د معناګانو ژباړه سورت البلد - فارسي ژبې ته د المختصر فی تفسیر القرآن الکریم ژباړه - د قرآن کریم دائرة المعارف

سوره بلد

د سورت د مقصدونو څخه:

بيان افتقار الإنسان وكبده وسبل نجاته.

بیان نیازمندی انسان و رنج و محنت وی و راه های نجاتش.

---

آیت: 1

لَاۤ اُقْسِمُ بِهٰذَا الْبَلَدِ ۟ۙ

الله به شهر حرمت‌دار یعنی مکۀ مکرّمه سوگند یاد فرمود.

آیت: 2

وَاَنْتَ حِلٌّۢ بِهٰذَا الْبَلَدِ ۟ۙ

و تو - ای رسول- آنچه را تو در این شهر انجام دهی؛ چه قتل کسی‌که مستحق قتل باشد، و چه اسیرکردن کسی‌که مستحق اسارت باشد، برایت حلال است.

آیت: 3

وَوَالِدٍ وَّمَا وَلَدَ ۟ۙ

و الله به پدر انسان‌ها، و به فرزندانی که از او به وجود آمدند سوگند یاد فرمود.

آیت: 4

لَقَدْ خَلَقْنَا الْاِنْسَانَ فِیْ كَبَدٍ ۟ؕ

به تحقیق که انسان به‌سبب سختی‌هایی که در دنیا متحمل می‌شود، در رنج و مشقت است.

آیت: 5

اَیَحْسَبُ اَنْ لَّنْ یَّقْدِرَ عَلَیْهِ اَحَدٌ ۟ۘ

آیا انسان گمان می‌کند که هرگاه مرتکب گناهان شود کسی بر او دست نمی‌یابد، و از او انتقام نمی‌گیرد، حتی پروردگارش که او را آفریده است؟!

آیت: 6

یَقُوْلُ اَهْلَكْتُ مَالًا لُّبَدًا ۟ؕ

می‌گوید: توده‌ای انبوه از مال انفاق کردم.

آیت: 7

اَیَحْسَبُ اَنْ لَّمْ یَرَهٗۤ اَحَدٌ ۟ؕ

آیا این کسی‌که به آنچه انفاق کرده فخرفروشی می‌کند می‌پندارد که الله او را نمی‌بیند؟! و او را در مالش مورد محاسبه قرار نمی‌دهد؛ که آن را از کجا کسب کرده است؟ و در چه مواردی هزینه کرده است؟!

آیت: 8

اَلَمْ نَجْعَلْ لَّهٗ عَیْنَیْنِ ۟ۙ

آیا دو چشم به او نداده‌ایم که با آنها می‌بیند؟!

آیت: 9

وَلِسَانًا وَّشَفَتَیْنِ ۟ۙ

و زبان و دو لب که با آنها سخن می‌گوید؟!

آیت: 10

وَهَدَیْنٰهُ النَّجْدَیْنِ ۟ۚ

و راه خیر، و راه باطل را به او نشناسانده‌ایم؟!

آیت: 11

فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ ۟ؗۖ

و او باید مانعی را که میان او و بهشت فاصله می‌اندازد بپیماید و از آن بگذرد.

آیت: 12

وَمَاۤ اَدْرٰىكَ مَا الْعَقَبَةُ ۟ؕ

و -ای رسول- تو چه می‌دانی مانعی که باید از آن بگذرد تا وارد بهشت شود چیست؟!

آیت: 13

فَكُّ رَقَبَةٍ ۟ۙ

آزاد کردن برده‌ مرد یا برده زن است.

آیت: 14

اَوْ اِطْعٰمٌ فِیْ یَوْمٍ ذِیْ مَسْغَبَةٍ ۟ۙ

یا اینکه در زمان قحطی که طعام در آن کمیاب می‌شود طعام دهد.

آیت: 15

یَّتِیْمًا ذَا مَقْرَبَةٍ ۟ۙ

طفلی را که پدرش را از دست داده، و با او رابطۀ خویشاوندی دارد.

آیت: 16

اَوْ مِسْكِیْنًا ذَا مَتْرَبَةٍ ۟ؕ

یا فقیری را که هیچ مالی ندارد.

آیت: 17

ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ ۟ؕ

افزون بر این موارد، از کسانی باشد که به الله ایمان آورده‌اند، و یکدیگر را به صبر بر طاعات و صبر در مقابل گناهان و صبر بر مصیبت، و مهربانی بر بندگان الله سفارش کرده‌اند.

آیت: 18

اُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ الْمَیْمَنَةِ ۟ؕ

اینها که صفات مذکور را دارند یاران دست‌راست هستند.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• عتق الرقاب، وإطعام المحتاجين في وقت الشدة، والإيمان بالله، والتواصي بالصبر والرحمة: من أسباب دخول الجنة.

آزادسازی بردگان، اِطعام نیازمندان در هنگام سختی، ایمان به الله، سفارش‌ کردن یکدیگر به صبر و رحمت: از اسباب ورود به بهشت است.

• من دلائل النبوة إخباره أن مكة ستكون حلالًا له ساعة من نهار.

یکی از دلایل نبوت، آگاه ‌کردن پیامبر از این خبر است که مکه مدتی از یک روز برایش حلال خواهد شد.

• لما ضيق الله طرق الرق وسع طرق العتق، فجعل الإعتاق من القربات والكفارات.

الله وقتی راه‌های بردگی را تنگ کرد راه‌های آزادسازی را گسترش داد، و آزادسازی بردگان را در زمرۀ قربات و کفارات قرار داد.

آیت: 19

وَالَّذِیْنَ كَفَرُوْا بِاٰیٰتِنَا هُمْ اَصْحٰبُ الْمَشْـَٔمَةِ ۟ؕ

و کسانی‌که به آیات نازل‌شدۀ ما بر رسول‌مان کفر ورزیده‌اند همان‌ها یاران دست‌چپ هستند.

آیت: 20

عَلَیْهِمْ نَارٌ مُّؤْصَدَةٌ ۟۠

در روز قیامت در آتشی که آنها را از اطراف محاصره ‌کرده عذاب می‌شوند.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• أهمية تزكية النفس وتطهيرها.

اهمیت تزکیه و تطهیر نفس.

• المتعاونون على المعصية شركاء في الإثم.

کسانی‌که در معصیت به یکدیگر یاری می‌رسانند در گناه شریک هستند.

• الذنوب سبب للعقوبات الدنيوية.

گناهان سبب کیفرهای دنیوی هستند.

• كلٌّ ميسر لما خلق له فمنهم مطيع ومنهم عاصٍ.

هرکس برای انجام کاری آمادگی دارد که برای آن آفریده شده است؛ پس برخی فرمان‌بردار، و برخی عصیانگر هستند.