយនេះនូវភាពជាព្យាការី ការកោតសរសើរដ៏ល្អប្រពៃ និងកូនដែលកតញ្ញូ។ ហើយពិតប្រាកដណាស់ នៅថ្ងៃបរលោក រូបគេនឹងស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកដែលបានសាងទង្វើកុសលដែលអល់ឡោះបានត្រៀមទុកសម្រាប់ពួកគេនូវឋានៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់នៅក្នុងឋានសួគ៌។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ أَنِ ٱتَّبِعۡ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗاۖ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
ក្រោយមក យើងបានផ្តល់វ៉ាហ៊ីដល់អ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)ថាៈ ចូរអ្នកដើរតាមសាសនារបស់ព្យាការីអ៊ីព្រហ៊ីមនៅក្នុងការមានជំនឿចំពោះអល់ឡោះតែមួយគត់ និងចាកឆ្ងាយពីពួកមុស្ហរីគីន ហើយអំពាវនាវទៅកាន់អល់ឡោះ និងអនុវត្តតាមក្បួនច្បាប់(សាសនារបស់)ទ្រង់ ងាកចេញពីសាសនាទាំងឡាយទៅកាន់សាសនាឥស្លាម(តែមួយគត់) ហើយគាត់(ព្យាការីអ៊ីព្រហ៊ីម)មិនស្ថិតក្នុងចំណោមពួកមុស្ហរីគីន(គោរពព្រះច្រើន)ដូចដែលពួកគេអះអាងនោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ គាត់គឺជាអ្នកដែលគោរពសក្ការៈចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់តែមួយគត់។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّمَا جُعِلَ ٱلسَّبۡتُ عَلَى ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِۚ وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
តាមពិត គេបានចាត់ទុកការលើកតម្កើងថ្ងៃសៅរ៍ គឺជាកាតព្វកិច្ចមួយទៅលើពួកយូដាដែលពួកគេបានខ្វែងគំនិតគ្នានៅក្នុងរឿងនោះ ដើម្បីឲ្យពួកគេដកឃ្លា(សម្រាក)នៅក្នុងថ្ងៃនោះអំពីភាពមមាញឹករបស់ពួកគេដើម្បីធ្វើការគោរពសក្ការៈ(ចំពោះអល់ឡោះ)ក្រោយពីពួកគេបានវង្វេងថ្ងៃសុក្រដែលគេប្រើពួកគេឲ្យសម្រាក(ពីការរវល់នឹងកិច្ចការលោកិយ)នៅក្នុងថ្ងៃនោះ។ ជាការពិតណាស់ ម្ចាស់របស់អ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)នឹងកាត់សេចក្តីរវាងពួកដែលខ្វែងគំនិតគ្នាទាំងនោះនៅថ្ងៃបរលោកចំពោះអ្វីដែលពួកគេធ្លាប់បានខ្វែងគំនិតគ្នាចំពោះរឿងនេះ ហើយទ្រង់នឹងតបស្នងដល់បុគ្គលគ្រប់រូបនូវអ្វីដែលរូបគេសាកសម(នឹងទទួលបាន)។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱدۡعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلۡحِكۡمَةِ وَٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِۖ وَجَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِينَ
ចូរអ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)អំពាវនាវមនុស្សលោកទៅកាន់សាសនាឥស្លាម ទាំងអ្នក និងអ្នកមានជំនឿដែលដើរតាមអ្នក ដោយអាស្រ័យទៅតាមស្ថានភាពនៃអ្នកដែលត្រូវអំពាវនាវ (មើលពីកម្រិតនៃការយល់ដឹងរបស់គេ និងការអនុវត្តតាមរបស់គេ) និងតាមរយៈការណែនាំដែលមាននៅក្នុងវានូវការជម្រុញលើកទឹកចិត្ត(ឲ្យសាងអំពើល្អ) និងព្រមានបន្លាច(មិនឲ្យសាងអំពើអាក្រក់)។ ហើយចូរអ្នក ជជែកវែកញែកជាមួយពួកគេតាមមធ្យោបាយណាដែលល្អបំផុតទាំងពាក្យសម្តី គំនិត និងការអប់រំប្រៀនប្រដៅ។ ពិតណាស់ តួនាទីរបស់អ្នក គឺមិនមែនផ្តល់ការចង្អុលបង្ហាញដល់មនុស្សលោកនោះទេ។ តាមពិត តួនាទីរបស់អ្នក គឺគ្រាន់តែផ្សព្វផ្សាយដល់ពួកគេប៉ុណ្ណោះ។ ពិតប្រាកដណាស់ ម្ចាស់របស់អ្នកទ្រង់ដឹងបំផុតចំពោះជនណាដែលង្វេងចេញពីសាសនាឥស្លាម ហើយទ្រង់ក៏ដឹងបំផុតដែរចំពោះជនណាដែលទទួលបានការចង្អុលបង្ហាញទៅកាន់វានោះ។ ដូច្នេះ ចូរអ្នកកុំបំផ្លាញខ្លួនឯងដោយសារភាពទុក្ខព្រួយចំពោះពួកគេឲ្យសោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِنۡ عَاقَبۡتُمۡ فَعَاقِبُواْ بِمِثۡلِ مَا عُوقِبۡتُم بِهِۦۖ وَلَئِن صَبَرۡتُمۡ لَهُوَ خَيۡرٞ لِّلصَّٰبِرِينَ
ហើយប្រសិនបើពួកអ្នកចង់ដាក់ទោសដល់សត្រូវរបស់ពួកអ្នកនោះ ចូរពួកអ្នកដាក់ទិសគេដូចអ្វីដែលគេបានប្រព្រឹត្តមកចំពោះពួកអ្នកដោយមិនត្រូវបន្ថែមឲ្យលើសនោះនោះទេ។ តែប្រសិនបើពួកអ្នកអត់ធ្មត់មិនដាក់ទោស(សងសឹក)ចំពោះគេវិញនៅពេលដែលពួកអ្នកមានសមត្ថភាពក្នុងការធ្វើដូច្នោះទៅលើគេនោះ ពិតប្រាកដណាស់ ការធ្វើដូច្នេះ វាពិតជាប្រសើរបំផុតសម្រាប់បណ្តាអ្នកដែលអត់ធ្មត់ក្នុងចំណោមពួកអ្នកជាងការដាក់ទោសចំពោះពួកគេវិញ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱصۡبِرۡ وَمَا صَبۡرُكَ إِلَّا بِٱللَّهِۚ وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَلَا تَكُ فِي ضَيۡقٖ مِّمَّا يَمۡكُرُونَ
ហើយចូរអ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)អត់ធ្មត់ចំពោះការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់ពួកគេដែលអ្នកបានទទួលរង ហើយការចង្អុលបង្ហាញអ្នកឲ្យអត់ធ្មត់នោះ គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីការចង្អុលបង្ហាញរបស់អល់ឡោះចំពោះអ្នកនោះទេ។ ហើយចូរអ្នកកុំមានទុក្ខព្រួយដោយសារតែការងាកចេញអំពីអ្នកពីសំណាក់ពួកប្រឆាំង និងចូរកុំធ្វើឲ្យទ្រូងរបស់អ្នកចង្អៀត(កើតទុក្ខ)ដោយសារតែល្បិចកលទាំងឡាយដែលពួកគេរៀបចំឲ្យសោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَواْ وَّٱلَّذِينَ هُم مُّحۡسِنُونَ
ពិតប្រាកដណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់នៅជាមួយបណ្តាអ្នកដែលកោតខ្លាចទ្រង់ដោយការបោះបង់អំពើល្មើស ហើយនិង(នៅជាមួយ)បណ្តាអ្នកដែលសាងទង្វើកុសលដោយការគោរពប្រតិបត្តិអល់ឡោះ ហើយអនុវត្តតាមនូវបទបញ្ជាទាំងឡាយដែលដែលទ្រង់បានបង្គាប់ប្រើ។ ពិតប្រាកដណាស់ ទ្រង់នៅជាមួយពួកគេដោយការជួយ និងការពង្រឹងដល់ពួកគេ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• اقتضت رحمة الله أن يقبل توبة عباده الذين يعملون السوء من الكفر والمعاصي، ثم يتوبون ويصلحون أعمالهم، فيغفر الله لهم.
• ក្នុងចំណោមក្តីមេត្តាករុណារបស់អល់ឡោះនោះ គឺទ្រង់ទទួលយកនូវការសារភាពកំហុសរបស់ខ្ញុំបម្រើរបស់ទ្រង់ដែលបានសាងអំពើអាក្រក់ ដូចជាការប្រឆាំង និងការប្រព្រឹត្តល្មើសនានា ក្រោយមកពួកគេបានសារភាពកំហុស ហើយកែប្រែនូវទង្វើរបស់ពួកគេឡើងវិញ ដោយអល់ឡោះជាម្ចាស់នឹងអភ័យទោសចំពោះពួកគេ។
• يحسن بالمسلم أن يتخذ إبراهيم عليه السلام قدوة له.
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߞߊ߬ߡߙߌ߬ߦߊ߬ߞߊ߲ ߘߐ߫. - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߞߊ߬ߡߙߌ߬ߦߊ߬ߞߊ߲ ߘߐ߫߸ ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߢߊߢߌߣߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫.