ترجمهٔ معانی قرآن کریم - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - لیست ترجمه ها
سۈرە ئەئراپ
از اهداف این سوره:
انتصار الحق في صراعه مع الباطل، وبيان عاقبة المستكبرين في الدنيا والآخرة.
الٓمٓصٓ
تفسیرهای عربی:
كِتَٰبٌ أُنزِلَ إِلَيۡكَ فَلَا يَكُن فِي صَدۡرِكَ حَرَجٞ مِّنۡهُ لِتُنذِرَ بِهِۦ وَذِكۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ
ئەي پەيغەمبەر! قۇرئان كەرىم ئاللاھ ساڭا نازىل قىلغان كىتابتۇر، شۇڭا ئۇنىڭدىن (قەۋمىڭنىڭ ئۇنى ئىنكار قىلىشىدىن ئەنسىرەپ) قەلبىڭدە سىقىلىش ۋە ئىككىلىنىش بولمىسۇن. ئاللاھ قۇرئاننى ساڭا ئىنسانلارنى ئاگاھلاندۇرۇشۇڭ ۋە شۇ ئارقىلىق دەلىل-پاكىتلارنى كەلتۈرۈشۈڭ ئۈچۈن، شۇنداقلا مۇئمىنلەرگە ۋەز-نەسىھەت قىلىشىڭ ئۈچۈن نازىل قىلدى. چۈنكى مۇئمىنلەر ۋەز-نەسىھەتتىن مەنپەئەت ئالىدۇ.
تفسیرهای عربی:
ٱتَّبِعُواْ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡ وَلَا تَتَّبِعُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَۗ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ
ئەي ئىنسانلار! پەرۋەردىگارىڭلار سىلەرگە نازىل قىلغان كىتابقا ۋە پەيغەمبىرىڭلارنىڭ سۈننىتىگە ئەگىشىڭلار، شەيتانلار ياكى ناچار پوپلاردىن ئىبارەت ئۆزۈڭلار دوست دەپ قارىغانلارنىڭ ھاۋايى-ھەۋەسلىرىنىڭ كەينىگە كىرمەڭلار. سىلەر شۇلارنىڭ ھاۋايى-ھەۋەسلىرى ۋەسۋەسە قىلغان نەرسىنى دەپ ئۆزۈڭلارغا نازىل قىلىنغان كىتابنى تاشلاپ ئۇلارنى دوست تۇتىسىلەر، سىلەر تولىمۇ ئاز پەند-نەسىھەت ئالىسىلەر. چۈنكى سىلەر پەند-نەسىھەت قوبۇل قىلغان بولساڭلار، ھەرگىزمۇ باشقا ھەر قانداق نەرسىنى ھەقتىن ئۈستۈن كۆرمەيتتىڭلار، پەيغەمبىرىڭلار ئېلىپ كەلگەن قۇرئانغا ئەگىشىپ، شۇنىڭغا ئەمەل قىلاتتىڭلار ۋە ئۇنىڭدىن باشقىسىنى تاشلايتتىڭلار.
تفسیرهای عربی:
وَكَم مِّن قَرۡيَةٍ أَهۡلَكۡنَٰهَا فَجَآءَهَا بَأۡسُنَا بَيَٰتًا أَوۡ هُمۡ قَآئِلُونَ
بىز ھالاك قىلغان شەھەر ئاھالىسىنىڭ تولىسى كۇپۇرلۇقى ۋە ئازغۇنلۇقىدا چىڭ تۇرۇۋېلىۋېدى، ئۇلار كېچە ياكى كۈندۈزدىكى بىخۇت ھالەتلىرىدە بىزنىڭ قاتتىق ئازابىمىز نازىل بولدى - دە، ئۇلاردىن ئازابنى نە ئۆزلىرى، نە ساختا ئىلاھلىرى قايتۇرالمىدى.
تفسیرهای عربی:
فَلَنَسۡـَٔلَنَّ ٱلَّذِينَ أُرۡسِلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَنَسۡـَٔلَنَّ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
بىز قىيامەت كۈنى پەيغەمبەرلىرىمىزنى ئەۋەتكەن ئۈممەتلەردىن پەيغەمبەرلەرگە نېمە دەپ جاۋاب بەرگەنلىكى ھەققىدە ئەلۋەتتە سورايمىز، پەيغەمبەرلەردىنمۇ يەتكۈزۈشكە بۇيرۇلغان نەرسىلەرنى يەتكۈزگەنلىكى ۋە ئۈممەتلىرىنىڭ ئۇلارغا قانداق ئىنكاس قايتۇرغانلىقى ھەققىدە سورايمىز.
تفسیرهای عربی:
فَلَنَقُصَّنَّ عَلَيۡهِم بِعِلۡمٖۖ وَمَا كُنَّا غَآئِبِينَ
بىز ئىلمىمىز ئارقىلىق پۈتۈن مەخلۇقاتلارغا دۇنيادا قىلغان ئەمەللىرىنى ئەلۋەتتە ئېيتىپ بېرىمىز، چۈنكى بىز ئۇلارنىڭ پۈتۈن ئەمەللىرىنى چوقۇم بىلىپ تۇراتتۇق، بىزدىن ئۇلارنىڭ ئەمەللىرىدىن ھېچ نەرسە مەخپىي قالمايتتى، بىز ھېچقاچان ئۇلاردىن ئايرىلىپ باقمىدۇق.
تفسیرهای عربی:
وَٱلۡوَزۡنُ يَوۡمَئِذٍ ٱلۡحَقُّۚ فَمَن ثَقُلَتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
قىيامەت كۈنى ئەمەللەر قىلچە ناھەقچىلىك ۋە زۇلۇم بولمىغان ئادالەت بىلەن ئۆلچىنىدۇ. ئەمەللەر ئۆلچەنگەن چاغدا ياخشىلىقلىرى يامانلىقلىرىنى بېسىپ چۈشكەن كىشىلەرلا كۆزلىگەن مەقسەتكە يەتكەنلەر ۋە قورققىنىدىن قۇتۇلغانلاردۇر.
تفسیرهای عربی:
وَمَنۡ خَفَّتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُم بِمَا كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا يَظۡلِمُونَ
ئەمەللەر ئۆلچەنگەن چاغدا يامانلىقلىرى ياخشىلىقلىرىنى بېسىپ كەتكەنلەر بولسا، ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلغانلىقلىرى تۈپەيلىدىن قىيامەت كۈنى ئۆزلىرىنى ھالاكەت ھاڭلىرىغا ئېلىپ كېلىش ئارقىلىق زىيانغا ئۇچراتقۇچىلاردۇر.
تفسیرهای عربی:
وَلَقَدۡ مَكَّنَّٰكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَجَعَلۡنَا لَكُمۡ فِيهَا مَعَٰيِشَۗ قَلِيلٗا مَّا تَشۡكُرُونَ
ئەي ئادەم بالىلىرى! شۈبھىسىزكى بىز سىلەرنى زېمىندا يەرلەشتۈردۇق، زېمىندا سىلەرگە ياشاش يوللىرىنى بەرپا قىلدۇق، شۇڭا سىلەر بۇنىڭغا قارىتا ئاللاھقا شۈكۈر قىلىشىڭلار كېرەك ئىدى، لېكىن سىلەرنىڭ شۈكرۈڭلار ناھايىتى ئاز بولدى.
تفسیرهای عربی:
وَلَقَدۡ خَلَقۡنَٰكُمۡ ثُمَّ صَوَّرۡنَٰكُمۡ ثُمَّ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ لَمۡ يَكُن مِّنَ ٱلسَّٰجِدِينَ
ئەي ئىنسانلار! شۈبھىسىزكى بىز ئاتاڭلار ئادەمنى ياراتتۇق، ئاندىن ئۇنى ئەڭ گۈزەل قىياپەت ۋە ئەڭ مۇكەممەل قامەتكە كىرگۈزدۇق، ئاندىن كېيىن پەرىشتىلەرنى ھۆرمەت يۈزىسىدىن ئادەمگە سەجدە قىلىشقا بۇيرۇدۇق. ئۇلاردىن ئىبلىستىن باشقىسى بۇيرۇقنى بەجا كەلتۈرۈپ، سەجدە قىلدى، ئەمما ئىبلىس تەكەببۇرلۇق ۋە قارشىلىق قىلىپ سەجدە قىلغىلى ئۇنىمىدى.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• من مقاصد إنزال القرآن الإنذار للكافرين والمعاندين، والتذكير للمؤمنين.
كاپىرلارنى ۋە قارشىلىق قىلغۇچىلارنى ئاگاھلاندۇرۇپ، مۇئمىنلەرگە ۋەز-نەسىھەت قىلىش قۇرئاننى نازىل قىلىشتىكى مەقسەتلەرنىڭ بىرىدۇر.
• أنزل الله القرآن إلى المؤمنين ليتبعوه ويعملوا به، فإن فعلوا ذلك كملت تربيتهم، وتمت عليهم النعمة، وهُدُوا لأحسن الأعمال والأخلاق.
ئاللاھ قۇرئاننى مۇئمىنلەرنىڭ ئۇنىڭغا ئەگىشىپ، شۇ بويىچە ئەمەل قىلىشلىرى ئۈچۈن نازىل قىلدى. ئەگەر ئۇلار شۇنداق قىلسا ئۇلارنىڭ تەربىيىسى مۇكەممەل، نېئمىتى تولۇق بولىدۇ ھەمدە ئەڭ ياخشى ئەمەل ۋە ئەڭ گۈزەل ئەخلاقلارغا يېتەكلەنگەن بولىدۇ.
• الوزن يوم القيامة لأعمال العباد يكون بالعدل والقسط الذي لا جَوْر فيه ولا ظلم بوجه.
قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسۡجُدَ إِذۡ أَمَرۡتُكَۖ قَالَ أَنَا۠ خَيۡرٞ مِّنۡهُ خَلَقۡتَنِي مِن نَّارٖ وَخَلَقۡتَهُۥ مِن طِينٖ
ئاللاھ تائالا ئىبلىسقا كايىپ: ئادەمگە سەجدە قىلىش ھەققىدىكى بۇيرۇقۇمنى بەجا كەلتۈرۈشتىن سېنى نېمە توستى؟ دېدى. ئىبلىس رەببىگە جاۋابەن: مېنىڭ ئادەمدىن ئارتۇقلۇقۇم توسۇپ قويدى، چۈنكى سەن مېنى ئوتتىن، ئۇنى لايدىن ياراتتىڭ، ئوت لايدىن ھۆرمەتلىكراقتۇر، دېدى.
تفسیرهای عربی:
قَالَ فَٱهۡبِطۡ مِنۡهَا فَمَا يَكُونُ لَكَ أَن تَتَكَبَّرَ فِيهَا فَٱخۡرُجۡ إِنَّكَ مِنَ ٱلصَّٰغِرِينَ
ئاللاھ ئىبلىسقا ئېيتتى: جەننەتتىن چۈشۈپ كەت، سېنىڭ بۇ يەردە تەكەببۇرلۇق قىلىش ھەققىڭ يوق، چۈنكى بۇ ياخشى، ئېسىل كىشىلەر تۇرىدىغان جايدۇر، شۇڭا سەن بۇ يەردە تۇرۇشقا لايىق ئەمەس. ئىبلىس! سەن ئۆزۈڭنى ئادەمدىن ھەر قانچە ھۆرمەتلىك دەپ قارىساڭمۇ، يەنىلا ھېچنېمىگە ئەرزىمەس، خار بولغۇچىلاردىنسەن.
تفسیرهای عربی:
قَالَ فَبِمَآ أَغۡوَيۡتَنِي لَأَقۡعُدَنَّ لَهُمۡ صِرَٰطَكَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ
ئىبلىس ئېيتتى: سەن مېنى ئازغۇن قىلغانلىقىڭ تۈپەيلىدىن مەن ئادەمگە سەجدە قىلىش ھەققىدىكى بۇيرۇقۇڭنى بەجا كەلتۈرەلمىدىم. ئەمدى مەن قانداق شەكىلدە ئادەم بالىلىرىنىڭ ئاتىسىغا سەجدە قىلىشتىن ئېزىپ كەتكەن بولسام، ئۇلارنىمۇ سېنىڭ توغرا يولۇڭدىن قايتۇرۇپ، ئازدۇرۇش ئۈچۈن ئۇ يول ئۈستىدە چوقۇم ئولتۇرىمەن.
تفسیرهای عربی:
ثُمَّ لَأٓتِيَنَّهُم مِّنۢ بَيۡنِ أَيۡدِيهِمۡ وَمِنۡ خَلۡفِهِمۡ وَعَنۡ أَيۡمَٰنِهِمۡ وَعَن شَمَآئِلِهِمۡۖ وَلَا تَجِدُ أَكۡثَرَهُمۡ شَٰكِرِينَ
ئاندىن مەن ئۇلارنى ئاخىرەتتىن بەزدۈرۈش ھەمدە دۇنياغا قىزىقتۇرۇش ئارقىلىق، كۆڭۈللىرىگە گۇمان پەيدا قىلىش ۋە ئەيش-ئىشرەتلەرنى چىرايلىق كۆرسىتىش ئارقىلىق ھەر تەرەپتىن كېلىمەن. ئەي پەرۋەردىگارىم! مەن ئۇلارغا كۇپرىنى ۋەسۋەسە قىلغانلىقىم ئۈچۈن ئۇلارنىڭ كۆپچىلىكنىڭ شۈكۈر قىلغۇچىلار ئەمەسلىكىنى كۆرىسەن.
تفسیرهای عربی:
قَالَ ٱخۡرُجۡ مِنۡهَا مَذۡءُومٗا مَّدۡحُورٗاۖ لَّمَن تَبِعَكَ مِنۡهُمۡ لَأَمۡلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنكُمۡ أَجۡمَعِينَ
ئاللاھ ئىبلىسقا: ئىبلىس! ئەيىبلەنگەن ۋە رەھمىتىمدىن مەھرۇم قىلىنغان ھالدا جەننەتتىن چىق. قىيامەت كۈنى جەھەننەمنى سەن ۋە سېنىڭ كەينىڭگە كىرىپ ساڭا ئىتائەت قىلغان، ئەمما پەرۋەردىگارىنىڭ بۇيرۇقىغا ئاسىيلىق قىلغانلار بىلەن تولدۇرىمەن، دېدى.
تفسیرهای عربی:
وَيَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ فَكُلَا مِنۡ حَيۡثُ شِئۡتُمَا وَلَا تَقۡرَبَا هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
ئاللاھ ئادەمگە ئېيتتى: ئەي ئادەم! سەن ئايالىڭ ھەۋۋا بىلەن جەننەتتە تۇرغىن. جەننەتتىكى پاك نەرسىلەردىن خالىغىنىڭلارچە يەڭلار، ئەمما بۇ دەرەختىن يەپ سالماڭلار. ئەگەر سىلەر مەن چەكلەپ تۇرساممۇ ئۇ دەرەختىن يېسەڭلار، ئاللاھنىڭ بەلگىلىمىسىدىن ئۆتۈپ كەتكۈچىلەردىن بوپقالىسىلەر.
تفسیرهای عربی:
فَوَسۡوَسَ لَهُمَا ٱلشَّيۡطَٰنُ لِيُبۡدِيَ لَهُمَا مَا وُۥرِيَ عَنۡهُمَا مِن سَوۡءَٰتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَىٰكُمَا رَبُّكُمَا عَنۡ هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةِ إِلَّآ أَن تَكُونَا مَلَكَيۡنِ أَوۡ تَكُونَا مِنَ ٱلۡخَٰلِدِينَ
ئىبلىس ئۇلارنىڭ ئەۋرەتلىرىنىڭ مەلۇم قىسمى ئېچىلىپ قېلىشى ئۈچۈن ئۇلارنىڭ قۇلىقىغا پىچىرلاپ: ئاللاھنىڭ سىلەرنى بۇ دەرەختىن يېيىشنى چەكلىشى پەقەت ئىككىڭلارنىڭ پەرىشتە بوپكېتىشىڭلارنى ۋە جەننەتتە مەڭگۈ تۇرۇپ قېلىشىڭلارنى ياقتۇرمىغانلىقى ئۈچۈندۇر، دېدى.
تفسیرهای عربی:
فَدَلَّىٰهُمَا بِغُرُورٖۚ فَلَمَّا ذَاقَا ٱلشَّجَرَةَ بَدَتۡ لَهُمَا سَوۡءَٰتُهُمَا وَطَفِقَا يَخۡصِفَانِ عَلَيۡهِمَا مِن وَرَقِ ٱلۡجَنَّةِۖ وَنَادَىٰهُمَا رَبُّهُمَآ أَلَمۡ أَنۡهَكُمَا عَن تِلۡكُمَا ٱلشَّجَرَةِ وَأَقُل لَّكُمَآ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ لَكُمَا عَدُوّٞ مُّبِينٞ
ئاندىن ئىبلىس ئۇلارنى ئالدامچىلىق ۋە ھىيلىگەرلىك قىلىش ئارقىلىق ئۇلار تۇرۇۋاتقان مەرتىۋىدىن چۈشۈرۈۋەتتى. ئۇلار يېيىش چەكلەنگەن دەرەختىن يېگەندىن كېيىن ئەۋرەتلىرى ئېچىلىپ قالدى. شۇنىڭ بىلەن ئۇلار ئەۋرەتلىرىنى يېپىش ئۈچۈن جەننەتنىڭ يوپۇرماقلىرىنى ئەۋرەتلىرىگە چاپلاشقا باشلىدى. پەرۋەردىگارى ئۇلارغا: مەن سىلەرنى بۇ دەرەختىن يېيىشتىن چەكلىمىگەنمىدىم، سىلەرگە شەيتان ھەقىقەتەن ئوچۇق-ئاشكارا دۈشمەندۇر دېمىگەنمىدىم؟! دەپ نىدا قىلدى.
تفسیرهای عربی:
قَالَا رَبَّنَا ظَلَمۡنَآ أَنفُسَنَا وَإِن لَّمۡ تَغۡفِرۡ لَنَا وَتَرۡحَمۡنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
ئادەم بىلەن ھەۋۋا: ئەي پەرۋەردىگارىمىز! بىز سەن يېيىشتىن چەكلىگەن دەرەختىن يېيىش ئارقىلىق ئۆزىمىزگە زۇلۇم قىلدۇق. ئەگەر سەن گۇناھلىرىمىزنى مەغپىرەت قىلمىساڭ، ئۆز رەھمىتىڭ بىلەن بىزگە رەھىم قىلمىساڭ، ئەلۋەتتە بىز دۇنيا ۋە ئاخىرەتتىكى نېسىۋىمىزنى زايە قىلىش ئارقىلىق زىيان تارتقۇچىلاردىن بوپقالىمىز» دېدى.
تفسیرهای عربی:
قَالَ ٱهۡبِطُواْ بَعۡضُكُمۡ لِبَعۡضٍ عَدُوّٞۖ وَلَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُسۡتَقَرّٞ وَمَتَٰعٌ إِلَىٰ حِينٖ
ئاللاھ تائالا ئادەم، ھەۋۋا ۋە ئىبلىسقا: جەننەتتىن زېمىنغا چۈشۈپ كېتىڭلار، چوقۇم بىر-بىرىڭلارغا دۈشمەن بولىسىلەر. زېمىندا سىلەرنىڭ مەلۇم مۇددەتكىچە تۇرىدىغان ئورنۇڭلار بار، بەلگىلەنگەن ۋاقىتقىچە زېمىندىكى نەرسىلەردىن پايدىلانساڭلار بولىدۇ، دېدى.
تفسیرهای عربی:
قَالَ فِيهَا تَحۡيَوۡنَ وَفِيهَا تَمُوتُونَ وَمِنۡهَا تُخۡرَجُونَ
ئاللاھ تائالا ئادەم، ھەۋۋا ۋە ئۇلارنىڭ بالىلىرىغا خىتاب قىلىپ: ئاللاھ سىلەرگە تەقدىر قىلغان ئەجەل كەلگىچە مۇشۇ زېمىندا ياشايسىلەر، شۇ يەردە ئۆلىسىلەر ۋە شۇنىڭغا دەپنە قىلىنىسىلەر. قايتا تىرىلىش ئۈچۈن قەبرىلىرىڭلاردىن چىقىرىلىسىلەر.
تفسیرهای عربی:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ قَدۡ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكُمۡ لِبَاسٗا يُوَٰرِي سَوۡءَٰتِكُمۡ وَرِيشٗاۖ وَلِبَاسُ ٱلتَّقۡوَىٰ ذَٰلِكَ خَيۡرٞۚ ذَٰلِكَ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ
ئەي ئادەم بالىلىرى! ئەۋرەتلىرىڭلارنى يېپىش ئۈچۈن سىلەرگە زۆرۈر بولغان لىباسنى چۈشۈرۈپ بەردۇق، كىشىلەر ئارىسىدا زىننەتلىنىدىغان چىرايلىق كىيىملەرنىمۇ چۈشۈرۈپ بەردۇق. تەقۋادارلىق لىباسى -يەنى ئاللاھ بۇيرۇغان ئىشلارنى بەجا كەلتۈرۈش ۋە چەكلىمىلىرىدىن يېنىش- بۇ ماددىي لىباسلاردىن كۆپ ياخشىدۇر. ئەنە شۇلار ئاللاھ سىلەرگە ئاتا قىلغان نېئمەتلەرنى ئەسلەپ، ئۇنىڭغا شۈكۈر قىلىشىڭلار ئۈچۈن ئاللاھنىڭ قۇدرىتىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان ئالامەتلەردىندۇر.
تفسیرهای عربی:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ لَا يَفۡتِنَنَّكُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ كَمَآ أَخۡرَجَ أَبَوَيۡكُم مِّنَ ٱلۡجَنَّةِ يَنزِعُ عَنۡهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوۡءَٰتِهِمَآۚ إِنَّهُۥ يَرَىٰكُمۡ هُوَ وَقَبِيلُهُۥ مِنۡ حَيۡثُ لَا تَرَوۡنَهُمۡۗ إِنَّا جَعَلۡنَا ٱلشَّيَٰطِينَ أَوۡلِيَآءَ لِلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ
ئەي ئادەم بالىلىرى! شەيتان ئەۋرەتنى ياپىدىغان ماددىي لىباسنى ياكى تەقۋادارلىق لىباسىنى تاشلاتقۇزۇش ئارقىلىق گۇناھ-مەئسىيەتنى چىرايلىق كۆرسىتىپ سىلەرنى ئالداپ قويمىسۇن. ئۇ ئاتا-ئاناڭلارنىمۇ چەكلەنگەن دەرەختىن يېيىشنى چىرايلىق كۆرسىتىش ئارقىلىق ئالدىغان ھەتتا بۇنىڭ ئاقىۋىتى ئۇ ئىككىسىنىڭ جەننەتتىن چىقىرىلىشى ۋە ئەۋرەتلىرىنىڭ ئېچىلىپ قېلىشىغا بېرىپ يەتكەن ئىدى. شەكسىزكى شەيتان ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادلىرى سىلەرنى كۆرەلەيدۇ، ئەمما سىلەر ئۇلارنى كۆرەلمەيسىلەر. شۇڭا ئۇنىڭدىن ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادلىرىدىن پەخەس بولۇڭلار. شۈبھىسىزكى بىز شەيتانلارنى ئاللاھقا ئىمان ئېيتمايدىغانلارنىڭ دوستى قىلدۇق. ئەمما ياخشى ئەمەللەرنى قىلىدىغان مۇئمىنلەرگە كەلسەك، شەيتانلار ئۇلارنى ئازدۇرالمايدۇ.
تفسیرهای عربی:
وَإِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةٗ قَالُواْ وَجَدۡنَا عَلَيۡهَآ ءَابَآءَنَا وَٱللَّهُ أَمَرَنَا بِهَاۗ قُلۡ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَأۡمُرُ بِٱلۡفَحۡشَآءِۖ أَتَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
مۇشرىكلار ئاللاھقا شېرىك كەلتۈرۈش، بەيتۇللاھنى يالىڭاچ تاۋاپ قىلىش ۋە شۇنىڭغا ئوخشىغان قاتتىق يامان بىرەر ئىشنى قىلغان چاغدا ئاتا-بوۋىلىرىنىڭ مۇشۇنداق قىلغانلىقىنى بىلىدىغانلىقلىرىنى، ئاللاھنىڭمۇ ئۆزلىرىنى مۇشۇنداق قىلىشقا بۇيرۇغانلىقىنى باھانە قىلىشىدۇ. ئۇلارغا رەددىيە بېرىپ ئېيتقىنكى: ئاللاھ ھېچقاچان گۇناھ-مەئسىيەتكە بۇيرۇمايدىغان، ئەكسىچە ئۇنىڭدىن توسىدىغان تۇرسا، سىلەر قانداقسىگە بۇنى ئۇنىڭغا چاپلايسىلەر؟ ئەي مۇشرىكلار! ئۆزۈڭلار بىلمەيدىغان نەرسىنى ئاللاھقا يالغاندىن بوھتان چاپلامسىلەر؟
تفسیرهای عربی:
قُلۡ أَمَرَ رَبِّي بِٱلۡقِسۡطِۖ وَأَقِيمُواْ وُجُوهَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَٱدۡعُوهُ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَۚ كَمَا بَدَأَكُمۡ تَعُودُونَ
ئەي مۇھەممەد! بۇ مۇشرىكلارغا ئېيتقىنكى: ئاللاھ ھەقىقەتەن ئادالەتكە بۇيرۇدى، ھېچقاچان گۇناھ-مەئسىيەتكە بۇيرۇغىنى يوق، ئۇ پۈتۈن ئىبادەتلەرنى ئۆزىگە خالىس قىلىشىڭلارنى، بولۇپمۇ مەسجىدلەردە ئىتائەتنى پەقەت ئۇنىڭغىلا قىلغان ھالدا ئىخلاسمەنلىك بىلەن دۇئا قىلىشىڭلارنى بۇيرۇدى. ئۇ سىلەرنى دەسلەپتە يوقتىن بار قىلغىنىدەك يەنە بىر قېتىم قايتا تىرگۈزەلەيدۇ. سىلەرنى دەسلەپتە يارىتىشقا قادىر بولغان زات قايتا يارىتىشقا ۋە تىرگۈزۈشكە ئەلۋەتتە قادىردۇر.
تفسیرهای عربی:
فَرِيقًا هَدَىٰ وَفَرِيقًا حَقَّ عَلَيۡهِمُ ٱلضَّلَٰلَةُۚ إِنَّهُمُ ٱتَّخَذُواْ ٱلشَّيَٰطِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَيَحۡسَبُونَ أَنَّهُم مُّهۡتَدُونَ
ھەقىقەتەن ئاللاھ ئىنسانلارنى ئىككى گۇرۇھ قىلدى، سىلەردىن بىر گۇرۇھقا توغرا يولنى كۆرسىتىپ، ھىدايەت سەۋەبلىرىنى قولايلاشتۇرۇپ بەردى، ھىدايەت يولىدىكى توسالغۇلارنى يوق قىلدى. يەنە بىر گۇرۇھ كىشىلەر بولسا ھەق يولدىن ئېزىپ كېتىشكە تېگىشلىك بولدى. بۇنداق بولۇشى ئۇلارنىڭ ئاللاھنى قويۇپ شەيتانلارنى دوست تۇتۇۋالغانلىقلىرى ھەمدە نادانلىقتىن ئۇلارغا بويسۇنغانلىقلىرى ئۈچۈندۇر. ھالبۇكى ئۇلار ئۆزلىرىنى توغرا يولنى تاپقانلار، دەپ ئويلايدۇ.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• من أَشْبَهَ آدم بالاعتراف وسؤال المغفرة والندم والإقلاع - إذا صدرت منه الذنوب - اجتباه ربه وهداه. ومن أَشْبَهَ إبليس - إذا صدر منه الذنب بالإصرار والعناد - فإنه لا يزداد من الله إلا بُعْدًا.
كىمكى -ئۆزىدىن گۇناھ سادىر بولغاندا- خاتالىقلىرىنى ئېتىراپ قىلىش، قىلغانلىرىغا پۇشايمان قىلىش ۋە گۇناھ-مەئسىيەتتىن ئۆزىنى تارتىش ئارقىلىق ئادەم ئەلەيھىسسالامغا ئوخشىسا، پەرۋەردىگارى ئۇنى تاللاپ، ھىدايەت قىلىدۇ. كىمكى -ئۆزىدىن گۇناھ سادىر بولغاندا- خاتالىقتا چىڭ تۇرۇپ، تەرسالىق قىلىش ئارقىلىق ئىبلىسقا ئوخشىسا، ئۇ چوقۇم ئاللاھ تائالادىن تېخىمۇ يىراقلاپ كېتىدۇ.
• اللباس نوعان: ظاهري يستر العورةَ، وباطني وهو التقوى الذي يستمر مع العبد، وهو جمال القلب والروح.
كىيىم-كېچەك ئىككى تۈرلۈكتۇر: ئەۋرەتنى يېپىپ تۇرىدىغان تاشقىي كىيىم ۋە ئىچكى كىيىم. بۇ ئىچكى كىيىم ھەر دائىم بەندىدە بولۇشى كېرەك بولغان تەقۋادارلىق بولۇپ، ئۇ قەلب ۋە روھنىڭ گۈزەللىكىدۇر.
• كثير من أعوان الشيطان يدعون إلى نزع اللباس الظاهري؛ لتنكشف العورات، فيهون على الناس فعل المنكرات وارتكاب الفواحش.
شەيتاننىڭ كۆپلىگەن ياردەمچىلىرى ئەۋرەتنىڭ ئېچىلىپ قېلىشى ئۈچۈن تاشقىي كىيىملەرنى سېلىۋېتىشكە چاقىرىدۇ، نەتىجىدە ئىنسانلارنىڭ چەكلەنگەن گۇناھ ئىشلارنى قىلىشى قولايلىشىدۇ.
• أن الهداية بفضل الله ومَنِّه، وأن الضلالة بخذلانه للعبد إذا تولَّى -بجهله وظلمه- الشيطانَ، وتسبَّب لنفسه بالضلال.
شەكسىزكى ھىدايەت ئاللاھنىڭ ئىلتىپاتى ۋە ئېھسانى بىلەن قولغا كېلىدۇ. ئازغۇنلۇق بولسا، بەندە نادانلىقى ۋە زالىملىقىدىن شەيتاننى دوست تۇتۇپ، ئۆزىنىڭ ئېزىشىغا سەۋەب بولغان چاغدا ئاللاھ ئۇنى تاشلىۋەتكەنلىكتىن بولىدۇ.
۞ يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
ئەي ئادەم بالىلىرى! ناماز ئوقۇغاندا ۋە تاۋاپ قىلغىنىڭلاردا ئەۋرىتىڭلارنى يېپىپ تۇرىدىغان ۋە سىلەرگە زىننەت بولىدىغان پاك-پاكىزە كىيىمىڭلارنى كىيىڭلار، ئاللاھ ھالال قىلغان پاك نەرسىلەردىن يەڭلار، ئىچىڭلار، بۇ ئىشلاردا نورمال چەكتىن ئېشىپ، ھالالدىن ھارامغا ئۆتۈپ كەتمەڭلار. ئاللاھ ھەقىقەتەن نورمال چەكتىن ئاشقۇچىلارنى ياقتۇرمايدۇ.
تفسیرهای عربی:
قُلۡ مَنۡ حَرَّمَ زِينَةَ ٱللَّهِ ٱلَّتِيٓ أَخۡرَجَ لِعِبَادِهِۦ وَٱلطَّيِّبَٰتِ مِنَ ٱلرِّزۡقِۚ قُلۡ هِيَ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا خَالِصَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
ئەي پەيغەمبەر! ئاللاھ ھالال قىلغان لىباسلارنى ۋە پاك رىزىقلارنى ھارام قىلىدىغان مۇشرىكلارغا رەددىيە بېرىپ ئېيتقىنكى، سىلەرنىڭ زىننىتىڭلار بولغان لىباسنى كىم ھارام قىلدى؟ ئاللاھ سىلەرگە رىزىق قىلىپ بەرگەن پاك يېمەك-ئىچمەك ۋە باشقا نەرسىلەرنى سىلەرگە كىم ھارام قىلدى؟ ئەي پەيغەمبەر! ئېيتقىنكى، ھاياتىي دۇنيادا مۇئمىنلەرگە بېرىلگەن ئاشۇ پاك نەرسىلەر -گەرچە ئۇلارغا دۇنيادا باشقىلار شېرىك بولۇۋالغان بولسىمۇ- قىيامەت كۈنى مۇئمىنلەرگىلا مەنسۇپتۇر، قىيامەتتە كاپىرلار ئۇنىڭغا شېرىك بولالمايدۇ. چۈنكى جەننەت كاپىرلارغا ھارام قىلىنغان. چۈشىنىدىغان كىشىلەر ئۈچۈن ئايەتلىرىمىزنى شۇنداق تەپسىلىي بايان قىلىمىز. چۈنكى ئۇلار بۇ ئايەتلەردىن مەنپەئەت ئالالايدۇ.
تفسیرهای عربی:
قُلۡ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ ٱلۡفَوَٰحِشَ مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَمَا بَطَنَ وَٱلۡإِثۡمَ وَٱلۡبَغۡيَ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَأَن تُشۡرِكُواْ بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ سُلۡطَٰنٗا وَأَن تَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
ئەي پەيغەمبەر! ئاللاھ ھالال قىلغان نەرسىلەرنى ھارام قىلىدىغان مۇشرىكلارغا ئېيتقىنكى، ئاللاھ ھەقىقەتەن بەندىلىرىگە ئاشكارا ۋە يوشۇرۇن قەبىھ گۇناھلارنى ھارام قىلدى. پۈتۈن گۇناھ-مەئسىيەتلەرنى، كىشىلەرنىڭ جانلىرى، ماللىرى ۋە يۈز-ئابرويلىرىغا ناھەق چېقىلىشنى ھارام قىلدى. ھېچبىر پاكىتسىز ھالەتتە باشقا نەرسىلەرنى ئاللاھقا شېرىك كەلتۈرۈشۈڭلارنى ھارام قىلدى، ئاللاھنىڭ ئىسىملىرى، سۈپەتلىرى، ئىش-ھەرىكەتلىرى ۋە شەرىئىتىدە بىلمەستىن سۆزلەشنى ھارام قىلدى.
تفسیرهای عربی:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ إِمَّا يَأۡتِيَنَّكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَقُصُّونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِي فَمَنِ ٱتَّقَىٰ وَأَصۡلَحَ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
ئەي ئادەم بالىلىرى! سىلەرگە ئۆز ئىچىڭلاردىن مەن تەرەپتىن ئەۋەتىلگەن، ئۆزلىرىگە نازىل قىلىنغان كىتابلىرىمنى ئوقۇپ بېرىدىغان پەيغەمبەرلەر كەلسە ئۇلارغا ئىتائەت قىلىڭلار، ئۇلار ئېلىپ كەلگەنگە ئەگىشىڭلار. ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇش، چەكلىمىلىرىدىن يېنىش ئارقىلىق ئاللاھقا تەقۋادار بولغان، ئەمەللىرىنى تۈزەتكەنلەرگە قىيامەت كۈنى قورقۇنچ بولمايدۇ، ئۇلار دۇنيانىڭ نېسىۋىلىرىدىن قولىدىن كەتكەنگە قايغۇرمايدۇ.
تفسیرهای عربی:
وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَٱسۡتَكۡبَرُواْ عَنۡهَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
ئەمما ئايەتلىرىمىزنى ئىنكار قىلىپ، ئۇنىڭغا ئىمان كەلتۈرمىگەن، پەيغەمبەرلىرى ئېلىپ كەلگەن كىتابقا ئەمەل قىلىشتىن چوڭچىلىق قىلغان كاپىرلارغا كەلسەك، ھەقىقەتەن ئۇلار دوزاختا مەڭگۈ قالىدىغان ئەھلى دوزىخىيلاردۇر.
تفسیرهای عربی:
فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِـَٔايَٰتِهِۦٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ يَنَالُهُمۡ نَصِيبُهُم مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُنَا يَتَوَفَّوۡنَهُمۡ قَالُوٓاْ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ قَالُواْ ضَلُّواْ عَنَّا وَشَهِدُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰفِرِينَ
ئاللاھقا شېرىك كەلتۈرۈش، ياكى ئاللاھنى كەمسىتىش ۋە ياكى ئاللاھ دېمىگەننى دېيىش ئارقىلىق ئاللاھ نامىدىن يالغاننى توقۇغان، ياكى ئاللاھنىڭ توغرا يولغا باشلىغۇچى روشەن ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلغان ئادەمدىنمۇ زالىمراق ئادەم يوق. ئەنە شۇلار دۇنيانىڭ نازۇ-نېئمەتلىرىدىن پەقەت لەۋھۇلمەھفۇزدا پىشانىسىگە پۈتۈۋېتىلگەن نېسىۋىگىلا ئېرىشەلەيدۇ. ئۆلۈم پەرىشتىسى ۋە باشقا ياردەمچى پەرىشتىلەر ئۇلارنىڭ جانلىرىنى ئالغىلى كەلگەن چاغدا پەرىشتىلەر ئۇلارغا كايىپ: سىلەر ئاللاھنى قويۇپ چوقۇنغان ئىلاھلىرىڭلار قېنى؟ شۇلارنى چاقىرىڭلار، سىلەرگە ئەسقېتىپ باقسۇن، دەيدۇ. مۇشرىكلار پەرىشتىلەرگە: بىز چوقۇنغان ئىلاھلار بىزنى تاشلاپ كەتتى، ھازىر ئۇلارنىڭ قەيەردىلىكىنى بىلمەيمىز، دەيدۇ. ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ كاپىر بولغانلىقىنى ئىقرار قىلىشتى. لېكىن ئۇلارنىڭ بۇ ۋاقىتتىكى ئىقرارى ئۆزلىرىگە قارشى پاكىت بولۇپ، ئۇلارغا قىلچە ئەسقاتمايدۇ.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• المؤمن مأمور بتعظيم شعائر الله من خلال ستر العورة والتجمل في أثناء صلاته وخاصة عند التوجه للمسجد.
مۇئمىن ناماز ئوقۇغىنىدا، بولۇپمۇ مەسجىدكە بارغىنىدا ئەۋرەتنى يېپىش ۋە چىرايلىق كىيىنىش ئارقىلىق ئاللاھنىڭ شۇئارلىرىنى ئۇلۇغلاشقا بۇيرۇلغاندۇر.
• من فسر القرآن بغير علم أو أفتى بغير علم أو حكم بغير علم فقد قال على الله بغير علم وهذا من أعظم المحرمات.
كىمكى قۇرئاننى بىلمەي تۇرۇپ تەپسىر قىلسا ياكى ئىلىمسىز پەتىۋا بەرسە ياكى ھۆكۈم قىلسا، بىلمەي تۇرۇپ ئاللاھ مۇنداق دېدى، دېگەن بولىدۇ. بۇ بولسا ئەڭ چوڭ ھاراملارنىڭ بىرىدۇر.
• في الآيات دليل على أن المؤمنين يوم القيامة لا يخافون ولا يحزنون، ولا يلحقهم رعب ولا فزع، وإذا لحقهم فمآلهم الأمن.
ئايەتلەردە مۇئمىنلەرنىڭ قىيامەت كۈنى قورقمايدىغانلىقى، قايغۇرمايدىغانلىقى، شۇنداقلا ئۇلارغا نە قورقۇنچ، نە بىئارامچىلىق بولمايدىغانلىقى، ئۇلارنىڭ ئاقىۋىتىنىڭ خاتىرجەملىك بولىدىغانلىقىغا دەلىل بار.
• أظلم الناس من عطَّل مراد الله تعالى من جهتين: جهة إبطال ما يدل على مراده، وجهة إيهام الناس بأن الله أراد منهم ما لا يريده الله.
ئاللاھنىڭ مەقسىتىنى ئىككى تەرەپتىن، يەنى: بىر تەرەپتىن ئاللاھنىڭ مەقسىتىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان ئىشارىلەرنى، يەنە بىر تەرەپتىن باشقىلارغا ئاللاھ ئىرادە قىلمىغاننى ئىرادە قىلغاندەك گۇمانغا سالىدىغان ئادەملەر ئەڭ زالىملاردۇر.
قَالَ ٱدۡخُلُواْ فِيٓ أُمَمٖ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُم مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ فِي ٱلنَّارِۖ كُلَّمَا دَخَلَتۡ أُمَّةٞ لَّعَنَتۡ أُخۡتَهَاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا ٱدَّارَكُواْ فِيهَا جَمِيعٗا قَالَتۡ أُخۡرَىٰهُمۡ لِأُولَىٰهُمۡ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ أَضَلُّونَا فَـَٔاتِهِمۡ عَذَابٗا ضِعۡفٗا مِّنَ ٱلنَّارِۖ قَالَ لِكُلّٖ ضِعۡفٞ وَلَٰكِن لَّا تَعۡلَمُونَ
پەرىشتىلەر ئۇلاغا: ئەي مۇشرىكلار! سىلەردىن ئىلگىرى كۇپۇرلۇق ۋە ئازغۇنلۇق ئۈستىدە ئۆتكەن جىنلار ۋە ئىنسانلاردىن بولغان كىشىلەرنىڭ قاتارىدا دوزاخقا كىرىڭلار، دەيدۇ. ھەرقاچان بىر ئۈممەت دوزاخقا كىرسە، ئۆزىدىن ئىلگىرى دوزاخقا كىرگەن ھەمجىنسلىرىغا لەنەت ئوقۇيدۇ. ئۇلارنىڭ ھەممىسى دوزاخقا كىرىپ بىر يەرگە جەم بولغاندا ئۇلاردىن كېيىن كىرگەنلەر تۆۋەن تەبىقىدىكى ئەگەشكۈچىلەر بولۇپ، ئىلگىرىكى مۆتىۋەر كاتتىباشلىرىغا: ئەي پەرۋەردىگارىمىز! مۇشۇ كاتتىباشلار بىزنى توغرا يولدىن ئازدۇرۇۋەتكەنتى، ئۇلار بىزگە ئازغۇنلۇقنى پەردازلاپ كۆرسەتكەنلىكى ئۈچۈن ئۇلارنى ھەسسىلەپ ئازابلىساڭ، دەيدۇ. ئاللاھ ئۇلارغا جاۋابەن: ئاراڭلاردىن ھەر گۇرۇھنىڭ ئازابتىن ھەسسىلەپ نېسىۋىسى بار، لېكىن سىلەر بۇنى بىلمەيسىلەر.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَتۡ أُولَىٰهُمۡ لِأُخۡرَىٰهُمۡ فَمَا كَانَ لَكُمۡ عَلَيۡنَا مِن فَضۡلٖ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ
ئۇلارنىڭ ئارىسىدىكى ئەگەشتۈرگۈچىلەر ئەگەشكۈچىلەرگە: سىلەردىن ئازابنى يەڭگىللىتىدىغانغا بىزدىن ھېچبىر ئارتۇقچىلىقىڭلار يوق، بۈگۈن پەقەت سىلەرنىڭ قىلمىش-ئەتمىشلىرىڭلارلا قاتارغا ئېلىنىدۇ، ساختىلىققا ئەگەشكىنىڭلارغا باھانە ئاقمايدۇ. شۇڭا ئۆزۈڭلارنىڭ كۇپۇرلۇق ۋە ئاسىيلىقى تۈپەيلى بىز تېتىغان ئازابنى ئەمدى سىلەرمۇ تېتىڭلار، دەيدۇ.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَٱسۡتَكۡبَرُواْ عَنۡهَا لَا تُفَتَّحُ لَهُمۡ أَبۡوَٰبُ ٱلسَّمَآءِ وَلَا يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ حَتَّىٰ يَلِجَ ٱلۡجَمَلُ فِي سَمِّ ٱلۡخِيَاطِۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُجۡرِمِينَ
شۈبھىسىزكى بىزنىڭ روشەن ئايەتلىرىمىزنى ئىنكار قىلغان ۋە ئۇنىڭغا بويسۇنۇشتىن تەكەببۇرلۇق قىلغانلار ھەرقانداق ياخشىلىقتىن ئۈمىد ئۈزگۈچىلەردۇر. ئۇلار كاپىر بولغانلىقى ئۈچۈن ھايات ۋاقتىدا قىلغان ئەمەللىرىگە، ئۆلگەن چېغىدا روھلىرىغا ئاسماننىڭ ئىشىكلىرى ئېچىلمايدۇ، ئۇلار -ھايۋاناتلارنىڭ ئەڭ چوڭى بولغان- تۆگە ئەڭ كىچىك تۆشۈك يىڭنىنىڭ قۇلىقىدىن ئۆتمىگۈچە مەڭگۈ جەننەتكە كىرەلمەيدۇ، تۆگىنىڭ يىڭنىنىڭ قۇلىقىدىن ئۆتۈشى مۇمكىن ئەمەس، دېمەك ئۇلارنىڭ جەننەتكە كىرىشىمۇ مۇمكن ئەمەس. ئاللاھ گۇناھلىرى بەك كۆپ بوپكەتكەنلەرنى ئەنە شۇنداق جازالايدۇ.
تفسیرهای عربی:
لَهُم مِّن جَهَنَّمَ مِهَادٞ وَمِن فَوۡقِهِمۡ غَوَاشٖۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلظَّٰلِمِينَ
ھەقىقەتنى ئىنكار قىلغان تەكەببۇرلارنىڭ جەھەننەمدە ئاستىغا سالىدىغان كۆرپىسىمۇ، ئۈستىگە يېپىنىدىغان يېپىنچىسىمۇ ئوتتىن بولىدۇ. بىز ئاللاھنىڭ بەلگىلىمىلىرىدىن ئۆتۈپ كەتكۈچىلەرنى ئاللاھقا بولغان كۇپۇرلۇقى ۋە ئۇنىڭدىن يۈز ئۆرۈگەنلىكى تۈپەيلىدىن مۇشۇنداق جازالايمىز.
تفسیرهای عربی:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَا نُكَلِّفُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
پەرۋەردىگارىغا ئىمان ئېيتقان ۋە كۈچىنىڭ يېتىشىچە ياخشى ئەمەل قىلغانلار-ئاللاھ ھېچكىمنى قۇربى يەتمەيدىغان ئىشقا تەكلىپ قىلمايدۇ-، ئەنە شۇلار جەننەت ئەھلىدۇر، ئۇلار جەننەتتە مەڭگۈ قالىدۇ.
تفسیرهای عربی:
وَنَزَعۡنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنۡ غِلّٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ وَقَالُواْ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي هَدَىٰنَا لِهَٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَهۡتَدِيَ لَوۡلَآ أَنۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُۖ لَقَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُ رَبِّنَا بِٱلۡحَقِّۖ وَنُودُوٓاْ أَن تِلۡكُمُ ٱلۡجَنَّةُ أُورِثۡتُمُوهَا بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
ئاللاھنىڭ جەننەت ئەھلىنىڭ قەلبلىرىدىكى ئۆچمەنلىك ۋە ئاداۋەتنى ئېلىپ تاشلىشى، ئۇلارنىڭ ئاستىدىن ئۆستەڭلەرنى ئاققۇزۇشى جەننەتتە ئۇلارغا بېرىلگەن نېئمەتنىڭ مۇكەممەللىكلىرىنىڭ بىرىدۇر. ئۇلار ئاللاھنىڭ ئۆزلىرىگە ئاتا قىلغان نېئمەتلىرىنى ئېتىراپ قىلىپ: جىمى ھەمدۇسانا بىزنى مۇشۇ مەرتىۋىگە ئېرىشتۈرگەن ياخشى ئەمەللەرگە مۇۋەپپەق قىلغان ئاللاھقا خاستۇر، ئەگەر ئاللاھ بىزنى مۇۋەپپەق قىلمىغان بولسا بىز بۇنىڭغا ھەرگىزمۇ ئېرىشەلمەيتتۇق. ھەقىقەتەن پەرۋەردىگارىمىزنىڭ پەيغەمبەرلىرى ھېچقانداق شەك بولمىغان ھەقىقەتنى، مۇكاپات ۋەدىسى ۋە ئازاب تەھدىتلىرىدە راست بولغان سۆزنى ئېلىپ كەپتىكەن، دېيىشىدۇ. ئۇلارنىڭ ئىچىدە بىر جاكارچى: پەيغەمبەرلىرىم دۇنيادا سىلەرگە خەۋەر قىلغان جەننەت مانا مۇشۇ، ئاللاھ ئۆز رازىلىقىنى كۆزلەپ قىلغان ياخشى ئەمەللىرىڭلار سەۋەبىدىن سىلەرگە جەننەتنى بەردى، دەپ جاكارلايدۇ.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• المودة التي كانت بين المكذبين في الدنيا تنقلب يوم القيامة عداوة وملاعنة.
ھەقىقەتنى ئىنكار قىلغۇچىلارنىڭ ئارىسىدىكى دۇنيادىكى دوستلۇق قىيامەت كۈنى ئاداۋەت ۋە دۈشمەنلىككە ئايلىنىدۇ.
• أرواح المؤمنين تفتح لها أبواب السماء حتى تَعْرُج إلى الله، وتبتهج بالقرب من ربها والحظوة برضوانه.
مۇئمىنلەرنىڭ روھلىرى ئاللاھنىڭ دەرگاھىغا ئۆرلىشى ئۈچۈن ئاسمانلارنىڭ ئىشىكلىرى ئېچىلىدۇ، مۇئمىنلەرنىڭ روھلىرى پەرۋەردىگارىغا يېقىن بولغانلىقى ۋە پەرۋەردىگارىنىڭ رازىلىقىغا ئېرىشكەنلىكى بىلەن خۇشاللىنىدۇ.
• أرواح المكذبين المعرضين لا تفتح لها أبواب السماء، وإذا ماتوا وصعدت فهي تستأذن فلا يؤذن لها، فهي كما لم تصعد في الدنيا بالإيمان بالله ومعرفته ومحبته، فكذلك لا تصعد بعد الموت، فإن الجزاء من جنس العمل.
ھەقكە قارشىلىشىپ، ئىنكار قىلغۇچىلارنىڭ روھلىرى ئۈچۈن ئاسمانلارنىڭ ئىشىكلىرى ئېچىلمايدۇ، ئۇلار ئۆلگەندە ئاسمانغا ئۆرلەپ، ئاسماندىكىلەردىن رۇخسەت سورايدۇ، لېكىن ئۇلارغا رۇخسەت بېرىلمەيدۇ. ئۇ دۇنيادا ئاللاھقا ئىمان ئېيتىش، ئاللاھنى تونۇش ۋە دوست تۇتۇش ئارقىلىق يۇقىرىغا ئۆرلىمىگىنىدەك، ئاخىرەتتە ئۆلگەندىن كېيىنمۇ ئۆرلىيەلمەيدۇ. دېمەك جازا ئۇنداق قازانغا مۇنداق چۆمۈچ شەكلىدە بولىدۇ.
• أهل الجنة نجوا من النار بعفو الله، وأدخلوا الجنة برحمة الله، واقتسموا المنازل وورثوها بالأعمال الصالحة وهي من رحمته، بل من أعلى أنواع رحمته.
جەننەت ئەھلى ئاللاھنىڭ ئەپۇ قىلىشى بىلەن دوزاختىن قۇتۇلدى، ئاللاھنىڭ رەھىتى بىلەن جەننەتكە كىرگۈزۈلدى، تۇرالغۇلارنى بۆلۈشتى، ئۇلار ئۇ تۇرالغۇلارغا ياخشى ئەمەللىرى ئارقىلىق ئېرىشتى. بۇ ياخشى ئەمەللەر ئاللاھنىڭ مېھىر-شەپقىتى، بەلكى مېھىر-شەپقىتىنىڭ ئەڭ يۇقىرى پەللىسىدىندۇر.
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ أَن قَدۡ وَجَدۡنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقّٗا فَهَلۡ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمۡ حَقّٗاۖ قَالُواْ نَعَمۡۚ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنُۢ بَيۡنَهُمۡ أَن لَّعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ
ئەھلى جەننەت بىلەن ئەھلى دوزىخىيلاردىن ھەربىرى ئۆزلىرىگە تەييارلانغان ئورۇنلىرىغا كىرىپ بولغاندىن كېيىن جەننەت ئەھلى دوزاخ ئەھلىگە: پەرۋەردىگارىمىز بىزگە ۋەدە قىلغان جەننەتنىڭ راستىنلا ھەقىقەت ئىكەنلىكىنى بىلدۇق، چۈنكى ئۇ بىزنى ئۇنىڭغا كىرگۈزدى. ئەي كاپىرلار! سىلەرمۇ ئاللاھ سىلەرگە تەھدىت قىلغان دوزاخنىڭ راستىنلا ھەقىقەت ئىكەنلىكىنى بىلدىڭلارمۇ؟ دەپ توۋلايدۇ. كاپىرلار: بىزمۇ ھەقىقەتەن پەرۋەردىگارىمىز تەھدىت قىلغان دوزاخنىڭ راستلىقىنى بىلدۇق، دەيدۇ. ئارقىدىنلا بىر جاكارچى ئاللاھقا دۇئا قىلىپ: ئاللاھ زالىملارنى رەھمىتىدىن يىراق قىلسۇن، چۈنكى ئۇلارغا ئاللاھنىڭ رەھمەت ئىشىكلىرى ئېچىلغان ئىدى، ئەمما ئۇلار ھاياتىي دۇنيادا ئۇنىڭدىن يۈز ئۆرۈگەن، دەپ نىدا قىلىدۇ.
تفسیرهای عربی:
ٱلَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ كَٰفِرُونَ
بۇ زالىملار ئاللاھنىڭ يولىدىن ئۆزلىرىمۇ يۈز ئۆرۈپ، باشقىلارنىمۇ يۈز ئۆرۈشكە مەجبۇرلايتتى. ئۇلار كىشىلەرنىڭ ھەق يولدا ماڭماسلىقى ئۈچۈن بۇ يولنىڭ ئەگرى بولۇشىنى ئۈمىد قىلىشاتتى. شۇنداقلا ئۇلار ئاخىرەتكە كاپىر بولغاچقا، ئۇنىڭغا ھېچقانداق تەييارلىقمۇ قىلمىغان.
تفسیرهای عربی:
وَبَيۡنَهُمَا حِجَابٞۚ وَعَلَى ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٞ يَعۡرِفُونَ كُلَّۢا بِسِيمَىٰهُمۡۚ وَنَادَوۡاْ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَن سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡۚ لَمۡ يَدۡخُلُوهَا وَهُمۡ يَطۡمَعُونَ
جەننەت ئەھلى ۋە دەۋزەخ ئەھلىدىن ئىبارەت بۇ ئىككى گۇرۇھ ئارىسىدا «ئەئراف» دېيىلىدىغان ئېگىز بىر توسما بار بولۇپ، بۇ توسمىنىڭ ئۈستىدە ياخشىلىقى بىلەن يامانلىقى تەڭلىشىپ قالغان بىر توپ كىشىلەر بار. ئۇلار جەننەت ئەھلىنى يۈزلىرىنىڭ ئاقلىقىغا ئوخشاش ئالامەتلىرىدىن، دوزاخ ئەھلىنى يۈزلىرىنىڭ قارىلىقىغا ئوخشاش ئالامەتلىرىدىن تونۇيدۇ. بۇلار جەننەت ئەھلىنى ھۆرمەتلەش يۈزىسىدىن: سىلەرگە ئامانلىق تىلەيمىز، دەپ توۋلايدۇ. جەننەت ئەھلى تېخىچە جەننەتكە كىرمىگەن بولۇپ، ئۇلار ئاللاھنىڭ رەھمىتى بىلەن جەننەتكە كىرىشنى ئۈمىد قىلىدۇ.
تفسیرهای عربی:
۞ وَإِذَا صُرِفَتۡ أَبۡصَٰرُهُمۡ تِلۡقَآءَ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِ قَالُواْ رَبَّنَا لَا تَجۡعَلۡنَا مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
ئەئرافتىكىلەر ئەھلى دوزاخ تەرەپكە بۇرۇلۇپ، ئۇلار دۇچار بولغان قاتتىق ئازابنى كۆرگىنىدە ئاللاھقا دۇئا قىلىپ: « ئەي رەببىمىز! بىزنى ساڭا كاپىر بولغان ۋە شېرىك كەلتۈرگەن زالىملار بىلەن بىرگە قىلمىغىن، دەيدۇ.
تفسیرهای عربی:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٗا يَعۡرِفُونَهُم بِسِيمَىٰهُمۡ قَالُواْ مَآ أَغۡنَىٰ عَنكُمۡ جَمۡعُكُمۡ وَمَا كُنتُمۡ تَسۡتَكۡبِرُونَ
ئەئرافتىكىلەر دوزاخقا كىرگەن كاپىرلارنى يۈزلىرىنىڭ قارىلىقى ۋە كۆزلىرىنىڭ كۆكلىكىدىن تونۇپ ئۇلارغا: توپلىغان ماللىرىڭلار ۋە ئادەملىرىڭلار سىلەرگە قىلچە ئەسقاتمايدۇ، سىلەرنىڭ تەكەببۇرلۇق ۋە چوڭچىلىق قىلىپ ھەقتىن يۈز ئۆرۈگىنىڭلارمۇ ئەسقاتمايدۇ، دەيدۇ.
تفسیرهای عربی:
أَهَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمۡتُمۡ لَا يَنَالُهُمُ ٱللَّهُ بِرَحۡمَةٍۚ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡكُمۡ وَلَآ أَنتُمۡ تَحۡزَنُونَ
ئاللاھ كاپىرلارغا كايىپ: سىلەر ئاللاھنىڭ رەھمىتىگە ئىرىشەلمەيدۇ، دەپ قەسەم قىلغان كىشىلەر مۇشۇلارمۇ؟ دەيدۇ. ئاللاھ مۇئمىنلەرگە: ئەي مۇئمىنلەر! جەننەتكە كىرىڭلار، ئۈزۈلمەس نېئمەتكە ئېرىشكىنىڭلار ئۈچۈن كەلگۈسىدە ھېچقانداق قورقۇنچ بولمايدۇ، دۇنيادا قولدىن كەتكەن مەنپەئەتلەرگىمۇ قايغۇرمايسىلەر، دەيدۇ.
تفسیرهای عربی:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَنۡ أَفِيضُواْ عَلَيۡنَا مِنَ ٱلۡمَآءِ أَوۡ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُۚ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
دوزاخ ئەھلى جەننەتتىكىلەرگە يالۋۇرۇپ: ئەي جەننەت ئەھلى! بىزگە سۇ ياكى ئاللاھ سىلەرگە رىزىق قىلىپ بەرگەن يېمەكلىكتىن بېرىڭلار، دەپ توۋلايدۇ. جەننەت ئەھلى ئۇلارغا جاۋابەن: شەكسىزكى ئاللاھ كاپىرلارغا كۇپرىسى تۈپەيلىدىن يېمەك-ئىچمەكنى ھارام قىلدى، شۇڭا بىز ئاللاھ سىلەرگە ھارام قىلغان نەرسىلەر بىلەن ياردەم قىلالمايمىز، دەيدۇ.
تفسیرهای عربی:
ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَهُمۡ لَهۡوٗا وَلَعِبٗا وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ فَٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰهُمۡ كَمَا نَسُواْ لِقَآءَ يَوۡمِهِمۡ هَٰذَا وَمَا كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا يَجۡحَدُونَ
بۇ كاپىرلار دىنلىرىنى مەسخىرە ۋە ئويۇنچۇق قىلىۋالدى، ئۇلارنى ھاياتىي دۇنيانىڭ زىبۇ-زىننەتلىرى ئالداپ كەتتى. ئۇلار قىيامەت كۈنىدىكى بۇ ئۇچرىشىشنى ئۇنتۇپ، ئۇنىڭ ئۈچۈن ئەمەل قىلىپ تەييارلىق قىلمىغىنىغا ئوخشاش، ئاللاھمۇ قىيامەت كۈنى ئۇلارنى ئۇنتۇيدۇ ھەمدە ئۇلار ئاللاھنىڭ دەلىل-پاكىتلىرىغا تېنىپ، ئۇنىڭ ھەقىقەت ئىكەنلىكىنى بىلىپ تۇرۇپ ئىنكار قىلغانلىقلىرى تۈپەيلىدىن ئاللاھ تائالا ئۇلارنى ئازابلانغان ھالەتلىرىدە تاشلاپ قويىدۇ.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• عدم الإيمان بالبعث سبب مباشر للإقبال على الشهوات.
• يتيقن الناس يوم القيامة تحقق وعد الله لأهل طاعته، وتحقق وعيده للكافرين.
بارلىق ئىنسانلار قىيامەت كۈنى ئاللاھنىڭ تەقۋادارلارغا قىلغان ۋەدىسىنىڭ ئىشقا ئاشقانلىقىغا، كاپىرلارغا قىلغان ئاگاھلاندۇرۇشىنىڭمۇ ئىشقا ئاشقانلىقىغا چىن پۈتىدۇ.
• الناس يوم القيامة فريقان: فريق في الجنة وفريق في النار، وبينهما فريق في مكان وسط لتساوي حسناتهم وسيئاتهم، ومصيرهم إلى الجنة.
بارلىق ئىنسانلار قىيامەت كۈنى ئىككى پىرقىگە بۆلۈنىدۇ: بىر پىرقە جەننەتتە، يەنە بىر پىرقە دوزاختا بولىدۇ. ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ياخشىلىقى بىلەن يامانلىقى تەڭلىشىپ قالغان يەنە بىر پىرقە بار بولۇپ، ئۇلارنىڭمۇ بارىدىغان جايى جەننەت بولىدۇ.
• على الذين يملكون المال والجاه وكثرة الأتباع أن يعلموا أن هذا كله لن يغني عنهم من الله شيئًا، ولن ينجيهم من عذاب الله.
مال-دۇنيا، يۈز-ئابروي، ئەگەشكۈچىلىرى كۆپ بولغانلار شۇنى بىلىشى كېرەككى، بۇلارنىڭ ھەممىسى ئاللاھنىڭ ئالدىدا ئۇلاردىن ھېچ نەرسىگە ئەسقاتمايدۇ، ئۇلارنى ئاللاھنىڭ ئازابىدىن ھەرگىزمۇ قۇتقۇزالمايدۇ.
وَلَقَدۡ جِئۡنَٰهُم بِكِتَٰبٖ فَصَّلۡنَٰهُ عَلَىٰ عِلۡمٍ هُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
ھەقىقەتەن بىز ئۇلارغا مۇشۇ قۇرئاننى ئېلىپ كەلدۇقكى، ئۇ - مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا نازىل قىلىنغان كىتابتۇر. بىز ئۇنى ئىلىمگە ئاساسلىنىپ شۇنداق تەپسىلىي بايان قىلدۇق. ئۇ مۇئمىنلەرنى توغرا ۋە ھەق يولغا يېتەكلىگۈچىدۇر ھەمدە دۇنيا ۋە ئاخىرەتنىڭ ياخشىلىقىغا يېتەكلىگۈچى بولغانلىقى ئۈچۈن مۇئمىنلەرگە رەھمەتتۇر.
تفسیرهای عربی:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّا تَأۡوِيلَهُۥۚ يَوۡمَ يَأۡتِي تَأۡوِيلُهُۥ يَقُولُ ٱلَّذِينَ نَسُوهُ مِن قَبۡلُ قَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُ رَبِّنَا بِٱلۡحَقِّ فَهَل لَّنَا مِن شُفَعَآءَ فَيَشۡفَعُواْ لَنَآ أَوۡ نُرَدُّ فَنَعۡمَلَ غَيۡرَ ٱلَّذِي كُنَّا نَعۡمَلُۚ قَدۡ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
كاپىرلار پەقەت ئۆزلىرىگە خەۋەر قىلىنغان دەرتلىك ئازابنىڭ ئاخىرەتتە يۈز بېرىشىنىلا كۈتسە بولىدۇ، بۇ كۈندە ئۇلار خەۋەر بېرىلگەن ئىشلار ۋە مۇئمىنلەر خەۋەر بېرىلگەن ساۋاب-مۇكاپاتلار چوقۇم مەيدانغا كېلىدۇ. ھاياتىي دۇنيادا قۇرئان كەرىمنى ئۇنتۇپ، ئۇنىڭ ئەھكاملىرىغا ئەمەل قىلمىغانلار: ئەزبىرايى خۇدا، ھەقىقەتەن پەرۋەردىگارىمىزنىڭ ئەلچىلىرى شەكسىز ھەقىقەتنى ئېلىپ كەپتىكەن، ئۇنىڭ ئاللاھنىڭ دەرگاھىدىن كەلگەنلىكىدە قىلچە شەك يوقكەن. كاشكى بىزنى ئازابتىن قۇتقۇزۇش ئۈچۈن ئاللاھنىڭ دەرگاھىدا بىزگە شاپائەت قىلالايدىدىغان شاپائەتچىلەر بولسىچۇ؟! ياكى بىز قىلغان يامان ئەمەللىرىمىزنىڭ ئورنىغا بىزنى قۇتۇلدۇرالايدىغان ياخشى ئەمەللەرنى قىلىۋېلىشىمىز ئۈچۈن دۇنياغا قايتالىغان بولساقچۇ؟! دېيىشىدۇ. بۇ كاپىرلار ئۆزلىرىنىڭ كۇپۇرلۇقى تۈپەيلىدىن ئۆزلىرىنى ھالاكەت ھاڭلىرىغا ئېلىپ كېلىش بىلەن زىيان تارتتى، ئۇلارنىڭ ئاللاھنى قويۇپ چوقۇنغان بۇتلىرى ئۇلارنى تاشلىۋەتتى ۋە ئۇلارغا ئەسقاتمىدى.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُغۡشِي ٱلَّيۡلَ ٱلنَّهَارَ يَطۡلُبُهُۥ حَثِيثٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ وَٱلنُّجُومَ مُسَخَّرَٰتِۭ بِأَمۡرِهِۦٓۗ أَلَا لَهُ ٱلۡخَلۡقُ وَٱلۡأَمۡرُۗ تَبَارَكَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
ئەي ئىنسانلار! شەكسىزكى سىلەرنىڭ پەرۋەردىگارىڭلار ئاللاھ تائالادۇركى، ئۇ ئاسمانلارنى ۋە زېمىننى ئۆرنەكسىز ھالەتت ئالتە كۈندە ياراتتى، ئاندىن ئۆزىگە لايىق رەۋىشتە ئەرش ئۈستىگە ئۆرلىدى. بىز بۇ ئۆرلەشنىڭ قانداق بولغانلىقىنى بىلمەيمىز. ئاللاھ كۈندۈزنىڭ يورۇقلۇقى ئارقىلىق كېچىنىڭ قاراڭغۇلۇقىنى، كېچىنىڭ قاراڭغۇلۇقى ئارقىلىق كۈندۈزنىڭ يورۇقلۇقىنى يوق قىلىدۇ. كېچە بىلەن كۈندۈز بىر-بىرىنى قوغلىشىپ تېز ئۆتىدۇكى، ھېچقايسى (بەلگىلگەنگەن ۋاقىتتىن) كېچىكىپ قالمايدۇ، بىرى كەتسە بىرى كېلىدۇ. ئاللاھ تائالا قۇياشنى، ئاينى ۋە يۇلتۇزلارنى ئەمرىگە بويسۇندۇرۇلغۇچى قىلىپ ياراتتى. بىلىپ قېلىڭلاركى، پۈتۈن مەخلۇقاتلار يېگانە ئاللاھنىڭ مۈلكىدۇر، ئۇنىڭدىن باشقا ياراتقۇچى بارمۇ؟ بارچە ئىشلار يالغۇز ئاللاھقا مەنسۇپتۇر، ئۇنىڭ ياخشىلىقى كاتتا، ئېھسانى كۆپتۇر. ئۇ بارچە كاتتىلىق ۋە مۇكەممەللىك سۈپەتلىرىگە ئىگىدۇر، ئالەملەرنىڭ پەرۋەردىگارىدۇر.
تفسیرهای عربی:
ٱدۡعُواْ رَبَّكُمۡ تَضَرُّعٗا وَخُفۡيَةًۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ
ئەي مۇئمىنلەر! ئىنتايىن تۆۋەنچىلىك ۋە كەمتەرلىك بىلەن، مەخپىي ۋە ئاشكارا، ئىخلاس قىلغان، رىيا قىلمىغان ۋە باشقىسىنى شېرىك كەلتۈرمىگەن ھالدا پەرۋەردىگارىڭلارغا دۇئا قىلىڭلار، ئاللاھ ھەقىقەتەن دۇئادا چەكتىن ئاشقۇچىلارنى ياقتۇرمايدۇ. مۇشرىكلار قىلغاندەك ئاللاھقا باشقىلارنىمۇ قوشۇپ دۇئا قىلىش ھاجەتنى تىلەشتىكى ئەڭ چوڭ چەكتىن ئېشىشتۇر.
تفسیرهای عربی:
وَلَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَا وَٱدۡعُوهُ خَوۡفٗا وَطَمَعًاۚ إِنَّ رَحۡمَتَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ مِّنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
ئاللاھ تائالا پەيغەمبەرلەرنى ئەۋەتىش ئارقىلىق زېمىننى تۈزەپ، ئۇنى ئۆزىنىڭلا ئىتائىتى ئارقىلىق ئاۋاتلاشتۇرۇپ بولغاندىن كېيىن گۇناھ-مەئسىيەتلەرنى قىلىش بىلەن بۇزۇقچىلىق قىلماڭلار. ئاللاھنىڭ ئازابىدىن قورقۇنچ ھېس قىلغان ۋە مۇكاپاتىغا ئېرىشىشكە تەلمۈرگەن ھالدا بىر ئاللاھقىلا دۇئا قىلىڭلار. ئاللاھنىڭ رەھمىتى ياخشىلىق قىلغۇچىلارغا ھەقىقەتەنمۇ يېقىندۇر، شۇڭا سىلەرمۇ شۇلارنىڭ قاتارىدىن بولۇڭلار.
تفسیرهای عربی:
وَهُوَ ٱلَّذِي يُرۡسِلُ ٱلرِّيَٰحَ بُشۡرَۢا بَيۡنَ يَدَيۡ رَحۡمَتِهِۦۖ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَقَلَّتۡ سَحَابٗا ثِقَالٗا سُقۡنَٰهُ لِبَلَدٖ مَّيِّتٖ فَأَنزَلۡنَا بِهِ ٱلۡمَآءَ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦ مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ كَذَٰلِكَ نُخۡرِجُ ٱلۡمَوۡتَىٰ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
ئاللاھ تائالا يامغۇر بىلەن خۇشخەۋەر بەرگۈچى شاماللارنى ئەۋەتىدۇ، نىھايەت شاماللار سۇ بىلەن ئېغىرلاشقان بۇلۇتلارنى ئېلىپ ماڭغان چاغدا بۇلۇتلارنى قۇرغاق شەھەرلەرگە ھەيدەيمىز، ئاندىن ئۇ شەھەرلەرگە يامغۇر ياغدۇرىمىز. ئاندىن بىز يامغۇر سۈيى ئارقىلىق تۈرلۈك مېۋىلەرنى چىقىرىمىز. بىز مېۋىلەرنى قانداق شەكىلدە چىقارغان بولساق، ئۆلۈكلەرنىمۇ قەبرىلىرىدىن تىرىك ھالەتتە چىقىرىمىز. ئەي ئىنسانلار! بىز بۇ ئىشلارنى سىلەرنى ئاللاھنىڭ قۇدرىتى ۋە تەڭداشسىز سەنئىتىدىن ھەمدە ئۇنىڭ ئۆلۈكلەرنى تىرگۈزۈشكە قادىر ئىكەنلىكىدىن ئىبرەت ئالسۇن دەپ قىلدۇق.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• القرآن الكريم كتاب هداية فيه تفصيل ما تحتاج إليه البشرية، رحمة من الله وهداية لمن أقبل عليه بقلب صادق.
قۇرئان كەرىم ھىدايەت كىتابى بولۇپ، ئۇنىڭدا پۈتكۈل ئىنسانىيەت موھتاج بولىدىغان تەپسىلاتلار بار. ئۇ سەمىمىي قەلب بىلەن يۈزلەنگەنلەرگە ئالاھنىڭ رەھمىتى ۋە ھىدايىتىدۇر.
• خلق الله السماوات والأرض في ستة أيام لحكمة أرادها سبحانه، ولو شاء لقال لها: كوني فكانت.
ئاللاھ تائالا ئاسمانلارنى ۋە زېمىننى ئۆزى خالىغان ھېكمەت بويىچە ئالتە كۈندە ياراتتى. ئەگەر ئاللاھ خالىسا ئۇنىڭغا: «ۋۇجۇدقا كەل» دەيتتى - دە، ئۇ شۇ ھامانلا ۋۇجۇدقا كېلەتتى.
وَٱلۡبَلَدُ ٱلطَّيِّبُ يَخۡرُجُ نَبَاتُهُۥ بِإِذۡنِ رَبِّهِۦۖ وَٱلَّذِي خَبُثَ لَا يَخۡرُجُ إِلَّا نَكِدٗاۚ كَذَٰلِكَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَشۡكُرُونَ
مۇنبەت يەرنىڭ گىياھلىرى ئاللاھنىڭ ئىزنى بىلەن تولۇق ئۈنىدۇ، ۋەز-نەسىھەتكە قۇلاق سېلىپ، ئۇنىڭدىن مەنپەئەتلىنىدىغان، ئاندىن ۋەز-نەسىھەتنىڭ نەتىجىسىدە ياخشى ئەمەل قىلىدىغان مۇئمىننىڭ مىسالى شۇنىڭغا ئوخشايدۇ. ساسلىق، شورلۇق زېمىننىڭ گىياھلىرى ناھايىتى تەستە ئۆسىدۇ، ئۇنىڭ ھېچقانداق پايدىسىمۇ يوق. كاپىر مانا مۇشۇنىڭغا ئوخشاش بولۇپ، ۋەز-نەسىھەتلەردىن مەنپەئەت ئالالمايدۇ ھەمدە ئۇ ۋەز-نەسىھەتلەر ئۇنىڭغا پايدا ئېلىپ كېلىدىغان ياخشى ئەمەلنىمۇ ۋۇجۇدقا چىقارمايدۇ. مانا مۇشۇنداق ئاجايىپ تۈرلەرگە ئوخشاش، ئاللاھنىڭ نېئمەتلىرىگە شۈكۈر قىلىپ، تۇزكورلۇق قىلمايدىغان ۋە پەرۋەردىگارىغا ئىتائەت قىلىدىغانلارغا ھەقنى ئىسپاتلاش ئۈچۈن دەلىل-پاكىتلارنى تۈرلۈك-تۈرلۈك بايان قىلىمىز.
تفسیرهای عربی:
لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ فَقَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓ إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
شەك-شۈبھىسىزكى، بىز نۇھنى ئۆز قەۋمىنى ئاللاھنى يەككە-يېگانە دەپ بىلىشكە ۋە ئۇنىڭدىن باشقىغا چوقۇنۇشنى تاشلاشقا چاقىرىدىغان پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتتۇق. ئاندىن ئۇ قەۋمىگە: ئەي قەۋمىم! بىر ئاللاھقىلا ئىبادەت قىلىڭلار، سىلەرنىڭ ئاللاھتىن باشقا ھەقىقىي مەبۇدۇڭلار يوق. ئەي قەۋمىم! سىلەر كۇپۇرلۇقتا مۇشۇنداق چىڭ تۇرۇۋالىدىغانلا بولساڭلار، مەن ھەقىقەتەن بۈيۈك كۈننىڭ ئازابىغا قېلىشىڭلاردىن قورقىمەن.
تفسیرهای عربی:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ مِن قَوۡمِهِۦٓ إِنَّا لَنَرَىٰكَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
تفسیرهای عربی:
قَالَ يَٰقَوۡمِ لَيۡسَ بِي ضَلَٰلَةٞ وَلَٰكِنِّي رَسُولٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
نۇھ قەۋمىنىڭ چوڭلىرىغا: مەن سىلەر ئويلىغاندەك ئازغۇن ئەمەسمەن، پەقەت پەرۋەردىگارىم تەرىپىدىن كەلگەن ھىدايەت ئۈستىدە مېڭىۋاتىمەن. مەن سىلەرگە مېنىڭ، سىلەرنىڭ ۋە پۈتكۈل ئالەملەرنىڭ پەرۋەردىگارى ئاللاھ تەرىپىدىن ئەۋەتىلگەن ئەلچىدۇرمەن، دېدى.
تفسیرهای عربی:
أُبَلِّغُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَأَنصَحُ لَكُمۡ وَأَعۡلَمُ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
مەن سىلەرگە ئاللاھ مېنى پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتىش ئارقىلىق ۋەھىي قىلغاننى يەتكۈزىمەن، سىلەرنى ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىنى بەجا كەلتۈرۈشكە ۋە ئۇنىڭغا بېرىلىدىغان مۇكاپاتقا قىزىقتۇرۇش، گۇناھ-مەئسىيەتلەر ۋە ئۇنىڭ جازاسىدىن قورقۇتۇش ئارقىلىق سىلەرگە ياخشى بولسىكەن دەيمەن. ئاللاھنىڭ ماڭا ۋەھىي ئارقىلىق ئۆگەتكەنلىرىدىن سىلەر بىلمەيدىغان نەرسىلەرنى بىلىمەن.
تفسیرهای عربی:
أَوَعَجِبۡتُمۡ أَن جَآءَكُمۡ ذِكۡرٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ مِّنكُمۡ لِيُنذِرَكُمۡ وَلِتَتَّقُواْ وَلَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
ئاراڭلاردىكى سىلەر تونۇيدىغان بىرىنىڭ تىلى ئارقىلىق سىلەرگە پەرۋەردىگارىڭلار تەرەپتىن ۋەھىي ۋە پەند-نەسىھەت كەلگەنلىكىدىن ھەيران قالدىڭلارما؟ ئۇ سىلەرنىڭ ئاراڭلاردا ئۆسۈپ يېتىلگەن تۇرسا، يالغانچى ۋە يولدىن چىققان بىرى بولمىسا، ياكى باشقا بىر مەخلۇق بولمىسا؟ ئۇ ئەگەر سىلەر ئىنكار قىلىپ، ئاسىيلىق قىلساڭلار، سىلەرنى ئاللاھنىڭ ئازابىدىن ئاگاھلاندۇرۇش ئۈچۈن، ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىنى ئىجرا قىلىپ، چەكلىمىلىرىدىن يېنىش ئارقىلىق ئاللاھقا تەقۋادار بولۇشۇڭلار ئۈچۈن كەلدى. ئەگەر ئىمان ئېيتساڭلار ئاللاھنىڭ رەھمىتىگە ئېرىشىشىڭلار ئۈمىدلىكتۇر.
تفسیرهای عربی:
فَكَذَّبُوهُ فَأَنجَيۡنَٰهُ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَأَغۡرَقۡنَا ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمًا عَمِينَ
ئاندىن قەۋمى نۇھنى ئىنكار قىلىپ، ئۇنىڭغا ئىشەنمىدى، ئەكسىچە كۇپۇرلۇقىنى ئىزچىل داۋاملاشتۇردى. شۇنىڭ بىلەن نۇھ ئاللاھنىڭ ئۇلارنى ھالاك قىلىۋېتىشىنى (تىلەپ) ئۇلارغا بەددۇئا قىلدى. شۇنىڭ بىلەن بىز نۇھنى ۋە ئۇنىڭ بىلەن كىمىگە چىققان مۇئمىنلەرنى غەرق بوپكېتىشتىن قۇتۇلدۇردۇق، ئايەتلىرىمىزنى ئىنكار قىلغان ۋە ئىنكار قىلىشنى داۋاملاشتۇرغانلارنى جازالاش ئۈچۈن چۈشۈرۈلگەن توپان بالاسىغا غەرق قىلدۇق. ئۇلارنىڭ قەلبلىرى ھەقىقەتەن ھەقتىن كور ئىدى.
تفسیرهای عربی:
۞ وَإِلَىٰ عَادٍ أَخَاهُمۡ هُودٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۚ أَفَلَا تَتَّقُونَ
بىز ئاد قەبىلىسىگە ئۇلارنىڭ ئىچىدىن ھۇدنى پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتتۇق، ھۇد ئېيتتى: ئەي قەۋمىم! بىر ئاللاھقىلا ئىبادەت قىلىڭلار، سىلەرنىڭ ئاللاھتىن باشقا ھەقىقىي مەبۇدۇڭلار يوق. ئاللاھنىڭ ئازابىدىن قۇتۇلۇشۇڭلار ئۈچۈن ئۇنىڭ بۇيرۇقلىرىنى ئىجرا قىلىش ۋە چەكلىمىلىرىدىن يېنىش ئارقىلىق تەقۋادار بولمامسىلەر؟
تفسیرهای عربی:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦٓ إِنَّا لَنَرَىٰكَ فِي سَفَاهَةٖ وَإِنَّا لَنَظُنُّكَ مِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ
ھۇدنىڭ قەۋمى ئىچىدىن ئاللاھنى ۋە ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرىنى ئىنكار قىلغان چوڭلىرى ئېيتتى: ئەي ھۇد! سەن بىزنى بىر ئاللاھقىلا ئىبادەت قىلىشقا، بۇتلارغا چوقۇنۇشنى تاشلاشقا چاقىرغىنىڭدا بىز سېنى نادان ۋە تەنتەك دەپ بىلىمىز، ئۆزۈڭنى پەيغەمبەر دەۋېلىشىڭدا سېنى چوقۇم يالغانچى دەپ قارايمىز.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• الأرض الطيبة مثال للقلوب الطيبة حين ينزل عليها الوحي الذي هو مادة الحياة، وكما أن الغيث مادة الحياة، فإن القلوب الطيبة حين يجيئها الوحي، تقبله وتعلمه وتنبت بحسب طيب أصلها، وحسن عنصرها، والعكس.
مۇنبەت زېمىن پاك قەلبكە ئوخشايدۇ، پاك قەلبلەرگە ۋەھىي نازىل بولغان چاغدا ئۇ، قەلبكە ھاياتلىق ئېلمېنتى بولىدۇ، گوياكى يامغۇر ھاياتلىق ئېلمېنتى بولغاندەك. چۈنكى پاك قەلبلەر ۋەھىي كەلگەن چاغدا ئۇنى قوبۇل قىلىپ، ئۆگىنىدۇ، يىلتىزى ۋە ئېلمېنتىنىڭ ياخشىلىقىغا قاراپ ياشىرىدۇ. بۇنىڭ ئەكسىمۇ مۇشۇ نىسبەتتە بولىدۇ.
• الأنبياء والمرسلون يشفقون على الخلق أعظم من شفقة آبائهم وأمهاتهم.
• من سُنَّة الله إرسال كل رسول من قومه وبلسانهم؛ تأليفًا لقلوب الذين لم تفسد فطرتهم، وتيسيرًا على البشر.
ھەربىر پەيغەمبەرنى ئۆز قەۋمىدىن، شۇلارنىڭ تىلى بىلەن پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتىش ئاللاھنىڭ قانۇنىيىتى بولۇپ، بۇ پىترىتى بۇزۇلمىغان كىشىلەرنىڭ دىللىرىنى مايىل قىلىش ۋە ئىنسانلارغا قولايلىق يارىتىپ بېرىش ئۈچۈندۇر.
• من أعظم السفهاء من قابل الحق بالرد والإنكار، وتكبر عن الانقياد للعلماء والنصحاء، وانقاد قلبه وقالبه لكل شيطان مريد.
ھەقىقەتكە رەت قىلىش ۋە ئىنكار قىلىش بىلەن جاۋاب قايتۇرغانلار، ئۆلىمالار ۋە نەسىھەتكارلارنىڭ سۆزىگە كىرىشتىن چوڭچىلىق قىلىپ، ئىچى-تېشى ئاسىي شەيتانغا باش ئەگكەنلەر ئەڭ ئەقىلسىز ئىنسانلاردىندۇر.
أَوَعَجِبۡتُمۡ أَن جَآءَكُمۡ ذِكۡرٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ مِّنكُمۡ لِيُنذِرَكُمۡۚ وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ جَعَلَكُمۡ خُلَفَآءَ مِنۢ بَعۡدِ قَوۡمِ نُوحٖ وَزَادَكُمۡ فِي ٱلۡخَلۡقِ بَصۜۡطَةٗۖ فَٱذۡكُرُوٓاْ ءَالَآءَ ٱللَّهِ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
سىلەرنى ئاگاھلاندۇرۇش ئۈچۈن پەرىشتە ياكى جىنلاردىن ئەمەس، بەلكى ئۆز ئىچىڭلاردىن بىرىنىڭ تىلى ئارقىلىق پەرۋەردىگارىڭلار تەرەپتىن نەسىھەت كەلگەنلىكىگە ھەيران قالدىڭلارما؟ ئاللاھنىڭ سىلەرگە زېمىندا قۇدرەت ئاتا قىلىپ، كۇپرىلىقى تۈپەيلى ھالاك قىلغان نۇھنىڭ قەۋمىگە ئورۇنباسار قىلغانلىقىغا قارىتا پەرۋەردىگارىڭلارغا ھەمدۇسانا ئېيتىڭلار، شۈكرى قىلىڭلار، ئاللاھنىڭ سىلەرنى بەستىلىك، كۈچ-قۇۋۋەتلىك قىلغانلىقىغا شۈكرى قىلىڭلار، مەقسىتىڭلارغا يېتىپ، ئەنسىرىگىنىڭلاردىن قۇتۇلۇش ئۈچۈن ئاللاھنىڭ سىلەرگە ئاتا قىلغان چەكسىز نېئمەتلىرىنى ياد ئېتىڭلار.
تفسیرهای عربی:
قَالُوٓاْ أَجِئۡتَنَا لِنَعۡبُدَ ٱللَّهَ وَحۡدَهُۥ وَنَذَرَ مَا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا فَأۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
ھۇدنىڭ قەۋمى ئۇنىڭغا: ئەي ھۇد! بىزنى ئاتا-بوۋىلىرىمىز چوقۇنۇپ كەلگەن ئىلاھلىرىمىزنى تاشلاپ، يالغۇز ئاللاھقىلا ئىبادەت قىلىشىمىزغا چاقىرغىلى كەلدىڭمۇ؟ ئەگەر سەن دەۋايىڭدا راستچىل بولساڭ، بىزگە ۋەدە قىلغان ئازابنى كەلتۈرۈپ باققىن، دېدى.
تفسیرهای عربی:
قَالَ قَدۡ وَقَعَ عَلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡ رِجۡسٞ وَغَضَبٌۖ أَتُجَٰدِلُونَنِي فِيٓ أَسۡمَآءٖ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّا نَزَّلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٖۚ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ
ھۇد قەۋمىگە جاۋابەن ئېيتتى: سىلەر ھەقىقەتەن ئاللاھنىڭ ئازابى ۋە غەزىپىگە لايىق بولدۇڭلار. ئاللاھنىڭ ئازابى ۋە غەزىپى سىلەرگە چوقۇم كېلىدۇ. سىلەر ۋە ئاتا-بوۋىلىرىڭلار ئىلاھ دەۋالغان، ئەمەلىيەتتە ئىلاھ ئەمەس بۇتلار ھەققىدە مەن بىلەن دەتالاش قىلىۋاتامسىلەر؟ ئاللاھ سىلەرنىڭ ئاتالمىش ئىلاھلىرىڭلارغا بىرەر پاكىت چۈشۈرگىنى يوق. شۇڭا سىلەر تېز كېلىشىنى تەلەپ قىلغان ئازابنى كۈتۈڭلار، مەنمۇ سىلەر بىلەن بىرگە كۈتىمەن. ئۇ ئازاب چوقۇم كېلىدۇ.
تفسیرهای عربی:
فَأَنجَيۡنَٰهُ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَقَطَعۡنَا دَابِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۖ وَمَا كَانُواْ مُؤۡمِنِينَ
بىز ھۇدنى ۋە ئۇنىڭ بىلەن بىرگە بولغان مۇئمىنلەرنى رەھمىتىمىز بىلەن خاتىرجەملىككە ئېرىشتۈردۇق، ئايەتلىرىمىزنى ئىنكار قىلغانلارنى تۈپ يىلتىزىدىن ھالاك قىلدۇق. ئۇلار مۇئمىن ئەمەس، ئەكسىچە ئىنكار قىلغۇچىلار ئىدى. شۇڭا ئازابقا لايىق بولدى.
تفسیرهای عربی:
وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمۡ صَٰلِحٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ قَدۡ جَآءَتۡكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡۖ هَٰذِهِۦ نَاقَةُ ٱللَّهِ لَكُمۡ ءَايَةٗۖ فَذَرُوهَا تَأۡكُلۡ فِيٓ أَرۡضِ ٱللَّهِۖ وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوٓءٖ فَيَأۡخُذَكُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
شۈبھىسىزكى بىز سەمۇد قەۋمىگە قېرىندىشى سالىھنى ئاللاھنى بىر دەپ بىلىشكە ۋە ئۇنىڭغا قۇلچىلىق قىلىشقا دەۋەت قىلىدىغان پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتتۇق. سالىھ ئۇلارغا ئېيتتى: ئەي قەۋمىم! بىر ئاللاھقىلا ئىبادەت قىلىڭلار، سىلەرنىڭ ئۇنىڭدىن باشقا ئىبادەت قىلىشقا لايىق مەبۇدۇڭلار يوق، ھەقىقەتەن سىلەرگە مەن ئېلىپ كەلگەن نەرسىنىڭ راستلىقىنى ئۇقتۇرىدىغان روشەن مۆجىزە كەلدى. ئۇ مۆجىزە قورام تاشنىڭ ئىچىدىن چىققان تۆگىدە ئەكىس ئېتىدۇ. ئۇ تۆگىنىڭ سۇ ئىچىدىغان مەلۇم ۋاقتى بار، سىلەرنىڭمۇ سۇ ئىچىدىغان مۇئەييەن كۈنۈڭلار بار. سىلەر تۆگىنى ئاللاھنىڭ زېمىنىدا ئوتلىغىلى قويۇڭلار. تۆگىنىڭ چىقىمىدىن سىلەرگە ھېچ نەرسە يۈكلەنمەيدۇ. ئۇنىڭغا ئەزىيەت بەرمەڭلار. بولمىسا ئۇنىڭغا ئەزىيەت بەرگىنىڭلار ئۈچۈن قاتتىق ئازابقا دۇچار بولىسىلەر.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• ينبغي التّحلّي بالصبر في الدعوة إلى الله تأسيًا بالأنبياء عليهم السلام.
• من أولويات الدعوة إلى الله الدعوة إلى عبادة الله وحده لا شريك له، ورفض الإشراك به ونبذه.
شېرىكى بولمىغان، يالغۇز ئاللاھقىلا ئىبادەت قىلىشقا چاقىرىش، ئۇنىڭغا شېرىك كەلتۈرۈشنى رەت قىلىش ۋە چۆرۈپ تاشلاش ئاللاھقا قىلىنغان دەۋەتلەرنىڭ ئەڭ ئەۋزىلىدىندۇر.
• الاغترار بالقوة المادية والجسدية يصرف صاحبها عن الاستجابة لأوامر الله ونواهيه.
ماددىي كۈچكە ۋە بەدەننىڭ كۈچىگە ئىشىنىپ كېتىش ئۆز ساھىبىنى ئاللاھنىڭ ئەمىر-پەرمانلىرىغا ۋە چەكلىمىلىرىگە بويسۇنۇشتىن چەكلەپ قويىدۇ.
وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ جَعَلَكُمۡ خُلَفَآءَ مِنۢ بَعۡدِ عَادٖ وَبَوَّأَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ تَتَّخِذُونَ مِن سُهُولِهَا قُصُورٗا وَتَنۡحِتُونَ ٱلۡجِبَالَ بُيُوتٗاۖ فَٱذۡكُرُوٓاْ ءَالَآءَ ٱللَّهِ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
ئاللاھنىڭ سىلەرگە ئاتا قىلغان نېئمىتىنى ئەسلەڭلاركى، ئۆز ۋاقتىدا سىلەر ئاد قەۋمىگە ئورۇنباسار بولدۇڭلار، ئاللاھ سىلەرنى ئۆز زېمىنىڭلارغا يەرلەشتۈردى، ئۇ يەردە ھۇزۇرغا ئېرىشىپ، مەقسىتىڭلارغا يەتتىڭلار. بۇ ئىشلار ئاد قەۋمى كۇپرى ۋە ئىنكارچىلىقتا بارغانسېرى ئەزۋەيلىگەنلىكى تۈپەيلى ھالاك قىلىنغاندىن كېيىن يۈز بەردى. سىلەر تۈزلەڭلىكلەرگە سارايلارنى سالدىڭلار، ئۆي قىلىش ئۈچۈن تاغلارنى كۇكۇم-تالقان قىلدىڭلار. ئاللاھنىڭ سىلەرگە بەرگەن نېئمەتلىرىنى ئەسلەڭلاركى، ئاللاھنىڭ شۇ نېئمەتلەرنى بەرگەنلىكىنىڭ شۈكرانىسى بولسۇن، يەر يۈزىدە بۇزۇقچىلىق قىلىشنى تاشلاڭلاركى، بۇ ئىش ئاللاھقا كاپىر بولۇش ۋە گۇناھ-مەئسىيەتلەرنى تاشلاش بىلەن بولىدۇ.
تفسیرهای عربی:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لِلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِمَنۡ ءَامَنَ مِنۡهُمۡ أَتَعۡلَمُونَ أَنَّ صَٰلِحٗا مُّرۡسَلٞ مِّن رَّبِّهِۦۚ قَالُوٓاْ إِنَّا بِمَآ أُرۡسِلَ بِهِۦ مُؤۡمِنُونَ
سالىھ قەۋمىنىڭ تەكەببۇرلىرى ئىچىدىن ئاقسۆڭەك كاتتىباشلىرى ئۆزلىرى ئانىي تېپىپ كېلىۋاتقان مۇئمىنلەرگە: ئەي مۇئمىنلەر! سىلەر سالىھنى زادى ئاللاھ تەرەپتىن ئەۋەتىلگەن راست پەيغەمبەر دەپ قارامسىلەر؟ دېدى. بوزەك قىلىنغان مۇئمىنلەر: بىز سالىھنىڭ پەيغەمبەرلىكىگە ئىشەنگۈچىلەر، ئېتىراپ قىلغۇچىلار، بويسۇنغۇچىلار ۋە ئۇنىڭ شەرىئىتىگە ئەمەل قىلغۇچىلارمىز، دېدى.
تفسیرهای عربی:
فَعَقَرُواْ ٱلنَّاقَةَ وَعَتَوۡاْ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِمۡ وَقَالُواْ يَٰصَٰلِحُ ٱئۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
ئۇلار ئاللاھنىڭ بۇيرۇقىغا بويسۇنۇشتىن باش تارتىپ ئاللاھ ھەتتا ئەزىيەت بېرىشنىمۇ چەكلىگەن تۆگىنى بوغۇزلىدى ھەمدە سالىھ ئۇلارنى تەھدىت قىلغان ئازابنى يىراق ساناپ مەسخىرە قىلغان ھالدا: ئەي سالىھ، ئەگەر سەن ئاللاھنىڭ راست پەيغەمبەرلىرىدىن بولساڭ بىزگە ۋەدە قىلغان دەرتلىك ئازابنى كەلتۈرۈپ باققىن، دېدى.
تفسیرهای عربی:
فَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰقَوۡمِ لَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُمۡ رِسَالَةَ رَبِّي وَنَصَحۡتُ لَكُمۡ وَلَٰكِن لَّا تُحِبُّونَ ٱلنَّٰصِحِينَ
سالىھ قەۋمىنىڭ ئۆز چاقىرىقىغا ئاۋاز قوشۇشىدىن ئۈمىدىنى ئۈزگەندىن كېيىن ئۇلاردىن يۈز ئۆرۈپ ئۇلارغا: ئەي قەۋمىم! مەن سىلەرگە ئاللاھ يەتكۈزۈشكە بۇيرۇغاننى يەتكۈزدۈم، مەن سىلەرنى (ئاللاھنىڭ رەھمىتىگە) قىزىقتۇرۇپ، (ئازابىدىن) قورقۇتۇپ نەسىھەت قىلدىم. لېكىن سىلەر ئۆزۈڭلارنى ياخشىلىققا باشلاپ، يامانلىقتىن يىراقلاشتۇرۇشنىڭ كويىدا يۈرىدىغان كۈيۈمچان كىشىلەرنى ياقتۇرمايدىغان كىشىلەر سىلەر.
تفسیرهای عربی:
وَلُوطًا إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ أَتَأۡتُونَ ٱلۡفَٰحِشَةَ مَا سَبَقَكُم بِهَا مِنۡ أَحَدٖ مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
لۇتنى ئەسلىگىن، ئۇ ئۆز ۋاقتىدا قەۋمىنى ئەيىبلەپ: سىلەر ئەرلەر بىلەن جىنسىي ئالاقە قىلىشتىن ئىبارەت ئىنتايىن قەبىھ قىلمىشنى قىلامسىلەر؟ سىلەر پەيدا قىلغان بۇ قىلمىشنى سىلەردىن ئىلگىرى ھېچكىم قىلىپ باقمىغان، دېدى.
تفسیرهای عربی:
إِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلرِّجَالَ شَهۡوَةٗ مِّن دُونِ ٱلنِّسَآءِۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٞ مُّسۡرِفُونَ
سىلەر شەھۋىتىڭلارنى قاندۇرۇش ئۈچۈن يارىتىلغان ئاياللارنى قويۇپ ئەرلەر بىلەن جىنسىي ئالاقىدە بولىسىلەر. بۇ قىلمىشىڭلاردا نە ئەقىلگە، نە نەقىلگە، نە پىترەتكە ئۇيغۇن ئىش قىلمىدىڭلار، ئەكسىچە نورمال ئىنسانىي چەكتىن چىقىپ كېتىش، ساغلام ئەقىل ۋە ئېسىل خاراكتېرنىڭ تەقەززاسىدىن چەتنەش ئارقىلىق ئاللاھنىڭ بەلگىلىمىلىرىدىن ئېشىپ كەتتىڭلار.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• الاستكبار يتولد غالبًا من كثرة المال والجاه، وقلة المال والجاه تحمل على الإيمان والتصديق والانقياد غالبًا.
تەكەببۇرلۇق كۆپىنچە مال-دۇنيانىڭ كۆپلۈكى ۋە يۈز-ئابروينىڭ چوڭلۇقىدىن پەيدا بولىدۇ، پۇل-مالنىڭ ئازلىقى ۋە يۈز-ئابروينىڭ يوقلۇقى كۆپىنچە ئىمان ئېيتىشقا، تەستىقلاشقا ۋە بويسۇنۇشقا ئۈندەيدۇ.
• جواز البناء الرفيع كالقصور ونحوها؛ لأن من آثار النعمة: البناء الحسن مع شكر المنعم.
سارايلار ۋە شۇنىڭغا ئوخشىغان ئېگىز بىنالارنى سېلىشنىڭ دۇرۇس. چۈنكى نېئمەت ئاتا قىلغۇچىغا شۈكرى قىلىش بىلەن بىرگە گۈزەل بىنالار نېئمەتكە ئېرىشكەنلىكنىڭ ئالامەتلىرىدىندۇر.
• الغالب في دعوة الأنبياء أن يبادر الضعفاء والفقراء إلى الإصغاء لكلمة الحق التي جاؤوا بها، وأما السادة والزعماء فيتمردون ويستعلون عليها.
پەيغەمبەرلەرنىڭ دەۋىتىدە كۆپىنچە ئۇلار ئېلىپ كەلگەن ھەق سۆزگە ئاجىزلار، كەمبەغەللەر قۇلاق سېلىشقا ئالدىرايدۇ. ئەمما ئاقسۆڭەك كاتتىباشلار بويۇنتاۋلىق بىلەن چوڭچىلىق قىلىدۇ.
وَمَا كَانَ جَوَابَ قَوۡمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُوٓاْ أَخۡرِجُوهُم مِّن قَرۡيَتِكُمۡۖ إِنَّهُمۡ أُنَاسٞ يَتَطَهَّرُونَ
لۇت توسقان مۇشۇ قەبىھ قىلمىشنى قىلغان قەۋمىنىڭ جاۋابى پەقەت ھەقتىن يۈز ئۆرۈگەن ھالدا: لۇتنى ۋە ئائىلىسىنى يۇرتۇڭلاردىن چىقىرىۋېتىڭلار، چۈنكى ئۇلار بىزنىڭ بۇ ئىشىمىزدىن ئۆزىنى پاك چاغلايدىغان كىشىلەردۇر. شۇڭا ئۇلار ئارىمىزدا تۇرۇشقا لايىق ئەمەس، دېيىشتىن ئىبارەت بولدى.
تفسیرهای عربی:
وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
بىز ئۇلارغا شۇنداق قاتتىق بىر يامغۇر ياغدۇردۇقكى، ئۇلارنى لايدىن پىشۇرۇلغان تاشلار بىلەن ئاتتۇق، يېزىنى پۈتۈنلەي دۈم كۆمتۈرۈپ، ئاستىن-ئۈستۈن قىلىۋەتتۇق. ئەي پەيغەمبەر! لۇتنىڭ جىنايەتچى قەۋمىنىڭ قانداق ئاقىۋەتكە قالغانلىقىنى ئويلىنىپ باققىن. ئۇلارنىڭ ئاقىۋىتى ھالاكەت ۋە ئەبەدىي رەسۋاچىلىق بولدى.
تفسیرهای عربی:
وَإِلَىٰ مَدۡيَنَ أَخَاهُمۡ شُعَيۡبٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ قَدۡ جَآءَتۡكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡۖ فَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَٱلۡمِيزَانَ وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَاۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
شۈبھىسىزكى، بىز مەديەن ئاھالىسىگە قېرىندىشى شۇئەيبنى پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتتۇق، شۇئەيب ئۇلارغا: ئەي قەۋمىم! بىر ئاللاھقىلا ئىبادەت قىلىڭلار، سىلەرنىڭ ئۇنىڭدىن باشقا ئىبادەت قىلشقا لايىق مەبۇدۇڭلار يوق. سىلەرگە مەن پەرۋەردىگارىمنىڭ دەرگاھىدىن ئېلىپ كەلگەن نەرسىنىڭ راستلىقىغا ئاللاھ تەرەپتىن روشەن دەلىل-پاكىتلار كەلدى. ئۆلچەم ۋە تارازىلارنى توغرا قىلىش ئارقىلىق باشقىلارنىڭ ھەقلىرىنى جايىدا بېرىڭلار، باشقىلارنىڭ ماللىرىنى ئەيىبلەپ، باشقىلارنى ئۇنىڭدىن بەزدۈرۈش ئارقىلىق كەم سۇندۇرماڭلار ياكى مال ئىگىلىرى بىلەن تىل بىرىكتۈرمەڭلار، يەر يۈزىنى پەيغەمبەرلەرنى ئەۋەتىش ئارقىلىق ئىسلاھ قىلىپ بولغاندىن كېيىن كۇپۇرلۇق ۋە گۇناھ-مەئسىيەتلەرگە ئۇرۇنۇش ئارقىلىق بۇزۇقچىلىق قىلماڭلار. ئەگەر مۇئمىن بولساڭلار، يۇقىرىقى ئىشلار ئۆزۈڭلار ئۈچۈن ئەڭ ياخشى ۋە پايدىلىقتۇر. چۈنكى بۇنىڭدا ئاللاھنىڭ چەكلىمىسىدىن ساقلىنىش يۈزىسىدىن گۇناھ-مەئسىيەتلەرنى تاشلاش ھەمدە ئاللاھنىڭ بۇيرۇغىنىنى قىلىش ئارقىلىق ئاللاھقا يېقىنلىشىش بار.
تفسیرهای عربی:
وَلَا تَقۡعُدُواْ بِكُلِّ صِرَٰطٖ تُوعِدُونَ وَتَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ بِهِۦ وَتَبۡغُونَهَا عِوَجٗاۚ وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ كُنتُمۡ قَلِيلٗا فَكَثَّرَكُمۡۖ وَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
باشقىلارنى ئاللاھنىڭ يولىدا مېڭىپ قالمىسۇن دەپ ئۇنىڭ ئەگرى بولۇشىنى كۆزلەپ يولدىن ئۆتكەن-كەچكەنلەرنىڭ مال-مۈلۈكلىرىنى بۇلاش ۋە توغرا يولدا ماڭماقچى بولغانلارنى ئاللاھنىڭ دىنىدىن توسۇش مەقسىتىدە يولۇچىلارغا تەھدىت سالماڭلار، ئاللاھنىڭ سىلەرگە بەرگەن نېئمەتلىرىنى ئەسلەڭلاركى، ئۇنىڭ مۇشۇ نېئمەتلەرنى بەرگەنلىكىنىڭ شۈكرانىسى بولسۇن. ئەسلىدە سانىڭلار ئاز ئىدى، ئاللاھ سانىڭلارنى كۆپەيتتى. سىلەردىن ئىلگىرى زېمىندا بۇزغۇنچىلىق قىلغانلارنىڭ قانداق ئاقىۋەتكە قالغانلىقىنى ئويلىنىپ بېقىڭلار. شۈبھىسىزكى ئۇلارنىڭ ئاقىۋىتى ھالاكەت ۋە ۋەيرانچىلىق بولغان ئىدى.
تفسیرهای عربی:
وَإِن كَانَ طَآئِفَةٞ مِّنكُمۡ ءَامَنُواْ بِٱلَّذِيٓ أُرۡسِلۡتُ بِهِۦ وَطَآئِفَةٞ لَّمۡ يُؤۡمِنُواْ فَٱصۡبِرُواْ حَتَّىٰ يَحۡكُمَ ٱللَّهُ بَيۡنَنَاۚ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
ئەگەر سىلەردىن بىر بۆلۈك كىشىلەر مەن رەببىمدىن ئېلىپ كەلگەن نەرسىلەرگە ئىمان ئېيتىپ، يەنە بىر بۆلۈكى ئىمان ئېيتمىسا، -ئەي ھەقىقەتنى ئىنكار قىلغۇچىلار- ئاللاھ ئاراڭلاردا ھۆكۈم چىقارغۇچە كۈتۈڭلار. ئۇ ئەڭ ياخشى ئايرىغۇچى ۋە ئەڭ ئادىل ھۆكۈم چىقارغۇچىدۇر.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• اللواط فاحشة تدلُّ على انتكاس الفطرة، وناسب أن يكون عقابهم من جنس عملهم فنكس الله عليهم قُراهم.
بەچچىۋازلىق ئىستىل بۇزۇقلۇقىنى كۆرسىتىدىغان قەبىھ قىلمىشتۇر. بۇنداق كىشىلەرگە «ئۇنداق قازانغا مۇنداق چۆمۈچ» جازاسى مۇناسىپ بولغاچقا، ئاللاھ ئۇلارنىڭ شەھەرلىرىنى دۈم كۆمتۈرۈۋەتتى.
• تقوم دعوة الأنبياء - ومنهم شعيب عليه السلام - على أصلين: تعظيم أمر الله: ويشمل الإقرار بالتوحيد وتصديق النبوة. والشفقة على خلق الله: ويشمل ترك البَخْس وترك الإفساد وكل أنواع الإيذاء.
شۇئەيب ئەلەيھىسسالامنى ئۆز ئىچىگە ئالغان پۈتۈن پەيغەمبەرلەرنىڭ دەۋىتى مۇنداق ئىككى پىرىنسىپنى ئاساس قىلغان: بىرىنچى، ئاللاھنىڭ ئەمىر-پەرمانلىرىغا ھۆرمەت قىلىش بولۇپ، بۇ ئاللاھنىڭ بىرلىكىنى ئىقرار قىلىش ۋە پەيغەمبەرلىكنى تەستىقلاشنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئىككىنچىسى، ئاللاھنىڭ مەخلۇقاتلىرىغا شەپقەتلىك بولۇش بولۇپ، بۇ باشقىلارنىڭ ھەققىنى كەم بەرمەسلىك، بۇزۇقچىلىق قىلماسلىق، ھەر تۈرلۈك ئەزىيەتلەردىن يىراق تۇرۇشنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
• الإفساد في الأرض بعد الإصلاح جُرْم اجتماعي في حق الإنسانية؛ لأن صلاح الأرض بالعقيدة والأخلاق فيه خير للجميع، وإفساد الأرض عدوان على الناس.
يەر يۈزى ئىسلاھ قىلىنىپ بولغاندىن كېيىن بۇزۇقچىلىق قىلىش ئىنسانىي ھەق-ھوقۇقلارغا قىلىنغان ئىجتىمائىي جىنايەتتۇر. چۈنكى يەر يۈزىنى ئەقىدە ۋە ئەخلاق ئارقىلىق ئىسلاھ قىلىش ھەممەيلەنگە پايدىلىق، زېمىندا بۇزغۇنچىلىق قىلىش بولسا باشقىلارغا تاجاۋۇز قىلغانلىقتۇر.
• من أعظم الذنوب وأكبرها وأشدها وأفحشها أخذُ ما لا يحقُّ أخذه شرعًا من الوظائف المالية بالقهر والجبر؛ فإنه غصب وظلم وعسف على الناس وإذاعة للمنكر وعمل به ودوام عليه وإقرار له.
باشقىلارنىڭ ئىقتىسادىي ئىش ھەقلىرىنى ناھەق يوسۇندا، زورلۇق بىلەن مەجبۇرىي ئېلىۋېلىش ئەڭ ئېغىر، ئەڭ چوڭ ۋە ئەڭ قەبىھ گۇناھلاردىندۇر. چۈنكى ئۇ بۇلاڭچىلىق، زۇلۇم قىلغانلىق، باشقىلارنى بوزەك قىلغانلىق، يامانلىق تېرىشقا ھەرىكەت قىلغانلىق، شۇنى داۋاملاشتۇرۇش ۋە ئۇنىڭغا سۈكۈت قىلغانلىقتۇر.
۞ قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لَنُخۡرِجَنَّكَ يَٰشُعَيۡبُ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَكَ مِن قَرۡيَتِنَآ أَوۡ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَاۚ قَالَ أَوَلَوۡ كُنَّا كَٰرِهِينَ
شۇئەيىب قەۋمىدىن ھەقىقەتتىن باش تارتقان چوڭلىرى ۋە باشلىقلىرى: ئى شۇئەيىب چوقۇم بىز سىنى ساڭا ئىشەنگەن ئەگەشكۈچىلىرىڭ بىلەن قوشۇپ شەھرىمىزدىن ھەيدەپ چىقىرىمىز ياكى سىلەر چوقۇم بىزنىڭ دىنىمىزغا قايتىشىڭلار كېرەك، دېدى. شۇئەيىب ئويلۇنۇپ ھەيران بولۇپ: بىز دىنىڭلارنىڭ باتىللىقىنى بىلگىنىمىز ئۈچۈن ئۇنى يامان كۆرىدىغان تۇرساق بىز (يەنە ) سىلەرنىڭ دىنىڭلارغا ئەگىشەمدۇق؟!، دېدى.
تفسیرهای عربی:
قَدِ ٱفۡتَرَيۡنَا عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا إِنۡ عُدۡنَا فِي مِلَّتِكُم بَعۡدَ إِذۡ نَجَّىٰنَا ٱللَّهُ مِنۡهَاۚ وَمَا يَكُونُ لَنَآ أَن نَّعُودَ فِيهَآ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّنَاۚ وَسِعَ رَبُّنَا كُلَّ شَيۡءٍ عِلۡمًاۚ عَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡنَاۚ رَبَّنَا ٱفۡتَحۡ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَ قَوۡمِنَا بِٱلۡحَقِّ وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلۡفَٰتِحِينَ
شۇئەيىب ئېيتتى: ئاللاھ بىزنى ئۆز پەزلى بىلەن دىنىڭلاردىن قۇتۇلدۇرغاندىن كېيىن ئەگەر بىز سىلەرنىڭ شېرىك كەلتۈرۈشىڭلار ۋە كۇپۇرلىقىڭلارغا ئىشەنسەك بىز ئەلۋەتتە ئاللاھقا يالغاننى چاپلىغان بولىمىز. بارچە مەخلۇقاتلار ئاللاھنىڭ ئىرادىسىگە بويسۇنىدۇ. ئاللاھ خالىسىلا بىز سىلەرنىڭ باتىل دىنىڭلارغا قايتمايمىز. پەرۋەردىگارىمىز ھەر نەرسىنىڭ ئىلمىنى قورشاپ تۇرىدۇ، ئۇنىڭغا ھېچ نەرسە مەخپى ئەمەس، ئاللاھ بىزنى توغرا يول ئۈستىدە مۇستەھكەم قىلىشى ۋە دەۋزەخنىڭ يولىدىن ساقلىشى ئۈچۈن بىز ئۇنىڭغىلا تەۋەككۇل قىلدۇق. ئى پەرۋەردىگارىمىز! بىز بىلەن كاپىر قەۋمىمىز ئارىسىدا ھەق بىلەن ھۆكۈم چىقارغىن، مەزلۇم ھەق ئىگىسىگە بۇيۇنتاۋ زالىمغا قارشى نۇسرەت ئاتا قىلغىن. ئى پەرۋەردىگارىمىز! سەن ھۆكۈم چىقارغۇچىلارنىڭ ئەڭ ياخشىسىدۇرسەن.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لَئِنِ ٱتَّبَعۡتُمۡ شُعَيۡبًا إِنَّكُمۡ إِذٗا لَّخَٰسِرُونَ
تەۋھىد چاقىرىقىنى ئىنكار قىلغۇچى شۇئەيىب قەۋمىنىڭ كاپىر چوڭلىرى ئىنسانلارنى شۇئەيىب ۋە ئۇنىڭ دىنىدىن ئاگاھلاندۇرۇپ: ئى قەۋمىمىز ئەگەر سىلەر ئاتا بوۋاڭلارنىڭ دىنىنى تەرك ئېتىپ شۇئەيىبنىڭ دىنىغا كىرسەڭلار شۈبھىسىزكى چوقۇم ھالاك بولىسىلەر، دېدى.
تفسیرهای عربی:
ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ شُعَيۡبٗا كَأَن لَّمۡ يَغۡنَوۡاْ فِيهَاۚ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ شُعَيۡبٗا كَانُواْ هُمُ ٱلۡخَٰسِرِينَ
شۇئەيىبنى ئىنكار قىلغانلارنىڭ ھەممىسى ھالاك بولدى، ئۇلار خۇددى ئۆيلىرىدە تۇرۇپ ھۇزۇرلىنىپ باقمىغاندەك بولۇپ قالدى، شۇئەيىبنى ئىنكار قىلغانلار زىيان تارتقۇچىلاردىن بولدى، چۈنكى ئۇلار ئۆزلىرىنى ۋە ئىگىدارچىلىقىدىكى نەرسىلەرنى زىيانغا ئۇچىراتتى. شۇئەيىب قەۋمى ئىچىدىكى مۆئمىنلەر كاپىرلار داۋا قىلغىنىدەك زىيان تارتقۇچىلاردىن بولمىغان ئىدى.
تفسیرهای عربی:
فَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰقَوۡمِ لَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَنَصَحۡتُ لَكُمۡۖ فَكَيۡفَ ءَاسَىٰ عَلَىٰ قَوۡمٖ كَٰفِرِينَ
ئۇلار ھالاك بولغان چاغدا پەيغەمبىرى شۇئەيىب ئۇلاردىن يۈز ئۆرۈپ ئۇلارغا: ئى قەۋمىم! ھەقىقەتەن مەن پەرۋەردىگارىم مېنى يەتكۈزۈشكە بۇيرىغان نەرسىلەرنى سىلەرگە يەتكۈزدۈم ۋە نەسىھەت قىلدىم. سىلەر نەسىھېتىمنى قۇبۇل قىلمىدىڭلار، يوليورۇقىمغا بويسۇنمىدىڭلار. كۇپىرلىقىدا چىڭ تۇرۇپ ئاللاھقا كاپىر بولغان قەۋىمگە مەن قانداقمۇ قايغۇراي؟!، دېدى.
تفسیرهای عربی:
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا فِي قَرۡيَةٖ مِّن نَّبِيٍّ إِلَّآ أَخَذۡنَآ أَهۡلَهَا بِٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ لَعَلَّهُمۡ يَضَّرَّعُونَ
بىز قايسى بىر شەھەرگە ئاللاھنىڭ پەيغەمبەرلىرىدىن بىر پەيغەمبەرنى ئەۋەتسەك شەھەر ئەھلى ئۇنى ئىنكار قىلىپ ئاللاھقا كاپىر بولسا، ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇپ كۇپىرلىق، تەكەببۇرلىقلىرىنى تەرك ئېتىشى ئۈچۈن ئۇلارنى نامراتلىق ۋە كېسەللىككە گىرىپتار قىلدۇق. بۇ ئاللاھنىڭ ھەقنى ئىنكار قىلغان ئۈممەتلەر ھەققىدىكى قانۇنىيىتى بولۇپ، قۇرەيش ۋە ئۇنىڭدىن باشقا ھەقنى ئىنكار قىلغان كىشىلەرگە بېرىلگەن ئاگاھلاندۇرۇشتۇر.
تفسیرهای عربی:
ثُمَّ بَدَّلۡنَا مَكَانَ ٱلسَّيِّئَةِ ٱلۡحَسَنَةَ حَتَّىٰ عَفَواْ وَّقَالُواْ قَدۡ مَسَّ ءَابَآءَنَا ٱلضَّرَّآءُ وَٱلسَّرَّآءُ فَأَخَذۡنَٰهُم بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
ئاندىن بىز ئۇلارنى گىرىپتار قىلغان كەمبەغەللىك ۋە كېسەللىكنى، ياخشىلىق، باياشاتچىلىق ۋە ئەمىنلىككە ئايلاندۇردۇق، شۇنىڭ بىلەن ئۇلارنىڭ سانى كۆپىيىپ كەتتى، مال-دۇنياسى كۆپىيىپ كەتتى. ئۇلار: بىزگە يەتكەن ياخشىلىق ۋە يامانلىق بۇنىڭدىن ئىلگىرى بىزنىڭ ئاتا -بوۋىللىرىمىزغا يەتكەن زاماننىڭ ئادىتىدۇر، دېدى. ئۇلار ئۆزلىرىگە يەتكەن ئازابتىن ئىبرەت ئېلىش مەقسەت قىلىنغانلىقىنى، شۇنداقلا نېئمەت ئاتا قىلىش ئارقىلىق ئاللاھنىڭ تەدرىجى جازالاشنى مەقسەت قىلىدىغانلىقىنى بىلمىدى، شۇنىڭ بىلەن بىز ئۇلارنى ئۇلارغا ئازابنى ھېس قىلدۇرماستىن ۋە ئۇلار ئازابنى كۈتۈپ تۇرمىغان ھالەتتە تۇيۇقسىز جازالىدۇق.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• من مظاهر إكرام الله لعباده الصالحين أنه فتح لهم أبواب العلم ببيان الحق من الباطل، وبنجاة المؤمنين، وعقاب الكافرين.
ئاللاھنىڭ سالىھ بەندىلىرىنى ھۆرمەتلىگەنلىكىنىڭ كۆرىنىشى شۇكى، ئاللاھ ھەقىقەتەن ئۇلارغا ھەقىقەتنى باتىلدىن ئايرىش، مۆئمىنلەرنىڭ نىجاتلىققا ئېرىشىدىغانلىقى، كاپىرلارنىڭ جازاغا ئۇچىرايدىغانلىقى ھەققىدىكى ئىلىملەرنى بىلدۇرىدى.
وَلَوۡ أَنَّ أَهۡلَ ٱلۡقُرَىٰٓ ءَامَنُواْ وَٱتَّقَوۡاْ لَفَتَحۡنَا عَلَيۡهِم بَرَكَٰتٖ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَٰكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذۡنَٰهُم بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
ئەگەر بىز پەيغەمبەرلىرىمىزنى ئەۋەتكەن شەھەر ئاھالىسى پەيغەمبەرلىرى ئېلىپ كەلگەن نەرسىلەرگە ئىشەنگەن بولسا، كۇپۇرلۇق ۋە گۇناھ-مەئسىيەتنى تەرك ئېتىش ۋە پەرۋەردىگارىنىڭ بۇيرۇقلىرىنى ئىجرا قىلىش ئارقىلىق پەرۋەردىگارىغا تەقۋادار بولغان بولسا ئىدى، ئەلۋەتتە ئۇلارغا ھەر تەرەپتىن ياخشىلىق ئىشىكلىرىنى ئېچىۋەتكەن بولاتتۇق، لېكىن ئۇلار پەيغەمبەرلىرىگە ئىشەنمىدى ۋە ئاللاھتىن قورقمىدى، بەلكى پەيغەمبەرلىرى ئېلىپ كەلگەن نەرسىلەرنى ئىنكار قىلدى، شۇڭا ئۇلارنى گۇناھ-مەئسىيەتلىرى تۈپەيلى تۇيۇقسىز جازالىدۇق.
تفسیرهای عربی:
أَفَأَمِنُواْ مَكۡرَ ٱللَّهِۚ فَلَا يَأۡمَنُ مَكۡرَ ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡقَوۡمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
سىلەر ئاللاھنىڭ ئۇلارنى تەدرىجى جازالاش ئۈچۈن ئۇلارغا مۆھلەت بەرگەنلىكىگە، كۈچ-قۇۋۋەت ۋە كەڭرى رىزىق ئاتا قىلغانلىقىغا قاراڭلار. ئۇلار ئاللاھنىڭ مەكرىدىن (يەنى ئۇلار تۇيۇقسىز تۇرغاندا ئازاپ نازىل قىلىشىدىن) ئەمىن بولالامدۇ؟، پەقەت ھالاك بولغۇچى قەۋىملا ئاللاھنىڭ مەكرىدىن خاتىرجەم بولالايدۇ، ئەمما ھىدايەتكە ئېرىشكەنلەر بولسا ئاللاھنىڭ مەكرىدىن قورقىدۇ، شۇڭا ئۇلار ئۆزلىرىگە بېرىلگەن نەرسىگە ئالدانمايدۇ، پەقەتلا ئۇنى ئاللاھنىڭ ئۆزلىرىگە ئاتا قىلغان سىنىقى دەپ قارايدۇ-دە ئاللاھقا شۈكرى قىلىدۇ.
تفسیرهای عربی:
أَوَلَمۡ يَهۡدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ ٱلۡأَرۡضَ مِنۢ بَعۡدِ أَهۡلِهَآ أَن لَّوۡ نَشَآءُ أَصَبۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡۚ وَنَطۡبَعُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَسۡمَعُونَ
زېمىننىڭ ئىلگىرىكى ئىگىلىرى گۇناھلىرى تۈپەيلى ھالاك بولغاندىن كېيىن، زېمىنغا ۋارىس بولغان ئاندىن ئۆزلىرىگە چۈشكەن ئازابلاردىن ئىبرەت ئالماستىن بەلكى ئىشلىرىنى داۋاملاشتۇرىۋەردى. ئەگەر ئاللاھ خالىغان بولسا ئىدى، ئۇلارنى گۇناھى تۈپەيلى جازالاش قانۇنيىتى بويىچە جازالايتتى. بۇ ئۇلارغا ئايان بولمىدىمۇ؟. ئاللاھ ئۇلارنىڭ دىللىرىنى پىچەتلەپ ۋەز-نەسىھەت ئالمايدىغان ۋە نەسىھەتنىڭ پايدىسى بولمايدىغان قىلىپ قويدى.
تفسیرهای عربی:
تِلۡكَ ٱلۡقُرَىٰ نَقُصُّ عَلَيۡكَ مِنۡ أَنۢبَآئِهَاۚ وَلَقَدۡ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ مِن قَبۡلُۚ كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
ئى پەيغەمبەر! ئىبرەت ئالىدىغان كىشىلەرنىڭ ئىبرەت ئېلىشى، ۋەز-نەسىھەت قۇبۇل قىلىدىغان كىشىلەرگە ۋەز-نەسىھەت بولىشى ئۈچۈن ئىلگىرىكى ئاشۇ شەھەرلەر (يەنى نوھ، ھۇد، سالىھ، لۇت ۋە شۇئەيىبلەرنىڭ قەۋىملىرىنىڭ شەھەرلىرى) ئاھالىسىنىڭ بەزى خەۋەرلىرىنى، پەيغەمبەرلىرىنى ئىنكار قىلىشلىرىنى، ۋە ئۇلارغا چۈشكەن ئازابلارنى ساڭا بايان قىلىپ بېرىمىز. شەك-شۈبھىسىزكى، پەيغەمبەرلىرى ئۇلارغا راستلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان روشەن دەلىللەرنى ئېلىپ كەلگەن ئىدى. ئاللاھنىڭ ئەزەلى ئىلمىدە ئۇلارنىڭ ئۇنى ئىنكار قىلىدىغانلىقى بار بولغانلىقى ئۈچۈن، ئۇلارغا پەيغەمبەرلەر كەلگەن چاغدا ئۇنىڭغا ئىمان ئېيتمىدى. ئاللاھ پەيغەمبەرلىرىنى ئىنكار قىلغان شەھەر ئاھالىسىنىڭ دىللىرىغا پىچەت ئۇرغىنىدەك، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى ئىنكار قىلغۇچى كاپىرلارنىڭ دىللىرىنىمۇ پىچەتلەيدۇ، شۇڭا ئۇلار ئىمانغا ھىدايەت قىلىنمايدۇ.
تفسیرهای عربی:
وَمَا وَجَدۡنَا لِأَكۡثَرِهِم مِّنۡ عَهۡدٖۖ وَإِن وَجَدۡنَآ أَكۡثَرَهُمۡ لَفَٰسِقِينَ
بىز پەيغەمبەرلىرى ئەۋەتىلگەن ئۈممەتلەرنىڭ كۆپىنچىسىنىڭ ئاللاھ تەۋىسيە قىلغان نەرسىلەرگە ۋاپا قىلىدىغانلىقىنى بايقىمىدۇق، بىز ئۇلارنىڭ ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنىدىغانلىقىنىمۇ بايقىمىدۇق، ئۇلارنىڭ كۆپىنچىسىنىڭ پەقەت ئاللاھنىڭ تائىتىدىن چىققۇچى ئىكەنلىكىنى بايقىدۇق.
تفسیرهای عربی:
ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِم مُّوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ فَظَلَمُواْ بِهَاۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
ئاندىن بىز مەزكۇر پەيغەمبەرلەردىن كېيىن مۇسانى راستچىللىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان روشەن دەلىل پاكىتلىرىمىز بىلەن پىرئەۋن ۋە ئۇنىڭ قەۋمىگە پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتتۇق، ئۇلار ئۇ مۆجىزىلەرنى ئىنكار قىلدى ۋە ئۇنىڭغا كاپىر بولدى. ئى پەيغەمبەر! پىرئەۋن ۋە ئۇنىڭ قەۋمىنىڭ ئاقىۋېتىنىڭ قانداق بولىدىغانلىقىغا قارىغىن، ئاللاھ ھەقىقەتەن ئۇلارنى سۇغا غەرق قىلدى ۋە ئۇلارنى دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە لەنەتكە دۇچار قىلدى.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَ مُوسَىٰ يَٰفِرۡعَوۡنُ إِنِّي رَسُولٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
ئاللاھ مۇسانى پىرئەۋننىڭ يېنىغا ئەۋەتكەن چاغدا ئۇ پىرئەۋننىڭ يېنىغا كېلىپ: ئى پىرئەۋن! مەن ھەقىقەتەن پۈتۈن مەخلۇقاتنىڭ ياراتقۇچىسى، ئۇلارنىڭ ئىگىسى ۋە ئۇلارنىڭ ئىشلىرىنى ئورۇنلاشتۇرغۇچى زات تەرىپىدىن ئەۋەتىلگەن پەيغەمبەردۇرمەن، دېدى.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• الإيمان والعمل الصالح سبب لإفاضة الخيرات والبركات من السماء والأرض على الأمة.
ئىيمان ئېيتىش ۋە ياخشى ئەمەل قىلىش؛ ئۈممەتكە ئاسمان-زېمىندىن ياخشىلىق ۋە بەرىكەتلەرنىڭ كۆپلەپ بارلىققا كېلىشىگە سەۋەب بولىدۇ.
• الصلة وثيقة بين سعة الرزق والتقوى، وإنْ أنعم الله على الكافرين فإن هذا استدراج لهم ومكر بهم.
تەقۋادارلىق بىلەن رىزىقنىڭ كەڭرى بولىشى ئارىسىدىكى مۇناسىۋەت زىچتۇر. ئەگەر ئاللاھ كاپىرلارغا نېئمەت ئاتا قىلغان بولسا، بۇ ھەقىقەتەن ئاللاھنىڭ ئۇلارنى تەدرىجى جازالايدىغانلىقى ئۈچۈندۇر.
حَقِيقٌ عَلَىٰٓ أَن لَّآ أَقُولَ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّۚ قَدۡ جِئۡتُكُم بِبَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ فَأَرۡسِلۡ مَعِيَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
مۇسا ئېيتتى: مەن ئاللاھ تەرىپىدىن پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتىلگەن چاغدا ئاللاھ نامىدىن پەقەت ھەقىقەتتىن باشقىنى ئېيتماسلىققا لايىقمەن، مەن سىلەرگە ھەقىقەتەن راستچىللىقىمنى ۋە پەرۋەردىگارىم تەرىپىدىن ئەۋەتىلگەن پەيغەمبەر ئىكەنلىكىمنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان روشەن مۆجىزە ئېلىپ كەلدىم، شۇنىڭ ئۈچۈن مەن بىلەن بىرگە ئىسرائىل ئەۋلادىنى ۋە ئۇلاردىن ئىلىنغان ئەسىرلەرنى قويۇپ بەرگىن.
تفسیرهای عربی:
فَأَلۡقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعۡبَانٞ مُّبِينٞ
تفسیرهای عربی:
وَجَآءَ ٱلسَّحَرَةُ فِرۡعَوۡنَ قَالُوٓاْ إِنَّ لَنَا لَأَجۡرًا إِن كُنَّا نَحۡنُ ٱلۡغَٰلِبِينَ
پىرئەۋن سېھرىگەرلەرنى يىغىشقا ئادەملىرىنى ئەۋەتتى، سېھرىگەرلەر پىرئەۋننىڭ قېشىغا كەلگەن چاغدا ئۇلار پىرئەۋندىن: ئەگەر سېھىرلىرىمىز بىلەن بىز مۇسانىڭ ئۈستىدىن غەلبە قىلساق بىزگە مۇكاپات بېرىلەمدۇ؟ دەپ سورىدى.
تفسیرهای عربی:
قَالَ أَلۡقُواْۖ فَلَمَّآ أَلۡقَوۡاْ سَحَرُوٓاْ أَعۡيُنَ ٱلنَّاسِ وَٱسۡتَرۡهَبُوهُمۡ وَجَآءُو بِسِحۡرٍ عَظِيمٖ
مۇسا ئۇلارنىڭ سۆزلىرىگە پەرۋا قىلماستىن پەرۋەردىگارىنىڭ نۇسرەت ئاتا قىلىدىغانلىقىغا ئىشەنگەن ھالدا ئۇلارغا: ئارغامچا ۋە ھاسىلىرىڭلارنى سىلەر تاشلاڭلار، دەپ جاۋاپ بەردى. ئۇلار ھاسا ۋە ئارغامچىلىرىنى تاشلاپ ئۇنى توغرا ھالەتتە بېلىشتىن كىشىلەرنىڭ كۆزلىرىنى باغلىدى ۋە ئۇلارنى قورقۇتىۋەتتى، ئۇلار كىشىلەرنىڭ كۆزلىرىگە چوڭ كۆرۈنىدىغان سېھىرنى كۆرسەتتى.
تفسیرهای عربی:
۞ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ أَنۡ أَلۡقِ عَصَاكَۖ فَإِذَا هِيَ تَلۡقَفُ مَا يَأۡفِكُونَ
ئاللاھ پەيغەمبىرى مۇساغا: «ئى مۇسا! ھاساڭنى تاشلىغىن» دەپ ۋەھيى قىلدى، مۇسا ھاسىنى تاشلىدى، ھاسا ئەجدىھاغا ئايلىنىپ ئۇلار ھەقىقەتلەرنى بورمىلاشتا ۋە كىشىلەرنى ئۇ ھەقىقەتەن مېڭىۋاتقان يىلانلار ئىكەن دېگەن تۇيغۇغا كەلتۈرۈشتە ئىشلەتكەن ئارغامچا ۋە ھاسىلىرىنى يۈتىۋەتتى.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• من حكمة الله ورحمته أن جعل آية كل نبي مما يدركه قومه، وقد تكون من جنس ما برعوا فيه.
ئاللاھنىڭ ھەر بىر پەيغەمبەرگە قەۋمى بىلەلەيدىغان بىر مۆجىزىنى ئاتا قىلغانلىقى، مۆجىزىنىڭ ئۇلار ياخشى بىلىدىغان ئىشلاردا بولىشى ئاللاھنىڭ ھىكمىتى ۋە رەھمىتىنىڭ جۈملىسىدىندۇر.
قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
تفسیرهای عربی:
رَبِّ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ
تفسیرهای عربی:
قَالَ فِرۡعَوۡنُ ءَامَنتُم بِهِۦ قَبۡلَ أَنۡ ءَاذَنَ لَكُمۡۖ إِنَّ هَٰذَا لَمَكۡرٞ مَّكَرۡتُمُوهُ فِي ٱلۡمَدِينَةِ لِتُخۡرِجُواْ مِنۡهَآ أَهۡلَهَاۖ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ
سېھرىگەرلەر بىر ئاللاھقا ئىمان ئېيتقىنىدىن كېيىن پىرئەۋن ئۇلارنى ئاگاھلاندۇرۇپ: سىلەر مەن رۇخسەت قىلىشتىن ئىلگىرى مۇساغا ئىمان ئېيتتىڭلار، سىلەرنىڭ مۇسا ئېلىپ كەلگەن نەرسىلەرگە ئىيمان ئېيتىشىڭلار شەھەر ئاھالىسىنى شەھەردىن ھەيدەپ چىقىرىش ئۈچۈن مۇسا بىلەن بىرلىشىپ پىلانلىغان ھىيلەڭلاردۇر. ئى سېھرىگەرلەر! سىلەر ئۆزۈڭلارغا چۈشىدىغان ئازاب ۋە دۇچار بولىدىغان جازانى ئۇزاققا قالماي بېلىسىلەر.
تفسیرهای عربی:
وَمَا تَنقِمُ مِنَّآ إِلَّآ أَنۡ ءَامَنَّا بِـَٔايَٰتِ رَبِّنَا لَمَّا جَآءَتۡنَاۚ رَبَّنَآ أَفۡرِغۡ عَلَيۡنَا صَبۡرٗا وَتَوَفَّنَا مُسۡلِمِينَ
ئى پىرئەۋن! سەن بىزنى پەقەت مۇسانىڭ قولىغا ئاساسەن كەلگەن پەرۋەردىگارىمىزنىڭ ئايەتلىرىنى تەستىقلىغانلىقىمىز ئۈچۈنلا ئەيىپلەۋاتىسەن، ئەگەر بۇ ئەيىپلەنگۈدەك گۇناھ بولسا بىزنىڭ گۇناھىمىز شۇدۇر، ئاندىن ئۇلار ئاللاھقا يېلىنىپ مۇنداق دەپ دۇئا قىلدى: ئى پەرۋەردىگارىمىز! ھەقىقەت ئۈستىدە مۇستەھكەم تۇرىشىمىز ئۈچۈن بىزگە سەۋىر ئاتا قىلغىن، بىزنى بۇيرۇقىڭغا بويسۇنىدىغان، پەيغەمبىرىڭگە ئەگىشىدىغان مۇسۇلمان پېتىمىزچە قەبزى روھ قىلغىن.
تفسیرهای عربی:
وَقَالَ ٱلۡمَلَأُ مِن قَوۡمِ فِرۡعَوۡنَ أَتَذَرُ مُوسَىٰ وَقَوۡمَهُۥ لِيُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَيَذَرَكَ وَءَالِهَتَكَۚ قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبۡنَآءَهُمۡ وَنَسۡتَحۡيِۦ نِسَآءَهُمۡ وَإِنَّا فَوۡقَهُمۡ قَٰهِرُونَ
پىرئەۋن قەۋمىنىڭ چوڭلىرى پىرئەۋنگە ئۇنى مۇسا ۋە ئۇنىڭغا ئىيمان ئېيتقان مۆئمىنلەرگە قارشى كۈشكۈرتۈپ مۇنداق دېدى: ئى پىرئەۋن! مۇسا بىلەن ئۇنىڭ قەۋمىنى زېمىندا پىتنە-پاسات تۇغدۇرۇش، سېنى ۋە ئىلاھلىرىڭنى تاشلاپ بىر ئاللاھقا ئىبادەت قىلىشقا چاقىرىش ئۈچۈن قويىۋېتەمسەن؟!، پىرئەۋن مۇنداق دېدى: بىز بەنى ئىسرائىلنىڭ ئوغۇل باللىرىنى ئۆلتۈرىمىز، ئاياللىرىنى خىزمەتكە سېلىش ئۈچۈن قالدۇرۇپ قويىمىز، بىز ئەلۋەتتە سەلتەنەت ئارقىلىق ئۇلارنىڭ ئۈستىدىن ھۆكۈمرانلىق قىلىمىز.
تفسیرهای عربی:
قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِ ٱسۡتَعِينُواْ بِٱللَّهِ وَٱصۡبِرُوٓاْۖ إِنَّ ٱلۡأَرۡضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۖ وَٱلۡعَٰقِبَةُ لِلۡمُتَّقِينَ
مۇسا ئۆز قەۋمىگە تەۋىسيە قىلىپ مۇنداق دېدى: ئى قەۋمىم! ئۆزۈڭلاردىن زىياننى يوق قىلىپ، پايدىنى قولغا كەلتۈرۈشتە بىر ئاللاھتىن مەدەت تىلەڭلار، سىلەر ئۇچۇرغان سىناققا سەۋىر قىلىڭلار، زېمىن ھەقىقەتەن بىر ئاللاھقا تەۋەدۇر، پىرئەۋنگە ۋە ئۇنىڭدىن باشقىلارغا تەۋە ئەمەس. ئاللاھ خالىغىنى بويىچە ئىنسانلار ئارىسىدا زېمىننىڭ ھۆكۈمرانلىقىنى ئالماشتۇرۇپ تۇرىدۇ، لېكىن يەر-يۈزىدىكى ياخشى ئاقىۋەت پەرۋەردىگارىنىڭ بۇيرۇقلىرىنى ئىجرا قىلىپ چەكلىمىلىرىدىن يانغان مۆئمىنلەر ئۈچۈندۇر، مۆئمىنلەر گەرچە ئىمتاھان سىناقلىرىغا ئۇچۇرسىمۇ ياخشى ئاقىۋەت ئۇلار ئۈچۈندۇر.
تفسیرهای عربی:
قَالُوٓاْ أُوذِينَا مِن قَبۡلِ أَن تَأۡتِيَنَا وَمِنۢ بَعۡدِ مَا جِئۡتَنَاۚ قَالَ عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يُهۡلِكَ عَدُوَّكُمۡ وَيَسۡتَخۡلِفَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرَ كَيۡفَ تَعۡمَلُونَ
بەنى ئىسرائىلدىن بولغان مۇسانىڭ قەۋمى ئۇنىڭغا مۇنداق دېدى: ئى مۇسا! سەن بىزگە پەيغەمبەر بولۇپ كىلىشتىن بۇرۇنمۇ ۋە كەلگەندىن كېيىنمۇ ئوغۇللىرىمىزنىڭ ئۆلتۈرۈلۈپ ئاياللىرىمىزنى خىزمەتكە قالدۇرۇش ئارقىلىق خارلىنىپ كەلدۇق، مۇسا ئۇلارغا نەسىھەت قىلىپ ۋە كەڭرىچىلىكنىڭ كېلىدىغانلىقى بىلەن خوش-خەۋەر بېرىپ مۇنداق دېدى: پەرۋەردىگارىڭلار دۈشمىنىڭلار پىرئەۋىننى ۋە ئۇنىڭ قەۋمىنى ھالاك قىلىپ، ئۇلاردىن كېيىن سىلەرنى زېمىندا كۈچلەندۇرىدۇ، شۇنىڭدىن كېيىن سىلەر ئۇنىڭغا شۈكرى ئېيتامسىلەر ياكى كاپىر بولامسىلەر ئاللاھ ئۇ ۋاقىتتا قارايدۇ.
تفسیرهای عربی:
وَلَقَدۡ أَخَذۡنَآ ءَالَ فِرۡعَوۡنَ بِٱلسِّنِينَ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلثَّمَرَٰتِ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ
ھەقىقەتەن بىز پىرئەۋن ۋە ئۇنىڭ ئەگەشكۈچىلىرىنى قەھەتچىلىك ۋە ئاچارچىلىق بىلەن جازالىدۇق، زېمىندىن چىققان مېۋىلىرىنى ۋە مېۋىلەردىن كىلىدىغان كېرىمنى كەمەيتىش بىلەن سېنىدۇق. ئۇلارنىڭ ئاللاھقا كاپىر بولغانلىقى سەۋەبلىك بۇ ئىشلارنىڭ ئاللاھ تەرىپىدىن كەلگەن ئازاب ئىكەنلىكىنى بېلىشى ۋە ئۇنىڭدىن ئىبرەت ئېلىپ ئاللاھقا تەۋبە قىلىشى ئۈمىد قىلىندى.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• موقف السّحرة وإعلان إيمانهم بجرأة وصراحة يدلّ على أنّ الإنسان إذا تجرّد عن هواه، وأذعن للعقل والفكر السّليم بادر إلى الإيمان عند ظهور الأدلّة عليه.
سېھرىگەرلەرنىڭ پوزتسىيىسى ۋە ئۇلارنىڭ جۈرئەتلىك ھالدا ئىماننى ئاشكارىلىشى، ئىنسان ھاۋايى-ھەۋەسكە ئەگەشمەي ساغلام پىكىر ۋە ئەقىلگە بويسۇنسا دەلىللەر ئاشكارا بولغان چاغدا تىزلا ھەقنى قوبۇل قىلىدىغانلىقىنى كۆرسۈتۈپ بېرىدۇ.
• أهل الإيمان بالله واليوم الآخر هم أشدّ الناس حزمًا، وأكثرهم شجاعة وصبرًا في أوقات الأزمات والمحن والحروب.
مۆئمىنلەر قىيىنچىلىق، سىناق ۋە ئۇرۇش ۋاقىتلىرىدا ئەڭ ئىرادىلىك، ئەڭ باتۇر ۋە ئەڭ سەۋىرچان كىشىلەردۇر.
فَإِذَا جَآءَتۡهُمُ ٱلۡحَسَنَةُ قَالُواْ لَنَا هَٰذِهِۦۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَيِّئَةٞ يَطَّيَّرُواْ بِمُوسَىٰ وَمَن مَّعَهُۥٓۗ أَلَآ إِنَّمَا طَٰٓئِرُهُمۡ عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
ئەگەر ئۇلارغا مولچىلىق بولۇپ، مېۋە-چىۋىلەر كۆپلەپ ھوسۇل ئىلىنىپ، بازار ئەرزانچىلىق بولسا ئۇلار: بىز بۇنىڭغا ھەقلىق بولغانلىقىمىز ئۈچۈن ۋە ئۇ نەرسىلەر بىزگە تەۋە بولغانلىقى ئۈچۈن بىزگە بېرىلدى، دەيدۇ. ئەگەر ئۇلارغا قۇرغاقچىلىق، قەھەتچىلىك، كېسەللىكنىڭ كۆپىيىشى ۋە ئۇنىڭدىن باشقا بىرەر مۇسىيبەت يەتسە، ئۇلار مۇسا ۋە ئۇنىڭ بىلەن بىرگە بولغان بەنى ئىسرائىلنىڭ شۇملىقىدىن كەلدى دەيدۇ. ھەقىقەت شۇكى ئۇلارغا يەتكەن نەرسىلەرنىڭ ھەممىسى ئاللاھنىڭ تەقدىرى بىلەن كەلگەندۇر. مۇسانىڭ ئۇلارغا بەددۇئا قىلغىنىدىن باشقا مۇسا ۋە بەنى ئىسرائىلنىڭ بۇنىڭ بىلەن ھېچ ئالاقىسى يوقتۇر، لېكىن ئۇلارنىڭ تولىسى بۇنى بىلمەيدۇ، شۇڭا بۇ ئىشلارنى ئاللاھتىن باشقىغا نىسبەت بېرىدۇ.
تفسیرهای عربی:
وَقَالُواْ مَهۡمَا تَأۡتِنَا بِهِۦ مِنۡ ءَايَةٖ لِّتَسۡحَرَنَا بِهَا فَمَا نَحۡنُ لَكَ بِمُؤۡمِنِينَ
پىرئەۋن قەۋمى ھەقىقەتكە بويۇنتاۋلىق قىلىپ مۇساغا: بىزنى دىنىمىزدىن چەكلەش ئۈچۈن دىنىمىزنىڭ باتىللىقىغا ۋە ئۆزۈڭ ئېلىپ كەلگەن نەرسىنىڭ راستلىقىغا، ھەرقانداق مۆجىزە ۋە دەلىل كەلتۈرسەڭمۇ بىز ساڭا ھەرگىز ئىشەنمەيمىز، دېدى.
تفسیرهای عربی:
فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلطُّوفَانَ وَٱلۡجَرَادَ وَٱلۡقُمَّلَ وَٱلضَّفَادِعَ وَٱلدَّمَ ءَايَٰتٖ مُّفَصَّلَٰتٖ فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَكَانُواْ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ
ئۇلار ھەقىقەتنى ئىنكار قىلىپ سەركەشلىك قىلغانلىقىغا قارىتا جازالاش ئۈچۈن بىز ئۇلارغا نۇرغۇن سۇنى ئەۋەتتۇق، سۇ ئۇلارنىڭ زىرائەتلىرى ۋە مېۋىلىرىنى ۋەيران قىلدى. بىز ئۇلارغا چىكەتكىنى ئەۋەتتۇق، چىكەتكە ئۇلارنىڭ مەھسۇلاتلىرىنى يىدى. بىز ئۇلارغا زىرائەتلەرگە ياكى چاچ ئارىسىغا يەرلىشىپ ئىنسانغا زىيان يەتكۈزىدىغان پىتنى ئەۋەتتۇق. بىز ئۇلارغا پاقىلارنى ئەۋەتتۇق، پاقىلار ئۇلارنىڭ قاچىلىرىنى توشقۇزۇپ يېمەكلىكلىرىنى بۇزىۋەتتى ۋە ئۇلارنىڭ ئۇيقۇسىنى بۇزىۋەتتى. بىز ئۇلارغا قاننى ئەۋەتتۇق، ئۇلارنىڭ قۇدۇقلىرى ۋە دەريالىرىنىڭ سۈيلىرى قانغا ئۆزگۈرۈپ كەتتى، بىز بۇلارنىڭ ھەممىسىنى ئايرىم-ئايرىم ئارقا-ئارقىدىن روشەن مۆجىزە قىلىپ ئەۋەتتۇق. بۇ جازالار ئۇلارغا يەتكەن بولسىمۇ ئۇلار ئاللاھقا ئىيمان ئېيتىشتىن، مۇسا ئېلىپ كەلگەن نەرسىنى تەستىقلاشتىن چوڭچىلىق قىلدى، ئۇلار گۇناھكار قەۋم بولۇپ باتىلدىن يىراق تۇرمايتتى، ھىدايەت يولىغا ماڭمايتتى.
تفسیرهای عربی:
وَلَمَّا وَقَعَ عَلَيۡهِمُ ٱلرِّجۡزُ قَالُواْ يَٰمُوسَى ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِندَكَۖ لَئِن كَشَفۡتَ عَنَّا ٱلرِّجۡزَ لَنُؤۡمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرۡسِلَنَّ مَعَكَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
ئۇلارغا بۇ ئازابلار يەتكەن چاغدا ئۇلار مۇسانىڭ قېشىغا كېلىپ ئۇنىڭغا: ئى مۇسا! تەۋبە قىلسا ئازاپنى كۆتۈرۋېتىشتىن ئىبارەت ساڭا ۋەدە قىلىنغان نەرسە بىلەن بىز ئۇچرىغان ئازابنى بىزدىن كۆتۈرۋېتىشكە پەيغەمبەرلىكىڭ بىلەن پەرۋەردىگارىڭغا دۇئا قىلغىن، ئەگەر سەن بىزدىن بۇ ئازابنى كۆتۈرۋەتسەڭ بىز ساڭا چوقۇم ئىمان ئېيتىمىز، ۋە ئىسرائىل ئەۋلادىنى چوقوم سەن بىلەن بىرگە قويىۋېتىمىز، دېگەن ئىدى.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا كَشَفۡنَا عَنۡهُمُ ٱلرِّجۡزَ إِلَىٰٓ أَجَلٍ هُم بَٰلِغُوهُ إِذَا هُمۡ يَنكُثُونَ
بىز ئۇلارنى سۇغا غەرق قىلىشىمىزدىن ئىلگىرى ئۇلاردىن ئازابنى ۋاقىتلىق كۆتۈرۋەتكەن چېغىمىزدا ئۇلار توساتتىن مۇساغا ئىمان ئېيتىش ۋە بەنى ئىسرائىلنى قويۇپ بېرىشتىن ئىبارەت ئەھدىلىرىنى بۇزدى، يەنى ئۇلار كۇپۇرلىقىنى داۋاملاشتۇردى، ئىسرائىل ئەۋلادىنى مۇسا بىلەن بىرگە قويۇپ بېرىشكە ئۇنىمىدى.
تفسیرهای عربی:
فَٱنتَقَمۡنَا مِنۡهُمۡ فَأَغۡرَقۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡيَمِّ بِأَنَّهُمۡ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَكَانُواْ عَنۡهَا غَٰفِلِينَ
ئۇلارنى ھالاك قىلىش ۋاقتى يېتىپ كەلگەن ۋاقىتتا ئۇلار ئايەتلىرىمىزنى ئىنكار قىلغانلىقى ۋە ئايەتلىرىمىز دالالەت قىلغان شەكسىز ھەقىقەتتىن يۈز ئۆرۈگەنلىكى ئۈچۈن ئۇلارنى دېڭىزغا غەرق قىلىپ جازالىدۇق،
تفسیرهای عربی:
وَأَوۡرَثۡنَا ٱلۡقَوۡمَ ٱلَّذِينَ كَانُواْ يُسۡتَضۡعَفُونَ مَشَٰرِقَ ٱلۡأَرۡضِ وَمَغَٰرِبَهَا ٱلَّتِي بَٰرَكۡنَا فِيهَاۖ وَتَمَّتۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ ٱلۡحُسۡنَىٰ عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ بِمَا صَبَرُواْۖ وَدَمَّرۡنَا مَا كَانَ يَصۡنَعُ فِرۡعَوۡنُ وَقَوۡمُهُۥ وَمَا كَانُواْ يَعۡرِشُونَ
بىز پىرئەۋن ۋە ئۇنىڭ قەۋمى بوزەك قىلغان بەنى ئىسرائىلنى زېمىننىڭ شەرق ۋە غەرب تەرەپلىرىگە مىراسخۇر قىلدۇق. بۇ يەردە تىلغا ئېلىنغان زېمىندىن شام شەھەرلىرى مەقسەت قىلىنىدۇ. ئاللاھ بۇ شەھەرلەردە زىرائەت ۋە مېۋىلەرنى ئەڭ مۇكەممەل رەۋىشتە چىقىرىش ئارقىلىق ئۇ شەھەرلەرنى بەرىكەتلىك قىلدى. ئى پەيغەمبەر! پەرۋەردىگارىڭنىڭ گۈزەل سۆزى ئىشقا ئاشتى، ئۇ بولسىمۇ ئاللاھ تائالانىڭ مۇنۇ سۆزىدۇر: «بىز (مىسىر) زېمىنىدا بوزەك قىلىنغانلارغا مەرھەمەت قىلىشنى ئىرادە قىلىمىز، ئۇلارنى يولباشچىلاردىن قىلىشنى، ئۇلارنى پىرئەۋن ۋە ئۇنىڭ قەۋمىنىڭ (مۈلكىگە) ۋارىس قىلىشنى ئىرادە قىلىمىز» [سۈرە قەسەس 5-ئايەت]. ئىسرائىل ئەۋلادى پىرئەۋن ۋە ئۇنىڭ قەۋمى تەرىپىدىن ئۇچرىغان ئەزىيەتكە سەۋىر قىلغانلىقى ئۈچۈن پەرۋەردىگارىڭ زېمىندا ئۇلارنى كۈچلەندۈردى، بىز پىرئەۋىننىڭ ئېكىنزارلىقى ۋە ئۇ بىنا قىلغان تۇرالغۇلىرىنى ۋە قەسىرلىرىنى ۋەيران قىلدۇق.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• الخير والشر والحسنات والسيئات كلها بقضاء الله وقدره، لا يخرج منها شيء عن ذلك.
ياخشىلىق ۋە يامانلىقنىڭ ھەممىسى ئاللاھنىڭ تەقدىرى بىلەن بولىدۇ، ھېچ نەرسە ئاللاھنىڭ تەقدىرىدىن چىقىپ كەتمەيدۇ.
• شأن الناس في وقت المحنة والمصائب اللجوء إلى الله بدافع نداء الإيمان الفطري.
مۇسىبەت ۋە سىناق ۋاقىتلىرىدا ئىنسالارنىڭ قىلىدىغان ئىشى، ئىماننىڭ تۈرتكىسى بىلەن ئاللاھقا يالۋۇرۇشتۇر.
• يحسن بالمؤمن تأمل آيات الله وسننه في الخلق، والتدبر في أسبابها ونتائجها.
مۆئمىن ئاللاھنىڭ مۆجىزىلىرى، مەخلۇقاتلار ئارىسىدىكى قانۇنيەتلىرى ۋە ئۇنىڭ سەۋەب نەتىجىلىرى ھەققىدە ئوبدان ئويلىنىشى ياخشىدۇر.
وَجَٰوَزۡنَا بِبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱلۡبَحۡرَ فَأَتَوۡاْ عَلَىٰ قَوۡمٖ يَعۡكُفُونَ عَلَىٰٓ أَصۡنَامٖ لَّهُمۡۚ قَالُواْ يَٰمُوسَى ٱجۡعَل لَّنَآ إِلَٰهٗا كَمَا لَهُمۡ ءَالِهَةٞۚ قَالَ إِنَّكُمۡ قَوۡمٞ تَجۡهَلُونَ
مۇسا ھاسىسى بىلەن دېڭىزغا ئۇرغان چاغدا دېڭىز يېرىلدى، بىز بەنى ئىسرائىلنى دېڭىزدىن ئۆتكۈزۋەتتۇق، ئۇلار ئاللاھنى قويۇپ بۇتلارغا ئىبادەت قىلىدىغان بىر قەۋىمنىڭ يېنىدىن ئۆتكەندە ئۇلار مۇساغا: ئى مۇسا! خۇددى ئۇلارنىڭ ئاللاھنى قويۇپ ئىبادەت قىلىدىغان بۇتلىرى بولغىنىدەك بىزگىمۇ ئىبادەت قىلىدىغان بۇت ئورنۇتۇپ بەرگىن دېدى. مۇسا ئۇلارغا: ئى قەۋمىم! سىلەر ھەقىقەتەن ئاللاھنى بىر دەپ بېلىش ۋە ئۇلۇغلاشتىن ئىبارەت ئۈستۈڭلارغا ۋاجىپ بولغان ۋە ئاللاھقا شېرىك كەلتۈرۈشتىن ئىبارەت چەكلەنگەن نەرسىلەردىن جاھىل قەۋىم ئىكەنسىلەر، دېدى.
تفسیرهای عربی:
قَالَ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ أَبۡغِيكُمۡ إِلَٰهٗا وَهُوَ فَضَّلَكُمۡ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ
مۇسا قەۋمىگە: ئى قەۋمىم! سىلەر ئاللاھنىڭ بۈيۈك مۆجىزىلىرىنى كۆرگەن تۇرساڭلار، ئاللاھ سىلەرگە دۈشمىنىڭلارنى ھالاك قىلىش، سىلەرنى زېمىندا ئورۇن باسار قىلىش ۋە كۈچلەندۇرۇشتىن ئىبارەت نېئمەتلىرى ئارقىلىق زامانىڭلاردىكى جاھان ئەھلىدىن ئارتۇق قىلغان تۇرسا، سىلەرگە ئىبادەت قىلىشىڭلار ئۈچۈن ئۇنىڭدىن باشقا ئىلاھ ئىزدەمدىم ؟!، دېدى.
تفسیرهای عربی:
وَإِذۡ أَنجَيۡنَٰكُم مِّنۡ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ يَسُومُونَكُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ يُقَتِّلُونَ أَبۡنَآءَكُمۡ وَيَسۡتَحۡيُونَ نِسَآءَكُمۡۚ وَفِي ذَٰلِكُم بَلَآءٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَظِيمٞ
ئى بەنى ئىسرائىل! ئېسىڭلارغا ئېلىڭلار، ئۆز ۋاقتىدا بىز سىلەرنى پىرئەۋن ۋە قەۋمىنىڭ خارلىشىدىن قۇتقۇزدۇق، ئۇلار سىلەرگە ئوغۇل بالىلىرىڭلارنى ئۆلتۇرۇش، ئاياللىرىڭلارنى خىزمەتكە سېلىش ئۈچۈن قالدۇرۇپ قويۇشتىن ئىبارەت تۈرلۈك خارلىقنى تېتىتاتتى. سىلەرنى پىرئەۋن ۋە ئۇنىڭ قەۋمىدىن قۇتقۇزۇشتا شۈكرى قىلىشىڭلارنى تەقەززا قىلىدىغان پەرۋەردىگارىڭلار تەرەپتىن زور سىناق مەۋجۇتتۇر.
تفسیرهای عربی:
۞ وَوَٰعَدۡنَا مُوسَىٰ ثَلَٰثِينَ لَيۡلَةٗ وَأَتۡمَمۡنَٰهَا بِعَشۡرٖ فَتَمَّ مِيقَٰتُ رَبِّهِۦٓ أَرۡبَعِينَ لَيۡلَةٗۚ وَقَالَ مُوسَىٰ لِأَخِيهِ هَٰرُونَ ٱخۡلُفۡنِي فِي قَوۡمِي وَأَصۡلِحۡ وَلَا تَتَّبِعۡ سَبِيلَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
ئاللاھ پەيغەمبىرى مۇساغا مۇناجات قىلىشى ئۈچۈن ئوتتۇز كېچىنى ۋەدە قىلدى، ئاندىن يەنە ئاللاھ ئۇنىڭغا ئون كېچىنى قوشۇپ بەردى، شۇنىڭ بىلەن قىرىق كېچە بولدى. مۇسا ئەلەيھىسسالام پەرۋەردىگارى بىلەن مۇناجاتلىشىش ئۈچۈن بارماقچى بولغان چاغدا قېرىندىشى ھارۇنغا: ئى ھارۇن! قەۋمىمگە مېنىڭ ئورۇن باسارىم بولۇپ تۇرغىن، ياخشى سىياسەت يۈرگۈزۈش ۋە كۆيۈنۈش ئارقىلىق ئۇلارنىڭ ئىشىنى ئىسلاھ قىلغىن، گۇناھ -مەئسىيەت ئۆتكۈزۈش ئارقىلىق بۇزۇقچىلىق قىلغۇچىلارنىڭ يولىدا ماڭمىغىن، ئاسىيلارغا ياردەمچى بولمىغىن، دېدى.
تفسیرهای عربی:
وَلَمَّا جَآءَ مُوسَىٰ لِمِيقَٰتِنَا وَكَلَّمَهُۥ رَبُّهُۥ قَالَ رَبِّ أَرِنِيٓ أَنظُرۡ إِلَيۡكَۚ قَالَ لَن تَرَىٰنِي وَلَٰكِنِ ٱنظُرۡ إِلَى ٱلۡجَبَلِ فَإِنِ ٱسۡتَقَرَّ مَكَانَهُۥ فَسَوۡفَ تَرَىٰنِيۚ فَلَمَّا تَجَلَّىٰ رَبُّهُۥ لِلۡجَبَلِ جَعَلَهُۥ دَكّٗا وَخَرَّ مُوسَىٰ صَعِقٗاۚ فَلَمَّآ أَفَاقَ قَالَ سُبۡحَٰنَكَ تُبۡتُ إِلَيۡكَ وَأَنَا۠ أَوَّلُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
مۇسا بەلگىلەنگەن ۋاقىتتا پەرۋەردىگارى بىلەن مۇناجاتلىشىش ئۈچۈن كەلگەندە ۋە پەرۋەردىگارى ئۇنىڭغا بۇيرۇق -چەكلىمىلەر ھەققىدە بىۋاستە سۆز قىلغان چاغدا، مۇسانىڭ نەپسى پەرۋەردىگارىنى كۆرۈشكە ئىنتىزار بولۇپ پەرۋەردىگارىدىن ماڭا ئۆزەڭنى كۆرسەتكىن دەپ سورىدى، پەرۋەردىگارى ئۇنىڭغا: سېنىڭ مېنى كۆرۈش قۇدرىتىڭ يوق بولغانلىقى ئۈچۈن بۇ دۇنيادا مېنى ھەرگىز كۆرەلمەيسەن، لېكىن مەن تاغقا تەجەللى قىلغان ۋاقتىمدا تاغقا قارىغىن، ئەگەر تاغ كۇكۇم-تالقان بولماستىن ئۆز ئورنىدا تۇرالىسا مېنى كۆرەلەيسەن، ئەگەر تاغ تۈپتۈز بولۇپ كەتسە مېنى بۇ دۇنيادا ھەرگىز كۆرەلمەيسەن دېدى. ئاللاھ تائالا تاغقا تەجەللى قىلغان ئىدى، تاغ تەپ-تۈز بولۇپ كەتتى. مۇسا بىھۇش بولۇپ يېقىلدى، مۇسا ھۇشىغا كەلگەن چاغدا: ئى پەرۋەردىگارىم! سەن نالايىق نەرسىلەردىن پاكتۇرسەن، مەن دۇنيادا سېنى كۆرۈشتىن ئىبارەت سەندىن سورىغان نەرسىلەردىن ساڭا تەۋبە قىلدىم، مەن قەۋمىم ئىچىدىكى ئەڭ ئاۋۋال ئىمان ئېيتقان مۇسۇلمانمەن، دېدى.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• تؤكد الأحداث أن بني إسرائيل كانوا ينتقلون من ضلالة إلى أخرى على الرغم من وجود نبي الله موسى بينهم.
ئەينى زاماندىكى ۋەقەلىكلەر شۇنى تەكىتلەيدۇكى، ئارىسىدا ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرى مۇسا ئەلەيھىسسالام بار بولسىمۇ ئۇلار بىر ئازغۇنلۇقتىن يەنە بىر ئازغۇنلۇققا يۆتكەلگەن ئىدى.
• من مظاهر خذلان الأمة أن تُحَسِّن القبيح، وتُقَبِّح الحسن بمجرد الرأي والأهواء.
ھاۋايى-ھەۋەس ياكى شەخسىي كۆزقاراشلىرىغا تايىنىپ يامان ئىشنى ياخشى، ياخشى ئىشنى يامان كۆرسۈتۈش قاتارلىقلار ئۈممەتنى خارلىققا ئىلىپ بارىدىغان كۆرۈنۈشلەرنىڭ قاتارىدىندۇر.
قَالَ يَٰمُوسَىٰٓ إِنِّي ٱصۡطَفَيۡتُكَ عَلَى ٱلنَّاسِ بِرِسَٰلَٰتِي وَبِكَلَٰمِي فَخُذۡ مَآ ءَاتَيۡتُكَ وَكُن مِّنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
ئاللاھ مۇسا ئەلەيھىسسالامغا: ئى مۇسا! مەن ھەقىقەتەن سېنى كىشىلەر ئارىسىدىن پەيغەمبەرلىككە تاللاپ ئۇلارغا پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتتىم، مەن بىلەن بىۋاستە سۆزلىشىشكە تاللىدىم، مەن ساڭا ئاتا قىلغان بۇ بۈيۈك شەرەپنى قۇبۇل قىلغىن، بۇ بۈيۈك شەرەپكە نائىل بولغانلىقىڭ ئۈچۈن ماڭا شۈكرى قىلغۇچىلاردىن بولغىن، دېدى.
تفسیرهای عربی:
وَكَتَبۡنَا لَهُۥ فِي ٱلۡأَلۡوَاحِ مِن كُلِّ شَيۡءٖ مَّوۡعِظَةٗ وَتَفۡصِيلٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ فَخُذۡهَا بِقُوَّةٖ وَأۡمُرۡ قَوۡمَكَ يَأۡخُذُواْ بِأَحۡسَنِهَاۚ سَأُوْرِيكُمۡ دَارَ ٱلۡفَٰسِقِينَ
بىز مۇساغا ياغاچ ياكى باشقا تاختىلارغا ئىسرائىل ئەۋلادىنىڭ دىنى ۋە دۇنيالىق ئىشلىرىنى، ۋەز-نەسىھەت قۇبۇل قىلىدىغان كىشى ئۈچۈن ۋەز-نەسىھەتنى ۋە تەپسىلاتىغا ئېھتىياجى چۈشىدىغان ئەھكاملارنىڭ ھەممىسىنى كونكىرت قىلىپ يېزىپ بەردۇق. ئى مۇسا! تەۋراتنى مەھكەم تۇتقىن. بەنى ئىسرائىل قەۋمىنى سەۋىر قىلىش ۋە ئەپۇ قىلىشقا ئوخشاش مۇكاپاتى كاتتا گۈزەل ئىشلارنى ئەڭ مۇكەممەل رەۋىشتە ئادا قىلىشقا بۇيرىغىن. بۇيرۇقىمغا قارشى چىققان، ماڭا ئىتائەتسىزلىك قىلغان ئادەمنىڭ ئاقىۋېتىنى، شۇنداقلا ئۇ دۇچ كەلگەن ھالاكەت ۋە ۋەيرانچىلىقنى سىلەرگە كۆرسىتىمەن.
تفسیرهای عربی:
سَأَصۡرِفُ عَنۡ ءَايَٰتِيَ ٱلَّذِينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَإِن يَرَوۡاْ كُلَّ ءَايَةٖ لَّا يُؤۡمِنُواْ بِهَا وَإِن يَرَوۡاْ سَبِيلَ ٱلرُّشۡدِ لَا يَتَّخِذُوهُ سَبِيلٗا وَإِن يَرَوۡاْ سَبِيلَ ٱلۡغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبِيلٗاۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَكَانُواْ عَنۡهَا غَٰفِلِينَ
ئاللاھ: ھەقىقەتكە ناھەق تەكەببۇرلۇق قىلىدىغان بەندىلىرىمنى جانلىقلار ۋە ئۇپۇقلاردىكى مۆجىزىلىرىمدىن ئىبرەت ئالدۇرمايمەن ۋە كىتابىمنىڭ ئايەتلىرىنى چۈشنىشكە نېسىپ قىلمايمەن دېدى. ئەگەر ئۇلار بارلىق مۆجىزىلەرنى كۆرسىمۇ ئۇنىڭغا قارشى چىقىپ، ئۇنىڭدىن يۈز ئۆرىگەنلىكى، ئاللاھ ۋە ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرىنىڭ بەلگىلىمىلىرىگە خىلاپلىق قىلغانلىقى ئۈچۈن ئۇنىڭغا ئىشەنمەيدۇ. ئەگەر ئۇلار ئاللاھنىڭ رازىلىقىغا يەتكۈزۈدىغان ھەق يولنى كۆرسىمۇ ئۇنىڭدا ماڭمايدۇ ۋە قىزىقمايدۇ. ئەگەر ئۇلار ئاللاھنىڭ غەزىپىگە ئېلىپ بارىدىغان ئازغۇنلۇق ۋە گۇمراھلىق يولىنى كۆرسە ئۇنىڭدا ماڭىدۇ، ئۇلار پەيغەمبەرلەر ئېلىپ كەلگەن نەرسىنىڭ راستلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان ئاللاھنىڭ بۈيۈك مۆجىزىلىرىنى ئىنكار قىلغانلىقلىرى ۋە ئۇنىڭدىن ئىبرەت ئىلىشتىن غەپلەتتە قالغانلىقلىرى تۈپەيلى ئۇ مۇسىبەتلەرگە ئۇچرىدى.
تفسیرهای عربی:
وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَلِقَآءِ ٱلۡأٓخِرَةِ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡۚ هَلۡ يُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
پەيغەمبەرلىرىمىزنىڭ راستلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان ئايەتلىرىمىزنى ئىنكار قىلغان، قىيامەت كۈنى ئاللاھقا مۇلاقات بولۇشنى ئىنكار قىلغان كىشىلەرنىڭ تائەت-ئىبادەت تۈرىدىكى ئەمەللىرى بىكار بولۇپ كېتىدۇ. ئىمانى بولمىغانلىقى ئۈچۈن قىلغان ياخشى ئەمەللىرىگە ساۋاپ بېرىلمەيدۇ، ئۇلارغا قىيامەت كۈنى پەقەت كۇپۇرلىقى ۋە ئاللاھقا شېرىك كەلتۈرگەنلىكىگە كۆرە جازا بېرىلىدۇ، بۇنىڭ جازاسى دەۋزەختە مەڭگۈ قېلىشتۇر.
تفسیرهای عربی:
وَٱتَّخَذَ قَوۡمُ مُوسَىٰ مِنۢ بَعۡدِهِۦ مِنۡ حُلِيِّهِمۡ عِجۡلٗا جَسَدٗا لَّهُۥ خُوَارٌۚ أَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّهُۥ لَا يُكَلِّمُهُمۡ وَلَا يَهۡدِيهِمۡ سَبِيلًاۘ ٱتَّخَذُوهُ وَكَانُواْ ظَٰلِمِينَ
مۇسا ئەلەيھىسسالام پەرۋەردىگارى بىلەن مۇناجاتلىشىش ئۈچۈن كەتكىنىدىن كېيىن مۇسانىڭ قەۋمى زىننەت بۇيۇملىرىدىن جانسىز ئەمما مۆرەيدىغان موزاينىڭ ھەيكىلىنى ياساپ چىقتى. ئۇلار بۇ موزاينىڭ ئۆزلىرىگە سۆزلىيەلمەيدىغانلىقىنى، ھىسسىي ياكى مەنىۋىي ياخشىلىق يوللىرىغا يىتەكلىيەلمەيدىغانلىقىنى، ھېچقانداق پايدا ياكى زىيان يەتكۈزەلمەيدىغانلىقىنى بىلمىدىمۇ؟. ئۇلار موزاينى ئۆزلىرىگە مەبۇد قىلىۋېلىش سەۋەبلىك ئۆز نەپسىگە زۇلۇم قىلغۇچىلاردىن بولدى.
تفسیرهای عربی:
وَلَمَّا سُقِطَ فِيٓ أَيۡدِيهِمۡ وَرَأَوۡاْ أَنَّهُمۡ قَدۡ ضَلُّواْ قَالُواْ لَئِن لَّمۡ يَرۡحَمۡنَا رَبُّنَا وَيَغۡفِرۡ لَنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
ئۇلار مۇزاينى مەبۇد قىلىۋېلىش ئارقىلىق توغرا يولدىن ئازغانلىقىنى بىلگەن چاغدا تىڭىرقاپ ۋە پۇشايمان قىلىپ: ئەگەر پەرۋەردىگارىمىز بىزنى تائەتكە مۇۋەپپەق قىلىش ئارقىلىق بىزگە رەھىم قىلمىغان بولسا ۋە ئىلگىرىكى موزايغا ئىبادەت قىلغانلىقىمىزنى مەغپىرەت قىلمىغان بولسا ئىدى، بىز ئەلۋەتتە دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە زىيان تارتقۇچىلاردىن بولۇپ قالاتتۇق، دېدى.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• على العبد أن يكون من المُظْهِرين لإحسان الله وفضله عليه، فإن الشكر مقرون بالمزيد.
بەندە ئاللاھنىڭ ئۆزىگە ئاتا قىلغان ئېھسان ۋە پەزىلىتىنى ئاشكارىلىشى كېرەك، نېئمەتكە شۈكۈر قىلىش نېئمەتنىڭ زىيادە بولۇشىغا سەۋەب بولىدۇ.
• على العبد الأخذ بالأحسن في الأقوال والأفعال.
• يجب تلقي الشريعة بحزم وجد وعزم على الطاعة وتنفيذ ما ورد فيها من الصلاح والإصلاح ومنع الفساد والإفساد.
شەرىئەتنى تائەت-ئىبادەت قىلىش، ياخشىلىقنى ئىجرا قىلىش، يامانلىقتىن چەكلەش نىيىتىدە تىرىشىپ ئۆگىنىش لازىم.
• على العبد إذا أخطأ أو قصَّر في حق ربه أن يعترف بعظيم الجُرْم الذي أقدم عليه، وأنه لا ملجأ من الله في إقالة عثرته إلا إليه.
بەندە خاتالاشقان ياكى پەرۋەردىگارىنىڭ ھەققىدە نۇقسانلىق ئۆتكۈزگەن ۋاقىتتا ئۆزى ئۆتكۈزگەن جىنايەتنىڭ چوڭلىقىنى ۋە خاتالىقتىن يېنىشنىڭ پەقەت ئاللاھ تەرەپكىلا بولىدىغانلىقىنى ئىتراپ قىلىشى كېرەك.
وَلَمَّا رَجَعَ مُوسَىٰٓ إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ غَضۡبَٰنَ أَسِفٗا قَالَ بِئۡسَمَا خَلَفۡتُمُونِي مِنۢ بَعۡدِيٓۖ أَعَجِلۡتُمۡ أَمۡرَ رَبِّكُمۡۖ وَأَلۡقَى ٱلۡأَلۡوَاحَ وَأَخَذَ بِرَأۡسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُۥٓ إِلَيۡهِۚ قَالَ ٱبۡنَ أُمَّ إِنَّ ٱلۡقَوۡمَ ٱسۡتَضۡعَفُونِي وَكَادُواْ يَقۡتُلُونَنِي فَلَا تُشۡمِتۡ بِيَ ٱلۡأَعۡدَآءَ وَلَا تَجۡعَلۡنِي مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
مۇسا ئەلەيھىسسالام پەرۋەردىگارى بىلەن مۇناجاتلىشىپ قەۋمىنىڭ يېنىغا قايتقاندا، ئۇلارنىڭ موزايغا ئىبادەت قىلىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ قاتتىق غەزەپلەنگەن ۋە غەمگە چۆككەن ھالدا قەۋمىگە: ئى قەۋمىم! مەن كەتكەندىن كېيىن سىلەر نەقەدەر يامان ئىش قىلدىڭلار-ھە! چۈنكى ئۇ قىلمىشىڭلار ھالاكەت ۋە بەخىتسىزلىككە ئېلىپ بارىدۇ، سىلەر مېنى كۈتۈپ تۇرۇشتىن زېرىكىپ موزايغا ئىبادەت قىلدىڭلارمۇ؟! دېدى. مۇسا ئەلەيھىسسالام قاتتىق قايغۇرغان ۋە غەزەپلەنگەنلىكتىن تاختايلارنى ئاتتى. قېرىندىشى ھارۇننىڭ ئۇلارنىڭ موزايغا ئىبادەت قىلغانلىقىنى كۆرۈپ تۇرۇپ ئۇلارنى چەكلىمىگەنلىكى ۋە ئۇلار بىلەن بىرگە قالغانلىقى ئۈچۈن ئۇنىڭ چېچى ۋە ساقىلىدىن تۇتۇپ ئۆزى تەرەپكە تارتتى. ھارۇن مۇساغا ئۇنىڭ كۆيۈنۈشىنى تەلەپ قىلىپ ئۆزرە ئېيتقان ھالدا مۇنداق دېدى: ئى قېرىندىشىم قەۋم ھەقىقەتەن مېنى ئاجىز دەپ ئويلاپ بوزەك قىلدى، ئۇلار مېنى ئۆلتۈرۋەتكىلى تاس قالدى، مېنى دۈشمەنلىرىمنى خۇشال قىلىدىغان جازا بىلەن جازالىمىغىن. ماڭا غەزەپلەنگەنلىكىڭ سەۋەبلىك مېنى ئاللاھنىڭ غەيرىگە ئىبادەت قىلىش ئارقىلىق ئۆزىگە زۇلۇم قىلغۇچى قەۋىمنىڭ قاتارىدىن ھېسابلىمىغىن.
تفسیرهای عربی:
قَالَ رَبِّ ٱغۡفِرۡ لِي وَلِأَخِي وَأَدۡخِلۡنَا فِي رَحۡمَتِكَۖ وَأَنتَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ
مۇسا پەرۋەردىگارىغا دۇئا قىلىپ مۇنداق دېدى: ئى پەرۋەردىگارىم! ماڭا ۋە قېرىندىشىم ھارۇنغا مەغپىرەت قىلغىن، بىزنى رەھمىتىڭ دائىرىسىگە كىرگۈزگىن، رەھمىتىڭ بىزنى ھەر تەرەپتىن قورشاپ تۇرىدىغان قىلغىن. ئى پەرۋەردىگارىمىز! سەن بىزگە ھەرقانداق رەھىم قىلغۇچىدىنمۇ رەھىم قىلغۇچىدۇرسەن.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ ٱلۡعِجۡلَ سَيَنَالُهُمۡ غَضَبٞ مِّن رَّبِّهِمۡ وَذِلَّةٞ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُفۡتَرِينَ
شۈبھىسىزكى، موزاينى ئىبادەت قىلىدىغان ئىلاھ قىلىۋالغانلار پەرۋەردىگارىنى غەزەپلەندۈرگەنلىكى ۋە مەنسىتمىگەنلىكى ئۈچۈن پەرۋەردىگارىنىڭ ئېغىر غەزىپىگە ئۇچرايدۇ ۋە بۇ دۇنيادا خارلىققا قالىدۇ، ئاللاھقا يالغاننى توقۇغۇچىلارغا مۇشۇنداق جازا بېرىمىز.
تفسیرهای عربی:
وَٱلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِهَا وَءَامَنُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
شېرىك ۋە گۇناھ-مەئسىيەتتىن ئىبارەت يامان ئەمەللەرنى قىلىپ قويۇپ، ئىمان ئېيتىپ ۋە گۇناھ -مەئسىيەتلەردىن چەكلىنىش ئارقىلىق ئاللاھقا تەۋبە قىلغانلارنى، يەنى بۇ تەۋبىدىن كىيىن شېرىكتىن ئىمانغا، گۇناھ-مەئسىيەتتىن تائەت -ئىبادەتكە قايتقانلارنى پەرۋەردىگارىڭ ھەقىقەتەن ئۇلارنىڭ گۇناھلىرىنى يېپىش ۋە كەچۈرۈش قىلىش ئارقىلىق ئۇلارنى مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر ۋە رەھىم قىلغۇچىدۇر.
تفسیرهای عربی:
وَلَمَّا سَكَتَ عَن مُّوسَى ٱلۡغَضَبُ أَخَذَ ٱلۡأَلۡوَاحَۖ وَفِي نُسۡخَتِهَا هُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلَّذِينَ هُمۡ لِرَبِّهِمۡ يَرۡهَبُونَ
مۇسا ئەلەيھىسسالام غەزىپى بېسىلغاندىن كېيىن ئاچچىقلىغانلىقى ئۈچۈن تاشلىۋەتكەن تاختايلارنى ئالدى، بۇ تاختايلار ئازغۇنلۇقتىن ھىدايەت تېپىش ۋە ھەقىقەتنى بايان قىلىشنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ۋە پەرۋەردىگارىنىڭ جازاسىدىن ئەندىشىلەنگەن، پەرۋەردىگارىنىڭ ئازابىدىن قورۇققان كىشىلەر ئۈچۈن رەھمەتنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئىدى.
تفسیرهای عربی:
وَٱخۡتَارَ مُوسَىٰ قَوۡمَهُۥ سَبۡعِينَ رَجُلٗا لِّمِيقَٰتِنَاۖ فَلَمَّآ أَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ قَالَ رَبِّ لَوۡ شِئۡتَ أَهۡلَكۡتَهُم مِّن قَبۡلُ وَإِيَّٰيَۖ أَتُهۡلِكُنَا بِمَا فَعَلَ ٱلسُّفَهَآءُ مِنَّآۖ إِنۡ هِيَ إِلَّا فِتۡنَتُكَ تُضِلُّ بِهَا مَن تَشَآءُ وَتَهۡدِي مَن تَشَآءُۖ أَنتَ وَلِيُّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا وَٱرۡحَمۡنَاۖ وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلۡغَٰفِرِينَ
مۇسا ئەلەيھىسسالامنىڭ قەۋمى ئىچىدىكى بەزى جاھىل كىشىلەر موزايغا ئىبادەت قىلىپ قويغانلىقتىن پەرۋەردىگارىغا ئۆزرە ئېيتىش ئۈچۈن قەۋمىنىڭ ئىچىدىن ياخشى دەپ قاراكغان يەتمىش ئادەمنى تاللىدى. ئاللاھ ئۇلارغا كېلىدىغان ئورۇننى ۋەدە قىلدى، ئۇلار ئۇ يەرگە كەلگەندىن كېيىن ئاللاھنىڭ زاتى ئىلاھىدىن تەلەپ قىلىنمايدىغان ئىشنى سوراپ، مۇسا ئەلەيھىسسالامدىن ئاللاھنى كۆرسۈتىشىنى تەلەپ قىلدى، شۇنىڭ بىلەن ئۇلارغا زەلزەلە(يەنى يەر تەۋرەش) يۈزلەندى، ئۇلار ئۇنىڭ قورقۇنچىسىدىن ھۇشىدىن كەتتى ۋە ھالاك بولدى، شۇنىڭ بىلەن مۇسا ئەلەيھىسسالام پەرۋەردىگارىغا يالۋۇرۇپ: ئى پەرۋەردىگارىم! ئەگەر سەن ئۇلارنى ۋە ئۇلار كېلىشتىن ئىلگىرى مېنى ھالاك قىلىشنى خالىغان بولساڭ ھالاك قىلاتتىڭ، ئارىمىزدىكى ئەخمەقلەرنىڭ قىلمىشى تۈپەيلى بىزنى ھالاك قىلامسەن،؟ قەۋمىمنىڭ موزايغا ئىبادەت قىلىشى پەقەت سىناق بولۇپ ئۇ ئارقىلىق سەن خالىغان ئادەمنى ئازدۇرىسەن ۋە خالىغان ئادەمنى ھىدايەت قىلىسەن، سەن بىزنىڭ ئىشىمىزغا ئىگە بولغۇچىسەن، بىزنىڭ گۇناھىمىزنى مەغپىرەت قىلغىن، كەڭرى رەھمىتىڭ ئارقىلىق بىزگە رەھىم قىلغىن، سەن گۇناھنى ئەڭ ياخشى مەغپىرەت قىلغۇچىسەن ۋە ئەڭ ياخشى كەچۈرگۈچىسەن، دېدى.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• في الآيات دليل على أن الخطأ في الاجتهاد مع وضوح الأدلة لا يعذر فيه صاحبه عند إجراء الأحكام عليه، وهو ما يسميه الفقهاء بالتأويل البعيد.
ئايەتتە شۇنىڭغا دەلىل باركى، دەلىللەر ئۇچۇق تۇرۇپ ئىجتىھادتا خاتالىشىپ قالغان ئادەمنىڭ ئەھكاملارنى ئىجرا قىلغاندا ئۆزرىسى قۇبۇل قىلىنمايدۇ، بۇنى ئۆلىمالار « تەئۋىلىل بەئىد » يەنى يىراق تەۋىل دەپ ئاتايدۇ.
• من آداب الدعاء البدء بالنفس، حيث بدأ موسى عليه السلام دعاءه فطلب المغفرة لنفسه تأدُّبًا مع الله فيما ظهر عليه من الغضب، ثم طلب المغفرة لأخيه فيما عسى أن يكون قد ظهر منه من تفريط أو تساهل في رَدْع عَبَدة العجل عن ذلك.
ئۆزىگە دۇئا قىلىشتىن باشلاش دۇئانىڭ ئەدەپلىرىنىڭ قاتارىدىندۇر. چۈنكى مۇسا ئەلەيھىسسالام دەسلەپتە ئۆزىگە دۇئا قىلىپ، ئاللاھقا بولغان ئەدەب نۇقتىسىدىن ئۆزى سەۋەبلىك مەيدانغا كەلگەن غەزەپ ھەققىدە مەغپىرەت تىلىدى. ئاندىن قېرىندىشىدىن مەيدانغا كېلىشى مۈمكىنچىلىكى بولغان موزايغا ئىبادەت قىلغۇچىلارنى چەكلەشكە سەل قاراش ھەققىدە ھارۇنغا مەغپىرەت تىلىدى.
۞ وَٱكۡتُبۡ لَنَا فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗ وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِنَّا هُدۡنَآ إِلَيۡكَۚ قَالَ عَذَابِيٓ أُصِيبُ بِهِۦ مَنۡ أَشَآءُۖ وَرَحۡمَتِي وَسِعَتۡ كُلَّ شَيۡءٖۚ فَسَأَكۡتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلَّذِينَ هُم بِـَٔايَٰتِنَا يُؤۡمِنُونَ
سەن بىزنى بۇ دۇنيادا نېئمەت ۋە خاتىرجەملىك بىلەن ھۆرمەتلىك قىلغان، ياخشى ئەمەلگە مۇۋەپپەق قىلغان، سەن ئاخىرەتتە جەننەتنى تەييارلىغان سالىھ بەندىلىرىڭنىڭ جۈملىسىدىن قىلغىن. بىز ھەقىقەتەن ساڭا تەۋبە قىلدۇق، كەمچىلىكىمىزنى ئىقرار قىلىپ سەن تەرەپكە قايتتۇق. ئاللاھ ئېيتتى: ئازابىم بىلەن بەختسىزلىككە سەۋەب قىلغان ئادەملەردىن خالىغان ئادەمنى ئازاپلايمەن. مېنىڭ رەھمىتىم دۇنيادا ھەممە نەرسىگە ئورتاقتۇر، رەھمىتىم يەتمىگەن ۋە پەزلى-ئېھسانىمغا ئېرىشمىگەن بىرمۇ مەخلۇق يوق. مەن ئاخىرەتتىكى رەھمىتىمنى، بۇيرۇقلىرىمنى ئىجرا قىلىش، چەكلىمىلىرىمدىن يېنىش ئارقىلىق تەقۋادار بولغانلارغا، ماللىرىنىڭ زاكىتىنى ھەقلىق ئادەملەرگە بەرگەنلەرگە، ئايەتلىرىمىزگە ئىمان ئېيتقانلارغا تېگىشلىك قىلىمەن.
تفسیرهای عربی:
ٱلَّذِينَ يَتَّبِعُونَ ٱلرَّسُولَ ٱلنَّبِيَّ ٱلۡأُمِّيَّ ٱلَّذِي يَجِدُونَهُۥ مَكۡتُوبًا عِندَهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ يَأۡمُرُهُم بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَىٰهُمۡ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡخَبَٰٓئِثَ وَيَضَعُ عَنۡهُمۡ إِصۡرَهُمۡ وَٱلۡأَغۡلَٰلَ ٱلَّتِي كَانَتۡ عَلَيۡهِمۡۚ فَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِهِۦ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَٱتَّبَعُواْ ٱلنُّورَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ مَعَهُۥٓ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
ئۇلار مۇھەممەت ئەلەيھىسسالامغا ئەگىشىدۇ، ئۇ ئوقۇش ۋە يېزىشنى بىلمەيدىغان ئۇممى پەيغەمبەردۇر، ئۇنىڭغا پەقەت پەرۋەردىگارى ۋەھىي قىلىدۇ. ئۇلار ئۇنىڭ ئىسمى، سۈپەتلىرى ۋە ئۇنىڭغا نازىل قىلىنغان نەرسىلەرنى مۇساغا نازىل قىلىنغان تەۋراتتا، ئىساغا نازىل قىلىنغان ئىنجىلدا يېزىلغانلىقىنى تاپىدۇ. ئۇ، ئۇلارنى ياخشى ئىشلارغا بۇيرۇيدۇ، يامان ئىشلاردىن چەكلەيدۇ، ئۇلارغا زىيىنى بولمىغان يېمەكلىك، ئىچىملىك ۋە نىكاھلىنىشلاردىن ئىبارەت ھۇزۇر-ھالاۋەتلەرنى ھالال قىلىدۇ، ناپاك نەرسىلەرنى ھارام قىلىدۇ، مەيلى قەستەن ئۆلتۈرگەن ياكى خاتالىشىپ ئادەم ئۆلتۈرگەن بولسۇن قاتىلنى ئۆلتۇرۇشنىڭ ۋاجىپلىقىغا ئوخشاش ئۇلار بۇيرۇلغان ئېغىر بۇيرۇقلار ئۇلاردىن يىنىكلىتىلدى. بەنى ئىسرائىل ۋە ئۇلاردىن باشقا ئۇنىڭغا ئىمان ئېيتقانلار، ئۇنى ھۆرمەتلىگەنلەر، تاجاۋۇزچى كاپىرلارغا قارشى ئۇنىڭغا ياردەم بەرگەنلەر، ئۇنىڭغا نازىل قىلىنغان يېتەكچى نۇرغا ئوخشاش قۇرئانغا ئەگەشكەنلەر، تەلىپىگە ئىرىشىپ، ئەنسىرىگىنىدىن ئامان بولۇپ نىجات تاپقۇچىلاردۇر.
تفسیرهای عربی:
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنِّي رَسُولُ ٱللَّهِ إِلَيۡكُمۡ جَمِيعًا ٱلَّذِي لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۖ فَـَٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِ ٱلنَّبِيِّ ٱلۡأُمِّيِّ ٱلَّذِي يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَكَلِمَٰتِهِۦ وَٱتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
ئى پەيغەمبەر! ئېيتقىنكى: ئى ئىنسانلار! مەن ھەقىقەتەن سىلەرنىڭ ھەممىڭلارغا ئاللاھ تەرىپىدىن ئەۋەتىلگەن ئەلچىمەن، ئاسمانلارنىڭ ۋە زېمىننىڭ پادىشاھلىقى ئاللاھقا خاستۇر، ئۇنىڭدىن باشقا ھەقىقى مەبۇد يوقتۇر، ئاللاھ ئۆلۈكلەرنى تېرىلدۈرىدۇ، تىرىكلەرنى ئۆلتۇرىدۇ. ئى ئىنسانلار! ئاللاھقا ۋە ئوقۇش يېزىشنى بىلمەيدىغان ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرى مۇھەممەت ئەلەيھىسسالامغا ئىمان كەلتۈرۈڭلار، ئۇ پەقەت پەرۋەردىگارى ۋەھىي قىلغان ۋەھىينى ئېلىپ كەلدى، ئۇ ئاللاھقا ئىيمان كەلتۈرىدۇ، ئۇ ئۆزىگە ۋە ئۆزىدىن ئىلگىرىكى پەيغەمبەرلەرگە نازىل قىلىنغان نەرسىلەرنى ئايرىماستىن ئىشىنىدۇ. دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە مەنپەئەتلىك نەرسىلەرگە ئىرىشىشىڭلار ئۈچۈن ئۇ پەرۋەردىگارىنىڭ دەرگاھىدىن ئېلىپ كەلگەن نەرسىلەردە ئۇنىڭغا ئەگىشىڭلار.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• تضمَّنت التوراة والإنجيل أدلة ظاهرة على بعثة النبي محمد صلى الله عليه وسلم وعلى صدقه.
تەۋرات ۋە ئىنجىلدا مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ ئەۋەتىلىدىغانلىقى، ئۇنىڭ راستچىل پەيغەمبەر ئىكەنلىكى روشەن دەلىللەر بىلەن بايان قىلىنغان.
• رحمة الله وسعت كل شيء، ولكن رحمة الله عباده ذات مراتب متفاوتة، تتفاوت بحسب الإيمان والعمل الصالح.
ئاللاھنىڭ رەھمىتى ھەر نەرسىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، لېكىن ئاللاھنىڭ بەندىلىرىگە بولغان رەھمىتى پەرقلىق بىر قانچە مەرتىۋە بولۇپ، ئۇ ئىمان ۋە ياخشى ئەمەل بويۇنچە پەرىقلىنىدۇ.
• الدعاء قد يكون مُجْملًا وقد يكون مُفَصَّلًا حسب الأحوال، وموسى في هذا المقام أجمل في دعائه.
دۇئا ئەھۋالغا قارىتا بەزىدە ئىخچام بەزىدە تەپسىلى بولىدۇ، مۇسا ئەلەيھىسسالامنىڭ بۇ ئورۇندىكى دۇئاسىنىڭ لەپزى ئىخچام مەناسى چوڭقۇر دۇئادۇر.
• من صور عدل الله عز وجل إنصافه للقِلَّة المؤمنة، حيث ذكر صفات بني إسرائيل المنافية للكمال المناقضة للهداية، فربما توهَّم متوهِّم أن هذا يعم جميعهم، فَذَكَر تعالى أن منهم طائفة مستقيمة هادية مهدية.
ئاللاھنىڭ ئاز ساندىكى مۇئمىنلەرنىمۇ قۇرئان كەرىمدە بايان قىلغانلىقى ئاللاھنىڭ ئادالىتىنىڭ جۈملىسىدىندۇر. ئاللاھ بەنى ئىسرائىلنىڭ ھىدايەتكە زىت سۈپەتلىرىنى بايان قىلدى، بەلكى بىر قىسىم كىشىلەر پۈتۈن بەنى ئىسرائىلغا ئومۇمى دەپ ئويلاپ قېلىشى مۇمكىن، شۇڭلاشقا ئاللاھ ئۇلارنىڭ ئىچىدىن ھىدايەت يولىدا ماڭغان بىر تۈركۈم كىشىلەرنىڭ بار ئىكەنلىكىنى بايان قىلدى.
وَقَطَّعۡنَٰهُمُ ٱثۡنَتَيۡ عَشۡرَةَ أَسۡبَاطًا أُمَمٗاۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ إِذِ ٱسۡتَسۡقَىٰهُ قَوۡمُهُۥٓ أَنِ ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡحَجَرَۖ فَٱنۢبَجَسَتۡ مِنۡهُ ٱثۡنَتَا عَشۡرَةَ عَيۡنٗاۖ قَدۡ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٖ مَّشۡرَبَهُمۡۚ وَظَلَّلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلۡغَمَٰمَ وَأَنزَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَنَّ وَٱلسَّلۡوَىٰۖ كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡۚ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
بىز بەنى ئىسرائىلنى ئون ئىككى قەبىلىگە بۆلدۇق، مۇسانىڭ قەۋمى ئۇنىڭدىن سۇ تەلەپ قىلىپ ئاللاھقا دۇئا قىلىشنى تەلەپ قىلغان چاغدا، مۇساغا: «ئى مۇسا! ھاساڭ بىلەن تاشنى ئۇرغىن» دەپ ۋەھىي قىلدۇق، مۇسا تاشنى ئۇردى، ئۇنىڭدىن ئون ئىككى قەبىلىنىڭ سانى بويىچە ئون ئىككى بۇلاق ئېتىلىپ چىقتى، ئۇلاردىن ھەربىر قەبىلە ئۆزىنىڭ سۇ ئىچىدىغان ئورنىنى بىلدى، بىر قەبىلىنىڭ ئورنىغا يەنە بىر قەبىلە شېرىك بولالمايدۇ. بۇلۇتنى ئۇلار ماڭغاندا مېڭىپ، ئۇلار توختىغاندا توختايدىغان ھالەتتە ئۇلارغا سايىۋەن قىلىپ بەردۇق. بىز ئۇلارغا نېئمەتلىرىمىزدىن ھەسەلگە ئوخشاش تاتلىق ئىچىملىكنى، بۆدۈنىگە ئوخشايدىغان گۆشى ئېسىل كىچىك قۇشنى چۈشۈردۇق، ئۇلارغا ئېيتتۇقكى: «بىز رىزىق قىلىپ بەرگەن نەرسىلەرنىڭ ئېسىللىرىدىن يەڭلار». ئۇلار زۇلۇم نېئمەتكە كۇپۇرلۇق قىلىش ۋە نېئمەتنى ھەقىقى قەدىرلىمەسلىكى سەۋەبلىك بىزگە ھېچقانداق زىيان سالالىغىنى يوق، لېكىن ئۇلار ئاللاھنىڭ بۇيرۇقىغا قارشى چىقىش، ئاللاھنىڭ نېئمەتلىرىنى ئىنكار قىلىش ئارقىلىق ھالاكەت ئورۇنلىرىغا كەلگەن چاغدا نېسىۋىلىرىنى كەمەيتىش ئارقىلىق ئۆزلىرىگە ئۆزلىرى زۇلۇم قىلدى.
تفسیرهای عربی:
وَإِذۡ قِيلَ لَهُمُ ٱسۡكُنُواْ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةَ وَكُلُواْ مِنۡهَا حَيۡثُ شِئۡتُمۡ وَقُولُواْ حِطَّةٞ وَٱدۡخُلُواْ ٱلۡبَابَ سُجَّدٗا نَّغۡفِرۡ لَكُمۡ خَطِيٓـَٰٔتِكُمۡۚ سَنَزِيدُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
ئەي پەيغەمبەر! ئەسلىگىن، ئۆز ۋاقتىدا ئاللاھ تائالا بەنى ئىسرائىلغا: بەيتۇلمۇقەددەسكە كىرىڭلار، ئۇنىڭ كەنىتلىرىنىڭ مېۋىلىرىدىن قايسى ئورۇندا قاچان خالىساڭلار يەڭلار دېدى. ئى پەرۋەردىگارىمىز! بىزدىن خاتالىقلىرىمىزنى ئۆچۈرگىن دەڭلار، ئىشىكتىن پەرۋەردىگارىڭلارغا بويسۇنۇپ رۇكۇ قىلغان ھالدا كىرىڭلار، ئەگەر ئاشۇنداق قىلساڭلار گۇناھىڭلارنى كەچۈرىمىز، ياخشىلىق قىلغۇچىلارغا دۇنيا ۋە ئاخىرەتنىڭ ياخشىلىقلىرىنى زىيادە قىلىپ بېرىمىز، دېدى.
تفسیرهای عربی:
فَبَدَّلَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡهُمۡ قَوۡلًا غَيۡرَ ٱلَّذِي قِيلَ لَهُمۡ فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ رِجۡزٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ بِمَا كَانُواْ يَظۡلِمُونَ
ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى زالىملار ئۇلارغا بۇيرۇق قىلىنغان سۆزلەرنى ئۆزگەرتىۋەتتى، ئۇلار «شەئىيرە» دىگەن سۆزنىڭ ئورنىغا «ھەببە» دېدى، مەغپىرەت تەلەپ قىلىشتىن ئىبارەت بۇيرۇلغان نەرسىلەرگە ئورۇن باسار قىلىپ «شەئىرە » دىگەن سۆزنىڭ ئورنىغا« ھەببە» دېدى، ئۇلار بۇيرۇلغان ئىشلارنى ئۆزگەرتتى، ئۇلار باشلىرىنى ئىگىپ ئاللاھقا بويسۇنغان ھالەتتە كىرىشنىڭ ئورنىغا ئارقىسىچە سۆرۈلۈپ كىردى. زۇلۇملىرى سەۋەبلىك بىز ئۇلارغا ئاسماندىن ئازاب ئەۋەتتۇق.
تفسیرهای عربی:
وَسۡـَٔلۡهُمۡ عَنِ ٱلۡقَرۡيَةِ ٱلَّتِي كَانَتۡ حَاضِرَةَ ٱلۡبَحۡرِ إِذۡ يَعۡدُونَ فِي ٱلسَّبۡتِ إِذۡ تَأۡتِيهِمۡ حِيتَانُهُمۡ يَوۡمَ سَبۡتِهِمۡ شُرَّعٗا وَيَوۡمَ لَا يَسۡبِتُونَ لَا تَأۡتِيهِمۡۚ كَذَٰلِكَ نَبۡلُوهُم بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
ئەي پەيغەمبەر! يەھۇدىيلاردىن دېڭىز بويىدىكى شەھەرنىڭ قىسسىسى ھەققىدە ئۇلارغا ئەسلىتىش ئۈچۈن ئاللاھنىڭ ئىلگىرىكىلەرنى قانداق جازالىغانلىقىنى سورىغىن، ئۆز ۋاقتىدا ئۇلار شەنبە كۈنىدە بېلىق تۇتۇشتىن چەكلەنگەندىن كېيىن بېلىق تۇتۇش ئارقىلىق ئاللاھنىڭ چەكلىمىلىرىدىن ھالقىدى. شۇنداقلا ئاللاھ تائالا ئۇلارنى شەنبە كۈنىدە دېڭىز يۈزىگە بېلىقلارنى ئاشكارا كەلتۈرۈش ئارقىلىق سىنىدى. بېلىقلار باشقا كۈندە كەلمەيتتى. ئۇلارنىڭ ئاللاھقا ئىتائەتسىزلىك قىلغانلىقى ۋە گۇناھ ئۆتكۈزگەنلىكى سەۋەبلىك ئۇلارنى سىنىدى. ئۇلار بېلىق تۇتۇش ئۈچۈن ئورەك كولاپ ئۇ يەرگە تورلىرىنى تاشلاپ ھىيلە ئىشلەتتى. شەنبە كۈنىدە بېلىقلار تورغا كېلەتتى، ئۇلار تورنى يەكشەنبە كۈنى ئېلىپ بېلىقلارنى يەيتتى.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• الجحود والكفران سبب في الحرمان من النعم.
وَإِذۡ قَالَتۡ أُمَّةٞ مِّنۡهُمۡ لِمَ تَعِظُونَ قَوۡمًا ٱللَّهُ مُهۡلِكُهُمۡ أَوۡ مُعَذِّبُهُمۡ عَذَابٗا شَدِيدٗاۖ قَالُواْ مَعۡذِرَةً إِلَىٰ رَبِّكُمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ
ئەي پەيغەمبەر! ئۆز ۋاقتىدا ئۇلاردىن بىر جامائە ئادەملەر ئىنسانلارنى يامان ئىشلاردىن توساتتى ۋە ئۇلارنى ئاگاھلاندۇراتتى، باشقا بىر جامائە بۇ جامائەگە گۇناھ -مەئسىيەت ئۆتكۈزگەنلىكى ئۈچۈن ئاللاھ دۇنيادا جازالايدىغان ياكى قىيامەت كۈنى قاتتىق ئازابلايدىغان جامائەگە نېمە ئۈچۈن نەسىھەت قىلىسىلەر؟، دېدى. بىزنىڭ ئۇلارغا قىلغان نەسىھىتىمىز؛ ياخشىلىققا بۇيرۇپ، يامانلىقتىن چەكلەشنى تەرك ئەتكەنلىكىمىز سەۋەبىدىن جازاغا ئۇچرىماسلىقىمىز ۋە ئۇلارنىڭ ۋەز-نەسىھەتتىن مەنپەئەت ئېلىپ گۇناھ-مەئسىيەتتىن قول ئۈزۈشى ئۈچۈن ياخشىلىققا بۇيرۇپ يامانلىقتىن چەكلەشتىن ئىبارەت بۇيرۇلغان ئىشلارنى قىلىش ئارقىلىق ئاللاھقا ئۆزۈر بايان قىلىش ئىكەنلىكىنى خاتىرلەتكىن .
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِۦٓ أَنجَيۡنَا ٱلَّذِينَ يَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلسُّوٓءِ وَأَخَذۡنَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ بِعَذَابِۭ بَـِٔيسِۭ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
ئاسىيلار ۋەز-نەسىھەتتىن يۈز ئۆرىگەن، گۇناھ-مەئسىيەتتىن قول ئۈزمىگەن چاغدا بىز يامان ئىشتىن ساقلانغۇچىلارنى ئازابتىن قۇتقۇزدۇق. شەنبە كۈنى بېلىق تۇتۇپ ھەددىدىن ئېشىش ئارقىلىق ئۆزلىرىگە زۇلۇم قىلغانلارنى ئاللاھنىڭ تائىتىدىن چىققانلىقى ۋە گۇناھ-مەئسىيەتتە چىڭ تۇرغانلىقى ئۈچۈن قاتتىق ئازابقا دۇچار قىلدۇق.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّا عَتَوۡاْ عَن مَّا نُهُواْ عَنۡهُ قُلۡنَا لَهُمۡ كُونُواْ قِرَدَةً خَٰسِـِٔينَ
ئۇلار ئاللاھقا ئاسىي بولۇشتا ھەددىدىن ئىشىپ ۋەز-نەسىھەت قۇبۇل قىلمىغان چاغدا ئۇلارغا: «ئى ئاسىيلار! خار مايمۇن بولۇپ كېتىڭلار» دېدۇق. ئۇلار ئىرادە قىلغىنىمىزدەك بولۇپ كەتتى. ھەقىقەتەن بىز بىر شەيئىنى ئىرادە قىلساق ئۇنىڭغا قىلىدىغان بۇيرۇقىمىز: «ۋۇجۇتقا كەل» دېسەكلا ۋۇجۇتقا كېلىدۇ.
تفسیرهای عربی:
وَإِذۡ تَأَذَّنَ رَبُّكَ لَيَبۡعَثَنَّ عَلَيۡهِمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَن يَسُومُهُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِۗ إِنَّ رَبَّكَ لَسَرِيعُ ٱلۡعِقَابِ وَإِنَّهُۥ لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
ئەي پەيغەمبەر! بايان قىلغىن، ئۆز ۋاقتىدا ئاللاھ يەھۇدىيلارغا ھاياتى دۇنيادا قىيامەت كۈنىگىچە ئۇلارنى ئازابلايدىغان ۋە خارلايدىغان كىشىلەرنى چوقۇم باشلىق قىلىدىغانلىقىنى ئېنىق بىلدۈردى. ئى پەيغەمبەر! شۈبھىسىزكى پەرۋەردىگارىڭ ئاسىيلىق قىلغۇچىلارنى ئەلۋەتتە تىز جازالىغۇچىدۇر، ھەتتا ئۇلار دۇنيادا جازالىنىشى مۇمكىن، بەندىلىرى ئىچىدىن تەۋبە قىلغانلارنىڭ گۇناھلىرىنى ئەلۋەتتە مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر، ئۇلارغا مەرھەمەت قىلغۇچىدۇر.
تفسیرهای عربی:
وَقَطَّعۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ أُمَمٗاۖ مِّنۡهُمُ ٱلصَّٰلِحُونَ وَمِنۡهُمۡ دُونَ ذَٰلِكَۖ وَبَلَوۡنَٰهُم بِٱلۡحَسَنَٰتِ وَٱلسَّيِّـَٔاتِ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
بىز يەھۇدىيلارنى يەر يۈزىدە توپلاشقىنىدىن كېيىن بىر قانچە پىرقىلەرگە بۆلىۋەتتۇق، ئۇلارنىڭ ئىچىدە ئاللاھنىڭ ھەقلىرى ۋە بەندىلەرنىڭ ھەقلىرىنى ئادا قىلغان سالىھلىرىمۇ ۋە نورماللىرىمۇ بارئىدى، گۇناھ-مەئسىيەت بىلەن ئۆزلىرىگە زۇلۇم قىلغانلىرىمۇ بار ئىدى، ئۇلارنىڭ گۇناھ- مەئسىيەتتىن قايتىشىنى ئۈمىد قىلىپ، بىز ئۇلارنى كەڭرىچىلىك ۋە قاتتىقچىلىق بىلەن سىنىدۇق.
تفسیرهای عربی:
فَخَلَفَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ خَلۡفٞ وَرِثُواْ ٱلۡكِتَٰبَ يَأۡخُذُونَ عَرَضَ هَٰذَا ٱلۡأَدۡنَىٰ وَيَقُولُونَ سَيُغۡفَرُ لَنَا وَإِن يَأۡتِهِمۡ عَرَضٞ مِّثۡلُهُۥ يَأۡخُذُوهُۚ أَلَمۡ يُؤۡخَذۡ عَلَيۡهِم مِّيثَٰقُ ٱلۡكِتَٰبِ أَن لَّا يَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّ وَدَرَسُواْ مَا فِيهِۗ وَٱلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
ئۇلاردىن كېيىن ئۇلارغا ۋارىسلىق قىلغان يامان ئەۋلادلار كېلىپ ئىلگىرىكىلەردىن تەۋراتنى ئالدى، ئۇلار تەۋراتنى ئوقۇيتتى، تەۋراتنىڭ ئىچىدىكى مەزمۇنلارغا ئەمەل قىلمايتتى. ئۇلار ئازراق مال-دۇنيانىڭ بەدىلىگە ئاللاھنىڭ كىتابىنى بۇرمىلاش، ئاللاھ نازىل قىلغىنىدىن باشقا چۈشەنچە بىلەن ھۆكۈم قىلىشتىن ئىبارەت ئېغىر جىنايەتنى ئۆتكۈزۈپ تۇرۇغلۇق، ئاللاھنىڭ ئۆزلىرىنى مەغپىرەت قىلىشىنى ئۈمىد قىلاتتى. ئەگەر ئۇلارغا دۇنيانىڭ ئەرزىمەس مال-مۈلۈكلىرى كەلسە، ئۇلار ئۇنى ئارقىمۇ-ئارقا ئالاتتى. ئاللاھ ئۇلاردىن ۋەھيىنى بۇرمىلىماستىن ۋە ئۆزگەرتمەستىن پەقەت ھەقىقەتنىلا سۆزلىشىگە ئەھدە ئالمىدىمۇ؟!. ئۇلارنىڭ ئاللاھنىڭ كىتابىغا ئەمەل قىلىشنى تەرك ئېتىشى بېلىمسىزلىكتىن ئەمەس بەلكى ئۇ بىلىپ تۇرۇپ تەرك ئېتىش ئىدى. ئۇلار كىتابنىڭ ئىچىدىكى مەزمۇنلارنى ئوقۇغان ۋە بىلگەن ئىدى، شۇڭا ئۇلارنىڭ گۇناھى ئېغىرراق بولىدۇ. ئاخىرەت ۋە ئۇنىڭدىكى ئۈزۈلمەس نېئمەت ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىنى ئىجرا قىلىپ، چەكلىمىلىرىدىن يېنىش ئارقىلىق ئاللاھقا تەقۋادارلىق قىلىدىغانلار ئۈچۈن يوقاپ كېتىدىغان مال-دۇنيادىن ياخشىراقتۇر. ئۇلار ئاخىرەتتە ئاللاھنىڭ تەقۋادارلارغا تەييارلىغان نەرسىسىنىڭ ياخشى ۋە مەڭگۈلۈك ئىكەنلىكىنى چۈشەنمەمدۇ!؟.
تفسیرهای عربی:
وَٱلَّذِينَ يُمَسِّكُونَ بِٱلۡكِتَٰبِ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُصۡلِحِينَ
كىتابنى مەھكەم تۇتىدىغانلار، يەنى ئۇنىڭدىكى بۇيرۇق ۋە چەكلىمىلەرنىڭ تەقەززاسى بويۇنچە ئەمەل قىلىدىغانلار، نامازنى ۋاقتىدا، شەرتلىرى، ۋاجىپ ۋە سۈننەتلىرىگە رىئايە قىلىش بىلەن ئوقۇيدىغانلارغا، ئاللاھ ئۇلارنىڭ ئەمەللىرىگە يارىشا مۇكاپات بېرىدۇ. ئاللاھ سالىھ ئەمەل قىلغان كىشىنىڭ ئەجرىنى زايا قىلىۋەتمەيدۇ.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• إذا نزل عذاب الله على قوم بسبب ذنوبهم ينجو منه من كانوا يأمرون بالمعروف وينهون عن المنكر فيهم.
بىر قەۋىمگە گۇناھلىرى سەۋەبلىك ئاللاھنىڭ ئازابى چۈشسە، ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى ياخشىلىققا بۇيرۇپ يامانلىقتىن چەكلەيدىغان ئادەملەر ئازابتىن قۇتۇلۇپ قالىدۇ.
• يجب الحذر من عذاب الله؛ فإنه قد يكون رهيبًا في الدنيا، كما فعل سبحانه بطائفة من بني إسرائيل حين مَسَخَهم قردة بسبب تمردهم.
ئاللاھنىڭ ئازابىدىن ئاگاھ بولۇش لازىم، خۇددى ئاللاھ بەنى ئىسرائىلدىن بىر تۈركۈم كىشىلەرنى ھەددىدىن ئاشقانلىقى ئۈچۈن مايمۇنغا ئۆزگەرتىۋەتكىنىدەك ئاللاھنىڭ ئازابى دۇنيادا ناھايىتى قورقۇنچلۇق بولىشى مۇمكىن.
• نعيم الدنيا مهما بدا أنه عظيم فإنه قليل تافه بجانب نعيم الآخرة الدائم.
بەنى ئىسرائىل باشقىلارغا زۇلۇم قىلغانلىقى ۋە ھەقىقەتتىن چەتنىگەنلىكى سەۋەبىدىن، ئاللاھ ئۇلارغا خارلىقنى پۈتىۋەتتى، ئۇلارغا ھەرۋاقىت ئازابنى تېتىتىپ تۇرىدىغان كىشىلەرنى ئەۋەتىپ تۇردى.
۞ وَإِذۡ نَتَقۡنَا ٱلۡجَبَلَ فَوۡقَهُمۡ كَأَنَّهُۥ ظُلَّةٞ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُۥ وَاقِعُۢ بِهِمۡ خُذُواْ مَآ ءَاتَيۡنَٰكُم بِقُوَّةٖ وَٱذۡكُرُواْ مَا فِيهِ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ
ئەي مۇھەممەد! ئۆز ۋاقتىدا بەنى ئىسرائىل تەۋراتنى قۇبۇل قىلىشقا ئۇنىمىغان چاغدا تاغنى قومۇرۇپ ئۇلارنىڭ ئۈستىگە تىكلىدۇق، تاغ گويا ئۇلارنىڭ باشلىرىغا سايە تاشلاپ تۇرىدىغان بۇلۇتتەك بولۇپ قالدى، ئۇلار تاغنى ئۈستىلىرىگە چۈشۈپ كېتىدۇ دەپ ئويلىغانلىقىنى ئەسلەتكىن. ئۇلارغا: تەقۋادارلار قاتارىدا بولىشىڭلار ئۈچۈن بىز سىلەرگە بەرگەن نەرسىنى مەھكەم تۇتۇڭلار، ئۇنىڭدىكى ئاللاھ يولغا قويغان ئەھكاملارنى ئېسىڭلاردا ساقلاڭلار، ئۇنتۇپ قالماڭلار، دېيىلدى.
تفسیرهای عربی:
وَإِذۡ أَخَذَ رَبُّكَ مِنۢ بَنِيٓ ءَادَمَ مِن ظُهُورِهِمۡ ذُرِّيَّتَهُمۡ وَأَشۡهَدَهُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَلَسۡتُ بِرَبِّكُمۡۖ قَالُواْ بَلَىٰ شَهِدۡنَآۚ أَن تَقُولُواْ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ إِنَّا كُنَّا عَنۡ هَٰذَا غَٰفِلِينَ
ئەي مۇھەممەد! بايان قىلغىن، ئۆز ۋاقتىدا پەرۋەردىگارىڭ ئادەم باللىرىنىڭ ئۇمۇرتقىلىرىدىن ئۇلارنىڭ ئەۋلاتلىرىنى چىقاردى، ئۇلارغا ئۆزىنىڭ ئۇلارنىڭ ياراتقۇچىسى ۋە پەرۋەردىگارى ئىكەنلىكىنى ئىقرار قىلىشتىن ئىبارەت ئۇلارنىڭ پىترىتىدىكى نەرسىلەر ئارقىلىق ئۆزىنىڭ پەرۋەردىگار ئىكەنلىكىنى ئىقرار قىلدۇرۇپ: «مەن سىلەرنىڭ پەرۋەردىگارىڭلار ئەمەسمۇ؟» دېدى، ئۇلارنىڭ ھەممىسى :«ھە-ئە، سەن بىزنىڭ پەرۋەردىگارىمىزدۇرسەن» دېدى. ئاللاھ: «سىلەرنىڭ قىيامەت كۈنى ئاللاھنىڭ ھۆججىتىنى ئىنكار قىلىپ بىز بۇنى بىلمەپتىكەنمىز دېمەسلىكىڭلار ئۈچۈن بىز سىلەرنى سىنىدۇق ۋە سىلەردىن ئەھدە ئالدۇق دېدى.
تفسیرهای عربی:
أَوۡ تَقُولُوٓاْ إِنَّمَآ أَشۡرَكَ ءَابَآؤُنَا مِن قَبۡلُ وَكُنَّا ذُرِّيَّةٗ مِّنۢ بَعۡدِهِمۡۖ أَفَتُهۡلِكُنَا بِمَا فَعَلَ ٱلۡمُبۡطِلُونَ
ياكى سىلەر ئاتا -بوۋىلىرىمىز ئەھدىنى بۇزۇپ ساڭا شېرىك كەلتۈرگەن ئىدى، بىز ھەقىقەتەن ئۇلارنىڭ شېرىكلىرىدە ئۇلارنى دورىغانتۇق دەپ ھۆججەت كەلتۈرمەسلىكىڭلار ئۈچۈن، سىلەرنىڭ ئى پەرۋەردىگارىمىز!: «ئىلگىرى ساڭا شېرىك كەلتۈرۈش ئارقىلىق ئەمەللىرىنى يوق قىلىۋەتكەن ئاتا-بوۋىلىرىمىزنىڭ قىلمىشى تۈپەيلى جازالامسەن؟ بىز بىلىمسىزلىكىمىز ۋە ئاتا-بوۋىلىرىمىزنى دورىغانلىقىمىز ئۈچۈن بىزنىڭ ھېچقانداق گۇناھىمىز يوق» دېمەسلىكىڭلار ئۈچۈن ،( ھەقىقەتەن سىلەرنى سىنىدۇق ۋە سىلەردىن ئەھدە ئالدۇق).
تفسیرهای عربی:
وَكَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ وَلَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
ھەقىقەتنى ئىنكار قىلغان ئۈممەتلەرنىڭ ئاقىۋىتى ھەققىدە ئايەتلىرىمىزدە بايان قىلغىنىمىزدەك، ئۇلارنىڭ ئاللاھقا بەرگەن ئەھدىسىدە كەلگىنىگە ئوخشاش شېرىكتىن تەۋھىدكە ۋە بىر ئاللاھقا ئىبادەت قىلىشقا قايتىشى ئۈچۈن ئۇلارغىمۇ بايان قىلىپ بېرىمىز.
تفسیرهای عربی:
وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ ٱلَّذِيٓ ءَاتَيۡنَٰهُ ءَايَٰتِنَا فَٱنسَلَخَ مِنۡهَا فَأَتۡبَعَهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَكَانَ مِنَ ٱلۡغَاوِينَ
ئەي پەيغەمبەر! بەنى ئىسرائىلغا ئۇلارنىڭ ئارىسىدىن شۇنداق بىر ئادەمنىڭ خەۋىرىنى ئوقۇپ بەرگىنكى بىز ئۇنىڭغا ئايەتلىرىمىزنى بەردۇق، ئۇ ئايەتلىرىمىزنى بىلدى، ئايەتلىرىمىز تەقەززا قىلغان ھەقىقەتنى چۈشەندى، لېكىن ئۇنىڭغا ئەمەل قىلمىدى، بەلكى ئۇنى تەرك ئەتتى، ئۇنىڭدىن ئۆزىنى چەتكە ئالدى، ئاندىن شەيتان ئۇنىڭغا يېقىنلىشىپ ئۇنىڭ دوستى بولۇپ قالدى. ئۇ ھىدايەت تاپقۇچىلاردىن بولغىنىدىن كېيىن ئازغۇنلاردىن بولۇپ قالدى.
تفسیرهای عربی:
وَلَوۡ شِئۡنَا لَرَفَعۡنَٰهُ بِهَا وَلَٰكِنَّهُۥٓ أَخۡلَدَ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ وَٱتَّبَعَ هَوَىٰهُۚ فَمَثَلُهُۥ كَمَثَلِ ٱلۡكَلۡبِ إِن تَحۡمِلۡ عَلَيۡهِ يَلۡهَثۡ أَوۡ تَتۡرُكۡهُ يَلۡهَثۚ ذَّٰلِكَ مَثَلُ ٱلۡقَوۡمِ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۚ فَٱقۡصُصِ ٱلۡقَصَصَ لَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ
ئەگەر بىز ئۇنىڭغا بۇ ئايەتلەر بىلەن مەنپەئەت يەتكۈزۈشنى خالىغان بولساق ئىدۇق ئۇنى ئەمەلگە مۇۋەپپەق قىلىپ دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە كۆتۈرەتتۇق، لېكىن ئۇ دۇنيانى ئاخىرەتنىڭ ئالدىغا قويۇپ دۇنيانىڭ شەھۋەتلىرىگە بېرىلگەن چاغدا ئۆزىنى خارلىققا ئېلىپ بارىدىغان نەرسىنى تاللىدى، ھاۋايى-ھەۋەسكە ئەگەشتى، ئۇ دۇنياغا قاتتىق ھېرىسمەن بولۇشتا گويا بىر ئىتقا ئوخشايدۇكى، ئۇ ھەرقانداق ئەھۋالدا تىلىنى چىقىرىپ ھاسىراۋېرىدۇ، ئەگەر ئۇ ياتسىمۇ تىلىنى چىقىرىپ ھاسىرايدۇ، ئەگەر قوغلىۋېتىلسىمۇ تىلىنى چىقىرىپ ھاسىرايدۇ. ئەنە شۇ بىزنىڭ ئايەتلىرىمىزنى ئىنكار قىلىش ئارقىلىق ئازغان قەۋمنىڭ مىسالىدۇر. ئەي پەيغەمبەر! ئۇلار تەپەككۇر قىلىپ ھەقىقەتنى ئىنكار قىلىش ۋە ئازغۇنلۇقتىن يېنىشى ئۈچۈن ئۇلارغا بۇ قىسسىنى سۆزلەپ بەرگىن.
تفسیرهای عربی:
مَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَهُوَ ٱلۡمُهۡتَدِيۖ وَمَن يُضۡلِلۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
ئاللاھ كىمنى توغرا يولدا مېڭىشقا مۇۋەپپەق قىلىدىكەن ئۇ ھەقىقى ھىدايەت تاپقۇچىدۇر، كىمنى توغرا يولدىن يىراقلاشتۇرىدىكەن ئەنە شۇلار ئۆزلىرىنىڭ ھەقىقى نېسىۋىسىنى كەمەيتكۈچىلەر بولۇپ، ئۇلار قىيامەت كۈنى ئۆزىنى ۋە ئائىلىسىنى زىيانغا ئۇچرىتىدۇ، بېلىڭلاركى مانا بۇ ئوچۇق زىيانكارلىقتۇر.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• المقصود من إنزال الكتب السماوية العمل بمقتضاها لا تلاوتها باللسان وترتيلها فقط، فإن ذلك نَبْذ لها.
ساماۋىي كىتابلارنى چۈشۈرۈشتىكى مەقسەت ئۇنى تىل بىلەن تىلاۋەت قىلىشلا ئەمەس بەلكى ئۇنىڭ تەقەززاسى بويىچە ئەمەل قىلىشتۇر، چۈنكى تىل بىلەن تىلاۋەت قىلىش ئۇ كىتابلارنى چۇشىنىش ئۈچۈن ۋەسىلىدۇر.
• أن الله خلق في الإنسان من وقت تكوينه إدراك أدلة الوحدانية، فإذا كانت فطرته سليمة، ولم يدخل عليها ما يفسدها أدرك هذه الأدلة، وعمل بمقتضاها.
ئاللاھ ھەقىقەتەن ئىنساننى ۋۇجۇتقا كەلتۈرگەندىن باشلاپ ۋەھدانىيەت دەلىلىرىنى ئىدراك قىلىشنى ياراتتى، ئەگەر ئىنساننىڭ پىترىتى ساغلام بولۇپ ئۇنى بۇزىدىغان نەرسىلەر ئارلاشمىغان بولسا، بۇ دەلىللەرنى بىلەلەيدۇ ۋە ئۇنىڭ تەقەززاسى بويىچە ئەمەل قىلىدۇ.
وَلَقَدۡ ذَرَأۡنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِۖ لَهُمۡ قُلُوبٞ لَّا يَفۡقَهُونَ بِهَا وَلَهُمۡ أَعۡيُنٞ لَّا يُبۡصِرُونَ بِهَا وَلَهُمۡ ءَاذَانٞ لَّا يَسۡمَعُونَ بِهَآۚ أُوْلَٰٓئِكَ كَٱلۡأَنۡعَٰمِ بَلۡ هُمۡ أَضَلُّۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ
ھەقىقەتەن بىز ئۇلارنىڭ دەۋزەخ ئەھلىنىڭ ئەمىلىنى قىلىدىغانلىقىنى بىلگەنلىكىمىز ئۈچۈن ئىنسان ۋە جىنلاردىن نۇرغۇنلىرىنى جەھەننەم ئۈچۈن ياراتتۇق. ئۇلارنىڭ قەلبلىرى بولسىمۇ نېمىنىڭ پايدىلىق نېمىنىڭ زىيانلىق ئىكەنلىكىنى بىلمەيدۇ. كۆزلىرى بولسىمۇ ئۆزىدىكى ۋە ئۇپۇقتىكى ئاللاھنىڭ مۆجىزىلىرىنى چۈشۈنۈپ ئۇنىڭدىن ئىبرەت ئالمايدۇ. ئۇلارنىڭ قۇلاقلىرى بولسىمۇ ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئاڭلاپ ئۇنىڭ مەقسەتلىرىنى تەپەككۇر قىلمايدۇ. ئەنە شۇلار ئەقىلنىڭ يوق بولىشىدا ھايۋانلارغا ئوخشاش بەلكى ھايۋانلاردىنمۇ بەتتەرراقتۇر. ئەنە شۇلار ئاللاھقا ۋە ئاخرەت كۈنىگە ئىمان ئېيتىشتىن غەپلەتتە قالغۇچىلاردۇر.
تفسیرهای عربی:
وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَيُجۡزَوۡنَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
ئاللاھنىڭ ئۇلۇغلۇقى ۋە كامالى قۇدرىتىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان گۈزەل ئىسىملىرى بار. مەقسىتىڭلارنى تەلەپ قىلىشتا ئاللاھقا شۇ ئىسىملارنى ۋەسىلە قىلىپ دۇئا قىلىڭلار. ئاللاھنى شۇ ئىسىملار بىلەن مەدھىيىلەڭلار. بۇ ئىسىملارنى ئاللاھتىن باشقىسىغا قوللۇنۇپ ياكى بۇ ئىسىملارنى ئاللاھقا ئىشلەتمەي مەنالىرىنى بۇرمىلاپ ئاللاھنى مەخلۇقاتلارغا ئوخشىتىش ئارقىلىق ھەقىقەتتىن چەتنەپ كەتكەنلەرنى تەرك ئېتىڭلار. بىز ئۇلارنىڭ قىلمىشلىرى تۈپەيلى دەرتلىك ئازاب بىلەن جازالايمىز.
تفسیرهای عربی:
وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا سَنَسۡتَدۡرِجُهُم مِّنۡ حَيۡثُ لَا يَعۡلَمُونَ
بىزنىڭ ئايەتلىرىمىزنى ئىنكار قىلغان، ئايەتلىرىمىزگە ئىمان ئېيتماستىن بەلكى ئۇنى ئىنكار قىلغانلارغا رىزىق ئىشىكلىرىنى ئاچىمىز، (بۇ) ئۇلارنى ھۆرمەتلىگەنلىكتىن ئەمەس بەلكى ئۇلارنى ئاستا-ئاستا جازالىشىمىز ئۈچۈندۇر، ھەتتا ئۇلار تېخىمۇ ئازىدۇ، ئاندىن ئۇلارغا بىزنىڭ ئازابىمىز تۇيۇقسىز يېتىدۇ.
تفسیرهای عربی:
وَأُمۡلِي لَهُمۡۚ إِنَّ كَيۡدِي مَتِينٌ
مەن ئۇلارنى جازالاشنى كېچىكتۈرىمەن، ھەتتاكى ئۇلار جازالانمايمىز دەپ ئويلاپ قالىدۇ، شۇنىڭ بىلەن ئۇلار ھەقىقەتنى ئىنكار قىلىش ئارقىلىق كۇپۇرلۇقنى داۋاملاشتۇرىدۇ، شۇنىڭ بىلەن ئۇلارغا بېرىلىدىغان ئازاب ئېغىرلىشىدۇ. مېنىڭ تەدبىرىم ھەقىقەتەن كۈچلۈكتۇر، مەن ئۇلارغا ئېھسان قىلغاندەك كۆرۈنۈپ ئۇلارنى جازالايمەن.
تفسیرهای عربی:
أَوَلَمۡ يَتَفَكَّرُواْۗ مَا بِصَاحِبِهِم مِّن جِنَّةٍۚ إِنۡ هُوَ إِلَّا نَذِيرٞ مُّبِينٌ
ئاللاھنىڭ ۋە ئاللاھنىڭ پەيغەمبەرلىرىنىڭ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلغۇچىلار تەپەككۇر قىلىپ مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ مەجنۇن ئەمەس ئىكەنلىكى ئاشكارا بولۇش ئۈچۈن ئەقىللىرىنى ئىشلەتمەمدۇ؟ ئۇ پەقەتلا ئاللاھ ئازابىدىن ئاگاھلاندۇرۇش ئۈچۈن ئەۋەتكەن ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرىدۇر.
تفسیرهای عربی:
أَوَلَمۡ يَنظُرُواْ فِي مَلَكُوتِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ وَأَنۡ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ قَدِ ٱقۡتَرَبَ أَجَلُهُمۡۖ فَبِأَيِّ حَدِيثِۭ بَعۡدَهُۥ يُؤۡمِنُونَ
ئۇلار ئاسمانلار ۋە زېمىندىكى ئاللاھنىڭ مۈلكىگە، ئاللاھ ئاسمانلاردا ۋە زېمىندا ياراتقان ھايۋان، ئۆسۈملۈك ۋە ئۇنىڭدىن باشقا مەخلۇقاتلارغا، تۈگەشكە ئاز قالغان ئۆمۈرلىرىگە قاراپ ۋاقىت قولدىن كىتىپ قېلىشتىن ئىلگىرى تەۋبە قىلمامدۇ؟، ئەگەر ئۇلار قۇرئانغا ۋە قۇرئاننىڭ ئىچىدىكى ۋەدە ۋە ئاگاھلاندۇرۇشقا ئىمان ئېيتمىىسا ئۇلار قۇرئاندىن باشقا قايسى كىتابقا ئىشىنىدۇ؟!.
تفسیرهای عربی:
مَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَلَا هَادِيَ لَهُۥۚ وَيَذَرُهُمۡ فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ
ئاللاھ كىمنى ھەقىقەتكە ھىدايەت قىلمىسا ۋە ئۇنى توغرا يولدىن ئازدۇرۇۋەتسە ئۇنى توغرا يولغا باشلايدىغان ھىدايەت قىلغۇچى بولمايدۇ. ئاللاھ ئۇلارنى ئازغۇنلىقى ۋە كۇپۇرلىقىغا تاشلاپ قويىدۇ، ئۇلار تېڭىرقاپ توغرا يولغا ماڭالمايدۇ.
تفسیرهای عربی:
يَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلسَّاعَةِ أَيَّانَ مُرۡسَىٰهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ رَبِّيۖ لَا يُجَلِّيهَا لِوَقۡتِهَآ إِلَّا هُوَۚ ثَقُلَتۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ لَا تَأۡتِيكُمۡ إِلَّا بَغۡتَةٗۗ يَسۡـَٔلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنۡهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
ئۇلار سەندىن قىيامەتنىڭ قاچان بولىدىغانلىقى ھەققىدە سورايدۇ، ئەي مۇھەممەد! ئېيتقىنكى: قىيامەتنىڭ قاچان بولىدىغانلىقىنى مەنمۇ ۋە مەندىن باشقىلارمۇ بىلمەيدۇ، ئۇنى پەقەت بىر ئاللاھ بىلىدۇ، ئۇنىڭ بەلگىلەنگەن ۋاقتىدا پەقەت ئاللاھلا مەيدانغا چىقىرىدۇ. قىيامەتنىڭ قاچان بولىدىغانلىقى ئاسمان- زېمىن ئەھلىگە مەخپىدۇر، ئۇ سىلەرگە پەقەت تۇيۇقسىزلا كېلىدۇ. گويا سەن قىيامەتنى بىلىشكە ناھايىتى ھېرىسمەندەك ئۇ ھەققىدە سەندىن سورىشىدۇ، ئۇلار سېنىڭ پەرۋەردىگارىڭ ھەققىدىكى ئىلمىڭ مۇكەممەل بولغانلىقى ئۈچۈن قىيامەت ھەققىدە سورىمايدىغانلىقىڭنى بىلمەيدۇ. ئەي مۇھەممەد! ئۇلارغا ئېيتقىنكى: قىيامەتنىڭ قاچان بولۇشىنى بىر ئاللاھ ئۆزى بىلىدۇ، لېكىن كىشىلەرنىڭ تولىسى ئۇنى بىلمەيدۇ.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• خلق الله للبشر آلات الإدراك والعلم - القلوب والأعين والآذان - لتحصيل المنافع ودفع المضار.
ئاللاھ ئىنسانلارنىڭ مەنپەئەتنى قولغا كەلتۈرۈپ زىياننىڭ ئالدىنى ئېلىشى ئۈچۈن دىللار، كۆزلەر ۋە قۇلاقلاردىن ئىبارەت ئىلىم، ئىدراك ۋاستىلىرىنى ياراتتى.
• الدعاء بأسماء الله الحسنى سبب في إجابة الدعاء، فيُدْعَى في كل مطلوب بما يناسب ذلك المطلوب، مثل: اللهمَّ تب عَلَيَّ يا تواب.
ئاللاھنىڭ گۈزەل ئىسىملىرى بىلەن دۇئا قىلىش دۇئانىڭ ئىجابەت بولىشىغا سەۋەب بولىدۇ. ھەرقانداق تەلەپ قىلىنغۇچىدىن ئۆزىگە يارىشا نەرسىلەر تەلەپ قىلىنىدۇ، مەسىلەن: ئى ئاللاھ! مېنىڭ تەۋبەمنى قۇبۇل قىلغىن، ئى تەۋبىنى قۇبۇل قىلغۇچى زات.
قُل لَّآ أَمۡلِكُ لِنَفۡسِي نَفۡعٗا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ وَلَوۡ كُنتُ أَعۡلَمُ ٱلۡغَيۡبَ لَٱسۡتَكۡثَرۡتُ مِنَ ٱلۡخَيۡرِ وَمَا مَسَّنِيَ ٱلسُّوٓءُۚ إِنۡ أَنَا۠ إِلَّا نَذِيرٞ وَبَشِيرٞ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
ئەي مۇھەممەد! ئېيتقىنكى: ئاللاھ خالىمىسا ئۆزۈمگە پايدا يەتكۈزۈش، ئۆزۈمدىن زىياننى دەپئى قىلىش قولۇمدىن كەلمەيدۇ، بۇ پەقەت ئاللاھقا مەنسۇپتۇر. مەن پەقەت ئاللاھ ماڭا بىلدۇرگەننىلا بېلىمەن، غەيىبنى بىلمەيمەن، ئەگەر غەيىبنى بىلگەن بولسام ئىدىم، بولۇشتىن ئىلگىرىكى ئىشلارنى بىگەنلىكىم ۋە بولىدىغان ئىشلارنى بىلگەنلىكىم سەۋەبلىك ئۆزۈمگە پايدا يەتكۈزۈپ زىياننى توسۇپ قالالىغان بولاتتىم. مەن پەقەت ئاللاھنىڭ دەرگاھىدىن ئاللاھنىڭ دەھشەتلىك ئازابىدىن ئاگاھلاندۇرىدىغان، مېنىڭ ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرى ئىكەنلىكىمگە ئىشىنىپ مەن ئېلىپ كەلگەن نەرسىلەرنى تەستىقلايدىغان قەۋمگە ئاللاھنىڭ كاتتا مۇكاپاتى بىلەن خۇشخەۋەر بېرىدىغان پەيغەمبەردۇرمەن.
تفسیرهای عربی:
۞ هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَجَعَلَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا لِيَسۡكُنَ إِلَيۡهَاۖ فَلَمَّا تَغَشَّىٰهَا حَمَلَتۡ حَمۡلًا خَفِيفٗا فَمَرَّتۡ بِهِۦۖ فَلَمَّآ أَثۡقَلَت دَّعَوَا ٱللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنۡ ءَاتَيۡتَنَا صَٰلِحٗا لَّنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
ئەي ئەر-ئاياللار! ئاللاھ سىلەرنى بىر جاندىن يەنى ئادەم ئەلەيھىسسالامدىن ياراتتى، ئادەمدىن ئۇنىڭ خوتۇنى ھەۋۋانى ياراتتى، ئادەمنىڭ ھەۋۋا بىلەن ئۈنسى-ئۈلپەت ئېلىپ خاتىرجەم بولىشى ئۈچۈن ھەۋۋانى ئۇنىڭ قوۋۇرغىسىدىن ياراتتى، ئەر ئايالى بىلەن يېقىنچىلىق قىلغاندىن كېيىن خوتۇنى ھېس قىلمايدىغان دەرىجىدە يېنىككىنە قورساق كۆتۈردى، چۈنكى ئۇ ھامىلە دەسلەپكى مەزگىلىدە ئىدى، ئايال ئېغىرلىق ھېس قىلماستىن ئۆز ھاجەتلىرىدىن چىقىپ قۇرساق كۆتۈرۈپ يۇردى، ئايالنىڭ قورسىقى يوغىناپ ئايال ئېغىرلاشقاندىن كېيىن ئەر-ئايال ئىككەيلەن پەرۋەردىگارىغا: ئى پەرۋەردىگارىمىز! ئەگەر بىزگە يارىتىلىشى بىجىرىم پەرزەنت ئاتا قىلساڭ ئەلۋەتتە نېئمەتلىرىڭگە شۈكرى قىلغۇچىلاردىن بولىمىز دەپ دۇئا قىلدى.
تفسیرهای عربی:
فَلَمَّآ ءَاتَىٰهُمَا صَٰلِحٗا جَعَلَا لَهُۥ شُرَكَآءَ فِيمَآ ءَاتَىٰهُمَاۚ فَتَعَٰلَى ٱللَّهُ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
ئاللاھ ئۇلارنىڭ دۇئاسىنى ئىجابەت قىلىپ ئۇلارغا دۇئا قىلغىنىدەك بىجىرىم پەرزەنت ئاتا قىلغاندىن كېيىن، ئۇلار ئاللاھ ئاتا قىلغان نەرسىلەردە ئاللاھقا شېرىك كەلتۈردى. ئۇلار بالىلىرىنى ئاللاھتىن باشقىسىنىڭ قۇلى قىلىپ بالىسىنى ئابدۇلھارىس يەنى (ھارىسنىڭ قۇلى ) دەپ ئاتىدى. ئاللاھ ھەرقانداق شېرىكتىن پاكتۇر، ئۇ پەرۋەردىگارلىق ۋە ئىلاھلىقدا يەككە -يېگانىدۇر.
تفسیرهای عربی:
أَيُشۡرِكُونَ مَا لَا يَخۡلُقُ شَيۡـٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ
ئۇلار بۇ بۇتلارنى ۋە بۇنىڭدىن باشقىلىرىنى ئىبادەتتە ئاللاھقا شېرىك قىلامدۇ، ھالبۇكى ئۇلار بۇتلارنىڭ ھېچ نەرسىنى يارىتالمايدىغانلىقىنى شۇڭا ئىبادەتكىمۇ ھەقلىق بولمايدىغانلىقىنى بەلكى بۇتلارنىڭ مەخلۇق ئىكەنلىكىنى بېلىدۇ، ئۇلار قانداقمۇ بۇتلارنى ئاللاھقا شېرىك قىلىدۇ؟!
تفسیرهای عربی:
وَإِن تَدۡعُوهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ لَا يَتَّبِعُوكُمۡۚ سَوَآءٌ عَلَيۡكُمۡ أَدَعَوۡتُمُوهُمۡ أَمۡ أَنتُمۡ صَٰمِتُونَ
ئەي مۇشرىكلار! ئەگەر سىلەر ئاللاھنى قويۇپ ئىلاھ قىلىۋالغان بۇ بۇتلارنى ھىدايەتكە چاقىرساڭلار ئۇلار سىلەرنىڭ چاقىرىقىڭلارغا ئاۋاز قوشمايدۇ ۋە سىلەرگىمۇ ئەگەشمەيدۇ، سىلەر مەيلى ئۇلارنى دەۋەت قىلىڭلار، ياكى جىم تۇرۇڭلار بۇ ئۇلار ئۈچۈن بەرىبىردۇر، چۈنكى ئۇلار پەقەت جانسىز ۋە ئەقىلسىزدۇر، ئۇلار ئاڭلىيالمايدۇ ۋە سۆزلىيەلمەيدۇ.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ عِبَادٌ أَمۡثَالُكُمۡۖ فَٱدۡعُوهُمۡ فَلۡيَسۡتَجِيبُواْ لَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
ئەي مۇشرىكلار! سىلەر ئاللاھنى قويۇپ ئىبادەت قىلغان نەرسىلەر ئاللاھنىڭ مەخلۇقلىرىدۇر، ئاللاھنىڭ مۈلكىدۇر، ئۇلار ئاللاھنىڭ مەخلۇقى بولۇشتا سىلەرگە ئوخشاش ھالبۇكى سىلەرنىڭ ئەھۋالىڭلار ئۇلاردىن ئەۋزەلراق، چۈنكى سىلەر ھايات سۆزلىيەلەيسىلەر، ماڭالايسىلەر، ئاڭلىيالايسىلەر ۋە كۆرەلەيسىلەر، بۇتلىرىڭلار بۇنداق ئەمەس، ئەگەر سىلەر داۋايىڭلاردا راستچىل بولساڭلار ئۇلارنى چاقىرىپ بېقىڭلار سىلەرگە جاۋاپ قايتۇرۇپ باقسۇن.
تفسیرهای عربی:
أَلَهُمۡ أَرۡجُلٞ يَمۡشُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ أَيۡدٖ يَبۡطِشُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ أَعۡيُنٞ يُبۡصِرُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ ءَاذَانٞ يَسۡمَعُونَ بِهَاۗ قُلِ ٱدۡعُواْ شُرَكَآءَكُمۡ ثُمَّ كِيدُونِ فَلَا تُنظِرُونِ
سىلەر ئىلاھ قىلىۋالغان بۇتلارنىڭ مېڭىپ ھاجىتىنى قامدايدىغان پۇتلىرى بارمۇ؟ ياكى سىلەرنى كۈچ بىلەن قوغدايدىغان قولى بارمۇ؟ ياكى ئۇلارنىڭ غەيىبنى كۆرۈپ سىلەرگە خەۋەر قىلىدىغان كۆزلىرى بارمۇ ياكى ئۇلارنىڭ مەخپى ئىشلارنى ئاڭلاپ سىلەرگە يەتكۈزىدىغان قۇلاقلىرى بارمۇ؟. ئەگەر بۇتلار بۇلارنى قىلالمىسا، پايدا يەتكۈزۈپ زىياننى دەپئى قىلىدۇ دەپ ئۈمىد قىلىپ قانداقمۇ ئۇلارغا ئىبادەت قىلىسىلەر؟!. ئەي پەيغەمبەر! ئۇلارغا ئېيتقىنكى: شېرىكلىرىڭلارنى چاقىرىڭلار ئاندىن كېيىن ماڭا زىيان يەتكۈزۈش ئۈچۈن ھىيلە ئىشلىتىڭلار، ماڭا مۆھلەت بەرمەڭلار.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• في الآيات بيان جهل من يقصد النبي صلى الله عليه وسلم ويدعوه لحصول نفع أو دفع ضر؛ لأن النفع إنما يحصل من قِبَلِ ما أرسل به من البشارة والنذارة.
يۇقىرىقى ئايەتلەردە؛ پايدىنى قولغا كەلتۇرۇپ زىياننى دەپئى قىلىش ئۈچۈن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا دۇئا قىلغان ئادەمنىڭ نادانلىقىنى بايان قىلىدۇ. چۈنكى مەنپەئەت پەقەت پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئەۋەتىلگەن خۇش-بىشارەت ۋە ئاگاھلاندۇرۇشلاردىن ھاسىل بولىدۇ.
• جعل الله بمنَّته من نوع الرجل زوجه؛ ليألفها ولا يجفو قربها ويأنس بها؛ لتتحقق الحكمة الإلهية في التناسل.
ئاللاھ ئۆز نېئمىتى بىلەن ئايالنى ئەرنىڭ تۈرىدىن ياراتتى، چۈنكى نەسىل قالدۇرۇشتا ئىلاھى ھىكمەتنىڭ ئىشقا ئېشىشى ئۈچۈن ئەر ئايالى بىلەن ئۈنسى-ئۈلپەتتە بولىدۇ، بۇ جەرياندا بىربىرى بىلەن ئۆزلىشىپ بىرگە ياشاشتىن زىرىكىشىپ قالمايدۇ.
إِنَّ وَلِـِّۧيَ ٱللَّهُ ٱلَّذِي نَزَّلَ ٱلۡكِتَٰبَۖ وَهُوَ يَتَوَلَّى ٱلصَّٰلِحِينَ
ھەقەقەتەن مېنى قوغدايدىغان ئاللاھ مېنىڭ ياردەمچىم ۋە مېنىڭ مەدەتكارىمدۇر، مەن ئاللاھنىڭ ياردىمىدىن باشقىسىنى ئۈمىد قىلمايمەن، مەن سىلەرنىڭ بۇتلىرىڭلاردىن قورقمايمەن. ئاللاھ ماڭا ئاتا قىلغان قۇرئاننى ئىنسانلارغا ھىدايەت قىلىپ چۈشۈردى، ئۇ سالىھ بەندىلىرىگە ئىگىدارچىلىق قىلىدۇ، ئۇلارنى قوغدايدۇ ۋە ئۇلارغا ياردەم بېرىدۇ.
تفسیرهای عربی:
وَإِن تَدۡعُوهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ لَا يَسۡمَعُواْۖ وَتَرَىٰهُمۡ يَنظُرُونَ إِلَيۡكَ وَهُمۡ لَا يُبۡصِرُونَ
ئەي مۇشرىكلار! ئەگەر سىلەر ئاللاھنى قويۇپ ئىبادەت قىلغان بۇتلىرىڭلارنى ھىدايەتكە چاقىرساڭلار ئۇلار چاقىرىقىڭلارنى ئاڭلىمايدۇ، سەن ئۇلارنىڭ شەكىللەندۈرۈلگەن كۆزلەر بىلەن ساڭا قاراپ تۇرۇۋاتقانلىقىنى كۆرىسەن، ھالبۇكى ئۇ جانسىز بولغانلىقى ئۈچۈن كۆرەلمەيدۇ. ھەقىقەتەن ئۇلار ئادەم بالىلىرىنىڭ ياكى ھايۋاناتلارنىڭ شەكلىدە بۇتلارنى ياسايتتى، بۇتلارنىڭ قول، پۇت ۋە كۆزلىرى بار ئىدى، لېكىن ئۇ بۇتلار جانسىز بولۇپ، ئۇلاردا نە ھاياتلىق نە ھەرىكەت يوق ئىدى.
تفسیرهای عربی:
خُذِ ٱلۡعَفۡوَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡعُرۡفِ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡجَٰهِلِينَ
ئەي پەيغەمبەر! ئەپۇچان بولغىن، ئەخلاق ۋە ئەمەللەردىن ئاسان ئىشلارغا يۈزلەنگىن، كىشىلەرنى مىجەزى كېلىشمەيدىغان ئىشلارغا مەجبۇرلىمىغىن، چۈنكى بۇنداق قىلىش ئۇلارنى قاچۇرۇپ قويىدۇ. بارلىق گۈزەل سۆز ۋە گۈزەل ئىش-ھەركەتكە بۇيرىغىن، جاھىللاردىن يۈز ئۆرىگىن، جاھىللارغا ئۇلارنىڭ قىلغىنىنى قىلمىغىن، ساڭا كىم ئەزىيەت بەرسە ئۇنىڭغا ئەزىيەت بەرمىگىن، سىنى كىم مەھرۇم قالدۇرسا ئۇنى مەھرۇم قالدۇرمىغىن.
تفسیرهای عربی:
وَإِمَّا يَنزَغَنَّكَ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ نَزۡغٞ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
ئەي پەيغەمبەر ئەگەر سەن شەيتاننىڭ ساڭا ۋەسۋەسە سالماقچى بولغانلىقىنى ياكى ياخشىلىق قىلىشتىن توسماقچى بولغانلىقىنى ھېس قىلساڭ ئاللاھقا سېغىنىپ ئۇنىڭ شەررىدىن پاناھ تىلىگىن، ( ئۇنىڭدىن) ئاللاھ بىلەن ساقلانغىن، ئاللاھ ھەقىقەتەن سۆزۈڭنى ئاڭلاپ تۇرغۇچىدۇر، ئىلتىجايىڭنى بىلىپ تۇرغۇچىدۇر، شۇ سەۋەبتىن سېنى شەيتاندىن قوغدايدۇ.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ إِذَا مَسَّهُمۡ طَٰٓئِفٞ مِّنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ تَذَكَّرُواْ فَإِذَا هُم مُّبۡصِرُونَ
ھەقىقەتەن ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىنى ئىجرا قىلىش ۋە چەكلىمىلىرىدىن يېنىش ئارقىلىق تەقۋادار بولغان كىشىلەرگە شەيتاننىڭ ۋەسۋەسىسى يېتىپ گۇناھكار بولۇپ قالسا، ئۇلار ئاللاھنىڭ ئۇلۇغلىقى، ئاسىيلارنى جازالايدىغانلىقى ۋە ئىتائەت قىلغۇچىلارغا مۇكاپات بېرىدىغانلىقىنى ئەسلەيدۇ-دە گۇناھلىرىدىن تەۋبە قىلىدۇ، پەرۋەردىگارى تەرىپىگە قايتىدۇ، ئاندىن ئۇلار ھەقىقەت ئۈستىدە مۇستەھكەم تۇرىدۇ، گۇناھ-مەئسىيەتلەردىن ئويغىنىدۇ ۋە ئۇنىڭدىن يانىدۇ.
تفسیرهای عربی:
وَإِذَا لَمۡ تَأۡتِهِم بِـَٔايَةٖ قَالُواْ لَوۡلَا ٱجۡتَبَيۡتَهَاۚ قُلۡ إِنَّمَآ أَتَّبِعُ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّ مِن رَّبِّيۚ هَٰذَا بَصَآئِرُ مِن رَّبِّكُمۡ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
ئەي پەيغەمبەر! ئەگەر سەن بىرەر مۆجىزە ئېلىپ كەلسەڭ ئۇلار سېنى ئىنكار قىلىپ ئۇنىڭدىن يۈز ئۆرۈيدۇ، ئەگەر سەن ئۇلارغا مۆجىزە ئېلىپ كەلمىسەڭ، نېمىشقا ئۆزەڭ بىر مۆجىزە ئىجات قىلمىدىڭ، دەيدۇ. ئەي پەيغەمبەر! ئۇلارغا ئېيتقىنكى: مەن ئۆزۈم بىر مۆجىزە كەلتۈرەلمەيمەن، مەن پەقەت ئاللاھنىڭ ۋەھىيسىگىلا ئەگىشىمەن، مەن سىلەرگە ئوقۇپ بېرىۋاتقان بۇ قۇرئان ياراتقۇچىڭلار ۋە ئىشلىرىڭلارنى ئورۇنلاشتۇرغۇچى ئاللاھ تەرىپىدىن كەلگەن ھۆججەت ۋە پاكىتتۇر. ئاللاھنىڭ مۇئمىن بەندىلىرىگە رەھمەت ۋە يىتەكچىدۇر، ئەمما مۇئمىن ئەمەسلەر بەخىتسىز ۋە ئازغۇنلاردۇر.
تفسیرهای عربی:
وَٱذۡكُر رَّبَّكَ فِي نَفۡسِكَ تَضَرُّعٗا وَخِيفَةٗ وَدُونَ ٱلۡجَهۡرِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ وَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ
ئەي پەيغەمبەر! پەرۋەردىگارىڭ ئاللاھنى يېلىنغان ۋە ئۇنىڭدىن قورۇققان ھالدا ياد ئەتكىن. پەزىلەتلىك ۋاقىتلاردىن بولغان ئەتتىگەن ۋە ئاخشامدا نورمال ئاۋازدا ئۇنىڭغا دۇئا قىلغىن. ئاللاھنىڭ زىكرىدىن غەپلەتتە قالغۇچىلاردىن بولمىغىن.
تفسیرهای عربی:
إِنَّ ٱلَّذِينَ عِندَ رَبِّكَ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ عَنۡ عِبَادَتِهِۦ وَيُسَبِّحُونَهُۥ وَلَهُۥ يَسۡجُدُونَۤ۩
ئەي پەيغەمبەر! پەرۋەردىگارىڭنىڭ دەرگاھىدىكى پەرىشتىلەر ئاللاھقا ئىبادەت قىلىشتىن باش تارتمايدۇ، بەلكى ئۇلار ئاللاھقا ئۈزۈلدۇرمەي ئىبادەت قىلىدۇ. ئۇلار كېچە-كۈندۇز ئاللاھقا تەسبىھ ئېيتىدۇ ۋە بىر ئاللاھقىلا سەجدە قىلىدۇ.
تفسیرهای عربی:
از فواید آیات این صفحه:
• في الآيات بشارة للمسلمين المستقيمين على صراط نبيهم صلى الله عليه وسلم بأن ينصرهم الله كما نصر نبيه وأولياءه.
ئەقىللىق ئىنسان ئاللاھقا ئىبادەت قىلىشى كېرەك، چۈنكى ئاللاھ دىندىكى ئەڭ كاتتا ئىلىملەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان كىتابنى چۈشۈرۈش سەۋەبلىك دىننىڭ مەنپەئەتلىرىنى روياپقا چىقىرىدۇ. سالىھ بەندىلىرىنى دوست تۇتۇش، ئۇلارنى قوغداش ۋە ياردەم بېرىش ئارقىلىق دۇنيا مەنپەئەتلىرىنى ئەمەلگە ئاشىرىدۇ، شۇنداقلا ئۇلارغا دۈشمەنلىك قىلغان ئادەمنىڭ ئۆچمەنلىكى زىيان يەتكۈزەلمەيدۇ.
• في الآيات جماع الأخلاق، فعلى العبد أن يعفو عمن ظلمه، ويعطي من حرمه، ويصل من قطعه.
قۇرئان ئايەتلىرىدە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ يولىدا مۇستەھكەم تۇرغان مۇسۇلمانلارغا، ئاللاھ پەيغەمبىرى ۋە ئەۋلىيالىرىغا ياردەم بەرگىنىدەك ياردەم بېرىدىغانلىقىغا بىشارەتلەر بار.
• على العبد إذا مَسَّه سوء من الشيطان - فأذنب بفعل محرم، أو ترك واجب - أن يستغفر الله تعالى، ويستدرك ما فرط منه بالتوبة النصوح والحسنات الماحية.
قۇرئان ئايەتلىرىدە بەندىنىڭ ئۆزىگە زۇلۇم قىلغان ئادەمنى كەچۈرىشى، مەھرۇم قالدۇرغان ئادەمگە بېرىشى، سېلە -رەھىمنى ئۈزگەن ئادەمگە سېلە-رەھىمنى يەتكۈزىشىدىن ئىبارەت يۈكسەك ئەخلاقنىڭ جەۋھىرى مەۋجۇتتۇر.
• الواجب على العاقل عبادة الله تعالى؛ لأنه هو الذي يحقق له منافع الدين بإنزال الكتاب المشتمل على العلوم العظيمة في الدّين، ومنافع الدنيا بتولّي الصالحين من عباده وحفظه لهم ونصرته إياهم، فلا تضرهم عداوة من عاداهم.
بەندىگە شەيتاننىڭ يامانلىقى يېتىپ ھارام ئىشنى قىلىش ياكى ۋاجىبنى تەرك ئېتىش ئارقىلىق گۇناھقا چۈشۈپ قالغان بولسا، ئۇ ئاللاھتىن مەغپىرەت تەلەپ قىلىشى ۋە ئۇ قىلمىشى ئۈچۈن سەمىمى تەۋبە قىلىپ، گۇناھلارنى ئۆچۈرىدىغان ياخشىلىقلار ئارقىلىق قولدىن كېتىپ قالغان پەزىلەتنى تۇلۇقلىشى كېرەك.
ترجمهٔ معانی سوره: سوره اعراف
ترجمهٔ معانی قرآن کریم - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - لیست ترجمه ها
الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.