ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم
سورة النحل - ən-Nəhl
من مقاصد السورة:
التذكير بالنعم الدالة على المنعم سبحانه وتعالى.
أَتَىٰٓ أَمۡرُ ٱللَّهِ فَلَا تَسۡتَعۡجِلُوهُۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
Ey Kafirlər! Allahın sizlər üçün təqdir etdiyi əzabınız yaxınlaşdı. Odur ki, onun vaxtından əvvəl gəlməsini tələb etməyin. Bilik ki, Allah müşriklərin Ona qoşduqları şəriklərdən pak və ucadır.
التفاسير العربية:
يُنَزِّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ بِٱلرُّوحِ مِنۡ أَمۡرِهِۦ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦٓ أَنۡ أَنذِرُوٓاْ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱتَّقُونِ
Allah istədiyi elçilərinə: "Ey Elçilər! İnsanları Allaha şərik qoşmaqdan çəkindirin. Ey İnsanlar! Məndən başqa ibadətə layiq olan haqq məbud yoxdur. Elə isə əmrlərimi yerinə yetirib və qadağalarımdan çəkinərək Məndən qorxun!" deyə təqdir etdiyi vəhyi, mələklərlə birgə endirdi.
التفاسير العربية:
خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۚ تَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
Uca Allah göyləri və yeri daha öncə belə bir yaradılış olmadan, misilsiz bir şəkildə, haqq olaraq yaratmışdır. Allah bunları əbəs yerə yaratmadı. Əksinə, Allah bunları, Onun nə qədər əzəmətli olduğuna əyani bir sübut olması üçün yaratdı. Allah müşriklərin Ona qoşduqları şəriklərdən ucadır!
التفاسير العربية:
وَٱلۡأَنۡعَٰمَ خَلَقَهَاۖ لَكُمۡ فِيهَا دِفۡءٞ وَمَنَٰفِعُ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ
Ey İnsanlar! Dəvə, inək, qoyun və s. bu kimi heyvanları da sizin faydalanmanız üçün O yaratdı. Bu faydalardan biri də, sizin həmin hevyanların yunundan bədəninizi isti saxlaması üçün istifadə etmənizdir. Bu heyvanlarda sizin üçün onların südündən, dərisində və onlardan minik kimi istifadə etmək faydaları da vardır. Həmçinin, siz onların bəzilərinin ətindən yeyirsiniz.
التفاسير العربية:
وَلَكُمۡ فِيهَا جَمَالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَحِينَ تَسۡرَحُونَ
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• عناية الله ورعايته بصَوْن النبي صلى الله عليه وسلم وحمايته من أذى المشركين.
• Uca Allah, Peyğəmbəri (sallallahu aleyhi və səlləm) qoruyaraq yardım etmiş, dəstəkləmiş və onu müşriklərin əziyyətindən himayə etmişdir.
• التسبيح والتحميد والصلاة علاج الهموم والأحزان، وطريق الخروج من الأزمات والمآزق والكروب.
• Uca Allahın şəninə həmd-sənalar demək, Onu tərifləmək və namaz qılmaq, qəm-qüssənin əlacı və dünya məşəqqətindən, hüzünündən və sıxıntılarından çıxış yoludur.
• المسلم مطالب على سبيل الفرضية بالعبادة التي هي الصلاة على الدوام حتى يأتيه الموت، ما لم يغلب الغشيان أو فقد الذاكرة على عقله.
• Müsəlman kimsədən, ağlı başında və hafizəsi yerində olduğu müddətcə, ölüm ona gələnə qədər fərz olan namaz ibadətini davamiyyətli şəkildə qılması tələb olunur.
• سمى الله الوحي روحًا؛ لأنه تحيا به النفوس.
• مَلَّكَنا الله تعالى الأنعام والدواب وذَلَّلها لنا، وأباح لنا تسخيرها والانتفاع بها؛ رحمة منه تعالى بنا.
• Uca Allah bizi nemətlərə və heyvanlara sahib edib, onları bizim ixtiyarımıza buraxmışdır. Bizə rəhm edərək, onları istədiyimiz kimi istifadə etməyi bizə ram etdirib, onlardan faydalanmağı bizə izin vermişdir.
وَتَحۡمِلُ أَثۡقَالَكُمۡ إِلَىٰ بَلَدٖ لَّمۡ تَكُونُواْ بَٰلِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ ٱلۡأَنفُسِۚ إِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ
Sizin üçün yaratdığımız bu heyvanlar, səfərdə ikən ağır yüklərinizi özünüzün çox çətinliklə apara biləcəyiniz bir ölkəyə daşıyırlar. Ey İnsanlar! Həqiqətən də, Rəbbiniz sizə qarşı şəfqətlidir. O, bu heyvanları sizə ram edərək sizə rəhm etmişdir.
التفاسير العربية:
وَٱلۡخَيۡلَ وَٱلۡبِغَالَ وَٱلۡحَمِيرَ لِتَرۡكَبُوهَا وَزِينَةٗۚ وَيَخۡلُقُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Uca Allah sizin minməyiniz, üzərində yüklərinizi daşımanız və insanlar arasına bu heyvanlara baxıb zövq alıb, fərəhlənəsiz deyə sizlər üçün atları, qatırları və uzunqulaqları yaratdı. O, sizin hələ bilmədiyiniz, istədiyi bir çox şeyləri də yaradır.
التفاسير العربية:
وَعَلَى ٱللَّهِ قَصۡدُ ٱلسَّبِيلِ وَمِنۡهَا جَآئِرٞۚ وَلَوۡ شَآءَ لَهَدَىٰكُمۡ أَجۡمَعِينَ
Uca Allahın razılığına qovuşduran yola, İslam yoluna yönəltmək yalnız Allaha aiddir. Bəzi yollar, haqqdan batilə meyil edən, şeytanın yollarıdır. İslam yolundan başqa bütün yolların hamısı əyri yollardır. Əgər Allah sizin hamınızı iman gətirməyə müvəffəq etmək istəsəydi, bu zaman O, hamınızı iman gətirməyə müvəffəq edərdi.
التفاسير العربية:
هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗۖ لَّكُم مِّنۡهُ شَرَابٞ وَمِنۡهُ شَجَرٞ فِيهِ تُسِيمُونَ
Buluddan sizlər üçün su endirən Odur. Bu sudan, həm özünüz içirsiniz, həm də mal-qaranızı içizdirirsiniz. Həmin suyun qalan bir qismini də otlaqları suvarıb, mal-qaranızı üçün ot yetişdirirsiniz.
التفاسير العربية:
يُنۢبِتُ لَكُم بِهِ ٱلزَّرۡعَ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلنَّخِيلَ وَٱلۡأَعۡنَٰبَ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
Uca Allah bu su vasitəsi ilə sizlər üçün yediyiniz dənli bitkilər, zeytun, xurma, üzüm və başqa meyvələrin hamısından yetişdirir. Həqiqətən, bu suda və bu sudan həyat əldə edən şeylərdə, Allahın yaratdıqları barədə təfəkkür edən və bununla Onun əzəmətli olduğuna dəlil gətirən bir qövm üçün Allahın qüdrətini göstərən dəlillər vardır.
التفاسير العربية:
وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ وَٱلنُّجُومُ مُسَخَّرَٰتُۢ بِأَمۡرِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Uca Allah, istirahət edib, dincəlməniz üçün gecəni, azüqə əldə etməniz üçün isə gündüzü sizin ixtiyarınıza buraxdı. Günəş və ayı sizə ram etdi. O, günəşi parlaq bir işıq saçan çıraq, ayı isə işıldayan bir nur etdi. Ulduzlar da Onun qədəri əmri ilə sizə ram edilmişdir. Siz bu ulduzların vasitəsi ilə suyun və qurunun zülmətində yolunuzu düz getmək üçün istifadə edib, bununla vaxtları təyin edir, bunlardan və s. bu kimi daha başqa faydalar əldə edirsiniz. Sözsüz ki, bütün bunlarda ağıllarını işlədib dərk edən kimsələr üçün Allahın qüdrətinə dəlalət edən açıq-aydın əlamətlər vardır. Çünki bunların hikmətini düşünüb dərk edənlər elə məhz onlardır.
التفاسير العربية:
وَمَا ذَرَأَ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَذَّكَّرُونَ
Uca Allah yer üzündə rəngləri bir-birindən fərqli olan mədənləri, heyvanları, bitkiləri, əkinləri də sizə ram etdi. Şübhəsiz ki, bu zikr edilənlərin yaradılmasında və onları sizin ixtiyarınıza verilməsində, düşünüb ibrət alan və Allahın hər bir şeyə qadir olduğunu anlayan insanlar üçün Allahın qüdrətinə dəlalət edən açıq-aydın dəlillər vardır.
التفاسير العربية:
وَهُوَ ٱلَّذِي سَخَّرَ ٱلۡبَحۡرَ لِتَأۡكُلُواْ مِنۡهُ لَحۡمٗا طَرِيّٗا وَتَسۡتَخۡرِجُواْ مِنۡهُ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَاۖ وَتَرَى ٱلۡفُلۡكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Dənizi də sizin xidmətinizə verən, ovladığınız balıqların təzə, yumuşaq ətidən yeməyiniz üçün dənizə çıxmanıza, sizin və qadınlarınızın taxıb istifadə etdiyiniz mərcan kimi bəzək şeylərini dənizin dibindən çıxarmanıza izin verən uca Allahdır. Sən gəmilərin, dənizin coşqun dalğalarını yara-yara üzüb getdiyini görürsən. Siz, Allahın lütfü ilə ticarət qazancı əldə etməyiniz üçün Allahın sizə bəxş etdiyi nemətlərə görə Ona şükür edib, yalnız Ona ibadət etmək ümüdü ilə o gəmilərə minirsiniz!
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من عظمة الله أنه يخلق ما لا يعلمه جميع البشر في كل حين يريد سبحانه.
• Uca Allah istədiyi vaxt, heç bir bəşər övladının bilməyi şeyləri yaratması Onun əzəmətinə dəlalət edən amillərdən biridir.
• خلق الله النجوم لزينة السماء، والهداية في ظلمات البر والبحر، ومعرفة الأوقات وحساب الأزمنة.
• Uca Allah ulduzları göy üzünə bir bəzək olması, suyun və qurunun zülmətində düz yol göstərməsi, vaxtların bilinməsi və zamanın hesab edilməsi üçün yaratmışdır.
• الثناء والشكر على الله الذي أنعم علينا بما يصلح حياتنا ويعيننا على أفضل معيشة.
• Həyatımızı yaxşılaşdıran və bu dünyada bizim daha yaxşı bir halda yaşamağımız üçün bizə yardım edib və nemətlər bəxş edən Allaha həmd-sənalar olsun!
• الله سبحانه أنعم علينا بتسخير البحر لتناول اللحوم (الأسماك)، واستخراج اللؤلؤ والمرجان، وللركوب، والتجارة، وغير ذلك من المصالح والمنافع.
• Uca Allah balıq ətindən yeməyimiz, dənizdən inci və mərcan çıxarmağımız, dəniz üzərindən yüklərimizi daşımağımız, ticarət etməyimiz və s. bu kimi mənfəətlər və faydalar üçün dənizi ixtiyarımıza verərək bizə nemətlər bəxş etmişdir.
وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَأَنۡهَٰرٗا وَسُبُلٗا لَّعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
Uca Allah, yer üzü hərəkət edib sizi silkələməsin deyə və onun sabit qalması üçün orada möhkəm dağlar yaratdı. Su içmənizin, mal-qaranızı və əkin sahələrinizi sulamanız üçün onun üzərindən nəhrlər axıtdı. Getmək istədyiniz istiqamətə azmadan, düzgün səmt götürəsiniz deyə, orada sizin üçün yollar çəkdi.
التفاسير العربية:
أَفَمَن يَخۡلُقُ كَمَن لَّا يَخۡلُقُۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
Məgər bütün bunları və bundan başqa olan şeyləri yaradan, heç bir şey yarada bilməyən kimsə ilə eyni ola bilərmi?! Doğurdanmı siz, hər bir şeyi yaradan Allahın əzəməti barədə düşünümürsünüz? Elə isə siz, yalnız Ona ibadət edin və Ona, heç bir şeyin yaratmağa qadir olmayanları şərik qoşmayın!
التفاسير العربية:
وَإِن تَعُدُّواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Ey İnsanlar! Əgər Allahın sizə bəxş etdiyi saysız-hesabsız nemətlərini sayıb-sadalamağa çalışsanız, bu nemətlərin çoxlu və müxtəlif olduğu səbəbdən onları sayıb qurtara bilməzsiniz. Siz bu nemətlərə şükür etməkdən qafil olduğunuza rəğmən, Allah yenə də sizə qarşı bağışlayandır. Günahlarınıza və Ona lazımınca şükür etmədiyinizə görə sizdən bu nemətləri almamaqla yenə də sizə qarşı mərhəmətlidir!
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَخۡلُقُونَ شَيۡـٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ
Müşriklərin Allahdan başqa tapındıqları bütlər, hətta kiçik bir şey də olsa belə heç bir şey yarada bilməzlər. Onları, Allahdan başqasına ibadət edən kimsələr öz əlləri ilə düzəltmişdilər. Odur ki, onlar, öz əlləri ilə özlərinə ilah düzəltdikləri bütlərə, Allahı buraxıb necə ibadət edirlər?!
التفاسير العربية:
أَمۡوَٰتٌ غَيۡرُ أَحۡيَآءٖۖ وَمَا يَشۡعُرُونَ أَيَّانَ يُبۡعَثُونَ
Bütlərə ibadət edənlər, o bütləri öz əlləri ilə düzəlmişdilər. Bu bütlər cansızdırlar, onlar nə bir həyata, nə də ki, bir elmə sahib deyillər. Bütlər, Qiyamət günü özlərinə ibadət edən kimsələrlə birgə Cəhənnəm atəşinə atılmaq üçün nə zaman dirildiləcəklərini də bilməzlər.
التفاسير العربية:
إِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ فَٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ قُلُوبُهُم مُّنكِرَةٞ وَهُم مُّسۡتَكۡبِرُونَ
Sizin haqq məbudunuz, O, heç bir şəriki olmayan, tək məbud olan Allahdır. Öldükdən sonra sorğu-sual olmaq üçün yenidən dirilməyə inanmayanların qəlbləri, Allahdan qorxmadıqları üçün Onun vəhdaniyyətini inkar edərlər. Onların qəlbləri, Qiyamət günü sorğu-sual ediləcəklərinə və əzab görəcəklərinə imanmır. Özləri də təkəbbürlüdürlər, haqqı qəbul etməz və ona boyun əyməzlər.
التفاسير العربية:
لَا جَرَمَ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعۡلِنُونَۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡتَكۡبِرِينَ
Şübhə yoxdur ki, Allah onların gizlində və aşkarda etdikləri əməllərin hamısını bilir. Bu əməllərdən Ona heç bir şey gizli qalmaz. Allah Qiyamət günü onların dünyada ikən etdikləri əməllərin mükafatını verəcəkdir. Həqiqətən, Allah, Ona ibadət etməkdə təkəbbürlük edib, Ona boyun əyməyi özünə sığışdırmayanları sevməz, əksinə onlara qəzəblənər!
التفاسير العربية:
وَإِذَا قِيلَ لَهُم مَّاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡ قَالُوٓاْ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
Uca Allahın vəhdaniyyətini və öldükdən sonra qiyamət günü yenidən dirilməyi inkar edən kimsələrdən: "Allah Muhəmmədə (sallallahu aleyhi və səlləm) nə nazil etmişdir?" – deyə soruşduqda, onlar: "Ona heç bir şey nazil edilməmişdir. O yalnız özündən keçmişdəkilərin qissələrini və uydurmalarını gətirdi!" – deyərək cavab verirlər.
التفاسير العربية:
لِيَحۡمِلُوٓاْ أَوۡزَارَهُمۡ كَامِلَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَمِنۡ أَوۡزَارِ ٱلَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٍۗ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ
Beləliklə də onlar Qiyamət günü həm öz günahlarının hamısını, həm də cəhalət üzündən və kor-koranə onların ardınca gedərək İslamdan azdırdıqları kəslərin günahlarının bir qismini daşıyacaqlar. Öz günahlarından əlavə, onların ardınca gedənlərin günahlarını daşımaları necə də pisdir!
التفاسير العربية:
قَدۡ مَكَرَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَأَتَى ٱللَّهُ بُنۡيَٰنَهُم مِّنَ ٱلۡقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيۡهِمُ ٱلسَّقۡفُ مِن فَوۡقِهِمۡ وَأَتَىٰهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ
Onlardan öncəki kafirilər də özlərinə göndərilən peyğəmbərlərə qarşı hiylələr qurmuşdular. Allah onların tikililərini özülündən dağıtdı, beləcə, tavanları başlarına uçdu və əzab onlara gözləmədikləri yerdən gəldi. Onlar tikdikləri binalarının, özlərini qoruyacağını zənn eirdilər. Amma onlar tikdikləri binaları ilə birgə məhv oldular.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• في الآيات من أصناف نعم الله على العباد شيء عظيم، مجمل ومفصل، يدعو الله به العباد إلى القيام بشكره وذكره ودعائه.
• Uca Allah, yuxarıda qeyd edilən ayələrdə, Onun insanlara bəxş etdiyi bir çox nemətləri müfəssəl və qısa şəkildə xatırladaraq, insanları bu nemətlərə görə Allaha şükür etməyə, Onu zikir edib yalnız Ona dua və ibadət etməyə çağırır.
• طبيعة الإنسان الظلم والتجرُّؤ على المعاصي والتقصير في حقوق ربه، كَفَّار لنعم الله، لا يشكرها ولا يعترف بها إلا من هداه الله.
• İnsanın xilqəti zülüm etmək, günah işlətməyə cəsarətli olmaq və Allahı haqqlarına səhlənkar yanaşmaqdır. İnsan Rəbbinin ona bəxş etdiyi nemətlərə qarşı çox nankordur. Yalnız Allahın özünə doğru yol bəxş etdiyi kimsələr bu nemətləri dərk edib və bunlara görə Uca Allaha şükür edərlər.
• مساواة المُضِلِّ للضال في جريمة الضلال؛ إذ لولا إضلاله إياه لاهتدى بنظره أو بسؤال الناصحين.
• Allah yanında günah baxımından azmış insanın və başqalarını azdıranın - hər ikisi də eyni səviyyədədir. Çünki o kimsə, özünə tabe olanı azdırmasaydı, o öz düşüncəsi ilə və ya başqalarından soruşaraq haqq yoluna yönələ bilərdi.
• أَخْذ الله للمجرمين فجأة أشد نكاية؛ لما يصحبه من الرعب الشديد، بخلاف الشيء الوارد تدريجيًّا.
• Uca Allah, günahkar kimsələrə onların gözləmədiklər halda, anidən, çox şiddətli əzab endirər. Bu şəkildə onlar son dərəcə qorxu içərisində olarlar. Amma digər insanlara endirilən əzab isə heç də belə deyildir.
ثُمَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يُخۡزِيهِمۡ وَيَقُولُ أَيۡنَ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ كُنتُمۡ تُشَٰٓقُّونَ فِيهِمۡۚ قَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ إِنَّ ٱلۡخِزۡيَ ٱلۡيَوۡمَ وَٱلسُّوٓءَ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
Sonra Qiyamət günü Allah onlara əzab verib, rüsvay və zəlil edəcək və onlara belə deyəcəkdir: "İbadətdə Mənə ortaq qoşduğunuz, peyğəmbərlərimə və möminlərlə onların səbəbi ilə düşmənçilik etdiyiniz şəriklərim haradadır?" Rəbbani alimlər belə deyəcəklər: "Şübhəsiz ki, qiyamət günü rüsvayçılıq və əzab yalnız kafirlərə üz verəcəkdir!"
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِيٓ أَنفُسِهِمۡۖ فَأَلۡقَوُاْ ٱلسَّلَمَ مَا كُنَّا نَعۡمَلُ مِن سُوٓءِۭۚ بَلَىٰٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Ölüm mələyi və onun mələklərdən olan köməkçiləri, Allaha küfr edib öz nəfslərinə zülm edən kimsələrin canını aldıqda, özlərinə gələn ölümə təslim olub, boyun əyər və inkar etməylərinin özlərinə fayda verəcəyini zənn edərək, dünya həyatında etdikləri küfür və asilikləri inkar edəcəklər. Onlara: "Yalan söyləyirsiniz. Siz Allaha qarşı asiliklər etdiyiniz zaman kafir idiniz. Şübhəsiz ki, Allah sizin dünyada nələr etdiyinizi bilir. Əməllərinizdən Ona heç bir şey gizli qalmaz. O, etiyiniz əməllərin qarşılığını verəcəkdir!" – deyiləcəkdir.
التفاسير العربية:
فَٱدۡخُلُوٓاْ أَبۡوَٰبَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ فَلَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ
Onlara: "Dünyada ikən etdiyiniz pis əməllərə görə içində həmişəlik qalacağınız Cəhənnəmin qapılarından girin. Ora, Allaha iman gətirməyə və yalnız Ona ibadət etməyə təkəbbürlük göstərən kimsələr üçün qalacaqları necə də pis bir yerdir!" – deyiləcəkdir.
التفاسير العربية:
۞ وَقِيلَ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ مَاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡۚ قَالُواْ خَيۡرٗاۗ لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞۚ وَلَدَارُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞۚ وَلَنِعۡمَ دَارُ ٱلۡمُتَّقِينَ
Allahın əmrlərini yerinə yetirib, qadağalarından çəkinərək Rəbbindən qorxan müttəqilərə: "Allah, Muhəmmədə (sallallahu aleyhi və səlləm) nə nazil etmişdir?" – deyildikdə, onlar: "Allah ona böyük bir xeyir nazil etmişdir!" – deyərlər. Bu dünyada Allaha layiqincə ibadət edib və insanlarla gözəl əxlaqda muamilə edən kimsələr üçün zəfər, bol-bol ruzi olmaqla və s. bu kimi gözəl mükafat hazırlanmışdır. Uca Allahın axirətdə onlara verəcəyi savab, dünya həyatında onlara bəxş etdiyi nemətlərdən qat-qat xeyirlidir. Axirət yurdu, Allahın əmrlərini yerinə yetirib, qadağalarından çəkinən təqva sahibləri üçün necə də gözə bir yurddur!
التفاسير العربية:
جَنَّٰتُ عَدۡنٖ يَدۡخُلُونَهَا تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ لَهُمۡ فِيهَا مَا يَشَآءُونَۚ كَذَٰلِكَ يَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلۡمُتَّقِينَ
Müttəqilər üçün qəsirləri və ağacları altından caylar axan, içərisinə daxil olub, orada qərar tutaraq, əbədi qalacaqları cənnətlər vardır. Üstəlik, bu Cənnətlərdə onlar üçün ürəklərindən keçən yeməklər, içkilər və daha neçə-neçə ağıla gəlməyən, tükənməz nemətlər vardır. Uca Allah, Muhamməd Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) ümmətindən olan müttəqilərə bəxş edilən bu mükafatın, eynisini keçmiş ümmətlərdən olan müttəqilərədə vermişdir.
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمُ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Ölüm mələyi və onun mələklərdən olan köməkçiləri, qəlbləri küfrdən təmizlənmiş kimsələrin canını aldıqda, onlara belə deyərlər: "Sizə salam olsun! Siz bütün sınaqlardan üzü ağ çıxdınız. Dünya həyatında düzgün etiqada sahib olub və saleh əməllər etdiyinizə görə Cənnətə daxil olun!"
التفاسير العربية:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَوۡ يَأۡتِيَ أَمۡرُ رَبِّكَۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Yoxsa yalan sayan o müşriklər ölüm mələyinin və onun mələklərdən olan köməkçilərinin onların üzlərinə və yanlarına vuraraq canlarını alması üçün gəlməsindən və yaxud onları dünyada məhv edəcək əzabın gəlməsindən başqa bir şeymi gözləyirlər? Məkkədəki müşriklərin etdikləri əməlləri eyni ilə onlardan əvvəlki müşriklərdə etmişdir, Allahda onları məhv etdi. Uca Allah onları məhv etdiyi zaman əsla onlara zülüm etmədi. Lakin onlar Allaha küfür etməklə özlərini öz əlləri ilə həlaka sürükləyərək özlərinə zülm etdilər.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• فضيلة أهل العلم، وأنهم الناطقون بالحق في الدنيا ويوم يقوم الأشهاد، وأن لقولهم اعتبارًا عند الله وعند خلقه.
• Elm sahibinin fəziləti. Çünki onlar həm bu dünya da, həm də axirətdə haqqı söyləyərlər. Onların sözü həm Allah yanında, həm də, insanlar yanında keçərlidir.
• من أدب الملائكة مع الله أنهم أسندوا العلم إلى الله دون أن يقولوا: إنا نعلم ما كنتم تعملون، وإشعارًا بأنهم ما علموا ذلك إلا بتعليم من الله تعالى.
• Mələklərin, uca Allaha qarşı ədəb və ehtiramını göstərən davranışlarından biri də onların günahkarlara: "Biz sizin nələr etdiyinizi çox yaxşı bilirik" demədən, əksinə: "Allah sizin nələr etdiyinizi çox yaxşı bilir!" demələridir. Onlar bununla, onlara hər bir şeyi yalnız uca Allahın öyrətdiyini ortaya qoymaq istəyirlər.
• من كرم الله وجوده أنه يعطي أهل الجنة كل ما تمنوه عليه، حتى إنه يُذَكِّرهم أشياء من النعيم لم تخطر على قلوبهم.
• Uca Allahın Cənnət əhlinə, arzu etdikləri hər bir şeyi, hətta ağıllarına belə gəlməyən nemətləri verməsi, Onun səxavətindən və lütfündəndir.
• العمل هو السبب والأصل في دخول الجنة والنجاة من النار، وذلك يحصل برحمة الله ومنَّته على المؤمنين لا بحولهم وقوتهم.
• Yaxşı əməllər etmək, Cənnətə girmək və Cəhənnəmdən xilas olmaq üçün əsas və ən başlıca səbəbdir. Bu da, insanın güc-qüvvəsi sayəsinə deyil, əksinə, Uca Allahın mömin qullarına göstərdiyi rəhmət sayəsindədir.
وَقَالَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا عَبَدۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖ نَّحۡنُ وَلَآ ءَابَآؤُنَا وَلَا حَرَّمۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ فَهَلۡ عَلَى ٱلرُّسُلِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
İbadətlərində Allahdan başqasını Ona şərik qoşanlar belə dedilər: "Əgər Allah bizim Ona heç bir şeyi şərik qoşmadan yalnız Ona ibadət edməyimizi istəsəydi, o zaman nə biz, nə də ki, bizdən əvvəlki ata-babalarımız əsla Ondan başqa heç şəyə ibadət etməz və Onun istəyi olmadan heç nəyi haram edə bilməzdik!" Özlərindən əvvəl olan kafirlərdə bu kimi batil sözlər söyləmişdilər. Peyğəmbərlərin borcu ancaq özlərinə təbliğ etməyi əmr olunan Allahın hökmlərini insanlara təbliğ etmək. Onlarda bunu təbliğ edərək lazımınca yerinə yetirdilər. Uca Allah, kafirlərə istək və seçim haqq verdikdən və həmçinin onlara elçilər göndərdikdən sonra kafirlərin Allah yanında özlərinə, yazılan qədəri bəhanə gətirmələrinə heç bir əsasları yoxdur.
التفاسير العربية:
وَلَقَدۡ بَعَثۡنَا فِي كُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجۡتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَۖ فَمِنۡهُم مَّنۡ هَدَى ٱللَّهُ وَمِنۡهُم مَّنۡ حَقَّتۡ عَلَيۡهِ ٱلضَّلَٰلَةُۚ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
Biz keçmişdə olan hər ümmətə, qövmlərinə tək Allaha ibadət edib, bütlər, şeytanlar və s. bu kimi onlara Allahdan başqasına ibadət etməyi tərk etmələrini əmr edən elçi göndərdik. Allah o ümmətlərdən bəzilərini doğru yola müvəffəq eti. Onlarda Allaha iman edib və Onun peyğəmbərinin gətirdiyi dinə tabe oldular. Bəziləri də Allaha küfr edib, Onun peyğəmbərinə ası oldular. Allah da, bu əməllərinə görə onları haqqa müvəffəq etmədi və beləliklə də, zəlalətə düçar oldular. Yalan sayan kimsələrə Allahın əzabı gəldikdən sonra aqibətlərinin necə olduğunu öz gözlərinizlə şahid olmanız üçün elə isə yer üzündə gəzib dolaşın!
التفاسير العربية:
إِن تَحۡرِصۡ عَلَىٰ هُدَىٰهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي مَن يُضِلُّۖ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
Ey Peyğəmbər! Sən onların İslama gəlməsi üçün əlindən gələn hər bir şeyi edib, buna nə qədər həris olsanda, bunun üçün nə qədər çalışsanda, bil ki, Allah azdırdığı kimsəni əsla doğru yola müvəffəq etməz. Allahdan başqa onları əzabdan qoruyan və onlara yardım edən heç bir kimsə yoxdur!
التفاسير العربية:
وَأَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَا يَبۡعَثُ ٱللَّهُ مَن يَمُوتُۚ بَلَىٰ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Öldükdən sonra yenidən dirilməyi yalan sayan kimsələr, heç bir dəlilə əsaslanmadan, Allaha möhkəm and içərək: "Allah ölən bir kəsi yenidən bir daha diriltməyəcəkdir!" – dedilər. Əksinə! Allahın doğru vədinə əsasən, O, ölən hər bir kimsəni diriltəcəkdir. Lakin insanların əksəriyyəti, Allahın ölüləri yenidən dirildəcəyini bilmədikləri üçün bunu inkar edərlər!
التفاسير العربية:
لِيُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي يَخۡتَلِفُونَ فِيهِ وَلِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰذِبِينَ
Uca Allah onlara tövhid, öldükdən sonra yenidən dirilmək və peyğəmbərlik barədə ixtilaf etdikləri məsələri bildirmək, kafirlərin, Allahın şərikləri olduğuna və öldükdən sonra yenidən dirilməyi inkar etmələrinə dair irəli sürdükləri iddialarının yalan olduğunu anlamaları üçün, onların hamısını Qiyamət günü yenidən dirildəcəkdir.
التفاسير العربية:
إِنَّمَا قَوۡلُنَا لِشَيۡءٍ إِذَآ أَرَدۡنَٰهُ أَن نَّقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
Biz ölülərə həyat vermək və onları yenidən diriltmək istəsək, bunu etməmizə, Bizə mane ola biləcək heç bir qüvvə olmaz. Biz bir şeyin olmasını istədikdə, ona ancaq: "Ol!" – deyirik, o da dərhal istədiyimiz kimi olar.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُواْ لَنُبَوِّئَنَّهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗۖ وَلَأَجۡرُ ٱلۡأٓخِرَةِ أَكۡبَرُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ
Kafirlərin əzabına və onların işgəncəsinə məruz qaldıqdan sonra öz yurdlarını, ailələrini və mal-dövlətlərini tərk edib, Allahın rizasını umaraq, küfür diyarından İslam diyarına hicrət edən kimsələri dünya həyatında onları izzətli olacaqları gözəl bir məskəndə sakin edəcəyik. Onların axirət mükafatı isə bundan da daha böyük olacaqdır, bu isə Cənnətdir. Əgər hicrət etməyib, geridə qalanlar, hicrət edənlərin Allah qatındakı savab və mükafatını bilsəydilər, hicrət etməkdən əsla geridə qalmazdılar.
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ
Allah yolunda hicrət edən bu mühacirlər, qövmlərinin əziyyətlərinə, ailələrindən və mal-dövlətlərindən ayrı qalmağa və Allaha itaət etməyə səbrli olan kimsələrdir. Onlar hər işlərində yalnız Allaha güvənərlər. Elə bu üzdən Allah da onlara belə böyük bir mükafat bəxş etmişdir.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• العاقل من يعتبر ويتعظ بما حل بالضالين المكذبين كيف آل أمرهم إلى الدمار والخراب والعذاب والهلاك.
• Ağıllı insan, peyğəmbərləri yalan sayan azğınların başlarına gələn müsibətlərdən və onların necə həlak olmasından ibrət dərsi alan kimsədir.
• الحكمة من البعث والمعاد إظهار الله الحقَّ فيما يختلف فيه الناس من أمر البعث وكل شيء.
• Öldükdən sonra yenidən dirilməyin və axirət həyatının hikməti, insanların, öldükdən sonra yenidən dirilməyin və barəsində ixtilaf etdikləri diğər məsələlərdə Allahın haqqı ortaya çıxarmasıdır.
• فضيلة الصّبر والتّوكل: أما الصّبر: فلما فيه من قهر النّفس، وأما التّوكل: فلأن فيه الثقة بالله تعالى والتعلق به.
• Səbir və təvəkkül etməyin fəziləti: Səbir: insanın öz nəfsinə qalib gəlməsidir. Təvəkkül isə: yalnız Uca Allaha inanmaq və Ona bel bağlamaqdır.
• جزاء المهاجرين الذين تركوا ديارهم وأموالهم وصبروا على الأذى وتوكّلوا على ربّهم، هو الموطن الأفضل، والمنزلة الحسنة، والعيشة الرّضية، والرّزق الطّيّب الوفير، والنّصر على الأعداء، والسّيادة على البلاد والعباد.
• Yurdlarını, mal-dövlətlərini tərk edən, əziyyətlərə səbir edən və Rəbbinə təvəkkül edən mühacirlərin mükafatı, ən gözəl yaşama yurdu, ən gözəl məqam, razı qalınan yaşayış, bol və halal ruzi, düşmən üzərində qələbə çalmaq, ölkələr və insanlar üzərində ağalıq etməkdir.
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ إِلَّا رِجَالٗا نُّوحِيٓ إِلَيۡهِمۡۖ فَسۡـَٔلُوٓاْ أَهۡلَ ٱلذِّكۡرِ إِن كُنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
Ey Peyğəmbər! Biz səndən əvvəl də, özlərinə vəhy etdiyimiz məhz bəşərdən olan kişiləri peyğəmbər göndərmişdik. Biz mələklərdən peyğəmbər göndərmədik. Bu Bizim, dəyişməz, sabit qalan sünnəmizdir. Əgər peyğəmbərlərin bəşər nəslindən olduğunu inkar edir və yaxud siz bunu bilmirsinizsə, elə isə, sizdən öncə göndərilmiş kitab əhlindən bu barədə soruşun, onlar sizə peyğəmbərlərin, mələklərdən deyil, əksinə, bəşər nəslindən olduğunu xəbər verəcəklər.
التفاسير العربية:
بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَٱلزُّبُرِۗ وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلذِّكۡرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ
Biz bəşərdən olan o peyğəmbərləri açıq-aydın dəlillər və Allahdan nazil edilən kitablarla göndərdik. Ey Peyğəmbər! Biz, insanlara izah eilməsinə ehtiyac olan şeyləri izah etmən üçün sənə Quranı nazil etdik ki, bəlkə onlar ağıllarını işlədib, bu Qurandan öyüd nəsihət alsınlar!
التفاسير العربية:
أَفَأَمِنَ ٱلَّذِينَ مَكَرُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ أَن يَخۡسِفَ ٱللَّهُ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضَ أَوۡ يَأۡتِيَهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ
Məgər insanları Allahın yolundan sapdırmaq üçün hiylələrə əl atanlar Allahın daha öncə Qarunu yerə batırdığı kimi, onları da yerə batırmayacağına və yaxud gəlməsini gözləmədikləri bir yerdən əzabın onlara gəlməyəcəyinə əmindirlərmi?!
التفاسير العربية:
أَوۡ يَأۡخُذَهُمۡ عَلَىٰ تَخَوُّفٖ فَإِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٌ
Yaxud onlar Allahdan qorxduqları hala Allahın əzabı onları yaxalamayacağındanmı əmindilər? Allahın onlar hər bir hallarında əzab verməyə qadirdir. Şübhəsiz ki, Rəbbiniz sizə qarşı çox şəfqətlidir, rəhmlidir. Bəlkə qulları Ona tövbə edərlər deyə, Allah onlara əzab verməyə tələsməz.
التفاسير العربية:
أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَىٰ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ يَتَفَيَّؤُاْ ظِلَٰلُهُۥ عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَٱلشَّمَآئِلِ سُجَّدٗا لِّلَّهِ وَهُمۡ دَٰخِرُونَ
Məgər o yalan sayan kimsələr Allahın xəlq etdiyi məxluqatına baxıb təfəkkür etmirlərmi? O məxluqatın kölgələri Allah qarşısında zəlil bir halda, Ona həqiqi səcdə edərək, gündüz vaxtı günəşin hərəkətinə, gecə vaxtı isə ayın hərəkətinə tabe olaraq sağa-sola meyil edərlər!
التفاسير العربية:
وَلِلَّهِۤ يَسۡجُدُۤ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن دَآبَّةٖ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ
Göylərdə və yerdə olan məxluqatın hamısı Allaha səcdə edirlər! Mələklər də Allaha ibadət və itaət etməkdə təkəbbürlük göstərmədən yalnız Ona səcdə edərlər!
التفاسير العربية:
۞ وَقَالَ ٱللَّهُ لَا تَتَّخِذُوٓاْ إِلَٰهَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِۖ إِنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ فَإِيَّٰيَ فَٱرۡهَبُونِ
Uca Allah bütün qullarına xitab edərək belə dedi: "İki məbuda sitayiş etməyin! Allah, ikincisi və səriki olmayan yalnız tək haqq İlahdır. Elə isə yalnız Məndən qorxun, Məndən başqasından qorxmayın!"
التفاسير العربية:
وَلَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَهُ ٱلدِّينُ وَاصِبًاۚ أَفَغَيۡرَ ٱللَّهِ تَتَّقُونَ
Göylərdə və yerdə mövcud olan hər bir şeyin yaradılması, mülkiyyəti və idarə edilməsi yalnız tək Allaha aiddir. Elə bu baxımdan, itaət edilməyə, qarşısında ixlasla boyun əyilməyə yalnız O layiqdir. Belə olduğu təqdirdə, Allahı qoyub başqasındanmı qorxursunuz?! Xeyr, yalnız tək Allahdan qorxun!
التفاسير العربية:
وَمَا بِكُم مِّن نِّعۡمَةٖ فَمِنَ ٱللَّهِۖ ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمُ ٱلضُّرُّ فَإِلَيۡهِ تَجۡـَٔرُونَ
Ey İnsanlar! Sahib olduğunuz dini və dünyavi bütün nemətlərin hamısı yalnız tək Allahdandır. Sonra sizə bir bəla, xəstəlik yaxud yoxsulluq üz verdikdə, başınıza gələn bu müsibətdən sizi qurtarmaq üçün yalnız Ona dua edərək yalvarırsınız. Nemətləri bəxş edən, bəlaları sovuşduran kimdirsə, tək ibadət edilməyə layiq olan da elə Odur!
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• على المجرم أن يستحي من ربه أن تكون نعم الله عليه نازلة في جميع اللحظات ومعاصيه صاعدة إلى ربه في كل الأوقات.
• Allahın bəxş etdiyi nemətləri daim üzərinə enən və etdiyi günahlarında daim Rəbbinə əlini qaldıran günahkar kimsə Allahdan utanmalıdır.
• ينبغي لأهل الكفر والتكذيب وأنواع المعاصي الخوف من الله تعالى أن يأخذهم بالعذاب على غِرَّة وهم لا يشعرون.
• Kafirlər, yalan sayanlar və müxtəlif növ günah işlədən kimsələr, Uca Allahın onları əzabla, hiss etmədikləri bir anda, qəflətdə ikən yaxalamasından qorxmalıdırlar.
• جميع النعم من الله تعالى، سواء المادية كالرّزق والسّلامة والصّحة، أو المعنوية كالأمان والجاه والمنصب ونحوها.
• Ruzi, salamtçılıq və sağlamlıq kimi maddi yaxud da əmin-amanlıq, şan-şöhrət və vəzifə kimi mənəvi bütün nemətlərin hamısı Uca Allahdandır.
• لا يجد الإنسان ملجأً لكشف الضُّرِّ عنه في وقت الشدائد إلا الله تعالى فيضجّ بالدّعاء إليه؛ لعلمه أنه لا يقدر أحد على إزالة الكرب سواه.
• İnsan, həyatın çətin və sıxıntılı anlarında, Allahdan başqa kiminsə, onu çətinliklərdən qurtaran tapa bilməz. İnsan, Uca Allahdan başqa kiminsə onun çətinliklərini asanlaşdırmağa qadir olmadığını bildiyi üçün Uca Allaha dua edərək, Ona yalvarıb-yaxarmaqdadır.
لِيَكۡفُرُواْ بِمَآ ءَاتَيۡنَٰهُمۡۚ فَتَمَتَّعُواْ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ
Onların Allaha şərik qoşmaları, Uca Allahın onlara bəxş etdiyi nemətlər, nankorluq etmələrinə səbəb oldu. Allahın onlara bəxş etdiyi nemətlərdən biri də, sıxıntını onlardan götürməsi idi. Elə buna görə də onlara: "Allahın sizə tez və ya gec bir zamanda göndərəcəyi əzab gələnə qədər olduğunuz nemətlər içində kef çəkib əylənin!" – deyildi.
التفاسير العربية:
وَيَجۡعَلُونَ لِمَا لَا يَعۡلَمُونَ نَصِيبٗا مِّمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡۗ تَٱللَّهِ لَتُسۡـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَفۡتَرُونَ
Müşriklər, heç nə dərk etmək qabiliyyətində olmayan bütlərə – onlar cansız varlıq olduqlarına görə fayda və zərər verə bilməzlər – yaxınlaşmaq məqsədi ilə özlərinə verdiyimiz ruzidən, onlara pay ayırırlar. Ey Müşriklər! Allaha and olsun ki, bu bütlərin ilah olduqlarına və onların mallarınızdan bir qisim haqqları olduğuna dair atdığınız iftiralara görə qiyamət günü mütləq sorğu-sual olunacaqsınız!
التفاسير العربية:
وَيَجۡعَلُونَ لِلَّهِ ٱلۡبَنَٰتِ سُبۡحَٰنَهُۥ وَلَهُم مَّا يَشۡتَهُونَ
Müşriklər Allaha qız uşaqlarını nisbət edir və bunların mələklər olduğuna etiqad edirlər. Özlərinə də oğlan uşaqlarını nisbət edirlər. Özlərinə bəyənmədiklərini, Uca Allah üçün seçirlər. Uca Allah, müşriklərin Ona yaxdıqları iftiralarından pak və müqəddəsdir. Amma özlərinə isə istədiklərini oğlan uşaqlarını məxsus edirlər. Məgər bundan da daha böyük günah ola bilərmi?!
التفاسير العربية:
وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِٱلۡأُنثَىٰ ظَلَّ وَجۡهُهُۥ مُسۡوَدّٗا وَهُوَ كَظِيمٞ
O müşriklərdən birinə qızı uşağının doğulduğunu xəbər verilsə, özünə verilən xəbərin kədərinin şiddətindən üzü qapqara qaralır, qəlbi qəm-qüssə ilə dolur. Sonra da bu kimsə, özü üçün razı olmadığı bir şeyi Uca Allaha nisbət edir!
التفاسير العربية:
يَتَوَٰرَىٰ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ مِن سُوٓءِ مَا بُشِّرَ بِهِۦٓۚ أَيُمۡسِكُهُۥ عَلَىٰ هُونٍ أَمۡ يَدُسُّهُۥ فِي ٱلتُّرَابِۗ أَلَا سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ
Özünə qız uşağının doğulduğu xəbəri verildikdə bu bəd xəbər ucbatından qövmündən gizlənir. Öz-özünə, onun zəlillik və rüsvayçılıq içində saxlamaq, yoxsa diri-diri torpağa basdırması barədə düşünər. Müşriklərin verdikləri hökm necə də pis hökmdür. Onlar özlərinə sevmədikləri şeyləri Uca Allah üçün hökm vermişdilər.
التفاسير العربية:
لِلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ مَثَلُ ٱلسَّوۡءِۖ وَلِلَّهِ ٱلۡمَثَلُ ٱلۡأَعۡلَىٰۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
Axirətə iman etməyən kafirlərin, övlada möhtac olmaq, cəhalət və küfür etmək kimi sifətləri vardır. Allahın isə həmd-sənaya layiq, uca, kamillik, zənğinlik və elm kimi sifətləri vardır. Uca Allah Öz mülkündə qüc-qüvvət sahibidir, kimsə Ona qələbə çala bilməz. O, yaratmasında, idarə etməsində və hökmlərində hikmət sahibidir.
التفاسير العربية:
وَلَوۡ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِظُلۡمِهِم مَّا تَرَكَ عَلَيۡهَا مِن دَآبَّةٖ وَلَٰكِن يُؤَخِّرُهُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ لَا يَسۡتَـٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ
Əgər Uca Allah insanları etdikləri zülmlərə və günahlara görə cəzalandırsaydı, yer üzündə heç bir insan yaxud da yer üzündə heç bir sürünən canlını qoymazdı. Lakin Allah onlara Öz elmi ilə bildiyi müəyyən vaxta qədər möhlət verir. Əvvəlcədən Öz elmi ilə təyin etdiyi vaxt gəlib yetişdikdə, hətta qısa bir müddətdə olsa belə, nə bircə an yubanar, nə də tezləşə bilər.
التفاسير العربية:
وَيَجۡعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكۡرَهُونَۚ وَتَصِفُ أَلۡسِنَتُهُمُ ٱلۡكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ ٱلنَّارَ وَأَنَّهُم مُّفۡرَطُونَ
Onlar özlərinə nisbət edilməsini xoşlamadıqları qız uşaqlarını Pak və Uca Allaha nisbət edirlər. Dilləri də özləri üçün Allah yanında - əgər yenidən diriliş olarsa - ən gözəl aqibətin onların olacağını yalandan söyləyir. Şübhə yoxdur ki, onlar üçün Cəhənnəm atəşi hazırlanmışdır, onlar orada tərk olunacaqlar və heç bir zaman oradan çıxalımayacaqlar.
التفاسير العربية:
تَٱللَّهِ لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ ٱلۡيَوۡمَ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
Ey Peyğəmbər! Allaha and olsun ki, səndən əvvəl də ümmətlərə elçilər göndərmişdik. Şeytan onlara şirk, küfür və günahlar kimi çirkin əməllərini özlərinə gözəl göstərmişdi. Şeytan Qiyamət gün onların yardımçısı olacağını idda etdiyi köməkçiləridir. Elə isə haydı ondan yardım diləyin, o, sizə kömək etsin. Onlar üçün qiyamət günü ağrılı-acılı bir əzab vardır.
التفاسير العربية:
وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Ey Peyğəmbər! Biz Quranı sənə ancaq, öz aralarında ixtilafa düşdükləri tövhid, öldükdən sonra dirilmə və şəri əhkamlar kimi dini məsələləri bütün insanlara bəyan etmən və həmçinin, Allaha, Onun elçilərinə və Quranda olana iman edən möminlər üçün doğru yol göstəricisi və mərhəmət olsun deyə nazil etdik. Çünki haqdan faydalanan kimsələrdə elə məhz onlardır!
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من جهالات المشركين: نسبة البنات إلى الله تعالى، ونسبة البنين لأنفسهم، وأَنفَتُهم من البنات، وتغيّر وجوههم حزنًا وغمَّا بالبنت، واستخفاء الواحد منهم وتغيبه عن مواجهة القوم من شدّة الحزن وسوء الخزي والعار والحياء الذي يلحقه بسبب البنت.
• Uca Allaha qız uşaqlarını nisbət edib, oğlan uşaqlarını isə özlərinə nisbət etmələri, qız uşaqlarına alçaq baxmaları, qız uşağı doğulduqda üzlərini qəm-qüssə, kədər bürüməsi və bu səbəbdən camaat arasına çıxmaqdan xəcalət çəkib utandığı üçün insanlardan qaçıb gizlənmələri müşriklərin cahil davranışlarından biridir.
• من سنن الله إمهال الكفار وعدم معاجلتهم بالعقوبة ليترك الفرصة لهم للإيمان والتوبة.
• Kafirlərin iman edib, tövbə etmələri üçün onlara fürsət verib, əzab verməyə tələsməmək, Uca Allahın sünnəsindəndir.
• مهمة النبي صلى الله عليه وسلم الكبرى هي تبيان ما جاء في القرآن، وبيان ما اختلف فيه أهل الملل والأهواء من الدين والأحكام، فتقوم الحجة عليهم ببيانه.
• Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) ən başlıca vəzifəsi Quranda nazil edilən ayələri insanlara bəyan etmək, müxtəlif din sahiblərinin və həmçinin öz havasına tabe olan kimsələrin ixtilafa düşdükləri dini və şəri hökmləri açıqlamaq və bunları açıqlamaqla onlar üzərində hüccət qaldırmaqdır.
وَٱللَّهُ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ
Uca Allah səmadan yağmur yağdırıb və bu yağmurla quraqlıq səbəbindən ölmüş torpağı dirildib, orada bitkilər yetişdirərək yer üzünə can verdi. Həqiqətən, səmadan yağmurun endirilməsi və bunun səbəbi ilə yer üzündə bitkilərin yetişdirilməsində, Allahın kəlamını eşidib və onu düşünüb dərk edən bir qövm üçün Uca Allahın qüdrətinə dəlalət edən açıq-aydı dəlillər vardır.
التفاسير العربية:
وَإِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِۦ مِنۢ بَيۡنِ فَرۡثٖ وَدَمٖ لَّبَنًا خَالِصٗا سَآئِغٗا لِّلشَّٰرِبِينَ
Ey İnsanlar! Şübhəsiz ki, dəvədə, inəkdə və qoyunda sizin öyüd-nəsihət almanız üçün bir ibrət vardır. Biz sizə, onların qarınlarındakı ifrazatın və bədənlərindəki qanın arasından əmcəklərindən çıxan süd içirdirik. Həmən südün qan və ifrazat arasından çıxmasına baxmayaraq, bu süd oradan, içənlər üçün saf, tərtəmiz, dadı ləzzətli və gözəl bir şəkildə çıxar.
التفاسير العربية:
وَمِن ثَمَرَٰتِ ٱلنَّخِيلِ وَٱلۡأَعۡنَٰبِ تَتَّخِذُونَ مِنۡهُ سَكَرٗا وَرِزۡقًا حَسَنًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Sizə ruzi olaraq verdiyimiz xurma və üzüm meyvələrindən də öyüd-nəsihət almanız üçün bir ibrət vardır. Siz bu meyvələrdən sərxoşedici içkilər hazırlayırsınız. Ancaq bu heç də yaxşı şey deyil. Həm də, bu meyvələrdən özünüzün faydalanması üçün xurma, kişmiş, sirkə və doşab kimi gözəl ruzilər əldə edirsiniz. Həqiqətən, zikir edilən bu nemətlərdə, düşünüb anlayan adamlar üçün Allahın qüdrətinə və qullarına nemətlər bəxş etməsinə dair açıq-aydın dəlillər vardır. Çünki düşünüb ibrət alan elə məhz onlardır.
التفاسير العربية:
ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ فَٱسۡلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلٗاۚ يَخۡرُجُ مِنۢ بُطُونِهَا شَرَابٞ مُّخۡتَلِفٌ أَلۡوَٰنُهُۥ فِيهِ شِفَآءٞ لِّلنَّاسِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
Sonra istədiyin hər bir meyvədən ye və Rəbbinin sənə ilham edərək qayıtmasını asanlaşdırdığı yollarla qayıt get!" Bu arıların qarınlarından xəstəliklərin müalicəsi, tərkibində insanlar üçün şəfa olan ağ, sarı və s. müxtəlif rəngli ballar çıxar. Həqiqətən, Rəbbinin bu arıya ilham etməsində və arıların qarınlarından çıxan balda, bunları düşünən bir qövm üçün Allahın qüdrətinə və Onun məxluqatın işlərini idarə etməsinə dair dəlillər vardır. Çünki düşünüb ibrət alan elə məhz onlardır.
التفاسير العربية:
وَٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ ثُمَّ يَتَوَفَّىٰكُمۡۚ وَمِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَىٰٓ أَرۡذَلِ ٱلۡعُمُرِ لِكَيۡ لَا يَعۡلَمَ بَعۡدَ عِلۡمٖ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٞ قَدِيرٞ
Uca Allah sizi, daha öncə belə bir yaradılış olmadan yoxdan var etdi. Sonra da əcəliniz yetişdikdə, O, sizi öldürəcək. Allah sizlərdən bəzilərinin ömrünü, ömrün ən pis çağınadək, bildiyi şeylərdən heç birini xatırlamadığı, qocalıq çağına qədər uzadacaq. Şübhəsiz ki, Allah hər şeyi biləndir. Qullarının əməllərindən Ona heç bir şey gizli qalmaz. O, hər şeyə qadirdir. Heç bir şey Onu aciz edə bilməz!
التفاسير العربية:
وَٱللَّهُ فَضَّلَ بَعۡضَكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ فِي ٱلرِّزۡقِۚ فَمَا ٱلَّذِينَ فُضِّلُواْ بِرَآدِّي رِزۡقِهِمۡ عَلَىٰ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَهُمۡ فِيهِ سَوَآءٌۚ أَفَبِنِعۡمَةِ ٱللَّهِ يَجۡحَدُونَ
Uca Allah sizlərə bəxş etdiyi ruzidə bəzilərinizi digərlərinizdən üstün etmişdir. O, sizlərdən bəzilərini zəngin, bəzilərini yoxsul, bəzilərini ağa, bəzilərini də qul etmişdir. Allahın ruzi baxımından üstün etdiyi kimsələr, sahib olduqları sərvətlərdən, əlləri altında olan qullarının özləri ilə eyni səviyyədə olmaları üçün onlara öz mal-dövlətlərindən verməzlərmi? Elə isə onlar qullarının öz mal-dövlətlərinə şərik olub, özləri ilə eyni bir səviyyədə olmalarına razı olmadıqları bir halda, uca Allahın Öz qullarından Onun şəriki olmasına necə razı ola bilərlər?! Bu necə bir zülmdür. Allahın nemətlərinə qarşı olan hansı nankorluq bundan da daha böyükdür?!
التفاسير العربية:
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُم بَنِينَ وَحَفَدَةٗ وَرَزَقَكُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِۚ أَفَبِٱلۡبَٰطِلِ يُؤۡمِنُونَ وَبِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ هُمۡ يَكۡفُرُونَ
Ey İnsanlar! Uca Allah sizin üçün özünüzdən bir-birinizə alışıb, ünsiyyət qurduğunuz zövcələr yaratdı. Zövcələrinizdən də sizin üçün övladlar, nəvələr və nəticələr yaratdı. Sizə ət, dənli bitkilər, meyvələr və s. yeyiləcək pak ruzilər verdik. Bundan sonra siz batil bütlərəmi inanırsınız?! Uca Allahın sizə bəxş etdiyi saysız-hesabsız nemətlərini inkar edib, tək Allaha iman edərək Ona şükür etmirsiniz?!
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• جعل تعالى لعباده من ثمرات النخيل والأعناب منافع للعباد، ومصالح من أنواع الرزق الحسن الذي يأكله العباد طريًّا ونضيجًا وحاضرًا ومُدَّخَرًا وطعامًا وشرابًا.
• Uca Allah, qulları üçün xurma və üzüm ağaclarının meyvələrindən müxtəlif növlü mənfəətlər və qullarının təzə, dəymiş, yetişmiş, tez bir zamanda tükənən və həmçinin, uzun müddət qala bilən yeyiləcək və içiləcək pak ruzilər yaratmışdır.
• في خلق النحلة الصغيرة وما يخرج من بطونها من عسل لذيذ مختلف الألوان بحسب اختلاف أرضها ومراعيها، دليل على كمال عناية الله تعالى، وتمام لطفه بعباده، وأنه الذي لا ينبغي أن يوحَّد غيره ويُدْعى سواه.
• Balaca bir arının yaradılışında, olduğu müxtəlif növ torpaq və tarlalara görə qarnından çıxan növbə-növ rəngli və dadlı balda, Uca Allahın qullarına qarşı olan qayğısına və lütfünə, Ondan başqasına dua və ibadət edilməməsinə dair dəlil vardır.
• من منن الله العظيمة على عباده أن جعل لهم أزواجًا ليسكنوا إليها، وجعل لهم من أزواجهم أولادًا تقرُّ بهم أعينهم، ويخدمونهم ويقضون حوائجهم، وينتفعون بهم من وجوه كثيرة.
• Uca Allahın, insanlar üçün sükunət tapdıqları zövcələr xəlq etməsi, bu zövcələrdən onlara xidmət edən, ehiyaclarını ödəyən və bir çox şeylərdə onlardan faydalandıqları, gözlərinin nuru olan övladlar yaratması, Onun qullarına olan böyük nemətlərindən biridir.
وَيَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَهُمۡ رِزۡقٗا مِّنَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ شَيۡـٔٗا وَلَا يَسۡتَطِيعُونَ
Müşriklər Allahı buraxıb onlara göylərdən və yerdən ruzi verməyə gücləri çatmayan bütlərə ibadət edirlər. O bütlər əsla buna sahib ola bilməzlər. Çünki onlar yaşamayan və ətrafındakıları eşidib görməyən cansız bir varlıqlardır.
التفاسير العربية:
فَلَا تَضۡرِبُواْ لِلَّهِ ٱلۡأَمۡثَالَۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
Ey İnsanlar! Fayda və zərər verməyə qadir olmayan bu bütləri Allaha oxşatmayın. Uca Allahın oxşarı yoxdur. Elə isə ibadətdə Ona heç bir şeyi şərik qoşmayın. Həqiqətən, Allah Özünün sahib olduğu Cəlal və Kamil sifətlərini bilir, siz isə bunları layiqincə bilməzsiniz. Bu üzdən Ona şərik qoşur və Onun bütlərinizə bənzər olduğunu idda edirsiniz!
التفاسير العربية:
۞ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلًا عَبۡدٗا مَّمۡلُوكٗا لَّا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَمَن رَّزَقۡنَٰهُ مِنَّا رِزۡقًا حَسَنٗا فَهُوَ يُنفِقُ مِنۡهُ سِرّٗا وَجَهۡرًاۖ هَلۡ يَسۡتَوُۥنَۚ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Uca Allah müşriklərin iddalarına cavab olaraq, xərcləməyə heç bir şeyi omayan, hərəkət etməkdən aciz olan bir qul ilə Öz dərgahımızdan özünə mal-dövlət bəxş etdiyimiz, o da ona verilən mal-dövlətdən gizli və aşkar, istədiyi kimi xərcləyən azad bir insanı nümunə olması üçün məsəl çəkdi. Bu iki kişinin məsəli əsla eyni ola bilməz. Elə isə hər bir şeyə malik olan və mülkündə istədiyini edən Allahla, heç bir şeyə qadir olmayan, hər bir şeydən aciz olan bütləri necə eyni səviyyədə tutursunuz? Həmd-səna və bütün təriflər, yalnız həmd-sənaya və bütün təriflərə layiq olan Allaha məxsusdur. Lakin müşriklərin çoxu Allahın vəhdaniyyətində tək olduğunu və yalnız Onun ibadət edilməyə haqqlı olduğunu bilməzlər!
التفاسير العربية:
وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا رَّجُلَيۡنِ أَحَدُهُمَآ أَبۡكَمُ لَا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَهُوَ كَلٌّ عَلَىٰ مَوۡلَىٰهُ أَيۡنَمَا يُوَجِّههُّ لَا يَأۡتِ بِخَيۡرٍ هَلۡ يَسۡتَوِي هُوَ وَمَن يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَهُوَ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
Uca Allah müşriklərin iddialarına başqa bir məsəl çəkməklədə cavab vermişdir, bu məsəl iki kişi barəsində məsəl çəkdi; onlardan biri laldır, eşitməz, danışmaz və heç bir şey anlamaz. Kar və lal olduğu üçün özünə və başqalarına fayda verməkdən aciz qalmış bir kimsədir. Bu insan onun qayğısına qalan və ona görə məsuliyyət daşıyan kimsələr üçün üzərlərində ağır bir yükdür. Onu hara yollasa, xeyirlə qayıtmaz və istədiyini əldə edə bilməz. Məgər halı belə olan bir kimsə, eşidən, görən, danışan, başqalarına fayda verən, özü doğru yolda olub insanlara ədalətli işlər görməyi əmr edən bir kimsə ilə eyni bir səviyyədə ola bilərmi? Ey Müşriklər! Elə isə Cəlal və Kamil sifətlərə sahib olan Uca Allahı, eşitməyən, danışmayan, fayad verməyən və zərəri aradan qaldıra bilməyən bütlərinizi necə tay tutursunuz?!
التفاسير العربية:
وَلِلَّهِ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَمَآ أَمۡرُ ٱلسَّاعَةِ إِلَّا كَلَمۡحِ ٱلۡبَصَرِ أَوۡ هُوَ أَقۡرَبُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
Göylərdə və yerdə qizli qalan bütün işlərin elmi yalnız Uca Allaha aiddir. Bütün bunların elmi heç bir məxluqda deyil, yalnız Uca Allahdadır. Allaha məxsus sirlərdən biridə, Qiyamət saatının Allahın istədiyi vaxt sürətli bir şəkilə hətta gözü qırpıb açmaqdan da daha tez bir zamanda gəlməsidir. Əksinə, qiyamətin qopma saatı bundan da daha yaxındır. Həqiqətən, Allah hər şeyə qadirdir. Onu heç bir şey aciz edə bilməz. O, bir işin olmasını istədikdə ona yalnız: "Ol" deyər, oda dərhal olar!
التفاسير العربية:
وَٱللَّهُ أَخۡرَجَكُم مِّنۢ بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ شَيۡـٔٗا وَجَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡـِٔدَةَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Ey İnsanlar! Allah sizi hamiləlik müddəti sona yetişdikdən sonra analarınızın bətnindən heç nə anlamayan körpə olaraq çıxartdı. Allahın sizə bəxş etdiyi nemətlərinə şükür edəsiniz deyə, eşitməniz üçün sizə qulaq, görə bilməniz üçün göz və başa düşüb, dərk etməniz üçün sizə ürək verdi!
التفاسير العربية:
أَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ مُسَخَّرَٰتٖ فِي جَوِّ ٱلسَّمَآءِ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱللَّهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Məgər müşriklər, Allahın quşlara iki qanad verib, onların havada uça bilməsi üçün havanı münasib bir vəziyyətə gətirdiyini, onlara havada ikən qanadlarını necə açıb bağlamağı və havada istədikləri kimi uça bilmələrini öyrətdiyini görmürlərmi?! Onları havadan yerə düşmədən göydə saxlayan ancaq qadir olan Allahdır. Həqiqətən, quşların uça bilməsi üçün onların yerə düşmədən göy üzündə saxlanılmasında Allaha iman gətirən insanlar üçün dəlillər vardır. Çünki bu dəlillərdən və öyüd-nəsihətdən yalnız onlar faydalanarlar!
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• لله تعالى الحكمة البالغة في قسمة الأرزاق بين العباد، إذ جعل منهم الغني والفقير والمتوسط؛ ليتكامل الكون، ويتعايش الناس، ويخدم بعضهم بعضًا.
• Ruziləri qulların arasında bölüşdürülməsində, Uca Allahın böyük bir hikməti vardır. Uca Allahın kainatın kamil bir hala gəlməsi, insanların bir arada yaşaya bilmələri və onların bir-birilərinə xidmət etmələri üçün onlardan bəzilərini zəngin, bəzilərini yoxsul və bəzilərini də orta halda yaratmışdır.
• دَلَّ المثلان في الآيات على ضلالة المشركين وبطلان عبادة الأصنام؛ لأن شأن الإله المعبود أن يكون مالكًا قادرًا على التصرف في الأشياء، وعلى نفع غيره ممن يعبدونه، وعلى الأمر بالخير والعدل.
• Yuxarıdakı ayələrdə çəkilən iki məsəl, müşriklərin azğınlıqlarına və onların bütlərə ibadət etmələrinin batil olduğuna dəlalət edir. Çünki ibadət edilən ilah, məxluqatı idarə etməyə, ona ibadət edənlərə fayda verməyə, xeyir və ədaləti əmr etməyə malik və qadir olmalıdır.
• من نعمه تعالى ومن مظاهر قدرته خلق الناس من بطون أمهاتهم لا علم لهم بشيء، ثم تزويدهم بوسائل المعرفة والعلم، وهي السمع والأبصار والأفئدة، فبها يعلمون ويدركون.
• İnsanları, analarının bətnində heç bir şey bilmədikləri bir halda yaratması, sonra da onların bilib, dərk etmələri üçün onlara göz, qulaq və ürək kimi əzaların verilməsi Uca Allahın insanlara bəxş etdiyi nemətlərin və Uca Allahın qudrətinin təzahürlərindən biridir.
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۢ بُيُوتِكُمۡ سَكَنٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّن جُلُودِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ بُيُوتٗا تَسۡتَخِفُّونَهَا يَوۡمَ ظَعۡنِكُمۡ وَيَوۡمَ إِقَامَتِكُمۡ وَمِنۡ أَصۡوَافِهَا وَأَوۡبَارِهَا وَأَشۡعَارِهَآ أَثَٰثٗا وَمَتَٰعًا إِلَىٰ حِينٖ
Uca Allah daşlardan və başqa şeylərdən düzəltdiyiniz evlərinizdə sizə rahatlıq verdi. Sizlər üçün dəvə, inək və qoyun dərilərindən, şəhərdəki evlər kimi, çöllərdə qurulan çadırlar və evlər etdi. Səfərdə ikən dərilərdən qurduğunuz bu evləri bir tərəfdən başqa bir tərəfə aparmaq və istədiyiniz vaxtı bu evləri qurub dağıtmaq sizə çoz rahat gəlir. Ustəlik də sizin üçün qoyunun yunundan, dəvənin tükündən və keçinin qılından müəyyən vaxta qədər istifadə edəcəyiniz ev əşyaları, geyib, örtük və başqa şeylər düzəltdi.
التفاسير العربية:
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّمَّا خَلَقَ ظِلَٰلٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡجِبَالِ أَكۡنَٰنٗا وَجَعَلَ لَكُمۡ سَرَٰبِيلَ تَقِيكُمُ ٱلۡحَرَّ وَسَرَٰبِيلَ تَقِيكُم بَأۡسَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ يُتِمُّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تُسۡلِمُونَ
Uca Allah günəşin hərarətindən qorunub, kölgələnəsiz deyə, ağaclardan və binalardan sizin üçün kölgələr əmələ gətirdi. Dağlarda sizin üçün soyuqdan, istidən və düşməndən qorunub mühafizə olunasız deyə, mağaralar, kahalar və sığınacaqlar saldı. Sizə soyuqdan və istidən qorunmaq üçün yun, kətan, pambıq paltarlar və döyüş zamanı sizi bir-birinizin zərbələrindən qoruyan və silahın təsiri cisminizə nüfuz etməsinə mane olan zirehli geyimlər verdi. Uca Allah bu nemətləri sizə bəxş etdiyi kimi, daima sizə olan nemətlərini tamamlayır ki, bəlkə Alllaha heç bir şeyi şərik qoşmadan, tək Ona ibadət edəsiniz!
التفاسير العربية:
فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّمَا عَلَيۡكَ ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
Ey Peyğəmbər! Əgər onlar imandan və sənin gətirdiyin dini təsdiq etməkdən üz çevirsələr, bil ki, sənin vəzifən ancaq təbliğ etməklə əmr olunduğun şeyləri aşıq-aydın şəkildə təbliğ etməkdən başqa bir şey deyildir. Onları hidayətə qovuşdurmaq sənin işin deyil.
التفاسير العربية:
يَعۡرِفُونَ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ ثُمَّ يُنكِرُونَهَا وَأَكۡثَرُهُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ
Müşriklər, Allahın onlara bəxş etdiyi nemətləri bilirlər. Bu nemətlərdən biri də Allahın onlara Muhəmmədi (sallallahu aleyhi və səlləm) peyğəmbər göndərməsidir. Amma onlar bu nemətlərə şükür etməyərək, peyğəmbəri (sallallahu aleyhi və səlləm) yalnçı hesab edərək Allahın onlara bəxş etdiyi nemətlərinə nankorluq edirlər. Onların çoxu Allahı nemətlərini inkar edir.
التفاسير العربية:
وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدٗا ثُمَّ لَا يُؤۡذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ
Ey Peyğəmbər! Uca Allahın hər bir qövmdən iman edənlərin imanına, küfür edənlərində küfürlərinə şahidlik etmək üçün göndərdiyi peyğəmbərləri şahid gətirəcəyi günü xatırla. Bundan sonra kafirlərə etdikləri günahlara görə üzrxahlıq etməyə və bir daha dünyaya qayıdıb Rəbbini razı salacaq əməllər etmələrinə izin verilməyəcəkdir. Axirət yurdu, əməl etmək yurdu deyil, haqq-hesab yurdudur.
التفاسير العربية:
وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ ٱلۡعَذَابَ فَلَا يُخَفَّفُ عَنۡهُمۡ وَلَا هُمۡ يُنظَرُونَ
Zalımlar və müşriklər əzabı öz gözləri ilə gördükdə, artıq onlardan əzab nə yüngülləşdiriləcək, nə də əzabı gecikdirmək üçün onlara möhlət veriləcəkdir. Əksinə onlar Cəhənnəmə əzab içində əbədi qalmaq üzrə daxil olacaqlar.
التفاسير العربية:
وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ شُرَكَآءَهُمۡ قَالُواْ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ شُرَكَآؤُنَا ٱلَّذِينَ كُنَّا نَدۡعُواْ مِن دُونِكَۖ فَأَلۡقَوۡاْ إِلَيۡهِمُ ٱلۡقَوۡلَ إِنَّكُمۡ لَكَٰذِبُونَ
Müşriklər axirətdə, Allahdan başqa ibadət etdikləri bütlərini görüncə, öz günahlarını onların üzərinə yüklənməsi üçün belə deyəcəklər: "Ey Rəbbimiz! Bunlar bizim Səndən başqa ibadət etdiyimiz şəriklərimizdir!". Bu zaman Allah onların ibadət etdikləri bütləri dilə gətirib danışdıracaq və bütlər dünyada ikən onlara ibadət edənlərə: "Ey Müşriklər! Siz Allaha şərik qoşaraq etdiyiniz ibadətlərinizdə yalançısınız, çünki Allahdan başqasına ibaət edilməsi üçün Onun heç bir şəriki yoxdur!" – deyə cavab qaytaracaqlar.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• دلت الآيات على جواز الانتفاع بالأصواف والأوبار والأشعار على كل حال، ومنها استخدامها في البيوت والأثاث.
• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə qoyun yunundan, dəvə tükündən və keçi qılından ev və ev əşyaları, geyim, örtük və başqa şeylərin düzəldilməsinin icazəli olduğunu sübut edən dəlil vardır.
• كثرة النعم من الأسباب الجالبة من العباد مزيد الشكر، والثناء بها على الله تعالى.
• Nemətlərin çoxluğu, insanlardan Uca Allaha daha çox şükür və həmd-səna etməsini tələb edən amillərdən biridir.
• الشهيد الذي يشهد على كل أمة هو أزكى الشهداء وأعدلهم، وهم الرسل الذين إذا شهدوا تمّ الحكم على أقوامهم.
• Hər bir ümmətə şahidlik edən şahidlər, şahidlərin ən təmizi və ən ədalətli olanlarıdır. Bu şahidlər, insanlar barədə şahidlik etdikdə, qövmlərinə hökm verilən elçilərdir.
• في قوله تعالى: ﴿وَسَرَابِيلَ تَقِيكُم بِأْسَكُمْ﴾ دليل على اتخاذ العباد عدّة الجهاد؛ ليستعينوا بها على قتال الأعداء.
• Uca Allahın: (Allah sizin üçün sizi müharibədə qoruyacaq zirehli geyimlər düzəltdi) ayəsi, insanların cihad əsnasında, düşmənə qarşı savaşda, zirehli döyüş geyimlərindən istifadə etmələrinin icazəli olduğuna dair dəlil vardır.
ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ زِدۡنَٰهُمۡ عَذَابٗا فَوۡقَ ٱلۡعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يُفۡسِدُونَ
Uca Allaha küfür edib, başqalarını da Allah yolundan azdıranlara, törətdikləri fitnə-fəsadlarının və başqalarını azdırmalarının səbəbi ilə etdikləri küfür əməllərinə görə layiq olduqları əzablarının üstündən bir əzab da artıracağıq.
التفاسير العربية:
وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدًا عَلَيۡهِم مِّنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَجِئۡنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِۚ وَنَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ تِبۡيَٰنٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ
Ey Peyğəmbər! Hər ümmətə, onlara küfr və ya iman üzərində olub-olmadıqlarını şahidlik edən bir peyğəmbər göndərəcəyimiz günü xatırla. Bu peyğəmbər onlar kimi bir bəşər övladından olub, onların danışdıqları dilində danışacaqdır. Ey Peyğəmbər! Biz səni bütün ümmətlərə şahidlik etmək üçün gətirdik. Halal və haram, savab və günah olan və bunlardan başqa təfsilata ehtiyacı olan hər bir şeyi izah etmən üçün sənə Quranı nazilı etdik. Biz bu kitabı, insanları haqqa yönəltmək üçün nazil etdik. Biz onu, ona iman edərək, onunla əməl edənlərə bir rəhmər olması və əbədi olan nemətləri arzu edərək, Allaha iman edən möminlərə bir müjdə olması üçün nazil etdik.
التفاسير العربية:
۞ إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَٱلۡإِحۡسَٰنِ وَإِيتَآيِٕ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَيَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡبَغۡيِۚ يَعِظُكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
Şübhəsiz ki, Allah insanlara, Allahın və insanların haqlarını verməyi, üstün tutmağı tələb edən amillər müstəsna olmaqla, verilən hökmlərdə heç bir kimsəni digərindən üstün tutmayaraq ədalətli olmağı, Allah yolunda xərcləmək və zalimi əfv etmək kimi edilməsi çətin olmayan yaxşı işləri əmr etməyi və qohumların ehtiyacı olduqları şeyi onlara verməyi əmr etməyi, əmr edir, pis sözlər söyləməyi, zina kimi çirkin əməlləri və şəriətin çəkindirdiyi hər bir günah və iyrənc işlər görməyi qadağan edir. Uca Allah zülüm etməyi və insanlara qarşı təkəbbürlük etməyi qadağan edir. Uca Allah bu ayədə sizə əmr edib, qadağan etdiyi şeylərdən ibrət almanız üçün sizə öyüd-nəsihət verir!
التفاسير العربية:
وَأَوۡفُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ إِذَا عَٰهَدتُّمۡ وَلَا تَنقُضُواْ ٱلۡأَيۡمَٰنَ بَعۡدَ تَوۡكِيدِهَا وَقَدۡ جَعَلۡتُمُ ٱللَّهَ عَلَيۡكُمۡ كَفِيلًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ
Allaha və insanlara verdiyiniz bütün vədlərə sadiq olun, Allah adına möhkəm and içdikdən sonra andlarınızı əsla pozmayın. Çünki siz verdiyiniz sözə vəfalı olacağınıza dair Allahı özünüzə şahid etmisiniz. Şübhəsiz ki, Allah sizin etdiyinizi hər bir şeyi bilir. Bunların heç biri Ona gizli qalmaz. O, etdiyiniz əməllərin qarşılığını verəcəkdir.
التفاسير العربية:
وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّتِي نَقَضَتۡ غَزۡلَهَا مِنۢ بَعۡدِ قُوَّةٍ أَنكَٰثٗا تَتَّخِذُونَ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرۡبَىٰ مِنۡ أُمَّةٍۚ إِنَّمَا يَبۡلُوكُمُ ٱللَّهُ بِهِۦۚ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
İpliyini, yununu möhkəm əyirdikdən sonra onu açıb sökərək, əvvəlki halına gətirməkdə yorulan axmaq bir qadın kimi, verdiyiniz əhdləri pozaraq yüngül ağıllı, səfeh kimsələr kimi olmayın. Bu qadın ipini, yununu əyirmək də və onu açıb sökmək də yorulub əldən düşsə də, sonda istədiyinə nail ola bilmədi. Camaatınızın, düşmən camaatından sayca və malca daha çox olması üçün andlarınızı aranızda hiylə vasitəsinə çevirirsiniz. Şübhəsiz ki, Allah bununla, verdiyiniz vədlərə vəfalı olmanız üçün sizləri sınağa çəkir. Görsün görək siz verdiyiniz vədlərə sadiq olacaqsınız, yoxsa onları pozacaqsınız? Allah qiyamət günü, dünyada ikən ixtilafda olduğunuz şeyləri açıqlayacaq, kimin haqqlı, kimin haqqsız, kimin sadıq və kimin də yalançı olduğunu bəyan edəcəkir.
التفاسير العربية:
وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰكِن يُضِلُّ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَلَتُسۡـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Əgər Allah istəsəydi, sizi haqq üzərində birləşən, vahid bir ümmət edərdi. Lakin Uca Allah istədiyini, haqdan və verdiyi vədlərə vəfalı olmaqdan məhrum edərək, Öz ədaləti ilə azdırır və istədiyini də Öz lütfü ilə doğru yola müvəffəq edir. Siz Qiyamət günü dünyada ikən etdiyiniz əməllərə görə mütləq sorğu-sual olunacaqsınız.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• للكفار الذين يصدون عن سبيل الله عذاب مضاعف بسبب إفسادهم في الدنيا بالكفر والمعصية.
• İnsanları Allah yolundan azdıran kafirlər üçün dünyada ikən küfr və günah əməllərinə görə Qiyamət günü onları iki qat əzab gözləyir.
• لا تخلو الأرض من أهل الصلاح والعلم، وهم أئمة الهدى خلفاء الأنبياء، والعلماء حفظة شرائع الأنبياء.
• Yer üzü saleh və elm adamlarından xali olmaz. Bunlar: peyğəmbərlərin ardınca gedən doğru yol imamları və peyğəmbərlərin şəriətlərini qoruyan alimlərdir.
وَلَا تَتَّخِذُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ فَتَزِلَّ قَدَمُۢ بَعۡدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُواْ ٱلسُّوٓءَ بِمَا صَدَدتُّمۡ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَكُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
Andlarınızı nəfsinizin istəyinə tabe olub, istədiyiniz zaman pozub, istədiyiniz zaman da ona vəfalı olaraq, öz aranızda bir-birinizə qarşı hiylə vasitəsinə çevirməyin. Əgər siz belə etsəniz, ayağınız doğru yolda möhkəm dayanmış ikən sürüşər, sonra həm özünüzü həm də ki, insanları Allah yolundan azdırdığınıza görə əzabı dadarsınız. Sizin üçün axirətdə də daha böyük bir əzab vardır.
التفاسير العربية:
وَلَا تَشۡتَرُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ ثَمَنٗا قَلِيلًاۚ إِنَّمَا عِندَ ٱللَّهِ هُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
Allahla bağladığınız əhdi pozaraq ona vəfalı olmayıb, onu ucuz bir dünya malına dəyişməyin. Bilin ki, Allah yanında, sizin üçün dünyada olan zəfər, qənimətlər və axirətdə olan daimi nemətlər əhdinizi pozub əldə etdiyiniz ucuz bir dünya malından daha xeyirlidir.
التفاسير العربية:
مَا عِندَكُمۡ يَنفَدُ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ بَاقٖۗ وَلَنَجۡزِيَنَّ ٱلَّذِينَ صَبَرُوٓاْ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Ey İnsanlar! Sahib olduğunuz mal-dövlət, naz-nemətlər nə qədər çox olsa da tükənəcək, Allah yanında olan mükafat isə daim qalacaqdır. Elə isə onlar, fani olanı, necə əbədi qalandan üstün tuturlar? Əhdlərində səbirli olub onları pozmayanlara, etdikləri yaxşı əməllərin mükafatını verəcəyik. Onlara, hər bir yaxşı əməlin qarşılığı olaraq, etdiyi yaxşı əməlin on mislindən, yeddi yüz mislinə qədər hətta bundan da daha çox qarşılığı veriləcəkdir!
التفاسير العربية:
مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَلَنُحۡيِيَنَّهُۥ حَيَوٰةٗ طَيِّبَةٗۖ وَلَنَجۡزِيَنَّهُمۡ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Allaha iman edərək, şəriətə müvafiq əməl edən hər bir kişi və qadına, etdikləri əməllərin müqabili olaraq dünyada ikən onlar üçün Allahın qədərinə qane və razı olub, yaxşı əməllərə müvəffəq olmaq kimi gözəl bir həyat bəxş edəcəyik. O kimsələri axirətdə, dünyada gördükləri yaxşı işlərin müqabilində onlara daha yaxşı mükafatla mükafatlandıracağıq.
التفاسير العربية:
إِنَّمَا سُلۡطَٰنُهُۥ عَلَى ٱلَّذِينَ يَتَوَلَّوۡنَهُۥ وَٱلَّذِينَ هُم بِهِۦ مُشۡرِكُونَ
Onun hakimiyyəti yalnız vəsvəsə verməklə onu özünə dost tutanlar və azğınlıqda ona tabe olanlar, üstəlik, onları azdırdığına görə Allahdan başqasına ibadət edərək Ona şərik qoşanlar üzərində ola bilər!
التفاسير العربية:
وَإِذَا بَدَّلۡنَآ ءَايَةٗ مَّكَانَ ءَايَةٖ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مُفۡتَرِۭۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Biz Quranda bir ayənin hökmünü başqa bir ayə ilə nəsx etdikdə -uca Allah müəyyən bir hikmət üçün hansı ayəni Qurandan nəsx edib, hansınıda nəxs etməyini daha yaxşı bilir - Kafirlər Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm): "Ey Mühamməd! Sən ancaq Allah adından yalan uydurub, özündən danışan bir iftiraçısan!" – deyirlər. Xeyr! Onların çoxu uca Allah bir ayənin hökmünü qüsursuz, ilahi bir hikmətdən örtü nəsx etdiyini bilməz!
التفاسير العربية:
قُلۡ نَزَّلَهُۥ رُوحُ ٱلۡقُدُسِ مِن رَّبِّكَ بِٱلۡحَقِّ لِيُثَبِّتَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهُدٗى وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ
Ey Peyğəmbər! Onlara belə de: "Cəbrail – aleyhissəlam – bu Quranı uca Allah yanından heç bir xəta, dəyişiklik və təhrif olmadan, Allaha iman gətirənlərin hər dəfə yeni bir ayə nazil edildikdə və bəzi ayələri nəsx etdikdə imanlarının sabitqədəm olması, müsəlmanlara doğru yol göstəricisi və onlara böyük bir savabla müjdə olsun deyə gerçək olaraq nazil etmişdir!"
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• العمل الصالح المقرون بالإيمان يجعل الحياة طيبة.
• الطريق إلى السلامة من شر الشيطان هو الالتجاء إلى الله، والاستعاذة به من شره.
• Şeytanın şərindən salamat qalmağın yolu, Uca Allaha pənah aparmaq və onun şərindən Allaha sığınmaqdır.
• على المؤمنين أن يجعلوا القرآن إمامهم، فيتربوا بعلومه، ويتخلقوا بأخلاقه، ويستضيئوا بنوره، فبذلك تستقيم أمورهم الدينية والدنيوية.
• Möminlər Quranı özlərinə öndər etmələri, orada olan elmlərdən öyrənmələri, onun əxlaqı ilə özlərini tərbiyələndirib və onun nuru ilə nurlanmalıdırlar. Əgər onlar belə etsələr, onların Quranla dünya və axirət işəri qaydasına düşmüş olar.
وَلَقَدۡ نَعۡلَمُ أَنَّهُمۡ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُۥ بَشَرٞۗ لِّسَانُ ٱلَّذِي يُلۡحِدُونَ إِلَيۡهِ أَعۡجَمِيّٞ وَهَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيّٞ مُّبِينٌ
Biz müşriklərin: "Quranı Muhammədə (sallallahu aleyhi və səlləm) bir insan öyrədir!" – dediklərini bilirik. Halbuki onlar ortaya atdıqları bu iddialarında yalançıdırlar. Peyğəmbərə Quranı öyrətdiyini istinad etdikləri şəxsin dili əcnəbi dildir. Bu Quran isə açıq-aydın, bəlağətli və fəsahətli ərəb dilində nazil edilmişdir. Axı belə olduğu təqdirdə, onlar, Peyğəmbərə (sallallahu aleyhi və səlləm) Quranı bir əcnəbi öyrətdiyini necə iddia edirlər?!
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ لَا يَهۡدِيهِمُ ٱللَّهُ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ
Uca Allahın ayələrinin Allah yanından nazil edilməsinə inanmayanlar bu əməllərində israrlı olduğu müddətcə, əlbəttə ki, Allah onları doğru yola müvəffəq etməyəcəkdir. Onlar Allaha küfr edib, Onun ayələrini yalan saydıqlarına görə onlar üçün ağrılı-acılı bir əzab vardır!
التفاسير العربية:
إِنَّمَا يَفۡتَرِي ٱلۡكَذِبَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰذِبُونَ
Muhəmməd (sallallahu aleyhi və səlləm) Rəbbindən sizə gətirdiyi dində əsla yalanı danışmır. Yalanı uyduranlar Allahın ayələrini təsdiq etməyən kimsələrdir. Çünki onlar Allahın əzabından qorxmayan və Onun mükafatına ümüd bəsləməyən kimsələrdir. Küfrlə vəsf edilən bu kimsələr sözün həqiqi mənasında kafir olanlardır. Çünki yalan söyləmək artıq onların adətinə çevrilişdir.
التفاسير العربية:
مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَقَلۡبُهُۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِٱلۡإِيمَٰنِ وَلَٰكِن مَّن شَرَحَ بِٱلۡكُفۡرِ صَدۡرٗا فَعَلَيۡهِمۡ غَضَبٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
Allaha küfr etmək məcburiyyəti qarşısında qalaraq, qəlbi imanla sabit olduğu halda, dili ilə küfr sözünü söyləməyə məcbur edilən və qəlbindəndə onu təsdiqləməyən kəslər müstəsna olmaqla, kim Allaha iman gətirdikdən sonra qəlbini küfrə açaraq, öz ixtiyarı ilə Allaha küfr etməyi seçib, küfr sözünü söyləyərsə, o, mürtəd olub, İslamdan çıxar və Allahın qəzəbinə düçar olar. Onlar üçün böyük bir əzab vardır!
التفاسير العربية:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱسۡتَحَبُّواْ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Onların mürtəd olub İslam dinindən çıxma səbəbi, Allaha qarşı etdikləri küfrə əvəz olaraq fani dünya həyatında əldə etdikləri keçici dünya malını axirət həyatından üstün tutduqlarına görədir. Həqiqətən, Allah, kafir qövmü doğru yola müvəffəq etməz, əksinə onları rəzil və rüsvay edər!
التفاسير العربية:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَسَمۡعِهِمۡ وَأَبۡصَٰرِهِمۡۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ
İman etdikdən sonra İslamdan dönüb mürtəd olanlar, Allahın, qəlblərini, qulaqlarını və gözlərini möhürlədiyi kimsələrdir ki, onlar öyüd-nəsihət anlamaz, haqqı eşidib ondan faydalanmaz və Allaha iman etməyə dəlalət edən açıq-aydın möcüzələri görüb iman gətirməzlər. Məhz belə kimsələr, xoşbəxtlik və səadət səbəblərindən və Allahın onlar üçün hazırladığı əzabdan əsl qafil olan kimsələrdir!
التفاسير العربية:
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا فُتِنُواْ ثُمَّ جَٰهَدُواْ وَصَبَرُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Ey Peyğəmbər! Qəlbləri imanla arxayın olduğu halda küfr sözünü söyləyincəyə qədər müşriklərin işgəncəsinə məruz qalıb, onlar tərəfindən dinlərində imtahan edildikdən sonra Məkkədən Mədinəyə hicrət edən zülmə məruz qalan zəyif müsəlmanlara qarşı Rəbbin bağışlayan və rəhimilidir. Bu kimsələr, Allahın kəlməsi uca, kafirlərin kəlməsi isə alçaq olması üçün Allah yolunda cihad edən və bu yolda məşəqqətlərə səbir edən kimsələrdir. Həqiqətən, Rəbbin onlara edilən bu zülmdən və küfr kəlməsini söyləyincəyə qədər özlərinə verilən əzab-əziyyətdən sonra onları bağışlayar və onlara mərhəmət edər. Çünki onlar küfr sözünü əzab-əziyyətə və işgəncəyə məruz qaldıqları üçün söyləmişdilər!
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الترخيص للمُكرَه بالنطق بالكفر ظاهرًا مع اطمئنان القلب بالإيمان.
• Küfür sözünü söyləməyə məcbur edilən bir kimsənin, qəlbi imanla dolu olduğu bir halda özünü təhlükədən xilas etmək üçün zahirən həmin sözü söyləməsinin icazəli olması.
• المرتدون استوجبوا غضب الله وعذابه؛ لأنهم استحبوا الحياة الدنيا على الآخرة، وحرموا من هداية الله، وطبع الله على قلوبهم وسمعهم وأبصارهم، وجعلوا من الغافلين عما يراد بهم من العذاب الشديد يوم القيامة.
• Dindən dönüb mürtəd olan kimsələr, dünya hətyatını axirət həyatından üstün tutduqları üçün Allahın qəzəbinə və əzabına layiq bilinən və Allahın haqq yolundan məhrum olan kimsələrdir. Elə bu səbəbdən, Allah onların qəlblərinə, qulaqlarına və gözlərinə möhür vurmuş və onları qiyamət günü özlərinə veriləcək şiddətli əzabdan qafil etmişdir.
۞ يَوۡمَ تَأۡتِي كُلُّ نَفۡسٖ تُجَٰدِلُ عَن نَّفۡسِهَا وَتُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
Ey Peyğəmbər! Qiyamətin dəhşətindən hər bir kəsin başqasını deyil yalnız öz canını qurtarmaq üçün çalışacağı bir günü xatırla. O gün hər kəsə etdiyi xeyir və şər əməllərin əvəzi tam veriləcək və onlara etdikləri yaxşı əməllərini naqis edilməklə və ya etdikləri günahları artırmaqla zülm edilməyəcəkdir!
التفاسير العربية:
وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا قَرۡيَةٗ كَانَتۡ ءَامِنَةٗ مُّطۡمَئِنَّةٗ يَأۡتِيهَا رِزۡقُهَا رَغَدٗا مِّن كُلِّ مَكَانٖ فَكَفَرَتۡ بِأَنۡعُمِ ٱللَّهِ فَأَذَٰقَهَا ٱللَّهُ لِبَاسَ ٱلۡجُوعِ وَٱلۡخَوۡفِ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ
Uca Allah sizə, əhalisi əmin-amanlıq içində yaşayan, heç bir kimsədən qorxmayan, çevrələrindəki adamlar qamarlanıb götürüldüyü, əsir alındığı, öldürüldüyü, qarət edildiyi halda, özləri isə təhlükəsizlik içərisində yaşayan, ruzisi hər bir tərəfdən rahat və məşəqqətsiz gələn bir diyarı - Məkkəni - məsəl çəkir. Bu diyarın əhalisi Allahın onlara bəxş etdiyi nemətlərə nankaorluq edib, buna görə Allaha şükür etmədilər. Allah da onların yalan sayıb, küfür etdiklərinə cəza olaraq onları şiddətli aclıq və qorxu libasına bürüdü.
التفاسير العربية:
وَلَقَدۡ جَآءَهُمۡ رَسُولٞ مِّنۡهُمۡ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ ٱلۡعَذَابُ وَهُمۡ ظَٰلِمُونَ
Artıq Məkkə xalqına öz içərilərindən sadiqliyinə və dürüst bir insan olduğuna yaxşı bələd olduqları bir peyğəmbər gəldi. Bu, Muhəmməd peyğəmbərdir (sallallahu aleyhi və səlləm). Lakin onlar, Rəbbindən ona nazil edilən ayələri yalan saydılar. Bu səbəbdən Allah onlara acılq və qorxu əzabı göndərdi. Onlar isə Allaha şərik qoşmaq və peyğəmbəri yalançı saymaqla nəfslərini həlaka sürükləyərək, özlərinə zülm etdilər.
التفاسير العربية:
فَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ حَلَٰلٗا طَيِّبٗا وَٱشۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ إِيَّاهُ تَعۡبُدُونَ
Ey Allahın qulları! Allahın sizə ruzi olaraq verdiyi, xoşunuza gələn halal ruzilərdən yeyin. Əgər tək Allaha ibadət eidb və Ona heç bir şeyi şərik qoşmursunuzsa, Allahın sizə bəxş etdiyi bu nemətlərini məhz Uca Allahın bəxş etdiyini etiraf edib və bunları Allahın sevib və razı qaldığı işlərə sərf etməklə bu nemətlərə görə Uca Allah şükür edin!
التفاسير العربية:
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦۖ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَلَا عَادٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Uca Allah sizə yeyiləcək şeylərdən, kəsilmədən ölən heyvanları, axar qanı, hər bir parçası ilə donuz ətini və Allahdan başqası üçün qurban kəsilən heyvanların ətindən yeməyi haram etmişdir. Uca Allah bütün bunlar firavan və bolluq vaxtlarda haram etdi. Amma kim çarəsizlikdən, məcburiyyət qarşısında qalsa, zikir edilən bu harama iştah salmadan və həddi aşmadan, zəruri ehtiyacını ödəyəcək qədər bunlardan yesə, ona heç bir günah olmaz. Həqiqətən Allah günahları bağışlayandır. Məcburiyyət qarşısında qalıb haramdan yediyi üçün Allah ona əzab verməz, əksinə, onu bağışlayar. Uca Allah zərurət halında haram olan bir şeyi yeməyi mübah etməklə, Öz qullarına qarşı mərhəmət etmişdir!
التفاسير العربية:
وَلَا تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلۡسِنَتُكُمُ ٱلۡكَذِبَ هَٰذَا حَلَٰلٞ وَهَٰذَا حَرَامٞ لِّتَفۡتَرُواْ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ
Ey Müşriklər! Allah adından yalan uydurmaq məqsədi ilə haram buyrulmayan şeyləri haram edərək, ya halal buyrulmayan şeyləri də halal edərək, Allah haqqında dilinizin uydurduğu yalanlarla əsasən: "Bu halal bir şeydir, bu isə haram bir şeydır!" – deməyin. Şübhəsiz ki, Allaha qarşı yalan uyduranlar istədiklərinə nail ola bilməz, qorxduqları şeydən də canlarını qurtara bilməzlər!
التفاسير العربية:
وَعَلَى ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا مَا قَصَصۡنَا عَلَيۡكَ مِن قَبۡلُۖ وَمَا ظَلَمۡنَٰهُمۡ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Sənə, əl-Ənam surəsi: 146 cı ayədə xəbər verdiyimiz şeylərin eynisini daha öncə xüsusilə yəhudilərə haram etmişdik. Biz bunları haram etməklə onlara zülm etmədik, lakin onlar qadağan olunan əməlləri edərək özləri özlərinə zülm edirdilər. Biz də onların azğınlıqlarına görə cəzalandırdıq və onlara cəza olaraq bunları haram etdik.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الجزاء من جنس العمل؛ فإن أهل القرية لما بطروا النعمة بُدِّلوا بنقيضها، وهو مَحْقُها وسَلْبُها ووقعوا في شدة الجوع بعد الشبع، وفي الخوف والهلع بعد الأمن والاطمئنان، وفي قلة موارد العيش بعد الكفاية.
• Cəza əməlin növündəndir. Şəhər əhalisi Allahın onlara bəxş etdiyi nemətlərə nankorluq etdikdə, onlar bu nemətləri tam tərsinə döndərmiş olarlar. Bu nemətlərin tam tərsinə döndərilməsi, nemətlərin onların əllərindən alınması, toxluqdan sonra şiddətli aclığa düçar olunması, əmin-aman, firavan yaşadıqdan sonra qorxu, təşviş və həyəcan içində və bolluqdan sonra isə qıtlıq içində yaşamaqla dəyişdirilməsi deməkdir.
• وجوب الإيمان بالله وبالرسل، وعبادة الله وحده، وشكره على نعمه وآلائه الكثيرة، وأن العذاب الإلهي لاحقٌ بكل من كفر بالله وعصاه، وجحد نعمة الله عليه.
• Allaha və Onun elçisinə iman edərək, tək Allaha ibadət etməyin və Allahın bəxş etdiyi tükənməz nemətlərinə şükür etməyin vacibliyi. İlahi əzabın, Allaha qarşı günahlar və küfr edib və Onun nemətlərinə nankorluq edən kimsələrə haqq olması.
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسُّوٓءَ بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ وَأَصۡلَحُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٌ
Ey Peyğəmbər! Şübhəsiz ki, Rəbbin, bilmədiklərindən dolayı, hətta qəsdən olsa da, günah iş görən və günah iş gördükdən sonra Allaha tövbə edib, etdiyi pis əməllərini islah edənləri, əlbəttə ki, Rəbbin onların tövbəsindən sonra güahlarını bağışlayar və onlara rəhm edər!
التفاسير العربية:
إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ كَانَ أُمَّةٗ قَانِتٗا لِّلَّهِ حَنِيفٗا وَلَمۡ يَكُ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Həqiqətən, İbrahim - aleyhissəlam - bütün yaxşı cəhətləri, gözəl xüsusiyyətləri özündə cəmləşdirən, davamlı olaraq Rəbbinə ibadət və itaət edən, bütün dinlərdən üz çevirib yalnız İslama yönələn və heç bir zaman müşriklərdən olmayan bir kimsə idi.
التفاسير العربية:
ثُمَّ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ أَنِ ٱتَّبِعۡ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗاۖ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Ey Peyğəmbər! Bundan sonra Biz sənə, tək Allaha ibadət etməkdə, müşriklərdən uzaq olmaqda, Allaha dəvət etməkdə və Onun şəriətinə əməl edib, bütün dinlərdən üz çevirib yalnız İslam dininə yönəlməkdə İbrahimin dininə tabe olmağı vəhy etdik. O, müşriklərin iddia etdikləri kimi heç vaxt müşrik bir kimsə olmadı, əksinə, o, tək Allaha ibadət edən bir kimsə idi.
التفاسير العربية:
إِنَّمَا جُعِلَ ٱلسَّبۡتُ عَلَى ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِۚ وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
Şənbə günü təzim etmək ancaq o günün barəsində ixtilafa düşən yəhudilərə fərz edilmişdir. Belə ki, yəhudilər Allahın onlara cümə gününü ibadətlə keçirmək əmrinə laqeyid yanaşdıqdan sonra Allah onlara şənbə gününü ibadətlə keçirmlərini əmr etdi. Ey Peyğəmbər! şübhəsiz ki, Rəbbin Qiyamət günü, dünyada ikən ixtilafa düşdükləri şey barəsində onların arasında hökm verəcək və hər bir kimsəyə layiq olduğu mukafatı verəcəkdir.
التفاسير العربية:
ٱدۡعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلۡحِكۡمَةِ وَٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِۖ وَجَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِينَ
Ey Peyğəmbər! Sən və sənə tabe olan möminlər, insanları İslam dininə dəvət edərkən dəvət edilən kimsənini başa düşmə tərzini, anlamasını, qəbul etməsini nəzərə alaraq, onları İslama təşviq edib, Allahın əzabından qorxudaraq və onlarla ən gözəl tərzdə mübahisə edərək Allahın dininə dəvət edin. Sənin vəzifən insanlara hidayət bəxş etmək deyil, sənin vəzifən yalnız insanlara təbliğ etməkdir. Şübhəsiz ki, Rəbbin İslam dinindən dönənləri də, İslam dininə meyil edənləri də yaxşı biləndir. Elə isə onların haqq yoldan azmalarına görə özünü üzüb həlak etmə!
التفاسير العربية:
وَإِنۡ عَاقَبۡتُمۡ فَعَاقِبُواْ بِمِثۡلِ مَا عُوقِبۡتُم بِهِۦۖ وَلَئِن صَبَرۡتُمۡ لَهُوَ خَيۡرٞ لِّلصَّٰبِرِينَ
Əgər düşməninizi cəzalandırmaq istəsəniz, sizə nə cəza verilibsə, siz də ona eynilə, cəzaya heç bir ziyadə etmədən, həmin cəzanı verin. Əgər cəza verməyə qadir olduğunuz bir halda, səbir edib, onu cəzalandırmaqdan vaz keçsəniz, bu, səbir edən kimsələr üçün sizə cəza verəni cəzalandırıb intiqam almaqdan daha xeyirlidir.
التفاسير العربية:
وَٱصۡبِرۡ وَمَا صَبۡرُكَ إِلَّا بِٱللَّهِۚ وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَلَا تَكُ فِي ضَيۡقٖ مِّمَّا يَمۡكُرُونَ
Ey Peyğəmbər! Səbir et! Onlardan sənə isabət edən əziyətlərə səbirli ol, sənin, onların əziyyətlərinə səbir etməyin yalnız Allahın izni ilə mümkündür. Kafirlərin səndən üz çevirməsinə görə əsla üzülmə və onların sənə qarşı qurduqları hiylələrdən ötrü də qəlbini sıxıb, kədərlənmə!
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• اقتضت رحمة الله أن يقبل توبة عباده الذين يعملون السوء من الكفر والمعاصي، ثم يتوبون ويصلحون أعمالهم، فيغفر الله لهم.
• Uca Allahın rəhməti, küfr və günahlar kimi pis əməllər etdikdən sonra Allaha tövbə edənlərin tövbələrini qəbul etməsini tələb edir. Tövbə etdikdən sonra öz əməllərini islah edənləri isə Uca Allah bağışlayar və onlara rəhm edər.
• يحسن بالمسلم أن يتخذ إبراهيم عليه السلام قدوة له.
ترجمة معاني سورة: النحل
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم
الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.